Bai 7 - Nghien Cuu

International School
Khoa Đào tạo Quốc tế

http://kdtqt.duytan.edu.vn
Bài 7
Kỹ năng nghiên cứu khoa học
International School Nguyễn Thị Bảo Trang

6th Floor, 254 Nguyen Van Linh st., nguyentbaotrang@dtu.edu.vn
T: 0236-3650403 (ext 601) 0915 961 750
E: fit@duytan.edu.vn
05/06/2021 Page: 1
Nội dung
1. Năng lực và kỹ năng sáng tạo

2. Phương pháp luận nghiên cứu khoa học
3. Các phương pháp tiếp cận trong NCKH
4. Phương pháp nghiên cứu khoa học ngành
môi trường
2
1. Năng lực và kỹ năng sáng tạo

a) Năng lực
b) Kỹ năng sáng tạo
05/06/2021 Page: 3
a) Năng lực
• Edidon cần tính dung tích một

bóng đèn hình quả lê, ông giao
nhiệm vụ đó cho trợ lý Chapton
(tốt nghiệp đại học khoa Toán)
• Hơn một tiếng đồng hồ,
Chapton loay hoay mãi với các
công thức dày đặc mà vẫn chưa
tính ra
Các bạn giúp với !!!

“Đổ nước vào bóng đèn đó, xem dung tích là
bao nhiêu. Đó là dung tích của bóng đèn”
05/06/2021 Page: 4
• Xuân Bắc (tên thật là Nguyễn

Xuân Bắc) (sinh 21 tháng 8 năm
1976)
• Là một diễn viên nổi tiếng với
vai Núi trong bộ phim Sóng ở
đáy sông
• Người dẫn chương trình của :
– Gặp nhau cuối tuần trên VTV3
– Gặp nhau cuối năm của Đài truyền
hình Việt Nam
– Trò chơi truyền hình Đuổi hình bắt
chữ trên Đài Phát thanh và Truyền
hình Hà Nội
• Người này là ai ?
• Anh ta có năng lực gì?
05/06/2021 Page: 5
05/06/2021 6 Page: 6
CQ + PQ > IQ
• CQ (Curiosity Quotient) : Chỉ số sáng tạo. Sáng tạo
đơn giản là dám nghĩ khác, dám làm khác
• PQ (Passion Quotient) : Chỉ số chỉ sự say mê của
mỗi người dành cho việc anh ta làm
• IQ (Intelligence Quotient) : Chỉ số thông minh
05/06/2021 Page: 7
Năng lực
Là sự tương ứng giữa một bên là những đặc điểm tâm sinh lý của
một con người với một bên là những yêu cầu của hoạt động nghề
nghiệp đối với con người đó
Thể lực
Các tiêu chí về Tính linh hoạt
sinh lý Độ bền vững của thần kinh
Năng lực tiếp thu

Các tiêu chí về Năng lực vận dụng kiến thức
tâm lý Kỹ năng, kỹ xảo
05/06/2021 Page: 8
Năng lực
• Người ta ai cũng có năng lực
• Một người thường có nhiều năng lực khác nhau
• Năng lực không có sẵn mà phải học hỏi và rèn
luyện kiên trì mới có
05/06/2021 Page: 9
b) Kỹ năng sáng tạo

• Tư duy
• Sức mạnh của trí tưởng tượng
05/06/2021 Page: 10
Tư duy
Bạn chuẩn bị tham gia một cuộc thi chạy mà cái
đích bạn cần đến nằm ở bờ hồ đối diện. Có hai con đường
để cho bạn đến đích:
• Một là chạy men theo bờ hồ
• Một là chạy qua cây cầu bắc qua hồ chỉ bằng một thân cây
Bạn sẽ làm gì? B
1
A2
05/06/2021 Page: 11
Tư duy
• Trường hợp 1:
Một cầu thủ bóng đá phải lựa
Đòi hỏi phải có sự
chọn giữa chuyền bóng cho
chọn lựa hay phải có
đồng đội ghi bàn hay tự mình
tư duy
ghi bàn khi tỉ lệ thành công là
51% và 49%.
• Trường hợp 2:
Cầu thủ sử dụng đầu để ghi
bàn khi nhận được đường Hành động gần như
bóng ở tầm cao hơn chiều bản năng
cao của anh ta.
05/06/2021 Page: 12
Tư duy
Khi bạn vô tình

chạm tay vào • Đây là phản xạ không
cốc nước điều kiện do hệ thần
nóng, bạn sẽ kinh chỉ đạo các cơ bắp
rụt tay lại. thực hiện.
• Không phải là hoạt
động tư duy
05/06/2021 Page: 13
Tư duy
• Cảm xúc trào dâng

