Volume 13, Issue 46 November 21, 2022

Our Words
Weekly Issue
“ N E W L I F E ” J E T A E R E

S P E C I A L
ROLI I PRESIDENTIT WOODROW WILSON NE MBROJTJEN E TE
P O I N T S O F
I N T E R E S T : ROLI I PRESIDENTIT WOODROW
WILSON NE MBROJTJEN E TE
DREJTAVE TE SHQIPERI
 Pres Woodrow Wilson Tav Krapit - WOODROW WILSON-Njeriu
role to save Albania që shpëtoi Shqipërinë nga ...
before US was a super-
KUJTESA E SHQIPTAREVE TE
power...true leader- AMERIKES- Me rastin e per vjetorit te
ship vdekjes/
 No Sided articles and NGA PROF. SAMI REPISHTI/
no restriction for our
(Shenim.- Me 2 shkurt 1974, ne Roosevelt
members, our guest Hotel, New York City, u ba Perkujtimi i 50
and our friends. Vjetorit te vdekjes se Presidentit Woodrow
Wilson. Ceremonia u organizue nga Dr.
 Latest needs for our Sami Repishti,(C.U.N.Y.) folesi i dites, dhe
community and the u kryesue nga Prof. Stavro Skendi
(Columbia Univ.). Ceremonia u raportue
latest resolutions nga gazeta Long Island Press, e dates 3
shkurt 1974. Gjate ceremonise u lexue
 Our Free Voice through pershendetja e His Grace Archbishop Fran-
our words. cis Sayre, Dekan i Washington National
Cathedral, dhe nipi i Presidentit W. Wilson,
i ftuem por ne pamundesi me marre pjese.
Me 3 shkurt 1974, ne faltoret shqiptaro-
I N S I D E T H I S amerikane u bane lutje fetare per Presidentin
I S S U E : idealist. Po ate dite, ne Washington National
Cathedral, Dr. Repishti vendosi nji kunore
me lule mbi vorrin e Presidentit Wilson ne
emen te bashkesise shqiptaro-amerikane.
Kunorezimi i perkrahjes se Presidentit W.
Wilson, premtue delegatit shqiptar Rev.
Fan S.Noli, me 4 korrik 1917, ka qene
forcimi i miqesise ne mes te dy popujve,
shqiptar dhe amerikan, qe rezultoi ne
shpetimin e Shqiperise nga coptimi, dhe
ma vone ne çlirimin e pavaresine e Ko-
soves Fatkeqsisht, gjate festimeve te 100
vjetorit te Pavaresise ne Shqiperi, emni i
Presidentit
Woodrow Wilson
Wilson…u harrue nga “politika”mjerane
e dites! SR)
***
“Kjo Permbledhje e nji studimi mbi Rolin e
Presidentit te 28-te te Shteteve te Bashkueme
te Amerikes, Woodrow Wilson, ne Mbrojtjen
e te Drejtave te Shqiperise, ka tre kufizime:
perfshine vetem periudhen e viteve
1918,1919,1920;
trajton problemin kryesisht ne lidhje me
qendrimin e diplomacise amerikane, dhe,
Mbeshtetet kryesisht ne dokumente diplo-
matike amerikane.
Permbledhja ndahet ne tri pjese:
Filozofia politike e Presidentit W.Wilson.
Gjendja e Shqiperise gjate viteve 1918-1920.
Konflikti i interesave te shteteve fqinje te
Shqiperise, dhe qendrimi i delegacionit
amerikan ne Paris, ne lidhje me konfliktin.
Filozofia politike e Presidentit W.Wilson ne

Faqe
Albania’s 110th Independence Day PRESS STATEMENT ANTONY J. BLINKEN,
Roli 1
Albania’s 110th Independence Day shared climate agenda for Europe, and
PRESS STATEMENT strengthen cyber defense.
Faqe
State 1 ANTONY J. BLINKEN, SECRETARY OF As we embark on our next century of rela-
STATE tions, we are proud to stand side-by-side with
the Albanian people.
On behalf of the United States of America, it is
my honor to congratulate the people of Alba-
Faqe nia on your 110th Independence Day. The
Andi 5-7 United States is also proud to celebrate the
9, 12 100th anniversary of U.S.-Albanian diplomatic
relations and the broad, strong partnership that
we have built together.
Faqe
6-7 The United States has been honored to work
Raimonda moisiu 7,-9,
alongside Albania at the United Nations Secu-
rity Council as you continue to make powerful
10-14 contributions on the global stage. Albania has
demonstrated leadership and courage by sup-
porting Ukraine and shining light on the ac-
Declasified, Agim tions of malign actors in Europe and around
Hamiti, Janulla the world. Albania’s valued contributions as a
NATO Ally help keep the Alliance strong,
rrapi prepared, and resolute. The United States also
thanks Albania for its partnership and support
in relocating Afghans.
Adresa Faqe
We congratulate Albania on achieving the start
Anetaresimi 36 of EU accession negotiations in July and
remain committed to supporting you along
your transatlantic path. Together, we are
working to combat corruption and organized
crime, provide energy while advancing our
 P a g e 2 O u r W o r d s

ROLI I PRESIDENTIT WOODROW WILSON NE MBROJTJEN E TE DREJTAVE TE SHQIPERI

lidhje me problemin e
L1B dhe rregullimin paqesor te mbasluft-
es, mund te percaktohet me dy shprehje:
mbeshtetje ne drejtesi, dhe vetevendosje
per te gjithe kombet, te medhej e te vegjel.
Keto dy parime mbi te cilat bota e re duhej
te themelohej kerkojshin liri politike, tue
mos lejue as pushtimet e hueja, as sundi-
min nga te huejte ne ç’faredo forme qofte.
Lufta kunder Fuqive Qendrore (Gjermani,
Austro-Hungari) megjithse nji kasaphane,
u pranue sepse keto dy Fuqi kercenojshin
boten me shtypje, padrejtesi e robeni.
“Prandej, u konsiderue si nji detyre e
Shteteve te Bashkueme te asgjasoje pre-
tendimet e ketyne Fuqive dhe forcen
ushtarake qe i mbeshtete. E Drejta u
proklamue si nji vlere morale ma e
çmueshme se Paqa. Kjo e drejte u njoh
dhe u zbatue si nji parim universal, si
mjeti kryesor i çlirimit te popujve, tue
perfshi vete popullin gjerman. E
mbeshtetun ne Drejtesi, bota do te jete nji Presidenti ne mes rivalesh dhe anmiqesh. Aspiratat kombetare duhen respektue…
vend i sigurt per demokraci”(1) Wilson Sepse kjo lufte e ka rranjen ne mosperfilljen e se drejtes se kombeve te
deklaronte vegjel dhe te kombesive qe nuk kane pase as bashkimin as fuqine me
Me 8 janar 1918, ne nji fjalim para Kon- perseri para realizue qellimet e tyne dhe format e deshirueme ne jeten e tyne poli-
gresit amerikan, Presidenti W.Wilson Kongresit se: tike….”(3) Prandej, ne Konferencen e Paqes,
predikonte diplomacine e hapun. (“Open
conventions, openly arrived at”), ne nji ”….nuk do te “…çdo rregullim tokesor i rrjedhun nga kjo lufte duhet te jete ne interes,
Konference te hapun per paqen, larg nga kete asnji dhe duhet te bahet ne perfitim, te popullsive te interesueme,
marreveshjet e mshehta nderkombetare, aneksim,
dhe bante te njohun publikisht programin pagese haraçi dhe jo si pjese e rregullimeve ose kompromiseve ne mes te fuqive ri-
e njohun si“14 pikat e Wilsonit”. Pika XI ose ndeshkim vale…Une flas keshtu me te vetmin qellim qe e tane bota te njohe
e programit thote shprehimisht: damprues. shpirtin e vertete te Amerikes”. (4)
Popujt nuk
”…Marredhanjet e Shteteve te ndryshem duhet te Ndertesa e botes se re do te mbahej nga Lidhja e Kombeve, parimi
te Ballkanit me njeni tjetrin duhet te bahen hidhen si themelor i se ciles do te ishte:
me nji keshillim te perbashket, ne per- plaçka pa
puthje me kufinjt historike te caktuem nga vlere ne ” vendet e botes i takojne popujve qe e banojne, dhe se keta popuj ge-
vete deshira e popujve dhe nga parimi i krahet e njenit zojne te drejten e vetevendosjes ne jeten e tyne politike”. …”dhe se asnji
kombesise; per ma teper, garanci ose tjetrit kuvend burrash shteti, kudo qe te jete i mbledhun dhe cilado qofte forca
nderkombetare duhet te hyjne ne fuqi me shtet sundues, fizike dermuese qe ky kuvend ka ne boten e sotme nuk do te kete te drejte
qellim qe te sigurojne pavaresine politike nga nji kon- te caktoje nji “Fuqi te Madhe” sovrane mbi nji popull qe kundershton nji
dhe ekonomike, si dhe tanesine tokesore te ference sovranitet te ketill te padeshiruem.(5)
tyne”.(2) nderkombetar
e ose nga nji Me 4 dhetor 1918, Presidenti Wilson u nis per Europe qe te luftoje per
Nji muej ma vone, me 11 shkurt 1918, marreveshje zbatimin e parimeve te deklarueme.

Many shadow accounts in UK islands have been used since the 70’s for Albanian dictators...

Why every Albanian world

wide should have an Albanian Time to end Ukraine war for good, just
give them a button to defend themselves Festim Lato RIP
passport... and warWith
is over
the right
overnight...electricity
support everythingfrom
is
possible
Europe can
in America….True
light all of them...
common Left behind a mis-
American fighters... sion Chameria geno-
cide awareness….

How will the economy move now? Auto-

mation on empty building on produce we
can feed the whole world healthy … tech-
nology exist...why not start in the US?
Ismail Qemali vlora A hero in the ground!!!
Po su bashkuan kokat sbashkoen toakt
Why are locals stopped?
All over the world every one is
awake...now the push back starts...

ROLI I PRESIDENTIT WOODROW WILSON NE MBROJTJEN E TE DREJTAVE TE SHQIPERI

Gjendja e Shqiperise.-
Pak popuj ne bote kane
qene te interesuem per
parimet wilsoniane ma
shume se populli shqiptar.
Me 1878, Kongresi i
Berlinit coptoi pjese te
medha tokesh nga
Shqiperia.(6) Me 1913, ne
Londer, afer gjysma e
vendit u keput dhe ju dha
fqinjeve. Me 26 prill
1915, nji Traktat i
mshehet ne mes te Fuqive
te Medha coptonte
krejtesisht Shqiperine qe
kishte mbete,(7) Vete toka
shqiptare u pushtue nga
serbet, malazezet, ital-
ianet, greket, francezet
dhe austriaket. (8)
Shqiperia nuk kishte as
qeveri, as ushtri, as
administrate. (9) Pa
arme, pa te holla,(10) pa
miq dhe pa perkrahje,
Shqiperia kalonte vjetet e
luftes dhe te mbasluftes
ne nji gjendje te veshtire.
Shqiptaret nuk bashko-
heshin.(11) Intrigat e
hueja perkrahshin ele-
mentet anti-shqiptare .
Perfaqesimi i Shqiperise
ne Konferencen e Paqes
ishte nji veshtirsi pothue-
jse e pakalueshme.
Turhan Pasha,(12) i
qeverise se Durresit,
konsideronte mandatin
Italian mbi Shqiperine. Pjesa tjeter me hye ne France si
perjashtonte nji zgjidhje te ketille. delegate shqiptare ne Veprimtaria e delega-
(13)Nderkaq, ne mes te Italise dhe Konferencen e Paqes ne cionit shqiptar ne
Greqise ishte nenshkrue edhe nji Paris (14) Paris ka qene e
tjeter traktat i mshehet per coptimin pergatitun mire dhe
e Shqiperise, i njohun si Traktati Ne Paris, delegacioni efektive (16) Per fat
Tittoni-Venizelos (1919). shqiptar u perkrah nga te keq, pesha e dele-
delegacioni i VATRES, qe gacionit ka qene
Me ndamjen e re, delegacioni dha nji kontribut shume te shume e kufizueme,
shqiptar u kryesue nga Imzot madh per çeshtjen shqip- per arsye te kunder-
Bumçi, Ipeshkev i Lezhes, dhe u tare, dhe ai i Stambollit, shtimit te Fuqive te
perba nga Mehmet Konitza, Dr. Rumanise, Egjiptit, Kor- Medha europiane,
Mihal Turtulli, Luigj Gurakuqi, Lef çes dhe Svicres (15), nga miq te fqinjeve tone
Nosi, e Mehdi Frasheri. Per te paren nji misionar amerikan ballkanike.
here, Shqiperia kishte nji za me C.Telford Erickson, dhe
autoritet. Delegacioni shqiptar u nga shoqata shqiptaro- C) Konflikti i in-
perkrah nga nji grup ekspertesh dhe britanike e kryesueme nga teresave dhe qendri-
keshilltaresh te pergatitun mire. Ne Koloneli Audrey Herbert, mi i delegacionit
kete situate, vetem me nderhymjen Miss Edith Durham dhe amerikan ne Paris.
e delegacionit amerikan, Dr. Turtul- Gjenerali Phillips, miq te Pengesat kryesore te
li dhe Midhat Frasheri morren vizat Shqiperise.. zgjidhjes se drejte te
çeshtjes shqiptare kane qene
1) Traktati i mshehet i Londres per
coptimin e Shqiperise megjithese
u demaskue publikisht (17) dhe
ma vone Marreveshja Tittoni-
Venizelos i vitit 1919, ne esence
kane qene gjithmone parasyshe
dhe si baze diskutimi te çeshtjes
kufitare shqiptare.. Amerika ka
qene e vetmja Fuqi e Madhe qe i
refuzoi pa kompromis (18)
2) Çeshtja e Adriatikut: caktimi i
kufinjve perendimore te Ju-
gosllavise si shtet i ri i mbasluftes,
dhe percaktimi i interesave ital-
iane ne te gjithe bregun lindor te
Adriatikut, deri ne kepin Stilos.
Per fatin e keq te Shqiperise,
çeshtja e Adriatikut shkoi aq larg
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 3

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

Albanian flag day from 1935 why every Albanian should have an Albanian passport worldwide...

