WYKŁAD NUMER I

Naszym podręcznikiem jest książka „Logika dla prawników” Andrzeja Malinowskiego. Warto mieć książkę „Logika

praktyczna” Wojciecha Ziębińskiego oraz „Logika dla opornych” Krzysztofa Wieczorka.

Znaczenie kwantyfikatorów:

Wartość aksjomatów:

Logika ma na celu sprawdzenie czy tekst jest napisany jasno i przejrzyście. Jest to sposób konstruowania myśli,

postrzegania zdarzenia w sposób logiczny.

Rozwój współczesnej logiki i matematyki zawdzięczamy Lwowskiej szkole.

Jeżeli mamy trzy czynniki, a nie dwa to wtedy zapisujemy p, q i r o następujących wartościach:

Całość wyrażenia jest formułą, która składa się ze zdań. Sprawdzamy prawdziwość formuły metodą 0-1.

Dysponujemy wyłącznie dwoma wartościami:

0 - fałsz

1 - prawda

Prawa de Morgana

1. Pierwsze prawo

Zaprzeczenie koniunkcji dwóch zdań logicznych jest równoważne alternatywie zaprzeczeń tych zdań.

Inaczej „nieprawda, że p i q ma taką samą wartość logiczną co: nieprawda, że p lub nieprawda, że q”

2. Drugie prawo

Zaprzeczenie alternatywy dwóch zdań logicznych jest równoważne koniunkcji zaprzeczeń tych zdań.

Inaczej „nieprawda, że p lub q ma taką samą wartość logiczną co: nieprawda, że p i nieprawda, że q”

Tautologia a kontrtautologia

1. tautologia - jest zawsze prawdziwa (niezależnie od innych czynników)

2. kontrtautologia - jest zawsze fałszywa (niezależnie od innych czynników)

3. wnioskowanie niededukcyjne (zawodne) - jest „mieszana”, kiedy występują 0 i 1

Przykład I

Przykład II

Zdania do przetłumaczenia na aksjomaty

1. Jeśli JEST PÓŹNO (p), to DZIECI ŚPIĄ (q) oraz nieprawdą jest, że SŁOŃCE ŚWIECI (r). DZIECI ŚPIĄ (q) zawsze i tylko

wtedy, gdy SŁOŃCE NIE ŚWIECI (~r). Zatem jeśli DZIECI NIE ŚPIĄ (~q), to NIE JEST PÓŹNO (~p) lub SŁOŃCE ŚWIECI

(r).
2. ANIA JEST SZCZĘŚLIWA (p) wtedy i tylko wtedy, gdy ZDA EGZAMIN (q) lub SPOTKA SIĘ Z TOMKIEM (r). Jeśli NIE

ZDA EGZAMINU (~p), to SPOTKA SIĘ Z TOMKIEM (r), zatem ANIA JEST SZCZĘŚLIWA (p).

3. Jeśli PADAŁO (p), to JEST MOKRO (q) i w lesie SĄ GRZYBY (r). Zawsze i tylko, jeśli w lesie GRZYBÓW NIE MA (~r),

to NIE JEST MOKRO (~q) lub NIE PADAŁO (~p). Zatem jeśli JEST MOKRO (q), to PADAŁO (p).

TEMAT: ZBIORY
WYKŁAD NUMER II

Kategorie synkretyczne

Wyróżniamy trzy podstawowe:

1. nazwy - oznaczają one podmioty w zadaniu lub orzeczniki w orzeczeniu

2. zdania - zbiór nazw ułożonych w mniej lub bardziej logiczny sposób

3. punktory - znaki, które pozwalają nam tworzyć nazwy oraz zdania; używane do przeprowadzania rozkładu zdania

Nazwy

Dzielimy je na różane kategorie, gdzie:

a) kiedyś:

nazwa - odnosiła się tylko do osób i rzeczy

onomatoidy (nazwy pozorne) - odnoszą się do tego co nie jest ani człowiekiem, ani rzeczą np. jasność, ciemność,

sprawiedliwość

b) teraz:

nazwa -> nazwa konkretna

nazwa pozorna -> nazwa abstrakcyjna

Desygnat nazwy

Jest to zbiór wszystkich nazw w obrębie danego podmiotu. Zbiór wszystkich desygnatów danej nazwy, nazywamy

zakresem nazwy lub denotacją nazwy.

np. miasto - Kraków, Warszawa, Katowice, Gdańsk, itd.

