MGA PROSESO, PRINSIPYO AT ETIKA NG 6.

Ingay - ang ingay ay may epekto rin sa

KOMUNIKASYON komunikasyon. May mga panlabas at mga panloob na
Ang komunikasyon ay paraan ng pagbibigay, paglilipat o ingay.
pagsasalin ng impormasyon, ideya, kaalaman, pilosopiya,
prinsipyo, opinion, katalinuhan, balita at iba pang Layunin
1. Kailangan tiyak ang layunin at may malinaw na
kaalamang pangkaisipan, pandamdamin at niloloob ng tao
dahilan ang komunikasyon.
sa anumang paraan na nais gamitin. Ang tao ay
2. Ang mabisang komunikasyon ay maliwanag,
mapamaraan sa paghahatid ng kanyang mensahe,
malinaw, at wasto. Kailangan tiyak ang gamit ng
maaaring gumamit ng wika o ng ibang paraan (Rodrigo
salita upang malinaw na maihatid ang mensahe.
2001).
3. Kailangan maging tapat, mapamaraan, at masining
Tahasan itong binubuo ng dalawang panig: isang
ang pakikipagkomunikasyon.
nagsasalita at isang nakikinig na kapwa nakikinabang
4. Kailangan tiyak ang paksa, tuwid at payak upang
nang walang lamangan (Atienza et. al. 1990).
maunawaan ang mensaheng ipinaaabot.
Ang masining at mabisang pakikipagtalastasan/
5. Mahalagang malaman ang bilang ng tagapakinig o
komunikasyon ang proseso ng pagbibigay (giving) at
tagatanggap ng mensahe, kung sino at ano ang mga
pagtanggap (receiving), nagpapalipat-lipat sa mga
tagatanggap.
indibidwal ang mga impormasyon, kaalaman, kaisipan,
6. Mahalaga ring malaman ang paniniwala, gawi at
impresyon at damdamin. Nagbubunga ang ganitong
interes ng mga tagatanggap upang maiangkop at
pagpapalitan ng pagkakaunawaan at kaunlaran ng lipunan
maging kawili-wili sa tagapakinig.
(E. Cruz et. al. 1988).
7. Kailangan nakahandang humarap sa mga suliranin o
Ang komunikasyon ay napakahalaga sa buhay ng isang
sagabal na maaaring lumitaw sa panahon ng
tao gayon din sa bansang kanyang kinalalagyan.
kumyunikasyon
Sa kasalukuyan, ang kapangyarihan ng komunikasyon ay
damang-dama sa anumang larangan sa buhay, maging ito
man ay sa: Proseso
Bago bigkasin ang salita, pinagiisipan kung ano ang
*karaniwang usapan
sasabihin batay sa kanyang layunin (pinagmulan), ang
*sa pamilya
prosesong ito ay tinatawag na encoding kapag lumabas na
*sa propesyon
sa bibig. Ang mga salitang pinag-iisipang sabihin, ito ang
*sa pamahalaan
tinatawag na mensahe. Ang tumanggap at umunawa sa
*sa lipunan
mensahe ito ang sinasabing decoding. Kung naunawaan
Elemento o Komponent
ang tinanggap ng mensahe at sumagot (response) o
1. Konteksto - Ito ay tumutukoy sa kalagayan kung saan
nagbigay ng reaksyon o feedback, kung nagkaroon ng
nagaganap ang komunikasyon. Limang elemento sa
palitan ng usapan, nagkaroon ng komunikasyon.
dimension ng komunikasyon:
Batay sa pagaaral ni Dell Hymes, binuo niya ang akronim
 Kontekstong Pisikal
S.P.E.A.K.I.N.G upang lalong mabisa at wasto ang
 Kontekstong Sosyal
komunikasyon.
 Kontekstong Pangkasaysayan
S- Setting - Saan naguusap?
 Kontekstong Kultural
P- Participants - Sino ang kausap?
 Kontekstong Sikolohikal
E- Ends - Ano ang layunin sa paguusap?
2. Kalahok - tumutukoy sa mga taong kasali sa
A- ACT OF SEQUENCE - paano ang takbo ng usapan?
komunikasyon.
K- Keys - Pormal ba o impormal ang usapan?
