29.03.

2022

Amaç
Parenteral yolun tercih edildiği durumları öğrenme,

parenteral ilaçların uygulanması hakkında genel ilkeleri

bilme, intradermal, subkütan, intramüsküler ve intravenöz

Prof. Dr. Funda Büyülyılmaz
enjeksiyon uygulamasının avantaj, dezavantajlarını ve
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi oluşabilecek komplikasyonları bilme, doğru uygulama
Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı
ilkelerini kavramaktır.

Hedefler: Bu ders sonunda öğrenci;  Enjeksiyon yerlerini seçerken göz önünde bulundurulacak faktörleri

öğrenir. (Bilişsel Alan)

 Parenteral ilaçların uygulanması için uygun enjektör, uygun iğne ve
 Ampul ve flakondaki ilacı doğru hazırlar. (Psikomotor Alan)
iğne ucu seçiminin önemini bilir.
 Intradermal-ID, Subkütan-SC, Intramüsküler-IM ve intavenöz-IV
 Parenteral ilaçların uygulanması için uyulması gereken genel ilkeleri
enjeksiyonda kullanılan bölgeleri bilir ve uygular. (Psikomotor Alan)
kavrar.
 ID, SC, IM, IV enjeksiyonların avantaj, dezavantaj ve oluşabilecek
 Enjeksiyon uygularken bireyin rahatsızlık duymamasını sağlayacak
komplikasyonları bilir ve dikkate alır. (Bilişsel Alan)
girişimleri bilir ve uygular.
 ID; SC; IM; IV enjeksiyonu uygulama ilkelerini bilir ve öğretim elemanı

rehberliğinde modül maket üzerinde uygular. (Psikomotor Alan)

İÇERİK PLANI  ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ

1. Parenteral Yol -Düz anlatım
1.1. Parenteral ilaç şekillerive enjektör türleri -Soru cevap
1.2. parenteral ialç uygulamalarında genel ilkeler -Gösterip-yaptırma
1.3. Intradermal-ID enjeksiyon
1.4. Subkütan-SC enjeksiyon  ÖĞRETİM MATERYALLERİ
1.5. Intramüsküler-IM enjeksiyon -Barkovizyon/Slayt
1.6. Intravenöz-IV enjeksiyon -Yazı tahtası
-Laboratuvar malzemeleri
-Beceri videoları

1
 29.03.2022

Parenteral yol ile;

Parenteral yol, sindirim sistemi dışındaki yollarla  Sıvı- elektrolitler,

verilmesidir.  Vitamin,

 Parenteral yol sadece enjeksiyon yöntemi değildir.  Protein,

 İlaçların cilt, mukoz membran v.b. yollar ile verilmesi de  Şeker,
parenteral yolla ilaç uygulamalarına girer.
 Kan ve kan elemanları,

 Tanı ve tedavi için kullanılan bir çok ilaç uygulanabilir.

Parenteral Yol; Parenteral İlaçlar

 İlacın çabuk etki etmesi  Intradermal enjeksiyon-epidermisin hemen altındaki
istendiğinde, dermis/ deri içine
 Hasta oral/ ağız yolu ile ilaç  Subkütan enjeksiyon-dermis tabakasının hemen altındaki
alamadığında(bilinçsiz dokuya
hastalar),
 Intramuskuler enjeksiyon- kas içine
 İlaç gastrointestinal sıvılar
 İntravenöz enjeksiyon ya da infüzyon-ven içine olmak
tarafından tahrip edildiğinde
üzere 4 farklı yol ile uygulanır.
tercih edilmektedir.

Parenteral Tedavinin Hangi Yoldan Yapılması

Gerektiğini;

 İstenen etkinin lokal ve sistemik olması,

 Verilecek sıvının miktarı ve yapısı,

 Beklenen etkinin hızı,

 Damarların uygunluğu, hastanın isteği ve hekimin tercihi

belirler. Örneğin irritan ilaçların kas içine verilmesine
karşın, kolayca emilebilen insülin gibi ilaçlar deri altına
verilir.

