‫خصوصی مقالہ‪:‬خدمت خلق‬

‫دختمۺقلخ ےکاعمرشےۺاورۺااسنینۺتحصۺرپارثات‪،‬اکیۺیقیقحتۺاجزئہ‬
‫اصبحۺرثوتۺ‪،‬اداروںۺاوراعؾۺااسنؿۺےکۺےئلۺرفنمد‪،‬وصخیصۺاوررکفازیگنرحتری‬

‫قیقحتۺورحتری‪:‬اجمدہیلع‬
‫‪mujahidali125@yahoo.com,0333 457 6072‬‬

‫الخہص‪:‬ۺذموکرہۺاقمہلۺدختمۺقلخ‪،‬ارغاضۺواقمدصس معیتۺکلسنمۺاُومراکااحہطۺرکاتےہۺ۔ۺاقمہلۺوکۺاالسؾۺ‪،‬رقآؿۺ‬
‫اورااحثیۺےکۺانترظںیمۺایبؿ ایکایگےہ ۔العوہۺازںیۺہیۺاایبنےئۺارکاؾۺیکۺریستۺاوراحصہبۺرکاؾۺزبراگؿۺدنیۺیکۺریستۺ‬
‫اکااحہطۺیھبۺرکاتےہ۔رصتخماکحایتۺ‪،‬اوقاؽۺذرںیۺااکسہصحۺ۔ںیہۺ۔دختمۺقلخۺےکۺوحاےلۺےسۺاسیسنئۺایسفنیتۺااشکنافتۺ‬
‫‪،‬تحصۺۺرپتبثمۺارثاتۺوصخصۺوطررپاسۺںیمۺاشلمۺےئکۺےئگۺںیہ۔اسۺےکۺالعوہۺالہۺرثوتۺرضحاتۺیکۺذہمۺدٓارایںۺ‬
‫اورافسراشتۺرمبتۺیکۺیئگۺںیہ‬

‫دختمۺقلخۺاکتہبۺاسدہۺاسوہفمؾۺےہینعیۺاہللۺیکۺولخمؼۺیکۺدختمۺ‬
‫رکان۔ارگاالسؾۺےکۺانترظںیمۺدںیھکیۺوتاہللۺیکۺراضےکۺےئلۺدیھکۺ‬
‫دمدواعتوؿرکان۔ہیۺوہۺذجہبۺےہۺسجۺیکۺ‬
‫ۺ‬ ‫ااسنتینۺیکۺاجزئاکومںۺںیمۺ‬
‫وہجۺےسۺالہۺرثوتۺرضحاتۺدیھکۺااسنتینۺیکۺدختمۺرکےتۺںیہ۔ۺوہۺ‬
‫ذجہبۺےہسجۺیکۺدبوتلۺوکیئۺیھبۺدنبہۺاہللۺیکۺراضاورابراگہۺایہلۺںیمۺ‬
‫رقتبۺاکدرہجۺاپےنۺاکالہۺاثتبۺوہاتکسےہۺاورولخمؼۺںیمۺیھبۺدنسپدیہۺ‬
‫رہھٹاتکسےہ۔ذہلاامنز‪،‬روزہۺ‪،‬جحۺ‪،‬زوکۃۺیکۺرطحۺہیۺیھبۺاکیۺامہۺ‬
‫ابعدتۺےہ۔نکیلۺہیۺابتۺیھبۺذنہۺنیشنۺرےہۺہکۺدختمۺقلخ ُۺُکۺ‬
‫دنیۺںیہنۺےہ۔‬
‫یہیۺےہۺابعدتۺیہیۺدنیۺوۺاامیں‬
‫ہکۺاکؾۺآےئۺداینۺںیمۺااسنںۺےکۺااسنں‬
‫ہفسلفۺدختمۺقلخ(امسیجۺوبہبد)ۺاورۺارغاضۺواقمدص‬
‫دختمۺقلخۺوامسیجۺوبہبداکۺاونیلۺدصقمیہیۺےہہکۺاعمرشےۺےکۺاؿۺ‬
‫حےسۺدمدرکانہکۺوہۺاکیۺتحصۺ‬
‫ےسپۺوہےئۺارفادوہقبطۺہکۺاسۺرط ۺ‬
‫اکیۺتہبۺڑبےۺزبرگۺاوراعملۺوجاعقشۺرقآؿۺےھتۺ‪،‬وہۺامتؾۺ‬
‫رمُعرقآؿۺودحثیۺاکدرسۺدےتیرےہ۔اؿۺاکانہکاھتہکۺارگوکئۺھجمۺ‬
‫ےسۺہیۺوپےھچۺہکۺامتؾۺرقآؿۺاکالخہص(وچنڑ)ۺایکےہ!وتںیمۺایبؿۺ‬
‫رکوںگاہکۺرصػۺ‪۳‬ۺزیچںی!‬
‫اہللۺاعتٰیلۺےکۺااکحامتۺیکۺریپوی‬
‫وضحرﷺیکۺتنسۺابمرہکۺرپلمع‬
‫ولخمؼۺدخایکۺدختم‬
‫ہکبجۺایسۺرطزرپالعہمۺرازیۺابعدتۺیکۺریسفترکےتۺوہےئۺرحتریرکےتۺ‬
‫ںیہۺہکۺابعدتۺیکۺصیخلتۺ‪۲‬زیچوںۺرپلمتشمۺےہ‪،‬اکیۺاہللۺےکۺمکحۺیکۺ‬
‫م‬
‫میظعتۺاوردورسااہللۺیکۺ خلقوؼۺرپتقفش!‬
‫ذہلارقآؿۺاکۺہیۺرسیتاۺمکحۺدختمۺقلخۺسجۺۺاکقلعتۺوقحؼۺاابعلدۺےسۺ‬
‫ےہ‪،‬اقمہلۺاکاسۺوصخیصۺومعوضعۺےہ۔آںیئۺدںیھکیۺہکۺدختمۺ‬
‫قلخۺایکۺزیچےہۺ۔‬
‫دختمۺقلخۺایکےہ‬

‫لَُك‬
‫ل َ َقد َۺك َؿۺ م ِف َۺر ِ‬
‫وُسؽۺاّللِّۺاُوسَ ٌةۺ َح َس َی ٌةۺ االزحابۺ‪:‬ۺ‪۲٢‬‬
‫رتہمج‪:‬ۺےبکشۺںیہمتۺروسؽۺاہللۺیکۺریپویۺرتہبۺےہ‬
‫َ ُْ ن ِ‬
‫َ ٌۃۺۺارات‪٢۱:‬‬ ‫ِإ ّنۺا م ُْو ُ ْ‬
‫ُ َؿۺ ِإ ْ َ‬
‫رتہمج‪’’:‬املسمؿۺآسپۺںیمۺاکیۺ ُدورسےۺےکۺاھبیئۺںیہ‬
‫وااحدثی‬‫ذمبہِۺاِالسؾۺںیمۺدخِتمۺقلخۺیکۺاتیمہۺوۺاافدتی‪:‬آایتۺ‬
‫رقآؿۺیکۺرظنںیمۺاکیۺاملسمؿ‪،‬ۺدورسےۺاکاھبیئۺےہۺوترھپہیۺےسیکۺ‬
‫نکممۺےہۺہکۺاکیۺاھبیئۺاےنپۺاھبیئۺیکۺدمدہنۺرکے۔‬
‫وسرۃۺینبۺارسالیئۺےکۺرسیتےۺاوروچےھتۺروکعۺںیمۺوقحؼۺ‬
‫اابعلداوردختمۺقلخۺےسۺقلعت‪٢۶‬ۺاومرایبؿۺےئکۺںیہ‪،‬نجۺںیمۺےسۺ‬
‫ھچکۺہیۺںیہۺہکۺرہتشۺداروں‪،‬ونیکسمںۺاوراسمرفوںۺوکاؿ ْ‬
‫ۺاکحۺ‬
‫دایاجےئ۔ذہلانجۺومتمؽۺارفادوکاہللۺےنۺامؽۺدوتلۺےسونازےنۺےکۺ‬
‫العوہۺاؿۺوکرسےسۺےلۺرکاپوںۺکتۺتحصۺوالسیتمۺیکۺدوتلۺیھبۺ‬
‫اطعیکۺےہ۔وتارگاؿۺامتؾۺوتمعنںۺےکۺابووجداؿۺںیمۺدختمۺقلخۺ‬
‫اکذجہبۺاوررمحۺہنۺارھبےۺوتاسۺاکبلطمۺہیۺےہۺہکۺاؿۺالہۺرثوتۺ‬
‫رضحاتۺاکدؽۺیہۺاؿۺوتمعنںۺےسۺنایلۺےہۺاورہیۺااہتندرےجۺیکۺ‬
‫ےبیسحۺیھبۺےہ۔اہللۺاسۺرطحۺیکۺےبۺیسحۺرپتخسۺرگتفۺ‬
‫رکاتےہ۔ایدرےہۺہکۺرافیعۺاکومںۺےسۺاہللۺیکۺراضےئۺایہلۺاوروقحؼۺ‬
‫ن‬
‫اابعلدۺیکۺاداگئۺوہیتۺےہ۔ہیۺاعمرشےۺےکۺوہۺاقبطتۺںیہۺنجۺیکۺ‬
‫دوجلیئۺاوردادریسۺرکانتہبۺرضوریۺےہۺاتہکۺاکیۺااسیاعمرشہۺتشنکلۺ‬
‫وہاہجں وکیئۺرپاشیؿۺرظنہنۺآےئۺ۔اوراؿۺیکۺاسۺرطحۺےسۺدمدیکۺ‬
‫اجےئۺہکۺزعتۺسفنۺیھبۺرجموحۺہنۺوہ۔‬
‫دختمۺقلخۺےکۺےئلۺدیپۺاۺایکۺااسنؿۺوک‬
‫ورہنۺاطتعۺےکۺےئلۺھچکۺمکۺہنۺےھتۺرکوایبں‬
‫دختمۺقلخۺںیمۺاصبحۺتیثیحۺاورالہۺرثوتۺارفاداکامہۺرکدار‬
‫ےتہکۺںیہۺہکۺالصۺااسنؿۺویہۺےہۺوجدورسوںۺیکۺنارطاتیجےہ۔ویکہکنۺ‬
‫اےنپۺےئلۺوترہوکیئۺاتیجےہ۔دختمۺقلخۺوتہیۺےہۺہکۺاےنپۺامؽۺدوتلۺ‬
‫دنمذدنیگ ُۺگزارںیکسۺاورۺاؿۺےکذایتۺوامسیجۺاقلعتتۺاسۺرطحۺےسۺ‬
‫وہاجںیئۺوجاؿۺیکۺالصںوتیحںۺوکدالدےۺںیکسۺاتہکۺاؿۺےکۺنادناؿۺیکۺ‬
‫رتیقۺوہےکس۔‬
‫ۺ‬
‫یکۺروینشۺںیم‬
‫االسؾۺںیمۺوقحؼۺاابعلدۺاکدختمۺقلخۺےسۺرہگاقلعتۺےہ۔ۺاےلگۺ‬
‫احفصتۺںیمۺرقآؿۺاورتنسۺیکۺامیلعتتۺیکۺروینشۺںیمۺںیمۺدختمۺ‬
‫قلخۺاکاجزئہۺایلاجےئۺاگ۔ۺسجۺےسۺادنازہۺوہاگہکۺہیۺانتکامہۺہبعشۺےہۺ‬
‫اوراوراالسؾۺاسۺنمضۺںیمۺینتکۺدیجنسہۺرھنمایئۺرفامہۺرکاتےہۺاتہکۺ‬
‫اصبحۺرثوتۺاینپۺذہمۺداریۺوکاجؿۺںیکس۔‬
‫رقآؿۺاپکۺاوروضحرﷺیکۺریستۺابمرہکۺوامیلعتتۺےکۺاطمقبۺ‬
‫بسۺےسۺرتہبنیۺااسنؿۺوہۺےہۺوجدورسوںۺوکعفنۺاچنہپےئ۔ایسۺےئلۺ‬
‫رتہبنیۺااسنؿۺاکۺاکیۺامنایںۺوفصۺۺدختمۺقلخۺیھبۺےہ۔االسؾۺاےنپۺ‬
‫ےہہکۺریخوالھبیئۺاورۺاےھچۺاکؾۺرکںیۺوجہکۺ‬
‫امےننۺواولںۺوکۺہیۺمیلعتۺداتیۺ ۺ‬
‫دختمۺقلخۺاکۺالزیمۺزُجوۺںیہۺ۔ایسۺےئلۺاکیۺاملسمؿۺوکدورسےۺ‬
‫املسمؿۺاکاھبیئۺرقاردایایگۺایگۺےہ۔۔اسۺےئلۺاہکاجاتکسےہہکۺدختمۺ‬
‫قلخۺۺاالسیمۺامیلعتتۺاکۺاکیۺ ُکلیدۺیۺاوردردنشخہۺاببۺےہ۔‬
‫رقآؿۺاپکۺاوردختمۺقلخۺاکرفہضی‬
‫ۺالۺزِ َوال َّیقوی وسرۃۺااملدئہ‪۲:‬‬ ‫َ‬
‫َو َ َت َو ُنا َۺلَع ِ ّ‬
‫رتہمجۺ‪:‬یکینۺاوراعتوؿۺےکۺاکومںۺںیمۺاکیۺدورسےۺیکۺدمدایکرکو‬
‫اہللۺاسۺابتۺوکدنسپرکاتےہۺہکۺوکیئۺاسۺےکۺ ُکنیےۺےکۺاسھتۺیکینۺ‬
‫رکےۺاوراہللۺےکۺزندکیۺاےسیۺیہۺولگۺوبحمبۺوہےتۺںیہۺ۔‬
‫ۺاتکبۺدہیۺاک‬
‫ہیۺالہپۺقبسۺاھت ِ‬
‫ہکۺےہۺاسریۺولخمؼۺہبنکۺدخاۺاک‬
‫ںیہۺولگۺویہۺاہجںۺںیمۺاےھچ‬
‫آےتۺںیہۺوجۺاکؾۺدورسوںۺےک‬
 ‫رےتھکںیہۺویکہکنۺاؿۺاکدےنیۺواالاہھتۺوہاتےہ‪ ،‬وجۺسبۺابےتٹنۺںیہۺ‬ ‫‪،‬یتمیقۺوتقۺاورآراؾۺوکرصمػۺںیمۺالےتۺوہےئۺاعمرشےۺےکۺ‬