3. Mensahe- tumutukoy ito sa pinag-uusapan o paksa ng I- Instrumentalities – Ano ang midyum ng usapan?
mensahe, ideyang gustong ilipat sa pamamagitan ng N- Norms - Ano ang paksa o topic ng usapan?
wasto at tamang wika at kilos. G- Genre - Kailangan mabatid ng kausap kung siya ay
nagpapaliwanag o nakikipagtalo o nagsasalaysay.
4. Midyum o Daluyan - ito ay tumutukoy sa daluyan o
daanan ng inihahatid na mensahe.
• Verbal na komunikasyon - Ito ay gumagamit ng
5. Fidbak o tugon - ito ay tumutugon sa sagot o salita o wika sa pagpapahayag ng kaisipan, damdamin
tinanggap na mensahe. o saloobin, paraang pasalita man o pasulat.
• Di-verbal na komunikasyon - Ito ang komunikasyon
na hindi naipapahayag sa pamamagitan ng wika o
salita ngunit naipapahayag ang damdamin o gusto sa
 pamamagitan ng senyas, ekspresyon ng mukha, Modelo ni Claude Shannon at Weaver - Ayon sakanila,
simbolo at iba pa. lima ang sangkap ng komunikasyon.
Mga uri ng Di-verbal na komunikasyon: 1. Pinanggagalingan
2. Tagapaghatid (transmitter)
 Ekspresyon ng mukha
3. Senyas o Kodigo
 Pandama (sense of touch)
4. Tagatanggap ng paghatid (receiver)
 Mata
5. Distinasyon
 Galaw o kilos (body language)
 Awit o musika
Modelo ni Berlo May apat na element ng komunikasyon.
 Pananamit
1. Pinagmumulan
 Tunog
2. Mensahe
 Sayaw
3. Tsanel
 Kulay
4. Tagatanggap
 Ilaw trapiko
 Bandila
Modelo ni Wilder Schrama Ayon sakanya ay tatlo rin
 Kumpas ng kamay
ang elemento ng komunikasyon.
 Kulay ng balat
1. Ang pinanggagalingan
 Pagkain
2. Ang mensahe
 Bulaklak
3. Ang distinasyon
 Senyas
Batay sa pag-aaral nila Ruesch at Bateson at iba pang
Modelo ni Swanson at Marquard (1974)
dalubwika ay may pitong (7) antas ang Komunikasyon.
1. Pinanggagalingan (mensahe-
Ang proseso ng komunikasyon ay nagaganap sa loob ng
sumulat/nagsasalita)
iba’t ibang antas:
2. Ideya o mensahe
1. Intrapersonal na Komunikasyon. Ito ang 3. Kodigo (wika, kumpas, ekspresyon ng mukha)
komunikasyong pansarili. Nagaganap sa isang 4. Paraang paghahatid (limbag, alon ng hangin,
indibidwal lamang. pahatid-kawad)
2. Interpersonal na komunikasyon. Ito ang 5. Tumanggap ng mensahe (bumasa o nakinig)
komunikasyong nangyayari sa dalawa o mahigit pang
tao. II. KOMUNIKASYON AT GLOBALISASYON
3. Komunikasyong pampubliko - Isinasagawa ang Maliban sa internet na ating kadalasang ginagamit ngayon
komunikasyong ito sa harap ng maraming sa pakikipagkomunikasyon marami pa ang naunang anyo
mamamayan o tagapakinig. ng komunikasyon bago mapunta sa mobile web.
4. Komunikasyon na Pangmasa - Ito ay
komunikasyong gumagamit ng mass-media, radio,
telebisyon at pahayagan. Unang naging midyum ng
5. Komunikasyon na Pang-organisasyon - Ito ang komunikasyon ang pagsusulat.
komunikasyon na nangyayari sa loob ng mga
organisasyon o samahan.
6. Komunikasyong Pangkultura - Ito ang
komunikasyon para sa pagtatanghal o pagpapakilala
ng kultura ng isang bansa. Kadalasang mga nakakapag-aral na iskolar noong unag
7. Komunikasyong Pangkaunlaran - Ito ang panahon lamang ang may kaalaman sa pagsusulat.
komunikasyon pangkaunlaran tungkol sa industriya, Lalo na ang mga aklat manu-manong paulit-ulit na
ekonomiya o anumang pangkabuhayan, sinusulat upang makapaglimbag ng maraming aklat.
pangkaunlaran sa lahat ng larangan sa buhay. Unang nailimbag na aklat, na resulta ng printing press o
mass production ay ang bibliya.