2
 29.03.2022

Parenteral Tedavinin Dezavantajları

 Enfeksiyon riski,

 Toksik ve alerjik reaksiyonlar,

 Doku travması (enjeksiyon yerinde apse, sinir
zedelenmesi ..vb.) Parenteral ilaç şekillerive enjektör türleri
 Ağrı ve hematom oluşması,
 Pahalı olmasıdır.

Keskin uç
Enjektörün
Dar Ucu

İğne
Piston
kapağı
İğne
Çap-iğnenin iç genişliği
Ajutaj

Gövde

DEĞİŞİK UZUNLUK VE ÇAPTAKİ İĞNE UCU ÖRNEKLERİ

5 ml enjektör

2 ml enjektör

Tüberkülin enjektörü

İnsülin enjektörü
FİLTRELİ İĞNE UCU
ENJEKTÖR ÖRNEKLERİ

3
 29.03.2022

GÜVENLİ ENJEKTÖR ÖRNEKLERİ KULLANIMA HAZIR ENJEKTÖR

 İğne uzunluğu: 1- 7,5 cm arasında değişmekte

– Vücut hacmi ve ağırlığı:  İğne çap aralığı/ numarası: 14-29 gauge arasında
• Çocuk veya zayıf erişkin kısa iğne ucu
değişmekte
– Doku türü:
• Enjekte edilecek ya da infuzyon için kullanılacak sıvının
• Intramüsküler enjeksiyonda uzun, subkütan veya intradermal
yoğunluğuna bağlıdır.
enjeksiyonda ise kısa iğne ucu kullanılır.
• İlaç yoğun ise daha geniş lümenli iğnelere gereksinim vardır.

• Numara küçüldükçe iğne çapı genişler (18 çap büyüktür 25

çap).

İĞNE BATMASI kan yoluyla bulaşan hastalıklar Ampul

– Evrensel korunma yöntemlerini uygulayın.  Enjeksiyonluk ilacın sıvı şeklindeki tek dozunu içerir.

– İmkan varsa güvenli enjektörler ve İğnesiz IV set bağlantı  1-10 ml’lik ya da daha fazla hacimdedir.

sitemleri kullanın.  Camdan yapılmış, boyun kısmı dar ve ilaca ulaşmak için kırılabilir

– İğnelerin kapağını/ koruyucu kınını kapatmayın. özelliktedir.

– Atıkları güvenli delici-kesici alet/iğne atık kutusuna atın.  Ampulun boyun kısmındaki renkli halka kolayca kırılabileceğine işaret
eder.
– Hepatit B aşısı yaptırın ve enfeksiyon önlemlerine uyun.

– Yaralanma olduysa hemen tedavi yaptırın ve yaralanmalara

ilişkin ayrıntılı rapor tutun, vakit kaybetmeden bildirin.

4
 29.03.2022

Flakon
 Tepesinde kauçuk bir tıpası olan cam şişe veya plastik kutudur.

 İlacın miktarına bağlı olmaksızın bir defada çekilip atılan tek dozluk
flakon, birkaç kez kullanılabilen ve ilacın birkaç dozunu içeren çok
dozluk flakonlar vardır.

 Flakonlar sıvı veya toz şekilde ilaçları içerir.

 Flakonun içinde kuru toz ilacın yanında normal saline veya steril

distile su gibi seyreltici solüsyonu vardır.

AMPUL ÖRNEKLERİ

Ampulden ilaç çekme

FLAKON

Flakondan ilaç çekme

5
 29.03.2022

Parenteral İlaç Verilmesinde Genel İlkeler-1

 İlaçların hazırlanması ve uygulanmasının tüm
aşamalarında cerrahi aseptik teknik kullanılmalıdır.

 Sterilliği sürdürme ve kontaminasyonu önleme açısından

ajutaj, piston ve enjektörün iç kısmına dokunulmamalı
sadece enjektörün dış tarafı tutulmalı, piston
ellenmemelidir.

