DL Dược động học

DƯỢC LÝ ĐẠI CƯƠNG
1
Mục tiêu học tập
1.Phân tích được quá trình hấp thu, phân phối, chuyển
hóa và thải trừ thuốc.
2.Phân biệt được các cách tác dụng của thuốc và ví dụ.
3.Trình bày được những yếu tố ảnh hưởng đến tác dụng
của thuốc.
4.Trình bày được tương tác thuốc và hậu quả.
2
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
1. Một số khái niệm trong dược lý học
2. Đại cương dược động học
2.1. Sự vận chuyển thuốc qua màng sinh học
2.2. Sự hấp thu thuốc
2.3. Sự phân phối thuốc
2.4. Sự chuyển hóa thuốc
2.5. Sự thải trừ thuốc
3. Đại cương về dược lực học:
3.1. Một số khái niệm liên quan dược lực học
3.2. Cơ chế tác dụng
3.3. Các cách tác dụng
3.4.Các yếu tố ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc
3
4. Tương tác thuốc
1. ĐẠI CƯƠNG DƯỢC ĐỘNG HỌC
1.1.ĐỊNH NGHĨA DƯỢC LÝ HỌC
Dược lý học (Pharmacology) ngành khoa học nghiên cứu

về sự tương tác của thuốc với các quá trình sống.
Dược lý học
Dược động học Dược lực học

Tác động của cơ thể lên thuốc Tác động của thuốc lên cơ thể
4
Thuốc Hệ sinh học
Dược lực
học
Dược động
học
Các phân môn trong dược lý học
• 1. Dược động học
• 2. Dược lực học
• 3. Dược lý di truyền
• 4. Dược lý thời khắc
• 5. Dược cảnh giác
• 6. Dược lý thực nghiệm
• 7. Dược lý lâm sàng
• 8.Dược lý phân tử
• 9.Dược lý phóng xạ
• 10.Độc chất học
6
1.2.Định nghĩa thuốc:
- Chế phẩm
- Chứa 1 hoặc nhiều dược chất hoặc dược liệu
- Nguồn gốc tự nhiên, bán tổng hợp hoặc tổng
hợp
- Điều trị hoặc dự phòng, chẩn đoán, phục hồi,
điều chỉnh chức năng.
- Bao gồm thuốc hóa dược, thuốc dược liệu,
thuốc cổ truyền, vắc xin và sinh phẩm.
7
1.3. Tên thuốc
• Tên hóa học( chemical name, tên hoạt chất)
Acetaminophen. magnesisulfat,
acetylsalixylic( Asprin)
• Tên thuốc gốc( generic name) là do nhà phát
minh đặt ra có thể là tên khoa học hay tên biệt
dược
• Tên biệt dược( trade name, brand name =tên
thương mại) Efferalgan, panadol: tên thuốc
được đặt sau khi phát minh hết bản quyền
8
DƯỢC ĐỘNG HỌC
9
MỤC TIÊU BÀI GIẢNG
Sau khi học xong bài này, sinh viên có thể biết được:
 Các quá trình ảnh hưởng đến số phận của thuốc

trong cơ thể.
 Các thông số đặc trưng về Dược Động Học và ý

nghĩa của chúng.
10
SỐ PHẬN CUÛA DÖÔÏC PHAÅM TRONG CÔ THEÅ
SÖÏ HAÁP THU SÖÏ ÑAØO THAÛI
T1/2
Sinh khaû duïng
CL
SÖÏ PHAÂN PHOÁI Noàng ñoä thuoác trong huyeát töông: Chaát CHUYEÅN
THUOÁC PHÖÙC HÔÏP THUOÁC-PROTEIN HUYEÁT TÖÔNG chuyeån HOAÙ
Vd
Thuoác ôû daïng hoaù THUOÁC
gaén keát vôùi moâ THUOÁC ÔÛ DAÏNG TÖÏ DO (Gan)
RECEPTOR
HIEÄU ÖÙNG DÖÔÏC LYÙ

TAÙC DUÏNG PHUÏ ÑOÄC TÍNH
TAÙC DUÏNG TRÒ LIEÄU

11
A. SÖÏ HAÁP THU DÖÔÏC PHAÅM
 Söï haáp thu döôïc phaåm laø quaù trình thuoác thaâm nhaäp vaøo moâi
tröôøng cô theå, ñeán nôi taùc ñoäng.
 Ñeå vaøo ñöôïc heä tuaàn hoaøn chung cuûa cô theå, thuoác phaûi traõi
qua 3 giai ñoaïn haáp thu nhö sau:
 Söï haáp thu ngang qua maøng teá baøo.
 Hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu (First-Pass Effect).
 Trong heä tuaàn hoaøn chung.
12
I. Giai ñoaïn ñaàu tieân: Söï haáp thu döôïc phaåm ngang
qua maøng teá baøo
I.1.Maøng teá baøo:

Vôùi baát cöù ñöôøng
cho thuoác naøo, döôïc
phaåm muoán ñeán caùc
receptor ñeå phaùt sinh
hoaït tính sinh hoïc ñeàu
phaûi vöôït qua maøng teá
baøo. Söï haáp thu cuûa
thuoác phuï thuoäc raát
nhieàu vaøo baûn chaát cuûa
maøng teá baøo.
13
I. Giai ñoaïn ñaàu tieân: Söï haáp thu thuoác ngang qua maøng teá baøo
I.2. Cô cheá vöôït qua maøng teá baøo cuûa thuoác:
14
I. Giai ñoaïn ñaàu tieân: Söï haáp thu
thuoác ngang qua maøng teá baøo
i.
I.2. Cô cheá vöôït qua maøng teá baøo cuûa thuoác:
i. Söï vaän chuyeån thuï ñoäng. ii.
 Khuyeách taùn qua lôùp lipid.
 Khuyeách taùn qua loå loïc.
 Qua maøng baèng caùc khe giöõa teá baøo.
ii. Söï vaän chuyeån thuaän lôïi
iii.
iii. Söï vaän chuyeån chuû ñoäng.
ATP
ADP
15
I.3. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï haáp thu döôïc phaåm:
1.3.1. Tính chaát lyù hoaù cuûa döôïc phaåm:
 Tính hoaø tan cuûa döôïc phaåm.
 Noàng ñoä döôïc phaåm taïi nôi haáp thu.
1.3.2. Ñaëc ñieåm nôi haáp thu döôïc phaåm:
 Tuaàn hoaøn nôi haáp thu.
 Beà maët nôi haáp thu.
 Tình traïng nôi haáp thu.
 Cô cheá laøm troáng daï daøy.
 pH nôi haáp thu.
16
 pH nôi haáp thu:
 Ña soá caùc thuoác laø acid yeáu hoaëc base yeáu, deã phaân
ly thaønh daïng ion hoaù vaø khoâng ion hoaù.
 Tyû leä khoâng ion hoaù/ ion hoaù cuûa thuoác phuï thuoäc
vaøo haèng soá phaân ly cuûa thuoác vaø pH cuûa moâi
tröôøng, baèng phöông trình Henderson-
Hasselbalch:
[Noàng ñoä khoâng ion hoaù]
pH = pKa + log
[Noàng ñoä ion hoaù]
[A-]
 Ñoái vôùi caùc acid: pH = pKa + log
[HA]
[B]
 Ñoái vôùi caùc base: pH = pKa + log
[BH+]
17
I.3. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï haáp thu döôïc phaåm:
1.3.3. Caùc yeáu toá khaùc:
 Thöùc aên.
 Tuoåi taùc.
 Beänh lyù.
 Töông taùc thuoác.
 Daïng thuoác.
 Thaønh phaàn, coâng thöùc cuûa cheá phaåm.
18
II. Giai ñoaïn hai: Hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu
 ÑÒNH NGHÓA: Hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu (First-pass
effect) laø söï maát ñi moät löôïng thuoác do caùc enzym cuûa moät
cô quan chuyeån hoaù thuoác ngay ñaàu tieân khi thuoác tieáp xuùc
vôùi cô quan naøy. Thaønh phaàn thuoác bò bieán ñoåi ñöôïc goïi laø
chaát chuyeån hoaù.
II.1. Hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu ôû ruoät.
II.2. Hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu ôû gan.
II.3. Hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu ôû phoåi.
19
Höôùng veà tuaàn hoaøn
PHOÅI
A. SÖÏ HAÁP THU