Modelo ni Aristotle - Batay sa kanyang retorika
nagbigay ng tatlong sangkap ng komunikasyon: Dito nagsimula ang industrial
1. Nagsasalita revolution.
2. Ang sinasabi (mensahe)
3. Ang nakikinig
Sumunod na dumating na midyum ng komunikasyon ay companies at transnational companies ang demand at
ang mass communication, na para sa madla o lahat. ekonomiya sa isang bansa.
Halimbawa nito ay ang mga magasin at dyaryo.  Sa paglalakbay: Mas maraming tao ang nabibigyan
Naging mas madali ang pa ulit ang ng pagkakataong maglakbay dahil mas madali na ang
pakikipagkomunikasyon nang dumating ang telegraph ni pagbisita sa ibang bansa sa pamamagitan ng mga
Alexander Graham Bell. "low-cost airlines" na nagiging susi upang makarating
Ito ay gumagamit ng kable ng kuryente at gaano man ang mga tao sa iba't ibang bansa.
kalayo ang kausap ay tiyak na makakarating ang iyong  Sa popular na kultura: Mas nagiging pamilyar ang
mensahe. mga mamamayan sa media at balita ng ibang bansa
Napalawak pa ito at hindi na kinailangan ng kable, dahil sa mga foreign TV channels, foreign TV series,
tinawag itong radio communication. Youtube, etc.
Nakapaghatid ito sa madla ng mga bagong polisiya, mga  Ngayon, ang pagharap ng hamon ng globalisasyon
napapanahong balita maging local man o internasyonal. ay kailangang pagtuunan ng pansin upang matugunan
Mas napalawig pa ito at nagkaroon ng biswal na ang mga negatibong epekto ng natural na katangian
pagpapahatid ng mensahe at nagampanan ito ng ng globalisasyon.
telebisyon.
Ito ay nagsilbing bintana o portal upang Makita ng mga Komunikasyong lokal at global sa multikultural na
tao ang mga bagay na hindi pa nila nalalaman mula sa setting
Ang komunikasyong lokal at global sa multi-kultural na
iba’t-ibang panig ng daigdig.
konteksto ay naglalayong maipaalam ang tamang angkop
At panghuli ay ang internet na nagawan ng mobile web
na termino, ekspresyon, at imaheng kultural. (Tulad ng
at naging world wide web.
pagsa-alang-alang sa ating kasarian, lahi, uri at iba pa)
Ito ay hindi midyum kundi isang hypermedia na kung
Kahit saan mang sulok o parte ng ating mundong
saan ito ay pinagsama-samang mga midyum.
kinabibilangan, saan mang bukirin tayo nabibilang or
Halimbawa nito ay ang Yahoo, Gmail, Facebook, atbp.
napapadpad. Iba’t-ibang kulturang paniniwala at
Hindi rin maipagkakaila na malaki ang naiambag ng
pananalita ito ay isang konseptong multikultural.
larangan ng komunikasyon, lalong lao na ang mass
Ang sabi, TUNAY na maunlad ang wikang Filipino kung
communication sa anyo ng mass media sa nangyayaring
kaya’t masasabing ganap na itong isang wikang “global”
globalisasyon noon, ngayon at sa darating pang panahon.
lalo na’t ikaanim na ito sa mga pangunahing wika sa
Estados Unidos maliban sa Ingles.
Ang globalisasyon ay nauugnay sa komunikasyon,
Pero tandaan lamang na ang pakikipag-usap sa iba’t-bang
politika, ekonomiya, paglalakbay at popular na
tao lokal man o global ay may iba’t-ibang gamit or
kultura sa pamamagitan ng mga sumusunod:
rehistro sa pakikipag-usap.
 Sa komunikasyon: Napapadali ng globalisasyon at
“Halimbawa na lamang kung paano kayo nakikipag-usap
teknolohiya ang proseso ng komunikasyon dahil
sa isang banyaga, ano yung mga dapat na kinokonsider
napapabilis ang pakikipag-ugnayan sa ibang tao at
ninyong standards upang magkaroon ng maayos at
ibang bansa sa pamamagitan ng cellphone, social
angkop na pakikipag-usap?
media (kagaya ng Facebook) at messaging apps
• Isang halimbawa na lamang ay ang usaping edad o
(kagaya ng Viber).
timbang sa ating bansa, maaring pagdating dito sa
 Sa politika: Nagiging mas madali at mas malawak
Pilipinas hindi siya nakaka-offend pag-usapan pero sa
ang interaksyon at integrasyon ng mga pinuno mula
ibang bansa very sensitive sila sa mga ganung usapin.
sa iba't ibang bansa dahil sa konsepto ng
• Pagdating sa Korea, ang mga usaping pribadong
globalisasyon. Ang halimbawa na lamang nito ay ang
pansarili ay hindi akma or maaring pag-usapan ngunit
ASEAN (Association of Southeast Asian Nations)
pagdating naman dito sa ating bansa ayos lang siya
kung saan nagpupulong ang mga miyembro ng
pag-usapan.