‫اورابےنٹنۺاکزماویہۺاجےتنںیہۺوجاسۺرطہقیۺےسۺدانیاجےتنۺ‬ ‫الاچر‪،‬دگنتتس‪،‬اندار‪،‬اتحمجۺولوگںۺےکۺےئلالفحۺووبہبداورراتحۺ‬
‫ںیہ۔ویکہکنۺاےسیۺارفادوکاہللۺےنۺاانپۺانبئۺانبرکرزاؼۺیکۺ‬ ‫راسینۺےسیجۺدیفماکؾۺےئکۺاجںیئۺاکسجمکحۺاورمیلعتۺامہرادنیۺاالسؾۺ‬
‫دنچوصخایصتۺاطعرکےکاےنپۺدنبوںۺیکۺدختمۺےکۺےئلۺانُچۺ‬ ‫داتیےہ۔‬
‫وہاوہاتےہ۔‬ ‫رہدورںیمۺمکۺوشیبۺرہاعمرشےۺںیمۺاےسیۺریخمرضحاتۺ‬
‫دردۺدؽۺےکۺواےطسۺدیپاۺایکۺااسنؿۺوک‬ ‫اکووجدرضوراپایاجاتےہۺوجرافہۺۺاعہمۺاکاکؾۺرسااجنؾۺدےتیںیہ۔اؿۺںیمۺ‬
‫ورہنۺاطتعۺےکۺےیلۺھچکۺمکۺہنۺےھتۺرکۺوۺایبں‬ ‫ےسۺھچکۺۺدختمۺقلخۺےکۺوحاہلۺےسریحاؿ ُۺکۺاورریغومعمیلۺاکؾۺ‬
‫ےسینبۺونعۺااسنونںۺوکتہبۺذایدہۺ‬
‫رسااجنؾۺدےتیۺںیہۺ۔سجۺیکۺوہجۺ ۺ‬
‫افدئہۺوہاتےہ۔نکیلۺدورسیۺرطػۺہیۺتقیقحۺےہۺہکۺاعمرشےۺںیمۺ‬
‫اےسیۺارفادتہبۺمکۺاپےئۺاجےتۺںیہ۔اکیۺوہجۺہیۺیھبۺےہۺہکۺارفادںیمۺ‬
‫وقتۺاورالصتیحۺاکاکیۺلیلقۺرسامہیۺوہاتےہ۔ۺذہلاوعیسۺامیپےنۺ‬
‫رپاکیۺرفدوادحۺدختمۺقلخۺاوررافہۺاعؾۺےک‬
‫اکؾۺرسااجنؾۺںیہنۺدےۺاپاتےہ۔نکیلۺارگارفادیکۺارثکتیۺآسپۺںیمۺ‬
‫لمۺرکارگمظنمۺوکششۺرکںیۺوتاکیفۺدحکتۺدختمۺےکۺقلخۺےکۺ‬
‫یھبااہتنئۺابُمرکۺابدےکۺقحتسمۺںیہۺ‪،‬وجۺ‬
‫اسۺےکۺالعوہۺۺوہۺریخمرضحاتۺ ۺ‬ ‫ہبعشۺںیمۺاکؾۺوہاتکسےہ۔‬
‫رگنۺولسنۺوقؾ‪،‬ذمبہ‪،‬کلسم‪،‬ۺ‪،‬لسن‪،‬تلمۺےسۺٹہۺرکوسےتچۺںیہۺ‬ ‫یہیۺےہۺابعدتۺیہیۺدنیۺوۺاامیں‬
‫اوررغوبیںۺیکۺرووپںۺوسیپںۺوریغہۺےسۺدمدرکےتںیہ۔درالصۺ‬ ‫ہکۺاکؾۺآےئۺداینۺںیمۺااسنںۺےکۺااسنں‬
‫دورسوںۺےکۺاکؾۺآانۺیہۺالصۺزدنیگۺاورتہبۺڑبیۺیکینۺےہ۔اکیۺ‬
‫ااسنؿۺوکدورسوںۺےکۺےئلۺہشیمہۺیہۺعفنۺ‬ ‫دورسوںۺیکۺدختمۺرکانۺاوردورسوںۺےکۺدھکۺۺوکوسانچۺانھجمسااہتن ۺ‬
‫ئ‬
‫دنموہاناچےئہ۔‪،‬ااسیرکاناالسؾۺیکۺروحۺاوراامیؿۺےکۺاطمقبۺےہۺ‬ ‫اٰیلعۺوسچۺےہ۔اسۺۺرطحۺیکۺوسچ رصػۺالہۺرظػۺاکیہۺناہصۺوہیتۺ‬
‫۔اےسیۺارفادےکۺےئلۺ ُدیھکۺااسنونںۺےکۺدؽۺےسۺداعںیئۺیتلکنۺںیہۺ‬ ‫ےہ۔اےسیارفادۺاعمرشےےکۺوہۺاصبحۺتیثیحۺارفادوہےتۺںیہ‪،‬ۺ‬
‫۔اہکاجاتےہۺہکۺداعںیئۺاورۺدبداعںیئۺااسنؿۺاکہشیمہۺاعتبقۺرکیتۺںیہۺ‬ ‫نجۺوکاہللۺےنۺدوتلۺیکۺلکشۺںیمۺامتؾۺوتمعنںۺاورلضفۺ‬
‫ہکلبۺایلگۺولسنںۺکتۺہیۺلقتنمۺوہیتۺںیہ۔‬ ‫ھچکیہۺرطفتۺمیلسۺرےنھکۺواےلۺ‬
‫ےسونازراھکوہاتےہ۔اؿۺںیمۺےسۺ ۺ‬
‫رغبیۺرغابءاکامیلۺاحلظۺےسۺایخؽۺرےتھکںیہۺ۔ۺہیۺارفادااہتنیئۺابمرکۺ‬
‫زدنیگۺآدمۺرباےئۺدنبیگۺ‬ ‫ابدےکۺقحتسمۺںیہۺوجدؿۺراتۺاینپۺاجؿۺوامؽۺےسۺدورسوںۺیکۺ‬
‫زدنیگۺےبدنبیگۺرشدنمیگ‬ ‫دمدوافکتلۺرکےتںیہۺ۔وجۺولگۺدورسوںۺےکۺےئلۺدرددؽۺرےتھکۺںیہ‪،‬ۺ‬
‫درالصۺویہۺااسنؿۺالہکےنۺےکقحتسمۺںیہ۔اےسیۺارفادابداشہۺاکدرہجۺ‬
 ‫ںیہۺولگۺویہۺاہجںۺںیمۺاےھچ‬ ‫دختمۺقلخۺاعمرشےیکۺامہۺرضورت‬
‫آےتۺںیہۺوجۺاکؾۺدورسوںۺےک‬

‫اعمرشےۺاےسیۺارفادوکۺزعتۺوۺارتحاؾۺیکۺاگنہۺےسۺداتھکیۺےہ‪،‬وھنجںۺ‬
‫ےنۺذمبہۺ‪،‬رگنۺوۺلسنۺےسۺاموراۺوہۺرکۺااسنتینۺیکۺدختمۺوکۺاانپۺ‬
‫اعشرانبایلوہ۔اکیۺاعمرشےۺںیمۺںیمۺدختمۺقلخۺےسیجۺرفےضیۺ‬
‫وکیعطقۺوطررپرظنادنازںیہنۺایکاجاتکسےہۺاسۺیک ُۺبدیۺوہجۺہیۺےہۺہکۺ‬
‫اہللۺاےنپۺوقحؼۺینعیۺوقحؼۺاہللۺوتاعمػۺرکاتکسےہۺنکیلۺوقحؼۺ‬
‫اابعلدوکاعمػۺںیہنۺرکےۺاگ۔ذہلاہیۺابتۺاورہتکنۺتہبۺامہۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺاکاکؾۺرگنۺولسن‪،‬ذمبہۺوکلسمۺ‬
‫ےسربماوہاناچےئہ۔ارگااسنونںۺدختمۺۺاکۺذجہبۺوموجدہنۺوہوتااسنؿۺ‬
‫ویحاؿۺاکرکدارادارکاتکسےہ‬
‫امسپدنہ‬ ‫حیحصۺقحتسمۺںیہۺاؿۺوکاؿۺاکقحۺلمۺےکسۺ۔اعمرشےۺںیمۺاےسی‬
‫اکی ااسنؿۺہشیمہۺدورسےۺااسنؿۺاکاتحمجۺوہاتےہ۔اشدیایسۺ‬
‫ےئلااسنؿۺوکامسیجۺاجونراہکایگےہ‪،‬ۺذہلاااسنونںۺےسۺٹکۺرکذدنیگۺ‬
‫زگاریۺںیہنۺاجیتکسۺےہ۔‬
‫دردرےتھکۺںیہۺوجۺولخمؼۺیکۺنارطدؽۺںیم‬
‫اےسیۺدنبوںۺےسۺدخایھبۺافخوہاتںیہن‬
‫دختمۺقلخۺیکۺالصۺذہمۺدارۺوترایتسۺوہیتۺےہنکیلۺرایتسۺ‬
‫ےکاپسۺہشیمہۺدحمودواسلئۺوہےتۺںیہۺ۔اسۺےئلۺاسۺیمکۺ‬
‫ےئلہشیمہۺریغرساکریۺومیظنتںۺاورالہۺرثوتۺ‬
‫اورالخوکوپرارکےنۺےکۺ ۺ‬
‫ارفادوکیہۺآےگۺآانڑپاتےہ۔اتہکۺاعمرشےۺںیمۺوجارفادادمادےکۺ‬
‫ۺ‬
‫اقبطتۺیکۺدعتاداینتۺذایدہۺےہۺہکۺرافہۺاعہمۺادارےۺاسۺےکۺاقمےلبۺ‬
‫ںیمۺتہبۺمکۺڑپاجےتںیہ۔ۺاقمؾۺرکُشےہۺہکۺوکئۺیھبۺاعمرشہۺ‬
‫ُمزرضحاتۺےسۺابلکلۺنایلۺںیہنۺوہاتےہ‪،‬نجۺیکۺوہجۺےسۺہیۺالخۺیھبۺ‬
‫رُپوہاتراتہےہ۔رہرہشکلمۺںیمۺاےسیۺادارےۺرضوروہےتۺںیہۺ‬
‫ۺ‬
‫وجولخمؼۺدخایکۺ فلتخۺرطںوقںۺےسۺدختمۺرکےتۺںیہ۔‬

‫ںیہۺولگۺویہۺاہجںۺںیمۺاےھچ‬
‫رتہبنیۺاورذہمبۺاعمرشےۺیکۺوُخیبۺےہۺہکۺوہۺردمحیلۺاوراوراکیۺ‬
‫آےتۺںیہۺوجۺاکؾۺدورسوںۺےک‬
‫دورسےۺیکۺریخوخایہۺےکۺاوصؽۺیک ُۺبدرپاتلچےہۺاوریہیۺاالسیمۺ‬
‫اعمرشےۺیکۺوخوصبریتۺےہ۔یہیۺااسنتینۺوکربرقارریتھکۺ‬
‫یسکیھبۺاعمرشےۺیکۺامہۺۺرضورتۺوصتمروہیتۺےہۺاسۺ‬
‫دختمۺقلخۺ ۺ‬
‫ےہ۔دختمۺقلخۺااسنتینۺیکۺرتہبنیۺاثمؽۺےہ۔اعمرشےۺےکۺےسپۺ‬
‫لعفۺےسۺولہپیہتۺاعمرشہۺابتیہۺےکۺداہےنۺرپڑھکاوہاتکسےہ۔ۺ‬
‫وہےئۺاورامسپدنہۺاقبطتۺیکۺربخریگیۺرکانتہبۺرضوریۺےہ۔ اورہیۺ‬
‫اعمرشےۺےکۺگنتۺدتسۺیہتۺدتسۺ‪،‬میتی‪،‬ولفمکۺااحلؽ‪،‬ۺاتحمجۺ‬
‫اکرریخاورابثعۺارجووثابۺےہ۔‬
‫اندار‪،‬اسمرف‪،‬ہیۺبسۺااسنینۺادمادۺےکۺاسھتۺاسھتۺوخمغاریۺ‪،‬اسگمغریۺ‬
‫اورالھبیئۺےکۺیھبۺقحتسمۺوہےتۺںیہ۔‬
 ‫دختمۺقلخۺااحدثیۺابُمرہکۺیکۺروینشۺںیم‬
‫دحثی‬ ‫وضحرﷺیکۺامیلعتتۺاکاکیۺڑباہصحۺوقحؼۺاابعلداوردختمۺرپیہۺ‬
‫ُْمُ ْشل ِ ُ َ ُشل ِ َ ت َ ْظل ِ َ َیخ ُ ی‬
‫م‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ہ َو ُ ِ ْ ُ ز‬
‫یۺ ِإٰلۺ‬ ‫ُل‪،‬ۺ َو َلۺ َحْق ِ ُرزہٗ۔ۺاَل َّی ْقوی َۺھ ُ َ ۺ‬
‫ا مۺأوُخْۺا م‪،‬ۺلۺ مُہٗۺ َولۺ ُْد ٗ‬ ‫لمتشمۺےہ۔آپۺﷺیکۺذاتۺابمرکۺدختمۺقلخۺاکرتہبنیۺومنہنۺ‬
‫شل‬ ‫م‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ی‬ ‫َ ٍی‬
‫ۺامزئٍۺنِمَۺال َّش ِّرزۺ َأ ْؿۺ َّحْق ِ َرزۺ َأ َخ ُہۺۺا ُ ِ َم‪ ُّ ُ ،‬ۺ‬
‫ۺُک‬ ‫اتۺ ِح َ ْس ِت ْ ِ‬ ‫ثۺَمّ‬ ‫ص ِرہِ َ َۺث َ‬‫َ ْ‬ ‫یھت ۔آپﷺ یکۺابمرکۺذدنیگۺرصػۺایسۺاکیۺظفلۺےسۺابعرتۺ‬