DÖÔÏC PHAÅM TIM
II. Giai ñoaïn hai: Hieäu öùng vöôït

qua laàn ñaàu
Ñöôøng SC, IM
Ñöôøng IA Ñöôøng IV
MOÂ
Maùu Maùu
THAÄN
ñoäng tónh
maïch maïch
Tónh maïch cöûa gan
MAØNG NHAØY GAN
LOØNG RUOÄT
Thaûi qua phaân DAÏ DAØY CHO THUOÁC BAÈNG ÑÖÔØNG UOÁNG
20
II. Giai ñoaïn hai: Hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu
 ÑAÙNH GIAÙ:
 Ñeå ñaùnh giaù hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu, ngöôøi ta söû duïng
heä soá ly trích (ER: The extraction ratio). ER ñöôïc ñònh nghóa
laø tyû leä löôïng thuoác haáp thu bò ly trích (bò baét giöû laïi ôû cô
quan hay bò maát ñi) ôû cô quan chuyeån hoaù do hieäu öùng vöôït
qua laàn ñaàu tröôùc khi thuoác vaøo ñeán heä tuaàn hoaøn.
 ER thay ñoåi töø 0 (khoâng bò ly trích) ñeán 1 (coù söï ly trích
hoaøn toaøn) tuyø theo loaïi thuoác söû duïng.
 Heä soá ly trích ôû ruoät (ERI).
 Heä soá ly trích ôû gan (ERH).
 Heä soá ly trích ôû phoåi (ERP).
21
III. Trong heä tuaàn hoaøn chung
III. 1. Dieän tích döôùi ñöôøng bieåu dieãn
C(µg/l)
noàng ñoä-thôøi gian:
Ñöôïc goïi laø dieän tích döôùi ñöôøng
cong (AUC: Area Under the Curve). Noàng ñoä toái thieåu gaây ñoäc
(MTC)
Bieåu thò cho löôïng thuoác vaøo ñöôïcCmax
voøng tuaàn hoaøn ôû daïng coøn hoaït tính
AUC cuûa thuoác ñöa
sau moät thôøi gian t. ñöôøng uoáng
 Ñôn vò tính AUC laø mg hoaëc µg.h.l-1 .
Noàng ñoä toái thieåu coù hieäu löïc
Töø giaù trò cuûa AUC, coù theå tính döôïc
(MEC)
trò soá sinh khaû duïng cuûa thuoác.
AUC cuûa thuoác ñöa
 Cmax: Noàng ñoä thuoác toái ña ñaït ñöôøng IV
ñöôïc trong huyeát töông (cöôøng ñoä
Tmax t (h)
taùc duïng).
Ñoà thò noàng ñoä thuoác trong
 Tmax: Thôøi ñieåm thuoác ñaït Cmax
(toác ñoä haáp thu). huyeát töông theo thôøi gian 22
III. 2. Khaùi nieäm veà sinh khaû duïng (Bioavailability):

Sinh khaû duïng cuûa thuoác laø thoâng soá bieåu thò tyû leä (%) löôïng thuoác
vaøo ñöôïc voøng tuaàn hoaøn chung ôû daïng coøn hoaït tính (chöa bò
chuyeån hoaù) so vôùi lieàu ñaõ duøng (Do) vaø toác ñoä (Tmax) vaø cöôøng ñoä
(Cmax) thuoác thaâm nhaäp ñöôïc vaøo voøng tuaàn hoaøn.
 Ñaây laø moät trong nhöõng thoâng soá chính cuûa döôïc ñoäng hoïc veà
thuoác vaø ñaëc tröng cho pha haáp thu cuûa thuoác.
 Ñöôïc ñaëc tröng bôûi :
 Phaàn khaû duïng F.
 Vaän toác haáp thu.
23

III.2.1. Phaàn khaû duïng F:
 Neáu thuoác ñöôïc duøng baèng ñöôøng IV thì F=1.
 Neáu thuoác ñöôïc ñöa baèng ñöôøng ngoaøi tónh maïch thì F
luoân < 1.
 Trò soá F chæ ñöôïc ñaùnh giaù trong moái töông quan vôùi moät
daïng baøo cheá quy chieáu.
 Coù 2 loaïi sinh khaû duïng:
 Sinh khaû duïng töông ñoái.
 Sinh khaû duïng tuyeät ñoái.
24
III. 2. Sinh khaû duïng – Khaû duïng F
Noàng ñoä Noàng ñoä
IV
Cmax
Cmax
PO
PO
PO
Thôøi gian Thôøi gian

Tmax Tmax
 Sinh khaû duïng tuyeät ñoái: Sinh khaû duïng töông ñoái (PO):
(AUCt)PO (AUCt)test
F% tuyeät ñoái = x 100% F% töông ñoái = x 100%
(AUCt)IV (AUCt)standard
25

III.2.2. Vaän toác haáp thu:
Ñöôïc ñaùnh giaù bôûi 3 yeáu toá:
 Noàng ñoä toái ña trong huyeát töông (Cmax).
 Thôøi gian ñeå ñaït ñöôïc noàng ñoä toái ña (Tmax).
 Haèng soá cuûa vaän toác haáp thu (Ka).
26
C (µg/l)
III. 2. Sinh khaû duïng – Vaän toác haáp thu
Noàng ñoä toái thieåu gaây ñoäc