Ilir Ikonomi · DO TË MARR VAPORIN, DO TË SHKOJ NË SHQIPËRI

pyeste shkurt: Ai vuri buzën në gaz, Gadishullin Ballkanik, përgjatë Adri-
Ilir Ikonomi nga një grup i vogël njerëzish që - Ndonjë të re? e vetmja buzëqeshje atikut, një rrip toke 400 kilometra të
· DO TË MARR VAPORIN, DO TË SHKOJ NË diskutonin dhe komentonin pa I tregova një ditë se turqit që i kisha parë gjatë dhe 120 të gjerë, përfytyrojeni atë
SHQIPËRI pushim, ndërsa ai vetë qëndronte i kishin mundur serbët ndonjëherë, dhe, me plot shkëmbinj, pa rrugë dhe pa ura, sa
gjithnjë në heshtje. (këtë e njoftuan nja dhjetë fjalë të qarta, serioze që në stinën e shirave, as karvanët nuk
No photo description available. - Shikojeni mirë këtë njeri, - më tha herë në Stamboll) dhe ai dhe të matura më ecin dot nëpër shtigjet e mushkave.
Ky shkrim është botuar 110 vjet më parë në gazetën e një ditë një diplomat që kaloi aty duket se u kënaq e më tha shpjegoi mendimin e Përfytyroni pastaj një racë njerëzish që
Parisit "Le Matin" dhe flet për aktin e jashtëzakonshëm pranë. Një ditë ai do të jetë kryemi- vetëm kaq: tij që ishte edhe nuk kanë të bëjnë fare me racat sllave,
të Ismail Qemalit, shpalljen e pavarësisë më 28 nëntor nistër e madje kryetari i një shteti që - Sa mirë! opinioni i një populli greke, turke, romane, pra me askënd
1912 në Vlorë. Autor është Stéphane Lauzanne, kry- ende nuk ekziston. Në luftën ku Por të nesërmen, rrota e të tërë. tjetër në Perandorinë Osmane, por që ka
eredaktori i gazetës, i cili e kishte njohur Ismail bej është përfshirë Europa, ai do të jetë lajmit ishte rrotulluar - Shumë mirë, tha, ruajtur pastërtinë primitive të atletit.
Vlorën në Stamboll. fitimtar pa e shkrepur njëherë… paksa, ashtu si ajo e fatit sepse cilido qoftë Këtu duhet të keni parasysh se flasim
〜〜 Kështu e njoha Ismail Qemal Beun, dhe unë i tregova se fitimtari ose i mun- për malësorët më të ashpër të botës, në
Pasi luftoi pesë shekuj, Shqipëria do ta fitojë ose më mirë e rinjoha, sepse kisha bullgarët kishin mundur duri, ka ardhur ora që luftë të vazhdueshme, por që zbatojnë
pavarësinë pa luftuar pasur nderin ta intervistoja 12 vjet turqit. Ai nuk shfaqi kam pritur gjithë megjithatë doket më të çuditshme të
Paris, 4 dhjetor 1912 më parë në Londër. Të dielën e kurrfarë emocioni dhe më jetën dhe që populli mesjetës, si zakoni që lejon një grua të
Stéphane Lauzanne kaluar mësuam nga një lajm se ai tha përsëri: im ka pritur me udhëtojë e vetme nga një cep i krahinës
Në Stamboll, gjatë dy javëve të para të luftës, ishte një sapo ishte zgjedhur Kryetar i - Sa mirë! shekuj – ora kur në tjetrin pa u sulmuar apo pa u ngac-
njeri i cili thuajse nuk largohej për asnjë çast nga holli i Qeverisë së Përkohshme të I thashë: Si ka mundësi Shqipëria më në fund muar nga askush. Përfytyroni të gjitha
hotelit ku rrinte. Ishte trupmadh, i fuqishëm, me flokë Shqipërisë. që, si atëherë kur turqit do të heqë zgjedhën këto dhe do të keni një ide për
dhe mjekër të bardhë që ngërthenin brenda tyre dy sy Gjatë atyre dy javëve, kur nuk fitojnë, ashtu edhe kur dhe do të bëhet shtet i Shqipërinë.
në ngjyrë blu të thellë dhe mjaft shprehës. Rrethohej kishte ditë pa një betejë, Ismail munden qenka njëlloj pavarur. Por e veçanta është se në këtë vend të
Qemali vinte mbrëmjeve dhe më mirë? Provoni të prisni në egër, të pakultivuar dhe të ashpër, ku
 P a g e 4 O u r
Mund t'i kujtoni qeverisë socialiste
mëkatet e saj ruse
Mund t'i kujtoni qeverisë socialiste
mëkatet e saj ruse
Nga Shaban Murati
analiza një apologji e politikës dhe e
diplomacisë ruse në Kosovë e Shqipëri,
apologji që u shfaq para pak ditësh në
gazetën “Shekulli” nën titullin “ Planet e
paqes dhe krimet e luftës “, me firmën e
këshilltarit kryesor të presidentit të
Shqipërisë. Interesimi erdhi nga fakti se
apologjia shndërrohet në mendim zyrtar
nën firmën e këshilltarit të presidentit
shqiptar dhe se ai, në mënyrën më të
pagjetur diplomatike e propagandistike,
kishte zgjedhur temën dhe çështjen më
vetëm kaq, por kërkon në pikën e dytë
të planit edhe largimin e forcave të
NATO-s nga Shqipëria e Maqedonia ,
ndërsa këshilltari i presidentit, gjith-
monë në stilin krijues, thotë se plani ka
lëvizur pozitivisht edhe në drejtim të
pranimit të forcës ndërkombëtare. Dhe
nuk i thotë lexuesit se Ivanovi vë
kushtin serb të ruajtjes së “integritetit
të Jugosllavisë."
Duke i lejuar vetes të tundohet nga
koncepti i vjetër propagandistik se
shqiptarët nuk dinë se çfarë përmban
plani i Ivanovit per Kosovën,
këshilltari i presidentit shqiptar
koleksionon një sërë glorifikimesh për
politikën dhe diplomacinë ruse si “
plani rus prej gjashtë pikash i shpallur
nga ministri i Jashtëm, Ivanov, përbën
një zhvillim cilësor të diplomacisë ruse
në raport me krizën… Rusia ka lëvizur
pozitivisht…Ajo nuk mund të sakrif-
ikojë demokracinë e re ruse dhe
përpjekjet e mëdha të atij vendi për të
dalë nga lufta e ftohtë për hir të
Sllobodan Millosheviçit”, etj, etj.
Deri në momentin, kur këshilltari i
presidentit shqiptar merret vetëm me
planin e ministrit të Jashtëm rus, ek-
spertët diplomatikë apo politikë mund
të arrijë në konkluzionin se ai ose nuk e
njeh planin, ose nuk e kupton sa dhe si
duhet, ose nuk njeh kuadrin e zhvilli-
meve diplomatike të krizës së vitit të
fundit në Kosovë. Mirpo kur ai hyn më
thellë dhe e shtrin apologjinë e tij në
krejt politikën e Rusisë ndaj
Shqipërisë, kuptohet se diplomatët, që
ndjekin çështjet shqiptare, nuk mund të
mos i japin kuptim dhe përmbajtje
tjetër apologjisë, që mban firmën e
këshilltarit të kryetarit të shtetit.
Duke marrë mbi vete një barrë propa-
gandistike, jo të lehtë në Shqipëri, dhe
duke u përpjekur të kombëtarizojë
prirjet e tij, këshilltari bën
Mund t'i kujtoni qeverisë socialiste mëkatet e saj ruse
të papërshtatshme, ku mund të mbrohej
diplomacia ruse, e cila ka manifestuar në
muajt e fundit, më hapur se kurrë qysh nga
viti 1878, armiqësinë e saj ndaj çështjes
shqiptare.
Detyra, që merr përsipër këshilltari i
presidentit shqiptar për të mbrojtur poli-
tikën dhe diplomacinë ruse në Ballkan dhe
në çështjen e Kosovës, është sa e rëndë, aq
edhe sinjifikative për të kuptuar sado pak
enigmën ruse të politikës shqiptare. Ajo
që e bën më interesante çështjen është
fakti se nga pikpamja diplomatike e profe-
sionale, plani i ministrit të jashtëm rus,
Ivanov, për Kosovën, që këshilltari ka
zgjedhur si themel të apologjisë së tij për
diplomacinë ruse, është plani më pangjyrë
Biggest Heist on private land continues to
happen in Albania...How can they, the Alba-
nian politicians sell someone else’s land??
Mund t'i kujtoni qeverisë socialiste mëkatet e saj ruse
përgjithësimet se në Shqipëri roli i Rusisë
për zgjidhjen e konfliktit në Kosovë është
konsideruar me realizëm dhe se shpresat, që
presidenti reformator Boris Jelcin nuk
mund t’ua nënshtronte parimet universale të
demokracisë ndjenjave proserbe, kanë
ekzistuar dhe ekzistojnë.
Pra nje mendim politik të tijin apo të presi-
dencës, ai kërkon ta shndërrojë në një
parim, ku të mbështesë jo vetëm apologjinë
për Rusinë, por edhe diçka më gjerë. Në
mënyrë të menjëherëshme, ai kalon në
planin e marrëdhënieve shtetërore
dypalëshe shqiptaro-ruse, ndonëse kjo nuk
ka anjë lidhje me temën, që ai po trajton. Ai
evokon në mënyrë glorifikuese vizitat në
Tiranë të ministrit të Jashtëm rus, Ivanov,
dhe të delegacionit të parlamentit rus, të
kryesuar nga nënkryetari Barburin, në prag
të raundit të dytë të Konferencës së Rambu-
jesë për Kosovën. Si delegacioni i parë ,
ashtu dhe i dyti rus, siç është e njohur nga
gjithë ata, që kanë marrë pjesë në bisedi-
met, këmbëngulën në dy kërkesa të thjeshta
antishqiptare: që të mos pranohet referen-
dumi pas periudhës trevjeçare kalimtare në
Kosovë dhe të mos pranohej një forcë
ushtarake ndërkombëtare e udhëhequr nga
NATO për implementimin e marrëveshjes.
Duke u nisur gjithmonë nga koncepti se
shqiptarët nuk dinë gjë, këshilltari presiden-
cial ngre tonet e patetizmit të tij prorus,
duke reklamuar frymën e dashjes së
ndërsjellë dhe për mirëkuptimin e bash-
këpunimin për zgjidhjen e krizën dhe se
asgjë nuk e cënoi “bazën e bisedimeve”. Ai
eviton të shpjegojë se ç’është kjo “bazë e
bisedimeve shqiptaro-ruse, që nuk u
cënua”, siç nuk ka guximin t’i thotë lexues-
it se pas disa ditësh, me udhëzimin e Iva-
novit, përfaqësuesi i Rusisë në Konferencën
për Kosovën në Paris, refuzoi të vinte
nënshkrimin e vet, në një kohë kur në
marrëveshje e vunë firmen e tyre përfa-
qësuesi i SHBA , Kris Hill, dhe përfa-
qësuesi i Bashkimit Evropian, V.Petriç. Siç
nuk ka guximin t’i thotë lexuesit se Bar-
W o r d s
dhe më i dobët në morinë e atyre dhjetra apologjia për Rusinë.
planeve, që janë hartuar këto katër muaj
për Kosovën dhe pikërisht për këtë ai nuk Në pikën e parë të planit të tij për Kosovën,
pati as jehonën më të vogël në kancelaritë ministri i jashtëm rus thotë tekstualisht
diplomatike dhe u injorua nga diplomacia “ndërprerje e menjëherëshme e operacioneve
botërore. ushtarake “, ku Rusia, siç e kanë thënë çdo ditë
rusët dhe siç e dinë edhe ata që nuk kanë
Kjo të çon tek konkluzioni se qëllimi i nevojë ta dinë, kërkon ndërprerjen e bombardi-
këshilltarit të presidentit shqiptar nuk meve të NATO-s kundër Serbisë. Kurse
është plani, të cilin edhe atë ai nuk ka këshilltari presidencial , nga vetja e tij krijon
arritur ta kuptojë si duhet, por është thyer- një stil letrar dhe shkruan se “ ky plan njeh
ja e atij zemërimi dhe përbuzjeje, që ka faktin se regjimi serb ka kryer krime të rënda
fituar në Shqipëri dhe tek shqiptarët, Rusia kundër popullsisë civile në Kosovë . Këto
me qëndrimin dhe diplomacinë e saj për krime i ka kryer makina ushtarake dhe paraush-
Kosovën. Vetë fakti se këshilltari i presi- tarake serbe “.
dentit i vesh planit rus ide e qëllime, që
Ivanovi vetë nuk i ka , tregon se objektivi Ministri i Jashtëm rus, Ivanov, flet në mënyrë
nuk është aq shumë plani rus, sesa gjenerike për një prani të pacaktuar dhe jo
burini, nga i cili këshilltari ka ngelur aq i reagoi as në votimin nga parlament serb dhe
mallëngjyer, sapo u kthye nga Tirana në kërkesën nga Duma ruse të planit të bashkimit
Moskë, kërkoi që parlamenti rus të votonte të Serbisë me Rusinë. Po t’i shtojmë kësaj edhe
për të dërguar armë dhe vullnetarë rusë në projektin e Shqipërisë për të përfunduar
Kosovë për të luftuar kundër shqiptareve. Traktatin e Miqësisë me Rusinë, i cili po pret
vetëm firmën e Meidanit në vizitën e tij të
Apologjia e politikës dhe e diplomacisë ardhëshme në Moske, lista e analizave rreth
rusë për Kosovën, me firmën e këshilltarit raporteve te Tiranes me Rusinë bëhet shumë e
te presidentit shqiptar, u publikua në një gjatë.
kohë kur presidenti Meidani ishte në Uash-
ington për të marrë pjesë në samitin e Këto paraqesin një vijë qëndrimi, e cila
NATO-s, që hapej pikërisht atë ditë. konturon praninë dhe ndikimin e një lobi rus në
Mëdyshjet, që enden në rrethet diplomatike, politikën shtetërore shqiptare. Nëse do të
janë se, ose presidenti Meidani nuk ka përsëritej takimi i ambasadorit shqiptar me
dijeni dhe këshilltari paraqet vlerësime në diplomatin e lartë të ambasadës amerikane në
kundërshtim me qëndrimet dhe vijën e Tiranë, që përmendëm në fillim të shkrimit, ai
presidentit, i cili kishte shkuar në Uashing- me siguri tani do t`i përgjigjej : “ Lobin rus
ton pikërisht për të bindur perëndimorët për kërkojeni në presidencë."
orientimin atlantik, ose presidenti Meidani
e dinte, dhe luante me dy partitura: Njërën, Mund të supozohet se apologjia proruse e
atë perëndimore, e ekzekutonte ai në Uash- këshilltarit kryesor të presidentit shqiptar mund
ington, ndërsa tjetrën, atë ruse, e ekze- të jetë produkt i temperamentit letrar. Mirëpo
kutonte këshilltari i tij kryesor. Gjërat do tëedhe në këtë dimension , vështirë të gjesh
mbesin të paqarta, derisa vetë presidenti ndonjë indulgjencë. Presidenti i Çekisë dhe
Rexhep Meidani të prononcohet për këtë. dramaturgu i njohur e simboli i lirisë së
mendimit, Vaclav Havel, me datën 29 prill, pra
Mirëpo edhe për këtë, diplomatët e inter- para dy ditësh , në parlamentin e Kanadasë
esuar në Tiranë e dinë se do të duhet të mbajti një fjalim, ku kritikoi politikën e
presin gjatë, sepse stili presidencial ka qenë Rusisë për Kosovën. Kur presidenti dhe letrari
ai i heshtjes letargjike. Për diplomatët e Havel, duke qenë çek dhe duke folur në parla-
huaj këtu ka mbetur e pashpjegueshme pse mentin e një vendi të largët si Kanadaja , e
presidenca shqiptare nuk ka reaguar quan obligim të kritikojë Rusinë për Kosovën,
asnjëherë ndaj Rusisë gjatë gjithë kronikës çfarë do të mbetet për të thënë kur këshilltari
diplomatike të krizës së gjatë në Kosovë, që kryesor i presidentit shqiptar, duke qenë shqip-
nga marsi i vitit të kaluar e deri tani, tar, gjen guximin t’i bëjë apologji në mes të
periudhë kur Moska ka mbajtur një Tiranës politikës ruse për Kosovën. Do të
qëndrim konstant dhe agresiv antishqiptar e mbetej vetëm të përsëritej : “Lobin rus e keni
antikosovar. Presidenca shqiptare nuk në presidencë “.
reagoi kur Rusia dërgoi luftanijet e veta në
detin Jon për të protestuar kundër bom- Botuar 02.05.1999
bardimeve të NATO-s.
Libri “Hije në diplomacinë shqiptare”, 2012,
Nuk reagoi edhe kur Moska drejtoi raketat fq.79
kundër vendeve pjesëmarrëse në aksionet
ajrore dhe vendeve, ku kishte trupa të
NATO-s, si Shqipëria. Nuk reagoi presi-
denca shqiptare as kur Moska kërcënoi me
ndërhyrjen e saj ushtarake në rast të zbati-
mit të planit tokësor te NATO-s. Nuk
 V o l u m e 1 3 , Is s u e
ALBIN KURTI KM I REPUBLIKES SE KOSOVES PO DREJTON QEVERINE ME DUAR TE PASTRA
ALBIN KURTI KM I REPUB-
LIKES SE KOSOVES PO
DREJTON QEVERINE ME
DUAR TE PASTRA
ALBIN KURTI
serb_4444
Kashkai, sikurse të gjitha fiset e
Azisë Qendrore, janë detyruar që të
lënë tokën e tyre dhe të kërkojnë
“toka të reja”, nga luftërat
ndërfisnore, sikurse fisi hunët,
visigotët, parabullgarët, e të tjerë.
[12] Ti shohësh këto fise dhe të mos
i dallosh njërin prej tjetrit është dëm.
ilyyria44
“Grekët i kanë genet false”, thuhet
më tutje. Ne nuk po futemi më
thellë. Pra, bota ngjallet nga ëndërrat
e para me sy çelur. Kjo është kriza
më bashkëkohore. Nuk janë
“grekët” si “grekë antik” për sytë e
mjegulluar të botës moderne, dhe
nuk janë as “grekët” e tanishëm me
“grekët antikë”. Po e them se nuk ka
pasur asnjëherë, në asnjë kohë
“grekë”. Ilustrimet që i kanë
mbushur miliona libra të kohës
antike janë vetëm gënjeshtra të
bukura, të pikturuara nga gënjeshtrat
e ëndërrave të botës reale të kohëve
të përparshme iliro-pellgase apo iliro
-pellazge, të shitur për “grekë”.
Ne nuk po futemi më tepër në linjat
e autorit dhe redaktorit, por po
ndalemi te çështja e jonë, sepse nuk
ka pasur hellen apo grekë, as dje e
as sot. Dje ka pasur me renome
yllirët, ilirët, pellgasët apo pellazgët
ilirë, që e flitshin gjuhën shqipe, por
nga këta dalojnë në të folur tra-
dhëtarët e etnisë së tyre dhe shkru-
anin gjuhën e dytë fenikase, me
alfabet fenikas të Kadmit, për t`u
ngritur në kastë udhëheqëse.
Askund nuk ka patur “hellenë”;
“helloi”; e “helenë” apo siç i thirrë
ata bota e gjërë si “grekë”, brez pas
brezi, me gënjeshtrat e Kadmit,
përkrahësit të romakëve dhe të të
gjithë kopjuesve të botës, që i thotë
vetvetes “shkencore”.
konstantini_madh
Perandoria Bizatine, e cila është
themeluar nga Konstandini i Madh,
me 11 maj 330, ditën e hënë, dhe
deri të martën, me 29 maj 1453, kur
sulltani osman Mehmeti i II e push-
toi me luftë dhe me ndihmën e
gjermanëve, janë 1123 vite e 18 ditë,
prej Perandorisë së Shenjtë Romake.
[13] Me gjithë se shkruajnë disa
llojesh për Bizantët, edhe të atillë që
i gjykojnë të dhënat negative, si
“njerëz që kishin reshtur së qeni
heroikë, pa e mësuar të ishin të
virtytshëm”, po i referohemi këtij
autori, i cili thotë se “bizantinët
ishin mistik dhe e kishin në gjak
Krishtin, Shën Mërinë dhe shenjto-
rët”…, “bizanti ishte një autokraci,
me një perandor të
gjithëpushtetshëm, që trajtohej në
një rang me apostujt”… [14]“, pra
mëkëmbës të Zotit në jetë.
Askush nuk e ka thënë të vërtetën e
tyre, në histori, e as gjermanët.
Asnjëri nga shkencëtarët e botës nuk
e thotë etninë më të madhe të saj:
etninë iliro-pellazgët…
Nën Perëndinë Bizantine u lejuan
4 6 P a g e 5
edhe pakicat etnike, atëherë Gadishulli Ilirik dhe -welt-deckt-auf-die-griechen-sind-gar-keine mijëra lule, bën një hap për t'i kapur, bën një
tani “Ballkan”; nga Lindja e Perëndimi, sepse -echten-griechen-463. mijë kërcime dhe ato mbeten të paprekura
kryesorët qenë interesuar për fenë e jo për gjëra të sepse një mijë pengesa të ngre shoqëria kon-
tjera. Nga kjo arësye u hodhë konglomerati i [9] E ruaj të paprekur një numër “shkencor” servatore, e cila ngjan me etjen e përjetshme
pakicave tjera nën aparaturën Bizantine; u lidhën të “Der Spiegel”, Nr. 1/2014, “Geschichte”, dhe urinë e Tantalit, i cili sa bëhet gati të prekë
me konturën kryesore të këtij aparati dhe e nxjerrin “Byzanz-das Kaiserreich am Bosporus”, për ujin apo një degë peme me fruta ato largohen
gjuhën e ashtuquajtur e të shkruar “greke”, pra ta komentuar në 148 faqet e revistës. Do të menjëherë, por në rastin konkret në kushtet e
fenikase, më të përpunuar. Kështu është botuar në vie dita kur do ta kem komentuar… një diktature mizore ajo të priste dorën ose të
vitin 1000 të erës sonë Enciklopedia dhe Fjalori mirrte kokën.
“Grek”, kur dihet se ishte Perandor, perandori i [10] Artikulli i të njëtit autor, në vazhdim, Ndërkohë konkretësia e metaforizuar, apo
dinastisë maqedone, Bazili II- Bullgaroktoni, prej përshtatur në shqipe. metaforizimi i çastit dhe i realitetit i kamuflon-
vitit 976 e deri në vitin1025, që njihet si “shfarosësi in kuptimet dhe idetë e poetes. Në qendër të
e Bullgarëve”. Dihet viti 395, të erës sonë, 605 vjet [11] Në vazhdim të këtij artikulli. këtij realiteti objektiv dhe subjektiv qëndron
më parë, kur qenë ndarë Lindja e Perëndimi, dhe në drama e njeriut fokusuar me një projektor të
Lindje sundonte Perandori i Lindjes, Perandori [12] Shikoni shkrimin e atëhershëm të Fahri zbehtë. Megjithëse spektri i ngjyrave është
Arkadi, kështu që e tërë Lindja ishte nën ndikimin e Xharrës, “Shajkaqa serbe dhe origjina e pothuaj bardhë e zi, mozaiku tërësor është
fesë ortodokse dhe aparaturës së ardhur nëpër serbëve”, http:// tronditës si në dramat antike. Atë e dritësojnë
korrupsionin fetar, moral e mistik. www.gazetaditore.com/2013/05/09/ antitezat poetike. Mënyra komplekse e përcep-
shajkaqa-serbe-dhe-origjina-e- timit të botës e bëjnë poezinë e Lakos te
Edhe njëherë po kthehemi që më përpara: i nxitur serbeve.html . përshkohet nga një diakronizëm i pakufishëm.
nga kjo anë e padukshme dhe “e panjohur”, por që Dhe jo vetëm kaq, por vazhdimësia e saj në dy
po bëhej nga brenda e padurueshme, nga dita në [13] John Julius Norwich “Bizanti, shkëlqi- sistemet ka një vijushmëri perfekte, ku nuk
ditë, te pjesa më e madhe e popullatës së etnisë iliro mi dhe rënia e një perandorie(330-1453)”, mund të dallosh vijë ndarëse.
-pellgase apo iliro-pellazgë, erdhi gradualisht deri te Eugen, Tiranë 2005, faqe 7. Natasha Lako që në hapat e para të rrugës së
më e padurueshmja, pikërisht sepse po e saj poetike nuk shaloi vetëm Pegasin, por edhe
udhëheqnin më 1202-1204 tërë perandorinë Bizan- [14] Po aty, faqe 9-10. kalin e bardhë të fatit. Një vit pas botimit të
tine Perandori Isaku II- Angjeli dhe Aleksi i IV- vëllimit të saj të parë poetik “Marsi Brenda
Angjeli. Isaku i II-Angjeli kishte qenë një perandor [15] Shikoni te libri i J.J.Norwich, faqe 275. nesh” më 1973 ky kalë galopant e çoi si një
mediokër, që ia mori të vëllait të madh Aleksit II nuse të re të poezisë shqipe jashtë kufijve të