‫شل‬ ‫م‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُْمشل‬
‫ْض۔ۺۺ(حیحصۺملسم‪،‬ج‪،۲:‬ص‪:‬ۺ‬ ‫ا ُ ْ ِم َ َۺلَعۺا ُ ْ ِمۺرَح ٌَاؾ‪،‬ۺ َد ُ ٗ‬
‫ُم‪،‬ۺ َو َم ُُلٗ‪،‬ۺ َورِع ُ ٗ‬ ‫بجمہۺریستۺابمرہکۺاک فلتخۺوتہجںۺےسۺاطمہعلۺرکےتۺ‬
‫ریہۺےہ۔ ۺ‬
‫‪،۳٢۷‬ۺاببۺرحتمیۺملظۺاملسملۺوذخہلۺوااقتحرہ)‬ ‫ںیہۺوتااحدثیۺںیمۺاجاجبۺںیمہۺدختمۺقلخۺےکۺتہبۺاسرےۺوااعقتۺ‬
‫رتہمج‪:‬ۺ’’املسمؿۺاملسمؿۺاکۺاھبیئۺےہ‪،‬ۺاُسۺرپۺوخدۺملظۺرکاتۺےہۺاورۺہنۺ‬ ‫سنمضۺںیمۺآپۺیکۺےبامشرااحدثیۺایسۺ‬
‫ڑپےنھۺوکےتلمۺںیہۺاورا ۺ‬
‫اُےسۺےبۺایرۺوۺدمداگرۺوھچڑاتۺےہۺاورۺہنۺاُےسۺریقحۺاجاتنۺےہ‬ ‫ومعوضعۺااحہطۺرکیتۺںیہۺ۔وطلیۺالکؾۺےسۺےنچبۺےکۺۺےئلاؿۺںیمۺ‬
‫دحثی‬ ‫ےسدنچااحدثیۺوکۺذلیۺںیمۺربتاکشیپۺایکاجراہےہ۔‬
‫دیساناوبذرۺرفامےتںیہۺہکۺروسؽۺرکمیﷺ ےسۺوپاھچایگہکۺاکیۺ‬ ‫آپﷺیکۺریستۺاکوفصۺاھتہکۺآپۺﷺۺہشیمہۺزمکوروںۺ‬
‫صخشۺالھبئۺاکوکیئۺاکؾۺاہللۺیکۺراضےکۺےئلۺرکاتےہۺولگۺاسۺاکؾۺیکۺ‬ ‫۔ونیکسمںۺرغوبیںۺیکۺدادریسۺاوردمدۺرفامےتۺاورایسۺرطحۺ‬
‫وہجۺےسۺاےسۺدنسپدییگۺیکۺرظنےسۺدےتھکی‪،‬ہیۺاسیکےہ؟ۺ‬ ‫زمکوروں‪،‬ےبۺوسکںۺاوراتحموجںۺاورولفمکۺااحلؽۺیکۺدمدرفامےتۺ‬
‫وتآپﷺےنۺرفامای‪:‬ذاکلۺاعلجُ ُۺبزیۺاوملنینم(رتہمج‪:‬ہیۺدنبہۺ‬ ‫ےھت۔آپۺوبنتۺےسۺےلہپۺیھبۺدختمۺقلخۺںیمۺوہشمرےھت۔‬
‫ومنمۺےکۺےئلۺدقنااعنؾۺاوراشبرتۺےہۺ‪:‬ننسۺانبۺامہج‪،‬اببۺانثۺ‬ ‫آپﷺۺیکۺایحتۺاکہلمۺوپریۺیکۺوپریۺولوگںۺیکۺدختمۺےسۺ‬
‫انسحل‪،‬رمق‪۴۲۲۵ :‬‬ ‫ابعرتۺےہ۔آپۺﷺرضورتۺدنموںۺولوگںۺےکۺوھچےٹۺوھچٹۺ‬
‫وحباہلۺااشتعۺاتکب‪:‬رہواہعقۺےباثمؽۺہصحۺدوؾ‪،‬ص‬ ‫اکؾۺوخداےنپۺدتسۺابُمرکۺےسۺایکرکےتۺےھت۔آپﷺۺاکدتسۺ‬
‫دحثی‬ ‫رکؾۺریغولسمںۺرپیھبۺوہاتاھت‪،‬وہۺیھبۺاسۺرکؾۺےسۺرحموؾۺہنۺرےتہۺ‬
‫نلۺدتولخاۺاۃنجلۺیتحۺوتٔونماۺونلۺوتٔونماۺیتحۺاحتوباۺ َأ َوۺالۺأدمکلۺیلعۺیئشۺولۺ’’‬ ‫ےھت۔یتحۺہکۺاجونررپدنےۺرچدنرپدنامجداتۺاورابناتتۺیھب!‬
‫بن ك‬ ‫بنن‬
‫ۺاالسلؾۺ ی م ‘‘ (حیحصۺملسم‪،‬ج‪،٢:‬ص‪:‬ۺ‪،۵۴‬ۺ‬ ‫فعلنموہۺاحت مۺ‪،‬ۺأفا َ‬ ‫دختمۺقلخۺاکااحہطۺرکیتۺھچکۺااحدثی‬
‫ی‬
‫اببۺایبؿۺالدیلخۺاۃنجلۺاالاوملٔونمؿ)‬ ‫*"ریخۺاانلسۺنم ۺ یفعۺاانلس"‬
‫رتہمج‪’’:‬متۺرہزگۺتنجۺںیمۺںیہنۺاجےتکسۺبجۺکتۺہکۺاامیؿۺہنۺےلۺآؤ۔ۺ‬ ‫‘‘متۺںیمۺےسرتہبنیۺوہۺےہۺسجۺےسۺدورسےۺااسنؿۺوکۺافدئہۺےچنہپ’’‬
‫اورۺاُسۺوتقۺکتۺمتۺاامیؿۺواےلۺںیہنۺنبۺےتکس‪،‬ۺبجۺکتۺہکۺاکیۺ‬ ‫زنکاامعلؽ‪،‬ۺج‪،8:‬ۺدحثیۺربمن‪42124:‬‬
‫دورسےۺےسۺتبحمۺہنۺرکو‬
‫دحثی‬ ‫ۺاتکبۺدہیۺاک‬
‫ہیۺالہپۺقبسۺاھت ِ‬
‫ُ‬
‫ُْ‬
‫حۺا خَل ْ ِق ِ َْ‬ ‫ُْخَل ْ ُ ُکل ّ ُھ‬
‫َْحۺاٰل ِ َ‬
‫ۺع ُِل‬ ‫ۺعۺاہللِۺنَمْۺا ْ ََ‬ ‫ُّ‬ ‫َ‬ ‫ٔ‬ ‫َ‬
‫ۺف‬‫ہلل‬
‫ِ‬ ‫ۺا‬
‫ؽ‬ ‫ُ‬ ‫ۺع‬
‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ْ‬
‫م‬ ‫اَ قۺ‬ ‫ہکۺےہۺاسریۺولخمؼۺہبنکۺدخاۺاک‬
‫رتہمج‪:‬ۺاسریۺولخمؼۺاہللۺاکۺہبنکۺےہۺاورۺاہللۺےکۺزندکیۺبسۺےسۺایپریۺ‬ ‫ویہۺدوتسۺےہۺناقلِۺدورساۺاک‬
‫سےکۺہبنکۺےکۺاسھتۺنسحِۺولسکۺرکے۔‬
‫وہۺولخمؼۺےہ‪،‬ۺوجۺا ۺ‬ ‫الخقئۺےسۺےہۺسجۺوکۺرہتشۺوالۺاک‬
‫یبنۺرکمیۺﷺ ےنۺرفامای‪:‬رتمحۺرکےنۺواولںۺرپۺرنٰمحۺرمحۺرفاماتۺےہ‪،‬ۺ‬
‫متۺزنیمۺرپۺرےنہۺواولںۺرپۺرمحۺرکو‪،‬آامسؿۺواالۺمتۺرپۺرمحۺرفامےئۺ‬
‫اگ۔(حیحصۺملسم)‬
‫دحثی‬
‫وجصخشۺداینںیمۺیسکۺومنمۺیکۺوفیلکتںۺںیمۺےسۺوکیئۺفیلکتۺدوررکےۺ‬
‫اہللۺاعتٰیلۺایقتمۺںیمۺاسۺیکۺوفیلکتںۺںیمۺےسۺوکیئۺفیلکتۺ ُدوررکےۺ‬
‫اگ‪،‬وجصخشۺیسکۺلکشمۺںیمۺےسنھپۺوہےئۺآدیمۺوکآاسینۺرفامہۺرکےۺاگۺ‬
‫اہللۺاعتٰیلۺداینوآرختۺںیم اسۺےکۺےئلۺآاسینۺرفامہۺرکےۺاگ۔وجۺیسکۺ‬
‫املسمؿۺیکۺرتسوپیشۺرکےۺاہللۺاعتٰیلۺداینوآرختۺںیمۺاسۺیکۺرتسوپیشۺ‬
‫رکےۺاگ۔اہللۺاعتٰیلۺاےنپۺدنبہۺیکۺدمدںیمۺراتہےہ۔بجۺہکتۺدنبہۺاےنپۺ‬
‫اھبیئۺیکۺدمدںیمۺاگلراتہےہ(ملسم‪،‬اتکبۺاذلرکوادلُاع‪،‬اببۺلضفۺ‬
‫االامتجعۺیلعۺالتوۃۺارقلآؿ)‬
‫اتکب‪:‬االسؾۺںیمۺدختمۺقلخۺاکوصتر‪،‬فنصمۺومالاندیسدالؽۺادلنیۺ‬
‫رمعی‪،‬انرشادارہۺقیقحتۺوفینصتۺاالسیمۺیلعۺڑگھۺاڈنای‪،‬ااشتعۺ‬
‫‪،٢۹۹۱‬صۺ‪۳۹،۴۱‬‬
‫دحثی‬
‫رضحتۺاجربنبۺدبعاہللؓۺےسۺرمویۺےہ۔رفامےتۺںیہۺہکۺروسؽۺاہللۺ‬
‫یلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺےنۺاراشدرفامای‪:‬‬
‫ۺصق ٌَة‬ ‫ۺَم ُ ٍ‬
‫وػ َ َ‬ ‫ُ ُّ‬
‫ُک َ ْ ز‬
‫الھبیئۺاکرہاکؾۺدصہقۺےہ‬
‫رتذمی‪،‬اوبابۺاربلوالصلیہ‪،‬اببۺاماجءۺیفۺانصعئۺارعملوػ‬
‫اتکب‪:‬االسؾۺںیمۺدختمۺقلخۺاکوصتر‪،‬فنصمۺومالاندیسدالؽۺ‬
‫ادلنیۺرمعی‪،‬انرشادارہۺقیقحتۺوفینصتۺاالسیمۺیلعۺڑگھۺاڈنای‪،‬ااشتعۺ‬
‫‪،٢۹۹۱‬ص‪۶۸‬‬
‫وہفمؾۺدحثی‬
‫وہفمؾۺدحثیۺےہۺہکۺامتؾۺولخمؼۺاہللۺاکہبنُکۺےہ‬
‫س۔‬ ‫سۺنَمۺ َّییفَ ُع َّ‬
‫ۺال َ‬ ‫خ َّ‬
‫ۺال ِ‬‫َ ُز‬
‫زنکۺاامعلؽ‪:‬ۺجۺ‪۸‬ۺصۺ‪،۲۱٢‬ۺاتکبۺاوملاظعۺوارلاقؼۺواُحغتۺوامکحلۺنمۺ‬
‫مسقۺاالاعفؽ‬
‫دحثی‬
‫سجےنۺیسکۺ‬
‫رضحتۺاوبرہری ؓہۺےتہکۺںیہۺہکۺروسؽۺﷺ ےنۺرفامای!ۺ ۺ‬
‫ومنمۺےسۺداینیکۺوفیلکتںۺںیمۺےسۺوکئۺبکیفۺدوریکۺاہللۺاےکسۺۺآرختۺ‬
‫یکۺوفیلکتںۺںیمۺےسۺوکیئۺفیلکتۺدوررکےۺاگۺاورسجۺےنۺیسکۺاملسمؿۺ‬
‫تںیمۺایکسۺرپدہۺوپیشۺرفامےئۺاگ!ۺاہللۺ‬
‫یکۺرپدہۺوپیشۺیکۺوتاہللۺدایناورآرخ ۺ‬
‫دنبوںۺیکۺدمدۺںیمۺاگلراتہےہۺبجۺکتۺدنبہۺاےنپۺاھبیئۺیکۺدمدںیمۺ‬
‫اگلوہاےہۺ(رتذمیۺ‪،‬ملسمۺرشفی)‬
‫وحباہلۺااشتعۺ‪:‬امانہہمۺرچاغۺاالسؾۺاتسگۺ‪۲۱٢۹‬‬
‫دحثی‬
‫رضحتۺاسنؓۺےسۺرواتیۺےہہکۺروسؽﷺ ےنۺاراشدرفامای‪:‬سجۺ‬
‫ےنۺریمیۺاُتمۺےکۺیسکۺآدیمۺوکوخشۺرکےنےکۺےئلۺایکسۺاحتجۺ‬
‫سجےنۺےھجمۺوخشۺایکاسۺےنۺاہللۺ‬
‫وپریۺیکۺاسۺےنےھجمۺوخشۺایکۺاور ۺ‬
‫اعتٰیلۺوکوخشۺایکاورسجۺےنۺاہللۺاعتٰیلۺوکوخشۺایکۺاسۺوکہۺتنجۺںیمۺ‬
‫دالخۺۺرفامدےۺاگ‬
‫امانہہمۺاحمنسۺاالسؾ‪،‬شۺ‪،۲۶۵‬ۺاوتکربۺ‪،۲۱۲٢‬ج‪،۲۳‬ص‪۴۳،۴۴‬‬
‫دحثی‬
‫*‘‘ وّللیفۺوعؿۺادبعلۺامۺاکؿۺادبعلۺفۺوعؿۺاحیة ’’*‬
‫اورۺاہللۺاعتٰیلۺدنبےۺیکۺدمدۺرکاتۺراتہۺےہۺبجۺکتۺدنبہۺاےنپۺاھبیئۺیکۺ"‬
‫‘‘ دمدۺرکاتۺراتہۺےہ‬
‫)حیحصۺانبۺامہجۺاللابلین‪:‬ۺ‪(٢۸۴‬‬
‫دحثی‬
 ‫اسۺاسۺفیعضۺےس ُۺُکۺاکؾۺ‪۲‬اہجںۺےکۺےئل‬