Thuoác A
Khoaûng ñieàu trò
Thuoác B
Noàng ñoä toái thieåu coù hieäu quaû
Thuoác C
t (giôø)
Ñoà thò bieåu dieãn noàng ñoä thuoác trong huyeát töông theo thôøi gian laáy maãu maùu
cuûa 3 daïng baøo cheá A, B, C cuûa cuøng moät hoaït chaát.
 AUC thuoác A = AUC thuoác B = AUC thuoác C löôïng thuoác vaøo maùu nhö nhau.
 Do toác ñoä hoaø tan hoaït chaát khaùc nhau hieäu quaû ñieàu trò khaùc nhau.
27
Hiệu sinh khả dụng ( F)
- F : % dạng còn hoạt tính trong vòng tuần hoàn so với
liều đã dùng. F ampicilin = 49, F amoxicilin = 90
Khi nói đến sinh khả dụng là nói đến % còn hoạt tính
trong máu, Tmax, C max
*Sinh khả dụng tuyệt đối: F các đường dùng so với F
tĩnh mạch, Fabs. > 50% đạt hiệu quả, > 80% tốt, <50%
kém→dùng liều cao.
- Ưu tiên lựa chọn thuốc có F cao, nếu F >80% ưu tiên
dùng uống.
- * F tương đối: so sánh F cùng đường dùng, cùng hàm
lượng, dạng bào chế, cùng chất lượng để đưa ra chọn
thuốc. 28
Tương đương sinh học( BE)
• BE: nhằm đánh giá gián tiếp hiệu quả điều trị giữa
thuốc generic với thuốc gốc của nhà phát minh hoặc
thuốc có uy tín trên thị trường thông qua AUC( Tmax,
Cmax), hiệu sinh khả dụng.
F của hãng A AUC hãng A
BE=-------------- ; BE=-------------
F của thuốc phát minh AUC hãng B
Khi sai khác AUC, F khác nhau 80-125% thì được gọi là
tương đương.
29
2.1.3.1. Sự hấp thu thuốc theo đường uống
* Ưu điểm: hấp thu dễ dàng vì là đường tự nhiên
* Nhược điểm: pH khác nhau, nhiều enzym, nhiều thuốc gây
kích ứng niêm mạc, thuốc tạo phức với các chất trong thức ăn.
*. Niêm mạc miệng: thuốc trực tiếp vào tĩnh mạch lưỡi vào đại
tuần hoàn, không qua gan không bị mất tác dụng lần đầu qua
gan, : Adalat, nitroglycerin…- kích thích tiết nước bọt.
*. Sự hấp thu ở dạ dày:
- pH 1,2 - 2,0: thuận lợi cho các acid yếu: aspirin, barbiturat
- Thời gian lưu ở dạ dày ngắn: 0-3 giờ, đói hấp thu nhanh
nhưng kích ứng.
- Niêm mạc dạ dày chứa nhiều cholesterol, nhu động nhanh,
mạnh, diện tích hấp thu nhỏ
30
2.1.3.1. Sự hấp thu thuốc theo đường uống
* Sự hấp thu ở ruột non:

- pH thay đổi: tá tràng 5-6, hỗng tràng 6-7, hồi tràng 7-8
- Nhiều vi nhung mao, nhiều mạch máu diện tích hấp
thu >40 m²,
- Dài, nhu động nhẹ nhàng, xếp gấp khúc →thời gian
lưu 3-4 giờ.
* Sự hấp thu ở ruột già( trực tràng):
- Thời gian lưu ngắn, diện tích hấp thu nhỏ hơn ruột non
→ hấp thu không hoàn toàn.
- Tĩnh mạch trực tràng giữa và dưới đổ thẳng vào TM
chủ về tim 31
2.1.3.2. Sự hấp thu thuốc qua đường tiêm
*. Qua tiêm bắp :
• Ưu điểm: Tránh được những nhược điểm khi
dùng đường tiêu hóa: phá hủy bởi acid, enzym,
chuyển hóa lần đầu qua gan, ảnh hưởng của thức
ăn…→thuốc hấp thu nhanh, gần như hoàn toàn.
• Nhược điểm:Thực hiện phức tạp, gây đau, có
thuốc gây hoại tử( calciclorid, ouabain)
32
2.1.3.2. Sự hấp thu thuốc qua đường tiêm
2.1.3.3. Qua tiêm dưới da:

- Ít mạch máu→ hấp thu chậm nhưng duy trì
nồng độ thuốc kéo dài
- Nhiều thần kinh cảm giác gây đau nhiều
2.1.3.4. Qua da và niêm mạc:
• Qua da: phụ thuốc nhiều vào tá dược, phụ thuộc
cấu trúc, trạng thái sinh lý, bệnh lý của da.
• Qua niêm mạc hô hấp: chỉ chất ở dạng bay hơi,
diện tích phổi 80-100 m², ko qua gan →hấp thu
nhanh. Có một số thuốc ít hấp thu, dùng tại chỗ.
33
2.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng
sự hấp thu thuốc
* Các yếu tố về phía thuốc
Cấu trúc, tính chất lý hóa, tá dược, kỹ thuật, dạng
bào chế, liều lượng, đường dùng thuốc…
* Các yếu tố về Giải phẫu sinh lý và bệnh lý
- Cấu trúc tổ chức - sự tưới máu → Diện tích
vùng hấp thu lớn : hấp thu nhanh
- pH nơi hấp thu: Ruột non( kiềm, trung tính) và
dạ dày( rất acid)
- Suy gan, suy tim:
34
B. SÖÏ PHAÂN PHOÁI DÖÔÏC PHAÅM
 Xaûy ra sau khi thuoác ñöôïc haáp thu vaøo tuaàn hoaøn
chung cuûa cô theå.
 Döôïc phaåm thöôøng hieän dieän ôû 2 daïng :
 Daïng töï do coù khaû naêng phaùt sinh ra hieäu öùng
döôïc lyù.
 Daïng gaén keát ñöôïc vaän chuyeån vaø phaân phoái
trong cô theå.
35
I. SÖÏ PHAÂN BOÁ TRONG MAÙU – SÖÏ GAÉN KEÁT VÔÙI PROTEIN HUYEÁT TÖÔNG
 Trong heä tuaàn hoaøn, thuoác coù theå ôû döôùi 2 daïng:

 Daïng töï do tan trong huyeát töông.
 Daïng gaén keát vôùi caùc thaønh phaàn cuûa maùu nhö protein vaø
hoàng caàu.
 Trong maùu, döôïc phaåm seõ gaén keát vôùi caùc protein trong huyeát
töông hình thaønh moät phöùc hôïp döôïc phaåm – protein trong
huyeát töông.
DÖÔÏC PHAÅM + PROTEIN/ HUYEÁT TÖÔNG [THUOÁC-PROTEIN HUYEÁT TÖÔNG]

(Daïng töï do) (Daïng phöùc hôïp)
36
Tính chaát cuûa phöùc hôïp thuoác – protein huyeát töông:

