KASAYSAYAN NG WIKA:

1. TAGALOG
2. PILIPINO
3. FILIPINO

ARALIN 1: KAHULUGAN AT KABULUHAN NG INTELEKTWALISASYON NG WIKA

KASAYSAYAN NG WIKA
1. TAGALOG - NOONG 1935 PINASIMULAN NI DATING PANGULONG MANUEL
L. QUEZON USAPAN HINGGIL DITO. NAISAKATUPARAN ANG
PAGPAPALAGANAP NOONG 1946.
2. PILIPINO - UMAPELA ANG MGA NASA IBANG REHIYON KAYA PINALITAN ITO
NG PILIPINO PARA GAMITIN NA PANTUKOY PANLAHAT.
3. FILIPINO - PINALITAN NG TITIK NA "F" NOONG 1987.

ANG WIKANG FILIPINO AY MAIUUGAT SA SA WIKANG AUSTRONESYANO (9,000

BCE)
> ITO ANG DAHILAN KUNG BAKIT MAGKAKAMAG-ANAK ANG IBA'T IBANG
WIKA SA KAPULUAN KUNG SAAN MAY MGA SALIGANG MAGKAKAPAREHO NG
ANYO AT KAHULUGAN NA TINATAWAG NA COGNATES.
HALIMBAWA:
 ULAN - URAN
 BALAY - BAHAY
 TUBIG - DANUM (ILOKANO AT KAPAMPANGAN)

LAGUNA COPPERPLATE INSCRIPTION KAWI SCRIPT 900 AD

>>>> PINAKANGLUMA NA EBIDENSYA NG WIKA. NAKASAAD DITO ANG ISANG
TAO AY DI NA KAILANGANG MAGBAYAD NG UTANG.
BAYBAYIN (IKA-4 NA SIGLO)
>>>> MAY PAGKAKAHAWI SA FLOW NG TUBIG. FIRST WRITING.
>>>>SA SUCESOS DE LAS ISLAS FILIPINAS NI ANTONIO DE MORGA NOONG 1609,
NAISULAT NA MATAAS ANG LITERASI NG MGA KATUTUBONG PILIPINO GAMIT
ANG BAYBAYIN. KOMUNAL O PAG-AARI NG LAHAT YUNG KAALAMAN KAYA
NAGAGAMIT ITO AT MATAAS ANG LITERASI NG MGA PILIPINO.
>>>>PERO PAGKATAPONG NG 200 TAON DAHIL SA PAGPATAW NG ALPABETONG
ROMANO AT WIKANG KASTILA SA LIPUNAN, BUMABA ANG LITERASI NG MGA
KATUTUBO AT NAGING LIMITADO SA IILAN ANG PAGGAMIT NG BAYBAYIN O MAS
NAKATATANDANG KATUTUBO NA LAMANG. HINDI SISTEMATIKONG ITINURO SA
ATIN NG MGA KASTILA ANG KANILANG WIKA AT TANGING NAKAKULONG
LAMANG ITO SA USAPIN NG RELIHIYON (PARA SA LAYUNIN NILANG
MAIPALAGANAP ANG RELIHIYONG KRISTYANISMO) AT HINDI SA USAPIN NG
LITERASI. SA WIKANG INGLES NAMAN MAS NAPAIGTING ANG PAGGAMIT NG
DAYUHANG WIKA AT PAGSULAT HANGGANG SA UNTI-UNTING NAKALIMUTAN NG
MGA PILIPINO ANG PAGGAMIT NG BAYBAYIN.