khiến bạn nảy ra một • Lựa chọn thể loại
ý thơ nào đó và bạn • Lựa cấu trúc
muốn làm một bài • Chọn cách gieo vần
thơ
• Khi bạn phải làm một • Bạn phải đọc kỹ để tìm hiểu đề
bài tập bài, phải đánh giá về dạng bài
tập, các dữ kiện đã cho, các
yêu cầu bạn phải giải đáp
• Sau đó bạn phải tìm phương
pháp giải, các công thức, các
định lý cần áp dụng...
05/06/2021 Page: 14
Nói tóm lại là bạn phải

tiêu tốn thời gian để
suy nghĩ, tìm tòi
Có nghĩa là bạn tư
duy
05/06/2021 Page: 15
Tư duy
• Một thực tế hiện nay là chưa có một định nghĩa
về tư duy mang tính khái quát thể hiện đầy đủ
tính chất, đặc điểm, vai trò của tư duy
• Ăng-ghen là người nghiên cứu rất sâu sắc về tư
duy nhưng cũng không đưa ra định nghĩa về tư
duy
05/06/2021 Page: 16
Tư duy
• Tư duy là một hình thức hoạt động của hệ thần kinh thể
hiện qua :
• Việc tạo ra các liên kết giữa các phần tử đã ghi nhớ
được chọn lọc và kích thích chúng hoạt động
• Thực hiện sự nhận thức về thế giới xung quanh, định
hướng cho hành vi phù hợp với môi trường sống
• Tư duy là :
• Sự hoạt động, là sự vận động của vật chất, do đó tư
duy không phải là vật chất
• Tư duy cũng không phải là ý thức bởi ý thức là kết
quả của quá trình vận động của vật chất
05/06/2021 Page: 17
Một số loại hình Tư duy

• Tư duy kinh nghiệm
• Tư duy sáng tạo
• Tư duy phân tích
05/06/2021 Page: 18
Tư duy kinh nghiệm
• Kinh nghiệm :
• Toàn bộ mọi sự hiểu biết, mọi cách ứng xử mà một cá nhân tiếp thu
được trong cuộc đời
• Có thể do cá nhân tự rút ra được trong quá trình hoạt động của mình
hoặc do tiếp thu từ người khác
• Tư duy kinh nghiệm :
• Có thể làm thay đổi sự vật, sự việc, vấn đề về quy mô, hình dạng, địa
điểm, thời gian nhưng không làm thay đổi tính chất của chúng, nói cách
khác nếu tư duy có thể làm thay đổi được cái gì đó thì sự thay đổi chỉ
có về mặt lượng chứ không thay đổi về chất
• Là sự giải quyết các vấn đề hiện tại theo những khuôn mẫu, cách thức
đã biết với một vài biến đổi nào đó cho phù hợp với hoàn cảnh hiện tại
• Vận hành trên cơ sở các liên kết thần kinh được tạo do tác động từ bên
ngoài do đó năng lực tư duy phụ thuộc vào lượng kinh nghiệm tích luỹ
và phương pháp tác động tạo liên kết ghi nhớ
05/06/2021 Page: 19
Tư duy sáng tạo

• Tư duy sáng tạo cũng có yêu cầu về sự tích luỹ
kinh nghiệm hay tích luỹ tri thức
• Nhưng tư duy sáng tạo vận hành không hoàn
toàn dựa trên các liên kết ghi nhớ được hình
thành do các tác động từ bên ngoài mà có nhiều
liên kết do hệ thần kinh tự tạo ra giữa các vấn
đề, các sự vật, sự việc tác động riêng rẽ lên hệ
thần kinh
• Tư duy sáng tạo tìm ra cách giải quyết vấn đề
không theo khuôn mẫu, cách thức định sẵn
05/06/2021 Page: 20
Tư duy phân tích

• Phân tích là :
• Sự chia nhỏ sự vật, sự việc, vấn đề, sự kiện..., gọi chung
là các đối tượng, thành các thành phần để xem xét
• Đánh giá về các các thành phần (Mặt cấu trúc, tổ chức,
mối liên hệ giữa các thành phần và ảnh hưởng của chúng)
• Tư duy phân tích là :
• Tư duy về một đối tượng, tìm các thành phần tham gia
vào đối tượng, các mối liên kết, quan hệ giữa các đối
tượng, xác định các đặc điểm, tính chất, đặc trưng, vai trò
của đối tượng trong mối quan hệ với các đối tượng khác
(gọi chung là các yếu tố)
• Tư duy phân tích mang tính tư duy theo chiều sâu. Mức độ
sâu sắc của tư duy được đánh giá qua số lượng các yếu tố
mà tư duy phân tích tìm được
05/06/2021 Page: 21
Tư duy phát triển
Đừng chỉ làm

việc tốt
Hãy làm việc
tốt nhất
05/06/2021 Page: 22
Tư duy phát triển
• TLC Tôi Làm Chủ

