Henryk Brodaty

 Henryk Brodaty był jednym z późniejszych potomków Bolesława Wysokiego. Władzę

sprawował od 1201 do 1238 roku.
 Pierwszym krokiem o dość dużej wadze politycznej była wymiana terenów z Władysławem
Laskonogim, dzięki czemu w 1205 roku Brodaty uzyskał władzę nad ziemią kaliską, oddając
Laskonogiemu ziemię lubuską. Dla Henryka ziemia kaliska miała stanowić zaplecze
do przeprowadzania wypraw związanych z pomorską polityką Brodatego.
 W 1210 r. Henryk Brodaty poprosił papieża o wyrażenie zdania kto powinien sprawować
rządy w Krakowie. Według prawa bowiem, miał to być najstarszy z dynastii Piastów.
Przedsięwzięcie Henryka było zwrócone przeciwko księciu Leszkowi Białemu, który w tym
czasie władał w Krakowie. Papież nie podjął jednak żadnych kroków przeciwko Leszkowi,
w związku z czym działania Brodatego nie przynoszą skutków.
 W 1222 roku sprzymierzeni władcy piastowscy podjęli się realizacji największego wspólnego
projektu - wyprawy do Prus, którą przeprowadzono również w rok później. Nie osiągnięto
jednak podczas tych krucjat spodziewanych wyników. Ustalono wtedy jednak sposób obrony
terenów nadgranicznych, których strzec miały specjalne oddziały rycerzy.
 Gdy zmarł Leszek Biały, władzę w Krakowie objął Władysław Laskonogi. Aż do jego zgonu
w 1231 roku książę był popierany przez Henryka Brodatego, który był następnym księciem
rządzącym w Krakowie. Stał się wtedy najsilniejszym z żyjących wtedy Piastów władcą. Jego
silna pozycja wzmocniona była dodatkowo przymierzem z pomorskim rodem Gryfitów.
W latach 1233-34 Henryk przeprowadził wraz ze swymi dawnymi rywalami wspólne
ekspedycje do Prus.
 Jeszcze gdy żył Henryk Brodaty miało miejsce wydarzenie o dużej wadze politycznej
dla Henryków Śląskich. Tym wydarzeniem był wybór na księcia krakowskiego Henryka
Pobożnego jeszcze gdy żył ojciec. Dzięki temu władza Henryków została zabezpieczona.
 Henryk Brodaty zmarł w 1238 r. Nie udało mu się osiągnąć swego celu jakim była zdobycz
korony monarszej dla swego potomka. Henryk Brodaty był władcą który umiejętnie
kontynuował politykę jaką prowadził wcześniej jego ojciec. Dbał szczególnie o rozwój
ekonomiczny ziem, którymi władał. Starał się intensyfikować kolonizację, zwiększyć rozwój
miast poprzez nadawanie im przywilejów, dokonał reformy pieniądza.

Henryk Pobożny

 Henryk był wyłącznym dziedzicem Henryka Brodatego. Władzę sprawował przez 3 lata

od 1238 roku. Czas jego rządów charakteryzował się ciężką sytuacją wewnątrz kraju. Niezbyt
optymistycznie wyglądała także sytuacja międzynarodowa. Henryk Pobożny nie miał takiego
prestiżu jak jego ojciec.
 Centrum władzy Henryka znajdowało się we Wrocławiu. Henryk Pobożny znajdował się w
obozie papieskim.
 Istniało dość duże prawdopodobieństwo, że Henryk mógł zostać królem Polski i dokonać
integracji ziem polskich. Natomiast sytuacja została skomplikowana przez gwałtowny atak
Mongołów w 1240 roku. Dzikie hordy Mongołów dotarły do terenów Polski znad Morza
Czarnego. Polska nie była najważniejszym celem armii mongolskiej. Atak na Polskę miał
generalnie charakter dywersyjny i miał zapobiec pomocy ze strony rycerstwa polskiego
i niemieckiego Węgrom, na których spadł główny rzut najazdu.
 W 1241 r. Mongołowie skierowali się na Sandomierz, Kraków i Wrocław. Henryk spalił
Wrocław i uszedł pod Legnicę, gdzie spodziewał się otrzymać posiłki, które jak się okazało
nie przybyły w obiecanym terminie. Henryk zdecydował się uderzyć na wojska mongolskie
i zginął w walce z nimi podczas bitwy pod Legnicą. Armia mongolska spustoszyła południową
 część Polski, a następnie udała się na Węgry. Atak Mongołów spowodował, że przez kolejne
40 lat Polska trwała w stanie rozbicia dzielnicowego.

Henryk Probus (Henryk IV Prawy)

 W 1273 r., w wieku 16 lat Henryk Probus przejął we własne ręce władzę w księstwie
wrocławskim.
 W 1281 r. Henryk zmusił innych książąt do ustępstw na swoją rzecz. W 1282 roku zmienił
się kierunek ekspansji księcia wrocławskiego - planował opanowanie Wielkopolski. Zdobył
Kalisz, który niebawem został wymieniony na ziemię ołobocką. Tereny zajęte przez Probusa
odzyskał w 1287 roku Przemysł II.
 W 1285 roku Henryk zawiązał przymierze z Wacławem II, królem Czech. Stosunki między tymi
dwoma władcami były tak dobre, że istniała możliwość, że Henryk Probus mógł zostać królem
Czech po śmierci Wacława.
 Nie wiadomo dokładnie jak układały się relacje Henryka z Leszkiem Czarnym. W 1280 roku
Henryk próbował opanować Kraków (co mogło otworzyć mu drogę do koronacji), jednak
szybko zaprzestał realizacji planu. Po śmierci Leszka Czarnego Henryk zajął Kraków. Walki
o utrzymanie swojej władzy nad miastem zajęły mu ostatnie 2 lata życia.
 Henryk Probus zmarł w 1290 roku. Nie udało mu się uzyskać korony królewskiej.