pushtetin duke ia verbuar sytë, ndërsa Aleksi III [16] E njëjta libër, i njëti autor, faqe 275. Shqipërisë. Botohet në antologjinë: “Ismail
ishte më i keq.[15] Kadare et le nouvelle poésie albanais” (Ismail
[17] Shikoni edhe në faqen 278. Kadare dhe poezia e re shqipe) përgatitur nga
Pikërisht në Evropë mbretëronte rrëmuja,[16] pra përkthyesi dhe kritiku francez Michel Métais
nuk kemi se çka të themi më tepër, dhe vërtetohet (Mishel Mete) krahas tre poetëve të shquar të
konkludimi jonë i parë, pse gjermanët e bënë “të Petro Çerkezi. letrave shqipe: Ismail Kadare, Dritëro Agolli,
papriturën”. ZONJA E MADHE E POEZISE Fatos Arapi që bënin një revolucion të vërtetë
SHQIPE NATASHA LAKO për të rinovuar poezinë shqipe, një poezi
Perandorinë Bizantine e kishin përfshirë të ligjtë e arkaike e pastorale. Përzgjedhësi i karakterizon
të ligave nga të të papriturat. Perandoria Bizantine nuancë proteste, ai bën revolucione të si “poetë që flasin për tërë një popull”. Paskëtaj
ishte përfshirë në një korrupsion të paparë dhe vogla për përmbysje, për ndryshime kundër ky kalë ogurmirë e çon dhe në antologji të tjera
mund të shihet edhe nga ana morale. Përbërja etnike dhunës, mjerimit dhe fatkeqësive së kësaj të poezisë shqipe, të botuara brenda e jashtë
e Perandorisë kishte lëvizur shumë më tepër, edhe bote. Roli i gruas si Amazone që bëhet atdheut si ajo e poezisë moderne shqipe e
nga martesat e moshave ekstreme dhe të përziera mburojë, duke vënë gjoksin përpara për të Robert Elsie: “An clusive eagle soars” (Një
mbrojtur gruan dhe bën penën shtizë në një
nga prejardhja etnike. Arkat e shtetit ishin bosh, siç shqiponjë e arratisur fluturon) botuar në Nju-
thotë J.J.Norvitsch. Aleksi i IV-Angjeli u kurorëzua shoqëri të mbizotëruar nga burri gjendet Jork në vitin 1993, përfshihet në Antologjinë e
së bashku me të atin, Isakun II-Angjelit me 01 gjatë gjithë veprës së Lakos dhe besoj se Europës Qendrore në gjermanisht dhe ne
Gusht 1203 dhe i ishte i mitur.[17] është ky qëndrim që i jep asaj ndryshimin Antologjinë “Botë në Suedi” më 1995 si dhe
në veprën e saj. Nuk është një ëndërrim i antologjinë e Aleksandër Zotos “Antolgie de la
Pra, këtu e merr përfundimisht tatëpjetën e vet kotë e pozant i poetes, por një luftë e poésie albanaise” (Antologji e poezisé shqipe),
Perandoria Bizantine. Rënimi nuk kishte të ndalur, vështirë për drejtësi njerëzore dhe që u botua në vitin 1998 në Francë. Po kështu
deri në përfundimin e saj, me 19 maj 1453… shoqërore. krijime të saj gjenden në dy antologji të poezisë
Poezia është emocion, është shpërthim lirie, botërore, “Gruaja kudo dhe kurdoherë”, në
Vazhdon pjesa e VIII-të është një ngushëllim. “Arti dëbon nga suedisht, Bonnier, “Dhjetë duar”, De Geus,
shpirti pluhurin e jetës së përditshme!” thotë hollandisht dhe “Coté du femmes” “Κëndi i
Lexoni edhe pjeset tjera: Pjesa e VI. Pjesa e V. Picasso. Ndërsa në shoqërinë shqiptare nuk gruas” - frëngjish, pra tre antologji të poezisë
Pjesa e IV. Pjesa e III. Pjesa e II. Pjesa e I. egziston vetëm pluhuri i jetës së përditshme, femërore nga e gjithë bota.
por thasë e nënshtresa pluhuri dhe Vargje të Natasha Lakos me përmbajtje të
[1] Shefki Ollomoni, „Leka i Madh (Aleksandri i ndryshku, kode dhe paragjykime të rëndësishme, me fokusin e saj progresiv për
Maqedonisë)/rrënjet e vërteta“, Botim i dytë i akumuluara të ngurtësuara dhe të betonuara çlirimin e grave dhe për krijimin e një shoqërie
plotësuar, SHGB „Shkupi“, Shkup 2015, faqe 31. për shekuj me radhë. Poetja duhej të luf- të re me konture Evropiane, referohen në
tonte kundër kësaj shoqërie me koncepte të deklarata të veçanta të Departamentit të Shtetit
[2] Shikoni gjenealogjinë e mbretërve maqedonas, vjetëruara për rolin e gruas dhe depoziton të SHBA, veçanërisht me rastin e pranimit të
te Sh. Ollomoni, në këtë vepër, faqe 57. dëshmitë e saj. Kështu, nga hulumtimi, Shqipërisë në NATO në 2005..
arsyetimi dhe meditimi, lind poezia e saj e Lako nuk është e panjohur për lexuesin grek,
[3] Shikoni psh. në librin e Sulejman Matos, “Në mprehtë, duke u përpjekur të hyjë në një ajo është përfshirë në antologji të ndryshme të
kërkim të rrënjëve”, Botimet Dudaj, Tiranë 2005, dialog imponues me lexuesin për ta kthyer poezisë shqipe që janë botuar herë pas here në
faqe 37. atë në bashkëluftëtar. Greqi. Ndërkohë, kjo përzgjedhje e zgjeruar
Nga plagët e pashëruara të një shoqërie që antologjike nga vepra e saj do të ndihmojë në
[4] Grup autorësh, “Mächtiges Rom/Grosse Kul- fsheh fytyrën e saj prapa një ferexheje, skicimin e portretit të plotë, talentit dhe person-
turen, Glanzvolle Epochen”, Reader`s Digest, përpiqet të lartësojë idhujt e bukurisë dhe të alitetit të kësaj Zonje të Madhe të poezisë së
botimi origjinal, Paris 2000, botimi i parë dinjitetit dhe t’i vendosë në piedestalin e shpirtit shqiptar tek lexuesi grek i poezisë së
(Gjermani, Zvicër e Austri), 2001; faqet 8-13. ndritur përballë shëmtisë, në mënyrë që mirë!
shoqëria të krahasojë fytyrën e saj si në
[5] Shikoni punimin tim “Maqedonia në vorbullën e pasqyrë. Të gjitha këto janë fragmente
fqinjëve antishqiptarë”, Pjesa e III, madje në faqen ngjarjesh, situatash apo bisedash në të cilat
time provizore. poetja herë është dëshmitar okular, herë
është bashkëvuajtëse nga situatat e dhimb-
[6] Shikoni, nëse nuk keni mundësi, po aty. shme të të tjerëve ose bashkudhëtare në
udhëtimin e martirizimit, herë alter egoja e
[7] Shikoni po deshët shkrimin e Rasim Bedos, të poetes, heroina që lufton për t’i dhënë
dates 26.11.2016, “Iliro-pellazgët ishin një popull copën e lumturisë që u përket të gjithëve,
autokton dhe hellenët një popull i vonë pushtues”, sepse të gjithë kanë të drejtë në jetë dhe në
në Kanuni TV, http://kanunitv.blogspot.ch/2016/11/ lumturi. Ndërkohë, propaganda komuniste i
iliro-pellazget-ishin-nje-popull_26.html. lustronte, i kamuflonte apo i mbulonte këto
plagë dhe kurrë nuk i luftoi me rrënjë.
[8] Shiko artikullin e Matern Boeselager, “Die Bukuria është një idhull që e nxjerr nga
<Welt> deckt auf: Die Griechen sind gar keine fundi i detit si gurë të çmuar. Kjo shoqëri ka
echten Griechen!”, http://www.vice.com/de/read/die etje për bukuri dhe dashuri! Të rrethojnë
 P a g e 6 O u r
FATI I
FIRMËTARËVE TË
PAVARËSISË.
Klodi Stralla
Shpallja e Pavarësisë së
besimet fetare kryqëzohen
në shumë sekte, ideja e
kombit i ka rrënjët fort në
Europë.
E pyesja shpesh Ismail
Qemalin:
- Si do t’i bashkoni
katolikët e veriut, mys-
limanët e qendrës dhe
ortodoksët e jugut?
- Ata janë të bashkuar, -
më përgjigjej, - nga kulti i
përbashkët i atdheut, të
cilin e mbajnë brenda tyre
prej 600 vjetësh!
Dhe Ismail Qemali nuk
ekzagjeronte aspak.
Kur dallga turke gllabëroi
Azinë, në fillim të she-
kullit XV, dhe, pasi theu
digën e Kostandinopojës
dhe u përhap në Ga-
dishull, raca që i bëri
qëndresën më të fuqishme
ishte ajo e Shqipërisë së
lashtë, raca shqiptare.
Taborreve osmane iu
deshën 15 muaj për të
marrë Shkodrën dhe, kur
jeniçerët hynë në qytet
gjetën kufoma grash mbi
gërmadha. Këto ishin gra
që kishin hedhur shtiza
W o r d s
FATI I FIRMËTARËVE TË PAVARËSISË.
Klodi Stralla
Shqipërisë - Wikipe- media Commons- Pavarësisë - shqiperise from vetëm 40 delegatë po të mbajmë tare, midis datave 28 nëntor -
diaFile:Deklarata e Sot 105 vjetori i Muzeu Historik sq.wikipedia.org të Kuvendit parasysh edhe ata 7 dhjetor 1912, për shkak të
Pavarësisë Pavarësisë së Kombëtarfoto e Ndonse Kombëtar, në 28 që ardhën në situatave shumë të
(dokumenti origjinal Shqipërisë. firmetareve te "Deklaratën e nëntor 1912, ky Vlorë nga të ndërlikuara, kur territoret
1912).jpg - Wiki- Gëzuar! - In- pavaresise se Pavarësisë" e numur bëhet 79 gjitha viset shqip- shqiptare po pushtoheshin me
foKultPavjoni i kanë firmosur
Ilir Ikonomi · DO TË MARR VAPORIN, DO TË SHKOJ NË SHQIPËRI
njëlloj si burrat. Por dërgonte një flotë Shefqet Pashës, gjashtë shekujsh ndërtesat publike.
u desh shumë më ndërkombëtare nuk munguan për të fituar lirinë, Me të njëjtën
tepër se kaq, u përpara Ulqinit, ofertat për do ta marrë atë anije që u nis
deshën 50 vjet për ta që Mali i Zi të ndihmë nga të pas një lufte ku Ismail Qemali, u
nënshtruar të gjithë merrte të tijën… dërguarit serbë ajo vetë nuk do të nisën edhe Nabi
vendin dhe asnjë Shqipëria e dhe bullgarë për luftojë aspak! Beu, ambasadori i
sulltan nuk mund të zemëruar u kthye shqiptarët nën Një mëngjes, (më Turqisë në Itali
mburret se e mposh- atëherë kundër trysni. Dukej 2 nëntor) takova dhe Hilmi Pasha,
ti këtë vend të sovranes së saj, sikur shqiptarët Ismail Qemalin i ambasadori në
papërkulur. kundër Turqisë, e nuk kishin rrugë cili po nisej me Austri. I pari
Pesë shekuj më pas, cila kishte lejuar tjetër veçse të një torbë në dorë. shkonte për të
më 1878, kur Euro- të sakatohej toka e hynin në aleancën - Ku po shkoni vulosur paqen
pa, që e ka zakon të Shqipërisë së ballkanike. kështu? - e pyeta. përfundimtare në
tregohet bujare me vjetër. Shpërtheu Por ata nuk e - Do të marr Romë. Tjetri do
plaçkën e popujve, një kryengritje e kuptonin kështu. vaporin. Do të të përpiqej në
por dhe nuk ka frikë tmerrshme. Portës Ata nuk donin të shkoj në Shqipëri. Vjenë të bënte të
se këta popuj mund iu desh të dërgojë shkëmbenin një Para pak ditësh, mundur shpërthi-
t’i zemërohen, i bëri një ushtri prej 30 nënshtrim me një siç e përmenda, min e luftës së
dhuratë Serbisë mijë njerëzish për tjetër, qoftë edhe dëgjuam lajmin përgjithshme.
territoret e të shtypur re- dhjetë herë më të se ai jo vetëm që Ata kishin me
Kurshumlisë dhe të voltën patriotike butë. Ajo që ata kishte arritur, por vete valixhe të
Vranjës, ndërsa në rritje. donin ishte që një kuvend mëdha. Por
Malit të Zi i dha Më në fund, pavarësia, të cilën burrash të njohur bagazhi më i
Gucinë dhe Plavën, përsëri dje, kur ndoshta më në shqiptarë, i rëndë për nga
një kryengritje e me vullnetin e fund do ta mar- mbledhur në shpresat dhe nga
madhe tronditi qeverisë së Tur- rin… Vlorë, e kishte vendosmëria ishte
malësinë shqiptare. qve të Rinj, Por shihni sa i zgjedhur kryetar ai brenda torbës
U desh që Serbia të Shqipëria, e lidhur çuditshëm dhe të qeverisë së së vogël të Ismail
mbështetej tek armët këmbë e duar, u paradoksal është përkohshme, Qemalit…
për ta marrë vu përpara skuad- fati në jetën e ndërsa flamuri
dhuratën që iu bë rës së pushkatimit popujve; kjo racë kombëtar shqiptar
dhe që Europa të të Turgut dhe që ka luftuar prej ishte ngritur mbi
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6
FATI I FIRMËTARËVE TË PAVARËSISË. Klodi Stralla
shpejtësi nga ushtëritë serbe, si e meritonin. Shqip1%ri: - 17 prej tyre
malazese dhe greke. Nuk patën të njëjtin fat ata u shpallën kolaboracion-
Ata janë "Etërit Themelues" të që mbetën gjallë, gjatë istë të fashizmit. Këta
shtetit shqiptar, por ende sot nderi- luftës por veçanërisht janë:
mi dhe vlerësimi i tyre nuk është i gjatë regjimit komunist. 1) Bedri Pejani
njëjtë për të gjithë shqiptarët, për Në vitet e Luftës të dytë 2) Dervish Biçaku
forcat politike apo historiografinë botërore (1939-1944) 3) Dhimitër Berati
zyrtare. Mesa duket 28 dhe 29 ishin gjallë 35 nga të 79 4) Eqerem Vlora
nëntori, edhe pas kaq vitesh, e kanë Etërit Themelues. 5) Ferit Vokopola
të vështirë të bashkëjetojnë me njëri Vetëm katër prej tyre ishin 6) Lef Nosi
-tjetrin. jashtë atdheut: - Ahmet 7) Mit’hat Frashëri
Nga viti 1912 e deri në prag të Zogu, Syrja bej Vlora, Mustafa Kruja
Luftës të dytë botërore, vdiqën 44 Dhimiter Mborja 9) Petro Poga
prej delegatëve të pavarësisë, disa (Emanoil) dhe Jani Pa- 10) Qazim Kokoshi
në Shqipëri dhe disa jashtë saj dhe padhopulli. 11) Qerim Begolli
qeveritë e kohës i nderuan ata ashtu Pjesa tjetër që ishte në 12) Qemal Karaosmani
Dead in kavaja Albania
Erion Veliaj responsible for the death of Ardit
gjoklajt
What has been done in 2022 for them?
FATI I FIRMËTARËVE TË PAVARËSISË. Klodi Stralla/ TE SHPRESOJME QE GJENERATAT E RE
regjimin komunist, as gjatë kohës të luftës, arbitrar e abuziv të pushtetarëve, ku shteti
si pjesëmarrës në Konferencën e Pezës vihej në shërbim të interesave të ngushta
(1942) apo Kongresin e Përmetit (1944) dhe personale e familjare. Kishte një besim
as pas luftës, si deputetë apo ministëra në dhe një narcisizëm ekstrem, ku për hir të
qeverinë te E. Hoxhës, ndonse komunistët qëndrimit në pushtet sakrifikoheshin
bënë shumë përpjekje që vitrinën e tyre interesat e mëdha në kuadër nacional, pra
propagandistike për atdhedashuri ta kushtet ekzistenciale të popullit, ku vendi
stolisnin me ndonjërin prej tyre. Fakt mbahej në një qerthull përfitimesh të
shumë domethënës! ngushta, në një lloj kaosi të ruajtur nga
autoritarizmi i shfrenuar, në një konflikt të
TE SHPRESOJME QE GJENERATAT brendshëm social e politik pa rrugëdalje,
E RE POLITIKE TI SHERBEJE IN- çka ishte për të qarë hallin... Pra, populli
TERESAVE KOMBETARE bëri një zgjedhje dhe e Majta erdhi në
Luan Rama, publicist pushtet. Ajo që ishte parësore për mua në
Të shpresojmë që gjenerata e re politike t’i këto zgjedhje, ishte se iu dha fund një
shërbejë interesave kombëtare sistemi politik të quajtur «sistemi Ber-
Jakup B. GJOÇA isha», një simbiozë e një demokracie të
Botuar te gazeta Telegraf, e marte 26 nentor brishtë dhe një diktature të venitur e të
2013 maskuar, një simbiozë e makiavelizmit
Publicisti i njohur Luan Rama, edhe pse ekstrem politik me krijimin e një ndasie
jeton në Francë, i ndjek nga afër zhvillimet dhe kaosi social.
në Shqipëri dhe është po kaq i interesuar, si - Cila mund të jetë kostoja e së Majtës për
çdo shqiptar që jeton larg, por zemrën e ka këtë?
në Atdhe. Në intervistën për “Telegraf”, - Ardhja në pushtet të së Majtës është së
publicisti Rama shpreh një shpresë. Që kjo pari një përgjegjshmëri tepër politike dhe
gjeneratë e re e politikanëve t’i shërbejë që i kalon kufijtë e «unit», të «drejtuesit»,
interesave kombëtare. të liderit politik. Është një përgjegjësi
- Zoti Rama, a mund të themi në zgjedhjet e kolektive, e grupit që është në drejtim. Ja
23 Qershorit u votua për një ndryshim, ishte pse debati politik brenda të Majtës ka
votë proteste ndaj keqqeverisjes, apo ishte rëndësi prioritare. Sigurisht që, e Majta
votë për të Majtën? është përballë një sfide shumë të madhe
- Kjo tashmë më duket se është e njohur për dhe ja pse s’duhet të ketë eufori. Kriza
të gjithë: vota popullore ishte një sanksion ekonomike botërore vazhdon dhe kjo sfidë
ndaj politikës klanike dhe një qëndrimit është nga më të mëdhatë. Mund të kesh
P a g e 7
13) Rexhep Mitrovica pushkatua nga regjimi Kanina), shtatë emigruan
14) Shefqet Daiu komunist në 1945 (Lef jashtë vendit për t’i shpëtuar
15) Sherif Langu Nosi), tre vdiqën në burgjet persekutimit komunist
16) Thanas Floqi e Shqipërisë komuniste (Dervish Biçaku, Dhimitër
17) Zihni Kanina. (Shefqet Daiu në 1946, Berati, Eqerem bej Vlora,
- Nga këta të shtatëmbëdhjetë, Sami Vrioni në 1947, Mustafa Kruja, Mit’hat
dy u bënë kryeministra në vitet e Qazim Kokoshi në 1947), Frashëri, Rexhep Mitrovica).
Luftës së Dytë Botërore një u arrestua nga regjimi Këta të shtatë që ishin në
(Mustafa Kruja dhe Rexhep komunist shqiptar dhe iu emigracion kërkoheshin nga
Mitrovica), një u bë anëtar i dorëzua serbëve, të cilët e regjimi komunist si kriminelë
Këshillit të Naltë (bashkëkryetar pushkatuan në 1948 (Bedri lufte së bashku me një tjetër
shteti), dy u bënë ministra Pejani), një u pushkatua në nga Etërit Themelues, Ahmet
(Dhimitër Berati dhe Eqerem bej 1945 nga partizanët serbë Zogun.
Vlora). në Pejë (Qerim Begolli), dy - Ndërsa 14 të tjerë mbajtën
- Nga këta të shtatëmbëdhjetë, vuajtën burgimin komunist qëndrim neutral, por asnjëri
një u dënua me vdekje dhe u (Sherif Langu dhe Zihni prej tyre nuk bashkëpunoi me
një legjislacion evropian me standard të - A mund të vlerësohet historike, kjo protestë
lartë, por atë duhet ta vesh në praktikë e jo qytetare?
ta kesh vetëm në letër. - Është shumë të thuash historike, por mund të
- A ka rilindje kjo maxhorancë e re, cilësohet si një kthesë në pjesëmarrjen e shoqërisë
sikundër premtoi në fushatën elektorale? civile dhe rolin e saj në zgjidhjen e problemeve që
- Rilindja është një fjalë e madhe dhe në kanë një peshë kombëtare. Kuptohet që vullneti i
rastin e zgjedhjeve duhej një slogan el- qytetarëve u dëgjua dhe u morr një vendim mjaft i
ektoral, por ajo na u paraqit dhe si filozofi drejtë, duke ruajtur të pacenuar marrëdhëniet me
politike: e rëndësishme është që ajo të mos SHBA. Kjo ngjarje duhet të na shërbejë si shembull
mbetet në stadin e sloganit që ngjall lidhur me rolin e shoqërisë civile e cila deri dje ka
shpresën, por të kthehet në një filozofi që qenë jo aq aktive dhe e mbyllur në forume apo që
drejton menaxhimin e shtetit, që jep mjaftohej me ndonjë peticion zërin e së cilës politika
zgjidhje konkrete për problemet e mëdha e mbyste shpesh.
që ka Shqipëria. Dhe politikani më i madh - Duhej të jepte dorëheqjen Kryeministri Rama, dhe
i botës do ta kishte vështirë me një vend si jo të përgjigjej ashtu siç u përgjigj për vendimmarrjen
Shqipëria në stadin që është sot. Këtu dhe që mori për armët kimike?
kostoja politike që mund të ketë e majta. - Dorëheqjet në një vend demokratik kërkohen kur ka
Aktualisht nuk mund t’i kërkosh kësaj ngjarje të mëdha, katastrofa të mëdha, dhunë
qeverisje që për dy muaj të bëjë çudira, të policore, etj… ngjarje të tilla ka patur plot në
japë zgjidhje të menjëhershme problemeve Shqipëri, si “Gërdeci”, “21 janari” dhe vrasja e
emergjente dhe jetike, etj… Kjo kosto pra demonstruesve, etj., etj., ku kryeministri jo vetëm nuk
do të shihet më vonë, pasi do matet me pranoi të fliste për dorëheqje, por ai na ndërtoi ske-
rezultate, së pari ekonomike... narë hetimesh parlamentare, policore deri tek liderët e
- Protesta qytetare kundër armëve kimike, opozitës. Si mund të flasësh për dorëheqje për një
a ishte një reagim ndaj politikëbërjes në vendim që nuk u morr? Duhet të jemi më realistë…
përgjithësi? - Ka lidership Shqipëria sot?
- Sigurisht, ishte një reagim i fuqishëm - Lidershipi do kohë të krijohet! Nëse do të kemi
qytetar, në të cilin tentuan ta akaparojnë rezultate optimiste brenda një viti, mund të thuhet se,
për qëllime politike. Nuk ishte një protestë po shkohet drejt krijimit të një lidershipi të ri. Dhe
ndaj maxhorancës, por një reagim ndaj një unë besoj se kjo mund të arrihet. Por sfida është e
problem të caktuar midis një vendimi që madhe. E megjithatë, referenca e “sistemit Berisha”
ende nuk ishte marrë dhe marrëdhënieve është aq e dukshme për keq, sa kjo do të bëhet shtysë
me një nga partnerët më të fuqishëm të për krijimin e një lidershipi të ri. Dhe lidershipin
Shqipërisë. duhet ta mendojmë jo vetëm në politikën e
 P a g e 8 O u r
Lektor :
Halil Xani
Kopertinën dizajnoi
Autori
Thyerja kompjuterike
Autori
PËRKUSHTIM
DIELLZA, SHPIRTI I
SHPIRTIT
Lejlekët ikën
fill pas teje.
Si stof i keq u zbeh blerimi,
Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945….a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama—-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise….presim nqs ka
ndryshim...filloi dhe llalla nga shkelja ligjit tek Marku , qe I thone njerezve qe nuk duam tja dijme per ASNJE.
ROLI I PRESIDENTIT WOODROW WILSON NE MBROJTJEN E TE DREJTAVE TE SHQIPERI
sa rrezikoi te prishte
Konferencen e Paqes. Ne
kete perleshje perpjes-
timesh te medha Shqiperia
u mosperfill dhe u sakrif-
ikue. Bisedimet per kom-
promis ne mes te Italise,
Jugosllavise e Fuqive te
Medha , merreshin dety-
rimisht me shperblime
tokesore ne dam te
Shqiperise (19)
Ne planet amerikane,
Shqiperia ishte nji prob-