WIKA
- SISTEMA NG MGA ARBITRARYONG VOKAL-SIMBOL
- GINAGAMIT NG ISANG KOMUNIDAD
- PINAGKASUNDUAN O KUMBENSIYONAL SA KOMUNIDAD NA IYON
- TUMATAGAL SA MAHABANG PANAHON
- BUKAS SA PAGBABAGO O DINAMIKO
- BEHIKULO NG ISANG KULTURA. LAGING BITBIT NG WIKA ANG KULTURA
BARASYON NG WIKA
- NAGKAKAROON NG PAGKAKAIBA SA GAMIT, SA PUNTO, AT SA ISTRUKTURA
SA IBA’T IBANG LUGAR BAGAMAN IISA ANG BARAYTI
ANO ANG INTELEKTWALSASYON?
“THE INTELECTUALIZATION, FOR THE LANGUAGE THEN BECOMES USED NOT
ONLY IN EVERYDAY CONVERSATIONAL DISCOURSE IN THE COMMUNITY BUT AS A
MEANS OF LEARNING SUBJECT MATTER ESPECIALLY AT THE HIGHEST LEVELS OF
INTELLECTUAL APPLICATION AND DISPLACED DISCOURSE ABOUT ABSTRACT
REALITIES.” – GONZALES

SA MADALING SALITA, HINDI LAMANG GINAGAMIT SA PANG-ARAW-ARAW NA

DISKUSYON ANG WIKA KUNDI MAGING SA MAS MATAAS NG ANTAS NA
INTELEKTWAL NA APLIKASYON AT MGA DISKURSO SA LIPUNAN.

“INTELECTUALIZATION IS A TENDENCY TOWARDS INCREASING MORE DEFINITE

AND ACCURATE EXPRESSION…IN THE LEXICON, INTELECTUALIZATION MANIFEST
ITSELF BY INCREASED TERMINOLOGICAL PRECISION ACHIEVED BY THE
DEVELOPMENT OF MORE CLEARLY DIFFERENTIAL TERMS, AS WELL AS AN
INCREASE IN ABSTRACT AND GENERIC TERMS.” – PAUL GARVIN OR PRAGUE
SCHOOL OF LINGUISTICS (1974)

KAKAYAHAN NG WIKA NA MAGLUWAL NG WIKA NANG MAY PRESISYON NA

KAYANG MABILIS NA MAUNAWAAN NG WIKA.

KAKAYAHAN NA MAISALIN O ANGKUPAN ANG PARTIKULAR NA WIKA SA

WIKANG KAYANG MAUNAWAAN.

PARA KAY FERGUSSON (NASA FISHMAN 1974:114)

- INTELEKTWALISASYON = MODERNISASYON
- ITO UMANO ANG PAGPAPALAGANAP NG BOKABULARYO AT
PAGDEDEBELOP NG MGA ANYON NG MGA DISKURSO (PAGPAPALITAN NG
MGA IDEYA SA PASULAT O PASALITA). ANG MANIPESTASYON NITO AY ANG
“INTERTRANSLABILITY” O ABLE TO BE TRANSLATED TO AND FROM ONE
ANOTHER – WITH THE LANGUAGES OF ALREADY INDUSTRIALIZED,
SECULARIZED AND DIFFERENTIATED SOCIETIES.”
- KAKAYAHAN NG WIKA NA ISALIN.
 “A LANGUAGE MAY BE MODERN OR MODERNIZED BUT NOT
INTELECTUALLIZED. THE FILIPINO USED IN ENTERTAINMENT, FOR EXAMPLE, IN
MOST PROGRAMS ON TV IS MODERN BUT NOT INTELECTUALLIZED. THE
FILIPINO OF THE HOME AND EVERYDAY LIFE IS MODERNIZED BUT IS
OBVIOUSLY NOT ADEQUATE FOR EDUCATION, ESPECIALLY FOR HIGHER
EDUCATION PURPOSES. THE FILIPINO USED IN FILIPINO TABLOID NEWSPAPERS
AND OTHER PUBLICATIONS INTENDED FOR POPULAR CONSUMPTION IS
MODERN BUT NOT INTELLECTUALIZED.” – BONIFACIO SIBAYAN (1999)

HINDI NANGNGAHULAGAN NA ANG MODERNISADONG WIKA AY

INTELEKTWALISADONG WIKA.

“HINDI PINAG-UUSAPAN ANG INGLES SA USAPANG INTELEKTWALISASYON.