‫یہیۺدختمۺقلخۺوقحؼۺاابعلدےکۺےفسلفۺیکۺاینبدےہ۔اکیۺامسجۺ ۺ‬
‫ںیم‬
‫دختمۺقلخۺضحمۺاملسمونںۺکتۺدحمودںیہنۺوہیتۺہکلبۺریغملسمۺحنیۺ‬
‫ہکۺاجدنارۺیھبۺااسنینۺہردیۺاورنسُحۺولسکۺےکۺاسکیںۺقحتسمۺوہےتۺ‬
‫ںیہ۔‬
‫اعؾۺوطررپہیۺھجمسۺایلاجاتےہۺہکۺیکینۺ‪،‬الھبئۺاوردختمۺقلخۺاکقلعتۺ‬
‫ضحمۺااسنونںۺےسۺےہ۔ۺنکیلۺاجدناراسیجۺہکۺاجونر‪،‬رپدنۺرچدن‪،‬ۺ‬
‫رشحاتۺیھبۺاہللۺیکۺولخمؼۺںیہۺ۔ویںۺاؿۺےکۺیھبۺھچکۺوقحۺؼۺںیہۺ‪،‬نجۺ‬
‫اکایخؽۺرکانرقآؿۺوتنسۺےکۺاطمقبۺتہبۺرضوریۺےہۺ۔ہکلبۺاسۺےسۺ‬
‫ڑبھۺرکامجداتۺاورابناتتۺکتۺاکایخؽۺرےنھکۺاکمکحۺےہۺسجۺںیمۺیسکۺ‬
‫درتخۺکتۺوکریغبیسکۺوہجۺےکۺاڑیھکےنۺےسۺعنمۺایکایگےہ۔اہجںۺ‬
‫ااسنؿۺ‪،‬اکیۺدورسےۺیکۺدمدرکےتۺںیہۺوںیہۺرپۺاجدناروںۺںیمۺیھبۺ‬
‫اہللۺاعتٰیلۺےنۺاکیۺدورسےۺیکۺدمداکذجہبۺاہنپںۺرکراھکےہ۔‬
‫ارگمہ ویویٹبۺرپاسۺوحاےلۺےسۺالتشۺرکںیۺوتںیمہۺےبۺ‬
‫امشرانمرظدےنھکیۺوکلمۺےتکسۺںیہۺایسۺرطحۺرحترییۺومدایھبۺڑپھۺےتکسۺ‬
‫ںیہ۔ سجۺےسۺہیۺادنازوہاگہکۺ فلتخۺاجدناراوراجونراکیۺدورسےۺ‬
‫یکۺدمدرکےتۺںیہۺ۔اثمولںۺےسۺہتپۺلچۺاگۺہکۺدختمۺاکذجہبۺ‬
‫اجدناروںۺںیمۺیھبۺدبرہجۺاُمتۺاپایاجاتےہ۔ۺااسنؿۺوترھپیھبۺارشػۺ‬
‫اولخملاقتۺےہۺ۔وہۺوسےنچۺےنھجمسلقعۺیکۺرتہبنیۺالص ںیتیۺرہاتھےہۺ‬
‫وترھپوہۺالھباہللۺیکۺولخمؼۺینعیۺاےنپۺےسیجۺولوگںۺاوررچدنۺرپدنۺیکۺ‬
‫دختمۺےسۺویکںۺرکۺدانمۺڑھچااتکسےہ۔‬
‫دختمۺقلخۺایکےہ‬
‫دختمۺقلخۺاہللۺیکۺوخونشدیۺوراضاکابثعۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺۺدیلۺوکسؿۺاوررواحینۺنیکستۺاکابثعۺےہ‬
‫اہللۺوکاینپۺولخمؼۺیکۺدختمۺرکانتہبۺدنسپےہ‬
‫دختمۺقلخۺتہبۺڑبیۺابعدتۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺاکیۺاپزیکہۺودقمسۺذجہبۺےہ‬
‫وہفمؾۺدحثیۺےہۺہکۺارگیسکۺاملسمؿۺوکدورسےۺیکۺفیلکتۺدھکۺ‬
‫درداکااسحسۺںیہنۺوہاتےہۺوتوہۺاہللۺیکۺرتمحۺںیہنۺاپاتکسۺاسۺےئلۺہکۺ‬
‫اہللۺیکۺولخمؼۺرپرمحۺایکاجےئۺاتہکۺاہللۺمتۺرپرہمابؿۺوہاجےئ‬
‫ۺوہفمؾۺدحثیۺےہۺہکۺویبہۺیکۺربخریگیۺاہجدےکۺاسمویۺےہ‬
‫وہفمؾۺدحثیۺےہۺہکۺویباوںۺاورنیکسمۺیکۺربخریگیۺرکےنۺواالۺاہللۺیکۺ‬
‫راہۺںیمۺاہجدۺرکےنۺواولںۺیکۺرطحۺےہ(اخبریۺوملسم)‬
‫وہفمؾۺدحثیۺےہۺہکۺرضحتۺاوُبومٰیسۺارعشیۺریضۺّلل اعتٰیلۺہنعۺ‬
‫ےسۺرواتیۺےہۺہکۺانجبۺروسؽۺّلل یلصۺّلل ہیلعۺوۺآہلۺوملسۺےنۺرفامای‪:‬‬
‫’’ومنمۺدورسےۺومنمۺےکۺےیلۺاکیۺامعرتۺیکۺرطحۺےہۺہکۺاسۺ‬
‫امعرتۺاکۺضعبۺہصحۺدورسےۺےصحۺوکۺوبضمطۺرکداتیۺےہ’’‬
‫دختمۺقلخۺۺ‪:‬اتیلقۺاوراجدنار‬
‫دختمۺقلخۺاکیۺامہۺرتنیۺرفہضیۺےہۺ‪،‬ایسۺےئلداینیکۺوکیئۺرشتعیۺ‬
‫دختمۺقلخۺےکۺذجےبۺےسۺنایلۺںیہنۺ۔ہیۺذجہبۺرہذمبہۺوکلسمۺ‬
‫ںیمۺاسکیںۺاوردقمؾۺرتنیۺرفہضیۺاھجمساجاتےہ۔دختمۺقلخۺےکۺ‬
‫زرمہۺںیمۺںیمۺامتؾۺااسنؿۺاوراجدنارۺاشلمۺںیہ۔املسمونںۺےکۺالعوہۺ‬
‫یھبیسکۺیھبۺاعمرشےۺاکامہۺہصحۺوہےتۺںیہۺ‬
‫ریغملسمۺینعیۺاںیتیلقۺ ۺ‬
‫۔اہجںۺاملسمؿۺدختمۺقلخۺےکۺوحاےلۺےسۺامہۺۺوصتمروہےتۺںیہۺ‬
‫۔وںیہۺرپریغملسمۺیھبۺاسکیںۺدختمۺقلخۺےکقحتسمۺںیہۺ۔‬
‫انبایآدیمۺوکذوؼۺاکیۺزُجوفیعض‬
 ‫دختمۺقلخۺوعیسۺوہفمؾۺےکۺانترظںیم‬
‫وعاؾۺاانلسۺےکۺذونہںۺںیمۺدختمۺقلخۺےکۺوحاےلۺےسۺاعؾۺ‬
‫وطررپاکیۺوسچۺاپیئۺاجیتۺےہۺوہۺہیۺہکۺرغبی ُۺغزابءیکۺوسیپںۺےسۺ‬
‫ااعتنۺرکان۔ۺذہلا ولگۺارثکالیملعۺیکۺانبۺرپضحمۺامیلۺادمادۺوکۺیہۺدختمۺ‬
‫قلخۺےتھجمسۺںیہ ۔ارگوغرورکفاورقیقحتۺیکۺاجےئۺوتاولعمؾۺوہ ۺاگہکۺ‬
‫دختمۺقلخۺاکاالطؼۺوعیسۺونعمںۺںیمۺوہاتےہۺ۔‬
‫دخاۺرمحۺرکاتۺںیہنۺاسۺرشبۺرپ‬
‫ہنۺوہۺدردۺیکۺوچٹۺسجۺےکۺرگجۺرپ‬
‫یسکۺےکۺرگۺآتفۺزگرۺاجےئۺرس‬
‫ڑپےۺمغۺاکۺاسہیۺہنۺاسۺےبۺارثۺرپ‬
‫ذلیۺںیمۺداھکیاجاتکسےہہکۺدختمۺقلخۺوجہکۺاباقدعہۺوطررپاکیۺ‬
‫وصخیصۺہبعشۺےہۺ‪،‬اسۺاکۺاالطؼۺ فلتخۺاومرںیمۺوہاتےہ۔دختمۺ‬
‫قلخۺیکۺیئکۺںیلکشۺاورااسقؾۺںیہ۔آںیئۺدںیھکیۺہکۺدختمۺقلخۺیکۺ‬
‫ینتکۺااسقؾۺںیہۺاورایکۺوصرںیتۺںیہ۔دختمۺقلخۺےسۺڑجےۺہبعشۺ‬
‫اجتۺیکۺاکیۺوطلیۺرہفتسۺےہ ۔رہصخشۺاورادارہۺاینپۺدنسپۺ‪،‬ذایتۺ‬
‫راجحؿۺاوراعمرشےۺیکۺرضوایتۺوکدمرظنرےتھکۺوہےئۺدختمۺقلخۺ‬
‫ےکۺاکؾۺرسااجنؾۺدےتیںیہ۔‬
‫دختمۺقلخۺ‪ ۳‬رطحۺےسۺرسااجنؾۺاپیتۺےہ۔‬
‫‪٢‬۔ۺامؽ‪:‬رغبی ُۺغزابءرپرخچۺرکان‬
‫‪۲‬۔ۺزابینۺدختم‪:‬زمکوراورامیبرولوگںۺےکےئلۺاکؾۺرکان‬
‫‪۳‬۔االخیقۺورواحینۺدختم‪:‬ااسنونںۺوکرُبایئۺےسۺاچبان‪،‬یکینۺیکۺنیقلتۺ‬
‫رکان‬
‫ذہلادبین‪،‬رواحینۺامیلۺادنازےسۺدختمۺقلخۺیھبۺرکانرضوریۺےہ‪،‬نجۺ‬
‫اکامُشرۺامسیجۺوبہبدںیمۺوہاتےہ۔‬
‫دختمۺقلخۺاکامشرالضفۺرتنیۺابعتۺںیمۺوہاتےہ‬
‫دختمۺایہلۺےسۺراضےئۺایہلۺاحلصۺوہیتۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺرتہبنیۺامسجۺیکۺلیکشتۺاکامہۺذرہعیۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺاالخایقتۺاکاکیۺامہۺزجوۺےہ۔‬
‫ااسنتینۺیکۺدختمۺتہبۺڑبااوروخوصبرتۺذجہبۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺاکذجہبۺویہۺولگۺرسااجنؾۺدےتیۺںیہۺوجاےنپۺدؽۺںیمۺ‬
‫وخػۺدخااکذجہبۺرےتھکۺںیہ‬
‫دختمۺقلخۺاکیۺمیظعۺااشلؿۺابعدتۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺےکاکؾۺےسۺریخےکۺدروازےۺےتلھکۺںیہ‬
‫دصہقۺاجرہیۺاکابثعۺےتنبۺںیہ‬
‫ولخمؼۺدخادیفتسموہیتۺےہ‬
‫زمکورولوگںۺیکۺداعںیئۺیتلمۺںیہ‬
‫ثعےتنبۺںیہ‬
‫دختمۺقلخۺاکمکۺدصہقۺاجرہیۺاکاب ۺ‬
‫اہللۺاعتٰیلۺیکۺوخونشدیۺدختمۺقلخۺںیمۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺاورۺدھکۺھکسۺںیمۺاکؾۺآانوصحؽۺتنجۺاکاکیۺذرہعیۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺےسۺااسنونںۺےکۺ ُدھکۺدردابےٹنۺاجےتۺںیہۺ۔‬
‫دختمۺقلخۺوصحؽۺتنجۺاکاکیۺآاسؿۺراہتسۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺۺاورریخاتۺےسۺرعوجۺاحلصۺوہاتےہ‬
‫دختمۺقلخۺداینوآرختۺیکۺںیم ُۺنزتۺاوراکایمیبۺاکاکیۺذرہعیۺےہۺ‬
‫دختمۺرکےنۺواولںۺاکداینںیمۺرمہبت ُۺبوہاجاتےہ‬
‫دختمۺقلخۺرکےنۺواولںۺصخشۺوکدنیۺوداینیکۺدوتلۺیھبۺبیصنۺ‬
‫وہیتۺےہ‬
‫اہللۺےسۺوبضمطۺقلعتۺدختمۺےکۺذجہبۺوکمکحتسمۺرکاتےہ‬
