Trong tác phẩm “Khế ước xã hội “ có câu nói: “Người ta sinh ra tự do, nhưng rồi đâu

đâu con người cũng sống trong xiềng xích” . . Tự do nó như là sinh mệnh thiêng liêng
của họ và chứng minh mình là một con người thực sự được sống là chính mình trong
thế giới thực tại. Từ “ xiềng xích” ở đây được hiếu là sự áp bức, chèn ép nặng nề, rào
cản họ sống một cuộc sống của chính mình. Nó còn được hiểu là cái ràng buộc , trói
chặt vào một bản quy ước, một luật định để họ không được làm trái, tuân theo những
gì đã được áp đặt. Trong thời kỳ này, khi mà quyền tự do của con người bị chèn ép
một cách quá đáng, bất công, không được nêu lên ý kiến của cá nhân mà phải đề cao
tính cộng đồng. Giữa con người với con người cũng có một sự trói buộc nhất định đó
là phải hi sinh cái tự do để có thể cùng tồn tại , chung sống với nhau. Ra đời giữa lúc
sự khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế Pháp trước sự xuất hiện của lực
lượng tư sản, mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt,cái sức mạnh bắt đầu nhường chỗ
cho quyền lực xã hội như một nhu cầu tất yếu để tổ chức xã hội. Câu nói:”đi đâu con
người cũng sống trong xiềng xích” như có ý chỉ đây là điều hiển nhiên , phải theo nó ,
là sợi dây trói buôc gắn bó mình vào một điều gì đó cần phải đánh đổi bằng sự tự do
trong khuôn khổ của sự ép buộc. Nhà triết học chính trị Rousseau sử dụng
thuật ngữ “xiềng xích” này như muốn nhấn mạnh sự trói buộc trong nỗi thống
khổ mà bản thân họ phải chịu đựng dưới tầng áp bức, bóc lột, thống trị. Không
chỉ vậy nó còn thể hiện cái ý niệm mà ông đang muốn nhắc đến đó là “vũng
lầy” nhốt họ về thể xác nhưng không thể nhốt họ về ý chí rằng họ sẽ thoát khỏi
sự ràng buộc, bần cùng đó để vươn tới cuộc sống tự do thực sự mà họ đang
hướng đến. Dù có phải đánh đổi cả mạng sống thì cũng phải phá tan cái xiềng
xích đã kìm hãm mình bấy lâu nay, dốc toàn bộ sức lực vào cái mà bản thân
muốn đạt được một cách chính đáng. Dù chỉ là một tia hi vọng nhỏ nhoi hay chỉ
là một luồng ánh sáng vượt qua thì cũng không ngăn được cái sự kiên cường,
rắn rỏi, quyết không nản lòng của những con người quyết đồng cam cộng khổ
cắt đứt , phá tan xiềng xích để đả phá tính bất biến vĩnh cửu của bản khế ước
này nói riêng và cuộc sống tự do của con người nói chung.