FILIPINO LANG. GINAGAMIT ITO NG MGA HINDI NAGTATAGUYOD SA FILIPINO O
IYONG MGA NAGDUDUDA SA KAKAYAHAN NG FILIPINO NA MAGAMIT SA
MIDYUM NG PAGTUTURO. NAGIGING PROBLEMA ITO DAHIL PUMIPIGIL ITO PARA
TANGGAPIN AT LALONG UMUNLAD ANG FILIPINO SA LIPUNANG PILIPINO. NAG-
IISIP TULOY ANG MARAMI NA BAKA GINAGAWANG ISYU ITO PARA MAPANATILI
ANG DOMINASYON NG INGLES SA EDUKASYON PARA SA MALAUNAN AY HINDI NA
TALAGA GAMITIN AT IPAGAMIT AT TANGGAPIN ANG FILIPINO.” – DR. PAMELA
CONSTANTINO

=====
KATANUNGAN: “TALAGA NGA BANG PANG-INTELEKTWAL LANG ANG
INTELEKTWALISASYON? PARA KANINO ITO?” – DR. CONSTANTINO
KASAGUTAN: “GUSTO KONG TINGNAN DITO ANG INTELEKTWALISASYON BILANG
ISANG KONDISYON O KALAGAYAN NA NAIPAPAKITA NA NABIBIGYANG
PAGKAKATAON ANG WIKA NA UMUNLAD AT MAGAMIT SA IBA-IBANG DOMAIN O
MAPAGGAGAMITAN NITO, HINDI LANG SA PANG-ARAW-ARAW NA
KOMUNIKASYON. KUNG GAYON, HINDI LANG DAPAT NA MAKINABANG DITO ANG
MGA NASA UNIBERSIDAD KUNDI PATI ANG KARANIWANG MAMAMAYAN.” – DR.
CONSTANTINO

INTELEKWALISADONG WIKA AY NAGAGAMIT SA PAG-UNLAD NG LIPUNAN.

NAPAPAKINABANGAN NG LIPUNAN ANG KANIYANG SARILING WIKA.
NAGLULUWAL ITO NG MGA KAALAMAN NA MAGAGAMIT NG LIPUNAN PARA SA
KANIYANG PAG-UNLAD.

“GAYUNDIN, ANG PAGBUBUO NG MGA SALITA O LEKSIKAL NA KOLABORASYON

NG WIKA NA ISANG MAHALAGANG ELEMENTO NG INTELEKTWALISASYON AY
DAPAT NA BATAY SA KUNG SINO ANG GAGAMIT AT MAKIKINABANG DITO.” – DR.
CONSTANTINO.

“ISA SA MGA LAYUNIN NG PAGGAMIT SA SARILING WIKA AY MAGPAUNLAD NG

LIPUNAN. MAGPADALOY NG KAALAMAN DAHIL KUNG MATITIGIL ITO, WALANG
PAG-UNLAD. DAHIL ANG PAGDALOY NG KAALAMAN AY NAGSISIMULA SA WIKA.”
– MANGUERRA

ANG WIKA, TULAD NG ALINMANG INSTRUMENTO, AY NANGANGAILANGAN NA

PAUNLARIN UPANG MATUGUNAN ANG MGA PANGANGAILANGAN NG MGA
GUMAGAMIT NITO. BAGAMAN LIKAS NA DINAMIKO, MAARI DING PLANUHIN AT
LINANGIN ANG WIKA UPANG LALO PANG MAGPAYABONG AT MAPAGYAMAN
NANG SA GAYO’Y MAKASABAY AT MAKATUGON SA MGA PAGBABAGO NG
LIPUNAN. ANG PAGPAPLANONG PANGWIKA AY INTENTSYUNAL AT
NAKATUNTONG DIN SA MGA USAPING SOSYO-EKONOMIKO-PULITIKO-
ADMINISTRATIBO (FORTUNATO, 1991).
  ANG PROBLEMA SA KODIPIKASYON AT KOLABORASYON NG ATING WIKA AY
ANG KAWALAN NG STANDARDISASYON. BAGAMAN MERON TAYONG
WIKANG FILIPINO, HINDI NAMAN ITO GAANONG KASISTEMATIKO.
HALIMBAWA:
USA: DEPARTMENT
PHIL: KAGAWARAN O DEPARTAMENTO