 Khi coøn ôû daïng phöùc hôïp thì döôïc phaåm khoâng sinh taùc
ñoäng döôïc löïc, khoâng bò chuyeån hoaù vaø ñaøo thaûi.
 Ñöôïc xem laø moät toång kho döï tröõ thuoác trong cô theå.
 Giöõ moät chöùc naêng ñeäm hieäu quaû, ñaûm baûo cho söï caân baèng
giöõa löôïng thuoác bò gaén keát vôùi löôïng döôïc phaåm ôû daïng töï
do ñuû gaây taùc duïng döôïc löïc.
 Coù söï caïnh tranh giöõa nhöõng thuoác coù cuøng aùi löïc vôùi moät
loaïi protein huyeát töông.
 Khaû naêng hình thaønh phöùc chaát raát keùm ôû treû sô sinh.
37
Söï gaén keát vaøo protein huyeát töông cuûa thuoác ñöôïc bieåu thò
baèng tyû leä gaén keát f hay fu.
 f laø tyû leä noàng ñoä thuoác gaén vaøo protein huyeát töông so vôùi
noàng ñoä thuoác toaøn phaàn.
[Thuoác gaén vaøo protein huyeát töông]
f=
[Thuoác toaøn phaàn]
 fu laø tyû leä noàng ñoä thuoác töï do trong huyeát töông so vôùi noàng
ñoä thuoác toaøn phaàn.
fu = 1 - f
38
 Caùc loaïi protein huyeát töông tham gia gaén keát :

 Albumin: chieám 50-60% protein huyeát töông.
 Globulin.
 α-1-glycoprotein acid.
 Lipoprotein.
 Tyû leä gaén keát thay ñoåi tuøy theo döôïc phaåm. Ngöôøi ta phaân loaïi:
 Caùc thuoác gaén keát maïnh (>75%).
 Caùc thuoác gaén keát trung bình (35% - <75%).
 Caùc thuoác gaén keát yeáu (<35%).
39
II. SÖÏ PHAÂN BOÁ VAØ TÍCH LUÛY TAÏI MOÂ
II. 1. ÑÒNH NGHÓA :

 Laø quaù trình phaân phoái thuoác vaøo trong toaøn boä caùc moâ vaø cô
quan. Töø huyeát töông, thuoác vaøo trong caùc moâ:
 Gaén vaøo caùc thuï theå chuyeân bieät (Receptor) cho taùc ñoäng döôïc
löïc.
 Gaén vaøo caùc ñieåm nhaän (Aceptor) ñeå döï tröõ ôû moâ.
 Gaén vaøo caùc enzym ñeå bò chuyeån hoaù.
 Taùc ñoäng döôïc löïc cuûa thuoác chæ theå hieän ôû nhöõng moâ coù chöùa
caùc thuï theå chuyeân bieät ñoái vôùi thuoác.
40
 Moät soá thuoác coù aùi löïc vôùi caùc moâ cao neân sau khi phaân phoái vaøo
caùc moâ, seõ tích luõy haún trong moâ, ít ñöôïc ñaøo thaûi ra khoûi cô theå.
Phaàn lôùn söï tích tuï naøy gaây taùc duïng khoâng mong muoán:
 Aminoglycoside taäp trung ôû moâ thaän vaø tai trong.
 Tetracyclin gaén vaøo toå chöùc
ñang calci hoaù nhö suïn
tieáp hôïp, raêng treû em
gaây ñoåi maøu raêng.
41
II.2. CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN NOÀNG ÑOÄ THUOÁC ÔÛ MOÂ
 Söï töôùi maùu ôû caùc cô quan hay löu löôïng maùu ñeán moâ.
 Ñaëc tính lyù hoaù cuûa thuoác.
 Khuynh ñoä noàng ñoä.
 AÙi löïc cuûa thuoác ñoái vôùi protein cuûa moâ vaø protein cuûa huyeát
töông.
 Moät soá tröôøng hôïp beänh lyù.
42
II.3. THEÅ TÍCH PHAÂN BOÁ (Vd: Volume of Distribution)
 Laø thoâng soá ñaùnh giaù cho söï phaân phoái thuoác.
 Ñònh nghóa: Laø heä soá giöõa toång löôïng thuoác ñöa vaøo cô theå (lieàu
duøng) vaø noàng ñoä thuoác trong huyeát töông (Cp).
Toång löôïng thuoác ñöa vaøo cô theå

Vd =
Noàng ñoä cuûa thuoác trong huyeát töông
Lieàu duøng (mg)

Hay = (L hay L/Kg)
Cp (mg/L)
43

 Vd laø moät giaù trò bieåu kieán, bieåu thò moät theå tích caàn phaûi coù ñeå
toaøn boä löôïng thuoác ñöa vaøo cô theå ñöôïc phaân boá ôû noàng ñoä
baèng noàng ñoä trong huyeát töông.
 Vd < 1L/Kg: Thuoác ít phaân boá ôû moâ, taäp trung ôû huyeát töông
hay dòch ngoaïi teá baøo.
 Vd > 5L/Kg: Thuoác phaân boá nhieàu ôû moâ.
 Vd caøng lôùn chöùng toû thuoác caøng gaén nhieàu vaøo caùc moâ (nhöng
Vd khoâng giuùp döï ñoaùn söï taäp trung gaén thuoác ôû moâ naøo).
 Thuoác ôû huyeát töông nhieàu thì Vd caøng nhoû.
44
 YÙ nghóa cuûa theå tích phaân boá:
 Vd bieåu thò cho ñoä gaén keát cuûa thuoác vôùi protein huyeát töôug
cao hay trong caùc moâ cao. Coù yù nghóa quan troïng vì söï gaén keát
cuûa thuoác vôùi protein huyeát töông thì nhaïy caûm vôùi caùc thay
ñoåi veà beänh lyù hôn.
 Töø Vd cho tröôùc, coù theå tính ñöôïc lieàu thuoác (D) caàn duøng ñeå
ñaït ñeán moät noàng ñoä thuoác trong huyeát töông (Cp) naøo ñoù.
Vd x Cp
D = Vd x Cp hoặc D = -------------
F
với F (%): sinh khả dụng của thuốc được đưa vào ngoài đường IV
45
C. SÖÏ CHUYEÅN HOAÙ THUOÁC TRONG CÔ THEÅ
 Sau khi haáp thu, ña soá thuoác ñöôïc chuyeån hoaù thaønh nhöõng
chaát voâ hieäu löïc ñeå thaûi ra ngoaøi cô theå.
 Haäu quaû:
 Caùc chaát chuyeån hoaù thöôøng coù tính phaân cöïc cao, ít tan
trong lipid hôn, deã thaûi tröø khoûi cô theå hôn.
 Moät soá chaát phaûi qua quaù trình chuyeån hoaù môùi trôû thaønh
chaát coù hoaït löïc; hoaëc thaønh nhöõng daãn xuaát ñoäc tính cao.
 Chuyeån hoaù thuoác xaûy ra trong taát caû caùc loaïi moâ trong cô
theå. Gan ñöôïc xem laø cô quan coù vai troø chính trong chuyeån
hoaù. Thaän, ruoät, laùch, naõo, phoåi cuõng giöõ moät vai troø nhaát
ñònh.
46
 Thoâng thöôøng söï chuyeån hoaù traûi qua 2 giai ñoaïn:
HAÁP THU CHUYEÅN HOAÙ ÑAØO THAÛI

