JOHN READER

Şehirlerin ve medeniyetin doğduğu 6 yer

Mezapotamya
Hindistan
Mısır
Çin
Orta Amerika
Peru.
Mezo
Şehirlerin temel itici gücü:Çiftçiliğin oluşumu=yerleşik oluşumlar
Tehdit potansiyeli olan savunma birimleri var.
Belirgin toplumsal sınıflar oluşuyor.
Yüksek-alçak kesimler var evlerden belli oluyor.
Çömlek bulunması; Yerleşik hayat, su bulundurulması, çocukların erken sütten kesilmesi
(Yemek yapabiliyorlar)
Çömlekçi tekeli: Avcılıktan yerleşim yaşam.
Sümerler:
Sabanın icadı
Köy toplumları birleşerek şehirler kurulmuş
Önce şehir sonra tarım
Çatalhöyük: DÜNYANIN İLK KÖYÜ(ŞEHİR)
BİR KASABAYI ŞEHİRDEN AYIRACAK GÖSTERGE
Topluluk içindeki sosyal ve ekonomik farklılaşma,tam zamanlı sanaatkar, tüccar ve çitçilerin
yaşadığı yerler köydür, hiyeraşik bir yapı yok.
Çiftçilik ve hayvancılık için uygun.
iNANÇ SİSTEMLERİ VE RİTÜELLERDEKİ DEĞİŞİM KÜLTÜREL DEVRİMİ SEMBOLİZE EDER.
ÖLÜ EV İÇİNDE=GEÇMİŞ ZAMANLARA BAĞLILIK, TOPRAK İSTEME HAKKI MEZAR=TAPU
ŞEHİRLER VARLIKLARINI TARIM FAZLASIYLA SÜRDÜRÜYOLAR
Sümerlerde kölelik var
TÜRKİYEDE KENTSEL GELİŞME KENT PLANLARI
Çağdaşlaşma projesi(kentsel gelişme) 4 boyut:
1-Bilgi, ahlak, sanat akılcı aydınlanma
2-Ekonomik: kapitalist, sanayileşme, özel mülkiyet kurumsallaşması
3-Ulus devlet ve temsili devletin kurumsallaşması
4-Eşitliği getirme: Özgür bireyler
BUNLAR KENTLEŞMEYLE GELİŞİR
Nüfusun yeni değerleri benimsemesi, kültürel değerler benimsemesi
1-osmanlıdan cumhuriyetin ilanına kadar olan kentleşm(SIKILGAN MODERNİTE) Osmanlı
kapitalizme açılıyor. Özel alan kamusal alan farklılaşıyor. Bürokrasi geliyor. Banka, sigorta,
otel SENİ BİR MERKEZ YARATMAK ZORUNDA BIRAKIYOR. Ulaşıma ihtiyaç oluyor, demiryolu,
posta, yollar, rıhtım, statüye göre ayrım.
2-CUMHURİYET-2.DÜNYA SAVAŞI: Köktenci çağdaşlama (BATIYA RAĞMEN BATILILAŞMA)
Mekansal strateji: ANKARA BAŞKENT DEVRİMCİ BİR KARARDIR ULUSALCI ÇAĞDAŞLAŞMA
2-ÜLKEYİ DEMİRAĞLARLA ÖRMEK: ANKARA MERKEZLİ İÇ PAZAR, ANKARA HERYERE SAHİP
OLSUN DİYE
3-FABRİKALARIN BU DEMİRYOLLARINA KURULMASI
Ankara belediyelerin elinin altına kalıyor, iş uzmanına kalıyor bina dikiminde
3-1950-60:HALKA RAĞMEN HALK İÇİN: tarımda teknolojik gelişme, kırdan kopma, tr de çok
hızlı kentleşme, ankarada yılda yüzde altıyken bu tüm türkiyeye yayılıyor.
Kentler 2 yapıya sahip olmak zorunda kaldılar: eski yenilenen ve yeni yenilenen
KURUMSAL DÜZENLEME
1-İLLER BANKASININ KURULMASI
2- BELEDİYE GELİRLERİ KANUNU
3-TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARININ KURULMASI
4-İMAR KANUNUN ÇIKARTILMASI
5-İMAR VE İSKAN BAKANLIĞININ KURULMASI
Ödeme güçleriyle uyumlu konut sağlayamıyorlar. Ve bu krize gecekondu çare oluyor.
Sığılmayınca apartman düzenine geçmek zorunda bakıyorlar
1960-80: DARBE, DEVLET YÜKÜ ALIYOR. Dışa göç de oluyor. Ankara da hava kirliliği oluyor.
Köylüler hep köylü. Arada kalışın kültürel yansıması arabesk müziktir. Kent büyüdükçe kalite
düşmeye başlıyor.Metropolitanlık yok azmanlaşmış bir sanayi var.

