Wika

● Nagsimula ang pag-aaral ​noong 1935

○ Pinangunahan ni Manuel L. Quezon, Ama ng Wikang Pambansa

Tagalog → Pilipino → Filipino

Tagalog
● Wika ng rebolusyon
● Gamit sa Maynila (Sentro ng Pilipinas)
○ Dahil nandito ang “publishing houses” na nakapagtago ng literatura

Filipino
● Para maging intelektwalisado kailangan manghiram ng wika
● Sinasama lahat ng dialekto at mga hiram na salita

Surian ng Wikang Pambansa → Komisyon sa Wikang Filipino (Head: Virgilio Almario)

1940’s
● Isinabatas na kailangan pag-aralan ang asignaturang Filipino

Katangian ng Wika

1. Ang wika ay ​masistemang balangkas

● Ang ibig sabihin ng katangiang ito ay isinaayos ang mga tunog sa sistematikong
paraan para makabuo ng makahulugang bahagi tulad ng salita, parirala,
pangungusap at panayam.

● Tunog - ponema
● Salita - morpema (morpolohiya)
○ salitang ugat + panlapi + ponema
○ Kayarian
■ Payak
■ Maylapi
■ Inuulit
■ tambalan
● Pangungusap
○ Bahagi
■ Simuno
 ■ Panaguri
○ Ayos ng pangungusap
■ Karaniwan
■ Di-karaniwan
● Talata

2. Ang wika ay ​sinasalitang tunog

● Ponema (Ponolohiya)
○ Patinig (a, e, i o, u)
○ Katinig (glottal stop, impit at natitirang letra)
● Ponemang Suprasegmental
○ Tono - galit, magtatanong, etc.
○ Diin - stress
○ Hinto - (Hal. Kapitan, si Luis)
● Ponemang Segmental
○ Diptonggo (a, e, i, o, u + w/y)
○ Klaster - ​Pr​u-tas, ​Kl​as-ter
○ Pares minimal (misa, mesa; iwan, ewan)

3. Ang ​wika ay arbitraryon simbolo ng mga tunog

● Ito ay sinasalita na galing sa magkasunud-sunod na tunog na humuhugis sa
paraan ng mga iba’t ibang kasangkapan sa pagsasalita na tinatawag na mga
bahagi ng pagsasalita o speech organs.
4. Ang wika ay ​komunikasyon
● Muli, ito ay kasangkapan ng komunikasyon ng dalawa o higit pang nag-uusap na
mga tao. Sa ganitong paraan, maipahayag ang mga damdamin, kaisipan,
pangarap, imahinasyon, layunin, at​ ​pangangailangan ng tao.
5. Ang wika ay ​pantao
● Ang wika ay isang eksklusibong pag-aari ng mga tao nga sila mismong lumikha
at sila rin ang gumagamit. Dala-dala ng mga tao nito bilang kasangkapan ng
pakikipagtalastasan.
6. Ang wika ay ​kaugnay ng kultura
● Nakadepende sa bansa at pangkat
● Taglay nito ang kultura ng lipunang pinagmumulan nito. Ang sining, panitikan,
karunungan, kaugalian, kinagawian at paniniwala ng mamamayan ang bumubuo
ng kultura.

7. Ang wika ay ​ginagamit

● Kailangan itong gamitin na instrumento sa komunikasyon. Unti-unting mawawala
ito kapag hindi ginagamit.

8. Ang wika ay ​natatangi

 ● May kaibahan ang bawat wika sa ibang wika. Walang dalawang wika na
magkatulad. Ang bawat wika ay may sariling sistema ng palatunugan,
palabuuan, at palaugnayan; at may sariling set ng mga bahagi.

9. Ang wika ay ​dinamiko

● Ito ay buhay at patuloy sa pagbabago nang dahil sa patuloy rin na nagbabago
ang pamumuhay ng tao at inangkop ang wika sa mabilis na takbo ng buhay na
dulot ng agham at teknolohiya.

10. Ang wika ay ​malikhain

● Ang anumang wika ay may abilidad na makabuo ng walang katapusang dami ng
pangungusap.

Teorya ng Wika

1. Teorya Bow-wow
● Tunog na nililikaha ng tao
2. Teoryang ng Wika
● Tunog ng lahat ng bagay sa kapaligiran
3. Teoryang Pooh-pooh
● Tunog na dalang emosyon
4. Teoryang ta-ra-ra Boom De Ay
● Tunog na nililikha ng mga ritwal
5. Teoryang Sing-song
● Tunog na mahaba or musikal
6. Teoryang Biblikal
● Galing Biblia
7. Teoryang Yoo He Yo
● Pwersang pisikal
8. Teoryang Ta-ta
● Kumakampay ang kamay
9. Teoryang Mama
● Unang sinasabi ng sanggol
10. Teoryang Hey You!
● Tunog na nagbahadya ng kilanlan
11. Teoryang Coo Coo
● Tunog ng sanggol na ginagaya ng matatanda
12. Teoryang Babble Lucky
● Walang kahulugan bulalas
13. Teoryang Hocus Pocus
 ● mahikal
14. Teoryang Eureka
● Arbitrayong tunog

Barayati ng Wika
● Dayalek → Ekolek → Jaragon → Idyolek → Sosyolek

Elemento ng Komunikasyon
● Tagahatid/encoder
- nagpapadala o pinagmulan ng mensahe
- bumubuo sa mensahe.
- nagpapasya sa layunin
● Mensahe
- ang ipinadalang salita
- mensaheng pangnilalaman/panlinggwistika
- mensaheng relasyunal o mensaheng di berbal.
● Mga tsanel
- daluya ng mensahe
- verbal o di verbal
● Tagatanggap/dekoder
- tumatanggap sa mensahe
- nagiinterpret o nagbibigay kahulogan sa mensahe
● Ganting mensahe o feedback
- proseso sa pagbabalikan ng mensahe
- ang patuloy naghahatid ng mensahe sa bawat panig ng kasangkop sa
komunikasyon.
● Sitwasyon o konteksto
- pinakamahalagang elemento.
● Sistema
- nangangahulogan sa relasyon o ugnayan na nalikha sa pamamagitan ng
proseso ng komunikasyon

Diskurso
● Pasulat - karaniwan ang teksto ay napaghahandaan.
● Pasalita - di gaanong napaghahandaan at bukas sa intervensyon ng tagatanggap

Uri ng Komunikasyon
● Berbal
○ Komunikasyon sa sarili (Intrapersonal)
○ Komunikasyon sa maraming tao (Public)
○ Komunikasyon sa pagitan ng 2 tao (Interpersonal)
● Di-berbal - Hind​i gumagamit ng wika upang ipabadit ang ibig sabihin.

○ Chronemics - oras
○ Haptics - pandama
○ Iconics - simbolo o logo
○ Kinesics - galaw ng katawan
○ Oculesic - galaw ng mata
○ Olifactorics - amoy
○ Pictics - ekspresyon ng mukha
○ Proxemics - espasyo
○ Vocalics/Paralanguage - tunog
○ Colorics - kulay