Podział nazw ze względu na budowę

- proste - nazwy jednoelementowe

np. pies, student

- złożone - nazwy wieloelementowe

np. duży pies, łysy student

Podział nazw ze względu na stosunek do desygnatu

- indywidualne - nazwy własne; wskazują na desygnat bezpośrednio z nadania

np. Kampinowski Park Narodowy

- generalne - nazwy ogólne: wskazują na desygnat pośrednio, ponieważ kojarzą się z jego cechami

np. park narodowy

Podział nazw ze względu na treść

- nazwy jednostkowe - posiadają jeden desygnat

np. najstarszy człowiek na świecie

- nazwy ogólne - posiadają więcej niż jeden desygnat

np. miasta, psy

- nazwy puste - nie posiadają żadnego desygnatu

np. rudowłosa blondynka, obecny król polski, krasnoludek

Podział nazw ze względu na wyraźność

- wyraźne - można jednoznacznie opisać wskazywany przez nią desygnat

np. kwadrat, ołówek

- niewyraźne - nie można jednoznacznie opisać wskazywanego przez nią desygnatu

np. świadomość, liść

Podział nazw ze względu na ostrość

- ostre - możemy jednoznacznie wyznaczyć jej zakres, są dosłowne

np. wójt, urząd gminy

- nieostre - nie możemy jednoznacznie określić jej zakresu, zależą od perspektywy

np. leń, wysoka pensja

Podział zdań

a) zdania subsunkcyjne - zadania, które zawsze są prawdziwe

b) zdania analityczne - zdania, w których oceniamy prawdziwość wnioskując z własnego doświadczenia i wiedzy

np. Każdy student jest człowiekiem.

c) zdania syntetyczne - zdania, w których oceniamy prawdziwość na podstawie wnioskowania lub poszukiwania

informacji

np. Pałac Kultury jest najwyższym budynkiem w Warszawie

d) zdania egzystencjalne - zdania, które nie wydarzyły się, ponieważ nie jest to realnie możliwe

np. W Katowicach jest lotnisko dla promów kosmicznych.

Nazwy w różnych supozycjach

1. suppositio simplex - wskazanie na konkretny przedmiot

np. pies zjadł kiełbasę

2. suppositio formalis - wskazuje na grupę przedmiotów jednego gatunku

np. psy nie lubią pieprzu

3. suppositio materialis - nie odnosi się ona do podmiotu, lecz do siebie samej

np. wyraz pies jest rzeczownikiem

Stosunki pomiędzy zakresami nazw

Uniwersum (zbiór i jego dopełnienie) - cały zakres nazw

Klasa negatywna (dopełnienie) - zaprzeczenie nazwy z przedrostkiem „nie”

nazwa + klasa negatywna nazwy = uniwersum

Stosunek zamiennosci (takie same zbiory) - zakresy pokrywają się, kilka nazw określających to samo

Stosunek podrzędności (zawieranie się zbiorów)

Stosunek nadrzędności (zawieranie się zbiorów)

Krzyżowanie się (część wspólna zbiorów) - zakresy nazw zazębiają się

1. niezależność - nie wypełniają całego uniwersum

2. podprzeciwieństwo - wypełniają całe uniwersum

Stosunek wykluczania (zbiory rozłączne) - zakresy nazw nie mają części wspólnej

1. przeciwieństwo - nie wypełniają całego uniwersum

2. sprzeczność - wypełniają całe uniwersum

Wyjątki

1. części składowe

Każda nazwa posiada swoje części składowe.

np. ‚drzewo’ - nazwa, natomiast ‚pień drzewa’ - część składowa

Zawsze nazwa oraz jej część składowa są sobie przeciwne.

2. części desygnatu

Większość nazw ma swoje desygnaty.

W przypadku zawierania się desygnatów są sobie przeciwne.

np. ‚państwo’ - nazwa, w której zawiera się ‚Warszawa’ - desygnat nazwy

Zadanie 1

a) prawnik i polityk - niezależność

b) lekarz i chirurg - nadrzędność

c) prawnik i nie-notariusz - podprzeciwieństwo

d) prokurator i notariusz - przeciwieństwo

e) sędzia i nie-sędzia - sprzeczność