NDSM Magazine

mistermotley.nl/art-everyday-life/ndsm-magazine

April 13, 2019

Samen met Stichting NDSM-werf publiceert mister Motley op 17 april een

uitgave over gentrificatie, kunst in de openbare ruimte, het nachtleven en
stedelijke ontwikkeling. Met tientallen schrijvers en kunstenaars is er
gewerkt aan het NDSM Magazine om antwoord te vinden op de vraag hoe we
in een samenleving die steeds meer draait om efficiëntie, ruimte kunnen
behouden voor dingen die dat per definitie niet zijn? Het is een kleurrijke
verzameling geworden van essays, interviews en
kunstenaarsbijdrages, vormgegeven door studio Bas Koopmans. De
lancering op woensdag 17 april in Sexyland zal gaan over de ervaring die
men heeft wanneer ze de pont verlaten en een paar uur spenderen aan
de andere kant van het water. Met artificieel licht, een klok die 24
keer sneller tikt dan onze horloges en verschillende kunstenaars en
denkers wordt 24 uur op de NDSM nagebootst. Juist omdat hier de dagelijkse
tijd zo vaak wordt genegeerd, wordt versneld, vergeten of vertraagd en op
ieder moment van de dag een andere gedaante aanneemt.

A Place Beyond Belief, Nathan Coley, 2013 - 2016

Wanneer je tussen 2013 en 2016 met de pont vanuit het Centraal Station van Amsterdam
richting de NDSM-werf voer, kwam je net voor het aanmeren een kunstwerk van Nathan
Coley tegen. De zin ‘A place beyond belief’ weerspiegelde in het water en ’s avonds zetten

1/5
de verlichte letters zich stevig af tegen de donkere hemel.
Coley maakte het kunstwerk nadat hij een vrouw op de New Yorkse radio had horen
praten over de verwerking van 9/11. New York moest volgens haar ‘een plek voorbij
geloof’ worden om de gebeurtenis te kunnen ver werken. Het kunstwerk memoreert dit
geloof in de mensheid, waarin de alledaagse waan plaatsmaakt voor overkoepelende
verzoening en collectieve verbeelding. De NDSM is zo’n plek voor verbeelding. Een plek
waar de potentie van vrijheid en creativiteit wordt gevierd.

In 2019 is de zin opnieuw te lezen, dit keer in de tuin van een kiprestaurant in
attractiepark Walibi Holland dat zich naar eigen zeggen met de oplichtende letters een
hippe ‘urban look’ wil aanmeten. De desbetreffend sculptuur is echter niet van Coley, en
Walibi Holland lijkt het auteursrecht te schenden door de stalen constructie met
lichtgevende letters zonder toestemming exact na te bootsen. Sterker nog, de symbolische
kracht van het kunstwerk wordt volledig teniet gedaan door deze vorm van
commerciële kaping en decoratieve toepassing ervan in een attractiepark.

Artikel van Caroline Ruijgrok over het perspectief van Ruud van der Sluis, ''Schepen
langer dan de Eifeltoren''

De gebeurtenis vormt een vlijmscherpe metafoor voor wat er op de NDSM werf speelt. Op
de scheepswerf werd eerst jarenlang keihard gewerkt door honderden arbeiders,
vervolgens kreeg het terrein te maken met verwaarlozing door leegstand om uiteindelijk
een thuis te worden voor kunstenaars, vrije denkers en anarchisten die de stad wilden
ontvluchten. Zij maakten het braakliggende terrein tot een levendige plek waar letterlijk
ruimte was omanders te denken, om de dingen anders te doen.

Het duurde echter niet lang tot grote merken en commerciële partijen de plek ontdekten
als vruchtbare bodem voor financieel succes. Als ware Walibi kiprestaurants vlogen ze op
de urban look van het terrein af om het idee van anders denken, vrijheid en autonomie te
kapitaliseren.

2/5
Bart Stuart & Klaar van der Lippe, Dwars en hoopvol voor altijd

Vanaf hetzelfde moment zijn er vele scherpe geesten die zich tegen deze gentrificatie
verzetten, die er voor willen zorgen dat in ieder geval het vrije denken de ruimte blijft
krijgen. In de ateliers van de NDSM loods werken honderden creatieven, sommigen al
meer dan 25 jaar. Kunstenaars Bart Stuart en Klaar van der Lippe gebruiken hun atelier
onder de scheeps bouwhelling als vertrekpunt om de stedelijke ontwikkeling diepgaand
en kritisch te onderzoeken. Gevierde kunstenaars als Navid Nuur, Dries Verhoeven en
Joep van Lieshout krijgen de mogelijkheid om grote openbare installaties te realiseren. In
de conceptuele club Sexyland mag iedere dag een nieuwe ‘eigenaar’ in alle vrijheid de 250
vierkante meter runnen en bij het vallen van de avond vormen uitbundige feesten her en
der op het
terrein een stevig tegengeluid – met de roes als wapen.

Artikel door Selm Wenselaers over Dries Verhoeven, ''De drek moet ergens heen''

Stichting NDSM-werf en mister Motley besloten deze uiteenlopende, experimentele en

altijd veranderende plek als uitgangspunt te nemen voor een kleurrijk tijdschrift. De
ontwikkelingen op de
NDSM zijn exemplarisch voor vele vrijhavens over de hele wereld en vragen anno 2019
om een kritische reflectie. Hoe kunnen we in een samenleving die steeds meer draait om
efficiëntie, ruimte behouden voor dingen die dat per definitie niet zijn? Hoe beschermen
we uitingen van menselijke waarden, vrijheid en creativiteit tegen de aanzuigende
werking van commercie en vermarkting? Hoe bestrijden we de monocultuur die onze
steden bedreigt en kan kunst daar een rol in spelen?

3/5
Maar ook, in hoeverre zijn kunstenaars en creatieven medeverantwoordelijk voor het
patroon van transformatie en uitsluiting, wanneer ze zich (laten)inzetten om goedkope
plekken in de stad te verbeteren? Moeten ze zich niet afvragen, gezien het feit dat hun
initiatieven bijdragen aan het succes van de stad, of ze eigenlijk niet meehelpen aan hun
eigen uitzetting?

Interview door Lieneke Hulshof met Joep van Lieshout, ''Provoceren klinkt te makkelijk''

4/5
''De NDSM als ontsnappingsroute'' door Shamiro van der Geld

Terwijl deze vragen op veel meer stedelijke plekken van toepassing zijn, fungeert de
NDSM-werf al jaren als waardevol voorbeeld van hoe gentrificatie werkt. Het raamwerk
van metershoge bouwkranen dat het terrein momenteel omringt is de aankondiging van
een onafwendbare toekomst. De kans bestaat dat het eens zo charismatische
postindustriële stukje stad binnen enkele jaren nauwelijks nog van naburige woonwijken
te onder scheiden is. En tegelijkertijd, op het niveau van de bont-geverfde
straat stenen, in de blik van de dwalende voorbijganger en in de dreunende bas die vanuit
een willekeurige containerstudio naar buiten dringt, klinkt het potentieel van de
verbeelding nog altijd door.

Inhoudsopgave

5/5