lem qe kerkonte studime,
kryesisht ne kuadrin e
politikes ballkanike.
Njikohesisht, Shqiperia
studjohej edhe per efektet
qe sjellshin kerkesat
italiane ne Adriatik (20)
Zgjidhjet e mundshme te
problemit perfshijshin nji
numer te madh
propozimesh: qe nga
coptimi i plote i
Shqiperise deri ne nji
Federate Ballkanike (21)
Prof. W.S.Ferguson i
Universitetit Harvard dhe
Prof. W.S.Monroe i New
Jersey State Normal
School (N.J.) u caktuen te
merreshin me studimet
(22) qe interesojshin
direkt edhe Shqiperine.
Fatkeqsisht, Shqiperia nuk
u njoh si “shtet asn-
janes” (Konf. e Londres,
1913)(23) por u njoh si nji
entitet politik ekzistues,
dhe u propozue te marre
pjese si nenshkruese e
Traktatit te Paqes. Ma
vone u vendos qe pozita e
Shqiperise te percaktohej
nga Konferenca e Paqes,
dhe shqiptaret te lejohesh-
in me paraqite pikepamjet
dhe toka, pylli, reja... ngja-
jnë
me negativin e një filmi.
Unë jam këtu
muzg i trisht pa ty.
Ti, heshtja ime
pa forcë te fshije tek ty
harresën e pluhurit.
C' te bëj, po them me veten
time
ne këtë orë të vonë të
muzgut,
kur zemra ime bën shkrime,
Veglat e mafies ne Shqiperi
e tyne. (24) Ne nandor 1918,
delegacioni amerikan kerkoi
qe interesat shqiptare te
mbroheshin nga nji Komision
i Fuqive te Medha, ku te
perfaqesohej edhe Amerika.
(25) Prezenca e Amerikes ne
çeshtjet shqiptare u forcue me
27 nandor 1918, kur Qeveria
britanike njoftoi indirekt
Qeverine amerikane se favor-
izonte nji Shqiperi te madhe,
dhe se preferonte nji mandat
amerikan mbi Shqiperine.(26)
Me 3 shkurt 1919, Greqia
paraqiti formalisht kerkesat e
saja mbi Shqiperine e Jugut
(Vorio-Epirin). Kerkesa
perfshinte prefekturat e
Korçes dhe Gjirokastres (27)
Me 12 shkurt, delegacioni
shqiptar jo vetem qe nuk
pranoi te diskutonte kufinjt e
Shqiperise se 1913, por
kerkoi toket e humbuna para
luftes (28) Me 24 shkurt,.
Shqiptaret paraqiten perseri
kerkesat e tyne tue çfaqe
besimin ne parimet wilsoni-
ane.(29). Para veshtiresive te
pakalueshme, shqiptaret ishin
pothuejse te pashprese.
Me 6 mars 1919, Komisioni
per çeshtjet shqiptaro-greke
paraqiti raportin e tij, i cili
perkrahte, ne vija te pergjith-
shme, kerkesat greke, por pa
unanimitet. Megjithate,
delegacioni amerikan ishte i
mendimit se “…ne jug-
perendim te lumit Vjosa
“duket se” (it appears) senti-
menti dhe prirja politike e
shumices ashte greke”, dhe
shprehu “bindjen” (the con-
viction) se ne veri-lindje te
Vjoses, ndergjegja e bash-
kimit kombetar dhe e devo-
cionit per kauzen shqiptare
jane veçanerisht te forta.(3)
Kundershtimi amerikan (dhe
W o r d s
Lektor : Halil Xani
të lashta sa të Gjon Buzu- suaj sepse ndoshta ju kam Ferit RAMADANI : por “Pirgut të dhimbjes”
kut? bërë të iu shtua një kaptinë
nxirrni lot por të tilla ÇKA TË THEM aty nis e gufon dhimbja
Do të shkoj të ulem tek porosi sot po na japin edhe dhe malli për Diellzën
kopshti, shumë Diellëza Unë nuk kam çka të them ty aty ku unë e ti me mall e
të ndiej aromën e luleve që anembanë Kosovës... Adem Berisha dhimbje netët i gdhijmë!
ti doje shumë, Bacë, unë ty të lutem mos se qershorin qyshkur e ndjej
në grykë e di qe do të më pusho kurrë, vazhdo bacë edhe unë si ti, Unë nuk kam çka të them
ngelet të shkruash kam parë se shumë njerëz Adem Berisha
I ftohtë medaljoni i hënës. për këtë ENGJËLL të janë të egër si bisha trembëdhjetë vite nuk
quajtur DIELLEZA, e nuk mendojnë që krijojnë dola dot nga lëkura
Bacë,këtë poezi ia kushtova vazhdo... bacë të lutem. gjámë e zi! edhe bonjakë rrita në
Diellzës dhe të kerkoj falje I juaji Naki sofrën e zbrazët të agi-
baca Unë nuk kam çka të them ty meve
Adem ty dhe tërë familjes Adem Berisha por mbijetova kur flisja
ai i Italise) per Korçen pengoi Presidenti Wilson deklaroi nevoje e rendit te pare per
marrjen e nji vendimi deri me 14 se Traktati i Londres per paqen e ardhme te Ball- Ramja e qeverise italiane
maj 1919, date ne te cilen çeshtja coptimin e Shqipersie, ishte kanit” (39) Raporti Orlando, dhe ardhja e
e Shqiperise se Jugut (Vorio- “…inkonsistent me parimet shoqenohej me nji tregim qeverise Nitti, 22 qershor
Epirit) u shtye definitivisht. Me 7 e pergjithshme te rregullim- te gjate masakrash kunder 1919, hapi nji faze te re
prill 1919, Dr. Adhamidhi, ne it paqesor, dhe se Amerika popullsise shqiptare te ne marredhanjet italo-
emen te shqiptareve te Svicrres konsideron nji zgjidhje te Malit te Zi e Kosoves. greke, kryesisht per arsye
falenderonte Presidentin ketille krejtesisht te Delegacioni amerikan u te bindjeve politike te
W.Wilson per mbrojtjen fisnike te pamundun.(35) Me interesue edhe ma shume ministrit te jashtem italian
se drejtes shqiptare mbi Korçen. denoncimin e ketij Traktati per kete problem, dhe Tittoni. Vetem 11 dite ma
Bashkesia shqiptaro-amerikane ne kete menyre, Presidenti kerkoi nga Britaniket qe te vone, me 3 korrik 1919,
dhe VATRA e inonduen Konfer- Wilson po eliminonte vejshin ne dispozicion te Tittoni kerkoi njohjen e
encen me protesta. veshtiresine e pare te shqip- amerikaneve te gjitha Traktatit te Londres
tareve. Ekspertet amerikane materialet e reja ne lidhje (1915). Ministri anglez,
Me 7 mars 1919, te frikesuem nga e keshilluen Presidentin me Shqiperine. (40) Me Lord Balfour, vuni ne
zhvillimet e padeshirueshme te Wilson qe te mos cedoje 30 maj Presidenti Wilson dukje se Presidenti Wilson
ngjarjeve, shqiptaret i u drejtuen para kerkesave italiane, dhe u njoftue formalisht per deshironte te caktonte me
Amerikes me kerkese per nji te terheq perkrahjen ameri- masakrat kunder shqip- ane plebishiti sovranitetin
“mandat amerikan” te perko- kane per kerkesat italiane tareve,(41) dhe per e çdo pike te Adriatikut.
heshem dhe nji okupim adminis- mbi Vloren. (36) Por, propozimin e Kolonelit (46) Italianet ndrruen
trativ te tokave ne diskutim, per Amerika nuk ishte e dispo- Sh.Miles se “…Shqiperia taktike. Nji muej ma vone,
nji afat prej nji ose dy vitesh, me zueme per nji ndermarrje te duhet te jete nji shtet i me 29 korrik 1919, u
qellim qe te bahej i mundun nji ketille. Delegatet shqiptare pavarun, por nen firmue marreveshja Titto-
plebishit i lire i popullsise se çfaqen bindjen se Greqia mbikeqyrjen e Anglise ose ni-Venizelos per coptimin
tokave ne diskutim, (31) Njiko- dhe Serbia do te hiqnin dore Amerikes”.(42) e Shqiperise.(47) U ven-
hesisht, Mr. Erickson, me ane te nga kerkesat e tyne, po te dos qe Traktati te mbetej
shtypit, i u drejtue popullit ameri- hiqte dore Italia nga Vlora. Me 20 maj 1919, Presi- i mshehet (neni 7), siç
kan qe te mbronte shqiptaret (37) Shqiptaret nuk u deku- denti Wilson u perpoq me duket te mos pengohej
dhe te favorizonte nji mandat te rajuen dhe i u drejtuen eliminue veshtiresine e nga Presidenti Wilson,
perkoheshem amerikan mbi Presidentit Wilson drejt per dyte te shqiptareve; ai (48) i cili ishte largue nga
Shqiperine.(32) Amerika nuk se drejti per ndihme, tue kerkoi qe çeshtja shqiptare Europa nji muej ma pare.
pergjegji! perserite kerkesen e tyne te mos diskutohej se
per nji mandat te perko- bashku me çeshtjen e Gjendja ne Shqiperi u ba
Me 14 prill 1919, shqiptaret heshem amerikan mbi Adriatikut, megjithese perseri e deshprueme, siç
deklaruen se pranojshin ndihmen e Shqiperine. nuk perjashtoi mundesine kuptohet nga apeli i
nji Fuqie te Madhe me kondite qe e nji mandati italian mbi delegacionit shqiptar ne
te zgjedhin ata vete Fuqine per Protestat e shqiptareve nuk Shqiperine, problem te Paris drejtue Senatit
mandat, te respektohet sovraniteti kishin ra ne vesh te cilit do t’i kushtonte amerikan me 20 gusht
dhe pavaresia e Shqiperise, te shurdher. Me 6 maj 1919, vemendjen e tij ma vone. 1919. Me 21 gusht 1919,
mbahet administrata e Presidenti Wilson, ne (43) Propozimi per kom- fletorja The New York
mbrendshme shqiptare dhe perfa- menyre te papritun, promis i dates 29 maj Times raportonte kete
qesimi diplomatik, dhe te mos denoncoi shpalljen e 1919 (44) nuk u pranue, Apel kur shkruente:”…
lejohej kolonizimi i organizuem protektoratit italian dhe dhe per kete arsye çeshtja Thirrjet e deshprueme te
dhe sistematik i vendit nga fuqite kerkoi qe Shqiperia te jete e Adriatikut u pezullue popullit shqiptar po mby-
e hueja.(33)Per Shqiperine, shtet independent (38) Me deri ne dhetor 1919. ten nga imperializmi i
gjendja po keqesohej. 18 maj, koloneli amerikan Keshtu shpetoi Shqiperia forte i fqinjve te tyne.
ne Mal te Zi, Sherman nga nji invadim “i legali- Shpresa ku shqiptaret
Fatmiresisht, diplomacia ameri- Miles, raportoi ne Paris se zuem”, dhe njikohesisht kane drejtue syte e tyne
kane u ba aktive. Me 18 prill “…caktimi i kufinjve kom- sigurohej pak kohe per ashte Amerika, dhe nga
1919, Sekretari i Shtetit, Lansing, betare ne mes te Malit te Zi shqiptaret te bajne ajo presin shpetim”.
urdhenoi hetimet ne lidhje me e Shqiperise, si dhe ne mes perpjekje te reja per nji
masakrat serbo-malazeze kunder te Shqiperise dhe vendeve zgjidhje te pranueshme. Si rezultat i Marreveshjes
shqiptareve, (34) Me 19 prill, tjera kufitare, ashte nji (45) se re u krijue mundesia e
 V o l u m e 1 3 , Is s u e
ROLI I PRESIDENTIT WOODROW WILSON NE MBROJTJEN E TE DREJTAVE TE SHQIPERI
largimit te trupave franceze nga “Republika e
Korçes”. Shqiptaret filluen te largohen nga
Korça te tmerruem.. Por, me 22 shtator 1919,
mbas nji intervenimi nga Imzot Luigj Bumçi,
delegati amerikan Polk, nguli kambe qe Korça
te mos i dorezohej grekeve nga trupat franceze,
tue shpetue keshtu ndamjen e Shqiperise dhe
invadimin ushtarak grek .(49)
Me 15 shtator 1919, Ministri Italian Tittoni
paraqiti per diskutim nji tjeter plan per sundi-
min e Shqiperise (50) Shqiptaret deklaruen se
nuk do te pranojshin kurr okupacionin Italian te
Vlores dhe mandatin italian mbi Shqiperine
(51)_ Ne te njejten kohe, ata paraqiten kerk-
esen per nji mandat amerikan. Gjate ketyne
diteve, raporton G.C.Buckler , delegat ameri-
kan, “shqiptaret vizitojne delegacionin ameri-
kan tri here ne jave, gjithmone me shprese se
Amerika do t’a pranoje”. (52)
Me 25 tetor, delegati amerikan, Polk, u perpoq
perseri te ndaje çeshtjen shqiptare nga çeshtja e
Adriatikut, por pa sukses, per arsye te kunder-
shtimit kambengules italian (53) Gjate muejit
nandor 1919, Keshilli Suprem i Konferences se
Paqes rishqyrtoi “Çeshtjen e Adriatikut” dhe
çeshtjen shqiptare. (54)Me 9 dhetor nji kom-
promis franko-anglo-amerikan “…i u paraqit
Italise, me te cilin njihej sovraniteti mbi Vloren
dhe mandati italian mbi pjesen tjeter te
Shqiperise. Kufinjt e veriut nuk ndryshojshin.
Kufinjt e jugut do te diskutoheshin ma vone.
(55) Jugosllavia e kundershtoi “kompromisin”
nga frika e prezences italiane ne kufinjt e saj te
jugut, por deklaroi se do te pranonte vetem po
te jepeshin toke ne veri te lumit Drin (56)
Me 10 janar 1920, kryeministri anglez, Lloyd
George, la te kuptohej se perseri favorizonte
aneksimin jugosllav te Shkodres (57) Njiko-
hesisht, Italia paraqiti hollesina ma te medha ne
lidhje me rregullimin e problemit shqiptar.
Prefekturat e jugut, te kerkueme nga Greqia
(Korça e Gjirokastra) do te diskutoheshin nga
perfaqesueset e Fuqive te Medha (qofte dhanje
e tokave, qofte plebishiti i popullsise) mbasi te
jene ndigjue perfaqesueset e Shqiperise dhe
Greqise; te drejta komunikacioni t’i jepeshin
Jugosllavise; te mbrohen pakicat raciale, gjuhe-
sore e fetare; Italia te kontrolloje policine e
vendit; trupat italiane te mbeten ne Shqiperi per
pese vjet (58)
Me 13 janar 1920,, ne mengjez, kerkesa e
Lloyd George u rrit, tue pershi edhe luginen e
lumit Drin e portin e Shengjinit, ndersa kryem-
inistri françez, G.Clemenceau, kerkoi coptimin
e Shqiperise simbas Traktatit te mshehet te
Londres (1915). Ne mbasdeken e te njejtes
dite, Jugosllavia dhe Greqia pranuen propozi-
min e G.Clemenceau. (59)
Nji vendim i ketill ishin vdekja e sigurte e
Shqiperise!
Te nesermen, me 14 janar 1920, anglo-
francezet, me nji Memorandum te veçante (pa
pjesemarrjen e delegacionit amerikan) pranuen
sovranitetin e Italise mbi Vloren dhe mandatin
italian mbi Shqiperine, por njikohesisht, propo-
zuen nji rregullim te ri, te ngjashem me ate te
Traktatit te Londres (1915)(60) Tri protesta
shqiptare, me 12, 15, dhe 22 janar 1920 nuk u
moren parasyshe. (60/1)
Me 20 janar 1920, pa dyshim ne momentin ma
kritik per Shqiperine,
Sekretari i Shtetit amerikan, protestoi dhe
kundershtoi validitetin e nji marreveshje te
ketille te arritun pa konsultimin e Amerikes.
(61). Nen presionin amerikan, Lloyd George
dhe Clemenceau, u pergjigjen dy dite ma vone
se “…interesat e shqiptareve do te mirreshin
parasyshe plotesisht”(62)
4 6
Nderkaq, marreveshja Tittoni-
Venizelos u ba publike. Shqip-
taret u tronditen shume. Me 28
janar 1920, perfaqesueset e
krahinave shqiptare u mblodhen
ne Lushnje, formuen nji Keshille
Regjence. nji qeveri qendrore,
caktuen Tiranen si kryeqytet,
dhe moren vendimin e preme se
do te luftojne çdo nderhymje te
huej. Me nji organizim te qete
por sistematik, Shqiperia po
pergatitej te luftoje invaduesin:
se pari, Italine, dhe ma vone
Jugosllavine dhe Greqine.(64)
Por duhej kohe, dhe kohen e
siguroi diplomacia amerikane e
Presidentit Wilson. Me 10 shkurt
1920, Presidenti Wilson i re-
voltuem nga padrejtesia e Fuqive
te Medha europiane dergoi noten
e mirenjohun e cila denonconte
coptimin e Shqiperise ne mes te
vendeve fqinj, kunder protestave
te fuqishme shqiptare. Ai shtoi
se “çeshtja e Adriatikut, ashtu si
paraqitet tashti, ngren nji pyetje
themelore, ne se Qeveria ameri-
kane do te mundet ne çdo baze
qofte, te bashkepunoje me ale-
atet europiane….” Dhe se “…
Amerika konsideron konçe-
sioniet e 9 dhetorit 1919 si
“maksimumi qe Qeveria ameri-
kane mund te ofroje”.(65)
Pergjigjja franko-angleze
spjegonte se “…veprimet e
ndermarruna ne lidhje me
problemin shqiptar…merrshin
para syshe faktin se e gjithe
Shqiperia do te vihej nen sis-
temin e mandatit; ne kete me-
nyre, ata besojshin se “… as-
piratat e popullit shqitar per
bashkim e veteqeverisje do te
mund te plotesoheshin ne te
ardhmen”.(66)
Kesaj rradhe, Presidenti Wilson
mbajti nji qendrim te patundun
ne lidhje me coptimin e
Shqiperise. “Megjithese nji
coptim i ketill do te kenaqte
fqinjt e Shqiperise,” spjegonte
Presidenti ne Memorandumin e
dyte te 25 shkurtit 1920, “…
Qeveria amerikane kundershton
me fuqi çdo dam ne kurriz te
Shqiperise e ne perfitim te
Jugosllavise, sa edhe çdo dam ne
kurriz te Jugosllavise e ne per-
fitim te Italise”.(67) Presidenti
Wilson shkoi aq larg sa te
kercenoje franko-anglezet me
“…marrjen seriozisht te shqyr-
timit per terheqjen nga Traktati
me Gjermanine, dhe nga
marreveshja e 28 qershorit 1919
ne mes te Shteteve te Bashkue-
me dhe Frances e Anglise, qe te
dyja tashti para Senatit…” (po
aty)
Nji dite ma vone, 26 shkurt
1919, Londra dhe Parisi te
perballuem me kambenguljen e
Presidentit Wilson, u terhoqen
dhe pranuen pikepamjen ameri-
kane, tue sigurue Washingtonin
se do te bajshin presion prane
(tri) qeverive te interesueme.
(68)
Me 6 mars 1920, Presidenti
Wilson dergoi nji note te trete
tue kerkue qe “çeshtja
shqiptare te mos perfshi-
het ne diskutimet e planif-
ikueme ne mes te Italise
dhe Jugosllavise, dhe se
Presidenti deshironte me
afirmue perseri se nuk do
te pranonte asnji plan qe
parashikonte dhanjen
Jugosllavise te
prefekturave veriore te
Shqiperise, si shperblim
tokesor per çka Jugoslla-
via humbe ne kufinjt me
shtete tjera”.(69)
Si rezultat i nderhymjes se
Presidentit, Italia e Ju-
gosllavia u detyruen te
zgjidhin problemin e tyne
ne bisedime direkte, tue
perjashtue çeshtjen shqip-
tare.(70) Me ndamjen nga
çeshtja e Adriatikut elim-
inohej nji rrezik e forcohej
pozita e Shqiperise, dhe
problemi i kufinjve te
Jugut humbte pjeserisht
randesine dhe urgjencen.
(71)
Efekti i orientimit te ri ne
Paris u ndie menjihere.
Shqiptaret shpejtuen
organizimin e mbrojtjes.
Me 15 maj 1920, u
nenshkrue Marreveshja e
Kapeshtices e cila
ndalonte hymjen e gre-
keve ne Korçe. (72) Me
21 qershor 1920, françezet
u larguen nga Korça.(73)
Ne veri shqiptaret morren
inisiativen dhe luftuen me
sukses jugosllavet ne
Koplik, ne Lume, ne
Peshkopi e Diber .(74) Ne
juge, u eliminuen çetat
greke ne prefekturen e
Gjirokastres, (75)
Mbetej vetem okupacioni
italian i Vlores, dhe kerke-
sat e mandatit Italian mbi
Shqiperine. Keto dy
probleme u zgjidhen nga
vete shqiptaret me luften e
Vlores (5 qershor-2 gusht
1920) (76) Me 24 qershor
kryeministri i ri italian
Giolitti deklaroi se Italia
nuk ishte ne favor te
protektoratit por te pavare-
sise se Shqiperise. (77),
por me 17 qershor 1920,
kjo deklarate u korrektue
me frazen:” Italia do te
rrinte ne Vlore derisa
Shqiperia te forcohej ashtu
si duhej”. (78) Megjithate,
per arsye te presionit
politik te mbrendshem, me
22 korrik 1920 Italia
denoncoi marreveshjen
Tittoni-Venizelos (79) dhe
me 28 korrik pranoi ne
parim pavaresine e
Shqiperise mbrenda
kufinjve te 1913-s (80)Me
2 gusht 1920, u firmue
Traktati i Tiranes, me te
cilin njihej de facto
pavaresia dhe integriteti
tokesor i Shqiperise.(81)
Mbetej problem i
prezences jugosllave ne
veri te Shkodres. Me 10
P a g e 9
shtator 1920, ministri i jashtem the defender of small oppressed
shqiptar, i drejtoi nji apel Qeverise peoples, the respected chief of
se Shteteve te Bashkueme te the most powerful democracy,
Amerikes dhe aleateve europiane the man who placed the senti-
me kerkesen qe te ushtrojne ments of justice far above all
presion mbi Qeverine serbo-kroate interests”. (The Albanian Dele-
-sllovene qe te terheq trupat e saj gation at Paris Peace Conference
nga Shqiperia. (82) to President Wilson, April 1919)
Me 10 nandor 1920, shtypi ameri- “For us, Albanians, his name
kan njoftoi se Qeveria shqiptare ka means support, relief, friendship.
ne plan te kerkoje ndihmen e For us, Albanians, his name
bankave amerikane per financimin symbolizes refuge and the
e zhvillimit ekonomik te vendit. chance to work and progress in
(83) Me 17 dhetor 1920, Shqiperia the dignity that the United
u pranue ne Lidhjen e Kombeve, States, this ‘sweet land of liber-
nji krijese e Presidentit Wilson ty’ has offered in the past and
(84). continues to offer, to-
day!” (Albanians Honoring the
Fati i Shqiperise ishte tashti ne Memory of Woodrow Wilson,
duert shqiptare. February 2,1974)
*
Si perfundim , mund te themi:
1) Nuk ka dyshim qe diplomacia
europiane sakrifikoi Shqiperine
per hir te interesave politike
strategjike te Fuqive te Medha.
2) Ka çdo arsye me besue se
kundershtimi kambengules i
Presidentit Wilson dhe qendrimi i
delegacionit amerikan ne Paris:
a) kane pengue coptimin e
Shqiperise;
b) kane dekurajue aktet agresive te
fqinjve; dhe
c) kane inkurajue shqiptaret ne
mbrojtjen e vendit te tyne.(85)
Ashte e veshtire me percaktue se
si do te kishin veprue shqiptaret
sikur Shqiperia te kishte qene e
okupueme ushtarakisht nga forcat
e tre vendeve fqinje.
3) Pervoja shqiptaro-amerikane e
viteve 1918-1920 ne veçanti ka
krijue nji tradite te thelle miqesie
dhe mirebesimi ne mes te dy
vendeve fryma e se ciles vrehet
gjate gjithe kohes se punimeve te
Konferences.
Perkrahja e Shqiperise nga shqip-
taro-amerikanet dhe nga Qeveria
amerikane para dhe mbas L1B
kane krijue nji tradite miqesie dhe
mirebesimi ne mes te dy popujve
dhe te dy vendeve(86) fryma e se
ciles vazhdon te kultivohet edhe
sot.
Falemnderit!
Sami Repishti, Ph.D.
2 shkurt 1974
City University of New York
(Shenim: Per mungese vendi ,nuk
ashte dhane bibliografia e
plote .SR)
Quotes:
“I shall have but one voice at the
Paris Peace Conference, and that
voice I shall use for the rights of
Albania”. (President Wilson to
The Rev.Fan S.Noli. July 4,1917)
“The Apostle of political morality,
 P a g e 1 0 O u r W o r d s

