Engineering Technology

bxcsfkare ;dlaIKfõoh
Auto Mobile 02

1
 tkacsul m%Odk ixrpl

tkacsula m%Odk jYfhka fldgia ;=klska iukaú;h'

1. tkacska no (Engine block)

2. tkacska ysi (Engine Head)
3. f;,a fok (Oil pan/Sump)

tkacska ysi" no yd f;,a fok iïnkaO ù we;s wdldrh my; rEmfha oelafõ'

tkacska no

එකම කකොටසක් කෙස චීනච්චට්ටි කෙෝහකෙන් කහෝ අලුමිනියම් මිශ්‍ර ෝහ වලින් වාත්තු කර නිපදවා
ඇත. වාත්තු කිරීකේදී පිස්ටන් චලිතෙ සඳහා සිලින්ඩර ෝ රයන්ද , දඟර කඳ භ්‍රමනනය ඳඳ මන්
ෝ රයන්ද, ජහ කු ර, ෝෙල් ගමනන් මන ර්ගද ඇණ ඳවි කිරීමන ඳඳ සිදුරු ද අවශ්‍ය පිදි වාත්තු කර ඇත.
එන්ජින් බඳ තනි සිලින්ඩර සහ බහු
සිලින්ඩර කෙස පැවතිෙ හැකි අතර
එන්ජිකේ කහෝ බාහිර කකොටස්
එන්ජිේ බඳට සවි කේ.

2
එන්ජිේ බකඳහි අන්තර්ගත කකොටස්.

 පිස්ටන්
 සබැඳුේ දණ්ඩ
 දඟර කඳ
01.පිඳ්ටනය ( Piston )

පිස්ටනෙ පිස්ටන් අත මගින් දඟර කඳට සේබන්ධ ව පවතින අතර දහන්කේදී එන්ජිම තුෙ නිපදවන
ශ්‍ක්තිෙ පිස්ටන හිස මතට ෙබාකගන පිස්ට අත හරහා දඟර කඳට ෙබාදීම සිදු කේ.පිස්ටන් ඇලුමිනියම්
මිශ්‍ර ෝහ කෙන් නිෂ්පාදනෙ කරනු ෙබන අතර ප්‍රඳ රන ා සිය සඳහා කමෙ ෝට්පර් ෝ ඉලිප්සිය ක ර
හැඩෙට නිපදවයි. පිස්ටන් බකඳහි ඳම්පීඩන සහ ෝෙල් ාහලු සඳහා ඇලි ඳකඳ් කර ඇෙ. පිස්ටනෙ
පිස්ටන් අතට සේබන්ධ කිරීම සඳහා පිස්ටන් බද හරහා ගිෙ සිදුරක් තුෙ පිස්ටන් ඇණෙ නේ කෙෝහ
විල්ෙක් ඇත. එන්ජිේ කාර්ෙක්ෂමතාවෙ සඳහා පිස්ටනකේ හා සිලින්ඩරකේ වක්‍ර ුහහුනත් අතර වායු
කරෝධක ුහද්‍රාවක් පවත්වා ගැනීම වැදගත ්් කේ . එවිට පීඩනෙ ඉහෙ ගිෙවිට ඒ තුෙ ඇති වායු මිශ්‍රණෙ
ඉවතට කාන්දු කනොකේ. වායු කරෝධක ුහද්‍රාව දුර්වෙනේ වායුව කාන්දු කේ.කේවා පුඹු ක න්දු ා යු කෙස
හඳුන්වනු ෙැකේ. කමම ුහද්‍රා තත්ත්වෙ පවත්වා ගැනීම සඳහා පිස්ටන් වු උ කපකාරී කේ.

msiagkhl m%Odk fldgia

3
 msiagka j<¨
කමම වු උ වර්ග කදකකි.
 iïmSvk j<¨
 f;,a md,k j<,a,

පිස්ටනකේ ඉ හ ෝකොටඳට ඳම්පීඩන

ාළලු සේබන්ධ කේ. කේවා එකක් කහෝ ඊට
වැඩි ගණනක් ඇත.
ෝමනහි ප්‍රධා න ක ර්යය ාුයෝ පිඳ්ටනය
සිලින්ඩරය අෙර ා යු මුද්‍ර ා ෝ ොඳින්
පාත්ා ගැනීමන ෝ්.
ඉන් අනතුරුා ෝයෝදුයෝ ලිහිසිෝෙල්
ද න කුටීරය තුහට පැමිණීමන ප හනය ඳඳ ෝයොද ඇි ාළලු ෝ්. මමන නිඳ මමන ාළලු ෝෙල් ප හන
ාළලු ෝහඳ ැඳින්ෝ්. ෝමනමන ාළලු ඳම් න්ධා ාන ඇලි තුහ ලිහිසි ෝ ල් ගමනන් කිරීමන ඳඳ සිදුරු
පිහිටුා ඇෙ.