 İğnenin ucuna dokunulmamalı veya iğne ansteril objelere

İĞNESİZ ENJEKTÖR SİSTEMLERİ dokundurulmamalıdır.

Parenteral İlaç Verilmesinde Genel İlkeler-2 Parenteral İlaç Verilmesinde Genel İlkeler-3
 Enjektörün ucu koruyucu bir kılıf/ kapağı ile kapalı  Enjeksiyon yerine yakın büyük sinir ve kan damarlarını

tutulmalıdır. zedelemeyi önlemek için kas kitlesinin doğru tanılanmalıdır.

 İlacı doğru dokuya verebilmek için doğru açı ile bölgeye
 Solüsyonun kontaminasyonu önlemek için, ampül içindeki
girilmelidir.
ilaç hızlı bir şekilde enjektöre çekilmeli, ilaç açık bir şekilde
 SC/ IM uygulamada ilacı dokuya enjekte etmeden önce, pistonu
durmamalıdır.
geri çekerek ven/ artere girilip girilmediği kontrol edilmelidir.
 Verilecek ilacın özelliği, veriliş yolu ve verilecek miktarı Kan geldiyse hemen enjektör çıkartılır ve atılır, yeni ilaç
bilinmelidir. Çok fazla miktarda ilacın enjeksiyonu aşırı hazırlanır.

ağrı ve lokal doku harabiyetine neden olabilir.

Parenteral İlaç Verilmesinde Genel İlkeler-4 Parenteral İlaç Verilmesinde Genel İlkeler-5
 İlaç enjeksiyonunda aşağıdaki kuralları uygulayarak rahatsızlık en aza  Enjeksiyon bölgesine sürülen antiseptik solüsyon, iğne ile derin

indirilmelidir. dokulara taşınarak sinir uçlarını uyarıp, ağrıya neden olacağı için
kuruması beklenmelidir.
 Uygun numarada ve keskin uçlu iğne kullanın. Mümkün ise, en küçük
 İğne seri ve hızlı bir şekilde batırılmalıdır. Giriş sırasında tereddüt
boyda iğneleri tercih edin.
edilmemelidir, doku içinde ise yavaş ilerletilmelidir.
 İğnenin gövdesi ilaç ile kaplanmış ise, iğneyi değiştirin.
 Ağrıyı azaltmak için ilacı yavaş, fakat seri bir biçimde verilmelidir.
 Kas gerilimini azaltmak için bireye uygun pozisyonu verin.
 Doku hasarını önlemek için iğne dokuya girdikten sonra enjektörü
 Bireyin rahat olmasını sağlayın.
kımıldatmadan sabit tutulmalıdır.
 Bireyin dikkatini başka yöne çekin.
 İğne giriş açısındaki gibi düzgün şekilde geri çekilmelidir.
 Bölge için önerilen miktardan fazla ilaç/ solüsyon uygulamayın.

6
 29.03.2022

Parenteral İlaç Verilmesinde Genel İlkeler-6 Parenteral İlaç Verilmesinde Genel İlkeler-7
 Enjeksiyon yerine, hafifçe antiseptik solüsyonlu pamuk  Dokuda sertlik ve apse oluşumunu önlemek için enjeksiyon
tampon uygulanmalıdır. yerleri dönüşümlü kullanılmalıdır.

 Ancak, alkol enjeksiyon yerinde rahatsızlığa neden olabilir.  İlacı verdikten sonra, iğnenin koruyucu kılıfı/ kapağı
İğne çıkarıldıktan sonra kuru steril gaz bezi de konabilir. kapatılmamalıdır. Kapatma esnasında kaza ile iğne

 Enjeksiyon yerine hafif basınç uygulanmalıdır. Enjeksiyon batabilir.

alanına masaj artık önerilmiyor.  İğne enjektörü ile birlikte iğne atık kutusu içinde
biriktirilmelidir ve uygun şekilde imha edilmelidir.