Lektor , Halil Xani Autori

me burra! nga shoqet, oborri, familja... kujtimet.
Unë nuk kam çka të them Adem Berisha Ike nga ne, nga shkolla,
syri m'u përlot e fjalët malli mi ndali! klasa
E di sa të dhemb Diellza - ylli i agimit! kujtim neve na le librezën
Unë dëgjoj pa pra zërin që më vjen nga gruaja e djali ...! me pesa
------------------------------------------------------------------------ Kullën e familjes e le në
------------------------ kujtime
kur ishe mes nesh e ëmbël
ishte jeta
nga Ahmet OSMANI alias Sofra prej Sat Jun 28, 2008
1:15pm E shtunë sot, familja të
Dy vjet pa më të dashurën Diellzë përkujton
Në këtë moment jemi disa anëtarë nga forumi i jonë të ecim pa ty zemra nuk
'Bashkimi Kombëtarë në vizitë tek familja e Bacës Adem duron.
Berisha për ta ndarë dhimbjen bashkërisht për Diellzën. Sikur të ktheheshe ndër ne
Le të mbetet kjo një poezi për engjëllin Diellzë e që i Diellzë
kushtohet nga Stafi i forumit bashkimi kombëtar në shenjë asgjë pa bërë nuk do të
nderi, dhimbje dhe përkujtimi ... linim në jetë
Ahmet Osmani: Rrugët e jetës na presin
neve tok
TË ECET PA TY?! Cicërima e zogjve në
vendlindje të pret,
Ike nga kopshti ynë gjelbrosh Në këtë të shtunë ti
kur në lulëkuqe pritej buzëqeshja ndjehesh mes nesh
t'u bënë me mijëra lutje të rrosh drejt gurthemelit ku i le
Vitet do kalonin, si ditët
pranverore
një ditë do bëheshe nuse
në katund
një dasmë do fillonte me
valle prore
me krushq lirie si lum i
pafund
Sot ndër ne dallojnë
karakteret,
ka njerëz të gjymtë, pa sy
që përpëliten
Edhe pa Diellzën duhet
mësuar të ecet
Pa Diellzën - dritë
me kujtimin- vullkan.
--------------------------------
--------------------------------
--------------------------------
--------------
Është diçka që vlen...
më shumë se pranvera, që
shkëlqen më shumë se
dielli ,më shumë se ari...
------------------------------------ Sepse ti jeton ne zemrat
------------------------------------ tona
------------------------------------ Dhe kujtimi për ty do
- mbetet i gjallë
Në mendjen tonë do të
jehojë jehona!
Poeti Hajrushi, Ferizaj :
Me diellin në perëndim! Ti jo nuk vdiqe o engjëll i
Anëtarësuar: 18-03-2003 bardhë
Vendndodhja: Ferizaj- Sepse engjëjt nuk vdesin
Kosovë kurrë!
Postime: 1,988 __________________
Z. Adem, e ndjeva të
nevojshme ti vej ca fjale nga
zemra ne letër: Yesterday, 11:36 PM #14
Agim GASHI - Dremica
A VDESIN ENGJUJT? Francë
Junior Member
Engjëjt kurrë nuk vdesin jo Join Date: Nov 2009
Ata janë pjese e jetës sonë Posts: 15
Dhe kudo qe jemi e kudo qe
shkojmë AJO IKU NE PAVDEKËSI
Me ne do te jetojnë!
E di që zemra e zemrës te
Engjëjt jo nuk vdesin, Diellza iku,
- engjëll - po ti qëndro lum miku !

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

Shkrime nga Nafi Cegrani

NAFI ÇEGRANI e UDB-së vazhduan orvat- dinin egersisht. Koha tregoi apo “krimet e bera” nuk Do zoti lindin agimet tona! shërbimeve të tjera sekrete,
SFIDË PRANGAVE TË UDB- jet... se ato gjuhë flakësh të ishin natyre e shqiptarit. Shpresojmë që pas madje edhe ato të
Në fillim te vitit 1979, kur harlisura dhe ajo shtëllungë Në qelitë e burgjeve shtrëngatës dhe stuhive të “Sigurimit” të Enver Hox-
Sefer Musliu,Nafi Cegrani, tanimë isha kthyer nga e madhe tymi e pro- skëterrë vuajta me vite e gjata, do të lindin stinë të reja hës në veçanti, ku përmbli-
Gani Bobi, Daut Gurra, Tahir SHBA-ja, befas dhe në vokimesh lë ndryshme ishin vite të tëra i lidhur me jete me diell lirie... dhen operacione zbulimi
dhe Gani Seferi –babe e bir, mënyrë perfide i vihet flaka një paralajmërim ogurzi. zinxhirë, me pranga. Nuk dhe kundërzbulimit të
Alush Kamberi,Sami Sherifi, banesës që kisha në Shkup, Pas demonstratave të pran- dija ç’stinë e vitit ishte; PËR BOTIMIN E TRETË organizuara me dekada në
Skender Raufi etj. Dhe se gjeja ku m’u zhdukën, m’u bënë verës së vitit 1981, në dimër apo verë. S’dija Gadishullin e Ballkanit dhe
ne banesen e ketij te fundit shkrumb e hi, shumë libra e vjeshtën e po atij viti, më ç’ishte përjashta; shi apo Ky është botimi i tretë i më gjerë. Këto rrëfime të
paskemi mbajtur nje tubim te dokumente, një mori do- prangosën dhe ashtu të borë. Përveç rropatjes së përpunuar me disa plotësime sinqerta, dëshmi rrëqethëse,
fsheht. Ata,spiunat e UDB-s si rëshkrimesh në prozë e lidhur më çuan me ajroplan derës së hekurt të qelisë i këtij libri aq të kërkuar të interesante, mahnitëse dhe
Sllave Vasovski, Bexhet poezi, si dhe hulumtime nga nga Shkupi në Sarajevë, dhe rrallë, zërit të egër autorit Nafi Çegrani, i cili si plot dhembje, tmerr e frikë,
Bexheti, njefar Grozde Groz- folklori dhe tradita jonë duke më futur në burgun më kërcënues të gardianit, ish-zyrtar i shërbimit sekret plot stuhi të gjata, shtrënga-
danovski, Sakip Kollarka- shqiptare. Nuk iu shpëtuan të zi, më famëkeq të nuk dëgjoja zë tjetër jugosllav në Shkup, nxjerr në ta, mort, plot acar në
ri,Nikolla Ilievski,Dushko flakëve të hasmit edhe dy Evropës, në Zenicë të njeriu. Dëshiroja të shesh shumë të vërteta në shpirtrat e njerëzve e vënë
Trajkovski, Vullnet Preshova romanet e përfunduara Bosnjës....Aty më ishte ndërroja të paktën dy-tri përshkrimet e dosjeve sekrete absolutisht autorin ashtu siç
etj. Shkonin verdalle te armato- “Rrënjët” dhe “Lumi im”, te kurdisur një proces policor- fjalë, por me kë. Mendja të UDB-së dhe të rrjetit edhe ai e ka quajtur his-
sur neper rruget dhe bulevardet cilet i kisha bere gati per gjyqësor, i cili e tronditi, jo më kacafytej natë e ditë famëkeq, ku mjerisht kanë torinë e jetës së tij “Ballë
e Shkupit, duke agjituar dhe botim dhe si redaktor i vetëm opinionin evropian, me skëterrën, gjithnjë nën qenë të përfshirë edhe shumë për ballë me vdekjen”.
survejuar, hamendësonin se kisha Prof Xhevat Gegen por edhe më gjerë, pasi dritën e zbehtë të një poçi shqiptarë, e mes tyre edhe Kuptohet që disa pjesë të
gjoja kishim dashur t’i bënim dhe Rexhep Zllatkun...Por, gazetat sllave shkruanin elektrik që përpëlitej si figura të njohura në mbarë këtij libri mahnitës, mbi
atentat kryetarit të RP të Kinës, cfare ishte ajo kohe, ajo gënjeshtra, gjhera te para vdekjes. Dukej se, trevat tona si në Kosovë, veprimtaritë sekrete të
Hua Kua Fen, i cili atë kohë rremuje, ende nuk imagjinuara dhe te pavrteta, edhe ajo pakë dritës sa Maqedoni, Mal të Zi dhe shqiptarëve, të mbetura
duhej ta vizitonte Shkupin, me mundesha ta kuptoja mire si per ndonje lloj terorrizmi ishte, sikur të dëshironte të Shqipëri. jashtë botimeve të para, që
pretekstin se Kina i kishte se me pregatiteshin kurthe apo krime, delikte gjaku e shuhej ose zhdukej në Autori përshkruan rrugëtimet janë një lëshim që autori ka
prishur marrëdhëniet me dhe se kanxhat e Udbasheve “vrasje” te cilat nuk mund kthesat e tuneleve- qeli të e jetës se tij profesionale dhe bërë për arsye teknike, tani
Shqipërinë. Fatmirësisht ky te cilet ishin shtet mbi t’i merrte me mend njeriu burgut të Zenicës...Vallë operacionet e fshehta të UDB përfshihen këtu të
plan djallëzor dështoi, zagarët shtet,ishin gati te me kaper- normal, sidomos se menyra një ditë do të lindë dielli? -së dhe KOS-it apo disa plotësuara.
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 1 1

Lektor , Halil Xani Autori

words by other I actually gjuhen shqipe për z. Adem Pavarësinë e Kosovës. Unë përsëri,
E di që drita e syve te iku cried too. Berisha dhe i bej me dije atij se e di, se edhe unë jam baba apo kot po e ushqej këtë Kjo “botë e rrejshme" vërtetë
- po ti qendro lum miku. Mr Adem, your niece and Joe është me ty ne ditët e dhe ndjej njësoj si ju, kjo shpresë. shumë e ndytë,
every citizen of Kosovo is gëzuara dhe te hidhura. kremte për ju ka pasur një pse të merr Diellzen në
E di që lulja e pranverës te iku a participant in this big dhimbje sepse mbesa juaj Marr në dorë kitarën time, fëmijëri të sajë?!!!
- po ti qendro lum miku ! day for all of you Inde- Joe USA fizikisht ka munguar të jetë mundohem të mposhtë pse vallë të jetë kaq e
pendence of Kosovo. I Guest në rrugë e të festojë por vetminë, pamëshirë e fare e pashpirt?!!!
I fortë qendro or mik ti know i am father too and i mbesa juaj është me te mendja më tretë në Koso- e ne plot një jetë ta kujtojmë
se Djellëza iku në pavdekësi ! feel the same like you this Z. Adem, gjithë këta njerëz dhe vën trime me lot e me vajë.
celebration has a pain too Me krenari kam shërbyer në vëllezërit e saj duke thënë dhe mbarë nënë Shqipërinë.
you because Diellza Kosovë. Jam shumë i lumtur. fjalët e mëdha: Kosovë Kur fotot e saj i shikoj në
fisically wasn't there in Kam qarë ( Mos thuaj biri im , Gëzuar Pavarësinë... Posa gjeta qetësinë e në forum,
LETER NGA JOE U.S.A streets to celebrate too, but babi kurrë nuk qanë!).Po këngë unë u treta parafytyroj këtë qenie engjël-
your niece was with all ndihem sikur shërbimi im ka Përktheu Naser Gashi, mu ringjall kujtimi për një lore,
Mr. Adem Berisha this people and brothers bere një ndryshim. E dua NAKI engjëll të rrallë, pranë gjyshit të vet duket e
nga Joe Yesterday at 12:03 saying those great words Kosovën, e dua popullin shqip- ==================== për një hyjneshë me emrin e bukur edhe më shumë
Mr Adem, Kosove Gezuar Pavare- tar, kulturën. Kam mësuar === saj Diellza për Diellzen, xhaxhi Adem
I proudly served in Kosovo. I'm sine.. shumë përderisa kam shërbyer më mbushi dhimbje, më s’pushon së shkruari prore...
so happy. I actually cried (don't PS/ naki please be so kind atje në vitet e kaluara. mbushi plot me mall.
tell my son, daddy never cries!). and translate this post into Kam qenë i informuar nga Dardan Gashi – Wien : Me strofën e fundit të këtyre
I feel like my service is making a albanian language for Mr Naki për mbesën tuaj dhe Unë, nuk e njoha Diellzen vargjeve të mia,
difference. I love Kosovo, I love Adem Berisha and let him sinqerisht kur pashë këto poezi MOS TË LODHË VUAJT- as fëmijërinë e sajë, i drejtohem xhaxhit Adem me
the Albanian people, the culture. know that Joe is with you dhe shumë fjalë te të tjerëve, JA, ... për te mësova pikërisht në plot respekt,
Having learned a lot while in happy days and sad kam qarë dhe unë. një forum. të mos e lodhë vuajtja, të mos e
serving there and the years since. days Z. Adem, mbesa juaj dhe çdo Pse po tretem as vetë nuk e Lexova për fatkeqësinë e lodhë mërzia
I have been informed by Naki qytetar i Kosovës është një di, ndodhur, pse vallë! nga thellësia e zemrës, i dëshi-
about your niece and really when PS/ Naki te lutem përkthe pjesëmarrës për këtë ditë të pse po vuaj prore në jetë? ah..., jeta rëndom, sjell të roj shëndet.
i saw those peoms and lot of këtë postimin tim ne madhe për të gjithë juve, a thua siç isha, mund të jem papritura shumë.

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it….
(we’ll See what’ll happen to
freedom in 2016-2018) If
the past is forgotten than DEAD
it’ll be repeated!! A look into the past shadows
Youth’s energy while AKZ robbed
it!!!

Shkrime nga Nafi Cegrani

Nëse e lexoni me endje atë
ç’kam shkruar në këtë
libër, për ngjarje të
jashtëzakonshme dhe
rrëqethëse dhe për njerëz
që vdekjen e panë me sy,
për fate tragjike shqip-
tarësh, të cilët u përballën
me tmerrin dhe ferrin
burgjeve dhe kampeve të
internimit sllavo-
komuniste, të terrorizuar
në kanxhat e UDB-së
serbo-maqedonase.
Shkruaj për raste kur
shqiptarët të lidhur në
pranga e zinxhirë dhe të
ngujuar në qelinë skëterrë
të vdekjes, të zhveshur
lakuriq në dëborë e akull,
apo vendosur para tytave
të skuadrës së pushkatimit
për ekzekutim, i kthenin
sërish gjallë në qelinë prej
betoni ku njeriu heq të zitë
e ullirit, sikur të gjendej
thellë pas nëntë rrathëve të
ferrit apo të Purgatorit të
Dante Aligerit.....
Këtë e kam përjetuar edhe
vetë. Vdekjen e kam pare me
sytë e mi, por shyqyr Zotit që
mbeta gjallë e të rrëfej për të
gjitha këto, dhe për farën e
servilëve, për fakirët shqiptarë
dhe spiunët e paguar, për
viktimat e tyre dhe të UDB-së.
Mbeta gjallë që të shkruaj e të
dëshmoj për të vërtetën, dhe i
betuar së do ta dëshmoja atë
përpara altarit së të vërtetës.
Këtë e bej pse jam betuar në
qelinë e vdekjes, se e kam përjet-
uar vetë, i akuzuar me gënjeshtra
për diçka të pabërë kurrë dhe më
dënuan me vdekje pa pasur as
më të voglin faj. Rrallë mund të
ketë raste në këtë botë si ai i imi
kur mbi dikë të jetë ushtruar
diktaturë dhune nën akuza të
kurdisura absurde të një sistemi
të çoroditur komunist, e të
ngritur mbi dogmën dhe injo-
rancën sllavo-maqedonase, apo
edhe kroate-çetnike të atij shteti
prej tirani, të fshehur pas ligjeve
“shtetërore” në EMËR TË
POPULLIT. Por, të kujt populli,
se......
Të gjitha këto që shkruaj, për
persona e ngjarje, janë të vërteta, dhe të
përshkruara me realitet. Duke u nisur nga
vetja, dhe si protagonist i këtij libri është
gërshetuar fati tragjik që si shqiptar duke
luftuar me nëntokën mafioze dhe ud-
bashiane si dhe për të ruajtur dinjitetin
prej njeriu, sepse dëshironin të më bënin
leckë në aspektin moral, por u rilinda si
feniksi nga hiri që të mbetem gjallë.
Mbi trupin tim, i lidhur në qelinë e
vdekjes, plot 97O ditë, kaloi një makineri
e tërë udbashiane dhe xhelatësh gjyqi, të
cilët u munduan të më shkatërronin
gradualisht, të më bënin vegël për in-
teresa të tyre, ose të më bënin leckë në
aspektin moral dhe psikik si njeri, ndaj
më rasën në burgjet më të rënda ju-
gosllave pa pikë faji dhe për gjëra që nuk
i kam bërë e që as i kisha dëgjuar kurrë.
Zoti e di se çfarë fshihej pas tërë asaj
rrëmuje e hataje tmerri, ku dhe u gjenda
“Ballë për ballë me vdekjen”. Spiunët e
paguar dhe pseudo-intelektualët shqip-
tarë, që i shërbyen atij regjimi, edhe sot
tërhiqen si gjarpërinj në prapavijat e
jetës....për çka do të shkruaj në veçanti.
PJESA E PARË
Kam bindje të plotë se vetëm një gjë
është e vërtetë dhe këtë e di me siguri;
ndjenjat dhe mendimet e mia, dhemb-
ja dhe gëzimet, lotët dhe dashuria
ime, malli për tokën ku u linda, për
atë tokë kuqaloshe plot barishte e
shkrepa në të cilën kanë lindur kat-
ragjyshërit e mi, nuk mund të
përshkruhen vetëm në disa faqe të
këtij libri. Është mrekulli kur shpirtin
ta ledhojnë butësisht rrezet e ngrohta
që bien në tokën tënde, aty ku gur-
gullojnë ujërat e burimeve të ftohta
rrëzë maleve të larta plot freski, andej
nga cicëron bilbili lajkatar, andej nga
dëgjohen blegërima e deleve dhe
fyelli i bariut, kënga e bukur për tufën
e deleve, për vashën e bukur, për
trimëritë e kreshnikëve dhe për his-
torinë e racës. Të gjitha këto të japin
fuqi magjiplote, të shtojnë besimin
dhe të kalisin që të qëndrosh në
altarin kombëtar......
AROMA E TOKES SIME
Pse vallë nga pirgjet e fëmijërisë vjen
kjo këngë e çuditshmet si fije dëbore
e brishtë?
Kjo këngë ndofta kalon në heshtje për
njerëz të tjerë,
kalon siç kalojnë akrepat e orës,
po mua ajo më trazon e më shosh nga-
herë:
“Manushaqe e prillit në mes të dëborës”
Dritëro AGOLLI
Fja1ët e mia të shkruara këtu, janë si një
tojë e bukur e ndiesive, e ndjenjës dhe
mendimit tim, me fijet e gërshetuara prej
ari, si një safirë gjerdani të artë. Dhe e
ndiej, prore fuqinë dhe aromën e tokës
sime. Historia na mëson - ishim të vegjël,
por u ngritëm sa bjeshkët ndër shekuj,
nëpër mugëtirat mijëvjeçare. U rritëm në
hullitë e tokës sonë të ngrohtë, ku e
mbollëm farën e jetës –misrër dhe grur,
thekër për bukë.... Në vatrat tona
stërgjyshore u ngrohëm edhe me rreze
dielli. Bora shkëlqen në qafa malesh,
ndërsa djersa rrjedh hullive të ballit tonë
të pjekur e të stërpjekur nga plagët e
shekujve të zhuritur.Andej nëpër
mugëtirë kohërash ecën dhe karvani ynë.
Andej gjejmë unin e kalitur dhe historinë
tonë të bujshme dhe,mjerisht shumë
tragjikr... Po,po! Andej është flaka jonë,
vullkani ynë, dinjiteti i trungut të pa-
thyer! Toka ime është e ngjyrosur në të
 P a g e 1 2 O u r W o r d s