Pha I Pha II
Thuoác 1 Lieân hôïp
Chaát chuyeån hoaù
coù hoaït tính thay ñoåi Lieân hôïp
Thuoác 2
Chaát chuyeån hoaù
maát hoaït tính Lieân hôïp
Thuoác 3
Tan trong lipid Tan trong nöôùc
47
 Moät döôïc phaåm coù theå traûi qua nhieàu böôùc bieán ñoåi sinh hoïc.
THUOÁC
Cytochrome P450 PHAÛN ÖÙNG KHOÂNG LIEÂN HÔÏP:

Pha I
(mono-oxydase) p.ö. oxyhoùa, khöû, thuûy phaân
DAÃN XUAÁT PHAÂN CÖÏC

PHAÛN ÖÙNG LIEÂN HÔÏP:
acid glucuronic,
Transferase Pha II gluthathion, glycin,
sulfat
PHÖÙC CHAÁT TAN /NÖÔÙC
48
 Caùc phaûn öùng giai ñoaïn I hay phaûn öùng khoâng lieân hôïp.
 Caùc phaûn öùng chính cuûa pha I goàm:
 Phaûn öùng oxy hoaù: laø phaûn öùng raát thöôøng gaëp, ñöôïc xuùc
taùc bôûi caùc phöùc chaát taïo bôûi nhieàu enzym cuûa microsome
gan goïi laø mono-oxygenase. Enzym cuoái cuøng cuûa heä thoáng
laø Cytochrom P450 seõ hydroxyl hoaù thuoác.
 Phaûn öùng khöû: khöû nhoùm nitro (chloramphenicol), azo
(prontosil), carbonyl (methadon) bôûi caùc enzym

nitroreductase, azoreductase, dehydrogenase.
 Phaûn öùng thuûy phaân: thuûy giaûi nhoùm ester (aspirin,
procain), nhoùm amid (lidocain, indomethacin) bôûi caùc

enzym esterase, amidase.
49
NADP+ NADPH
Flavoprotein (daïng khöû) Flavoprotein (daïng oxy hoaù)

2
e-
RH P450(Fe2+)
-
RH - P450(Fe3+)
3 e- O 2
RH P450(Fe3+)
-
H2O
1 4
P450(Fe3+) R-OH
RH - THUOÁC THUOÁC OXY HOAÙ
Chu kyø cytochrom P450 trong söï oxy hoaù thuoác 50

 Caùc phaûn öùng giai ñoaïn II hay phaûn öùng lieân hôïp.
 Caùc phaûn öùng naøy taïo ra chaát keát hôïp laø saûn phaåm lieân hôïp giöõa
thuoác nguyeân traïng ban ñaàu hay caùc chaát chuyeån hoaù cuûa thuoác
sau giai ñoaïn 1 vôùi caùc chaát noäi sinh trong cô theå taïo thaønh phöùc
deã hoaø tan trong nöôùc.
 Thöôøng caùc saûn phaåm lieân hôïp naøy coù tính chaát lyù hoaù thay ñoåi,
hoaït tính döôïc lyù khoâng coøn hoaëc yeáu ñi nhieàu, ñöôïc ñaøo thaûi
nhanh choùng qua ñöôøng tieåu hay ñöôøng maät.
 Caùc chaát noäi sinh trong cô theå thöôøng tham gia lieân hôïp laø: acid
glucuronic, glycin, glutamin, glutathion, sulfat, goác acetyl, goác
methyl,….
 Caùc phaûn öùng lieân hôïp naøy caàn ñöôïc xuùc taùc laø caùc transferase
(coù trong microsom hay dòch baøo töông cuûa teá baøo gan), caùc phaân
töû coù troïng löôïng cao(Uridin diphosphat, S-acyl-coenzym A, 3’-
phosphaadenosin 5’- phosphosulfat). 51
 Caùc phaûn öùng giai ñoaïn II hay phaûn öùng lieân hôïp.
PHAÛN CHAÁT NOÄI SINH TRANSFERASE CÔ CHAÁT DÖÔÏC
ÖÙNG PHAÅM
Glucuronid UDP-acid UDP-Glucuronyl Phenol, alcol, Morphin
hoùa Glucuronid transferase acid carboxylic Digoxin...
Acetyl hoùa Acetyl coenzym A N-acetyl Caùc amin INH, dapson
transferase sulfonamid
Sulfat hoùa Phosphoadenosyl Sulfotransferase Phenol, alcol, Adrenalin
phosphosulfat amin voøng thôm NSAID
Glutathion Glutathion Glutathione-S- Epoxid, nhoùm Paracetamol
transferase nitô
hydroxylamin
Glycin hoùa Glycin Acyl-CoA Acyl-CoA cuûa Acid salicylic
acid carboxylic a.nicotinic
Methyl hoùa S-adenosyl methyl Catecholamin Levodopa
methionin transferase Phenol, amin morphin
52
KEÁT QUAÛ CUÛA SÖÏ CHUYEÅN HOAÙ THUOÁC
THUOÁC THUOÁC COÙ CHAÁT CHUYEÅN HOAÙ CHAÁT ÑOÄC

KHOÂNG HOAÏT TÍNH COÙ HOAÏT TÍNH
HOAÏT TÍNH
Imipramin Desmethylimipramin
Amitriptylin Nortriptylin
Diazepam nordiazepam oxazepam
Morphin Morphin-6-Glucuronid
Procaiamid N-acetyl procaiamid
Iproniazid Isoniazid
Cortison Hydrocortison
Prednison Prednisolon
Chloral hydrat Trichloroethanol
Enalapril Enalaprilat
Halothan Acid trifluoroacetic

Sulfonamid Daãn xuaát acetyl hoaù
Primaquin 5-hydroxy primaquin
Paracetamol N-acetyl-benzoquinoneimin
53
KEÁT QUAÛ CUÛA SÖÏ CHUYEÅN HOAÙ THUOÁC
Chuyeån hoaù cuûa vitamin D3 (cholecalciferol) 54

 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï chuyeån hoaù thuoác:
 Caùc yeáu toá di truyeàn.
 Tuoåi taùc.
 Giôùi tính.
 Nhòp sinh hoïc.
 Ñöôøng söû duïng.
 Lieàu duøng.
 Tình traïng beänh lyù.
 Yeáu toá sinh hoïc:
 Söï caûm öùng men.
 Söï öùc cheá men
55
C. SÖÏ CHUYEÅN HOAÙ THUOÁC: CAÛM ÖÙNG ENZYM
 Kyù hieäu: e = Heä thoáng enzyme bình thöôøng

E = Heä thoáng enzyme bò caûm öùng
= Chaát coù hoaït tính
= Chaát khoâng coù hoaït tính
 Coù 2 tröôøng hôïp xaûy ra:
e
Thuoác B
E
Thuoác A Hoaït tính A
e
Thuoác B
E
56
C. SÖÏ CHUYEÅN HOAÙ THUOÁC: ÖÙC CHEÁ ENZYM
 Kyù hieäu: e = Heä thoáng enzyme bình thöôøng

