ΕΠΟ 20

Η τέχνη του Μεσαίωνα

Α΄ τόμος: Η τέχνη του Μεσαίωνα

Πρώιμος Μεσαίωνας (6ος-11ος αι.)
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα

6ος-11ος αι. 11ος-13ος αι. 13ος-14ος αι.

Πρώιμος Μεσαίωνας Ύστερος

Μεσαίωνας Μεσαίωνας
τέχνη γερμανικών ρομανική τέχνη, Διεθνής γοτθικός
φύλων, Καρολίγγεια γοτθική τέχνη ρυθμός, Προ-
Αναγέννηση αναγέννηση

page
02
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα

Ιστορικό & κοινωνικό πλαίσιο

✓ Από τον 4ο αι. είχε ξεκινήσει η κάθοδος και οι συνεχείς μετακινήσεις των
«βαρβαρικών» (γερμανικών) λαών στην κεντρική & νότια Ευρώπη

✓ Το 476 οι επιδρομείς εισβάλλουν στη Ρώμη και διώχνουν τον Ρωμύλο

Αυγουστύλο → το δυτικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας καταλύεται

✓ Τα γερμανικά φύλα εγκαθίστανται σε διάφορα σημεία της κεντρικής,

δυτικής & νότιας Ευρώπης και ιδρύουν τα δικά τους βασίλεια

✓ Οι μετακινήσεις τους διαρκούν μέχρι τον 6ο αι. → τότε η εγκατάστασή τους

στις διάφορες περιοχές έχει περίπου εδραιωθεί
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα

Χαρακτηριστικά της τέχνης των βαρβαρικών λαών

✓ Δεν ανέπτυξαν την αρχιτεκτονική – εύλογο, αφού ήταν νομάδες

✓ Η μόνη μορφή τέχνης που ανέπτυξαν ήταν η μικροτεχνία: φορητά

αντικείμενα (κοσμήματα, διακοσμητικά & θρησκευτικά σκεύη κλπ.) –
για τον ίδιο λόγο (νομάδες)

✓ Τα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά της τέχνης τους είναι: πολύπλοκα

φυτικά & ζωικά διακοσμητικά μοτίβα, φαντασία, αδυναμία στην
απόδοση της ανθρώπινης μορφής
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα

Η συμβολή της Εκκλησίας

✓ διαδραμάτισε ανασχετικό ρόλο στην παρακμή των περιοχών της

δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

✓ Η Ρώμη αποτέλεσε το πνευματικό κέντρο της χριστιανοσύνης και

πολλοί κληρικοί, σε πολλές περιοχές, προσπάθησαν να
αναβιώσουν τις τέχνες & τα γράμματα

✓ Η ιεραποστολική δραστηριότητα της Εκκλησίας οδήγησε στην

επικράτηση του χριστιανισμού σε όλη την Ευρώπη μέχρι το 900
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα

Η περίπτωση της Ιρλανδίας

✓ Τα μοναστήρια της αποτέλεσαν κέντρα ιεραποστολικά

✓ 7ος-8ος αι.: Οι μοναχοί αντέγραφαν χειρόγραφα ιερά κείμενα

προκειμένου να ενισχύσουν το ιεραποστολικό έργο. Αυτά τα
χειρόγραφα διακοσμούνταν με πολύπλοκα θέματα & μοτίβα.

✓ Στο πλαίσιο αυτής της εικονογράφησης γινόταν και απόδοση της

ανθρώπινης μορφής, αλλά εντελώς σχηματικά
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα

Ευαγγέλιο του Lindisfarne

ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα

Το βυζαντινό εξαρχάτο της Ραβέννας

✓ 5ος αι.: έδρα των αυτοκρατόρων του δυτικού τμήματος της Ρωμαϊκής
Αυτοκρατορίας. Μετά το 476 έγινε η έδρα των Οστρογότθων ηγεμόνων. Σε
όλο τον 5ο αι. αναπτύχθηκε έντονη οικοδομική & καλλιτεχνική δραστηριότητα

✓ 540: ανακατάληψη από Ιουστινιανό → ανοικοδομείται ο ναός του Αγ. Βιταλίου

✓ 582-602: έδρα του βυζαντινού εξαρχάτου

✓ 751: κατάληψη από τους Λογγοβάρδους

ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα

Η Καρολίγγεια Αναγέννηση

✓ Η άνθηση των γραμμάτων & τεχνών κατά την περίοδο της αυτοκρατορίας του
Καρλομάγνου

✓ έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη των τεχνών & των γραμμάτων υπό την
«προστασία» της Εκκλησίας, κυρίως στην εικονογράφηση χειρογράφων και
τη μικροτεχνία

✓ «στροφή» στην παλαιοχριστιανική καλλιτεχνική παράδοση της Ρώμης → τα

καλλιτεχνικά πρότυπα αναζητούνταν στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα

Στόχοι του καλλιτέχνη & θέση του στη μεσαιωνική κοινωνία

✓ Στόχοι: Δεν τους ενδιέφερε να αποδώσουν πιστά την πραγματικότητα

(ανθρώπους – φύση) ούτε να δημιουργήσουν ωραία καλλιτεχνήματα.
Μοναδικός τους στόχος ήταν να μεταδώσουν το μήνυμα του Ευαγγελίου.

✓ Κοινωνική θέση: δεν αναγνωρίζονταν ως καλλιτέχνες, αλλά ως τεχνίτες. Δεν

υπέγραφαν καν τα έργα τους (σπάνια)
ΕΠΟ 20
Η τέχνη του Μεσαίωνα

Οθωνική τέχνη

✓ ο Όθων Α΄ (936-973), κατέλαβε τη βόρεια Ιταλία & στέφθηκε από τον Πάπα
αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας → δήλωνε, έτσι, ότι είναι ο
συνεχιστής της εξουσίας του Καρλομάγνου

✓ Στα χρόνια του αναπτύχθηκε η οθωνική τέχνη → αναβίωση της καρολίγγειας

τέχνης με βυζαντινές επιδράσεις