Professional Documents
Culture Documents
Üni̇te 2
Üni̇te 2
Üni̇te 2
İSLAMİYET’TEN ÖNCEKİ Hz. Muhammed Dönemi Savaş ve Seferleri Hz. Muhammed Dönemi Savaş ve Hz. Muhammed Dönemi Savaş İSLAM
ARAPYARIMADASININ DURUM Seferleri ve Seferleri TARİHİ
İlk Müslüman olanlar:
Hz. Hatice: kadın 3-Hendek Savaşı (627): 6- Mute Savaşı(629): Bizansa
▪SİYASİ BİRLİK YOKTU: Hz. Ebubekir: zengin Mekkelileri Müslümanları yok etmek karşı yapılan ilk savaştır.
Arap yarımadası, Yukarı Arabistan, Hicaz ve Hz. Ali : çocuk istemelerinden dolayı savaş çıkıyor. 7-Mekke’nin Fethi (630):Hz.
Yemen (Güney Arabistan ) olmak üzere üç Hz. Zeyd: köle Müslümanlar Selman-ı Farisi’nin önerisi ile Muhammed Mekkelilerin
Bölgeye ayrılırdı. Mekke, Medine, Hayber çevrelerine hendek kazarak savunma Hudeybiye Anlaşmasını
veTaif Hicaz bölgesinin önemli Not: bu durum savaşı yapıyorlar. Savaş sonunda bozması üzerine Mekke’yi
şehirlerindendi. islamiyette……………………………. Olmadığının müşrikler yenilmişler ve böylece fethetti. Böylece Mekke
kabileler arası savaşlar vardı. göstergesidir. Müslümanları yok edemiyeceklerini Müslümanların eline geçti. Kabe
anlamışlardır. Bu savaş Mekkelilerin putlardan temizlendi. Mekke’nin
DİNİ BİRLİK YOKTU: Akabe biat:Medineli Müslümanların peygamber Müslümanlar üzerine son seferidir. Bu fethi Arap Yarımadasında
Herkesin kendıne ait putları efendimizi medineye davetidir. savaştan sonra, Müslümanlar taarruza olacak fetihleri kolaylaştırmıştır. 571
vardı(latmenat,hubel,uzza). geçmiştir. Ayrıca savaştan sonra ilk İslam 8-Huneyn Savaşı (630):
▪ kabe kutsal sayılırdı. Hicret:622: mekkedenmedineye göç Hastahanesi kurulmuştur. Mekke’den kaçan putperestlerin
▪ Arapların taptığı putlar Kabe de bulunuyordu Muhacir:göç eden Taif Yahudileri ile birleşip 610
. Ensar:ev sahibi 4-Hudeybiye Anlaşması (628): Mekke’yi geri almak istemeleri
▪SINIF FARKI VARDI Kölelik gelişmişti. Hz. Muhammed hac vazifesini yapmak için sonucunda yapıldı. Savaşı
▪Kadınlara önem verilmezdi. Kız çocukları diri Hz. Muhammed’in katıldığı savaşlara “Gazve” Mekke’ye doğru hareket eder. Müşrikler sonunda Taif kuşatılmış ise de 615
diri gömülürlerdi katılmadığı savaşlara da “Seriye” denir. peygamberimizi Mekke’ye almayarak alınamamıştır. Ancak bir yıl
▪ Şiir ve Edebiyat gelişmişti. Hudeybiye antlaşmasını imzaladılar. Bu sonra kendiliğinden teslim
Bu döneme cahiliye dönemi denmiştir. 1-Bedir Savaşı (624) Hicretten sonra Müslümanların anlaşmanın önemi şudur : olmuştur. 622
Mekke de kalan mallarının yağmalanması üzerine ▪Bu anlaşma ile Mekkeliler ilk kez
Önemli bilgiler savaş başladı. Müslümanları hukuken tanıdılar. 9-Tebük Seferi(631): Bizans
▪Annesi:Amine, Sonuçları: Müslümanların aleyhine gözükse de İmparatorunun Arabistan 630
Babası:Abdullah . ▪Müslümanlıların Mekkelilere karşı kazandığı ilk sonra Müslümanların lehine üzerine sefere çıktığı haberinin
Hz. Muhammed, altı yaşına kadar süt zaferdir. sonuçlanmıştır. alınması üzerine bu sefer
annesiHalime’nin yanında kaldı. ▪Esir alınan Mekkeliler on müslümana okuma yazma düzenlendi. Fakat asılsız 632
Dedesi:Abdülmüttalib öğretmesi karşılığında serbest bırakıldı. 5-Hayber’in Fethi (629): olduğunu öğrenerek geri
Amcası:EbuTalip ▪Şam ticaret yollarının egemenliği, kısmen dönmüştür.Bu sefer
▪ Doğruluğu ve dürüstlüğü ile ün kazandı. Müslümanların eline geçti. Uhut savaşına neden Medine den gönderilen Yahudilerin Peygamberi- mizin son seferidir.