‫دخاےکۺدنبےۺولخصۺےسۺولخمؼۺدخایکۺدختمۺرکےتۺںیہ‬
 ‫ااتپسولںۺںیمۺرغبیۺرموضیںۺاورولانیقحۺوکاھکانالھکان‬
‫ااتپسؽۺوافشناونںۺاکایقؾ‬
‫داکتسریۺوکسولںۺاکایقؾ‬
‫اصػۺاپینۺیکۺرفایمہ‬
‫ۺاورُمرفناونںۺیکۺریمعت‬
‫انپہۺاگوہں ُ‬
‫ذایتۺاکروۺابرۺاورۺزراتعۺںیمۺیسکۺیکۺرشتک‬
‫رغابءۺیکۺادمادۺاکۺہلئسم‬
‫میلعتۺیکۺرفایمہ‬
‫یمیلعتۺدنچہ‬
‫اپینۺےکۺذراعئۺویٹبۺولیۺاورونکںیئۺونباان‬
‫ایپےسۺوک اپینۺالپان‬
‫ڈنھٹےۺاپینۺےکۺوُکرلوگلاان‬
‫رحصایئۺولوگںۺےکۺےئلۺےنیپۺےکۺاپینۺیکۺرفایمہ‬
‫رحصاۺےکۺالعوقںۺںیمۺۺزراتعۺےکۺےئلۺوسرلۺویٹبۺولیۺیکۺرفایمہ‬
‫درتخۺاگلان‬
‫ےبۺاہسراارفادیکۺدمداعتوؿ‬
‫لیجۺےکےبۺاہسرا‪،‬انگیبہۺدیقویںۺاکرجامہنۺاکادارکانۺاورراہیئۺاکاسامںۺرکان‬
‫ولظمؾۺارفادۺوکااصنػۺدولاان‬
‫راےتسۺےسۺرھتپاکےٹنۺراکوٹۺاٹہان‬
‫ہقلطمۺ‪،‬علخۺوایلۺ‪،‬ومیتیںۺویباوں‪،‬نیکسمۺڑلویکںۺیکۺاشدیۺرکواان‬
‫اامتجیعۺاشدایں‬
‫ےچبۺویچبںۺوکۺدجدیۺرنہوونفؿۺاھکسان‬
‫یسکۺاطبلۺملعۺاکرخچۺااھٹان‬
‫یئنۺاسمدجاوردینیۺدمروسںۺاکایقؾ‬
‫ےئنۺدخیتمۺرمازک‬
‫اسمرفناےنۺاورانپہۺاگوہںۺیکۺریمعت‬
‫داراالامؿۺانبان‬
‫آدیمۺاکۺآدیمۺرہۺاحؽۺںیمۺہردۺوہ‬
‫اکۺوتہجۺاچےئہۺااسنںۺوکۺااسنںۺیکۺرطػ‬
‫دختمۺقلخۺاورنسُحۺولسکۺےکۺقحتسمۺارفادۺ‪:‬ھچکۺرطےقی‬
‫ن‬
‫ومیتیںۺ‪،‬ۺویبانںۺیکۺربخریگیۺوافکتل‬
‫رغبیۺرغابءیکۺامیلۺادماد‬
‫یسکۺےبۺروزاگروکروزاگردولاان‬
‫اوڈلاجیۺوہؾۺرباےئفیعضۺاوروبڑےھۺرمدوزؿ‬
‫الوارثۺامیبرۺرموضیںۺیکۺایعدتۺاورادوایتۺیکۺرفایمہ‬
‫ن‬
‫ذعمورۺارفادۺےکۺےئلولیہۺچزرسوزس‬
‫ذعمروںۺیکۺدختم‬
‫ۺاوبمیسنیلۺرسوزس‬
‫زویمخںۺیکۺادمادۺ‬
‫ڈلبکنیبۺاقمئۺرکانۺایۺوخؿۺےکۺایطعتۺدانی‬
‫میتی‪:‬تقفشۺرتمحۺرکان‪،‬امیلۺااعتن‪،‬زعتۺوتقفشۺاکاعمہلم‪،‬ااصنػۺ‬
‫رکان‪،‬میلعت‬
‫یسکۺوھبےکۺوکۺاھکانۺالھکان‬
‫رغابءۺےکۺےئلۺدرتسوخاؿۺیکۺدخامت‬
‫وفڈۺکنبۺایرویٹۺکنیب‬
‫امہۺراضمؿۺںیمۺوصخیصۺااطفردرتسوخاؿ‬
‫اماہہنۺرانشۺیکۺرفایمہۺایوفڈابٹکس‬
‫یگنہمۺادوایتۺےکےئلۺڈیمنسیۺکنیب‬
‫ڈرسنپسایںۺاقمئۺرکان‪،‬ۺادوایتۺایہمۺرکان‪،‬ۺ‬
‫ذینہۺارماضۺےکۺااتپسؽ‬
‫انجزہۺاورانجزاگہۺےکۺےئلۺلااالیکۺرفایمہ‬
‫الوارثۺتیمۺاورارفادےکۺےئلنفکۺدنفۺ‬
 ‫ااسنؿۺیکۺدختمۺدخایکۺااطتعۺےہ(خیشۺدعسی)‬
‫ںیمۺےنۺوجھچکۺدختمۺقلخۺےسۺاحلصۺایکۺوہۺآجۺکتۺملعۺےسۺاحلصۺ‬
‫ہنۺرکاپایاھتۺۺ(اوبریہۃۺوخاہجۺانیمۺادلنیۺرصبیؒ )‬
‫دختمۺقلخۺدرگیابعداتۺےسۺالضفۺرتنیۺابعدتۺےہۺرضحتۺوخاہجۺ‬
‫الغؾۺمحمؒ‬
‫دختمۺقلخۺیسکۺدصقمےکۺوصحؽۺاکذرہعیۺںیہنۺےہۺہکلبۺوخداکیۺ‬
‫دصقمےہ(دیسۺاوباالٰیلعۺومددودیؒ )‬
‫ارگآپۺوکاکیۺےٹنھگۺےکۺےئلۺوخیشۺاچےئہۺوتآپۺولیقہلۺ‬
‫رکںی‪،‬ارگوپرےۺدؿۺیکۺوخیشۺدراکروہوتآپۺفسیگۺرکںیۺ‬
‫اورارگاکیۺاسؽۺےکۺےئلۺوخشۺرانہۺےہۺوہوتآپۺوکوکدوتلۺیکۺ‬
‫رضورتۺےہۺاورارگآپۺوکوپریۺذدنیگۺیکۺوخیشۺاچےئہۺوتدورسوںۺیکۺ‬
‫دمد(دختمۺۺقلخ)ۺرکںی‬
‫وجدورسوںۺےکۺاسھتۺااھچۺرکےتۺںیہۺاؿۺےکۺاسھتۺااھچۺوہاتےہ‬
‫دورسوۺںۺےسۺالھبرکےتۺوتقۺنیقیۺرکوہکۺمتۺاانپۺالھبرکرےہۺوہ‬
‫م‬
‫اامیؿۺےکۺدعبالضفۺرتنیۺیکینۺ خلقۺدخاوکراتحۺاچنہپانےہ‬
‫وجۺھجتۺےسۺوہۺےکسۺوت‬
‫قلخۺیکۺدختمۺزگاریۺرک‬
‫دختمۺقلخۺ‪:‬اترخیۺےکۺرھجووکںۺےس‪،‬ۺدنچیلمعۺاثمںیل‬
‫آںیئۺھچکۺوااعقتۺاکانمضاطمہعلۺرکےتۺںیہ‬
‫دختمۺقلخۺربمغیپواایبنءۺیکۺمیلعتۺںیم‬
‫رضحتۺٰیسیعۺہیلعۺاالسلؾۺولوگںۺاکالعجۺاعمہجلۺرکےتۺےھت۔‬
‫رضحتۺداودوہیلعۺاالسلؾۺولوگںۺےکۺامنیبۺانتزاعتۺےطۺرکاےتۺےھت‬
‫رضحتۺاربامیہۺامہمونںۺوکاھکانالھکےنۺںیمۺشیپۺشیپۺوہےتۺےھت‬
‫ۺرضحت ُۺمٰیسۺہیلعۺاالسلؾۺولظمؾۺولوگںۺوکاظملۺیکۺالغیمۺےسۺاجنتۺ‬
‫دالےتۺوتںیہکۺدیقیۺوکدیقوکاکنؽۺآذادیۺیسیجۺتمعنۺدالےتۺےھت‬
‫ےئناوکسؽۺواکزجلۺانبان‬
‫احتجۺدنمیکۺاجزئافسرشۺ‬
‫یسکۺاکاجزئمکۺرکدانی‬
‫ڑسوکںۺۺرپالوارثۺارفادۺ‪،‬نجۺوکوکیئۺوپےنھچۺواالںیہنۺوہات‬
‫یسکۺیکۺرتہبنیۺرھنمایئۺرکاناورروشرہۺدانی‬
‫یسکۺےکۺاجزئاکؾۺےکےئلۺدقؾۺےسۺدقؾۺالمرکاجان‬
‫ااتپسولںۺںیمۺالاچررمضیۺدوےھٹیمۺوبولںۺےکۺمُنیغرزوہےتۺںیہ‬
‫فیعضۺایزمکور‪،‬وبڑےھااسنؿۺوجیسکۺوہجۺےسۺسبۺایونگیۺوریغہۺںیمۺ‬
‫وسارںیہنۺوہاتکسےہۺ۔اُؿۺوکوساررکواان‬
‫ایپرۺوۺتبحمۺ‪،‬اےھچۺاولسبۺ‪،‬ۺانسحۺرطےقیۺےسۺیکینۺوۺالھبیئۺاکۺمکحۺدےنیۺ‬
‫سمعیتۺربایئۺےسۺروانک‬
‫یسک ُبےلۺےکٹھبۺوکاسۺیکۺزنمؽۺرپاچنہپدانی‬
‫حلصۺوافصیئۺاکرفہضیۺرسااجنؾۺدانی‬
‫رغضۺرہدختمۺدصہقۺےکۺزرمہۺںیمۺیہۺآیتۺےہ‬
‫رہباحؽۺہیۺھچکۺدختمۺقلخۺیکۺوصرںیتۺںیہ۔ہیۺھچکۺاےسیۺاومرںیہۺ‬
‫نجۺاکقلعتۺدختمۺقلخۺےسۺےہۺہکبجۺےبۺامشردرگیاکؾۺیھبۺںیہۺنجۺوکۺ‬
‫دھکیۺاھبؽۺرکضحمۺاہللۺیکۺراضایکاجاتکسےہ۔ہیۺبسۺےکۺبسۺراتحۺ‬
‫س‬
‫راسینۺےکزُ رمےۺںیمۺآےتۺںیہ۔ذہلاۺداےمۺدرےمۺ ُحیےۺ‪،‬رغضۺ‬
‫رہرطےقیۺےسۺدمدیکۺاجیتکسۺےہ‬
‫یہیۺےہۺابعدتۺیہیۺدنیۺوۺاامیں‬
‫ہکۺاکؾۺآےئۺداینۺںیمۺااسنںۺےکۺااسنں‬
‫دختمۺقلخۺاوقاؽۺیکۺرظنںیم‬
‫ی‬ ‫ی‬
‫مھاریۺرمعرباربج یٹۺاجریہۺےہۺسبۺوجھچکۺ مھارےۺاہھتۺںیمۺےہۺاسۺ‬
‫ےسۺیسکۺیکۺدمدرکاجوۺ(رضحتۺاام ۺؾنسحؑ)‬
‫ہشیمہۺدورسوںۺےکۺاکؾۺآ‪،‬دخایھبۺریتےۺاکؾۺآاتکسےہۺۺ(خیشۺ‬
‫دبعااقلدرالیجینؒ)ۺ‬
 ‫اترخیۺںیمۺاںیھنۺااسنونںۺوکدموتںۺایدراھکاجاتےہۺوھنجںۺےنۺ‬
‫ااسنتینۺیکۺدختمۺوکاانپبصنۺانیعلۺاوراعشرانبایۺاسۺیکۺواحضۺاثمںیلۺ‬
‫دبعااتسلرادییھ‪،‬میکحۺدیعس‪،‬ایکآپۺاترخیۺےکۺوحفصںۺںیمۺذدنہۺ‬
‫رانہدنسپرکںیۺےگ‬
‫دختمۺقلخۺاورزبراگؿۺدنی‬
‫اشمخئۺزبرداگؿۺدنیۺسفنۺیشکۺےکۺےئلۺرمدیوںۺامیبروںۺیکۺامیترداریۺ‬
‫اورہلضفۺوبؽۺوربازاصػۺرکواےتۺےھت۔ۺذہلاہیۺولطمبۺاوردصقمےکۺ‬
‫زرمہۺںیمۺآیتۺےہ۔یہیۺیچسۺرطتقیۺےہۺاورتہبۺڑباامکؽۺےہ۔‬
‫زبراگؿۺدنیۺارثکاےنپۺاہںۺرغوبیںۺےکۺےئلۺرگنلاپینۺاکاامتہؾۺرفامےتۺ‬
‫ےھتۺۺاورایھبۺیھبۺہیۺہلسلسۺااسییہۺےہ‬
‫اربکابداشہۺاوررغبیۺارفاد‬
‫وُخداربکابداشہۺتختۺےسۺارترکرفشۺرپرغوبیںۺےکاسھتۺھٹیبۺاجےتۺ‬
‫۔رغوبیںۺیکۺددلاریۺاوردوجلیئۺرکےتۺےھت۔ہدریۺےسۺاحؽۺوپےتھچۺ‬
‫ےھت۔‬
‫دختمۺقلخۺاکحایتۺیکۺروینشۺںیم‬
‫اکحتیۺےکۺاطمقبۺبجۺرضحت ُۺمٰیسۺہیلعۺواالسلؾۺےنۺاہللۺوپاھچہکۺ‬