• TLC Tôi Làm Chuẩn
• TLC Tôi Luôn Cười
• TLC Tạo Luật Chơi
05/06/2021 Page: 23
Đừng hỏi Tổ Quốc đã

làm gì cho ta, mà phải
hỏi ta đã làm gì cho Tổ
Quốc thân yêu
John Kenedy
05/06/2021 Page: 24
Nếu chúng ta tiếp tục suy

nghĩ và hành động như cũ
thì sẽ chết
hoặc mất hết
05/06/2021 Page: 25
• Trên phương diện lý luận, kỹ năng phân tích có

thể gom vào một chữ “hỏi”
• Người phân tích là người biết đặt câu hỏi, như
chuyên viên điều tra. Nghe bất cứ điều gì cũng
có thể đặt câu hỏi
 “Hỏi cho ra lẽ.”

5W1H
05/06/2021 Page: 26
Tình huống
“Trời ơi, ngoài đường Lê Văn Sỹ cháy dữ lắm!”
1. What 1. Vậy hả? Cái gì cháy?

Xe hơi
2. Chỗ nào?
2. Where Cổng số sáu
3. Đang cháy hả?”
Ừ, đang cháy. Tui mới ở đó về
3. When 4. Cháy sao?
Thấy cháy đầu máy, lan ra giữa xe rồi
Chắc nổ thùng xăng quá
4. How 5. Tại sao cháy vậy?
Không biết.
Chắc hết dầu máy, xe nóng quá
5. Why Hay là gì đó
6. Có ai bị thương không?
6. Who Không thấy ai trong xe
Không thấy ai bị thương
05/06/2021 Page: 27
Tình huống
• Có một bạn nữ nói với bạn rằng: “Đàn ông
xấu”
• Vậy bạn hãy hỏi chị ta để có cơ sở phủ nhận

vấn đề này.
05/06/2021 Page: 28
Hỏi …
A: Đàn ông xấu.
B: Chị nói sao?
A: Tui nói đàn ông xấu. B: Vậy tui xấu sao?
A: Anh ngoại lệ. Anh là
B: Vậy ba của chị thì sao?
bạn tốt của tui. B: Ông nội cũng ngoại lệ?
A: Ba tui ngoại lệ.
B: Vậy chị còn nói đàn ông
A: Ừ. xấu nữa không?
A: Thôi. Tui nói, đàn ông
B: Thiểu số đó là những ai
xấu, ngoại trừ một thiểu vậy?
số.
………
05/06/2021 Page: 29
Phân loại tư duy theo nội dung

• Tư duy khoa học:
• Tư duy khoa học là tư duy có mục đích đảm bảo sự chính xác, hợp với các
quy luật tư nhiên và dựa trên các chứng cứ xác thực
• Vì vậy tư duy khoa học là tư duy lôgic biện chứng duy vật
• Tư duy nghệ thuật:
• Tư duy nghệ thuật là tư duy tìm kiếm mọi hình thức thể hiện của nội dung
các sự vật, sự việc, các vấn đề
• Nói chung là nội dung của các đối tượng tư duy và tìm những cách thể hiện
rõ nhất, đặc trưng nhất, đầy đủ nhất, ấn tượng nhất của các nội dung đó
• Tư duy triết học:
• tư duy xem xét các yếu tố, các đối tượng trên mọi mối quan hệ, cả trực tiếp
và gián tiếp
• Đặc trưng của tư duy triết học là tư duy tổng hợp
• Tư duy tín ngưỡng:
• Tư duy tín ngưỡng là tư duy dựa trên niềm tin không dựa trên các cơ sở
khoa học. Niềm tin xuất hiện trên cơ sở những giải thích hợp lý trong một
phạm vi nào đó về các hiện tượng
• Có các niềm tin dựa trên các giải thích của khoa học và có các niềm tin
không cần các cơ sở khoa học mà chỉ cần tạo nên một chỗ dựa tinh thần
05/06/2021 Page: 30
Sức mạnh của trí tưởng tượng
• Giai đoạn nước rút! Các vận động viên đang tăng tốc về đích
• Tình hình chặt phá rừng có vẻ là ngày càng nghiêm trọng
• Bóng bay ngày khai giảng trên miền quê mỏ Quảng Ninh
• Ảnh chụp từ vệ tinh: Người đẹp có nhiều "đuôi“
• Ký túc xá nam khi có một cô nàng xinh đẹp vô tình... đi lạc
• Các paparazzi đang đuổi theo Angelina Jolie
05/06/2021 Page: 31
Albert Einstein (Anh-xtanh) nói

