Предмет: Eлектромоторни погони и управување

Година на изучување: 4 година средно стручно

EЛЕКТРОТЕХНИЧАР-ЕНЕРГЕТИЧАР

СТРУЈНИ И НАПОНСКИ
РЕЛЕЈИ
2022 година
Општо за релеји

2
• На сликата е даден вклучен и исклучен
релеј:

a) Исклучен релеј б) Вклучен релеј

1. Електромагнет
2. Aрматура
3. Контакти

Електромагнетното поле ја привлекува арматурата која го

поместува средниот контакт кој сега воспоставува врска
со десниот, а ја прекинува врската со левиот контакт.

3
 На сликата е прикажан
еден вид на реле
Фиксни контакти
Движечки контакти
Арматура
Осовина

Магнет

Фермагнетно
јадро

Процеп Намотка

4
Делови на релето

1. Арматура
2. Пружина
3. Jaрем
4. Контакти
5. Намотка

5
➢ Поделба на релето по функција:
❑ Постојат релеј за општа употреба,
❑ Автомобилски релеј
❑ Телефонски релеј
❑ Телеграфски релеј
❑ Фреквентни релеј
❑ Индукциони релеј
❑ Струјни релеј
❑ Струјно-напонски релеј и други.
➢ Во продолжение ќе видиме дел од нив.

6
 Aвтомобилско реле
Во случајот се дадени автомобилски релеи на LADA и Мercedes

Автомобилско реле на Aвтомобилско реле на

LADA Mercedes 7
Фреквентно реле

8
Teлеграфско реле

9
Струјно-напонско реле

10
Орман со релеи

11
Предности и недостатоци
на релеите

12
 Предности и недостатоци
на релеите
➢ Недостатоци на релеите:
❑ Бараат многу голем простор.
❑ Се јавуваат шумови при прекинување.
❑ Ограничена брзина на реагирање во зависност од
моќноста и димензијата (3ms-200ms).
❑ Голема потрошувачка.
❑ Ограничен работен век.

13
14
 Струјно реле
• Спаѓаат во групата на релеи со една влезна величина.
• Се делат на:
➢ Примарни прекуструјни релеи
➢ Секундарни прекуструјни релеи
➢ Диференцијални струјни релеи,
➢ Релеи на симетричните компоненти на струјата.

Симбол за струјно реле 15

16
 Напонско реле
• Напонското реле практично се изведува на
ист начин како и струјното реле, со таа
разлика, возбудливиот свиток (намотка) на
напонското реле се приклучува на
секундарната страна на напонските
трансформатори.
• Напонските релеи се изведуваат како:
➢ Пренапонски и
➢ Поднапонски.
• Пренапонските релеи дејствуваат кога ќе се
премине работната вредност, додека
поднапонските релеи дејствуваат кога ќе се
достигне или потфрли работната вредност на
напонот. 17
 Напонско реле
• Пренапонските релеи дејствуваат на ист начин
како и прекуструјните релеи.
• На сликата е прикажано поднапонско реле на
прицип на вага:

а – напонска намотка
b – повратнa пружина
c – подлога на вагата
d – работен контакт
е – граничник
18
g – напонски трансформатор
 Напонско реле
• Во нормалниот погон привлечната сила на
електромагнетот е поголема од силата на повратната
пружина и работниот контакт е отворен.
• При намалувањето на напонот на работната вредност
или под неа, на пример на 40 до 90% на номиналниот
напон, се намалува привлечната сила на
електромагнетот, така да без успорување се затвора
работниот контакт.
• Се употребуваат за заштита на моторите, во главно
само асинхрони, од низок напон или од снемување на
напон.

Напонско реле 19
 Симбол за
напонско реле

20
• https://www.youtube.com/watch?v=7k6boPwx69
• https://www.youtube.com/watch?v=H509hioK4QA
• https://www.youtube.com/watch?v=i-6iHfzJb6o
• https://www.youtube.com/watch?v=XE_tOQOoGs8
• https://www.youtube.com/watch?v=BdIoYva-sy4
• https://www.youtube.com/watch?v=4Tp3IeBxeGg
• https://www.youtube.com/watch?v=1bK0De9XOP0

21
22