‫اکی ںیھمتۺاہکںۺالتشۺرکوں‬
‫اہللۺےنۺوجابۺدای‪:‬ہتسکشۺدولںۺںیم‬
‫ابۺاسرےۺوغررکںیۺوتاعمرشہۺےکۺہیۺبسۺارفادہتسکشۺدؽۺیہۺوتۺ‬
‫وہےتۺںیہ۔‬
‫ےہہکۺاکیۺافہشحۺوعرتۺضحمۺ‬‫اکیۺتہبۺوہشمرورعموػۺواہعقۺ ۺ‬
‫ایپےس ُ‬
‫ۺُکۺوکاپینۺالپےنۺرپتنجۺاجےنۺیکۺدقحاررقاراپیئگ۔‬
‫افلخےئۺرادشہۺ‪،‬احصہبۺاوردختمۺقلخ‬
‫نیعمجیھبۺاملسمونںۺیکۺدختمۺےسۺ‬
‫افلخےئۺرادشنیۺاوراحصہبۺرکاؾۺا ۺ‬
‫تعیھبۺآپۺﷺیکۺرطحۺذجہبۺ‬
‫ےھچیپۺہنۺرےتہۺےھت۔ۺاحصہبۺیکۺامج ۺ‬
‫دختمۺقلخۺےسہشیمہۺرساشراورربلزیریتہۺیھتۺ۔ۺآپﷺےکۺ‬
‫اجؿۺاثنراحصہبۺرہہحملۺاانپامؽۺالواروثںۺ‪،‬ومیتیںۺاورونیکسمںۺرپرخچۺ‬
‫رکےنۺےکۺےئلۺرمکہتسبۺرےتھۺںیہۺ۔اترخیۺاؿۺۺوااعقتۺےسرھبۺیۺڑپیۺ‬
‫ےہۺہکۺوہۺےسیکۺاعؾۺارفادیکۺدختمۺایکرکےتےھت ۔ھچکۺااثمؽۺ‬
‫احرضدختمۺںیہ۔‬
‫احصہبۺروسؽﷺۺیکۺدختمۺقلخۺےکۺومنےن‬
‫االسؾۺاوراملسمونںۺیکۺنارطۺدصقیۺاربکؓےنۺاےنپۺرھگاکوپراامؽۺ‬
‫اوررضحتۺامثعؿۺینغؓۺےنۺاانپرھگاکآداھامؽۺاہللۺیکۺراہۺںیمۺ‬
‫وضحرﷺیکۺدختمۺادقسۺںیمۺشیپۺایک۔‬
‫رضحتۺرمعؓسیھبۺدبؽۺرکراوتںۺوکولخمؼۺدخایکۺدادریسۺرفامےت۔‬
‫ۺامثعؿۺےنۺوہیدیۺےساپینۺاکونکاںۺرخدیرکملسمۺوریغملسمۺ‬
‫رضحت ؓ‬
‫بسۺےکۺےئلۺوفقۺرکدای‬
‫رضحتۺیلعؓۺالغومںۺوکرخدیرکآذادرکےتۺاورآزادرکےنۺےسۺےلہپۺ‬
‫میلعتۺےکۺزویرےسۺآراہتسۺرکےتےھت۔رعبۺںیمۺاپینۺیکۺتلقۺوہیتۺ‬
‫یھتۺ۔آپۺۺےن فلتخۺاقمامتۺرپ‬
‫اپینۺاکااظتنؾۺایکاتہکۺولگۺریسابۺوہںیکسۺاوراینپۺںیلصفۺااگںیکس‬
‫احصیبۺرضحتۺاوبہحلطۺااصنریؓ ۺےنۺاانپابغۺریباحئۺرغابءیکۺافکتلۺےکۺ‬
‫ےئلۺصتخمۺرکدای‬
‫الہۺتیبۺاوردختمۺقلخ‬
‫رضحتۺزنیۺااعلدبنیۺہیلعۺاالسلؾۺےنۺاےنپۺاھبیئۺےکۺاقلتۺوکاحبتلۺ‬
‫افجلۺاینپۺتشپۺابمرکۺرپالدرکاسۺےکۺرھگاچنہپای۔‬

‫دختمۺقلخۺاکاتریخیۺسپۺرظنم‬
‫اعمرشےۺںیمۺروزریغرساکریۺومیظنتںۺ(انیۺیجۺاو)ۺیکۺڑبیتھۺدعتادۺ‬
‫اسۺابتۺاکوبثتۺےہۺہکۺدختمۺقلخۺینتکۺاتیمہۺاایتخررکیئگۺ‬
‫ےہ۔ڑبیۺڑبیۺویوینرویٹسںۺےنۺاےنپۺاہںۺوسایشولیجۺاوروسلشۺ‬
‫ورک(امسیجۺدخامت)ۺےکۺوصخیصۺےبعشۺاقمئۺرکرےھکۺںیہۺ۔اکروابریۺ‬
‫حطسۺرپاکروپرٹیۺوسلشۺریسنۺےسیجۺہبعشۺاجتۺاسۺابتۺیکۺ‬
‫دصتقیۺرکےتۺداھکئۺدےتیۺںیہۺہکۺدختمۺقلخۺےکوحاےلۺےسۺاؿۺ‬
‫یکۺھچکۺذہمۺدارایںۺیھبۺںیہۺ‪،‬اوروہۺیسکۺدحکتۺانپۺذہمۺدارویںۺ‬
‫وکوپرےۺرکےتۺیھبۺداھکیئۺدےتیۺںیہ۔‬
‫ہبعشۺدختمۺقلخۺےکۺامرہنیۺاتبےتۺںیہۺہکۺاسۺملعۺاکاباقدعہۺ‬
‫وطرپآاغزوسوہلںیۺدصیۺںیمۺااجیدوہا۔وکحتمۺرباطہینۺںیمۺۺاکیۺ‬
‫ابداشہۺرنہیۺمتشہۺےنۺدنپرہۺوس‪۳٢‬ۺںیمۺاکیۺاقونؿۺاپسۺایکہکۺرٹسجمٹیۺ‬
‫اوردرگیرساکریۺالمزنیمۺاکرفضۺوہاگۺہکۺوہۺذعمورارفادیکۺاج چۺڑپاتؽۺ‬
‫رکںی۔‬
‫دختمۺقلخۺںیمۺالہۺرثوتۺاک ُکلیدیۺرکدار‬
‫ہیۺابتۺہملسمۺےہۺالہۺرثوتۺےکۺاعتوؿۺےکۺریغبدختمۺقلخۺاسیجۺ‬
‫کینۺلعفۺآےگۺںیہنۺڑبھۺاتکس‪،‬ۺہیۺیھبۺتقیقحۺےہۺہکۺوکیئۺیھبۺوکحتمۺ‬
‫وتقۺنتۺاہنتاینتۺڑبیۺحطسۺرپامتؾۺاعمرشےۺےکۺامتؾۺرغابءیکۺافکتلۺ‬
‫ںیہنۺرکیتکسۺےہۺاورہنۺاؿۺےکۺوبھجۺوکااھٹیتکسۺےہ۔ۺاسۺےکۺےئلۺریغۺ‬
‫رساکریۺںیمیظنتۺاورریخمارفادیہۺآےگۺآےتۺںیہ۔ۺدوتلۺاکحیحصۺ‬
‫رصمػۺہیۺےہۺہکۺوہۺاےنپۺحیحصۺاقمؾۺاورۺرغبیۺااسنونںۺیکۺرضورایتۺ‬
‫رپرخچۺوہ‬
‫یھبکۺسلفمۺںیہنۺوہےتۺوہۺالہۺزرزامےنۺںیم‬
‫وجاےنپۺامؽۺےسۺدؽۺوھکؽۺرکریخاتۺرکےتۺںیہ‬
‫دختمۺقلخۺاورخیشۺدعسیؒ‬
‫خیشۺدعسیۺؒۺےکافریسۺالکؾۺںیمۺاجاجبدختمۺقلخۺاکذترکہۺاتلمےہۺنجۺ‬
‫ںیمۺےسۺدواکایبؿۺایکاجراہےہ۔‬
‫رطتقی ُ‬
‫ۺبزدختمۺقلخۺتسین‬
‫ہیۺحیبستۺواجسدہۺوقلۺتسین(خیشۺدعسی)‬
‫رتہمجۺ‪:‬درویشیۺوتضحمۺضحمۺدختمۺقلخۺںیمۺےہ‪،‬حیبستۺاجۺامنزاورۺ‬
‫ُ‬
‫ُگریۺوریغہۺدرویشیۺیکۺزیچوںۺںیمۺںیہنۺےہ‬
‫رہۺہکۺدختمۺرکدۺاوۺدخموؾۺدش‬
‫رہہکۺوخدۺراۺددیۺاوۺرحموؾۺدش۔‬
‫رتہمجۺ‪:‬وجۺصخشۺدورسوںۺیکۺدختمۺرکاتۺےہۺ‪،‬ولگۺاسۺےکۺدخموؾۺ‬
‫ےننبۺرپوبجمروہاجےتۺںیہ‬
‫حیبستۺڑپانھ‪،‬امنزںیۺڑپانھۺہیۺبسۺوتآاسؿۺاکؾۺںیہۺ!۔نکیلۺاہللۺیکۺقلخۺ‬
‫یکۺحیحصۺونعمںۺںیمۺدختمۺرکان‪،‬اورینبۺونعۺااسنؿۺوکعفنۺاچنہپانۺہیۺتہبۺ‬
‫لکشمۺاکؾۺےہ۔ہیۺوہۺزجہبۺےہۺسجۺیکۺدبوتلۺااسنؿۺااسنتینۺےکۺایلعۺ‬
‫رتنیۺدرہجۺرپچنہپۺاجاتےہ‪ ،‬اہجںۺاہللۺےکۺکینۺۺدنبےۺربوسںۺیکۺ‬
‫رایتضۺاورابعدتۺ‪،‬روزےۺامنز‪،‬وقتیۺاورۺرپزیہاگریۺےکۺذرہعیۺ‬
‫ےسۺیہۺچنہپۺےتکسںیہ ۔ ذہلاۺدختمۺقلخۺۺرقبۺایہلۺاکتہبۺرتہبنیۺ‬
‫ذرہعیۺیھبۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺاورۺںیوسںیۺدصیۺںیم‬
‫بجۺاجاپؿۺںیمۺززلہلۺآایۺوتواہںۺرپھچکۺداکدناروںۺےنۺداکؿۺرپزیچںیۺ‬
‫رھکۺدںیۺاوراہکۺہکۺسجۺوکرضورتۺوہۺتفمۺںیمۺےلۺاجاتکسےہ!اسیعیئۺ‬
‫اےنپۺرغبیۺاھبویئںۺاکایخؽۺرےتھکںیہۺبجۺرکسمسۺایدرگیوہتارآےتۺ‬
‫ںیہۺوتااہتنئۺمکۺاورراعیتیۺرنوخںۺرپزیچوںۺیکۺلیسۺاگلدےتیۺںیہۺیتحۺہکۺ‬
‫زیچوںۺےکۺداؾۺآدیھۺتمیقۺکتۺرکدےئۺاجےتۺںیہۺاتہکۺاریمورغبیۺ‬
‫وہتاروکوخیشۺےسۺانمےکسۺہکبجۺاسۺےکۺربسکعۺاپاتسکینۺاترجوںۺاکروہیۺ‬
‫امہۺراضمؿۺانتکدبؽۺاجاتےہۺوہۺبسۺۺانمرظآپۺےکۺاسےنمۺ‬
‫چ‬
‫وہےتںیہ۔وجہکۺوکیئۺڈیکھۺ ُھنیۺابتۺںیہن‬
 ‫رمانۺالھبۺےہۺۺاسۺاکۺوجۺاےنپۺےیلۺۺےیج‬
‫اتیجۺےہۺۺوہۺوجۺرمۺاکچۺااسنؿۺےکۺۺےیل‬
‫ذہلارضورتۺاسۺارمیکۺےہۺہکۺاعمرشےۺےکۺذایدہۺےسۺذایدہۺالہۺ‬
‫اںیھنوکارثکاعمرشےۺےکۺامسپدنہۺ‬
‫ییع‬
‫رثوت‪،‬ابارثارفاد‪،‬رساکریۺاورریغرساکیۺ منںۺدختمۺقلخۺےکۺ‬
‫ےئلۺآےگۺآںیئ۔ۺالہۺارفادیکۺدمدرکےنۺںیمۺوکیئۺدہقیقۺااھٹہنۺرںیھک۔ۺ‬
‫ذہلااعمرشہۺۺےکالہۺرثوتۺرپہیۺذمیبہۺانالقیۺۺرفضۺاعدیۺوہاتۺےہۺہکۺ‬
‫اعمرشےۺےکۺاؿۺےسپۺوہےئۺطیقتۺےکۺاصمبئۺدوھکۺدردۺاکدماواۺ‬
‫اوراسۺیکۺرضورایتۺیکۺلیمکتۺںیمۺرکفرکےۺاورریخوخایہۺاکؾۺ‬
‫رسااجنؾۺدںیۺاوراؿۺےکۺدھکۺدردرپرممہۺرںیھک۔ۺاسۺےکۺالعوہۺامتؾۺ‬
‫اکمبتۺرکفۺےۺولگ‪،‬ںیمیظنتۺاورامجںیتعۺرفویعۺاالتخافتۺےسۺ‬
‫ابالرتوہرکدختمۺقلخۺرکںی۔ۺذہلااصبحۺرثوتۺوکاےسیۺرافیعۺ‬
‫اکؾۺٖرکاناچےئہۺسجۺےسۺوعاؾۺاانلسۺابوصخلصۺاعؾۺولوگںۺوکذایدہۺافدئہۺ‬
‫ےچنہپ۔ۺذایدہۺےسۺذایدہۺاصبحۺرثوتۺوصخیصۺوطررپدختمۺقلخۺ‬
‫اورااسنتینۺیکۺدختمۺوکاانپاعشرانبںیئۺاوریتحۺاالاکمؿۺقلخۺ‬
