GODSDIENST

HAVO/VWO 2

Afgoden

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 3 20-07-20 19:32

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 4 20-07-20 19:32
 Inhoudsopgave

Inleiding......................................................................................................................................................................... 1

Leer- en vaardigheidsdoelen......................................................................................................... 3

Hoofdstuk 1: Afgoden in de Bijbel......................................................................................... 5

Hoofdstuk 2. Afgoden anno nu.................................................................................................. 9

Hoofdstuk 3: Bevrijd uit Verdrukkistan........................................................................ 13

Hoofdstuk 4: Je bent wat je dient....................................................................................... 15

Bijlage A..................................................................................................................................................................... 17

AFGODEN | HAVO/VWO 2

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 5 20-07-20 19:32

 Inleiding

Inleidende opdracht 1
a. Wat zie je op de voorkant?
b. Wat heeft dit te maken met het thema? Leg uit.

Inleidende opdracht 2
Wat is afgoderij?
a. Maak een woordweb. Zet in het midden het woord ‘afgoderij’
en daaromheen alles waaraan je denkt bij dit woord.
b. Bedenk je eigen definitie voor afgoderij. Maak daarbij gebruik
van de kennis die je bij het woordweb hebt opgeschreven.

LEGENDA
Bestuderen

Opdracht

Verdiepingsopdracht

Keuze-opdracht

Begrip

1 AFGODEN | |HAVO/VWO
HAVO/VWO22

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 6 20-07-20 19:32

 IDOLS
Misschien ken je het Engelse woord voor afgoden wel: Idols. Het is ook een naam voor het
programma waarbij mensen die (denken te) kunnen zingen auditie doen. Zij hopen hiermee de
wedstrijd te winnen en de lof en het respect van de jury én de kijkers te ontvangen (en natuurlijk
ook een flinke som geld).

Lof, respect, aanbidding... er is nog iemand die dat wil en hoort te ontvangen: God. Horen God
en afgoden wel bij elkaar? Wat zijn afgoden eigenlijk? Zijn die zangers en zangeressen die meedoen
aan ‘Idols’ bijvoorbeeld ook afgoden?

In deze module gaan we ons verdiepen in afgoderij. We bekijken met elkaar wat de Bijbel ons
vertelt over afgoden en gaan op zoek naar de afgoden in ons eigen leven. Want afgoden: die
hebben we allemaal. Maar waarom? En hoe gaan we ermee om? Daar gaan we over nadenken.

Behalve dat we samen op zoek gaan, ga jij zelf ook aan de slag. Aan de hand van verschillende
opdrachten word je je bewust van moderne afgoden en herken je de afgoden uit de Bijbel. Elk
hoofdstuk heeft aan het eind een portfolio opdracht. Deze vier opdrachten vormen samen één
grote opdracht, die je inlevert in een portfolio. Al deze losse onderdelen geven samen een goed
beeld van afgoderij vroeger en nu.

AFGODEN | HAVO/VWO 2 2

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 7 20-07-20 19:32

 Doelen

HOOFDSTUK 1: Afgoden in de Bijbel

Leerdoelen:
A. Je kunt verwoorden hoe afgoderij zichtbaar is in het Oude Testament;
B. Je kunt verwoorden hoe afgoderij zichtbaar is in het Nieuwe Testament;
C. Je kent voorbeelden van afgoden in de Bijbel.

Vaardigheidsdoelen:
D. Je kunt een omschrijving geven van het begrip afgoderij.

HOOFDSTUK 2: Afgoden anno nu

Leerdoelen:
A. Je bent in staat om te verwoorden hoe een slechte gewoonte kan veranderen in een afgod;
B. Je kunt voorbeelden bedenken van slechte gewoontes die veranderen in een afgod;
C. Je kunt uitleggen wat je godsbeeld te maken heeft met afgoderij.

Vaardigheidsdoelen:
D. Je bent in staat om je eigen leven te spiegelen aan de theorie.