• Imagination is everything - Tưởng tượng là tất
cả
• hay “The true sign of intelligence is not
knowledge but imagination.” - dấu hiệu thực sự
của trí thông minh không phải là kiến thức mà là
sự tưởng tượng
05/06/2021 Page: 32
• Giảng thêm về quản lý ý tưởng
05/06/2021 Page: 33
2. Phương pháp luận NCKH

• Là cách vận dụng một phạm trù, những lý luận, luận điểm
có tính khoa học để làm cơ sở cho nghiên cứu của mình,
hướng dẫn quá trình nghiên cứu đi đúng hướng
• Nó giúp ta trả lời các câu hỏi:
• “Tại sao nghiên cứu theo cách này mà không nghiên
cứu theo cách kia?”
• “Tại sao phải chọn đối tượng này mà không phải là đối
tượng khác làm nghiên cứu?”
• “Hệ thống của quá trình nghiên cứu như thế nào và tại
sao phải sử dụng hệ thống, quá trình này?”
• “Tối ưu của PPNC ở chỗ nào?”
05/06/2021 Page: 34
3. Các phương pháp tiếp cận trong nghiên cứu

khoa học
• Phương pháp thực hiện
• Phương pháp chứng minh
• Phương pháp thực nghiệm
• Phương pháp sinh học
• Phương pháp tâm lý học
• Phương pháp sử học
05/06/2021 Page: 35
Phương pháp thực hiện

• Khảo sát và trắc nghiệm
• Ma trận
• So sánh cặp đôi
• Điều tra lấy mẫu
• Phân tích số liệu
• Điều tra xã hội học
• Quan sát
• Phỏng vấn
• …
05/06/2021 Page: 36
Khảo sát và trắc nghiệm

• Dùng bảng câu hỏi để khai thác thông tin
• Yêu cầu khi lập bảng câu hỏi:
• Mọi câu hỏi phải phục vụ mục đích nghiên cứu
• Tôn trọng người được hỏi
• Yêu cầu của câu hỏi:
• Các câu hỏi nên kiểm tra lẫn nhau
• Xử dụng từ ngữ dễ hiểu
• Nhóm câu hỏi theo từng chủ đề
• Câu hỏi đóng ở đầu
• Câu hỏi mở ở cuối
05/06/2021 Page: 37
• Câu hỏi đóng ? Ví dụ ?

• Câu hỏi mở ? Ví dụ ?
• Ưu điểm và Nhược điểm của PP này ?
05/06/2021 Page: 38
Ma trận
• Sử dụng giải các bài toán có nhiều nhân tố, mỗi
nhân tố là một tham số
• Kết quả cuối cùng phải là tổng hợp của nhiều
nhân tố đó
• Tính chính xác không cao
• Chỉ sử dụng khi mà cách khảo sát đo đếm khó
tiếp cận
05/06/2021 Page: 39
So sánh cặp đôi
X1 Y1 Y1
X2 Y2 X2
X3
Y3 X3
X4
Y4 Y4
X5
X6 Y5 X5
… Y6 X6
… …
05/06/2021 Page: 40
Điều tra lấy mẫu

• Điều tra ngẫu nhiên
• Điều tra có chọn lọc
• Tìm ra yếu tố đồng đều
05/06/2021 Page: 41
Phân tích số liệu

• Xử lý bằng các phần mềm
• Xử lý bằng các mô hình
• Xử lý bằng tay
05/06/2021 Page: 42
Phương pháp chứng minh

• Nhằm chứng minh và làm rõ một chân lý bằng những chân lý
khác đã biết
• Có 2 loại chứng minh cơ bản:
• Chứng minh trực tiếp:
• Là đi từ mệnh đề cần chứng minh đến mệnh đề đã
được công nhận
• Phương pháp này khi thực hiện phải nêu giải thiết
trước
• Chứng minh gián tiếp:
• Là lối chứng minh quanh, khi không thể chứng minh
trực tiếp
• Người ta thường đưa ra một mệnh đề mâu thuẫn với
mệnh đề cần chứng minh. Từ cái “sai” này sẽ chứng
minh được cái đúng của giả thiết
05/06/2021 Page: 43
Phương pháp thực nghiệm

• Phương pháp này nghiên cứu những sự việc, đồ vật cụ thể có thật trong tự
nhiên
• Phương pháp này chia thành 3 giai đoạn:
• GĐ 1:
• Quan sát: Dùng tất cả các giác quan để quan sát đối tượng chuyển
biến như thế nào?
• Thí nghiệm: Dùng thí nghiệm để kiểm chứng lại kết quả quan sát.
• GĐ 2:
• Sau khi thiết lập được sự kiện, nhà khoa học phải tìm ra giải thiết
để kiểm chứng sự thật quan trọng như thế nào và có giá trị ra sao?
• Ngoài các giả thiết, họ có thể tìm ra những phát minh và các giả
thiết mới hơn
• GĐ 3:
• Kiểm chứng lại tất cả các giải thiết, định luật mình đã đưa ra đúng
hay sai, phù hợp với nội dung, mục đích yêu cầu của đề tài hay
không?
• Là giai đoạn rất quan trọng
05/06/2021 44 Page: 44
Phương pháp sinh học