‫دخاوکعفنۺاچنہپںیئۺاورراتحۺراسینۺاکاسامںۺںینب۔ۺاوراسۺرفضۺیکۺ‬
‫ااجنؾۺدیہۺےسۺکلمۺاپاتسکؿۺےکۺےئلۺہمشچۺضیفۺاثتبۺوہں۔ۺالصۺ‬
‫ںیمۺوجرغوبیںۺیکۺدمدرکےتںیہۺویہۺالصۺںیمۺڑبےۺولگۺںیہ‬
‫ںیمہۺہیۺابتۺایدرینھکۺاچےئہۺہکۺدختمۺقلخۺرصػۺدولںۺےکۺحتفۺ‬
‫رکےنۺاکۺذرہعیۺیہۺںیہنۺہکلبۺاالسؾۺیکۺرتوجیۺوااشتعۺاکۺومرثۺایھتہرۺیھبۺ‬
‫ےہ‬
‫اہللۺاعتیلۺاعمرشےۺےکۺّومتمؽۺرضحاتۺوکۺولخمؼۺیکۺدختمۺرکےنۺیکۺ‬
‫وتقیفۺاطعءۺرفامےئۺ۔ااہللۺاعتیلۺمہۺبسۺوکاوراعؾۺااسنونںۺوکیھبۺولخمؼۺ‬
‫یکۺدختمۺرکےنۺیکۺاعسدتۺادبیۺاطعرفامےئۺآنیمۺ‪،‬مثۺآنیم‬
‫دختمۺقلخۺ‪:‬دنچوفادئ‬
‫دختمۺقلخۺےسۺرطفیۺوطررپاوختۺاوراھبیئۺاچرہۺےکۺااسحاستۺ‬
‫دیپاوہےتںیہۺۺاورااسنؿۺاکیۺدورسےۺےکۺرقبیۺوہےتںیہ۔سجۺ‬
‫ےسۺاعمرشےۺںیمۺاافتؼۺرپواؿۺڑچاتھےہ۔دختمۺقلخۺےکۺذجےبۺ‬
‫دختمۺقلخۺےکۺقلعتۺہیۺابتۺارثکۺتاجۺاجیتۺےہہکۺ‬
‫وجارفادوخدرغتبۺیکۺیکچۺےسۺلکنۺرکآےئۺوہےتۺںیہۺاورالحؽۺ‬
‫رطےقیۺےسۺامکرکآےگۺتکلیےںیہۺ ۺ‬
‫اورےسپۺےقبطۺاکتہبۺایخؽۺوہاتےہ۔‬
‫رمعیبملۺوہۺاؿۺیکۺاےۺاعرم‬
‫وجۺدولںۺوکۺاہنؽۺرکےتۺںیہ‬
‫لش‬
‫ہیۺابتۺارہظنمۺا مسۺےہۺہکۺوجریخمرضحاتۺاہللۺیکۺراضۺیکۺ‬
‫نارطولوگںۺںیمۺروےپۺےسیپۺابےتٹنۺںیہ‪،‬ۺاہللۺاعتیلۺرضوراؿۺےکۺامؽۺ‬
‫واابسبۺںیمۺربتکۺاطعرکاتےہۺسجۺےسوہۺتمعنۺذمدیڑبیتھۺےہۺ‬
‫ویکہکنۺہیۺاہللۺاکدنبوںۺےسۺودعہۺےہ۔ذہلاّلل اپکۺیکۺراضۺیکۺنارطۺ‬
‫دختمۺقلخۺےکۺۺذجےبۺےکۺہمہۺوتقۺوکاشںۺرانہۺاچےیہۺ۔‬
‫رکورہمابینۺمتۺالہۺزںیمۺرپ‬
‫دخارہمابںۺوہاگۺرعشۺربںیۺرپ‬
‫اکیۺابتۺہشیمہۺشیپۺرظنرینہۺاچےئہ۔ۺدختمۺقلخۺانؾۺوومند‪،‬ذایتۺ‬
‫ریہشت‪،‬رہشتۺدالھکوےۺےس ُۺمزاوہاناچےئہۺاورہیۺناصلۺاہللۺیکۺ‬
‫راضےکۺےئلۺوہینۺاچےئہۺہنۺہکۺاسۺںیمۺذایتۺرغضۺاشلمۺوہ۔ویکہکنۺ‬
‫ااسیرکےنۺےساسۺںیمۺوخدرغیضۺاکعُیصرزاشلمۺوہاجاتےہۺاوردخایکۺ‬
‫ابراگہۺںیمۺوبقمتیلۺاکدرہجۺںیہنۺاپاتۺہکلبۺہیۺرایاکریۺںیمۺ‬
‫امُشروہاجاتےہ۔ذہلاۺااسنؿۺرصػۺاُیسۺوصرتۺںیمۺارشػۺاولخملاقتۺ‬
‫اکدرہجۺاپاتکسےہۺبجۺوہۺیسکۺےکۺدردومغۺوکوسحمسۺرکےکس۔‬
‫ارگولخصۺتینۺےسۺاسۺلعفۺوکرسااجنؾۺدایاجےئۺوتاسۺےسۺہنۺرصػۺ‬
‫اکیۺدورسےۺیکۺریخوخایہۺوہیتۺےہۺہکلبۺاھبیئۺاچرہۺاکرہتشۺیھبۺوبضمطۺ‬
‫وہاتےہ۔‬
 ‫یکقیقحتۺےکۺاطمقب‬
‫ڈینیکایکۺویوینریٹسۺآػۺربشٹۺوکایبمل ۺ‬
‫ووکنیورۺےکۺاکیۺاوکسؽۺےکۺ‪101‬ۺوچبںۺںیمۺےسۺآدےھۺوچبںۺوکۺدسۺ‬
‫ۺرہۺےتفہۺاکیۺہٹنھگۺدورسےۺوچبںۺیکۺاوکسؽۺےکۺوہؾۺورکۺاورۺ وتفہں‬
‫دورسےۺاکومںۺںیمۺدمدۺرکےنۺوکۺاہکۺہکبجۺابیقۺآدےھۺوچبںۺےسۺ‬
‫دورسوںۺیکۺدمدۺاکۺااسیۺوکیئۺاکؾۺںیہنۺایلۺایگ۔وچبںۺےکۺدوونںۺرگووپںۺ‬
‫وخیش‬
‫ںیمۺقیقحتۺےسۺےلہپۺاورۺدعبۺںیمۺاعمےنئۺاورۺوساانلےمۺیکۺدمدۺےسۺہیۺ‬
‫ولعمؾۺوہاۺہکۺنجۺوچبںۺےنۺدورسوںۺیکۺدمدۺیکۺاؿۺےکۺدؽۺاورۺ‬
‫رشایںینۺزایدہۺتحصۺدنمۺںیھت۔نکیلۺونۺرمعوںۺںیمۺیھبۺراضاکراہنۺوطرۺ‬
‫رپۺدورسوںۺیکۺدمدۺرکےنۺےکۺتحصۺرپۺتبثمۺارثاتۺاجےننۺےکۺےئلۺیکۺ‬
‫اجےنۺوایلۺاؿۺیکۺاسۺقیقحتۺےسۺاتپۺالچۺےہۺہکۺونرمعیۺںیمۺیھبۺ‬
‫دورسوںۺیکۺدمۺدۺرکےنۺدؽۺےکۺارماضۺاکۺرطخہۺمکۺوہاتۺےہ۔ۺدورسوںۺ‬
‫یکۺدمدۺرکےنۺواےلۺاےنپۺابرےۺںیمۺااھچۺوسحمسۺرکےتۺںیہۺاورۺوہۺیفنمۺ‬
‫ومڈۺےکۺاکشرۺمکۺوہےتۺںیہۺویںۺاؿۺںیمۺدؽۺےکۺارماضۺےکۺااکمانتۺ‬
‫مسجۺںیمۺاےسیۺزلکیمیکۺنارجۺوہےتۺںیہۺنجۺیکۺوہجۺےسۺااسنؿۺاکۺذینہۺدابؤۺ‬
‫مکۺوہۺاجےتۺںیہ‬
‫ُ‬
‫(امرہایسفنتۺڈارٹکۺہنیاۺرشاایۺ‪،‬ڈینیکاۺںیمۺویوینریٹسۺآػۺربیۺوکایبمل)‬
‫ااسنینۺتحصۺرپدختمۺقلخۺےکۺارثات‬
‫دورسوںۺیکۺدمدۺرکےنۺےسۺارٹسسیۺمکۺوہاتۺےہ۔دختمۺقلخۺرکےنۺ‬
‫ےسۺااسنؿۺدابوۺںیمۺیمکۺوسحمسۺرکاتۺےہۺاورۺوہۺوخشۺراتہۺےہۺ۔اؿۺ‬
‫دبتویلیںۺےکۺوطلیۺدمیتۺارثاتۺںیمۺدؽۺےکۺارماضۺںیمۺیمکۺاشلمۺ‬
‫ےہۺاورۺاسۺےسۺااسنؿۺاکۺڈلبۺرپرشیۺیھبۺمکۺراتہۺےہ۔ۺاباقدعیگۺےسۺدواۺ‬
‫لصےئکۺاجۺےتکسۺ‬
‫ےنیلۺاورۺابعدتۺرکےنۺےسۺیھبۺہیۺامتؾۺوفادئۺاح ۺ‬
‫ںیہ۔(امرہۺِۺارماضِۺبلقۺڈارٹکۺلصیفۺادمح)‬
‫وہۺرماۺاکؾۺرغوبیںۺیکۺامحتیۺرکان‬
‫دردۺدنموںۺےسۺوفیعضںۺےسۺتبحمۺرکان‬
‫ےسۺیہۺااسنؿۺوکرسداریۺیتلمۺےہ۔اہللۺیکۺولخمؼۺیکۺدمدرکانۺتہبۺڑبیۺ‬
‫یکینۺاورارجووثابۺاکاکؾۺےہ‬
‫ہیۺوہۺذجہبۺسجۺےسۺاکیۺراضاکردختمۺقلخۺےسۺاتکھتںیہنۺاورہنۺیہۺ‬
‫زیباروہاتےہ‪،‬ویکہکنۺاکیۺااسنؿۺاینپۺرمیضۺےسۺ‪،‬دیلۺوکسؿ ۺو ۺ‬
‫ےکۺاسھتۺضحمۺاہللۺیکۺراضیکۺنارطہیۺاکؾۺرکاتےہ۔دورسوںۺیکۺریخۺ‬
‫وخایہۺاورۺدمدۺرکےکۺیقیقحۺوخیشۺاورۺراتحۺاحلصۺوہیتۺےہ‬
‫دختمۺقلخۺاکوعیسۺانترظںیمۺاجزئہ‪:‬ایسفنیتۺ‪،‬یقیقحت‪،‬ۺاالسیمۺ‬
‫ہتکنۺاورتحصۺرپتبثمۺارثات‬
‫دختمۺقلخۺایسفنتۺاوراقیقحتتۺیکۺروینشۺںیم‬
‫دختمۺقلخۺرکےنۺےسۺااسنؿۺاکۺدورسےۺااسنونںۺےکۺاسھتۺراہطبۺ‬
‫ںیکۺدمدۺرکےنۺےسۺااسنؿۺےکۺ‬
‫ڑباتھۺےہ‪،‬ۺراضۺاکراہنۺوطرۺرپۺدورسو ۺ‬
‫مکۺوہاتۺےہ‪،‬ۺدورسیۺرطػۺدورسوںۺیکۺدمدۺرکےنۺےسۺاسۺاکۺاکیۺااسیۺ‬
‫ےہہکۺوجۺوتقۺڑپےنۺرپۺاسۺےکۺاےنپۺاکؾۺآاتۺ‬
‫ہقلحۺاننبۺرشوعۺوہۺاجاتۺ ۺ‬
‫ےہ۔ۺدورسوںۺیکۺدمدۺرکےنۺےسۺااسنؿۺوکۺہیۺوسحمسۺوہاتۺےہۺہکۺوہۺ‬
‫دورسوںۺےکۺاقمےلبۺںیمۺرتہبۺاحتلۺںیمۺےہۺاورۺویںۺدورسوںۺیکۺدمدۺ‬
‫رکےتۺوتقۺدرالصۺااسنؿۺاینپۺدمدۺیھبۺرکۺراہۺوہاتۺےہۺ(امرہۺِایسفنتۺ‬
‫محمۺمیعنۺدصیقی‪) ۲۱٢۳،‬‬
‫دختمۺقلخۺاقیقحتتۺیکۺروینشۺںیم‬
‫دورسوںۺاکۺدردۺرےنھکۺواولںۺےکۺدؽۺزایدہۺتحصۺدنمۺوہےتۺںیہ۔ۺ‬
‫دختمۺِقلخۺےسۺااسنؿۺےکۺدؽۺاورۺرشایونںۺیکۺتحصۺرتہبۺوہیتۺ‬
‫ےہۺاورۺدؽۺ فلتخۺارماضۺےسۺوفحمظۺراتہۺےہ۔ ےہ۔‬
‫ین ُ‬
‫(ارمیکیۺرجدیےۺاس ین کۺاریمنکیۺامڈنئ‪)۲۱٢۳،‬‬
‫ی‬‫ف‬‫ی‬
 ‫دورسیۺیکۺدمدرکان‬
‫یئنۺاہمرںیتۺانھکیس‬
‫نجۺیکۺذدنیگۺںیمۺوکیئۺدصقموہاتےہ‪،‬ط ینیۺوطررپاؿۺیکۺذدنیگۺابینۺ‬
‫وہیتۺےہ۔اسۺیکۺوہجۺےسۺاؿۺںیمۺدؽۺیکۺامیبرایںۺمکۺوہیتۺںیہۺ‬
‫۔رٹسسیۺویلؽۺمکۺوہاتےہ۔ذہلااؿۺاتنجئۺےسۺاذخایکاجاتکسےہۺہکۺ‬
‫دختمۺقلخۺرکےنواےلۺاینپۺذدنیگۺںیمۺولوگںۺیکۺدختمۺقلخۺ‬
‫اکواحضۺذجہبۺرےتھکںیہ۔وپرےۺاقمہلۺںیمۺارثکاکنتۺاسۺابتۺیکۺ‬
‫دصتقیۺیھبۺرکیتۺداھکیئۺدےتیۺںیہ۔‬
‫قیقحتےکۺاطمقبۺاکیۺارمنکیۺویوینریٹسۺےکۺررسیرچۺےنۺ‬
‫اکیۺۺاور ۺ‬
