Obywatelstwo - prawo międzynarodowe, a prawo krajowe

1. Obywatelstwo - więź prawna pomiędzy jednostką a państwem, której konsekwencją są określone

prawa i obowiązki
-> zarówno jednostki względem państwa, jak i państwa względem jednostki (opieka dyplomatyczna i
konsularna)
a) nabycie i utrata obywatelstwa jest regulowana przez prawo wewnętrzne państw
- zgodnie z Konwencją haską z 1930 r. uregulowanie tej kwestii ma pozostawać w zgodzie z
unormowaniami międzynarodowymi, zwyczajami międzynarodowymi i powszechnie przyjętymi
zasadami prawa

2. W Polsce funkcjonuje ustawa o obywatelstwie polskim z 2009 r. Na jej podstawie nabycie

obywatelstwa następuje:
a) na mocy prawa:
- ius sanguinis - dziecko nabywa po rodzicach (w sytuacji, gdy co najmniej jeden jest Polakiem) - zasada
główna!
- ius soli - gdy dziecko urodziło się na terytorium RP, a jego rodzice są nieznani
nie posiadają żadnego obywatelstwa lub
nie jest ono znane (zasada uzupełniająca)
b) przez nadanie obywatelstwa polskiego
- na wniosek cudzoziemca składany do prezydenta za pośrednictwem wojewody lub konsula, prezydent
nadaje obywatelstwo w formie postanowienia
c) przez uznanie za obywatela polskiego - szereg przesłanek, m.in.:
- legalne przebywanie na terytorium RP
- prawo do stałego pobytu
- posiadanie w Polsce regularnego źródła dochodu
- znajomość języka polskiego
-> decyzję w tym zakresie wydaje wojewoda
d) przez przywrócenie obywatelstwa polskiego
- na wniosek cudzoziemca decyzję podejmuje Minister do spraw wewnętrznych
e) przez adopcję
f) reintegracja
- odzyskanie wcześniej utraconego obywatelstwa wskutek zawarcia związku małżeńskiego z
cudzoziemcem
g) repatriacja (ustawa z 2000 r.)
- powrót do ojczyzny osób, które z różnych przyczyn, niezależnie od ich woli, znalazły się poza granicami
Polski
W Polsce nie ma opcji nabycia obywatelstwa przez kobietę na skutek zamążpójścia!
UTRATA - zrzeczenie się obywatelstwa polskiego - wymagana zgoda prezydenta!
Niedopuszczalne jest pozbawienie kogoś obywatelstwa ze względów politycznych, religijnych,
narodowościowych
3. Problem wielorakiego obywatelstwa - jednostka posiada więcej niż jedno obywatelstwo
a) kłopoty w sprawowaniu opieki dyplomatycznej
b) jeżeli państwa mają obowiązek służby wojskowej, to gdzie ją odbyć?
c) zgodnie z Konwencją haską z 1930 r. podstawę wyboru obywatelstwa powinna stanowić zasada
rzeczywistej więzi, czyli tzw. efektywnego obywatelstwa - jako, że jednostka powinna mieć jedno
obywatelstwo, wybiera obywatelstwo tego kraju, z którym jest silniej związana
- gdzie mieszka, korzysta z praw publicznych, obywatelskich

4. Bezpaństwowość
- sytuacja, w której jednostka traci lub zostanie pozbawiona obywatelstwa - staje się więc ona apatrydą
(bezpaństwowcem)
- zapobieganiu owemu zjawisku służą m.in.:
a) Konwencja haska z 1930 r.
b) Konwencja o obywatelstwie kobiet zamężnych z 1957 r.
c) Konwencja ONZ w sprawie ograniczania bezpaństwowości z 1961 r.

5. Obywatelstwo UE
a) wprowadził Traktat o Unii Europejskiej z 1992 r.
b) ma charakter subsydiarny - nie tworzy odrębnego węzła prawnego między jednostką, a UE - jest
konsekwencją posiadania obywatelstwa państwa członkowskiego UE
c) korzyści:
- opieka dyplomatyczna
- czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do samorządów
- prawo wjazdu i pobytu na terytorium państw członkowskich UE
- prawo petycji do Parlamentu Europejskiego