• Nghiên cứu những sinh vật có nhiều đặc tính,
tính chất thay đổi, các điều kiện sống cũng như
điều kiện thời tiết cũng khác nhau
• Các nhà khoa học phải dùng phương pháp thực
nghiệm (quan sát và thí nghiệm) với nhiều điều
kiện đặc biệt:
• Quan sát: sinh vật từ khi sinh ra đến khi
trưởng thành
• Thí nghiệm: để tìm hiểu những bước phát
triển và sinh trưởng, sinh sản của sinh vật
05/06/2021 Page: 45
Phương pháp tâm lý học

• Nhằm nghiên cứu các hiện tượng tâm lý
• Có 2 phương pháp chính:
• Nội quan:
• Chủ thể tự tìm hiểu chính mình
• Nhằm khám phá ra nguyên nhân, kết quả hoặc
mối quan hệ các hiện tượng tâm lý của mình
• Ngoại quan:
• Người quan sát và người bị quan sát là 2 người
khác nhau
• Là quan sát từ bên ngoài mà biết được tâm lý
bên trong của cá nhân hoặc tập thể
05/06/2021 Page: 46
Phương pháp sử học

• Là nghiên cứu những gì đã xảy ra, đã chuyển
biến, tiến hoá theo thời gian
• PP nghiên cứu đời sống nhân loại thuộc về dĩ
vãng thời xa xưa, cổ đại …, hay nghiên cứu về
các dấu vết, di tích …
• Nghiên cứu các sự kiện lịch sử thì phải tìm kiếm
sử liệu
• Việc tìm kiếm sử liệu có thể bằng 2 cách:
• Sưu tầm những sử liệu đã có
• Khám phá sử liệu mới
05/06/2021 Page: 47
4. Phương pháp nghiên cứu khoa học ngành môi

trường
4.1 Phương pháp luận
4.2 Các phương pháp nghiên cứu
05/06/2021 Page: 48
4.1 Phương pháp luận

a) Nghiên cứu môi trường sinh thái là nghiên cứu sự
tương tác giữa các thành phần của môi trường
b) Nghiên cứu môi trường sinh thái không được coi
nhẹ thành phần nào trong hệ sinh thái môi trường
c) Nghiên cứu môi trường sinh thái cũng tức là tìm ra
các yếu tố trội, chủ đạo trong hệ tương tác của môi
trường
d) Nghiên cứu môi trường sinh thái cũng mang nội
dung sự kết hợp các khoa học đa liên ngành nhưng
có giới hạn
05/06/2021 Page: 49
a) Nghiên cứu sự tương tác giữa các thành phần của môi
trường
Thực
vật Không
khí
Vi sinh Khí
vật hậu
Nước
Vi sinh
Động vật
Đất vật Con
người Biển Động
vật
Ánh biển
sáng
Thuỷ
thực
Rừng vật
Môi trường sinh thái và thành phần của nó lấy con người làm trung tâm
05/06/2021 Page: 50
• Một thành phần của môi trường có khi lại chính là một
môi trường hoàn chỉnh. Người ta gọi thành phần này là
“môi trường thành phần”.
• Ví dụ:
• Đất là một thành phần của môi trường sinh thái
• Nhưng bản thân đất cũng là môi trường hoàn chỉnh
05/06/2021 Page: 51
• Trong một môi trường, nếu một mắt xích bị phá vỡ thì toàn bộ hệ
sinh thái sẽ bị phá vỡ theo
• Vậy, ta cần chú ý:
• Mối tương quan lẫn nhau
• Sự tương tác giữa các thành phần
05/06/2021 Page: 52
Mối tương quan lẫn nhau