HOOFDSTUK 3: Bevrijd uit Verdrukkistan

Leerdoelen:
A. Je bent in staat om het verhaal van de uittocht uit Egypte te verbinden aan de ‘weg van bekering’;
B. Je kunt de positie beschrijven die je hebt door het werk van Jezus Christus.

Vaardigheidsdoelen:
C. Je bent in staat om je eigen begrippenlijst te maken van hoofdstuk 1, 2 en 3.

HOOFDSTUK 4: Je bent wat je dient

Leerdoelen:
A. Je weet hoe je een ethische keuze maakt op het gebied van afgoderij;

Vaardigheidsdoelen:
B. Je kunt het ethisch stappenplan basis toepassen.

3 AFGODEN | |HAVO/VWO
HAVO/VWO22

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 8 20-07-20 19:32

 AFGODEN
AFGODEN
| HAVO/VWO
| HAVO/VWO
2 2 4
9

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 9 20-07-20 19:32

 1. Afgoden in de bijbel

1.A VERBONDSBREUK
God had het volk Israël bevrijd: van slavernij, van pijn, ellende en verdriet. Uit dankbaarheid mochten ze
God dienen. Als ze dat zouden doen, zouden ze een heilig en gezegend volk zijn. Maar wat gebeurde er?
Ze waren het beloofde land nog niet eens binnen of ze verbraken de afspraak die ze met God hadden
gemaakt. Ze bouwden een gouden kalf van hun eigen sieraden en hielden een offerfeest voor dit beeld.
Ze dansten eromheen en riepen: ‘Israël, dit zijn uw goden, die u uit het land Egypte geleid hebben!’
Terwijl ze een aantal weken daarvoor God nog hadden horen zeggen: ‘Ik ben de HEER, Uw God, die u
uit Egypte, uit de slavernij heeft bevrijd!’ Ondanks alles wat God hen had gegeven, gingen ze naar een
andere god. En wat voor een: eentje die met mensenhanden gemaakt was. En dat moest dan goddelijke
krachten bezitten…

Opdracht 1.1
Lees Exodus 32:7-14
a. Wat is de reactie van God op het gouden kalf? (vs. 7-10)
b. Wat zegt Mozes tegen God? (vs. 11-14)

Door het Oude Testament heen zie je elke keer weer hoe Israël God probeert te dienen, maar dan al
snel afdwaalt naar andere goden. Iedere god die niet de God van Israël is, is een afgod. Daarom strafte
God het volk Israël, bijvoorbeeld door een vijandig buurvolk op hen af te sturen. Wanneer dit gebeurde,
kwam Israël meestal weer tot inkeer. Ze stelden hun vertrouwen opnieuw op God. Maar, wanneer
het dan een tijdje goed ging, gingen ze gemakkelijk de fout weer in. Ze deden ‘wat goed was in eigen
ogen’. Dit betekent niet dat je nooit mag doen wat je zelf goed vind. Maar het probleem was dat ze
maar wat deden. Ze dachten niet na en volgden blind hun instinct. Ze vertrouwden niet op hun Maker,
maar op een eigengemaakt beeld.

Opdracht 1.2
Bedenk minimaal 3 afgoden die je kent uit de Bijbel. Schrijf deze op.

1.B HOUTEN BEELDEN

Afgoden waren in de tijd van de Bijbel vaak van hout, steen of goud. Dit zijn grondstoffen en niet iets
van vlees en bloed; niet iets waar leven in zit. Toch dachten de mensen dat er een god in zat die hen
kon helpen. Ze gingen hierop vertrouwen, meer dan op de God van Israël. Door bepaalde rituelen uit
te voeren en bijvoorbeeld graan te offeren, dachten zij de goden gunstig te stemmen.

Opdracht 1.3
Lees Jesaja 44:13-17.
Wat is volgens deze tekst zo dwaas aan het maken van afgoden? Leg je antwoord uit.

