Hoorcollege NAH

NAH (niet aangeboren hersenletsel): Afwijking of beschadiging van de hersenen die na de geboorte
door ziekte of andere oorzaken is ontstaan, met soms grote-, soms voor anderen onzichtbare
gevolgen voor de manier waarop de getroffene en zijn/haar naasten hun leven kunnen leven.

- Je ziet het vaak niet aan de buitenkant

- Bloedig CVA: Bloed komt vrij (20%)
- Niet bloedig CVA: Afsluiting vatenstelsel (80%)

Epidemiologie

- In NL 650000 beperkingen door NAH

- Incidentie: 130000
- Meer mannen

Hoofdgroepen:

- Mannen 15-24 jaar trauma

- Kinderen onder de 5 jaar  mishandeling (shaken baby)
- Ouderen  vallen, hersenen beschadigen sneller door verslechtering van de vaten

Gevolgen na hersenletsel

- Vitale stoornissen (bloeddruk, hartslag, ademhaling, temperatuur en zuur- basisverhouding)

t.g.v. beschadiging hersenstam.
- Sensomotorische stoornissen (gevoel, bewegen).
- Cognitieve stoornissen
- Beperkingen in dagelijks leven
- Psychosociale/emotionele

Verpleegkundige zorg in acute situatie

- Bewaken vitale functies

- Voorkomen complicaties (decubitus, hoge RR, blaasontsteking).
- Vroege revalidatie (in kaart brengen sensomotorische stoornissen, toepassen
neurorevalidatie, basale stimulatie).

 Inklemming: hersenen worden in elkaar gedrukt door een bloeding, hersenen kunnen niet
uitzetten in de schedel  intracraniële druk (ICP)

Pia mater: zachte hersenvlies, zit op de eerste oppervlakte (eerste vlies van de hersenen).

Subarachnoïdale ruimte: Open ruimte tussen Pia mater en dura mater, zitten bloedvaten, venen.
Bloeding in deze ruimte  SAB, aangeboren, hoge bloeddruk, ongezonde levensstijl, hoge
cholesterol. Kleine overlevingskans.

Dura mater: harde hersenvlies

Ankervenen  breken snel bij ouderen.

CPP: Cerebral perfusion pressure (hoeveel druk gaat er naar je hersenen)

 - CPP= MAP-ICP
- Hoe meer bloeding (ICP), hoe slechter de hersendoorbloeding (CPP).

MAP: Mean arterial pressure (algemene bloeddruk van je lichaam).

- Diastolische druk + 1.3 polsdruk

- Polsdruk= systole – diastole
- Normaal 60-130 mmHG

ICP: Intracranial pressure

- Zo klein mogelijk
- Normaal tussen 5 en 10

 Lage CO2  hogere bloeddruk

Definitie schedelhersenletsel:

- Licht GCS 13-15, bewustzijnsverlies <15 min, posttraumatische amnesie (= De periode dat je
niet in staat bent om dingen in je hersenen op te slaan (PTA))  minder dan 1 uur.
- Matig: GCS 9-12, bewustzijnsverlies >15 min, PTA > 1 uur
- Ernstig: GCS 3-8, bewustzijnsverlies meer dan 6 uur.

Decorticatiehouding

- Aantasting hersenschors
- Flexie armen, polsen, vingers
- Extensie van de benen met endorotatie en plantaire flexie
- CCS (M) = 3

Decerebatiehouding

Kneuzing is contusio

Hersenschudding is commotio

Verschil hersenkneuzing- en schudding: kneuzing is aantoonbaar letsel hersenschudding is alleen

geschud. Kneuzing is erger

Definitie traumatisch hersenletsel

- Iedere vorm van letsel aan het hoofd

- T.g.v. direct contact met het hoofd
- T.g.v. acceleratie (versnellen-deceleratie (afremmen)  schade voorkant (zien) en
achterkant hersenen/rotatie
- Uitgezonderd oppervlakkig aangezichtsletsel
 - Aanwezigheid van (voorbijgaande) verwardheid, bewustzijnsverlies en/of amnesie wijzen op
een hersenletsel

www.Kinderneurologie.eu

fracturen:

lineaire schedelfractuur: je ziet de breuklijnen duidelijk

impressiefractuur: botstukken bewegen naar binnen in de hersenen, geeft veel schade en

infectiegevaar (open verbinding).

Schedelbasisfractuur:

Kenmerken schedelbasisfractuur

 Liquor is hersenvloeistof
 Liqourlek uit neus, oren
 Raccoon eyes
 Battle sign (rotsbeen bij het oor kan goed bloed opnemen).

Bloedingen

- Epidurale bloeding: tussen schedel en dura mater, symptoomvrije periode, sterke

bewustzijnsdaling, eenzijdige pupilverwijding. Door trauma, vrij gevaarlijk door
symptoomvrije periode, duurt ca 6-8 uur als symptoomvrije periode.
 Eenzijdige pupilverwijding doordat er een zenuw wordt ingedrukt door de druk.
- Acute subdurale bloeding: tussen dura mater en arachnoïdea, ankervene, cerebrale contusie
en hoge ICP
- Chronische subdurale bloeding: Komen soms na weken, maanden tot klachten (ouderen).
- Subarachnoïdale bloeding: intracranieel, vaak gepaard met insulten, gevaarlijkste.

Epiduraal hematoom

- Er ontstaat inklemming, open ruimtes worden dichtgedrukt  doordat de bloeding steeds

groter wordt.

Subduraal hematoom

- Forse bloeding
- Ontstaat veel inklemming

Kneuzingen

Kindercontusie: gering trauma van hersenweefsel, eerst helder met plots minder bewustzijn, insulten
en neurologische afwijkingen, veelal goed herstel

Contusio: dood hersenweefsel met daaromheen vocht

Pathofysiologisch neurotrauma

- Primair hersenletsel: je krijgt probleem en meteen letsel.

- Secundair hersenletsel: Hersenletsel door ander probleem.
 Systemische oorzaken: hypoxie, hypocapnie en hypercapnie, anemie en hypotensie
 Intracraniele oorzaak: convulsies

Inklemming

- Tertoriële inklemming
 Hoofdpijn en projectiel braken (met grote kracht)  doordat braakcentrum in de hersenen
wordt ingedrukt en dus heftig geprikkeld.
 Minder bewustzijn
 Verwijde, lichtstijve pupil
 Contralaterale hemiparese
 Insulten
 Buigkrampen
- inklemming