• Sự tương quan (relationship):
• Biểu hiện ở mức độ liên hệ lẫn nhau giữa 2, 3 hay nhiều yếu tố (đó là
sự phụ thuộc lần nhau theo chiều thuận hay nghịch, chặt hay không
chặt)
• Hệ số tương quan R (0 ≤ lRl ≤ 1)
• Nếu lRl > R standard : có tương quan, có thể tin cậy, chặt hoặc rất chặt
• Nếu R > 0 : Tương quan thuận
• Nếu R < 0 : Tương quan nghịch
• Theo cách tính này cũng chỉ thể hiện một phần của mối liên hệ
giữa các yếu tố môi trường.
• A tương quan B, B tương quan C. Vậy A tương quan với C.
Đúng; Sai ? Khi nghiên cứu môi trường
chúng ta cần tìm sự tương tác hơn là tương quan
05/06/2021 Page: 53
Sự tương tác giữa các thành phần và các yếu tố

môi trường
• Sự tương tác (interaction):
• Biểu thị sự liên quan (tác động) cả bên trong
lẫn bên ngoài của các yếu tố, các thành phần
cấu trúc môi trường
• Loại trừ sự ngẫu nhiên
• Sự tác động này mang tính chủ động và
thuận nghịch
• Vậy, tìm sự tương tác là cốt lõi của PPLNC
môi trường
05/06/2021 Page: 54
Biểu thị sự tương tác

• Sử dụng mô hình toán
• Sử dụng mô hình không gian nhiều chiều
05/06/2021 Page: 55
Sử dụng mô hình toán

Sự hoà tan chất ô nhiễm trong môi trường đất được tính :
𝜕𝑐 𝜕𝑐 𝜕 2𝑐
𝑅 = −𝑣 + 𝐷 ∗ 2 − 𝜇𝑐
𝜕𝑡 𝜕𝑥 𝜕𝑥
x: toạ độ không gian của một hoặc vài đối tượng theo dõi
t: thời gian (giờ)
c: nồng độ chất bẩn trong dung dịch đất (mg/100 gr)
v: tốc độ của chuyển động chất bẩn (cm/giờ)
D: hệ số phân tán
µ: hệ số hoán chuyển thứ nhất
R: hệ số làm giảm tốc độ tan trong môi trường

R= 1 + 𝜃 𝑘0 𝑙
𝑘0 : là hệ số phân tán tương ứng giữa pha lỏng và pha rắn
: làn mật độ hạt rắn có khối lượng lớn
𝜃: là khối lượng nước có trong đất
l: là khoảng cách giữa 2 điểm tính toán
05/06/2021 56 Page: 56
Sử dụng mô hình không gian nhiều chiều
MT nước
Sinh vật và
con người
MT đất MT không khí Khí hậu
Biểu diễn sự tương tác giữa các yếu tố tạo nên sự thoái
hoá môi trường sinh thái vùng núi
05/06/2021 Page: 57
b) Nghiên cứu môi trường sinh thái khônghttp://kdtqt.duytan.edu.vn
được coi
nhẹ thành phần nào trong hệ sinh thái môi trường
Khi nghiên cứu ô nhiễm của một khu vực nào đó, ta
nghiên cứu những thành phần nào ? Vì sao ?
Hiện tượng El Nino
Đất, nước, không khí tác động

lên sinh vật và con người
Hầu hết các chất ô nhiễm xuất hiện trong môi

trường thành phần này đều có thể lan sang môi
trường thành phần khác
05/06/2021 Page: 58
c) Nghiên cứu môi trường sinh thái cũng tức http://kdtqt.duytan.edu.vn
làKhoa
tìm ra các
Đào tạo Quốc tế
yếu tố trội, chủ đạo trong hệ tương tác của môi trường
N
C Q
Nghiên cứu môi trường sinh thái cần:

• Tìm hiểu các mối tương quan của các môi trường thành phần
• Tìm hiểu sự tương tác của các môi trường thành phần
• Tìm yếu tố trội trong các môi trường
• Yếu tố trội sẽ quyết định xu hướng, tốc độ của sự phát triển của
đối tượng nghiên cứu
05/06/2021 Page: 59
d) Nghiên cứu môi trường sinh thái cũng mang nội dung sự
kết hợp các khoa học đa liên ngành nhưng có giới hạn
• Sinh thái môi trường là một khoa học đa ngành nhưng có
giới hạn
• Vậy cần phải có sự kết hợp tốt một số ngành học với nhau
• Nghiên cứu môi trường sinh thái phải :
• Nghiên cứu sự tương quan nhiều chiều của các yếu tố
Nôngphần
và thành học,của
lâm học,
môi hoá học, sinh
trường
học, khí hậu học, thổ nhưỡng học,
• Nghiên cứu sự tương tác bên trong, bên ngoài giữa các
địa chất học, giao thông vận tải, đại
yếu tố và thành phần của môi trường
dương học, viễn thông, địa lý, dân
• Nghiên cứu tính đồng nhất, tính trội của các nhân tố
số, công nghệ, xây dựng, đô thị
tác động
05/06/2021 Page: 60
4.2 Các phương pháp nghiên cứu

a) Một số PPNC cổ điển
b) Các PPNC đang được sử dụng
c) Quá trình nghiên cứu
05/06/2021 Page: 61
a) Một số PPNC cổ điển