SULEJMAN MATO
Pellazgët, një popull hyjnor
Ndoshta nuk është dhe aq bindëse,
pasi emri Poseidon gjendet edhe në
sanskritisht në formën « Idaspati »,
në kuptimin sundimtar i ujërave.
Aristidh Kola, rrënjën « pot », e
cila ka kuptimin « zotërues », e
shpjegon me foljen « pat -pata », e
kryer e plotë e foljes « kam », e cila
në gjuhën shqipe ka kuptimin «
zotëroj ».
Në një kuptim të përafërt, këtë fjalë
e gjejmë edhe në gjuhën greke, te
fjala “potamus”, që do të thotë «
lumë».
Edhe fjala tjetër e gjuhës greke, «
potis », ka kuptimin « ujis ».
Miti e paraqet Poseidonin të
shndërruar në kalë. Sa për pjesën e
dytë,«don», me derivatet e saja:
”deon – daon - dan » , ajo duket e
larguar nga gjuha shqipe.
Në gjuhën greke fjalën perëndi e
gjejmë në formën «deus».
Si ka ndodhur që shqipja të
ruajë në bërthamën e vet, të
pandryshuar, emrat e perëndive?
Në lidhje me këtë do të jap një
shembull: Shkrimtari gjerman
Arnold fon Harff, i lindur nga
një familje fisnike në Rinin e
Poshtëm (1471-1505), kur ka
ardhur në Durrës, në vitin 1497,
ka shënuar në një bllok 26 fjalë
të gjuhës shqipe. Këto fjalë
mund të konsiderohen si doku-
menti i parë i shkruar i gjuhës
shqipe gjer më sot. Ja disa prej
tyre, të shkruara në formën e
tyre të vjetër :
Boike (bukë)
Oie (ujë)
Groua (grua)
SULEJMAN MATO
Mish (mish) francez, Reklysi, qysh në ton më ».
Poyll (pulë) vitin 1876 ka shkruar: «Qoftë Sipas Kretçmerit: « Pas helenëve, u dyndën, po
Krup (krip) gegët, qoftë toskët, e kanë ashtu nga Veriu, edhe dy fise indoeuropiane:
Myr (mirë) prejardhjen nga pellazgët e në Lindje trakët, në Perëndim ilirët, të cilët
Kalë (kalë) lashtë dhe gjendja e tyre mbushën hapësirën e gjerë të Gadishullit
Elb (elb) shoqërore, si: doket, zakonet, Ballkanik. Imigrimi ndodhi në mijëvjeçarin e
Pyshk (peshk) mënyra e të menduarit dhe e dytë para Krishtir. Dhe u krye valë-valë, siç
Dua (dy) të vepruarit nuk kanë pati ndodhur edhe me emigrimin helen».
Jast (Gjashtë) ndryshuar shumë nga ato të Nga këto thënie të gjuhëtarëve, të historianëve
Nant (nëntë) pellazgëve të para tre mijë dhe të gjeografëve mund të nxjerrim përfundi-
Pije (pijneto) vjetëve. Para imigrimeve min që emrat e perëndive, si ne, edhe grekët, i
Duke parë ndryshimet e barbare, shqiptarët popullonin kemi të bartura nga një popull edhe më i lashtë,
këtyre fjalëve në hapësirën e gjithë pjesën perëndimore të që ka banuar në këto hapësira të Mesdheut.
pesëqind vjetëve, vihet re që gadishullit të Ballkanit, deri Cilët, pra, mund të ishin banorët e parë të
shqipja është gjuhë konserva- në Danub». Mesdheut përveç pellazgëve?
tore. Eduard Shnajderi, A.Dymon ka shkruar: « Në
studiues dhe udhëtar francez, Europë nuk ka racë më të
qysh në fundin e shekullit të vjetër se shqiptarët ».
kaluar ka shkruar: Ndërsa Hobhauzi ka thënë: «
«Shqiptarët janë pasardhësit e Në Shqipëri mund të dallohen
drejtpërdrejtë të pellazgëve». mbeturina të dukshme të një
Ndërsa gjeografi i njohur gjuhe të lashtë që nuk ekzis-

KTHELLA NË HISTORI DERI NË VITIN 1944 Nikollë Loka

të shekullit XIX, Abati Pjetër Zarishi ka shkoi e ngriti çadrat në një Mirditës. futën në fshatrat e tre ba-
KTHELLA NË HISTORI DERI NË shkruar një vjershë kushtuar qëndresës së lëndinë të fshatit Perlat. Në vitet që erdhën, kthellasit jrakëve për të vjelë taksat.
VITIN 1944 banorëve kundër Pashë Sakatit, gjyshit të Pashai i tyre, pas fushimit, e ruajtën vetëqeverisjen me Banorët e katundeve Bush-
Nikollë Loka Ahmet Zogut, që kërkonte t’i nënshtronte. u kërkoi vendësve dety- forcën e armëve. Ishte zakon kash, Baz, Rrëshen, Prosek,
Pa kqyr Shebe moj mizore, se do ta marr rimet, vashën për harem i lashtë i trashëguar ndër Perlat, Kthellë, Shebe,
Qëndresa e vazhdueshme e trevave të hakun Zoti, shukë kujt qafës kot ju vore/ Erdh dhe dashin e pjekur. U breza, që malësorët të Selitë e Lurë, u ngritën me
vetëqeverisura i detyroi turqit të ndrysho- Salihi mir m’i shtrove, nder konakut nuk i mblodhën kthellasit në qëndronin të armatosur në të armë në dorë dhe i përzunë.
jnë politikën ndaj tyre. Në gjysmën e dytë ndreqe, për gallustret e pushtove/ Imer Hasa kuvend te Kroj i Fikut, gjitha rastet, në gëzime dhe Kryengritësit kërkuan që
të shekullit XVII, turqit hynë në bisedime desh mendue, se del puna fort e keqe, Losh pajtuan gjaqet dhe vdekje, në udhëtim e në punë edhe formalisht këta bajrakë
me krerët e malësive dhe bënë Lekë djalin me e qortue/ Aman vllazën larg ngatërresat që kishin ndër dhe mos të frikësoheshin nga të shkëputeshin nga varësia
marrëveshje me ta, në përpjekje për të hidhnimin Imer Aga pat egjelin, kurse Shebja veti dhe vendosën t’i shfaqja e papritur e armikut. administrative me kazanë e
futur në dorë kuvendet e malësorëve, si t’ketë rrënimin/ Fjalë mbas fjale punët po përgjigjeshin armikut me Në ato anë, rrallë njerëzit e Krujës dhe të bashkoheshin
një formë depërtimi në malësitë kryen- dihen, Kthella gjith për Shebe çelin, dy zot luftë; rrethuan livadhin, ulnin kurrizin në punë rob- me Mirditën.
gritëse. shpiash me zjarm shkrihen, lyp qehajin beg sulmuan kampin dhe tuese. Burri e ndjente veten Në verën e vitit 1906
Në fakt, pushtuesit e njohën vetëqeveris- matjani/ Krenët thirri, lidhni e treti, katër vranë shumicën e turqëve. luftëtar dhe punonte vetëm sa autoritetet turke ndërmorën
jen vetëm në tre bajrakët që formuan pushkët dek i bani. Prandaj vendit që atëherë i për të plotësuar nevojat më të një ekspeditë kundër
Mirditën. Treva të tjera: Kthella, Selita, Saliu që përmendet në strofën e tretë është mbeti emri “Livadhi i pakta të jetesës. Profesioni i Kurbinit që nuk pranoi të
Fani, Dibri, Bulgëri, Kryezezët, Vela dhe Sali Stafa që u dërgua nga Pashai i Matit në Turkut”. vërtetë i tij ishte lufta. dorëzonte taksat. Meqenëse
Manatia e fituan vetëm me forcën e Shebe për të bërë zabitname. Ai u suall me Beteja e fundit e Kthel- Lufta kundër turqëve në prag e dhjeta ishte caktuar edhe
armëve, pasi nuk pranuan të nënshtrohen. egërsi. Shebasit e lidhën dhe e vranë. Pas lasve me Pashain e Matit të Pavarësisë për popullsinë e bajrakëve
Tre bajrakët e Kthellës e siguruan kësaj ngjarje, Pasha dërgoi Imer Agën me është bërë në vitin 1821. Lufta kundër turqëve vazhdoi të Kthellës, ekspedita turke
vetëqeverisjen me qëndresën që u bënë shumë forca turke. Ky mundi të arrestonte Në ndihmë të tyre shkuan edhe në vitet e ardhëshme. pasi mbaroi punë në Kurbin
pashallarëve të Matit edhe njëqind vjet të gjashtë vetë dhe dogji disa shtëpi. Katër nga mirditasit e tjerë dhe pas Konfliktet e armatosura me u hodh në Kthellë. Banorët
tjera. Ndonëse ishin bashkuar në krahinën ata që kapi të gjallë, Pasha i vari në Burgajet. fitores, Kthella nuk pyeti forcat turke që u zhvilluan në e fshatrave Baz, Bushkash,
e Mirditës me traditë, doke, zakone, tre Në vitin 1785, pa pritur e pa kujtuar, një ushtri më për pashallarët e vitet 1902-1905 u kthyen në Përlat, Prosek, Malaj,
bajrakët e Kthellës nuk njiheshin nga turke zbriti nga Kosova, kaloi nëpër malet e Zogollit, por u vetëqeveris kryengritje të organizuara. Në Shebë, Selitë e deri ata të
shteti osman si pjesë e Mirditës. Në fillim Fanit, nëpër Orosh, Shallgjanë, Malaj dhe si njëri ndër bajrakët e vitin 1905 tagrambledhësit u Lurës u ngritën kundër
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 1 3

Një libër për Arbërit SKËNDER BRAKA

Një libër për Arbërit cilat
SKËNDER BRAKA era e lehtë ia merrte dhe ia
çonte sa në njërën anë të
shoku që kishte kaluar kur ia kishin sjellë luftëtarët e rënë, të ballit në
cilët po përgatisnin për t’i krhyer në Shalë e për t’u bërë aty tjetrën të ballit.
varrimin me nderimet e domosdoshme që malsorët u bëjnë - Isha në Tivar dhe Ulqin,
në Shpend, - tha famullitari.
kësi rastesh trimave të rënë. Kur qenka dhënë kushtri-
-Për perëndi, dom Gjon, as që do të më shkonte mi kështu? - pyeti, jo më
mendja se një ditë do të të sillte udha këndej. Ç’e mirë ju ka tepër nga kureshtja se sa
hedhur këtyre anëve nëpër natë? - e pyeti kapedani pasi u nga shqetësimi që ndjeu.
përshëndetën me një zë të zvargur. Një tufë krelash të zeza “Tani ç’rëndësi ka të pyes
binin mbi ballin e sheshtë të kapedan Shpend Nikollit, të për emrat e tyre, po
thoshte
me vete, cilodo që të ishte ai, për
të ishte i njëllojtë. Mori
një herë frymë sikur të donte të
çlirohej prej asaj brenge dhe
ia hodhi shikimin atij trupi të
bukur, të gjatë e të pashëm,
të lidhur bukur si të ishte një lis
vigan, që vinte i ngushtë
në mes, sa mund të fusje edhe
unazën e gishtit, dhe po aty
zgjerohej e hapej me tërë
madhështinë dhe bukurinë e tij,
me
këto tipare të theksuara ener-
gjike, me ballin e lartë, me ata
flokë ngjyrë gështenjë që i binin
dallgë - dallgë mbi supe, me
ata sy të kthjellët, të hirtë e të
kaltër si qielli i rimtë mbi majat
e maleve Shalës, apo si ujërat e
atij deti të bukur, të pafund e
të paanë, që kishte lënë pas në
brigjet e Ulqinit. I vështronte
shpatullat e gjera dhe gjoksin e
hedhur që ia shtonin më tepër
hijeshinë atij kapeda-
ni. Vetullat e trasha
që i kishte pis të zeza
dhe ashtu pothuajse
si tek të gjithë Ni-
kollët, ajo që të binte
më
tepër në sy në ato
tipare, ishte hunda e
fortë eshtake si sqep
i fuqishëm shqiponje,
që sundonte mbi tërë

Një libër për Arbërit SKËNDER BRAKA

tiparet e fytyrës.
Gjon Buzuku po e
hetonte me vëmendje
kapedanin, por nuk
po ia shquante dot shen-
jën kafe në shtegun e
ballit. Atë shenjë
326
Skënder Braka
që ia kishte parë atë natë
kur Shpend Nikolli ishte
ngjitur deri
në bibliotekën e tij dhe i
kishte kërkuar t’i
shkruajë një letër
princit të Napolit.
Atëherë ajo e prerë
shpate, ishte mavi dhe
buzët e saj ishin të
qarkuara nga ca bula të
vogla uji.
“Këtu i keni të gjitha?” -
e kishte pyetur
kapedanin,
kur ky i kishte zbrazur
mbi parmakë qesen me
verdhushka.
Kapedani që rrinte i
kredhur në mendime, në
atë qoshe të
dhomës, i ishte përgjigjur
me një “po” të thatë.
Atëherë Gjon
Buzuku me qetësinë e
një njeriu të lodhur, i
kishte mbedhur
verdhushkat në një cep të
tavolinës dhe i ishte
kthyer
kapedanit.
- Si pak më duken për
një pazar të tillë, Shpend!
-Të tjera nuk kemi ku të
gjejmë, atë! - i ishte
përgjigjur
kapedani.
Gjon Buzuku kishte vënë
kokën mes duarve dhe
pas
pak me qetësinë e një
njeriu të cilit i është
mbushur mendja top
për të bërë diçka, ishte
ngritur dhe kishte shkuar
në njërën prej
dhomave të katit të dytë.
Kur ishte kthyer, kishte
vënë përpara
verdhushkave të
Shpendit dy shandanë
prej ari, një argjendi
dhe kryqin e tij të madh,
të vetmen dhuratë të
trashëguar nga i
ati, që kurse kishte qenë
fëmijë. Kapedanit i ishin
errur sytë në
fillim...
- Kryqin tim më parë do
ta shkrini në Ulqin, biri
im!
Ne jemi bijtë e zotit dhe zoti nuk
mallkon dhe ndëshkon ata
që punojnë e luftojnë për
mirësinë dhe drejtësinë e kombit
të
tyre. Perëndia i lartëson shpirtrat
e shenjtë dhe i mallkon ata që
përdhosin udhën e zotit.
Kapedani kishte zgjatur dorën
me pëllëmbën e hapur
si të donte t’i thoshte; “Ndal,
Dom Gjon! Kryqin e qafës jo,”
por dora instiktivisht kishte nisur
t’i dridhej. Përgjatë traversës
horizontale të kryqit lexoi fjalën
“Bdek”, ndërsa në vertikalin
fjalën “Buzuku”.
- Këtë jo, atë! - i kishte thënë
përsëri i vendosur Shpendi,
327
Një libër për Arbërit
duke e vënë kryqin e madh aty
mbi suprinën e tavolinës, që më
pas e shtyu edhe ca më tej me
dorë në drejtim të atë Buzukut.
- Këtë jo, at! - kishte përsëritur
edhe një herë kapedani
teksa kishte grumbulluar
verdhushkat dhe shandanet e, si
kishte marrë letrën, kishte dalë
me nxitim. Të gjitha këto iu
kujtuan famullitarit sa hap e
mbyll sytë.
- Po, atë! - foli Shpendi, ndërsa
po rregullonte mamuzet
e kalit të tij.
- Mbrëmë turqit tentuan të
hynin. Nuk e di se si kanë
shkuar punët në Shalë.
- Si ndodhi kështu, Shpend?
- Turku na ra andej nga ne nuk e
prisnim, dom Gjon.
Edhe tani që po të flas, nuk po
arrij dot ta shpjegoj atë që ndo-
dhi.
Gjon Buzuku e nuhati menjëherë
që kapedani nuk
donte të hynte në hollësira të
mëtejshme dhe këtë e bënte nga
që nuk dëshironte të ishte ai i
pari që të drejtonte gishtin drejt
Lekgjonajve. Ndonëse sipas
mendimit të tij, prej tyre kapeda-
ni
duhet të ishte ndjerë edhe kësaj
here jo vetëm i zhgënjyer, por
edhe
i tradhëtuar, përsëri nuk kishte
arritur të shpjegonte përse Pali
me
të dy djemtë i kishte dalë në
krahë dhe kishte rënë si trim
gjatë
betejës. Vetëtimthi, i hodhi sytë
nga ai mal ku nuk ishin ndezur
zjarre. Kur një krahinë në kohë
lufte nuk ndizte zjarret, kjo
donte
të thoshte se nuk donte të merrte
pjesë në luftë. Pra Vuksa-
najt nuk
kishin marrë pjesë në
betejë dhe kjo u kishte
dhënë krah turqve
për të depërtuar deri në
afërsi të kalasë së Danjës.
- O ho, ho! Këtej, këtej! - i
foli kapidani kalit të tij
dhe
duke e tërhequr prej freri,
preu djathtas një brryli të
dalë dhe mori
monopatin e mbuluar nga
drurët e lartë. Vargu i
luftëtarëve vinte
pas duke çapitur në
heshtje.
- Për çfarë po mendoni,
atë?
- Biri im, e kuptoj që edhe
ju mendoni se Lekgjonajt
nuk
kanë marrë pjesë në
betejë, por për ta do të
gjykojmë më pas.
Tani flasim për gjëra të
tjera, - tha famullitari me
një zë që mezi
u dëgjua, sikur të
mërmëriste një lutje.
Dukej sheshit që ndihej
328
Skënder Braka
shumë i lodhur e i
dërrmuar në shpirt dhe që
mezi priste, sa të
kthehej në famulli. Pa e
kthyer kokën, kapedan
Shpendi ia ktheu;
- Të kuptoj, o atë, që je i
lodhur dhe shpirtin e ke të
mbushur me helm. Ja
kështu siç e kam unë dhe
gjithë këta trima
që kemi pas dhe që po
mbajnë mbi supet e tyre
këta tre heronj.
Por ja që kështu qenka
shkruar për ne. Gjeta dhe
ndonjë tjetër që
kërkon të ngjitet mbi
Shalën dhe shaljanët nuk
duan që nuk duan
të na kuptojnë. I mora
vesh të gjitha se ç`ngjau
atë ditë në dasmën
e Dilinës.
Pas kësaj, një copë udhe
kapedani dhe famullitari i
Shalës
e bënë në heshtje. Secili
bluante në kokë mendimet
e tij si për
Lekgjonajt, ashtu edhe për
Bogdan Doroshin. Kur
kaluan shtegun
dhe iu ngjitën qafës së
fundit pas së cilës vinte e
shfaqej Shala,
kapedani pyeti:
- Po nuk më thatë, dom Gjon, për
ç’punë ishit në Tivar?
Gjon Buzukun e shkundi nga
përgjumësia kjo pyetje
e beftë e kapedanit. Iu bë sikur
diçka ndriti në mendimet e
tij. Ndoshta ai e kishte pritur që
më parë këtë pyetje. Përse
kapedani e kishte pritur deri tani?
I lëshoi duart nga jelet e
kalit, pastaj foli:
- Isha për punën e një letre. Besoj
se duhet të keni
dëgjuar për një libër timin. A thua
se nuk ju intereson, Shpend?
Shpendi vriste mendjen të kup-
tonte se ku donte të
dilte atë Buzuku me ato fjalë.
- A s’ke menduar ndonjëherë
përse e ke bërë këtë
rrugë, biri im? A s’ke menduar
ndonjëherë se nga ke ardhur e
drejt kujt po shkon?
- Jo për besë, dom Gjon. Këto që
po thoni ju s’i kam
menduar ndonjëherë. Janë punë të
ngatërruara e të thella për
një kalorës si unë që nuk di veç të
rrokë shpatën e të dalë
maleve për të luftuar turkun. Sa
për detyrën time, më ndje,
atë! Që ditën që ngjesha në brez
këtë shpatë, u betova se tek
shkëmbi, atje ku mu vra im vëlla,
Doda, me shpatën time kam
për të shënuar nga një vijë të
trashë. Një vijë për çdo kokë
329
Një libër për Arbërit
turku. Ndonjë ditë kur të të bjerë
udha, shkoni e shihni sa vija
kam bërë, atë. Nuk keni për t’i
numëruar dot. E unë përsëri do
të vras të pabesët, derisa shkëmbi
të thërrmohet prej vijave të
hequra.
- Në fjalët e kapedanit, atë Buzuku
shihte si Shala ngrihej
brenda tij e zjarrtë, e papushtuesh-
me, me fortësinë e shkëmbinjve
të saj.
- Zoti më ndihtë, dom Gjon, jam
ca i rreptë vërtet,
por kështu qenka thënë për ne që
shtrojet e kullave i kemi
ndërruar me gurët e maleve. Kur
ndizet një zjarr, unë shaloj
kalin dhe hidhem sa në një mal në
tjetrin. Kështu ma gurti
shpirtin kapedan Marashi. Tatëzoti
më mori dhe më mësoi
se si të luftoja. Nuk iu ndava asnjë
hap dhe ia di për nder atij
burri.
Gjon Buzuku dëgjonte me
vëmendje.
Shpend Nikolli, tek sillte ndër
mend kapedanin e
kullës së Nikollëve, nxorri një
psherëtimë të thellë, pastaj tha: - Ç’ndjej? Si ç’ndjej?
-Atë, ka qenë i fortë dhe i egër Ç’kam mësuar? Si
sa me s’thuhet plaku ç’kam mësuar?
Marash Nikolli. Ka qenë i Për këtë qiell e për
pamposhtur plaku Dragobil, këtë dhè shumë kam
luftëtar ndier e shumë kam
i shquar ka qenë kapedan Progri mësuar. Ç’do me
deri sa vdiq para ca orësh si thënë ati me këto?
luan. Nuk kam përse ia shpërfill Ku dreqin don me
trimëritë kapedan Palit të dalë?”
Lekgjonajve, që edhe ai ra si - po thoshte me vete
trimat po sot në betejë. Edhe kapedani.
Frrok Nikaj ka qenë trim mbi - Si ç’kam mësuar?
trima, paçka se gaboi diku e Ndoshta, asgjë!”.
ju e dini mirë. Po ashtu nuk kam - Hëmmm! - ia bëri
se ç’të them për mendjen e kapedani dhe
hollë dhe trimëritë e kapedan qëndroi. Me mendje
Miranit dhe të Fran Ujkashit. të tij po thoshte se atë
Ka lindur malësia burra që dhe Buzuku vërtët duhet
toka dridhej kur ata shkonin të kishte lajthitur
mbi të. Veç t’i shihje, dom që i bënte ato pyetje.
Gjon, si vërsuleshin në kohë - E po hirësia juaj
lufte është marrë tërë jetën
mbi turqit, pa kthyer kurrë kryet me libra
prapa për të parë festet e e doemos që di të
kuqe se si binin përdhe. Nuk i bëjë të tilla pyetje,
kanë mbaruar burrat malësisë, por jo, or ati ynë, jo!
dom Gjon. Trima janë të gjithë, Përëndia ka krijuar
por ata, ata ishin ndryshe, atë. shpatën prej hekuri
Si tha kështu kapedani psherëtiu për të vrarë armikun
thellë dhe u mbush dhe jo librin tuaj prej
me frymë. Dukej sheshit që letre! - shtoi për të
mezi po e mbante veten nga mos i dhënë shkas
gjithë Buzukut që të
sa kishte ndodhur. Për se cilin zemërohej. Fshatarët
prej tyre i dridhej shpirti dhe që janë kthyer në raja
dhimbja i shkonte dhe i prekte dhe
kockën, por diçka më tepër e që po heqin të zitë e
330 ullirit nën kamxhikun
Skënder Braka e mbikëqyrësve,
ndjente atë për kapedan Progrin. kërkojnë shpata për
Duke dëgjuar Shpendin, atë të luftuar. Nderi dhe
Buzuku shtrëngonte lavdia e Arbërisë
frerët e mushkës dhe vështronte sot vendoset vetëm
me kujdes vendin përpara. E me luftë, dom Gjon!
merrte me mend se gjithë kjo Vetëm me luftë do t’i
shfryrje e kapedanit i vinte prej japim dërmën dush-
helmit të mbledhur në thellësi të manit e ta shporrim
gjoksit të tij. Pas një copë atë një herë e mirë
here tha: prej
- Dhe jeta jote po shkon këtyre trojeve tona. Kam
maleve, biri im! Këtyre mësuar se si fitohet
maleve po shkon dhe jeta e sa e dhe kjo nuk është
sa malësorëve të tjerë anekënd pak.
Arbërisë. Një jetë në luftë. A Por edhe vet lufta më
nuk më thua, biri im, ç’ndien ka mësuar se si ta
për mbrojmë lirinë e
të gjitha këto? Ç’ndien për fituar
gjithë ç’ke bërë këtyre viteve? 331
A nuk më thua, o kapedan, ç’ke Një libër për Arbërit
mësuar nga kjo jetë? dhe kjo përsëri nuk
Shpend Nikolli u përtyp një herë është pak.
pa ditur se si t’i Shpend Nikolli ia
përgjigjej famullitarit. Ishte liroi përsëri frerët
pyetja më e vështirë që një njeri kalit të tij dhe i
i ra me mamuze. Fjalët
kishte bërë gjatë gjithë jetës së që kishte thënë për
tij dhe as i shkonte ndër mend malësorët dhe për
se një ditë ndonjë syresh do t’ia arbërit ngado ku
kishte bërë këto pyetje. ishin, ia kishin
 P a g e 1 4 O u r W o r d s

