Chương 4.

TỔNG CHI TIÊU VÀ

CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA
1. Ngân sách chính phủ
Ngân sách chính phủ bao gồm các nguồn thu và
các nguồn chi:
Nguồn thu
- Thuế
- Phí, chi phí
- Vay
- Viện trợ…
Nguồn chi
- Trợ cấp
- Chi tiêu hàng hóa dịch vụ…
• Thuế chiếm tỷ trọng lớn trong các khoản thu,
ký hiệu khoản thu là Tx
• Khoản chi là Tr
T = Tx – Tr
• Ngân sách chính phủ: là phần chênh lệch giữa
chi tiêu ngân sách và nguồn thu ngân sách của
chính phủ
• B = T-G
Nếu T>G : bội thu ngân sách
Nếu T<G: bội chi ngân sách
Nếu T=G: cân bằng ngân sách
2. Ngân sách chính phủ và tổng cầu
• Số nhân tổng cầu phản ánh lượng thay đổi của
sản lượng cân bằng quốc gia khi tổng cầu thay
đổi trong phần chi tiêu tự định.
2. Ngân sách chính phủ và tổng cầu
 Đối với G
⚫ Khi chính phủ tăng chi tiêu dẫn đến tổng
cầu sẽ tăng lên. Tổng cầu tăng sẽ làm sản
lượng tăng lên.
⚫ G –> AD –> Y
⚫ G –> AD –>Y
Định lượng:

⚫G –> AD –> Y

G ADo= G Y ?
➔Y = k ADo
➔Y = k G
G
Kết luận: k =k
 Đối với T
• Đối với Tx
Khi chính phủ thay đổi Tx sẽ làm thay đổi thu
nhập khả dụng, dẫn đến thay đổi chi tiêu, thay
đổi tổng cầu, thay đổi sản lượng
⚫ Tx (Tr = const) →T → Yd → C → AD →Y
Và ngược lại.

Tương tự, ta có số nhân của thuế kTx :

Y= kTx Tx
Định lượng: bằng số nhân của thuế kTx:
Tx →T → Yd → C → AD →Y

➔ kTx = - k.Cm

➔ Y= -k.Cm.Tx
 Đối với Tr
• Khi chính phủ thay đổi chi chuyển nhượng sẽ
làm thay đổi thu nhập khả dụng của hộ gia
đình, dẫn đến thay đổi chi tiêu của họ.
❖Tr  (Tx = const) →T →Yd  → C → AD → Y.
Và ngược lại.
❖ Tương tự, ta có: kTr = k.Cm
Mà 0< Cm < 1 nên kTr < k hay
kTr < k G
➔ Y= kTr .Tr= k.Cm .Tr
 Số nhân ngân sách cân bằng
• Ngân sách cân bằng khi thu và chi bằng nhau

• kB = k.(1-Cm)
 3. Số nhân đầu tư, chi tiêu hộ gia đình,
xuất nhập khẩu
• Tương tự số nhân của chi tiêu chính phủ:
Y = kC C

Y = kI I

Y = kX-M (X-M)
 4. Chính sách tài khóa của chính phủ

⚫ Khái niệm:
Chính sách tài khoá là những quyết định của
chính phủ đối với việc thay đổi chi tiêu G và
thuế ròng T để điều tiết kinh tế vĩ mô.
⚫ Mục tiêu:
Chính sách tài khoá nhằm mục tiêu điều tiết vĩ
mô, điều hành nền kinh tế ở mức sản lượng
mục tiêu là Yp.
 Chính sách tài khóa chủ động
Khi kinh tế suy thoái, Y, U : chính phủ sẽ tăng
chi tiêu hoặc giảm thuế hoặc cả hai để đưa nền
kinh tế về sản lượng tiềm năng.
- Y → Tx  (thuế thu nhập)
- U → Tr  (trợ cấp thất nghiệp)
Tx , Tr  ➔ Thuế ròng T giảm . (Vì T = Tx –
Tr)
G  → AD  → Y 
T → Yd  → C  → AD → Y
• Khi nền kinh tế lạm phát: chính phủ sẽ giảm
chi tiêu hay tăng thuế hay cả hai để đưa nền
kinh tế về sản lượng tiềm năng.

• G  → AD  → Y 
• T  → Yd  → C  → AD  → Y 
 Chính sách tài khóa thụ động
⚫ Theo quan điểm này, CP chỉ cần sử dụng
những nhân tố ổn định tự động là CSTK tự
động được thực hiện.
⚫ Các nhân tố ảnh hưởng trong nền kinh tế là :
- thuế thu nhập lũy tiến
- trợ cấp thất nghiệp
⚫ Thuế thu nhập lũy tiến: là thuế mà khi thu nhập càng
cao thì thuế suất phải nộp càng cao.
Vd: thuế thu nhập cá nhân.

⚫Thuế thu nhập không đổi: là thuế mà khi thu nhập là

bao nhiêu thì thuế suất vẫn không đổi.
Vd: thuế thu nhập doanh nghiệp.