• Xác định kiểu phân bố của các thể trong quần
thể
• Xác định lượng cá thể của quần thể
• Khảo sát biến động quần thể
• Xác định chuỗi năng lượng
05/06/2021 Page: 62
Xác định kiểu phân bố của các thể trong quần thể
• Các kiểu phân bố thường được xác định bởi các “ô

mẫu” theo đơn vị vùng, quy ước các m2 đó là các ô
• Các yếu tố thống kê:
• Số trung bình (x)
• Độ phương sai (δ2)
• Tầm quan trọng và mối liên hệ với nhau sẽ chỉ cho
biết kiểu của nhóm là:
• δ2 /x <> 1 : Cá thể phân bố ngẫu nhiên
• δ2 /x > 1 : phân bố theo nhóm
• δ2 /x < 1 : Thuộc kiểu chính thức
05/06/2021 Page: 63
Xác định lượng cá thể của quần thể

• Đối với thực vật, cá thể (hoặc cây) có thể đếm
trực tiếp
• Đối với động vật:
• Đếm trực tiếp
• Đếm phần nhỏ (đếm mẫu)
(sinh viên tìm hiểu thêm về cách xác định cá thể
trong quần thể bằng phương pháp đếm mẫu)
05/06/2021 Page: 64
Khảo sát biến động quần thể

• Mục đích : Để xác định số lượng cá thể trong
quần thể theo thời gian
• Cần tính số lượng :
• Chết
• Sinh mới
• Nhập cư
• Chuyển đi
05/06/2021 Page: 65
Xác định chuỗi năng lượng

• Những biến động của hệ sinh thái đó là những
chuyển đổi vật chất, năng lượng giữa các thành
phần khác nhau, có thể biểu hiện về mặt chuyển đổi
năng lượng để hình thành sơ đồ chuỗi năng lượng
• Năng lượng sinh ra của sinh khối thường được xác
định bằng cách đốt cháy một mẫu trong buồng
calori kế
Tiêu thụ – Chất thải phân và nước tiểu = Tiêu

hoá
Tiêu hoá = Hô hấp + Sản phẩm tinh trong cơ thể
05/06/2021 Page: 66
b) Các PPNC đang được sử dụng

• GIS
• Xử lý số liệu
• Tổng hợp tài liệu (tự tìm hiểu)
• Chuyên gia (tự tìm hiểu)
• Hội thảo chuyên đề (tự tìm hiểu)
• Thống kê
• Mô hình hoá
• Phân tích hệ thống
• Phân tích lợi ích
• Xác định các vấn đề ưu tiên (tự tìm hiểu)
• Cho điểm có trọng số (tự tìm hiểu)
• Dự báo môi trường (tự tìm hiểu)
05/06/2021 Page: 67
GIS (hệ thống thông tin địa lý – viễn thám)
Bản đồ giấy DL mẫu, số liệu

thực địa
Chuyên viên các
sở
Nhập vị trí và kết
Bản đồ số hoá quả phân tích
mẫu
Hiệu chỉnh DL và
XD CSDL nền Hiệu chỉnh DL in bản đồ chuyên
đề
Bản đồ trong máy

05/06/2021 Page: 68
Xử lý số liệu
• Nhập số liệu
• Xử lý số liệu :
• Điều tra được
• Phân tích được bằng các phần mềm
• Tìm kiếm các số liệu theo yêu cầu đề ra
05/06/2021 Page: 69
Thống kê
• Thống kê nghiên cứu về mặt lượng trong mối
quan hệ mật thiết với mặt chất của hiện tượng
và quá trình trong điều kiện thời gian và địa
điểm xác định
• Các bước thực hiện:
• Hệ thống hoá các chỉ tiêu cần thống kê
• Tiến hành điều tra thống kê
• Tổng hợp thống kê
• Phân tích và dự đoán
05/06/2021 Page: 70
Mô hình hoá
• Mục đích:
• Hỗ trợ nghiên cứu lan truyền và biến đổi các chất ô nhiễm trong
môi trường
• Dự báo và dự đoán chất lượng môi trường
• Hỗ trợ đề xuất chiến lược bảo vệ môi trường
• Xác định vấn đề
• Tìm kiếm cơ sở khoa học và thực tiễn phục vụ giải quyết vấn đề
• Xây dựng sơ đồ NHÂN – QUẢ
• Xác định các yếu tố cần tham gia
• Xây dựng mô hình bằng PP toán học
• Kiểm chứng mô hình
• Ngoại suy kết quả
• Phân tích các kịch bản khác nhau
• Đưa ra các đề xuất
05/06/2021 Page: 71
Muốn biết nhân đời trước