ASEAN at mga dialogue partners upang pag-usapan
• Halimbawa na lamang ang Western at Eastern
at solusyonan ang mga isyu sa rehiyon.
Countries
 Sa ekonomiya: Napapadali ang pag-usbong ng
Kase gamit ang lahat ng mga halimbawang ito, ito ay
ekonomiya dahil sa lumalawak na globalisasyon kung
tumutukoy sa kani-kanilang sariling paniniwala at
saan isa sa mga epekto nito ay ang pagdami ng OFW
kinagisnang kultura.
na nagpapataas ng GNP o Gross National Product ng
isang ekonomiya kagaya ng Pilipinas. Bukod dito,
napapalago rin ng pagsulpot ng mga multinational

Mga varayti at register ng wikang pasalita at pasulat
Sa ganitong bagay kailangan magkaroon ng kamalayan at
pagsasa-alang-alang na kultural at interkultural sa
komunikasyon ng mga idea.
REJISTER, RÉDYISTÉR O REHISTRO:
kompás o saklaw ng tinig o ng instrumento; o isang tiyak
na serye ng tono, lalo ng tinig ng tao, na nalilikha sa
parehong paraan at may parehong kalidad.
• Sa larangan ng linggwistika, ang rejister, rédyistér o
rehistro ay istilo ng pananalita.
• Ang rejister ng isang wika ay ang lebel ng pormalidad
na ginagamit. Ngunit ito ay pwede nating gamitin
depende sa kung ano ang kultura at wika na ating
kinagisnan.
Bilang halimbawa, ang pakikipag-usap nating mga
Pilipino sa mga nakatatanda ay iba sa pakikipag-usap
natin sa mga bata. Kapag matanda ang kinakausap,
gumamit tayo ng “po” at nagiging “ninyo” at “kayo” ang
karaniwa’y “mo” at “ka.”
Kunin mo ito.
Kunin po ninyo ito.
“Get this.”
Nakita mo ba sila?
Nakita po ba ninyo sila?
“Did you see them?”
“Ibang rejister ng wika ang ginagamit natin sa matanda
at sa bata”
Rehistro ng Wika
• Iba’t-ibang wika ang ginagamit depende sa kung ano
ang iyong layunin at mundong ginagalawan.
Halimbawa, dito sa ating probinsya ang rehistradong wika
na ginagamit naten ay tagalog.
Example: Sa bahay niyo iba yung language variation na
ginagamit medyo casual yung conversation kung baga
comfortable kayo sa isa’t –isa but meron siyang
characteristics na tinatawag. Like for example meron
akong girlfriend and bestfriend iba yung treatment ko sa
kanya the way I speak iba yung variation na gagamitin ko.
So ito ay nakadepende sa sitwasyon o lugar na iyong
kinatatayuan o kinabibilangan.
Mga Halimbawa Ng Paksa Ng Pinaguusapan:
• a. Wiz ko feel ang mga hombre ditech, day! (bakla)
• b. Oh my God, nakatabi ko kanina sa bio ang crush
ko! Tapos nakasabay ko pa s'yang mag-lib!
(estudyante)
• c. Kosa, malabo 'yang plano n'yong pagpuga. (preso)
• d. Pare, punta tayo mamaya sa Mega. Me jamming
daw ang mga banda dun! (rakista)
PORMAL NA ISKALA
• Ito ang mga sitwasyon na sumusukat sa gamit ng
wika.
• Madalas na ginagamit ng manunulat ang terminong
“rejister, redyister or rehistro” para mailarawan kung
ang isang salita ba ay pormal o di-pormal na
ginagamit sa pakikipag-usap sa tao.
Sino nga ba si Martin Joos?