İğne Atık Kutu Örnekleri

Intradermal Enjeksiyon
Intradermal Enjeksiyon
 Deri içine yapılan enjeksiyon şeklidir.
 Enjeksiyon Bölgeleri: Ön kolun içyüzü ve sırtın üst tarafı
 Deri testi için, örneğin tüberkülin ve alerji testleri için
uygulanmaktadır. ideal bölgesidir.
 Bu ilaçlar güçlü etkili olduğundan kan dolaşımının daha az
 İğnenin No: 20 – 22 gauge
olduğu ve ilaç emiliminin yavaş gerçekleştiği dermisin içine
enjekte edilir. Kan dolaşımına hızla geçerse anaflaktik reaksiyon 24 – 26 gauge
gerçekleşebilir.
 Açı derecesi: 5-15°
 Deri testi hemşirenin test yerini gözlemlemesini gerektirir. Bu
nedenle enjeksiyon bölgelerinin lezyonsuz ve mümkün olduğunca  Miktar: 0.01 - 0.1ml
tüysüz olması gerekir.

7
 29.03.2022

Uygulama
 Eller yıkanır.  Eldiven giyilir.

 Uygun enjeksiyon yeri seçilir (ön kolun iç yüzü) eğer ön  Kan ve vücut sıvıları ile kazara teması önlemek için
evrensel koruyucu önlemler izlenmelidir.
kolda herhangi bir lezyon veya renk değişikliği varsa not
 Alan yaklaşık 5 cm çapında dairesel hareketlerle
edilir. Bölge seçiminde ilacın emilimi engellememesi ve
merkezden dışa doğru antiseptik solüsyonla temizlenir.
reaksiyonun kolay görülmesi açısından yanık, enf lamasyon
 Renkli antiseptik solüsyon (batikon, betadin..vb.)
veya ödem olmamasına dikkat edilir.
kullanılmaz.
 Hasta rahat bir pozisyona getirilir.

 Antiseptik solüsyonlu pamuk tampon/ gaz bezi sol elin

(baskın olmayan elin) küçük ve yüzük parmağın arasına
koyulur.
 İğnenin keskin ucu yukarı gelecek şekilde,
hissedilinceye kadar 5-15° ara ile yavaşça girilir.
 Daha sonra iğne, cilt altından yaklaşık 3 mm kadar
epidermise iletilir. İğne ucu ciltte görülebilir.
direnç
 İlaç yavaşça enjekte edilir. Normalde direnç hissedilir.
 Eğer direnç hissedilmez ise çıkartılır ve yeniden işleme
başlanır.

ÖNEMLİ: Pistonu geri çekmeyiniz/ aspire etmeyiniz.

 Enjeksiyon yeri üzerine alkollü veya kuru gaz bezi

 İlacı enjekte ederken cilt üzerinde sivrisinek ısırığına uygulayarak iğneyi çekin (iğneyi çıkarma sırasında
benzer küçük bir kabarcık görülür. rahatsızlığı minimize etmek için enjeksiyon yeri etrafındaki
 Eğer iğne girildikten sonra küçük bir kabarıklık görülmez dokuyu destekleyiniz).
ise ya da kanama olursa ilaç subkütan dokuya verilmiş  Masaj yapmayın (masaj ilacı alttaki doku tabakalarına
olabilir. Bu durumda deri testi geçerli olmayacaktır. yayabilir ve test sonuçlarını değiştirebilir).

 İğneye muhafazasını geçirmeden, iğne atık kutusuna atın,

eldivenleri çıkarın ve elleri yıkayın.

8
 29.03.2022

ID Uygulama
Hemşire enjeksiyon sonrasında,

 İlacın hastanın fiziksel durumu, yaşam bulguları ve bilinç

düzeyine etkileri gözlemeli,

 Hastanın durumundaki herhangi bir değişimi takip etmeli

ve

 Olası ilaç yan etkileri bilmeli ve ortaya çıktığında haber

vermelidir.