5 AFGODEN | HAVO/VWO 2

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 10 20-07-20 19:32

 Keuzeopdracht 1.4
Eén van de bekendste afgoden is de afgod Baäl. In deze
opdracht ga je wat meer onderzoek naar deze god doen.
Ga naar de website https://christipedia.miraheze.org/wiki/
Ba%C3%A4l
Beantwoord de volgende vragen:
1. Door wie werd Baäl vereerd?
2. Wat voor een god is Baäl? Noem minimaal 3 onderdelen.
3. Hoe werd Baäl gediend?
4. Zoek 2 teksten op in de Bijbel die over Baäl gaan (let op:
zoek andere teksten dan de teksten die op de website
staan!).

1.C GRUWELIJK
In een oude Bijbelvertaling staat dat het dienen van de
afgoden voor de Here een ‘gruwel’ is. En dat was het soms
ook letterlijk. Om de afgoden te dienen werden er gruwelijke
dingen gedaan. Denk aan het verhaal van Elia en de Baäl-
priesters. Als Baäl niet antwoordt en Elia de priesters uitdaagt,
gaan ze hun lichamen zelfs inkerven. Aan het eind zitten ze
helemaal onder het bloed! En Baäl? Die blijft stil. God vindt
het verschrikkelijk dat de afgoden worden gediend. Dit vertellen
de rechters en profeten namens God aan de mensen.

Keuzeopdracht 1.5
Onderzoek het verhaal van Elia en de Baäl priesters in 1 Koningen 18:21-39 aan de hand van het
Bijbels stappenplan (basisversie). Schrijf de antwoorden in je schrift.

Opdracht 1.6
Lees Jeremia 2:13. Hier vergelijkt God zichzelf met ‘de Bron van levend water’.
a. Wat heeft Israël gedaan?
b. Wat wordt er met deze vergelijking bedoeld?

1.D DE GODEN VAN HET NIEUWE TESTAMENT

In het Nieuwe Testament lezen we weliswaar niet meer over heidense goden in Israël, maar
buiten Israël wordt het niet veel beter. Het evangelie wordt de wereld ingebracht, maar daardoor
wordt de duisternis extra zichtbaar. Als Paulus in Athene rondloopt, raakt hij geprikkeld door alle
goden die hij ziet. Ze hebben zelfs een altaar met het opschrift: ‘voor de onbekende god’! Paulus
gaat hierover met vooraanstaande Atheners in gesprek.

Opdracht 1.7
Lees Handelingen 17: 24-25. Welke verschillen noemt Paulus tussen zijn God en de goden die de
Atheners dienen?

AFGODEN | HAVO/VWO 2 6

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 11 20-07-20 19:32

 Opdracht 1.8
a. Welke kenmerken van afgoden kun je, naar aanleiding van hoofdstuk 1, paragraaf A t/m D, opschrijven?
Maak een lijstje in je schrift.
b. Wat is er zo schadelijk aan het dienen van afgoden? Leg je antwoord uit en gebruik daarin een
voorbeeld uit de Bijbel.

Opdracht 1.9
a. Kijk eens terug naar de definitie die je hebt opgeschreven bij inleidende opdracht 2.
Breid je definitie over afgoderij uit. Maak daarbij gebruik van de volgende teksten uit de Bijbel:
Deuteronomium 12:30b-31 / 1 Korintiërs 8:4-13 / 1 Korintiërs 10:19-21. Gebruik uit het kerkboek:
Heidelbergse Catechismus Zondag 34 vraag en antwoord 94+95.
b. Overleg met de docent of je omschrijving correct is.
c. Schrijf de uiteindelijke definitie hieronder op:

Afgoderij is:

7 AFGODEN | HAVO/VWO 2

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 12 20-07-20 19:32

 Notities

AFGODEN | HAVO/VWO 2 8

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 13 20-07-20 19:32

 2 Afgoden anno nu

2.A AFGODEN IN DE CULTUUR

Een kenmerk van afgoden is dat je er je vertrouwen op gaat stellen. In de Bijbel lezen we over beelden
die verbonden waren aan goden. In het Romeinse Rijk bestond er zelfs een hele godenfamilie. Voor elk
probleem dat je had was er weer een andere god die je kon raadplegen. Ook vandaag de dag stellen
mensen hun vertrouwen op bepaalde dingen. Een goede carrière bijvoorbeeld. Dat is op zich natuurlijk
helemaal niet erg. Mooi juist als je je gaven en talenten kunt inzetten! Maar wat nu als jouw carrière ten
koste van andere personen of dingen bovenaan moet blijven staan? Dromen of idealen kunnen ook
veranderen in afgoden. En ook dingen waar je echt niet zonder kunt, kunnen afgoden zijn.