Si Martin Joos ay isang dalubwika at German na
Professor, isa nga sa pinaka popular na modelo niya ay
ang tinatawag nating 5 clock’s of Martin Joos taong
(1967) kung saan nababahagi ito sa iba’t-ibang estilo at
varayti ng wastong salita at pormal na pakikipag-usap.
FROZEN REDYISTER
Static Register.
Maari ding:
Nakasulat na mga salita na di na
maaring palitan o
Mga salita na maaring binabasa
gamit ang ritualistic monotone
(dasal, lupang hinirang)
• Archaisms
PORMAL REDYISTER
- Nangyayari ito sa isang pakikipag-usap sa isang tao o
mas higit pa na walang balakid na nangingibabaw.
Halimbawa: meetings, forum, public speaking, interview
Technical vocabulary or exact definitions are important;
KONSULTATIB REDYISTER
- Ginagamit sa paghingi ng payo
- Madalas seryoso,may respeto at paggalang
KASWAL REDYISTER
- Pangaraw- araw na pag-uusap ng magkakaibigan,
magkakapit- bahay at iba pa.
- Madalas gumamit ng salitang balbal
INTIMATE REDYISTER
- Pribado
- Ginagamit sa pagitan ng dalawang tao
MGA HALIMBAWA NG PAGBATI: Hal. Proseso ng isang gawain kung saan naayon sa tama
at angkop na layunin ng isang programa or aktibidades.
(Science: Scientic Method - may procedure na sinusundan
FROZEN Welcome to the industrial so pag-mali ka ng formula na ginamit hindi succesfull ang
center! Where tomorrow’s experiment mo./ Sa pagluluto – kailangan kumpleto ang
world meets today’s. rekados, pagkulang ang asin matabang, walang lasa.
Please remember to keep Nareysyon – naglalahad ng mga impormasyon na
your belongings close to tumutugon sa mga tanong na paano at kalian?
you… (Mga pagbati na Hal. Police Report, nagbibigay ng mga detalye base sa
hindi basta-basta pinangyarihan. Binibigyang linaw ang mga katanungan
nababago) ng isang tagapagtanong ukol sa nangyare. So, isasalaysay
FORMAL Magandang umaga!. Maari ng biktima o ng testigo yung totoong nangyare at isusulat
ko bang makausap ang naman ng tagapagsulat yung pangyayari.
direktor? Eksposisyon – naglalahad ng impormasyon tungkol sa
pag-aanalisa.
KONSULTATIB Hello Bb. Diaz. Kumusta Hal. Pahayagan (editorial na pahina), Reaction Paper,
ka ngayong umaga? Paper Reviews.
KASWAL Ano pre! Kumusta ang Referensyal – naglalahad ito ng mga tiyak na
buhay? pinaghanguan ng mga nilahad na kaalaman.
Hal. Journal Reviews – may existing na study na, pero
INTIMEYT Hi. Babe Love you! binigyan mo lamang ng sariling reaksyon hango sa
balidong pag-aaral.

Bakit natin kailangang pag-aralan ang 5 clock’s ni

Martin Joos?
“Sapagkat, gamit ang tamang termino at rehistro
malalaman natin ang tamang gamit nito upang magkaroon
ng wasto at akmang mga salita sa pakikipag-usap.”

IBA’T-IBANG URI NG TEKSTO NA

NAGPAPAKITA NG IBA’T-IBANG KULTURA
Teksto – ito ay isang babasahin na naglalaman ng mga
ideya tungkol sa iba’t-ibang tao o impormasyon sa mga
bagay bagay.
Persweysib – ito ay isang uri ng tekstong naghihikayat.
Hal. Advertisment/TV and Radio Commercials (Political
Advertisement: Buying Behavior)
Naratib – ito ay naglalahad ng simpleng pagsasalaysay.
Hal. TV Re-enactment (SOCO, Ipaglaban Mo,
Modernization of Technology – Vlogging, blogging
ginagamit na para mailahad at maisalaysay ang kwento ng
buhay ng isang tao, bagay at iba pang uri ng kwento gamit
ang salaysay.
Deskriptib – teksto kung saan nagtataglay ng
impormasyon na may kinalaman sa pisikal na katangian
ng tao, bagay at lugar.
Hal. Paglalarawan ng isang tao (artista, pulitiko, mahirap
,mayaman, propesyunal/ maitim, maputi o kayumanggi/
malinis, marumi.
Prosijural – ito ay nagpapakita ng wastong
pagkakasunod ng hakbang para sa pagsasakatuparan ng
gawain.