Deri
İNDURASYON kalemi/
dermograf

Deri Testi (Tüberkülin)

SC ENJEKSİYON
 Subkütan enjeksiyon ilacın dermisin altındaki bağ
dokusuna (gevşek bağ dokusu) enjekte edilmesini içerir.

 Subkütan doku kaslar kadar kan damarlarından zengin

değildir, bu nedenle ilaç intramüsküler yoldan daha yavaş
emilir.

 Dolaşım şoku ya da damar tıkanıklığı gibi durumlar

hastanın kan dolaşımını bozduğu için bu hastalara SC
enjeksiyon uygun değildir.

9
 29.03.2022

• SC yolla izotonik, suda çözülebilir özellikte ve tahriş edici • Yalnızca az miktarda ilaçlar (0.5-1 ml) bu yolla
olmayan ilaçlar verilir. uygulanabilir.

• Bu yolla epinefrin, insülin, alerji ilaçları, narkotikler ve • SC doku tahriş edici solüsyonlara ve fazla miktardaki
heparin verilir. ilaçlara çok hassastır. Dokunun içinde biriken ilaçlar, sert
ağrılı şişlikler şeklinde görülebilen steril abselere neden
olabilir.

Enjeksiyon Bölgeleri
 Kolların üst ve yan bölgesi*(dirsekten
* İşaretli bölgeler kendi kendine insülin uygulamak
4-5 parmak yukarı)
zorunda olan hastalar için kolay erişilebilir
 Bacakların/uylukların ön ve yan
bölgesi*
bölgelerdir. Aynı zamanda birden fazla enjeksiyonun
 Skapula anatomik bölgeye geri dönüşümlü olarak
 Kostaların alt ucundan iliak çıkıntılara uygulanabileceği kadar geniş bölgelerdir.
kadar olan abdomen bölgesi*

 Sırt bölgesinde belin üst kısmı

 Enjeksiyonların dönüşümlü uygulanması deride  İğnenin No: 25 gauge

lipohipertrofi veya lipoatrofiyi önler.
 Açı derecesi: Normal kiloda 45°dir. Şişmanlarda
 Enjeksiyon yeri enfeksiyon, deri lezyonları, skar
ise 90°dir.
dokusu, kemik çıkıntıları ve altında geniş kas dokusu
veya sinirlerden uzak olmalıdır.  Miktar: 0,5-1 ml

10
 29.03.2022

• Vücut ağırlığı ve yağ dokusunun miktarı hemşirenin iğne

uzunluğu ve dokuya giriş açısıyla ilgili seçimini etkiler.

• Normal beden yapısına sahip bireyler için 25 numaralı bir
iğne (uzunluğu 1,5 cm) ile 45 -90 derecelik açıyla subkütan
dokuya girilmesi uygundur.
• Hasta şişman ise hemşire dokuyu derinin kıvrım yerinden
kavrayarak 90 derecelik açıyla girer. Kaşektik hastalarda
ise SC enjeksiyon için doku yetersiz olabilir.
• Periferal SC Dokusu zayıf hastalar için abdomen bölgesi
daha uygundur. Tercih edilen iğne uzunluğu deri katının
yaklaşık yarısı kadardır. İlacın SC dokuya erişmesi için
enjekte edilmesini önlemek için doku baş parmak ve işaret
parmağı ile kavranır. Kavranan sc dokunun miktarına bağlı
olarak 45-90 derecelik bir açıya girilmelidir.
• Heparin ve İnsülin gibi ilaçlarda aspirasyon yapmaya
gerek yoktur.

TANILAMA
 Bireyin adı, ilacın adı, dozu, zamanı ve veriliş yolu
açısından hekim istemi kontrol edilir.  Dolaşım şoku veya azalmış lokal doku perfüzyonu gibi SC

 İstemde bulunulan ilacın etkisi, veriliş amacı, başlangıç enjeksiyonda kontrendike olabilen faktörler tanılanır.

süresi, yarılanma seviyesi, normal dozajı, yan etkileri  Bireyin tıbbi anamnezi, alerji hikâyesi tanılanır.
konularında bilgi toplanır.  Bireyin yağ dokusunun durumu tanılanır.
 Azalan doku perfüzyonu ilacın emilimi ve dağılımını  Bireyin aldığı ilaçları konusundaki bilgisi tanılanır.
engeller.  Bireyin enjeksiyona karşı sözlü/sözsüz yanıtı tanılanır.