කේවා සාමාන්ෙ කාමර කෂ්ණත්වෙ තුෙදී වුල්ෙක් කෙස කනොකපකන්. එනේ කේවාකේ කදකකෙවර
එකිකනකට සේබන්ධ කනොකේ. එම පරතරෙ (Ring Gap) කෙස හැඳින්කේ. කමෙ නිෂ්පාදකො විසින්
තීරණෙ කරනු ෙබන අතර රත්වීකේදී ප්‍රසාරණෙ වී වු උ පරතරෙ නැතිවන කකාරෙට නිමවා ඇත.

වු උ තැනීම සඳහා විවිධා ෝහ ාර්ග චීනච්චට්ටි ඳමනඟ මිශ්ර කර කෙොදා ගනු ෙබන අතර පුුහ වුල්ෙ
වැඩි වශ්‍කෙන් රත්වන බැවින් එහි මතුපිට කක්‍රෝමිෙේ වැනි කෙෝහ තටුවකවක් සියුේ කෙස කකල්ප කකකර්.

02.ඳ ැදුම් දණ්ඩ. (Connecting Rod)

පිස්ටන හා දඟර කඳ එකිකනක සේබන්ධ කරනුකේ ඳ ැඳුම් දණ්ඩ ෝ ාෙ පිඳ්ටන් අෙ මගිනි. එහි එක්
කකුවරක් කුඩා කකොණ කෙසද අකනක් කකුවර මහා කකොණ කෙසද හැඳින්කේ. කුඩා කකොණ සංවෘත
වන අතර එෙ පිස්ටනකේ පිස්ටන් ඇණෙ සමග සේබන්ධ කේ. මහා කකොණ අර්ධ වෘත්තාකාර කකොටස්

4
කදකකින් යුක්ත ඒ. කමෙ දඟර කඳට සවි වන විට ඝර්ෂණෙ අවම කිරීම සඳහා ප උ කබොිදේ කෙොදා
ගැකන්. ප්රභෙ බෙෙන්ට ඔකරොත්තු ි ෙ හැකිවන කෙස මිශ්‍ර වාකන් වලින් I අකුකර් හැඩෙට හරස්කඩ
පිහිටන කසේ නිපදවා ඇත.

iïnkaOl oKafâ m%Odk fldgia

03) දඟර කඳ ( Crank Shaft)

ඉන්ධන දහනකෙන් නිපදවන බෙෙ පිස්ටන් අත් ඔස්කසේ දඟර කඳට ෙබාකගන එම බෙෙ ඉටතට නිකුත්
කිරීම සඳහා දඟර කඳ ශ්‍ක්තිමත් විෙ යුතුෙ. එනිසා මිශ්‍ර වාකන් වලින් නිපදවන අතර පිස්ටනෙටෙැකබන
කර්ඛීෙ චලිතෙ භ්‍රමණ චලිතය බවට පත්කිරීම දඟර කඳ මගින් සිදු කකකර්. දඟර කකඳේ රර්නෙ වර්ග
කදකක් පවතී.ඉන් ප්‍රධාන රර්නෙෙ සිලින්ඩර බඳට ද මහකකොන් රර්නෙෙ පිස්ටන් අතටද කබොිදේ
කධාරකෙන් සේබන්ධ කේ. රර්නෙ ස්කන්හනෙ සඳහා දඟර කකඳහි කතල් සිදුරු විද ඇත.
oÕr l|ys m%Odk fldgia
is,skavr 4l oÕr l|la my; oelafú'

5
cj frdaoh
දඟර කකඳේ එක් කකෙවරකට රව කරෝදෙ සවි කේ. කමෙ න්ජිකමන් නිපදවන රවෙ චාෙක ශ්‍ක්තිෙ කෙස
ගබඩා කර තබාගනු ෙැකේ. එක් වරක් බෙෙ නිපදවූ පසු නැවත බෙෙ ෙැකබන කතක් දඟර කඳ
කැරකීමට එම බෙෙ ුහදා හැරීම කමහි ප්‍රධාන කාර්ෙෙ කේ.

uqyq¾;k .shrh yd iïnkaO oÕr lola my; oelafú'

6
 tkacsï ysi (Engine Head)

tkacska ysi ÖkÉpÜá fyda weˆñkshï ñY% f,day Ndú;fhka jd;a;= lsrSu uÕska
ksmojkq ,efí' we;eï úg wêl ;dmhla ksmojk tkacska ksIamdokh i|yd ;U ñY% f,day
fhdod .kshs'