‫اکیۺررسیچۺےسۺاثتبۺایکۺہکۺبجۺآپۺدورسوںۺیکۺدمدرکےتۺںیہۺ‬
‫وتآپۺےکۺدامیغۺااصعبۺرپوخوگشارارثوہاتےہۺسجۺےسۺآیکپۺتحصۺ‬
‫ںیمۺرتہبیۺوہیتۺےہۺاوررٹسسیۺونشنیٹۺںیمۺیمکۺآیتۺےہ(وحباہلۺامانہہمۺ‬
‫رچاغۺاالسؾۺااشتعۺرفوریۺ‪،۲۱۲۲‬صۺ‪،۳۷‬ۺجۺ‪،۲۶‬ش‪) ۲‬‬
‫درجۺابالۺااثمؽۺےسۺاظرہوہاتےہۺہکۺدختمۺقلخۺےکۺامؽۺودوتلۺ‬
‫اورتحصۺرپہشیمہۺتبثمۺارثاتۺوہےتۺںیہ۔اہللۺےنۺاسۺںیمۺااسنونںۺ‬
‫ےکۺےئلۺوفادئاہنپںۺرکرےھکۺںیہ۔‬
‫رحػۺآرخ‬
‫رصعۺاحرضںیمۺدختمۺقلخۺیکۺرضورتۺےلہپۺےسۺںیہکۺذایدہۺڑبھۺیئگۺ‬
‫ےہۺویکہکنۺرکوانۺوارئسۺاوررھپیکلمۺونیبۺاالوقایمۺاحالتۺاوراگنہمیئۺ‬
‫ےکۺابثعۺرغبیۺولگۺذمدیطخ ُۺغزتبۺےسۺےچینۺاجرےہۺںیہۺ۔‬
‫احہیلۺدونںۺںیمۺالیسبۺیکۺوہجۺےسۺاپاتسکؿۺںیمۺابتیہۺیچمۺوہیئۺےہۺولگۺ‬
‫ذمدیطخۺرغتبۺےسےچینۺاجرےہںیہ۔اسۺےئلرصعۺاحرضۺیھبۺدختمۺ‬
‫قلخۺیکۺاتیمہۺےلہپۺےسۺیھبۺںیہکۺذایدہۺڑبھۺاجیتۺےہ۔ۺرضورتۺاسۺ‬
‫ارمیکۺےہۺہکۺذایتۺافمدےسۺابالرتوہرکولخمؼۺدخااورااسنتینۺیکۺدمدیکۺ‬
‫یسکۺےنۺوخبۺاہکےہ‬ ‫اجےئآںیئۺ۔‬
‫بسےسۺڑبھۺرکذمبہۺےہ!‬
‫یسکۺےکۺدؽۺوکراتحۺاچنہپدوۺہیۺیہیۺ ۺ‬
‫‪###‬‬
‫لۺزِ َوال َّیقوی‬
‫َو َ َت َو ُنا َۺلَعۺا ِ ّ‬
‫دختمۺقلخۺ‪:‬دختمۺقلخۺوفادئزبابؿۺۺرسرباہ‬
‫دورسوںۺےکۺاکؾۺآےنۺےسۺااسنؿۺیکۺروحۺوکۺوکسؿۺاتلمۺےہ‪،‬ۺہیۺااسنؿۺوکۺ‬
‫ہیہکۺدورسوںۺیکۺدمدۺرکےنۺرپۺ‬
‫وخیشۺاورۺذینہۺوکسؿۺداتیۺےہ۔ۺزمدیۺ ۺ‬
‫ااعنؾۺےکۺوطرۺرپۺااسنینۺمسجۺںیمۺاےسیۺزلکیمیکۺنارجۺوہےتۺںیہۺوجۺااسنؿۺ‬
‫ُ‬
‫وکۺوتاانیئۺدےتیۺںیہۺاورۺاسۺیکۺرمعۺدرازۺرکےتۺںیہ(رسرباہۺہزۺانیۺیجۺ‬
‫او‪،‬ڈارٹکافغرولب)‬
‫بلۺہپۺآیتۺےہۺداعۺنبۺےکۺانمتۺریمی‬
‫زدنیگۺعمشۺیکۺوصرتۺوہۺدخاایۺریمی‬
‫بجۺۺدپیلۺامکرۺےسۺوپاھچۺایگہکۺاورپۺواےلۺےنۺاؿۺوکۺاانتۺبسۺدایۺےہۺ‬
‫ایکۺاسۺےکۺدعبۺیھبۺزدنیگۺںیمۺیسکۺزیچۺیکۺیمکۺوسحمسۺوہیئۺوتۺدپیلۺامکرۺ‬
‫ےنۺوجابۺدایۺہکۺھچکۺاسؽۺےلہپۺکتۺزدنیگۺںیمۺاکیۺالخۺاھتۺوجۺاسۺوتقۺ‬
‫رپۺوہۺایگۺبجۺےسۺاوھنںۺےنۺرضورتۺدنموںۺیکۺدمدۺرکانۺرشوعۺرکۺ‬
‫ُ‬
‫دی(رسرباہۺہزۺانیۺیجۺاو‪،‬ڈارٹکافغرولب)‬
‫ذدنیگۺاوردصقمےکوحاہلۺےسۺاہرورڈویوینریٹسۺےنۺ ۺ‪۷‬‬
‫زہارارفادرپلمتشمۺرگوپۺرپقیقحتۺیکۺ‪،‬نجۺیکۺرمعںیۺاچپسۺاسؽۺ‬
‫ےسذادئںیھت۔اتنجئۺےسۺہتپۺالچہکۺنجۺیکۺذدنیگۺںیمۺوکیئۺدصقماھتۺ‬
‫‪،‬اؿۺںیمۺدلجۺومتۺاکرطخہۺمکۺوہایگتبسنبۺاؿۺارفادےکۺنجۺاکذدنیگۺ‬
‫ںیمۺوکیئۺدصقمہنۺاھت۔‬
‫تہبۺاسریۺاقیقحتتۺہیۺاتبیتۺںیہۺہکۺنجۺارفااکذدنیگۺںیمۺوکیئۺاٰیلعۺ‬
‫دصقموہاتےہۺاؿۺںیمۺدلجومتۺاکۺرطخہۺمکۺوہاجاتےہ۔ویکہکنۺبجۺ‬
‫وکیئۺدصقموہاتےہۺوتوہۺتبثمۺرطزلمعۺاایتخررکےتۺںیہۺوجاؿۺیکۺ‬
‫تحصۺےکۺےئلۺرتہبوہاتےہ۔‬
‫ھچکۺیقیقحتۺاطماعلتۺںیمۺولوگںۺےسۺرصػۺہیۺوپاھچایگۺہکۺاںیہنۺزدنیگۺ‬
‫ںیمۺدصقمۺاکۺااسحسۺایکۺداتیۺےہ۔ۺولوگںۺےنۺاسۺےکۺوجابۺںیمۺھچکۺ‬
‫اسۺرطحۺےکۺوعالمۺوکایبؿۺایک‪:‬‬
‫نادناؿۺاوراقلعتت‬
‫ویمکیٹن‬
‫َ‬
‫ھچکۺفنصمۺےکۺابرےۺںیم‪:‬رامقۺارثکامسیجۺاعمرشیتۺومعوضاعتۺرپرحتریرکےتۺرےتہںیہۺوجوسلشۺڈیمایاکہصحۺنبۺاجیتۺںیہۺاوررجادئںیمۺاشعئۺیھبۺ‬
‫وہیتۺںیہ۔رامقۺامیضۺںیمۺقیقحتۺےسۺقلعتۺادارہۺپلیگۺاوراواسسیۺےسۺواہتسبۺرےہۺںیہۺ۔ہکبجۺیئکۺاسؽۺادارہۺرفوغۺقیقحتۺںیمۺاینپۺدخامتۺرسااجنؾۺدےۺ‬
‫ےکچۺںیہ۔‬

‫اافتسدہۺوامذخ۔۔۔‬
‫بتک‬
‫اتکبۺدختمۺقلخۺرقآینۺامیلعتتۺیکۺروینشۺںیمۺ‪،‬فنصمۺومالاناریمادلنیۺرہم‪،،‬انرشدوعۃۺاڈیکیمۺنیبۺاالوقایمۺاالسیمۺویوینریٹسۺاالسؾۺآابد‪۲۱٢۱:،‬‬
‫اتکب‪:‬االسؾۺںیمۺدختمۺقلخۺاکوصتر‪،‬فنصمۺومالاندیسدالؽۺادلنیۺرمعی‪،‬انرشادارہۺقیقحتۺوفینصتۺاالسیمۺیلعۺڑگھۺاڈنای‪،‬ااشتعۺ‪٢۹۹۱‬‬
‫ُُ‬
‫اتکبۺدختمۺقلخ‪،٢۹۳٢،‬فنصمۺاینزمحمناؿ‪،‬وبطمہعۺاڈننیۺرپسیۺلنمنیدۺ‪،‬اہلۺآابداڈنای‬
‫رجادئوراسلئ‬
‫امانہہمۺاحمنسۺاالسؾ‪،‬شۺ‪،۲۶۵‬ۺاوتکربۺ‪،۲۱۲٢‬ج‪،۲۳‬ص‪۴۳،۴۴‬‬
‫امانہہمۺرچاغۺاالسؾ‪،‬ااشتعۺ‪،‬ۺاتسگۺ‪۲۱٢۹‬‬
‫امانہہمۺاحمنسۺاالسؾ‪،‬شۺ‪،۲۶۵‬ۺاوتکربۺ‪،۲۱۲٢‬ج‪،۲۳‬ص‪۴۳،۴۴‬‬
‫وبیۺاگںیہ‬
‫‪https://darulifta-deoband.com/home/ur/hadith-sunnah/43142‬‬
‫‪https://www.darululoom-deoband.com/urdu/articles/tmp/1493287019%2001-‬‬
‫‪Idariya_MDU_12_December_13.htm‬‬
‫‪https://www.banuri.edu.pk/bayyinat-detail/%D8%A8%DA%BE%D8%A7%D8%A6%DB%8C-‬‬
‫‪%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%81-%D8%A7%D9%88%D8%B1-%D8%A7-%D8%AE%D9%88%D8%AA-‬‬
‫‪%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C‬‬
‫‪https://www.health.harvard.edu/blog/will-a-purpose-driven-life-help-you-live-longer-2019112818378‬‬
‫‪https://www.nawaiwaqt.com.pk/19-Nov-2021/1452698‬‬
‫‪https://jang.com.pk/news/756521‬‬
‫‪https://www.urdunews.com/node/337081/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%DB%8C/%D8%AE%D8%AF%D9%85%‬‬
‫‪D8%AA%D9%90-%D8%AE%D9%84%D9%82-%D8%8C%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7-‬‬
‫‪%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B6%D8%A7‬‬
‫‪https://www.myislamicinfo.in/2020/05/blog-post_109.html‬‬
‫‪https://mag.dunya.com.pk/demo.php/deen-o-dunya/1068/2019-09-22‬‬
‫‪https://afkareraza.com/?p=11643‬‬
‫‪https://www.nayasaweralive.com/archives/1442‬‬
‫‪https://www.express.pk/story/2399137/1/‬‬
 ‫ونٹ‪:‬اسۺآرلکیٹۺںیمۺامتؾۺااحدثیۺاہجںۺےہۺےسیجۺیکۺاینبدرپا ۺ‬
‫لصنتمۺیکۺلکشۺںیمۺوبیۺاگہۺےسۺلقنۺیکۺیئگۺںیہۺذہلادروغۺربرگدؿۺراوی‬
‫ن‬
‫ایسفنتۺےکۺہصحۺںیمۺیھبۺوبیۺاگہۺےسۺومادنتمۺیکۺلکشۺںیمۺلقنۺایکایگےہ۔اوراسۺوکاےنپۺینۺاوروہفمؾۺانہپےنۺیکۺوکششۺںیہنۺیکۺگۺےہۺ۔ینعیۺہیۺ‬
‫ہکلبیسکۺاورفنصمۺایوبیۺاگہۺرپرحتریےھتۺاتہکۺرحتریںیمۺوخوصبریتۺاوررواینۺربرقاررےہۺاسۺےئلۺامتؾۺومادوکوکٹۺیکۺ‬
‫رحتریرکدہۺاافلظۺریمےۺںیہنۺ ۺ‬
‫لکشۺںیمۺاھکلایگےہ۔ۺاورایسۺرطحۺبتُکۺےسۺیھبۺااحدثیۺوقنؽۺرکےکعبطۺیکۺیئگۺںیہ۔اتہکۺرحتریےسۺقلعتۺوماداحلصۺوہےکسۺاوررحتریںیمۺرواینۺ‬
‫ربرقاررہۺےکس!‬