HEMŞİRELİK TANISI
 Anksiyete,

 Bilgi eksikliği,

 Ağrı

 Doku bütünlüğünün bozulma riski

 Travma Riski

11

PLANLAMA
Malzemeler:
 Enjektör (1-2 ml)
 25-27 numaralı iğne
 Antiseptik solüsyon
 Steril pamuk tampon/ gazlı bez
 İlaç ve ilaç kartı
 Eldiven
29.03.2022
SC UYGULAMA-1
 Mahremiyete saygı gösterilir,
 Eller yıkanır ve disposible eldiven giyilir,
 Enjeksiyon yeri belirlenir. Yanık, enflamasyon veya ödem
açısından enjeksiyon yeri gözlenir. Bölge kitle, ödem veya
hassaslık açısından palpe edilir.
 Heparin SC yoldan verileceği zaman abdominal enjeksiyon
yerleri kullanılır. Çünkü antikoagülanlar, kas aktivitesini
içeren kol veya bacaklar gibi bölgelere enjeksiyon edileceği
zaman lokal kanamaya neden olabilir.
12
 29.03.2022

 İğne seçiminden sonra, baş ve işaret parmağı kullanarak,
deriyi kavrayın ve yukarı kaldırın. İğnenin, bu uzunluğun
yarısı kadar olduğundan emin olun.
 Bireye rahat bir pozisyon verin. Birey ile, gerginliği
azaltmak için değişik konulardan konuşulur.
 Enjeksiyon bölgesini antiseptikli solüsyon ile 5 cm kadar
merkezden dışa doğru dairevi hareketlerle silin.
 Steril gaz bezi ya da pamuk tamponu sol elin (baskın
olmayan) küçük ve yüzük parmağı arasında tutun.
 Normal kilolu bireylerde, sol elin (baskın olmayan) baş ve
işaret parmağı ile SC doku kavranarak yukarı doğru
kaldırılır.
 İğneyi hızlı, 45/90°açı ile batırın,
 Enjektörü oynatmayın, oynarsa iğne yer değiştirebilir ve
rahatsızlığa neden olabilir.
 Pistonu yavaşça geri çekin ve kan gelirse, ilaç ve enjektörü
değiştirin, işlemi yeniden tekrarlayın. Kan görülmez ise
ilacı yavaşça enjekte edin.

Rapor ve Kayıt Etme

Değerlendirme  İlaç verildikten hemen sonra, zamanında yapılacak

Beklenmeyen Sonuçlar dokümantasyon, gelecekte olabilecek ilaç hatalarını önler.

İlacın dozu, yolu, yeri, zamanı, veriliş tarihi kayıt edilir,
 Enjeksiyon yerlerinde lokalize ağrı veya sürekli yanma
olabilir. imzalatılır.

 SC enjeksiyon uygulanan bireyde ürtiker, egzama,  Beklenmeyen etki görüldüğünde hekim / hemşireye rapor

kaşıntı, hırıltılı solunum ve dispne görülebilir, edilir.

 Enjeksiyon yerini gözlemleyiniz. Tekrarlanan insülin

enjeksiyonundan dolayı hipertrofili bireylerde sorun ortadan
kalkıncaya kadar aynı yere enjeksiyon yapılmamalıdır.