E = Heä thoáng enzyme bò öùc cheá
= Chaát coù hoaït tính
= Chaát khoâng coù hoaït tính
 Coù 2 tröôøng hôïp xaûy ra:
e
Thuoác B
E
e
Thuoác B
E
57
Chaát gaây caûm öùng Thuoác chòu taùc duïng caûm öùng
(gia taêng chuyeån hoaù, giaûm taùc duïng)
Phenobarbital vaø Barbiturat, chloramphenicol, clopromazin, cortisol,

caùc barbiturat khaùc thuoác choáng ñoâng loaïi coumarin, digitoxin, estradiol,
phenylbutazon, phenytoin, quinin, Testosteron.
Phenylbutazon Aminopyrin, cortison, digitoxin
Phenytoin Cortisol, dexamethason, digitoin, theophyllin
Rifampin Thuoác choáng ñoâng loaïi coumarin, digitoxin,

glucocorticoid, methadon, metoprolol, thuoác vieân
uoáng ngöøa thai, prednisol, propranolol, quinin.
58
Chaát öùc cheá Thuoác chòu taùc duïng öùc cheá

(giaûm chuyeån hoaù, taêng taùc duïng vaø ñoäc tính)
Allopurinol, INH Antipyrin, dicoumarol, tolbutamid

Chloramphenicol
Cimetidin Clodiazepoxid, diazepam, warfarin
Dicoumarol Phenytoin
Disulfiram Antipyrin, ethanol, phenytoin, warfarin
Ketoconazol Cycloporin, astemizol, terfenadin
59
D. SÖÏ ÑAØO THAÛI DÖÔÏC PHAÅM
 Ña soá thuoác ñöôïc thaûi tröø döôùi daïng bieán ñoåi. Moät soá chaát coù theå
baøi tieát ôû daïng khoâng ñoåi qua thaän hay ruoät.
 Cuøng moät döôïc phaåm coù theå ñöôïc chuyeån hoaù vaø baøi tieát ôû nhieàu
daïng khaùc nhau.
 Thuoác ñöôïc ñaøo thaûi chuû yeáu qua thaän, ruoät, da, phoåi vaø caùc tuyeán
(moà hoâi, söûa, nöôùc boït, ....).
 Tuøy ñaëc tính lyù hoaù, thuoác ñöôïc thaûi tröø theo nhöõng caùch khaùc
nhau:
 Nhöõng chaát tan trong nöôùc thöôøng ñöôïc ñaøo thaûi theo ñöôøng tieåu.
 Nhöõng chaát khoù tan seõ ñöôïc ñaøo thaûi theo phaân.
 Nhöõng chaát deã bay hôi seõ ñöôïc thaûi qua ñöôøng phoåi.
60
 Vaän toác cuûa söï baøi tieát thuoác phuï thuoäc vaøo 2 yeáu toá:
Ñoä gaén keát cuûa thuoác trong huyeát töông.
Ñoä haáp thu thuoác vaøo caùc moâ.
Vaän toác naøy ñöôïc xaùc ñònh baèng thôøi gian baùn huûy (t1/2) vaø
heä soá thanh thaûi (clearance) cuûa thuoác
61
SÔ ÑOÀ PHAÂN PHOÁI VAØ ÑAØO THAÛI THUOÁC

62
 SỰ BAØI TIEÁT QUA THAÄN:

Söï thaûi tröø thuoác qua thaän phuï thuoäc
vaøo 3 cô cheá:
 Söï loïc qua quaûn caàu thaän.
 Söï taùi haáp thu ôû tieåu quaûn thaän.
 Söï baøi tieát chuû ñoäng qua bieåu moâ oáng
thaän.
63
Thải trừ qua thận
64
Thải trừ thuốc qua thận
• Lọc ở cầu thận:
– Dạng tự do, không liên kết
– Tan trong nước
– Trọng lượng phân tử nhỏ
• Tái hấp thu ở ống lượn gần:
– Khuyếch tán thụ động
– Tan trong lipid
– Không ion hóa
• Bài tiết ở ống thận:
– Vận chuyển chủ động, cần năng
lượng, cần chất mang  cạnh tranh
thải trừ
 SÖÏ THAÛI TRÖØ QUA ÑÖÔØNG TIEÂU HOAÙ:
Nhöõng chaát khoâng ñöôïc haáp thu qua ruoät seõ ñöôïc ñaøo thaûi qua
ñöôøng naøy.
Maät ñoùng vai troø quan troïng trong söï thaûi tröø naøy:
 Sau khi chuyeån hoaù ôû gan, thuoác seõ vaøo maät nhôø cô cheá vaän
chuyeån chuû ñoäng hay nhôø gaén vaøo caùc thaønh phaàn cuûa maät, sau
ñoù ñoå vaøo ruoät, chuyeån hoaù maát taùc duïng vaø ñaøo thaûi ra ngoaøi.
 Moät soá chaát ñöôïc taùi haáp thu laïi qua nieâm maïc ruoät (thöôøng ôû
daïng lieân hôïp glucuronic, khi ñeán ruoät bò β-glucuronidase thuûy
giaûi trôû laïi daïng khoâng phaân cöïc, khoù tan), seõ vaøo gan qua tónh
maïch cöûa. Tieán trình naøy ñöôïc goïi laø chu trình gan ruoät.
68
SÖÏ THAÛI TRÖØ QUA MAÄT:

Heä tuaàn hoaøn
Gan
Tónh maïch cöûa Maät
Chu trình gan ruoät

cuûa thuoác
Ruoät giaø Ruoät
69
70
 SÖÏ THAÛI TRÖØ QUA PHOÅI.
 CAÙC ÑÖÔØNG ÑAØO THAÛI KHAÙC:
 Qua söõa meï:
 Thuoác qua bieåu moâ cuûa tuyeán vuù cuõng theo nguyeân taéc
chung cuûa söï khuyeách taùn thuoác qua maøng sinh chaát.
 Nhöõng thuoác tan maïnh trong lipid coøn coù theå gaén vaøo
protein cuûa söõa.
 Caùc chaát thaûi tröø qua söõa nhö: röôïu, kim loaïi naëng, ureâ,
quinin, primaquin, morphin, nicotin, atropin, heroin,
strychnin, chloramphenicol, caùc tetracyclin, erythromycin,
INH, phenobarbital, benzodiazepin, aspirin,
indomethacin, cafein,...... 71
 CAÙC ÑÖÔØNG ÑAØO THAÛI KHAÙC:
 Nöôùc boït: caùc iodur, bromur, salicylat, acetaminophen,
alkaloid (nhö morphin, digoxin), kim loaïi naëng (chì, thuûy
ngaân, bismut).
 Qua moà hoâi:Iodur, bromur, kim loaïi naëng, asen, quinin,
long naõo, tinh daàu thaûo moäc.
 Caùc ñöôøng khaùc:
 Nieâm maïc maét, muõi: sulfamid, rifampin,...
 Da söøng, loâng toùc: asen.
 Nhau thai: caùc thuoác choáng ung thö, dicoumarol, barbiturat,
sulfamid, thuoác khaùng naám, vitamin (A, D, K), morphin,
reserpin, caùc thuoác meâ theå khí, digitalis,...
72
1. Thôøi gian baùn thaûi (Half-life, t1/2)
 ÑÒNH NGHÓA:
 Thôøi gian baùn thaûi laø thôøi gian caàn thieát ñeå noàng ñoä thuoác trong
huyeát töông giaûm ñi moät nöûa trong giai ñoaïn thaûi tröø hoaëc laø thôøi
gian caàn ñeå moät nöûa löôïng thuoác ñöôïc ñaøo thaûi ra khoûi cô theå.
 Khaùi nieäm t1/2 coù theå ñöôïc bieåu thò theo 2 nghóa:
 t1/2 α hay t1/2 haáp thu: Neáu thuoác ñöôïc ñöa baèng ñöôøng IV hay
IM thì pha naøy khoâng coù hoaëc khoâng ñaùng keå.
 t1/2 β hay t1/2 baøi xuaát: coøn goïi laø thôøi gian baùn thaûi, thöôøng
ñöôïc duøng trong thöïc haønh ñieàu trò.
73
Gian II Gian I Gian III
Cô quan ñöôïc töôùi maùu nhieàu: Huyeát Cô quan ñöôïc töôùi maùu ít:
Tim, thaän, gan, naõo, phoåi töông Moâ môû, da, cô
C (mg/L)
Mô hình một gian
Cmax
THUOÁC
t
K tmax
Söï bieán ñoåi Cp khoâng theo ñöôøng tónh maïch