Przemysł II

 W 1273 roku Przemysł II obwieścił się księciem poznańskim

 W 1279 r. zmarł Bolesław Pobożny, a Przemysł został jednym z najbardziej liczących
się ówczesnych władców z dynastii Piastów.
 W 1282 roku rozpoczął się konflikt księcia poznańskiego o koronę polską z Henrykiem
Probusem. Po stronie Henryka były Śląsk i Małopolska, natomiast po stronie Przemysła
Wielkopolska i związany z nim układami Mszczuj II z Pomorza, z którym w 1282 roku podpisał
dodatkowy układ o przeżycie. W wyniku tego układu Przemysł II objął władzę na Pomorzu
po śmierci Mszczuja w 1294 roku.
 Walka o władzę w tym czasie nabierała tempa, a sytuację starał
się ustatkować arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka. W wyniku negocjacji Henryk i Przemysł
zawarli układ o przeżycie. Henryk Probus zmarł przez Przemysłem II, jednak pretensje
do ziem będących wcześniej we władaniu księcia wrocławskiego zgłosił Wacław II, król Czech,
który miał licznych zwolenników zarówno w dzielnicy śląskiej jak i w Małopolsce.
 Dzięki poparciu Kościoła Przemysłowi II udaje się koronować na króla Polski 25 czerwca 1295
roku. Koronacji dokonał arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka w katedrze gnieźnieńskiej.
Uroczystość koronacji nawiązywała do tradycji wczesnopiastowskich.
 Królestwo Przemysła II faktycznie ograniczone było do ziem wielkopolskich i pomorskich.
Wyrazem dość dużych ambicji Przemysła była emisja pieniędzy upamiętniających koronację
oraz utworzenie pieczęci majestatycznej z obrazem króla.
 W tym okresie nie dało się jednak dokonać realizacji planów. Przemysł II rządził krótko,
bowiem już w 1296 roku został porwany przez Brandenburczyków i wkrótce zamordowany.

 bilans okresu rozbicia dzielnicowego

 Polska z uwagi na podział kraju na dzielnice nie mogła się rozwijać w takim tempie jak inne
kraje Europy. Z jednej strony braku było poczucia jedności, z drugiej strony rozwój kraju
hamowany był przez walki wewnętrzne o władzę nad poszczególnymi dzielnicami.
Dodatkowe ataki Mongołów czy też zagrożenie od strony Niemiec pogarszały sytuację
w Polsce. Okres rozbicia dzielnicowego charakteryzował się brakiem porządku i ogólnym
 zamętem. Konflikty wewnętrzne rozstrzygane były zwykle za pomocą siły, co rujnowało kraj.
Najbardziej istotnym minusem tego okresu było złamanie zasady senioratu, które
spowodowało walki wewnątrz kraju.

5. Państwo polskie w okresie rządów Władysława Łokietka.

 Władysław Łokietek po 1300 roku wyruszył do Rzymu, na Węgry i do Wiednia by szukać
poparcia dla swoich racji. Dzięki tej podróży udało mu się zawrzeć znajomości, które
zaowocowały później. Dzięki pomocy węgierskiej, którzy nie byli przychylni czeskim
Przemyślidom, w 1304 roku Łokietek wyruszył do Polski. Nie udało mu się zająć Krakowa,
ale przejął władzę w ziemi sieradzko-łęczyckiej, zajął także Wiślicę i ziemię sandomierską.
Sojusznicy Łokietka zajęli w tym czasie całe Kujawy.
 Największe poparcie Czesi mieli w Wielkopolsce. Wacław III chciał odzyskać władzę w Polsce
za pomocą siły, jednak podczas wyprawy do Polski został zamordowany. Po śmierci Wacława
władza Łokietka rozciągała się na Małopolskę, ziemię sieradzko-łęczycką, Kujawy, Pomorze
i część Wielkopolski. Łokietek ogłosił się dziedzicem Królestwa Polskiego, tak samo jak jego
konkurent - panujący w Wielkopolsce Henryk Głogowski.
 W 1311 roku przeciwko Władysławowi Łokietkowi występuje mieszczaństwo Małopolski.
Buntownicy mieli nadzieję, że pomocy udzieli im niedawno koronowany na króla Czech
Jan Luksemburski. W 1312 roku rozpoczął się nowy etap sporu. Kraków nie popiera
Władysława Łokietka. Władzę w mieście próbował przejąć Bolesław Opolski, jednak jego
starania zakończyły się fiaskiem. Łokietek odzyskał miasto, a rebelianci zostali skazani
na więzienie lub śmierć. (Łokietek uważał, że bunt wywołali Niemcy. Dlatego postanowił
najbardziej ich ukarać. Według hipotezy, karany miał być każdy kto nie umiał poprawnie
wypowiedzieć słów: "soczewica, koło, miele, młyn")