“Muhammed-ül Emin” ismiyle anılmaya oldu. olumsuz faaliyetleri üzerine Hayber 10-Veda Haccı ve Hutbesi
başladı alınmıştır. Böylece Şam ticaret yolunun (632) : Hz. Muhammed son kez
▪ 25 yaşında iken Hz. Hatice ile evlendi. 2-Uhut Savaşı (625): Mekkelilerin Bedir savaşının güvenliği sağlandı. Ayrıca Hayber Mekke’ye giderek onlara bir
▪ İlk vahiy 40 yaşın da iken, Nur dağının intikamını almak istemesinden dolayı savaş Müslümanların ilk fethidir. İlk kez haraç hutbe okumuştur. Arkasından
Hıramağarasında Cebrail tarafından yapılmıştır.Hz. Muhammed’in emirlerine uymayan alınmıştır. Medine’ye dönen hz.
getirildi(610).. okçular yenilgiye yol açtı. Böylelikle peygambere Muhammed hayatını
itaatin önemi ortaya çıktı.Savaş sonunda Yahudilerin kaybetmiştir.
bir kısmı Medine’nin dışına çıkarıldılar.
DEVLET YÖNETİMİ SOSYAL VE EKONOMİK HAYAT SANAT EĞİTİM
Medine de kurulan İslam devletinin başkanı ▪Hz. Ömer ilk defa devlet hazinesini hat:güzel yazı yazma Suffe:peygamber efendimiz
Hz. Muhammed idi. kurdu(Beytül Mal). dönemi açılan okullar.
İslam başkentleri: Hazinenin başlıca gelir kaynakları:
medine Öşür, minyatür:soyut resim Küttab:dört halife dönemi açılan
Küfe Haraç, okullar
Şam Cizye
bagdat , Zekat ve Sadaka, ebru:kâğıt süsleme Aklı ilim:
▪Hz.Muhammed den sonra“Halifelik” Ganimet, sanatı matematik,felsefe,tıp,
makamı ortaya çıktı. Dört halife devrinde Hayvan sayısına göre alınan vergilerdir. Coğrafya,astronomi.
halifeler seçimle iş başına gel- diklerinden,
bir nevi cumhuriyet dönemi vardı. ▪İnsanların en önemli geçim kaynağı tarım, tezhip:kitap süsleme Nakli ilmler:
▪Hz. Ömer zamanında ülke illere hayvancılık ve ticaretti. sanatı tefsir fıkıh kelam hadis
ayrılarak, illere valiler ve kadılar atandı.Hz.
Ömer Divan Teşkilatının temellerini attı. Yazı, Dil-Edebiyat, Bilim-Sanat arabesk:arap tarzı duvar beytülhikme:bilim ve eğitim
▪Emeviler döneminde halifelik baba- dan ▪ Emevi halifesi Abdülmelik Arapçayı resmi dil ve tavan süsleme merkezi.abbasilerdöenemi
oğula geçerek saltanat halini aldı. ilan etti.