İnsülin Heparin
• Diyabetes Mellitus hastalığını tedavi etmek için kullanılan • Trombüs oluşum riskini azaltmak için antikoagülan
hormondur. İnsülin hiperglisemiyi tedavi etmek için kullanılır. tedavisi sağlamak üzere kullanılır. Pıhtı oluşumunu
• İnsülinin emilim hızı enjeksiyon bölgesine göre değişebilir. baskılar. Bu açıdan antikoagülan tedavi alan hastalarda
İnsülin en hızlı abdomen bölgesindeni daha sonra kollar, uyluk kanama riski açısından gözlenmelidir.
ve kalçalardan emilir.
• Düşük molekül ağırlıklı heparinin yarılanma ömrü daha
• İnsülin enjeksiyonun zamanı hastanın ne zaman yemek yiyeceği
uzundur, sıklıkla önceden hazırlanmış enjektörlerde
ya da besleneceğini ve mevcut kan glikoz düzeyini göz önünde
bulunurlar.
bulundurmayı gerektirir.

13
 29.03.2022

 Uygulamada sık görülen ağrı ve morarmayı azaltmak için

umblikustan en az 5 cm uzaklıkta abdomenin sağ veya sol
tarafına SC yolla uygulanır.

 SC heparin ve düşük moleküler ağırlıklı heparin

enjeksiyonlarında yaşanan ağrı ve morarmayı azaltmak
için hemşire enjeksiyon bölgesine uygulamadan önce 5
dakika buz uygulayabilir ve Hemşire enjeksiyonu 30 saniye
sonra uygulayabilir.

14
 29.03.2022

Subkutan Enjeksiyon Eğitim

Günlük SC enjeksiyonu olan bireyler / aileleri kendi kendine
 İnsülinin markası, tipi, türü, konsantrasyonu ve dozundaki
enjeksiyon yöntemini öğrenmelidirler.
herhangi bir değişikliği sadece doktorunuzun önerisi ile
Önemli Kurallar
yapınız.
 Her gün insülin enjeksiyonunu yapınız. Yiyemeseniz bile, asla insülin
enjeksiyonunu ihmal etmeyiniz.  İnsülin enjeksiyonundan önce, mutlaka şişenin üstündeki
 Aldığınız insülinin tipi, miktarı ve zamanını kayıt ediniz. son kullanma tarihini kontrol ediniz.
 DAİMA, dozu çekmeden önce insülin şişesinin görünümünü kontrol
ediniz.

 İnsülin enjeksiyonlarınızı diyet ve egzersizle dengeleyiniz.

SUBKUTAN ENJEKSİYON Enjeksiyon Yerinin

Seçilmesi ve Değiştirilmesi:
İnsülinin enjekte edildiği yeri ve enjeksiyon yerinin nasıl
değiştirileceğini bilmek enjeksiyonun daha kolay, güvenli ve
daha az ağrılı olmasını sağlayacaktır. İnsülin, derialtı yağ
tabakası ile kas tabakası arasında kalan subkutan dokuya
enjekte edilmelidir. Deri altına (subkutan doku) verilen
insülin sabit bir oranda kana geçer. Insülin enjeksiyonu,
büyük kan damarları, sinir ve eklemlerin olmadığı yerlere
yapılmalıdır.
 Her enjeksiyon için alan içinde farklı bir yer kullanılır ve 1
hafta süre ile bu alan içine enjeksiyon yapılır. Enjeksiyonlar
yaklaşık 2.5 santimetre (cm) veya bir parmak boğumu
uzaklığa yapılmalıdır.
 Daha sonraki hafta için, vücudun yeni bir alanına geçilir ve
her enjeksiyon için bu bölgede yeni yer seçilir.

İnsülin Konsantrasyonu
 Genellikle kullanılan insülin konsantrasyonları U-100 dür.
 Günde 2 kez enjeksiyon olanlar, sabah enjeksiyonu için  U-100’ün anlamı, insülinin her mililitre (ml) ya da
vücudun sol tarafındaki, ikinci enjeksiyon için de sağ santimetre kübünde (cc) 100 ünite vardır. İnsülinin farklı
tarafındaki uygun alanı seçerler. konsantrasyonlarından dolayı, satın alacağınız
 Eğer günde birden daha fazla enjeksiyon yapılacaksa, sizin enjektörlerin, insülin konsantrasyonuna uygun olmasına
ihtiyacınıza en uygun değişim şeklini planlamak için dikkat etmelisiniz.
doktorunuzla veya diyabet eğitim hemşirenizle  İnsülin enjektörleri cc’ler (1 cc=1 ml) olarak işaretlenmiştir.
görüşmelisiniz. Eğer siz U-100 konsantrasyonunda insülin kullanıyorsanız,
enjektörün paketi üzerinde U-100 olmalıdır.