එන්ජින් බඳට ඉහලින් සේබන්ධ කරන කමෙ ි ගු ඇණ කහෝ කදකකොන් කපොට ඇණ මගින් සේබන්ධ
කර ඇත. චූෂණ හා පිටාර වෑල්ව කේ තුෙ ක්‍රිො කරනු ෙබන අතර දහන කුර,රච චූෂණ හා පිටාර මාර්ගච
පුලිඟු කප්නු කහෝ ඉන්ධන විි න තාප කප්නු සවිකිරීම සඳහා සිදුරු ද කේ තුෙ සකස් කර ඇත

f;,a fok (Oil Sump)

txcsfï iafkayk moaO;sfha ls%hdldrS;ajhg wjYH iafkayk f;,a .nvd lr .ekSu
i|yd f;,a fok fhdod.kq ,nhs' fuys jdhq frdaOl uqødjla we;s lsrSu i|yd .Eialgh
fhdod .kS' wmsrsisÿ iafkayl f;,a bj;a lsrSu i|yd úfYaIs; jQ isÿrla f;,a fok ys my<
fldgfia msysgd we;'

7
එන්ජිමක tkacska no, tkacska ysi, f;,a fok, කමම ප්‍රධාන කකොටස් තුන එකිකනක සේබන්ධ
කිරීකේදී තුනී තඹ කහෝ වාකන් තහඩු වලින් සාදන ෙද ගෑස්කටු (Gasket) භාවිතා කරයි.එමගින් කහොඳින්
ුහද්‍රා වීම සිදුවන අතර කේ හරහා eඑන්ගින් බකඳහි ඇති ස්කන්හන හා සිසිෙන මාර්ග වෙ අනුරූප කුහර
සේබන්ධ කේ.
එන්ජිේ හිස හා එන්ජිේ බඳ අතර ඇති ගෑස්කටෙ කනොමැති වීමක්ච ප උදු වීමක් කහෝ ඇදවීමක් කවකහොත්
පහත කදෝෂ ඇති කේ.

1. චූෂණ පහකර්දී සිලින්ඩරෙ තුෙට පිටතින් වාතෙ ඇද ගැනීම.

2. සේපීඩන පහකර් අධික පීඩනෙ හුහකේ සේපීඩිත වාතෙ පිටතට කාන්දු වීම.
3. සිසිෙන මාර්ග ුහද්‍රා කනොවීම නිසා සිලින්ඩරෙ තුෙට කහෝ පිටතට රෙෙ කාන්දු වීම හා කතල් සමග මිශ්‍ර
වී කතල් කදනට ගො ොම.
4. සිසිෙන මාර්ග තුෙට කතල් ගමන් කිරීකමන් රෙෙ සමග මිශ්‍්ර වීම.

lmdg tl,i (Valves)

සිේපහර එන්ජිමක සෑම සිලින්ඩරෙක් සඳහාම වෑල්ව කදක බැගින් කෙොදා ඇති අත්‍ර ඒවා චූෂණ සහ
පිටාර වෑල්ව කෙස හඳුන්වනු ෙැකේ. චූෂණ වෑල්වෙ හරහා කපට්‍රල් වාත මිශ්‍රණෙ කහෝ වාතෙ සිලින්ඩරෙ
තුෙට ඇතු උ කිරීමත පිටාර වෑල්ව හරහා දැවුනු වාතෙ
පිටකිරීමත සිදුකේ. නුහත්එ න්ජින් කාර්ෙක්ෂමතාවෙ වැඩි
කිරීම සඳහා චූෂණ වෑල්ව හිස විශ්‍ාෙව නිපදවීම කහෝ එක්
සිලින්ඩරෙක් තුෙට වෑල්ව තුනක් කහෝ හතරක් කෙොදන
අවස්ථා ඇත.කමම වෑල්ව නිකල්ච කක්‍රෝමිෙේච කකොකබෝල්ටුච
අඩංගු මිශ්‍ර වාකන් වලින් නිපදවනු ෙබයි.

8
leñ oKav (Cam Shaft)

lmdg ls%hd;aul lsrSu i|yd wjYH jk

leñ fm;a; wvx.= jk BIdj leñ oKav f,i
ye|skafú' oÕr l|g iïnkaO jk .shr
frdaohla u.ska fyda t<jqï má fya oïje,a
u.ska leñ oKav N%uKh lrkq ,efí'

කැමි දණ්කේ භ්‍රමණ කේගෙ දඟර කකඳේ භ්‍රමණ කේගකෙන් හිද අඩක් පමණ කේ. කැමි දණ්ඩ එන්ජින් හිස
තුෙ කහෝ එන්ජින් බකඳහි අන්තර්ගත කේ. රූපකේ දැක්කවනුකේ බකදහි පිහිටි අවස්ථාවකි. එහිි කපාට
විවෘත කිරීම සඳහා තල් උ දඬු අවශ්‍ය කේ. නුහත් එන්ජිේ හිකසහි කැමි දණ්ඩ පිහිටන විට සුැිලලි බාහුව
පමණක් භාවිතා කේ.