: pha haáp thu. : pha thaûi tröø
K: hằng số tốc độ thải trừ
74
A B lnC
C (mg/L)
100 100
50 50%
80
50%
25%
60 12,5%
25% 10
40 6,25%
5 3,13%
12,5%
20 6,25% 1,56%
1
0,78%
0
t (h) t(h)
0 2 4 6 8 10 12 14 16 0 2 4 6 8 10 12 14 16
Ñöôøng bieãu dieãn Cp cuûa thuoác theo ñöôøng IV

(A: Theo tyû leä thöôøng; B: Theo thang baùn logarithm).
 Töø 2 möùc 100 vaø 50, coù t töông öùng laø 0 vaø 2, nhö vaäy t1/2 = 2.
 Töø 2 möùc 50 vaø 25, coù t töông öùng laø 2 vaø 4, nhö vaäy t1/2 = 2.
t1/2 khoâng phuï thuoäc vaøo noàng ñoä thuoác trong maùu.
75
 YÙ NGHÓA:
 Thôøi gian baùn thaûi ñöôïc duøng ñeå xaùc Soá laàn t1/2 Löôïng thuoác ñöôïc
thaûi tröø (%)
ñònh nhòp (soá laàn) söû duïng thuoác hay
1 50
khoaûng caùch giöõa caùc laàn duøng
thuoác. Ñaây laø thoâng soá döôïc ñoäng 2 75
hoïc ñöôïc bieát ñeán vaø söû duïng nhieàu 3 88

nhaát. 4 94
 Thuoác ñöôïc coi laø ñaøo thaûi hoaøn 5 97
toaøn ra khoûi cô theå sau 7 x t1/2. 6 98
7 99
76
 YÙ NGHÓA: Nhö vaäy
 Caàn 4 laàn t1/2 ñeå khoaûng 95% thuoác bò loaïi tröø ra khoûi cô theå.
 Neáu thôøi gian baùn thaûi ngaén, t1/2 < 6h: Neáu thuoác ít ñoäc, coù theå cho
lieàu cao ñeå keùo daøi noàng ñoä höõu hieäu trong huyeát töông. Tröôøng hôïp
khoâng cho ñöôïc lieàu cao thì truyeàn tónh maïch lieân tuïc hoaëc söû duïng
daïng baøo cheá giaûi phoùng hoaït chaát chaäm.
 Neáu t1/2 = 6-24h: thöôøng duøng lieàu thuoác vôùi khoaûng caùch ñuùng baèng
t1/2.
 Neáu t1/2>24h: duøng lieàu duy nhaát 1 laàn moãi ngaøy.
77
2. Heä soá thanh loïc (Clearance, CL)
 ÑÒNH NGHÓA:
 CL bieåu thò khaû naêng cuûa moät cô quan naøo ñoù cuûa cô theå (thöôøng laø
gan vaø thaän) loïc saïch thuoác ra khoûi huyeát töông khi maùu tuaàn hoaøn
qua cô quan ñoù.
 CL ñöôïc tính baèng ml/phuùt, laø soá ml huyeát töông ñöôïc moät cô quan
loïc saïch thuoác trong thôøi gian 1 phuùt.
ν
CL = (ml/min)
Cp
Vôùi: ν laø toác ñoä baøi xuaát cuûa thuoác qua cô quan (gan, thaän,..)(mg/min).
Cp laø noàng ñoä thuoác trong huyeát töông (mg/l).
78
 ÑÒNH NGHÓA:
 CL coøn ñöôïc tính theo coâng thöùc:
F.D
CL =
AUCo∞
Thoâng thöôøng:
CLTOAØN BOÄ = CLTHAÄN + CLGAN + CLCÔ QUAN KHAÙC ≈ CLTHAÄN + CLGAN
 CL cuûa moät thuoác khi qua moät cô quan coøn tuøy thuoäc vaøo löu löôïng
maùu [Q] vaø heä soá ly trích [ER] ôû cô quan ñoù.
Vôùi:
Ci - Co
CL = Q x ER hay CL = Ci: noàng ñoä thuoác khi vaøo cô quan.
Ci Co: noàng ñoä thuoác khi ra khoûi cô quan.
79
 YÙ NGHÓA CUÛA CLEARANCE:
 CL raát coù ích cho döôïc ñoäng hoïc laâm saøng. Töø CL, coù theå tính ñöôïc
toác ñoä ñöa thuoác vaøo cô theå, lieàu duøng, toác ñoä ñaøo thaûi thuoác, ....
 Tính ñöôïc toác ñoä ñaøo thaûi thuoác ra khoûi cô theå (ν):
ν = CL x Cp (mg/phuùt)
 Töø Css ([C] steady-state), tính ñöôïc toác ñoä truyeàn (Vt):
Vt = CL x Css (mg/ml)
 Lieàu duy trì (D) ñöôïc tính theo coâng thöùc:
CL x Css x t
D= Vôùi t: Khoaûng caùch giöõa caùc lieàu.
F
0.693 x Vd
 Söï lieân quan giöõa t1/2 vaø CL,Vd: t1/2 =
CL 80
3. Moái lieân quan giöõa soá laàn cho thuoác vaø Cmax, Cmin, vaø Css
Ñöôøng tieâm Ñöôøng uoáng 81