Opdracht 2.1
In de tekst hierboven worden een aantal dingen genoemd die kunnen veranderen in afgoden.
Maak een lijstje in je schrift met dingen die voor mensen zouden kunnen veranderen in afgoden.

Keuzeopdracht 2.2
Kies een liedje uit de Nederlandse Top 40. Luister dit liedje en lees de tekst mee (eventueel ook een
vertaling van de tekst). Beantwoord vervolgens onderstaande vragen:
a. Komt er in het liedje een vorm van afgoderij voor of iets wat in afgoderij zou kunnen veranderen?
b. Zo ja, wat? Leg ook uit waarom het een afgod is.
c. Wat wordt er over deze afgod gezegd in het liedje?

2.B VAN SLECHTE GEWOONTE NAAR AFGOD

Niet alles wat je doet of waar je je tijd en energie in steekt, is meteen een afgod. Denk bijvoorbeeld aan
Social Media. Het is op zichzelf niet iets slechts. Sterker nog, je kunt er heel veel goede dingen mee
doen. Echter, wanneer het al je tijd en aandacht in beslag neemt en je daardoor geen tijd meer hebt
voor God, kun je je afvragen of het geen afgod geworden is. Het slokt je langzamerhand helemaal op.
Er zijn een aantal vragen die je jezelf kunt stellen om afgoden in je dagelijks leven te vinden:

- Door wie of wat laat jij je beïnvloeden?

- Waar ben je overdag heel druk mee bezig?
- Waar stel jij je vertrouwen op?
- Wat neemt in jouw leven zo’n grote plaats in?
- Waaraan of aan wie wijd jij je leven?

Opdracht 2.3
Lees de drie voorbeelden hieronder. Beantwoord bij elk voorbeeld de volgende vragen:
a. Welke (slechte) gewoonte heeft de persoon?
b. Welke afgod of macht hoort hierbij? (voorbeeld: bij de slechte gewoonte ‘teveel social media’ kan
de afgod ‘tijdopslokker’ horen)
c. Wat zou de persoon anders moeten doen? Geef een praktische tip.

9 AFGODEN | HAVO/VWO 2

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 14 20-07-20 19:32

 VOORBEELD 1: LOÏS
Loïs houdt ontzettend van mode. Al van jongs af aan vindt ze het fantastisch om in prachtige kleding
rond te lopen en de nieuwste mode in de gaten te houden. Het geld dat ze iedere maand
verdient gaat standaard op aan nieuwe kleding en schoenen. Op Social Media volgt ze de hele
dag door mensen die ook van mode houden. Als zij iets hebben dat zij nog niet heeft, zoekt ze
dit op en zet ze dit op haar wensenlijst.

VOORBEELD 2: DAPHNE
Daphne heeft twee jaar geleden haar studie bedrijfskunde afgerond. Al snel vond ze een baan,
die ook nog eens helemaal bij haar past. Ze wil haar werk graag goed doen: daarom maakt ze
lange dagen en zit ze als ze vrij is toch nog vaak stukken voor haar werk door te lezen. Op
verjaardagen checkt ze tussendoor even haar e-mail. Moet kunnen toch? Misschien is er wel
een interessante nieuwe klus binnengekomen. Daarnaast, als ze nu hard werkt, merkt haar baas
dat misschien wel en krijgt ze promotie. Daphne zou haar leven niet meer zonder haar werk
kunnen indenken.

