Kabanata 17 Mga Kasawian sa Madrid (1890-1891)
 Pagsapit ng Disyembre 1890, nakatanggap siya ng liham mula kay
Di Pagkakamit ng Hustisya para sa Pamilya:
Mga hiningian ng tulong ni Rizal para makamtan ang katarungan ng mga
inaaping kababayan at kanyang pamilya sa kawalang katarungan ni Heneral
Valeriano Weyler at mga Dominikong taga-Calamba :
 Asociacion Hispano-Filipina (Ang Kalihim na si Dr. Dominador
Gomez)
 Mga pahayagang liberal sa Espanya (La Justicia, El Globo, La
Republica, El Resumen, atbp.)
 M.H. del Pilar (abogado niya)
 Seńior Fabie (Ministro ng mga Kolonya)
o Ibinalita ni Saturnina sa kanyang liham na ipinatapon sina Paciano (Rizal),
Antonio (Lopez), Silverte (Ubaldo), Teong (Mateo Elejorde) at Dandoy
(kamag-anak ni Rizal) sa Mindoro, sila’y dinakip sa Calamba at pinaalis
ng Maynila noong Setyembre 6, 1890.
o Humingi din siya ng tulong sa dating miyembro ng Ministeryo na sina
Becerra at Maura ngunit ang tangi lang nilang maibibigay ay ang
kanilang simpatiya.
Parangal ni Rizal kay Panganiban:
Si Jose Ma. Panganiban, 27 taong gulang (Bayaning Bikolano) na isa sa
kanyang kaibigan na kasama sa Kilusang Propaganda ay namatay sa Barcelona
noong Agosto 19, 1890 dahil sa matagal nang sakit.
Feliciano Gonzales Barcelona (namatay 1890) – kasabay ng pagkamatay ni
Panganiban.)
Naudlot na Duelo kay Antonio Luna:
Agosto 1890 – dumalo si Rizal ng isang salu-salo ng mga Pilipino sa Madrid.
Antonio Luna – (Drunk A. Luna) Sawi sa kanyang sinisinta at sa sobrang
kalasingan nakapagsabi siya ng masasama tungkol kay Nellie Bousted kaya
hindi gusto at hinamon siya ni Rizal. Sa kabutihang palad, nahimasmasan si
Luna at hindi na natuloy ang kanilang duelo bagkus sila’y naging magkaibigan
ulit.
Hinamon ni Rizal si Retana sa Duelo:
Wenceslao E. Retana (Karibal niya sa panulat) – isang matalinong eskolar ng
Espanyol at ahente sa pahayagan ng mga prayle.
Dahilan upang bigyan ng paghamon ni Rizal: Nainsulto si Rizal sa artikulong
lumabas sa La Epoca na tungkol sa kanyang pamilya at kaibigan. Batay sa
artikulo, napaalis ang mga ito dahil hindi nagbabayad ng renta.
Bakit hindi natuloy ang kanilang duelo?
- Binalaan kasi siya na wala siyang kalaban-laban kay Rizal dahil
mahusay siya sa baril at espada.
- Tumigil si Retana ng pagsusulat laban kay Rizal bagkus nabuo ang
kanyang paghanga kay Rizal.
Pagtataksil ni Leonor Rivera:
Noong taglagas ng 1890, malungkot na malungkot si Rizal sa kabiguan niya sa
Madrid. Habang pinapanuod niya ang Teatro Apolo nawala niya ang gintong
relos na may laket na kinalalagyan ng larawan ni Leonor Rivera (kanyang
kasintahan)
Leonor Rivera. Agsasabing ikakasal na siya sa isang Ingles (pinili ng
kanyang ina) kaya humihingi siya ng tawad kay Rizal.
Pebrero 15, 1891 – sinagot ni Blumentritt ang huling liham ni Rizal tungkol sa
kanyang kasawian.
Hidwaan nina Riza at Del Pilar
 Pagkatapos ng 1890, nagkaroon ng hidwaan sa pamumuno sina Rizal
at Del Pilar.
 Si Del Pilar ay matapang na abogado at mamahayag at nakilala sa
Madrid dahil sa kanyang matatapang na editoryal sa La Solidaridad,
na naging pag-aari pa niya. Binili niya ang pahayagang ito mula kay
Pablo Riazares, unang may-ari at pinalitan si Graciano Lopez Jaena
bilang patnugot.
Idealismo ni Rizal: Makuha ang paggalang ng mga Espanyol at magkaroon ng
prestihiyo ang Kilusang Propaganda
٥ Mataas na panuntunan sa moralidad, dignidad, at diwa ng
pagdurusa.
٥ Ilang taga-suporta ni Rizal ay lumipat kay Pilar. Sa
kadahilanang, mas mahalaga sa kanila ang alak, babae at sugal.
٥ Hindi sinang-ayunan ni Rizal ang pangangasiwa ni Del Pilar at
ilang malapit niyang kaibigan ang patakarang editoryal ng
pahayagan dahil taliwas ito sa kanyang pananaw pangpolitikal.
Enero 1, 1891 (Araw ng Bagong Taon) – nagkaroon ng pagtitipon upang
mapagkasundo sina Del Pilar at Rizal. Upang mapaigting ang kanyang
kampanya para sa pagbabago sa patakarang editoryal ng pahayagan.
Binitawan ni Rizal ang pamumuno
Pebrero 1891 - Ang elekyson ay itinakda ni Rizal at nahati ang mga Pilipino sa
dalawang magkasalungat na pangkat (Rizalista at Pilarista). Sa unang botohan,
si Rizal ang nanalo, ngunit hindi niya makamit ang dalawang-katlong boto para
maiproklama siyang Responsable.
o Nanguna si Rizal sa dalawang araw ng botohan
o Mariano Ponce – Buong puso na nanawagan sa mga kababayan
upang iboto si Rizal. Ang kanyang panawagan ay pinakakinggan at
nananalo si Rizal.
o Ngunit tinggihan ni Rizal ang inaasam-asam na posisyon. Siya ay
may karangalan, dignidad at mataas ang kanyang delikadesa, isang
bagay na wala ang maraming politiko ng bayan sa laht ng panahon.
Kaya minabuti niyang hindi maging pinuno ng isang hating
kababayan.
Adios, Madrid
 Sumulat si Rizal ng maikling liham ng pasasalamat sa mga
kababayang bumoto sa kanya bilang Responsible. Malungkot
siyang nag-empake, binayaran ang mgapagkakautang, at
lumulan sa tren patungong Biarritz.
 Noong una niyang pagbisita (1882-1885) ngunit naging
malungkot sa ikalawang pagpunta (1890-1891). Ito ang huling
pagkakataong makikita niya ang Madrid