1-Kentsel koruma planları

2-Turizm alanlarının yapılması
2 yeni uzmanlık alanı yaratıyorlar.
Gece kondu yasası çıkarılarak

1980 Sonrası Dönem: Nüfus ve sermayenin mekandaki yeniden dağılımı.

1-ihracat
2-altyapı telekomikasyon
3-küresel ekonominin yeni kurumları
GAP düzeltmeye çalışıyor.

CONSTANTİNA
Fatihle constantin dinsel olarak anlayışlılar
Bağdatla rakip=altın çağının merkezi
Romalı olmak=Hristiyan olmak
Roma döneminde asıl başkent roma ama const ta yükselme döneminde rakip

ŞEHİR VE ŞEHİRLEŞME
Şenlendirme olarak da geçer. Osmanlı fethettiği topraklardan da etkilenir.
Barış ile alma: Halka asla dokunmazlar, vergi alırlar.
Suriçi: Gayrimüslim yerleşkeleri
Savaşla alma: Mal, ibadet el konulur. Esir halk fidye ödeyip özgürlüğüne kavuşabilir.
Şehir kanunnameleri hazırlanılır. Şehrin önceki haline de bakarlar ki devamlılık olsun.
Nüfus ve mülk sayımı, şehirdeki şenlendirme ihtiyaçlarına bakılır. Mahalle mi köy mü o
belirlenir. Tahrir defterlerine yazılır. Yaklaşık 4k tane.
ADALET: Hukuki işlemler belirlenir. Asayiş, halkla devlet arası iletişim olarak kadı atanır. Osm.
Şehircilik kazadır.
Süreklilik ilkesi: İslam ve türki adaletler devam edilmek istenir. Fethedilen yerlerin kültürüne
saygı, eski yapıları bozmama.
AVRUPA DA SÖMÜRGE: Baştan sona yıkılır ve yeni bir şey inşa ederlerken Osmanlı bu yapıları
korur. Kozmopolik bir yapıya bürünür.
Çok kültürlülük- bir arada var olma: Her dine AŞŞIIRRIII SAYGILII MÜKEMMEL EFSANE Bİ
SAYGI MMHH NEFİS. AVRUPA BÜLE DEĞİL MORUQ OSMANLIDA HER YERE OTURABİLİYON
AMA BİZANS NERDE OTURDUĞUNA KARIŞIYO BU DEMEKTİR Kİ GETTO. BU YAPININ NEDENİ
HUKUKTUR.
Kendi kendini yöneten şehirler: Bir hukuk çerçevesinde yerel uygulama.Şehrin ihtiyaçlarını
karşılamak zorundadırlar.
Bu hayata geçiş için mekanizma gerekir:
1- Nüfus ve iskan: Mevcut yapısı belirlenir. Ona göre bir iskan belirlenir.
2- İbadet ve Külliye: külliye tüm şehrin giderlerini karşılar
3- Mahalle kültürü: İskan alanları, idari birim: vergi toplama işleri var.Herkes
birbirinden sorumlu
4- Çarşı-Pazar: Han, bedesten açık kapalı uzun çarşılardan oluşur. Hanlarda toptan
alım satım yapılır. Çarşı parekende tekli.
Mahalle içinde de şehir merkezi olarak tanımlanır. Eğer şehir büyük ticaret yolları
üzerindeyse bedesten vardır. Bedesten iş hanı gibi tanımlanabilir. Daha nitelikli şeyler
satılır.
Bedestenle han arasındaki cadde denilebilecek şey çarşılardır.
İş mekanlarının mülkiyeti: Dükkanların mülkiyetinin neredeyse tamamı vakıflara aittir.
Ordan gelirlerle altyapı-üstyapı oluşturuyorlar.
VAKIFLAR: Kinda hayır işi. Vakıflar yerleri alıp değerlendiriyolar
Büyük: Sulatanların yaptığı vakıf Küçük: Özel
Vakfın çok olması : Medeniyet DİNİ AMAÇLA
LONCANIN EN ÖNEMLİ GÖREV: ŞEHRİN GÜNDELİK İHTİYAÇLARINI KARŞILAYACAK
İKTİSADI SİSTEMİ KURMAK
Güçlüler kendi kararlarını kendileri verebiliyor.
19.yy okur arttı. Tekke means tasavvuf.
KUDÜS MEKKE İSTANBUL İNSANLIĞIN YÖNELİŞİNDEKİ EN ÖNEMLİ ÜÇ ŞEHİR