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

Kosova dhe Çamëria – përmes dërguam haber me Mulla Ade- bëri që të caktohesha si tyre edhe mua me katër ballë për ballë me gjermanët. Dolli një gjerman
dëshmive rrënqethëse min që e takuam në hyrje të ndihmësi i magazinierit. Nga mitraloza dhe u dolëm bal- sheshit, por Bidua me shpejtësi e vrau. Një
Filatit. Ai u përgjegj me një Pandalejmoni magazina u listave prapa krahëve. Një pjesë e Dhrovjanit u dogj.
Nga letër se : “unë jam një njeri. Unë transferua në Sminez. Atje e ballist kishte zënë një pozi- Të nesërmen midis Dhrovjanit dhe Leshnicës
do t’ju them ushtarëve që kush mori në dorëzim Edip Çuçi. cion të mirë dhe na griu. së Sipërme, u bë mbledhja e batalionit dhe u
Hyqmet ZANE të dojë le të vijë me juve”. Unë nuk qëndrova më. U Bidua iu afrua tinëz dhe, me vendos se kush do të shkonte në Brigadën e 6-
Erdhën vetëm dy ushtarë së paraqita në repartin tim. fishekun e parë, e vrau. Pas 5 të. U caktuan 40 veta. Midis tyre : Bido Sejko,
Dy fjalë zemre për librin bashku me armatime. Në Kemi punuar në shumë vise, ditësh ramë në përpjëkje në Mustafa Dauti dhe shumë të tjerë. Të tjerët
Sarandë komanda italiane u si në Pandalejmon me Ballin Qafë të Kiçokut. Pas dy ditë mbetën në vend. Tre ditë para se të hapej
PERIUDHA NGA OKUPIMI dorëzoi partizanëve të gjithë etj. Prej andej u nisëm për në luftimesh, u thyem keq. Kongresi i Përmetit, ne na transferuan për në
GREK MË 1912 – 1923 armatimet dhe çdo material Libohovë që komandohej nga Shkuam në zonën e Skraparit. Greqi për të organizuar luftën në krahinën e
tjetër dhe ky material, përveç zv/komandanti Fadil Çuçi. Rikthehemi në Gjirokastër në Çamërisë. Ishim 17 vetë. U nisëm menjëherë
*** pikave të tjera, u dërgua edhe në Në luftën e Libohovës, Bido Rëzomat e Delvinës, në dhe shkuam në Kastanja, në regjimentin e 15-
që merrnin dru për komandën e Pandalejmon. Më caktuan mua Sejkua ka treguar një trimëri Fushë Bardhë dhe rikthehemi të. Komanda e regjimentit të 15-të na dërgoi në
Delvinës. I kapëm të gjallë, i çarma- dhe Rexhep Çamin për t’i marrë të rrallë. Ishte caktuar nga prap në Theollogo. Pas një Qeramicë, ku formuam “Mikto Tagma” që
tosëm, makinat i dogjëm dhe gomat në dorëzim dhe për t’i shpërn- komanda si ndihmës mitralier jave ndodheshim në mori emrin “Ali Demi”. Në saje të punës sonë
i morëm për opinga. Ushtarët i lamë darë më vonë, sipas nevojave të së bashku me një italian. E Dhrovjan. Atje na sulmon në u shtua shumë shpejt reparti dhe u bë batalion.
të lirë. Me kapitullimin e Italisë, komandës partizane. kuptoi se duhej t’u dilte befasi Ismail Golëmi me Në Qeramicë ramë në përpjekje me zervistët.
Bido Sejkua më mori mua dhe Izet Unë kisha punuar për disa ditë ballistëve nga prapa krahëve, forcat balliste e gjermane. Ditën e parë u vra Muharrem Myrtezai, në
Osmanin për të takuar komandantin në ngarkim shkarkimin e tyre në se përndryshe do të kishim Këtu Bidua tregoi edhe një afërsi të Revanisë. Pas 5 ditësh, në përpjekjen e
e repartit të Filatit që e quanin port dhe i njihja llojet e muni- shumë dëme. Mori nga çdo herë trimëri të jashtëza- re që u bë me zervistët u vra Huso Vejsel
Peshkosolli për t’u dorëzuar. I cioneve dhe armatimeve. Kjo skuadër nga 2 a 3 vetë, midis konshme, duke luftuar sheshit Pashua dhe dy ditë më vonë vritet Braho

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

Halluni. Takova Haxhi Lazen së bashku
me Jorgj Bashtin nga Ksehora. Ky ishte
një burrë i shkurtër, por shumë trim dhe i
drejtë. Më kujtohen fjalët që i tha Tafilit :
“Shiti bagëtitë dhe ik për në Shqipëri.
Mos rri këtu, se nuk do të mbroj dot”. E
pyeta Jorgjin se “përse ia the këto fjalë?”.
Ai buzëqeshi pak dhe më tha “i thashë të
vërtetën” dhe me kaq e mbylli bisedën.
Pas një jave shkuam në Koskë, që u bë
një riorganizim. Spiro Shqevi ia dorëzoi
komandën Safafit nga Gramenohoria. Më
kujtohet kjo ngjarje : - vijnë bashkëf-
shatarët tanë Ahmet Qami dhe Xheladin
Abdullai dhe sjellin një shaptilograf që ua
kishte dhënë Muharrem Demi. Menjëherë
iu vumë punë sdhe nxorrëm dy komu-
nikata për gjendjen e luftës. Shaptilografi
ishte me gërma shqip. Kjo i zëmëroi
grekët dhe, me këmbënguljen e tyre, u
hoq, megjithëse ishte e domosdoshme për
kushtet e luftës.
Një ditë sulmuam një repart të vogël
gjerman, midis prroit të Koskës dhe
Vanrës. Gjermanët rezistuan dhe kërkuan
ndihmë nga komanda e Filatit. Me
mbritjen e forcave të tjera gjermane të njohurit e tyre, sidomoa “Çfarë është kjo moj zonjë e Kishin lëshuar shumë
shoqëruara me tanke, ne u larguam. Atë ditë prej Duro Hasanit, që i për çfarë shërben”. Ajo m’u deklarata, që vërtetonin
gjermani qëlloi me artileri në Koskë dhe u vra sillte një miku i tij, që i përgjegj se “kjo është shenja fajësinë tonë. Këto ishin të
një djalë i vogël kosiot. Emri nuk më kujtohet. kishte shpëtuar nderin e që vinin suliotët para dhe gjitha gënjeshtra dhe ishin
Nga Koska u nisëm për në fshatrat List, motrës dhe ky nuk dinte se prapa krahëve për të njohur organizuar nga zervistët, që
Gllusht dhe Kuremath. Në Ildiz ishte batalioni çfarë të bënte për ta njeri-tjetërin, kur luftonin me kishin mbetur atje, me
i Zervës. Në marrëveshjen me ta na lanë ndihmuar Duron. turqit. Kështu e njihnin mirë qëllime të caktuara.
rrugën për të kaluar. Sapo kaluam ne, zervistët Kur u larguam prej andej, njeri-tjetrin dhe nuk ngatërro- Deklaratat na i dhanë neve,
filluan të na rrethojnë. Një oficer grek i burgun ia dorëzuam heshin me ta”. duke kujtuar se ishim grekë.
quajtur Kuka, së bashku me Jasinin dhe prapavijës së brigadave Me urdhër të komandës së U shqetësuam shumë dhe ia
Mehmet Halitin nga Spatari, zumë një kodër, maqedonase. Në këtë kohë Regjimentit, rikthehemi prap treguam komisar Mecovit.
që u preu rrugën zerevistëve. Kështu dualëm midis EAM-it dhe në Gramenohorë, fshatin Në fillim ai nuk e besoi një
nga prita. Këtu qëndruam rreth 15 ditë. Prej Zervistëve u acarua Koqinja, sepse do të bëhej një gjë të tillë. Kur i pa, u bind.
andej na nisën për në Manastirin e Vëllait ku gjendja. Filluam sulmin riorganizim i ri. Komapaninë Deklaratat nuk ia dorëzuam.
qëndruam rreth një muaj. Manastiri ishte dhe i thyem keq zervistët e parë dhe të dytën e caktuan Ato i mbajti Kasimi i Zeqo
kthyer në një burg, ku ndodheshin dy gjerma- të cilët u hodhën në Kor- në Regjimentin e 85-të, që Kupes, i cili kishte dhe
në, disa grekë dhe Duro Hasani. Këta na i fuz me mjete dhe mundësi ndodhej në Paramithi, ndërsa shprehje për t’u mbrojtur.
dorëzuan ne. Komanda më caktoi mua dhe një të ndyshme. Ne ramë në komapania e tretë dhe të Kërkova leje për të shkaur
skuadër tjetër për t’i ruajtur. I kishin zhveshur, Llakat e Suli, për çarma- katërt e caktua në Regjimen- pranë familjes për të
i kishin lënë pa ushqime, u kishin hequr tim. Arritëm deri në tin e 15 të Filatit. Mua më shikuar, se ku ndodhej. Më
xhamat e dritareve dhe i mundonin. Kur i Lefterohuar. Atje u caktuan në Regjimentin e 85. dhanë leje dhe u nisëm
mora në dorëzim nuk lejova që të tërhiqej ndalëm për të pirë ujë në Ne u nisëm për në Paramithi. përnjëherë. I ramë nga
asnjë lloj materiali civil ose ushqimor. Këto një shtëpi. Për habinë time Në Nihuar na lajmërojnë, që Lundra e Çifligut. Kalova
ua ndava atyre në mënyrë të barabartë sipas shikoj në një kasolle një të mos shkojmë për atje, pasi në Spatar së bashku me
nevojave, vura xhamat e dritareve dhe u karsellë (arkë) të vizatuar vendimi ishte që nuk na Osman Eminin, ku pamë të
kujdesa që t’u lehtësoja sa më shumë vuajtjet. krahët e shqiponjës. E pranojnë, se ne kishim bërë varur me sytë tanë Çafa
Kur u vinin ushqimet nga të afërmit dhe të pyeta të zonjën e shtëpisë : masakra në popullsinë greke. Saqen, Emin Dautin dhe
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 1 5

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

Skënder Saqen. Andej shkuam në Filat. U ndava me Os- Nga Sidheri vajta në Regjiment. Atje takova Mecovitin mjekrosh, të cilat i kishte
manin. Ai iku për në Shqipëri dhe unë u nisa për në Galbaq. Konispol ku gjeta nënën të (kështu e thirrnin, emrin nuk ia rruajtur për të mos u njohur. Me Në këtë kohë u
Rrugës pashë shumë të vrarë, por kam njohur : - Zejnel strehuar tek shtëpia e Zalo kam mësuar asnjëherë). Më mori shenjë lajmëroi shokët e tij dhe thotë : “Ky është çam
Tahirin me të birin dhe Rustem Hamzanë nga Vërsela të Goxhait. Pas tre ditësh u në zyrën e tij. Vijnë 7-8 vetë u zunë derën që të mos dilnin. nga Galbaqi i Filatit,
hedhur në një gropë në Granicë. ktheva prap në bazë, në komision me deklarata për të Pastaj u tha : “Mirë për çamërit por ka marrë pjesë në
Vajta në Galbaq. Atje nuk gjeta familjen, por takova Gani Mazrek. Nuk kaluan 5-6 vërtetuar fajësuar e çamërve, për thonë se kanë vrarë grekër, luftën për çlirimin e
Abdullanë dhe shokë të tjerë, që ishin partizanë dhe që e ditë, na caktuan për të gjoja masakrat që u kishin bërë ata megjithëse nuk na treguat asnjë vendit, pra, është më
kishin komandën atje. Nga Galbaqi u nisa për në Sidher, ku shkuar në shkollë së grekërve. Njeri prej tyre më përpa- konkretisht për vrasjet e bëra patriot nga ju”.
takova Çaçin i cili më tregoi se tek ura e Filatit ishin vrarë 42 bashku me maqedonas dhe ra kishte patur mjekër dhe e kishte nga ju. Po në Galbaq, që janë Më mori me vete dhe
vetë. Avdul Nurçen e kishin vrarë në Filat, afër shtëpisë së grekë. Shkolla ishte në rruajtur. Vendi që kishte zënë edhe sot kufomat, midis tyre gra shkuan tek shtëpia e
Nidh Tafeqit. Më tha se një çam e kishin vënë në hell dhe e Maqedoni, ku vendi ishte mjekra ishte më e bardhë nga e fëmijë në gropën e gëlqeres që Kakoratos. E ëma e
hodhën në zjarr në vathën e Sali Zejnelit. Kush ishte ky çam, çliruar. U nisa për në pjesa tjetër e fytyrës. Mecoviti e keni vrarë 38 vetë, përse nuk i Kakoratos kishte një
nuk e di. Paramithi. Shkova për në kuptoi, se ky ishte zervist thoni ?”. Këta i arrestoi në vend. listë të saktë për