▪Emeviler, muhafız ve posta teşkilatı Arapça zamanla gelişerek bilim ve kültür dili not:islamiyette
kurdular. haline geldi. putperestlik çağrıştığı için
▪Abbasiler döneminde vezirlik teşkilatı Mimari en çok Emeviler döneminde gelişti. resim ve heykel
kuruldu. ▪Cabir İbn-i Hayyam, modern kimyanın yasaktır…
kurucusu oldu.
Din ve İnanış İbn-i Sina’nın Kanun adlı tıp kitabı yüzyıllarca
▪İslam dininin temeli Kuran-ı Avrupa da ders kitabı olarak okutuldu.
Kerim’dir. ▪ Eğitimde en önemli gelişme Abbasiler
▪Hz. Ebubekir Kuran-ı Kerim’i kitap döneminde oldu.
haline getirmiştir. Halife Me’mun’un Bağdat’ta açtırdığı
▪Hz. Osman Kuran-ı Kerim’i Beyt’ülikme ilk yüksek öğretim kurumu oldu.
çoğaltmıştır. Endülüs Emevileri’ndeKurtuba Medresesi
Teokrasi: Hıristiyan öğrencilerinde eğitim gördüğü bir
yerdi.
DÖRT HALİFE(hulafa-iraşidin) DÖRT HALİFE EMEVİLER Abbasiler Devri (750-1258) Endülüs
Emevi
MEMLÜK(KÖLEMEN MOGOLLAR
İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ
TÜRKLERİN İSLAMİYET’E GİRİŞi MISIRDA KURULANLAR Afganistan-Hindistanda
▪Hz.Ömer’inSasani Devletini yıkmasıyla beraber Türkler GAZNELİLER 963-1187 (AFGANİSTANDA)
ile Araplar komşu oldu. TOLUNOĞULLARI (868-905) :
▪Hz.Osman zamanında Türkler ile Araplar ilk kurucusu alp tigin'dir
mücadelelerini etmişlerdir. mısırda kurulan ilk türk-islam devletidir devlet adını afganistanıngazne kentinden aldı
▪Emevilerin Arap milliyetçiliği politikası izlemeleri, - kurucu tolunoğlu Ahmet
İslamiyet’in Müslümanlar arasında yayılmasını önlemiştir. -maristan adında hastahaneyapmıslardır gaznelimahmut en önemli hükümdardır
▪Abbasilerin Türklere değer vermesi ile Arap ve Türkler -eczacılıgı başlatmışlardır
arasındaki ilişkiler daha da gelişmeye başladı. -halkı arap yönetici türkoldugu için çabuk sultanünvanını ilk kullanan gaznelimahmut'tur.
▪TALAS SAVAŞINDA (751) yıkıldı.
ÇİN ABBASİ Türkler abbasileri şiibüveyh oğullarına karşı halifeyi korudular.
destekledi. AKŞİTLER/İHŞİTLER (935-969) : kutsal
karluktürkleri:Çinlilere karşı Arapları desteklemişlerdir. topraklara (hicaz - mekke ile medine) ilk sahip Gaznelimahmuthindistanaislamı yaymak için 17
Talas Savaşının sonucu: olan türk-islamdevleti'dir. sefer yapmıştır▪
▪Orta Asya Çin egemenliğine girmekten kurtuldu. -halkı arap yöneticileri türkoldugu için çabuk
▪İslamiyet Türkler arasında yayılmaya başladı. yıkıldı. Gazneli Mahmut, Karahanlılar ile birleşerek
▪Bu olay Türk İslam Tarihinin başlangıcı oldu. Samanoğulları’na son verdi.
▪Müslümanlığı kabul eden ilk Türk boyu Karluklardır. EYYUBİLER (1174-1250) :hıttin savaşıyla
Bunu Yağma ve Çiğil Türkleri takip etmiştir. haçlıları yenip kudüsü geri alan türk-islam
▪Talas savaşı kağıt, matbaa, barut ve pusula gibi teknik devletidir – III.haçlı seferinin başlamasında çok uluslu yapıda olmaları yıkılmalarının ana
buluşlar çindenaraplara geçti yayılmasında etkili oldu. nedenidir
etkili oldu.
