Lekcja 4

IZRAEL, FENICJA, INDIE I CHINY

https://www.youtube.com/watch?v=vsE5eLxwNgk

IZRAEL

1. Zgodnie z tradycją biblijną „założycielami narodu” HEBRAJSKIEGO (patriarchami)

byli Abraham, Izaak i Jakub

2. KOCZOWNICZE plemiona IZRAELITÓW pod przywództwem MOJŻESZA w 2. połowie

XIII w. p.n.e. osiedliły się w KANAAN – (dzisiejsza Palestyna)

 3. Gospodarka IZRAELITÓW

a. rozwój rolnictwa wzdłuż wybrzeża morza i rzeki Jordan

b. rozwój pasterstwa na obszarach półpustynnych

c. rozwój handlu – miasta położone na skrzyżowaniu szlaków handlowych

3. Państwo żydowskie

a. powstanie królestwa żydowskiego w XI w. p.n.e. – panowanie Saula, DAWIDA

b. panowanie SALOMONA – X w. p.n.e.

– rozkwit gospodarczy kraju (rozwój rolnictwa i handlu, rozwój infrastruktury – urządzenia

zapewniające rozwój gospodarki)

– budowa ŚWIĄTYNI JEROZOLIMSKIEJ – tzw. Świątynia Salomona

4. Rozpad państwa po śmierci Salomona  na Królestwo Izraela i Królestwo Judy ze stolicą w

Jerozolimie.

 5. Upadek państw żydowskich

a. podbój Izraela przez Asyryjczyków (722 r. p.n.e.)

b. po upadku Asyrii Izrael i Judę podbiła Babilonia (586 r. p.n.e.)

c. wybuch i upadek powstania antybabilońskiego – VI. w. p.n.e.

– przesiedlenie części Żydów do Babilonii – tzw. niewola babilońska

– zburzenie Świątyni Salomona – VI w. p.n.e.

– Świątynia Jerozolimska została odbudowana (tzw. Druga Świątynia)  i ponownie
zniszczona w czasach rzymskich

d. w 538 r. władca Persji, CYRUS II pozwolił Izraelitom na powrót do Jerozolimy i

odbudowę Świątyni.

7. Religia Izraelitów

a. religią wyznawaną przez Żydów był judaizm – wiara w jedynego Boga – JAHWE

b. źródła wiary i wiedzy religijnej w JUDAIZMIE

– BIBLIA – Stary Testament

– TORA – pierwszych pięć ksiąg Starego Testamentu

– Dekalog – dziesięcioro przykazań nadanych przez Boga Mojżeszowi

– Talmud – zbiór komentarzy do Tory

c. działalność proroków

d. symbole judaizmu

– SYNAGOGA – MIEJSCE MODLITW

– ARKA PRZYMIERZA – miejsce przechowywania tablic z Dziesięciorgiem Przykazań

– Ściana Płaczu – jedyna pozostałość po zburzonej Świątyni Jerozolimskiej

– Menora – siedmioramienny świecznik

e. najważniejsze święta żydowskie:

– szabat – siódmy dzień tygodnia

– pascha – obchodzona raz w roku na pamiątkę wyjścia Żydów z Egiptu

FENICJA

FENICJANIE

a. stworzyli sieć miast wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego – Tyr, Sydon, Byblos

b. podstawą gospodarki

– żegluga i handel
– rzemiosło (produkcja purpury, obróbka szkła i metali)

– eksploatacja lasów cedrowych

b. KOLONIZACJA fenicka

– założenie KARTAGINY – 814 r. p.n.e.

– zakładanie FAKTORII handlowych

c. Pismo fenickie - najstarszy zachowany alfabet świata 

INDIE I CHINY

1. Cywilizacje te również powstały w dolinach wielkich rzek - Indie nad rzeką Indus, Chiny
nad Żółtą Rzeką (Huang-ho). Podobnie jak w Mezopotamii czy Egipcie w dolinach tych
rozwijało się rolnictwo. Budowano tam tamy i kanały.

2. W III tys. p.n.e. w dolinie Indusu istniały miasta z domami z wypalonej cegły,

wyposażonymi w wodociągi i kanalizację. Ok. 1500 r. p.n.e. plemiona Ariów podbiły
miejscową ludność, w wyniku czego w społeczeństwie nastąpił podział na grupy
- kasty. Kasty zajmowały określony obszar, a ich członkowie byli związani ze sobą
wspólnymi obrzędami i wykonywaniem tego samego zawodu. Jedne grupy były lepsze, inne
gorsze. Przynależność do kast była dziedziczna.

3. W Indiach powstały nowe religie, które istnieją do dnia dzisiejszego:

- braminizm (wiara w nieśmiertelność duszy i jej odradzanie się w nowych wcieleniach),

- hinduizm (zbawienie osiąga się przez dobre uczynki, miłość i łaskę boga),

- buddyzm (jedna z największych religii współczesnego świata, człowiek może kształtować

swój charakter i swoje życie).

4. W dolinie Indusu stworzono pismo piktograficzne (ok. 400 znaków), które do dnia
dzisiejszego jest nieodczytane.
 Chiny to następna cywilizacja powstała w dolinie rzeki (Huang-ho).

Bardziej znane i zbadane dzieje Chin rozpoczynają się od okresu Czou. Było to małe

państewko, które leżało w środkowym i dolnym biegu rzeki Huang-ho. Królowie z tej
dynastii mieli wielkie posiadłości, które obfitowały w żelazo. Jak głosi legenda, leżały one w
samym środku państwa i otoczone były ze wszystkich stron posiadłościami książąt i
dostojników królewskich. To sprawiło, że państwo chińskie zaczęto nazywać „państwem
środka”.

Kultura chińska

Powstało z obrazków, było więc podobne do pierwotnego pisma egipskiego,

pismo jednak w miarę upływu czasu uległo uproszczeniu. W piśmie starożytnych Chin
istniało 2 tys. znaków, które pisano (rysowano) specjalnym pędzelkiem.

Zbudowano system fortyfikacyjny zwany Wielkim -Murem Chińskim. Mur ten

budownictwo
widoczny jest z kosmosu.

 produkowali jedwab
 wytwarzali porcelanę
 znali proch strzelniczy
wynalazki
 znali właściwości magnesu i igły magnetycznej
 wyrabiali papier

 wynaleźli pierwotną formę druku

Chiny to kraj, który wiele wniósł do cywilizacji świata. Wiele zdobyczy kultury chińskiej
przeniknęło w starożytności do Indii i na Półwysep Arabski, a stamtąd przedostało się
do Europy.