VOORBEELD 3: DAVID
Opeens ging de knop om voor David: dat ongezonde leven, dat kon niet meer. Hij meldde
zich aan bij de sportschool in de buurt en kreeg een programma om gezonder te leven. En
dat sporten, dat werd steeds leuker! Zo leuk dat hij nu elke dag minimaal 2 uur in de sportschool
te vinden is. Als David in de spiegel kijkt, is hij trots op zichzelf. Maar, er is altijd ruimte voor ver-
betering, want je kunt altijd gespierder worden. Hij vindt het leuk als mensen hem complimentjes
geven over zijn sportieve bouw. Deze motiveren om door te gaan. En in de sportschool heeft
hij zelfs nieuwe vrienden gemaakt! Als David ’s ochtends op staat, denkt hij meteen: yes, ik mag
weer sporten!

Keuzeopdracht 2.4
In Bijlage A staat de tekening van het monster ‘de tijdsopslokker’ weergeven. Maak de tekening af
door kleuren te geven aan het monster ‘de tijdsopslokker’, het meisje, de social media logo’s en
de klok.

2.C GODSBEELD

Opdracht 2.5
Wat is jouw godsbeeld?

Als je een verkeerd beeld hebt van wie God is, leidt dit vaak tot het maken van afgoden. De afgod
heeft dan wat je mist in de echte God. Afgoden vullen op wat je mist. Wat doe je als er niemand
om je heen is? Waar denk je dan aan? Waar zoek jij je toevlucht als je je even niet zo fijn voelt?
Dat is je god.
Het is belangrijk dat je deze afgoden in beeld krijgt. Want alleen als je weet dat ze er zijn, kun je
aan de slag om ze weer van de troon te stoten en God de eerste plaats te geven.

AFGODEN | HAVO/VWO 2 10

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 15 20-07-20 19:32

 Keuzeopdracht 2.6
Er zijn verschillende vragen die je jezelf kunt stellen om erachter te komen welke (af)goden jouw leven
beheersen:
- Waar denk je aan en waar ben je mee bezig als je alleen bent en niets anders je aandacht vraagt?
- Waar gaat je geld naartoe? (“Waar je schat is, zal ook je hart zijn” zei Jezus niet voor niets!)
- Hoe reageer je als niet alles gaat zoals je wilt?
- Waar leef je nu echt voor? Waarom doe je wat je doet?
Beantwoord elke vraag voor jezelf.

Opdracht 2.7
a. Wat was ook alweer de definitie van afgoderij uit hoofdstuk 1? Schrijf deze op.
b. Waar kan jij niet zonder in je leven?
c. Kun je dit ook een afgod noemen? Waarom wel/niet?

Verdiepingsopdracht 2.8
Luther zei eens: “Waar je voor buigt, dat is je afgod.” Wat vind je van deze uitspraak? Leg uit.

Opdracht 2.9 – portfolio

In dit hoofdstuk is de conclusie: iedereen heeft afgoden, maar niet iedereen heeft dezelfde.
Het is belangrijk om te weten welke afgoden jouw aandacht vragen, zodat je ze kunt
ontmantelen. Met de volgende opdracht ga je nadenken over de afgoden in jouw eigen leven.
De opdracht: schrijf een reflectie van 600 woorden over jouw eigen afgoden.
Noem maximaal 3 voorbeelden van afgoden uit je eigen leven.
Beantwoord per afgod de volgende vragen:
1. Welk verlangen ligt er achter deze afgod (waarom doe je wat je doet)?
2. Hoe houdt deze afgod je van God af?
3. Wat moet je veranderen om van deze afgod af te komen?
4. Wat is het dat deze verandering zo moeilijk maakt?

De voorwaarden voor de opdracht zijn:

- Je hebt minimaal 1, maximaal 3 voorbeelden uitgewerkt;
- Je reflectie bestaat uit minimaal 600 woorden, uitgetypt in Arial 12;
- Het is jouw eigen verhaal: je maakt deze opdracht zelfstandig.