Özel not: kagıtçin dışında ilk defa semerkantta MEMLÜKLER (1250-1517) : 1040 dandanakan savaşı sonucunda yıkılış
üretilmiştir(şehirlerin şahı) Kurucusu: aybek sürecine girdiler.
TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABUL ETME NEDENLERİ Başarılı olan komutan hükümdar oldu(veraseti
tek tanrı köktengri ALLAH farklı uyguladı) Yerli halkı gurlular tarafından yıkıldılar.
ahiret Türkçeyi resmi dil yaptı
Sınıf farkının olmaması Mogolları dünya tarihinde yenen ilk devlet not:abbasi halifesi gaznelimahmuta sultan unvanın
cihan cihat oldu.ayn-ı calud savaşı vermiştır bu unvanı kullanan ilk türk hükümdarıdır…
Abbasi halifesini korudular.
ahlak
Osmanlı devleti tarafından yıkıldı.(ridaniye BABÜR DEVLETİ:
Uçmag-tamu cennet- cehennem
seferi) Kurucusu babür şahtır.
TÜRKLERİN İSLAMİYET’E HİZMETLERİ:
Baburname adlı eser(anı eseri)
▪İslamiyet’in yayılmasında etkili oldular. Tac mahal(yedi harika)
▪Haçlı seferlerine başarıyla karşı koydular.
▪Halifeliği dış tehlikelere karşı korudular
▪İslam ülkelerinde bilimin gelişmesini sağladılar.
İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ
VERASET: Hükümdar ünvanları melik (hükümdarın oğlu) hacip (hükümdar ile halk arasındaki
atabey (meliklerin eğitiminden sorumlu) ilişkileri düzenler, elçileri kabul eder
sultan- ,protokolü düzenler, sultan ve vezirden
hakan amid (şehirlerdeki mülki idareci sonra gelen en yetkili devlet adamıdır
hüdavendigar
padişah- amil (şehirlerin mali vergi memuru) serhenk :törenlerde ve sultanın
kadir seyehatlerinde yol düzenini sağlar –
Saray: ilig-key-arslan han muhtesip (belediye işlerinden sor)
han-bey-gazi emiri ahur :atlardan sorumlu –
melik- şıhne (eyaletlerin başındaki askeri vali
hünkar ulag :posta t.
buğra-nasr-kara subaşı (güvenlikten sorumlu)
şah-şahinşah alemdar :(bayrak ve sancağı korur)
D İ V A N
YÖNETİM BİRİMLERİ
EYALET
ŞIHNE KADI SUBAŞI MUHTESİP
KÖY
KÖY KETHÜDASI KADI NAİBİ SUBAŞI İKTALI SİPAHİ
TÜRK İSLAM TARİHİ KÜLTÜR VE MEDENİYETİ
ORDU
HASSA ASKERLERİ
GULAMANI SARAY İKTA/EYALET ASKERLERİ YARDIMCI KUVVETLER
HUKUK
ŞERi ÖRFi ASKERİ DAVALAR SİYASİ DAVALAR
KADI/KADI ÜL KUDAT BAKAR. EMİRİ DAD BAKAR.
Kaynağını dinden alır. Kaynağını gelenek görenek ve hükümdar KADI ASKER VEYA KADI
değişmez. emirlerinden alır. Herkes yargılanır. LEŞKER BAKAR DİVANI MEZALİM
Sadece Müslümanlar yargılanır. (evlenme-
boşanma-miras-ticaret-adam öldürme-hırsızlık-zina)
KADININ GÖREVLERİ
İKTANIN FAYDALARI:
hazır bir ordu
devlet otoritesini saglar-
toprakların işlenmesini saglar–
vergilerin düzenli toplanması
hazineden para çıkmaz.maaş ödemesi
yatay hareketlilik:?
dikey hareketlilik:?
VAKIF:geliri dini ilmi ve sosyal kurumlar (hayır kurumları) için ayrılan topraklardır.