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

masakrat që kishin bërë
grekët kundër muslima-
nëve. Ishin shumë të
sakta. Mesa kuptova unë,
këtë listë e kishte përgat-
itur e bija, por la të fliste
e ëma. Për respekt ajo
heshti. Lista që i para-
qitën gratë e shtëpisë së
Kakoratos, e mori Me-
coviti dhe dolëm.
Shkuam nëpër magazinë
gjoja për kontroll.
Dëgjova që i tha një
kapteri fjalët :
“përgatituni, është dhënë
urdhër që qarkullimi dhe
lëvizja bëhet vetënm
gjatë ditës. Me perëndi-
min e diellit të gjithë
duhet të ishin futur nëpër
shtëpira. Më mori me
vete dhe shkuam pranë
shkollës tre katëshe, që
kishte pranë një gropë
gëlqere. Lajmëroi një
rreshter, duke i
thënë :”Sillini këtu “.
Në prezencën time sollën
40 vetë të lidhur. I vunë
rreth gropës së gëlqeres
dhe filloi. Të parin vrau
atë që kishte rruajtur
mjekrën. Të dytit i
thoshte trego kush i ka
vrarë çamërit e pafa-
jshëm, përndryshe kështu
do ta pësosh. Të tretin e
vrau dhe të katërtit i
kërkoi të tregonte dhe
kështu me rradhë deri në
fund. Pastaj u kthye dhe i
vrau edhe këta. Të fundit
i tha : Bëju selam
çamërve në atë botë dhe
u thuaj që hakun e tyre e
mori Mecoviti. Atje
mësova se edhe Mecovi-
tit i ishin vrarë 7 pjestarë
të familjes së tij nga
zervistët. Një motër e
kishin vrarë në Bizdun,
një vëlla e kishin varur
në Prevezë.
Nuk vajtëm në Maqedoni
për shkollim. U bë
marrëveshja e Varkizës.
Më thirri Mecoviti dhe
më tha : “Mustafa, armën
mos e dorëzo, nisu
menjëherë për në
Shqipëri dhe mos qëndro
më këtu”. Ishte caktuar
edhe Ali Shamua për në
shkollë. U bashkuam të
dy dhe u nisëm men-
jëherë. Kur kaluam në
Gallata, pashë kufoma
plot. Një pjesë ishin
fëmijë të mitur, kishte
shumë gërsheta (koca) grashë
etj. Iu dhamë këmbëve. Para-
mithi-Filat e bëmë për 4 orë.
Atje u ndamë. Unë qëndrova nja
dy orë, pastaj u nisa. Vajta në
Markat, ku takova Rexho Huson
nga Spatari, që ishte në koman-
dën e vendit. Më tha se duhet të
nisesh urgjent për në Delvinë.
Papritur u nisa dhe, afër darkës,
arrita në Delvinë, ku takova
Braho Karasanin dhe Dervish
Dojakën. Të nesërmen u bë një
mbledhje ku na caktuan si kuj-
destar për shpërndarjen e
çamëve. Mua më caktuan në
Vlorë. Nga Vlora më dërguan në
Berat dhe, prej këndej më caktu-
an në Lushnje. Atje më njoftuan
se më kishte ardhur nëna së
bashku me vëllanë, Dautin në
Vlorë që kishte shkuar dajko
Emin Nexhip Dalipi dhe e kish
marrë në Konispol. Shkova
menjëherë dhe i mora këta dhe i
shpie në Kavajë. Prej andej
erdhëm në Elbasan.
Në Kavajë, duke biseduar me
shokët, kaloi një makinë. Ndaloi
dhe prej andej zbriti Mecoviti.
Menjëherë m’u hodh në qafë dhe
më tha : “Ju e fituat, ne nuk e
dimë si do të përfundojë”, - dhe
i rrodhën lot në faqe. Ky burrë
që nuk dridhej para plumbit dhe
armikut, u ligështua, u drodh i
tëri përpara meje.
Përsa kam shkruar më sipër, janë
të jetuara nga unë. Sigurisht që
këto janë shumë pak, karshi
atyre që kam parë dhe jetuar, por
me kalimin e kohës shumë nga
ngjarjet janë harruar.
Elbasan, më 16 prill 1993
Nënshkruar nga Mehmet Sulo
Dauti
***
Sami Malko Alushi
Lindur në Gurëz, Çamëri-Greqi
më 1908.
Banues në fshatin Zhamë të
rrethit të Lushnjes - Shqipëri
Vasil Barka më ka thënë me
gojën e tij se : “Ishin mbledhur
në Camada rreth 5 mijë andartë,
në vitin 1912, në pritje të
urdhërit për t’u nisur në fshatrat
muslimane çame për masakra
dhe plaçkitje. Komandantë të
andartëve ishin :
Kapedan Delijanaqi për kazatë e
Paramithisë dhe Marglliçit,
Kapedan Janaq Koteci për
kazanë e Gumenicës,
Kapedan Spiro Kremidha për
kazanë e Filatit.
Delijanaqi u nis menjëherë
dhe filloi nga puna. Mblo-
dhi nga fshatrat e këtyre
dy kazave 72 burra dhe i
vrau në Prroin e Selanit.
Ata u thirrën pa të keq, se
gjoja i kërkonte komanda
e re greke. Nuk u përdor
asnjë forcë. Ata shkuan
vetë në bazë të thirrjes që
iu bë. Se si i shpunë në
Selan, ai nuk e kish marrë
vesh, por e dinte mirë se
ishin vrarë 72 vetë.
Kapedan Kremidha dhe
kapedan Koteci u penguan
për nisje, se nuk ishin
grumbulluar të gjithë
andartët e caktuar. Në
pritje të ardhjes së tyre,
kaloi dita dhe u la për të
nesërmen. Në mëngjes po
bëheshin gati për nisje,
kur vjen një telegram
urgjent, ku njoftonte, që
në asnjë mënyrë të mos
shkonin andartët në Filat.
Urdhëri ishte i prerë nga
Mbreti nga Athina.
Megjithëse për
Gumenicën nuk thoshte
gjë urdhëri, ata nuk u
nisën se nuk ishin të qartë.
Andartët të përgatitur për
masakra dhe plaçkitje, u
zemëruan nga kjo pengesë
e papritur. Shumë prej tyre
thyen kondakët e dyfekëve
nga inati. Çfarë kishte
ndodhur :
* Rexho Hamiti (Demi),
Haki Musai (Sejko),
Dhespot Mikruli dhe një
filaqot tjetër i krishterë
kishin shkuar në Korfuz
dhe kishin kërkuar
ndihmën e ambasadës
angleze dhe austriake për
të ndërhyrë në qeverinë
greke në Athinë, që të
dërgonte ushtrinë e rreg-
ullt qeveritare për ta marrë
në dorëzim Filatin dhe të
mos lejoheshin andartët të
vinin për zullume. U
caktua një tagmahtari nga
Gjiriti që quhej Tripojor-
gao. Ai erdhi me një
brigadë me ushtarë. I
dolën përpara andartët me
kërkesa për hakmarrje
kundra muslimanëve të
pabesë.
Përse kërkoni hakmarrje,
çfarë ju kanë bërë ?
Na kanë djegur Qeramicën
dhe na kanë vrarë, - iu
përgjigjën andartët. Po
nga turma e tyre doli një
njeri dhe tregoi të vër-
tetën. - Djegiet e vrasjet, që ishin
nga të dy palët në luftë e sipër,
nuk ishte për fajin e tyre, por fajin
tonë.
Në këto momente shkuan Rexho
Hamiti, Myftiu i Filatit dhe
Dhespot Mikruli që e sqaruan
çështjen. Rexhua apo Myftiu (nuk
e di mirë) u thanë :
Shikoni këto dy fshatra, duke i
treguar Finiqin dhe Galbaqin, njeri
është i krishterë dhe tjetri mus-
liman. A kanë ndonjë dallim mes
tyre ? Në qoftë se do të ishim ne
fajtorë, a duhej të digjnin më
përpara këta që i kishim këtu
pranë ? Është e vërtetë që është
djegur pjesërisht Qeramica, por
kjo ka ndodhur për faktin se në
Qeramicë u grabitën bagëtitë tona
dhe u vranë 6 xhandarë që shkuan
në ndihmë. Plasi lufta dhe pati
vrasje nga të dy palët. Në luftë e
sipër u bë djegia. A nuk është
kështu qirje Mikruli ?
Bebeos (e vërtetë), - u përgjigj
Dhespot Mikruli. Tripojorgua, një
njeri i ndershëm, iu kthye an-
dartëve, duke u thënë :
“Largohuni, se në emër të ligjit do
t’ju arrestoj dhe do t’ju dërgoj të
lidhur në Janinë.
Në luftën e Qeramicës u dallua
Mete Duçja. Emri i tij ishte tmerr
për andartët. Bëmat e Metit janë të
shumta. Unë do t’ju tregoj një
pjesë të tyre :
Kur i morën djalin Valiut të
Janinës andartët grekë me qendër
afër Prevezës, Meti ndodhej në
burg në Janinë. Me këshillën e
Isuf Pasha Dinos, Valiu e liron
Metin nga burgu dhe dy shokë të
tjerë, që kërkoi Meti, dhe shkuan
në vendin që ndodhej djali i
Valiut. I lajmëroi andartët për të
ardhur në bisedë. Emri i Metit
kishte marrë dhenë dhe andartët iu
bindën thirrjes. Meti u kërkoi
lirimin e djalit dhe iu zotua se do
të liroheshin një pjesë e shokëve të
tyre. Ata kërkonin që të liroheshin
të gjithë të burgosurit. Kjo ishte e
pamundur. Në fillim nuk ranë
dakord. Meti u ngrit në këmbë dhe
thotë : “Pas kësaj keni të bëni me
mua. Ju bëni si të doni”. Një nga
andartët, më i moshuari, ndërhyri
dhe e rregulloi gjendjen. Djali i
Valiut u lirua në një kohë me
andartët që ranë dakord.
Valiu i dha Metit 300 napolona
flori si shpërblim, duke i thënë se
nuk kam të tjerë, se do t’i jepja.
Meti nuk i zuri me dorë dhe i tha :
“Nuk e vura kokën në zjarr për
florinjtë, madhëri. Unë këtë e bëra
më tepër për nënë e djalit që, kur
ju më kërkuat ndihmë dhe unë
mendoja se nuk ishte një punë e
lehtë për t’u bërë. Ajo si nënë i gatshëm për të
priste me ankth fjalën time. Kur shtënë. Kur iu afrua
unë pranova, asaj i ndriti fytyra. Meti, i thotë me një
Kjo mua më dha forcë dhe unë zë burrëror : “Ik
pranova. Përveç kësaj, unë këtë Mehmetà, unë e di që
e bëra që këndej e prapa qeveria do të vritem dhe jam
turke në Filat të sillet më drejt. i vendosur, që të mos
Kryesorja që të lejohet hapja e dorëzohem i gjallë.
shkollës shqipe në Filat. Dua të Po u afrove akoma,
më lirosh nga burgu edhe këta do të të shtie dhe
persona”, - dhe i tregoi shokët dora nuk më dridhet
që deshi që t’i liroheshin. për ju. Do të jetë një
“Hapja e shkollës shqipe nuk vdekje me turp, se
është në kompetencën time, thotë bota, se të vrau
prandaj nuk të zotohem. Të një evgjit”. Meti e pa
tjerat, të jap fjalën që do t’i që kishte të bënte me
plotësoj”. I plotësoi menjëherë. një trim. Qëndroi ne
Një herë tjetër Meti u rrethua në vend dhe i tha : “Në
urën e Vërselës. Rrethimi ishte besë dorëzohu, nuk
plotë dhe mundësi për të do të ngasë askush.
shpëtuar nuk kishte. Atëherë Kam vetëm një
Meti del nga prita dhe, si kërkesë, kërkoj që
shigjetë, i del përpara bimbashit këndej e prapa do të
dhe e kap nga freri : “Unë jam jeshë shoku im, a
Mete Duçja”. Revolen e kishte pranon?”. Prej asaj
gati në dorë. “Zotrote e kupton dite evgjiti nuk iu
se, në qoftë se do të shtini mbi nda Metit deri sa u
mua, unë do të kem fuqi t’ju vra nga Kollovenjtë.
vras juve. Zgjidh e merr : O të * Shkaku i vrasjes së
rrojmë të dy, o të vritemi të dy”. Metit ka qenë :
Bimbashi, i ndodhur përpara Me Çavo Kollovonë
grykës së revoles, filloi të kishte qenë bashkë
buzëqeshë nga halli. “Je me të në burg dhe kishin
vërtetë trim, o Mete Duçe. luftuar së bashku në
Trimat nuk duhen vrarë!”. Sipas shumë raste. Ishin
kërkesës së Metit iu dha urdhër bërë vëllamër dhe
ushtrisë të largohej matanë urës, kishin pirë gjak. Në
pastaj me qetësi e kaloi dhe ai vitin 1917 erdhi Italia
urën dhe Meti shkoi në krahun në Filat dhe kërkoi
tjetër i qetë për punën e tij. nga Meti që të
Duke udhëtuar një herë Meti në shkonte tek stanet e
Filat, në fushën e Galbaqit sheh Kollovenjëve për të
plot ushtarë turq. Ndryshoi arrestuar Spiro
rrugën dhe ecte me shumë Kremidhën, që,
kujdes, se mos kishte ndonjë përveç masakrave që
pritë. Befas lëvizi një gjë e u kishte bërë
gjallë, lepur a diçka tjetër. Nuk e çamërve, u kishte
pa, por menjëherë i ra pushka hapur telashe edhe
nga dora. Mendoi me vehte : italianëve. Meti nguli
“befasia është një rrezik që e këmbë për jo, në
mund trimërinë”, - dhe qeshi fillim, por me
nga kjo ngjarje. këmbënguljen e të
Udhëtonte nga Filati për në tjerëve u bind me
Konispol. Në Shqefar merr vesh kusht që për Kollo-
se evgjiti, që ia kishin dëgjuar venjtë të mos merrej
emrin, por nuk e njihte nga afër, asnjë masë ndësh-
kishte zënë vend dhe mbrohej kimore. Së bashku
kundër shqefarotëve që kër- me italianët, i rrethon
konin ta zinin të gjallë, sepse i Kollovenjtë dhe
kishte rënë me bacë një agai. kërkon t’i dorëzohej
Shqefarotët e dinin se evgjiti Spirua. Ata nuk
ishte një trim dhe do t’i vriste, pranuan. Dialogu
po të shkonin atje. Të vrisnin ndërmjet tyre u zgjat
një evgjit, ishte një turp për ta. dhe u ashpërsua. Ata
Kur panë Metin, ia qanë hallin shtinë të parët kundra
dhe i kërkuan ndihmë. Meti, Metit, por ky, duke
pasi u mendua pak dhe u mori qenë i shkathët, zuri
fjalën, se nuk do t’i bënin gjë, u vend dhe qëlloi mbi
nis drejt e tek ai, evgjiti. Evgjiti, ish vëllanë e tij,
(emrin ia kam harruar tani) ishte Çavon dhe e la të
P a g e 1 6 O u r W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 1 7

A truth and a crime that Albanian Ismail Kadare did to this young man & no one is held accountable
P a g e 1 8 O u r W o r d s

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi ——presim rezultatet shpejt….

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri….rezultatet???
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 1 9

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi—-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi —— presim rezultatet
 P a g e 2 0 O u r W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperi——presim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten? Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 2 1

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi….Burg...

The Blair Connection

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu nder-

tuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.
FLuturime Falas me urdher te
….

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...
 P a g e 2 2 O u r W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
tet 1944!! fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an ex-
ample of it….Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs….the only victor in the Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare
election battles!!!! nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)

The leader of Opposition before now Premier in Albania

rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that he’s so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi, A pyet njeri ku eshte burimi I
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej milionave $$ qe ky njeri eshte
Oqeanit. kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 2 3

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryem-

inistrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PD’s ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineria-

ve te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connec-

tion to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret….
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
 P a g e 2 4 O u r W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Fahri Balliu I paprekshem ne
abuzime ndaj popullit te el-
basanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...
Henris Balliu Guilty as part of
Gerdec Tragedy as well as be-
ing part of it!!!

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 2 5

Lidhja Vokshi—Xheka —-Spahiu—-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

MIHAL DEDJA

Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen
Berisha!!! e Fatos Nanon ne Shqiperi ishte ne
kulm te larte te Europes...

Kryengritje
nga njerez Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne
me arme per Shqiperi , kur krimi dhe rrembimi ishte 1
parate e mij perqind lart
vjedhura ne kohen piramidale
& ate qe vijoi me pas me fatosin
 P a g e 2 6 O u r W o r d s

Media, korrupsioni ne Shqiperi nga Berisha tek basha tek rama nuk ndeshkojn asnje ne RAPISCAN Scandal
A do e ndoshkoj njeri Rapis-
can dhe njerezit e tyre ne
shqiperi ne burgjet Ameri-
kane? A jane institucionet
Amerikane ok me korrup-
Sold billions of shares of con- sionin? SEC?
tract of Rapiscan for 50 cents
USD.

Vrasesi ne 21 janar tani ne krah te Edi Rames, vrasesit bashk ne zgjedhje, ai qe I nxorri dhe ai qe I qelloi...
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 2 7

Te perziet mafia e naftes dhe tere diplomatet pjese e tyre...

Dritan prifti u Aktivizua per te prishur leket e naftes qe Meta do jepte me

urdher nga kompanite e naftes offshore qe moren urdher nga Berisha.

Urdheri jepet dhe prifti helmoet dhe vdes me pas….kush ka helmin dhe ku
po mbaet qe po vdesin shume me Lukemia...po perdoret stili Putin ne 20
vjetet e fundit ne Shqiperi per te helmuar njerezit…
Patozi pjese e droges me Edi Ramen...

Minatoret e shtypur dhe perse nuk investoet ne fabika ne shqiperi...

Minatoret ne MIHAL DEDJA

Shqiperi vdesin
se Saimir Mane
do te shkeli mbi
kafka njerezisht Droga qe filloi biznesin e pastrimit
per te pastruar te parave ne Shqiperi...perse nuk
parate e mafias... investoet ne fabrika por ne droge?

\
Lavatricja e parave te balkanit…
Escobar 2021
 P a g e 2 8 O u r W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty….

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Ameri-
cans!!! The Global War Continues..
Nje vrime ne uje me keshillat Will it escalate into world conflicts?
drejt Shqiperise….zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Ber-
isha… SO far no more Prem-
ier...how do you like those
apples?

Same status Quo as before, what’s

Is the money being diverted to the Podesta group
for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..
hiding behind AMB. LU in Alba-
nia? Who is controlling our US em-
bassy since its not our state dept…
Two embassies inside one in Alba-
nia: one that sells everything for a
price and is governed by local mafia
not our state dept, another who
deals in apps current rate 30k USD
a person...Time to clean house in
Albania
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 2 9

Kosovo Border giving land to Montenegro, why?

Ghost salaries with foreign corp. in Albania… How EDVIN Rama launders money for the world in 2022
P a g e 3 0 O u r W o r d s

Declassified (continues)
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 3 1

Declassified pg2
P a g e 3 2 O u r W o r d s

Declassified 3
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 3 3

Declassified 4
 P a g e 3 4 O u r W o r d s

2nd New Pipeline in the hands of the Mafia in the Balkans...Will USAID Fund Mobsters or Freedom?

Sokol Olldashi the opposition inside the GOP in Albania gets assassinated and no one investigates...Suspect one ?
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 6 P a g e 3 5

Balkans 2 New Pipelines in the hands of the Mafia, Cold War? (land grab ownership Nazi style)

Vjollca Mece & Dritan Shtylla kidnapping/killing children in communism era in Albania now heading NGO!!!
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3 Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

ndezur më tepër gjakun
kapedanit.
Si pa u kuptuar, ata ishin ngjitur në
majë të një qafe
dhe tani po dilnin nëpër një udhë
gjithë dredha.
- Shpatën e komandon dora dhe dorën
e komandon
mendja. Sado e madhe të jetë një
fitore, pa dritën e diturisë,
ajo do të zhbëhet shpejt biri im dhe
atëherë zhgënjimi do të
jetë dhjetë - fish më i madh. Injoranca
e mbetur në mendjen e
njeriut vetëm sa shton gjithnjë e më
shumë nënshtrimin e tij
ndaj të huajit, - foli atë Buzuku me
tonin e lodhur të zërit të
tij.
- Që ta dish mirë, lufta vërtet kërkon
krahun, shpatën,
por ca më tepër them, kërkon
mendjen. Nuk është shpata ajo
që vendos fatet e luftës, por është
zemra e luftëtarëve të tu.
Është bindja dhe ideali i tyre. Prandaj
edhe ti i fiton betejat
kundër turkut. Ta pëlqej guximin, por
ja, si të them, nuk më
erdhi mirë që nga goja jote, nga goja
e një luftëtari trim si ti,
ja edhe në këto minuta që po flasim,
po dëgjoj të dalin ca fjalë
që janë të rënda për veshin e arbërit e,
sido që thuhen për një
qëllim të lartë, përsëri shpien ujë në
mullirin e armikut. Përse
duhet me përdor fjalët e të huajit kur
fjalët tona i kemi shumë
herë më të bukura.
- Dom Gjon!- e ndërpreu Shpendi i
ndezur pas këtyre
fjalëve të famullitarit.
- Më mirë të mos m’i kishe thënë
këto fjalë. Dora e
një burri që s’është lodhur duke
përdorur shpatën mbi kokat
e turqve, zemra e një arbëri, që digjet
për Arbëri, dejet e një
njeriu që rrahin pa pushim për gja-
kun e derdhur të shokëve
betejave, syri që sheh robërinë dhe
trupi që ndien orë e çast
pas vetes zërin e fortë të atdheut,
kudo ku shkoj e ku ndihem
që më thërret në luftë e në gjumë e
s’më ndahet askund, nuk
332
Skënder Braka
shpie ujë kurrë në mullirin e armikut,
prandaj më ndje, hirësi, ato
fjalë nuk janë për mua.
- Po, Shpend, ta thashë dhe e them
përsëri, që ta
marrësh vesh mirë! Sulltanit në
Stamboll nuk i prish aq
shumë punë vrasja e disa ushtarëve
të tij, sesa ç’i rregullon
përdorimi i fjalëve turqisht nga goja
e një kalorësi. Turku ka
shumë ushtarë dhe nuk e ka për gjë
të dërgojë përsëri të tjerë.
Por helmi që ai mbjell në gjuhën
tonë, është më i madhi dhe
më i pashërueshmi se çdo gjë tjetër.
Po qe se vetë arbërit flasin
turqisht, atëherë ai do ta ketë më të
lehtë për të realizuar
planet e tij djallëzore në kurriz të
arbërve. Prandaj duhet libri
në gjuhën tonë. Ne duhet të njohim
veten, biri im, të njohim
atë që të tjerët na kanë mohuar, na e
kanë nëpërkëmbur.
Ne duhet të njohim e të mos i harro-
jmë gjithë ata etër që
kanë derdhur gjakun për t’ia ngritur
lart nderin dhe lavdën
Arbërisë. Shpend, gjithkush prej
nesh duhet ta pyesë veten
se a e kemi kryer detyrën tonë gjer
në fund ndaj Arbërisë! Ne
Skender Braka
jemi arbër dhe flasim fjalë të huaja.
Dhe pse e kuptojmë që
nuk duhet të veprojmë kështu,
heshtim. Vallë, kush ka dobi
prej kësaj? Dhjetëra e qindra të tjerë
që janë anekënd Arbërisë,
nuk bëjnë asgjë. Përse, vallë, ta
mohojmë gjuhën tonë? Përse
t’i harrojmë fjalët tona të bukura? Ne
duhet t’i shpëtojmë atij
rrafshimi të padukshëm, që kërkojnë
të na bëjnë të huajt. Ti
vetë, Shpend, a e di se prej nga ke
ardhur e se ku po shkon?
Kapedan Shpendi kaloi dorën mbi
flokët, lëpiu buzët
pasi nuk dinte se ç’të thoshte. Ku
donte të dilte atë Buzuku?
Heshti. Rrudhi vetullat dhe po men-
donte.
- Të pyeta, biri im, e ti nuk m’u
përgjigje, - e ngau
Buzuku më tej bisedën. Sadoqë
ndihej i lodhur dhe i dërrmuar,
rrjedha e kësaj bisede, sikur e kishin
çlodhur dhe ia kishte
lehtësuar barrën e dhimbjes.
- Dom Gjon, ç’djallin me fute këtu
në shpirt? Ç’dreqin
më fute këtu në trup e po më bren?
Fjalët e tua gjithkaherë
333
Një libër për Arbërit
kanë qenë të mençura dhe të
ngjitshme në mendjen e gjithkujt.
- Këtu e ca kohë më parë edhe unë e
kam ndier në trup
këtë brejtje, Shpend. I kam ndier me
vëmendje dhe thosha me
vete se kurrë në jetë nuk kisha për
t’u bërë një njeri i dijshëm
sa ata. Më dukeshin të largët, gati-
gati si të ishin perëndi.
Tani i gjykoj ndryshe dhe kjo, falë
vetëm librave. Ne jemi një
komb me kuturë tepër të lashtë,
kapedan. Sot për sot, kujtesa - Ju jeni i këndueshëm,
e kombit janë vetëm këngët dhe dom Gjon, dhe këto janë
gojëdhënat, por këto, nëse punë
nuk do të arrijnë të shkruhen, një ditë tepër të holla. Më shqiptuat
do të humbasin ose, ca fjalë, mbase nga ato që
më e keqja, të tjerët, ata që nuk na kanë shkruhen
dashur kurrë, do të nëpër librat tuaj të shenjtë
na i marrin dhe t’i servirin si të tyre. E e, mua do t’më duhen,
quaj me fat që sonte ndoshta, vite
udha na e solli të rrugëtojmë bashkë 334
dhe unë ta dhashë ty atë Skënder Braka
brejtje të trupit që ti t’ua japësh të për t’i kuptuar ato fjlaë.
tjerëve. Tani që mendoj Gjithandej, anë e kënd
se ke kuptuar prej fjalëve të mia, ndi- Arbërisë ka
hem i qetë. Kështu si unë pllakosur mynxyra. Di se
do të ndihesh dhe ti më pas. Kjo është për ta ndaluar këtë
radha, vazhdimësia. Ja, mynxyrë, duhet
kështu i ndodh njeriut. Jeta është të luftosh vetëm me shpatë.
trashëgimì, biri im. Ngandonjëherë këto punë
-Dom Gjon, po të ishte një ushtri e tërë më
do të kisha duken si ato të shiut që bie
ngritur shpatën e do t’i kisha grirë të e përmbyt dheun. Kjo e
tërë një e nga një, por këtë keqe vjen
që më është ngjitur në trup, nuk mun- nga njerëzit, madje diku
dem ta vras dot. Thuajmë, edhe nga njerëzit tanë.
për atë zot dhe për atë qiell! Për këto ke - Atëherë diç duhet të
shkruar në librin tënd? bëjmë për ta parandaluar
Ndër malësorët kam dëgjuar se po bëni këtë të
diçka që askush nuk e keqe të madhe që na ka
ka bërë më parë. Pa më thuaj, dom mbërthyer e po na e merr
Gjon, ç’të mira do t’i sjellë frymën.
Arbërisë libri juaj? - Po të jetë se libri juaj na i
- Po Shpend, për këto dhe të tjera kam mëson këto, të jap besën e
shkruar. Tani ti e burrit se fjalë nuk kam për
kupton ç’ke ndier dhe ç’ke mësuar nga të lënë pa futur këtu në këtë
lu-fta. Tani e kupton se kokën
ç’rëndësi të madhe ka për arbërit një time prej shkëmbi.
libër i shkruar në gjuhën Si tha kështu, kapedani u
e tyre. Të luftosh me shpatë është njëra ngrit mbi yzengjitë e kalit.
anë, biri im. Kryesorja Sytë e tij që feksnin si
është të dish përse të luftosh. Të dish të çeliku, lëshuan një
vësh në lëvizje jetën përshkënditje të
tënde dhe të atyre për të cilët je rreptë.
përgjegjës. Të kup tosh të keqen Gjon Buzuku ktheu
dhe kur ajo fshihet pas petkut të së mushkën paksa majtas e, si
mirës. la prapa