Het geheim van veranderen is het

herkennen en ontmantelen van de
afgoden van je hart’
Tim Keller

11 AFGODEN | HAVO/VWO 2

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 16 20-07-20 19:32

 Notities

AFGODEN | HAVO/VWO 2 12

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 17 20-07-20 19:32

 3. Bevrijd uit Verdrukkistan
3.A VRIJHEID?!
Bevrijding is een thema dat je door heel de Bijbel
terug ziet komen. Het begint met het volk Israël,
dat door God uit de slavernij in Egypte wordt bevrijd.
Dit verhaal kun je ook koppelen aan de bevrijding
die Jezus geeft: zoals Mozes het volk uit Egypte
leidde, zo bevrijdt Jezus zijn volk van de dood.
Je wordt bevrijd van geestelijke machten die je
binden aan angst, dood, zonde en kwaad.
Maar: toen Israël was bevrijd, kwamen ze niet
meteen in het beloofde land. Sterker nog, Mozes
leidde ze de woestijn in. Zo kan dat ook met ons
gebeuren: we zijn bevrijd, maar toch nog niet op
onze bestemming. We komen terecht in situaties
die ons een vervreemd gevoel kunnen geven:
waar horen we nu eigenlijk nog bij?
Wat doe je in zo’n situatie? Verlang je naar het
oude (de vleespotten in Egypte) of naar het nieuwe
(het beloofde land)? Deze situaties worden door
gelovigen als moeilijk ervaren. Het is namelijk een
weg van bekering. Dit betekent dat je aan de slag
moet met jezelf. Of betekent het vooral dat God
met je aan de slag gaat en je dat niet altijd wilt?
Opdracht 3.1
a. Met welk beeld verklaart Kolossenzen 3:7-10
en Efeziërs 4:22-24 de ‘weg van bekering’?
b. Welke kleding moeten we aantrekken volgens
Galaten 3:27?
c. Welk verlangen en welke worsteling beschrijft
Paulus in zijn brief aan de Romeinen 7:18-25?
Maak in je antwoord gebruik van het Bijbels
stappenplan (versie alledag).
3.B DE KLOOF OVERBRUGGEN
Tijdens de godsdienstles vertelt Lianne een per-
soonlijk verhaal. Zij doet sinds een paar weken
13 AFGODEN | HAVO/VWO 2
Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 18
mee met een cursus die gaat over de basis van
het christelijk geloof. Op die cursus heeft zij
Ewout ontmoet, een jongen die niet in Jezus
gelooft, maar wel interesse heeft voor de ver-
schillende godsdiensten. Tijdens de cursus wordt
er uitleg gegeven over de kloof die er is tussen
God en de mens. De mens probeert, door zich te
houden aan de wetten en goede werken te doen,
de kloof te overbruggen. Alleen, dat lukt niet. God
overbrugt de kloof door Jezus te sturen naar de
mens. In de kloof komt dan als brug het kruis te
staan, waarbij de dwarsbalk de brug naar de mens
toont. Op deze manier is de weg geopend naar
God. De kloof tussen God en de mens is over-
brugd. Ewout hoort het verhaal aan. Tijdens het
kringgesprek vraagt hij: “Waarom zou ik als mens
de brug overgaan om naar God toe te gaan?
Hoe ik mijn leven nu leef is goed. Het leven
lacht mij toe. Waarom zou ik voor God kiezen?”
Opdracht 3.2
Maak het verhaal af. Doe het als volgt:
a. Bedenk eerst voor jezelf:
- Wat is precies de vraag van Ewout?
- Welk beeld van God schuilt er achter de vraag
van Ewout?
b. Geef vervolgens antwoord op zijn vraag. Leg
in je antwoord ook uit wat ‘bevrijding’ betekent.
Opdracht 3.3
Leg de titel van dit hoofdstuk uit: ‘Bevrijd uit Verdruk-
kistan’. Leg in je antwoord de link met afgoden.
Opdracht 3.4
Zoek in de teksten van de hoofdstukken 1, 2 en
3 begrippen op die je niet begrijpt. Maak in je
schrift een begrippenlijst. Schrijf de begrippen
en de uitleg op.
20-07-20 19:32
 Notities

AFGODEN | HAVO/VWO 2 14

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 19 20-07-20 19:32

 4. Je bent wat je dient

Opdracht 4.1
De afgelopen hoofdstukken heb je verschillende dingen geleerd over wat afgoderij is en wat
voor gevolgen dit heeft voor je eigen leven.
a. Vul onderstaande tabel in:

HOOFDSTUK: WAT ZEGT DIT HOOFDSTUK OVER AFGODERIJ?

b. Lees de informatie die je hierboven in de tabel hebt geschreven, nog een keer door. Vind je de
afbeelding op de voorkant passend bij dit thema? Leg je antwoord uit.