Câu hỏi lượng giá
Khuếch tán thụ động có các đặc điểm sau
đây, TRỪ:
A. Bão hòa
B. Không cần năng lượng
C. Không đặc hiệu
D. Không cạnh tranh
E. Phụ thuộc vào pH
82
Quá trình vận chuyển tích cực của một chất
qua màng sinh học có các đặc điểm sau,
TRỪ:
A. Có thể bão hòa
B. Đặc hiệu
C. Cần năng lượng
D. Cạnh tranh
E. Phụ thuộc vào pH
83
Đường tiêm truyền tĩnh mạch có ưu điểm
hơn đường tiêm bắp, TRỪ:
A. Ít rủi ro hơn
B. Tạo ra đáp ứng nhanh hơn
C. Có thể đưa được lượng lớn dung dịch
thuốc vào cơ thể
D. Áp dụng với những thuốc bị hoại tử khi
tiêm bắp
E. Ưu tiên dùng khi cấp cứu 84
Phát biểu nào sau đây không đúng với đặc
điểm của hàng rào máu não?
A. Được cấu tạo bởi lớp tế bào nội mô xếp
khít nhau
B. Cho phép các thuốc thân lipid thấm qua
C. Tưới máu cao
D. Diện tích tiếp xúc nhỏ
E. Có một số chất mang để vận chuyển
thuốc từ máu vào não 85
Liên kết thuốc-protein có đặc điểm sau đây,
TRỪ:
A. Chủ yếu liên kết với albumin
B. Thường thuận nghịch
C. Có tính đặc hiệu
D. Có tính cạnh tranh liên kết
E. Dạng liên kết không có tác dụng
86
Phản ứng liên hợp thường xảy ra nhất đối
với thuốc và các chất chuyển hóa của
chúng là:
A. Liên hợp với acid glucoronic
B. Liên hợp với glutathion
C. Acetyl hoá
D. Metyl hoá
E. Este hoá
87
Isoenzyme nào sau đây trong họ CYP450
tham gia vào quá trình chuyển hóa nhiều
thuốc nhất và có liên quan đến một số
tương tác thuốc nguy hiểm?
A. CYP2A19
B. CYP2C9
C. CYP2E1
D. CYP1A2
E. CYP3A4
88
Mức lọc cầu thận của một thuốc bị ảnh
hưởng bởi:
A. Độ hòa tan của thuốc trong lipid
B. Liên kết với protein huyết tương
C. Mức độ ion hóa của thuốc
D. Tốc độ bài tiết ở ống thận
E. pH nước tiểu
89
 Phát
biểu nào sau đâu đúng về hiện tượng
cảm ứng enzym?
A. Làm giảm chuyển hoá của thuốc dùng cùng
B. Xuất hiện sớm và ngắn sau khi ngừng chất gây cảm ứng
C. Xuất hiện chậm và ngắn sau khi ngừng chất gây cảm ứng
D. Xuất hiện sớm và kéo dài sau khi ngừng chất gây cảm ứng
E. Xuất hiện chậm và kéo dài sau khi ngừng chất gây cảm ứng
90

DL Dược động học

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

DL Dược động học

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DƯỢC LÝ ĐẠI CƯƠNG

Dược lý học (Pharmacology) ngành khoa học nghiên cứu

Dược động học Dược lực học

 Các quá trình ảnh hưởng đến số phận của thuốc

 Các thông số đặc trưng về Dược Động Học và ý

HIEÄU ÖÙNG DÖÔÏC LYÙ

TAÙC DUÏNG TRÒ LIEÄU

I.1.Maøng teá baøo:

I.2. Cô cheá vöôït qua maøng teá baøo cuûa thuoác:

II.1. Hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu ôû ruoät.

II.2. Hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu ôû gan.

II.3. Hieäu öùng vöôït qua laàn ñaàu ôû phoåi.

A. SÖÏ HAÁP THU

II. Giai ñoaïn hai: Hieäu öùng vöôït

III. 2. Khaùi nieäm veà sinh khaû duïng (Bioavailability):

III. 2. Khaùi nieäm veà sinh khaû duïng (Bioavailability):

Thôøi gian Thôøi gian

III. 2. Khaùi nieäm veà sinh khaû duïng (Bioavailability):

Noàng ñoä toái thieåu gaây ñoäc

* Sự hấp thu ở ruột non:

2.1.3.3. Qua tiêm dưới da:

 Trong heä tuaàn hoaøn, thuoác coù theå ôû döôùi 2 daïng:

DÖÔÏC PHAÅM + PROTEIN/ HUYEÁT TÖÔNG [THUOÁC-PROTEIN HUYEÁT TÖÔNG]

Tính chaát cuûa phöùc hôïp thuoác – protein huyeát töông:

 Caùc loaïi protein huyeát töông tham gia gaén keát :

II. 1. ÑÒNH NGHÓA :

 Ñaëc tính lyù hoaù cuûa thuoác.

 Khuynh ñoä noàng ñoä.

 Moät soá tröôøng hôïp beänh lyù.

II.3. THEÅ TÍCH PHAÂN BOÁ (Vd: Volume of Distribution)

Toång löôïng thuoác ñöa vaøo cô theå

Lieàu duøng (mg)

II.3. THEÅ TÍCH PHAÂN BOÁ (Vd: Volume of Distribution)

HAÁP THU CHUYEÅN HOAÙ ÑAØO THAÛI

Tan trong lipid Tan trong nöôùc

Cytochrome P450 PHAÛN ÖÙNG KHOÂNG LIEÂN HÔÏP:

DAÃN XUAÁT PHAÂN CÖÏC

(prontosil), carbonyl (methadon) bôûi caùc enzym

procain), nhoùm amid (lidocain, indomethacin) bôûi caùc

Flavoprotein (daïng khöû) Flavoprotein (daïng oxy hoaù)

Chu kyø cytochrom P450 trong söï oxy hoaù thuoác 50

THUOÁC THUOÁC COÙ CHAÁT CHUYEÅN HOAÙ CHAÁT ÑOÄC

Halothan Acid trifluoroacetic

Chuyeån hoaù cuûa vitamin D3 (cholecalciferol) 54

 Kyù hieäu: e = Heä thoáng enzyme bình thöôøng

 Kyù hieäu: e = Heä thoáng enzyme bình thöôøng

Phenobarbital vaø Barbiturat, chloramphenicol, clopromazin, cortisol,

Phenylbutazon Aminopyrin, cortison, digitoxin

Phenytoin Cortisol, dexamethason, digitoin, theophyllin

Rifampin Thuoác choáng ñoâng loaïi coumarin, digitoxin,

Chaát öùc cheá Thuoác chòu taùc duïng öùc cheá

Allopurinol, INH Antipyrin, dicoumarol, tolbutamid

Cimetidin Clodiazepoxid, diazepam, warfarin

Disulfiram Antipyrin, ethanol, phenytoin, warfarin

Ketoconazol Cycloporin, astemizol, terfenadin

SÔ ÑOÀ PHAÂN PHOÁI VAØ ÑAØO THAÛI THUOÁC

 SỰ BAØI TIEÁT QUA THAÄN:

SÖÏ THAÛI TRÖØ QUA MAÄT:

Tónh maïch cöûa Maät

Chu trình gan ruoät

Ruoät giaø Ruoät

Söï bieán ñoåi Cp khoâng theo ñöôøng tónh maïch

Ñöôøng bieãu dieãn Cp cuûa thuoác theo ñöôøng IV