කැමි කපත්කතහි නාසෙ ඉහෙ සීමාකේ පවතින විට තල් උ දණ්ඩ ඉහෙට ගමන් කරයි. එමනිසා සුැිලල්ෙ
පහෙට ෙන අතර එහිදී වෑල්වෙ පහෙට ෙෑකමන් චූෂණ කපාටෙ සේපූර්ණකෙන් විවෘත කේ. එම
අවස්ථාකේදී දහන කුර,රෙට අවශ්‍ය ඉන්ධන කහෝ වාතෙ ඇද ගැනීම සිදුවන අතර නැවත කමහි නාසෙ
දකුණු පසට කැරකීකේදී වෑල්වෙ වැසී ෙයි.වෑල්වෙ විවෘර්ථ වන කපිදම
කස - valve lift –කෙස හැඳින්කවන අතර එම කස චූෂණ කපාට සඳහා
පිටාර කපාට වෙට වඩා වැඩිෙ. එම නිසා එන්ජිම තුෙට වාතෙ කහෝ
ඉන්ධන වාත මිෂ්‍රණෙ ඇද ගැනීම වැඩි කර ඇත.

9
fudag¾ r:hl ld¾hlaIu;djh by< kexùfï Wml%u
 g¾fnda pdc¾ Ndú;h
 iqm¾ pdc¾ Ndú;h

tkacsula ;=< ksmofjk úfudapl jdhq

 fkdoejqKq yhsfv%dldnk (HC)

 ldnka fudfkdlaihsâ (CO)
 khsg%cka Tlaihsâ (NOx)

úfudapl jdhq md,kh lsrSfï Wml%u

1' tkacska is,skavrh ;=< bkaOk oykfha oS úfudapl jdhq ksmoùfï
ls%hdj,sh md,kh lsrSu'
2' tkacsfuka ksmojk ,enQ úfudapl jdhqkaf.ka ndysr mrsirh fj; uqod
yrskq ,nk wys;lr jdhq m%udKh md,kh lsrSu'

msgdr jdhq ixirKh (Exhaust gas recirculation – EGR)

tkaacsu wêl WIaK;ajhlg m;a ùfuka khsg%cka Tlaihsâ iy ldnka fudfkdlaihsâ
jeks jdhq ksmofõ' tkacsu wêl WIaK;ajhlg m;aùu j<lajd .ekSu i|yd wêl ;dm
Odrs;djhlska hq;a oyKhg iïnkaO fkdjk jdhqjla pQIK jdhq iuÕ ñY% lr tkacsu ;=<g
heùfuka fuu ls%hdj,sh j<lajd .; yel' fuh msgdr jdhq ixirKh f,i yeoskafú'

W;afm%arl mrsj¾;l Ndú;h

wêl WIK;ajfha we;s msgdr jdhqj W;afmarl mrsj¾;lh yryd .uka lsrSfï oS tajd
ydkslr fkdjk fjk;a jdhq njg
m;afõ' W;afmarl mrsj¾;lh
ksyËlrh ;=< we;s msÕka ueá
yrhla ;=< ;ekam;a lr we;'

10
ෝමන ටර් රථ මන්ජිම් ාර්ගීකරණය

ඉන්ධන දහනෙ වන ස්ථානෙ අනුව

1. බාහිර දහන එන්ජිේ
2. අභයන්තර දහන එන්ජිේ

ජ්වෙන ක්‍රිොවලිෙ කරේභ වන ස්ථානෙ අනුව

1. පුළිඟු ජ්වෙන එන්ජිේ
2. සේපීඩන ජ්වෙන eඑන්ජිේ

පහර ගණන අනුව

1. කදපහර එන්ජිේ
2. සිේපහර එන්ජිේ

භාවිතාවන ඉන්ධන වර්ගෙ අනුව

1. ඩීසල් එන්ජිේ
2. කපට්‍රල් එන්ජිේ

සිලින්ඩර ගණන සහ ඒවාකේ පිහිර,ම අනුව

1. තනි සිලින්ඩර
2. බහු සිලින්ඩර
 එකකලි එන්ජිේ
 V හැඩැති එන්ජිේ
 W හැඩැති එන්ජිේ
 විරුද්ධ කෙස සිලින්ඩර පිහිටි එන්ජිේ
 විරුද්ධ කෙස පිස්ටන් පිහිටි එන්ජිේ
 අරීෙ එන්ජිේ

සිසිෙන ක්‍රමෙ අනුව

1. වාත සිසිෙන
2. ද්‍රව සිසිෙන

11