4.A LASTIGE KEUZES

In dit hoofdstuk gaan we aan de slag met het ethisch stappenplan. Ethiek gaat over de vraag: ‘wat is
goed en wat is kwaad?’ De Bijbel laat ons het hart van God zien: een hart vol liefde dat het beste voor
ons wil. De vraag wat goed is en wat kwaad is, is echter nog best lastig. In het leven is namelijk lang
niet alles zo zwart-wit. Je kunt het internet bijvoorbeeld voor goede dingen gebruiken, maar ook voor
kwade dingen. Het stappenplan ethiek laat ons nadenken over lastige keuzes en geeft ons handvatten
om toch een keuze te maken.

15 AFGODEN | HAVO/VWO 2

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 20 20-07-20 19:32

 Opdracht 4.2 – portfolio
1. Kies een ‘afgod’. Voorbeelden van afgoden zijn:
a. Geld
b. (Merk)kleding
c. Mobiele telefoon
d. Sport
e. Seks
f. FOMO (Fear Of Missing Out)
g. Anders, namelijk…

2. Bedenk bij de gekozen afgod een vraag. Een voorbeeld bij het thema school:
mag je huiswerk maken op zondag?
3. Werk je vraag uit aan de hand van het ethisch stappenplan (basisversie).
4. Typ de vragen en de antwoorden uit en voeg deze opdracht toe aan de
andere portfolio-opdrachten.

De docent heeft een beoordelingsformulier en zal ook uitleggen waar hij op

let bij het nakijken van deze opdracht.

AFGODEN | HAVO/VWO 2 16

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 21 20-07-20 19:32

 BIJLAGE A

17 AFGODEN | HAVO/VWO 2

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 22 20-07-20 19:32

 Notities

AFGODEN | HAVO/VWO 2 18

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 23 20-07-20 19:32

 19 AFGODEN | HAVO/VWO 2

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 24 20-07-20 19:32

 COLOFON
Auteurs: J.J. den Besten, G. den Dulk, F.G. Geerds, J.M. Goudriaan, M.J. van der Gugten, A.A. Kwant - de Gelder
Vormgeving: Studio Marinade
leesteksten: Naast eigen geschreven teksten is er ook dankbaar gebruik gemaakt van informatie uit de
methodes van Grip en uit teksten van Wikipedia
Illustraties: Wij hebben gebruik gemaakt van gratis en rechtenvrije afbeeldingen van internet

We hebben geprobeerd alleen bronnen van internet te gebruiken die aangaven rechtenvrij te zijn.
Mocht u kunnen aantonen dat u rechten heeft op een illustratie of leestekst, dan verzoeken we u dit te melden.

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 25 20-07-20 19:32

 ANDERE MODULES HAVO/VWO 2: •
AN
DE
Eva
RE
MO
• nge DU
LES
DIENST
De liën
HA
VO GODS GODS
• vro

• Evangeliën
Afg ege DIENST
od
en
kerk /VW
O VO
HA /VWO 2 HAVO
: 2 /VWO GO
2 D
HA SDIE
VO
ANDE
RE MO
DULES /VW NST
• Eva
ngelië HAVO
/VWO
O2
n 2:
• In die
nst van

• De vroege kerk
• Afg God
oden

n
• In dienst van God
ANDERE MO
DULES HAV
O/VWO 2:
EvaDnegveroIlnieëdgie
enkserk
ge kerk
• De vroe
st van God
• In dien
• Afgoden

t va
nG
od

Rotterdam | Valenciadreef 12
Rijswijk | Trompetstraat 2

2 AFGODEN | HAVO/VWO 2

Module_Afgoden HAVO-VWO 2.indd 2 20-07-20 19:32