Not:vakıf topraklarında saray köşk ve askeri yapılar yapılamaz…
VERGİ
ŞERRİ ÖRFİ
Haraç:
Cizye:
TÜRK İSLAM TARİHİ KÜLTÜR VE MEDENİYETİ
EGİTİM
Medrese eğitimi:
Sadece Müslümanların gidebildiği, dini amaçlı kurulan,nakli ve akli bilim
Ahi eğitimi:
veren Bilim adamı,memur,devlet adamı yetiştiren eğitim kurumlarıdır.
Usta –çırak ilişkisine bağlı mesleki eğitimdir.
Sadece Müslümanlar üye olabilir.
NAKLİ(DİNİ):kur’an,hadis,fıkıh,kelam
Verilen diplomaya icazetname denir
AKLİ(POZİTİF):astronomi,tarih,coğrafya,cebir, Matematik,
EGİTİM HİYERARŞİSİ
muderris(atanmış ögretmen)
mulazım(atama bekleyen öğretmen)
muid:(stajer ögretmen)
danişment: (yükseklisans ogr)
suhte-softa:(ögrenci)
İBNİ SİNA Batıda avicenna olarak bilinir. eseri el kanun fit tıp. küçük kan dolaşımını bulmuştu
FARABİ Muallimi sani:(ikinci ögretmen) kitabul musiki ve medinetül fazıla. bm fikrini ilk ortaya atandır aristodan
sonra mantığı 2. kez öğretmiştir - türk-islam pozitif bilimlerini başlatmıştır
İMAM GAZALİ Batılı fikirlere karşı durmuştur. eserlerinin adı ihya'u ulumiddin ve kimyayı saadet
BİRUNİ Enlem/boylam'ı bulmuştur. eseri asarul bakiye'dir. özgür düşünceyi savunmuş.gazneli mahmut
‘sarayımın en değerli hazinesi demiştir’
HAREZMİ cebiri sistemleştirmiş gerçek 0'ı bulmuştur. kitabul cebr ve mukabele eserlerinin ismidir
CABİR BİN HAYYAM Kimyanın kurucusudur. atomun parçalanabileceğini söylemiştir
ÖMER HAYYAM Sultan melikşah için celali takvimini düzenlemiştir. aşk ve şarap üzerine rubailer yazmıştır
EL CEZERİ Kitabının ismi kütabül hiyel'dir - robotik biliminin kurucusudur – sibernetrik bilimini bulmuştur.
İBNİ RÜŞT felsefecidir. aristoyu batıya tanıtmıştır. aklın inançtan önemli olduğunu savunmuştur
ULUĞ BEY Timur devletinde yaşamıştır. astronomi üzerine yıldızların fihrist cetveli adlı eseri vardır
İBNÜL HEYSEM fizik ve optik alanlarında çalışmalar yapmıştır eseri kitabül mezanir
İBNİ HALDUN COGRAFYA KADERİNDİR….ESERİ:MUKADDİME
TÜRK İSLAM TARİHİ KÜLTÜR VE MEDENİYETİ
MİMARİ
SİVİL ASKERİ
DİNİ
saray Tershane
Cami
köşk Kale
Mescid
ribat (kervansaray) Sur
Medrese
bimaristan/maristan/darüşşifa (hastane) Sedd
KÜLLİYE
imarethane (yoksullar için aşevi) Burç
Kümbet
bedesten (günümüz avm'leri Ordugah
Tekke
arasta (ahi çarşısı) Kışla
zaviye
han
hamam
şadırvan(çeşme)
köprü
Not: Türkler İslam dünyası mimarisine kubbe-kemer-sütun- Türk üçgeni gibi üsluplar kazandırmışlardır.
Not: Hat ve Tezhip (kitap süsleme) sanatı gelişirken İslam’ın yasaklaması nedeniyle resim ve heykel sanatı gelişmemiştir.- resim
yasak olduğu için minyatür gelişmiştir. minyatürle uğraşana nakkaş denir.
MİMARİ ESER BULMAA ???