Xem hưởng quả đời này
Muốn biết quả tương lai
Xét nhân gieo hiện tại
Người mà tâm chân chánh
Mọi người hướng thiện theo
Việc làm hợp lý lẽ
Khắp nơi được an vui
Người mà hư tâm tà
Tham sân dần phát triển
Làm việc mà tùy tiện
Tự rước họa vào thân
05/06/2021 Page: 72
Phân tích hệ thống

• Tiến hành phân tích một hệ thống cụ thể, trên một tổng
thể gồm nhiều bộ phận, nhiều yếu tố thành phần có
quan hệ tương hỗ với nhau và môi trường xung quanh
• Được ứng dụng trong xây dựng chiến lược bảo vệ môi
trường (mối tương quan giữa môi trường – kinh tế – xã
hội)
• Xác định ranh giới, đường biên của hệ thống
• Quan trắc, đo đạc, thu thập thông tin
• Phân tích, thống kê mối liên kết giữa các yếu tố quan
trọng nhất
• Xây dựng mô hình định tính, mô hình toán học
• Mô phỏng hệ thống với các điều kiện giải thiết khác
nhau; chọn giải pháp đúng đắn
05/06/2021 Page: 73
Phân tích lợi ích – chi phí mở rộng

• Liệt kê tất cả các tài nguyên được sử dụng trong
phương án phát triển
• Xác định tất cả các hoạt động sử dụng hoặc làm suy
thoái tài nguyên
• Liệt kê những bộ phận cần bổ sung vào quy hoạch
để sử dụng hợp lý và phát huy khả năng tối đa của
tài nguyên
• Xác định khung tài nguyên thời gian của các tác
động và các chi phí cần thiết (tính toán chi phí – lợi
ích)
• Biểu thị các kết quả trên vào một tài liệu thích hợp
với việc lựa chọn quyết định
05/06/2021 Page: 74
Câu hỏi ôn tập

• Có bao nhiêu phương pháp NCKH? Lấy ví dụ
minh hoạ cho từng phương pháp đó.
• Trong nghiên cứu khoa học môi trường thì
phương pháp nào thường được sử dụng nhiều
nhất ? Vì sao ?
05/06/2021 Page: 75

Bai 7 - Nghien Cuu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai 7 - Nghien Cuu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

International School

Khoa Đào tạo Quốc tế

International School Nguyễn Thị Bảo Trang

1. Năng lực và kỹ năng sáng tạo

1. Năng lực và kỹ năng sáng tạo

• Edidon cần tính dung tích một

Các bạn giúp với !!!

• Xuân Bắc (tên thật là Nguyễn

Năng lực tiếp thu

b) Kỹ năng sáng tạo

Bạn sẽ làm gì? B

Khi bạn vô tình

• Cảm xúc trào dâng

Nói tóm lại là bạn phải

Một số loại hình Tư duy

Tư duy kinh nghiệm

Tư duy sáng tạo

Tư duy phân tích

Tư duy phát triển

Đừng chỉ làm

Tư duy phát triển

• TLC Tôi Làm Chủ

Đừng hỏi Tổ Quốc đã

Nếu chúng ta tiếp tục suy

• Trên phương diện lý luận, kỹ năng phân tích có

 “Hỏi cho ra lẽ.”

“Trời ơi, ngoài đường Lê Văn Sỹ cháy dữ lắm!”

1. What 1. Vậy hả? Cái gì cháy?

• Vậy bạn hãy hỏi chị ta để có cơ sở phủ nhận

Phân loại tư duy theo nội dung

Sức mạnh của trí tưởng tượng

Albert Einstein (Anh-xtanh) nói

• Giảng thêm về quản lý ý tưởng

2. Phương pháp luận NCKH

3. Các phương pháp tiếp cận trong nghiên cứu

Phương pháp thực hiện

Khảo sát và trắc nghiệm

• Câu hỏi đóng ? Ví dụ ?

So sánh cặp đôi

Điều tra lấy mẫu

Phân tích số liệu

Phương pháp chứng minh

Phương pháp thực nghiệm

Phương pháp sinh học

Phương pháp tâm lý học

Phương pháp sử học

4. Phương pháp nghiên cứu khoa học ngành môi

4.1 Phương pháp luận

Mối tương quan lẫn nhau

Sự tương tác giữa các thành phần và các yếu tố

Biểu thị sự tương tác

Sử dụng mô hình toán

Sử dụng mô hình không gian nhiều chiều

MT đất MT không khí Khí hậu

Hiện tượng El Nino

Đất, nước, không khí tác động

Hầu hết các chất ô nhiễm xuất hiện trong môi

Nghiên cứu môi trường sinh thái cần:

4.2 Các phương pháp nghiên cứu

a) Một số PPNC cổ điển

• Các kiểu phân bố thường được xác định bởi các “ô

Xác định lượng cá thể của quần thể

Khảo sát biến động quần thể