15
 29.03.2022

İnsülinin Saklanması
İnsülinin etkili olması için bilinmesi gereken noktalar:

 Kullanmadığınız insülin şişelerini buzdolabının en alt

bölümü ya da kapağında saklayınız.

 İnsülini ASLA dondurmayınız, buzluğa koymayınız. İNTRAMÜSKÜLER (IM) ENJEKSİYON

 Eğer insülin soğuk enjekte edilirse, batma ve sızlamalara
neden olur.

 Kullandığınız, açılmış insülinleri oda ısısında bulundurunuz.

 İnsülini ASLA direkt gün ışığında bırakmayınız.

92

Uygulanacak ilaç miktarı:

İNTRAMÜSKÜLER (IM) ENJEKSİYON
 İlaç miktarının belirlenmesinde yaş ve kas tabakasının
Fazla miktardaki ilaçların derin kas tabakası içine
durumuna dikkat edilmelidir.
uygulanmasıdır. Kas dokusu fazla miktarda kan damarlarını
 Kas tabakası iyi gelişmiş olan yetişkin bireylerde
içerdiğinden ilaçların emilimi de hızlıdır. 20-30 dk. içinde
maksimum 4ml. İlaç verilebilir.
sistemik etki başlar. Ancak IM enjeksiyonların “ilacın
2 yaşın altındaki çocuklarda 1 ml’den fazla ilaç
yanlışlıkla damara verilmesi ve sinir hasarı” gibi ciddi
verilmemelidir.
riskleri vardır.

93 94

İğne boyutunun seçimi: Bölge seçimi:

Enjeksiyon için, sinir, kemik ve kan damarlarından uzak bir
IM enjeksiyonda subkütan dokuyu geçebilmek ve kas
bölgenin seçimi son derece önemlidir. Bu nedenle,
dokusuna ulaşabilmek için uzun ve geniş çaplı iğneler
enjeksiyon alanın gözlenmesi, sertlik vb. varlığı/yokluğunun
kullanılır. Kilo ve yağ dokusunun miktarı iğne
palpe edilerek tanılanması çok önemlidir.
boyutunun seçimini etkiler. Örneğin çok şişman
bireylerde uygulamada uzun iğne ucu (3 inç), zayıf bir
daha ince iğne ucu (½ veya 1 inç)tercih edilmelidir.

95 96

16

IM enjeksiyon uygulama bölgesini belirlerken,
aşağıdaki ilkeler dikkate alınmalıdır:
 Bölgede enfeksiyon veya nekroz var mı?
 Morarma veya sıyrık alanları var mı?
 Bölgenin altında kalan kemiklerin, sinirlerin ve büyük
kan damarlarının yerleşimi nedir?
 Kas dokusuna verilecek ilacın volümü nedir ve bu kas
dokusu için uygun mudur?
 Her bir alanın, hangi avantaj ve dezavantajları vardır?
97
IM ENJEKSİYON
 İğnenin No: 1 – 2
 İğnenin uzunluğu: 2.54 - 3.75 cm
 Açı derecesi: 90°
99
Ventrogluteal Bölge
 Kalça bölgesinin gluteal maksimus ve gluteal medius
bölümlerini içerir. Bölge, SC tabakasının ince olması,
hastaya verilecek pozisyonun kolay olması nedeniyle sıklıkla
tercih edilir.
 Bölgede büyük kan damarları ve sinirler yoktur. Kemik
çıkıntıları elle kolaylıkla hissedilebildiği için bölgenin
belirlenmesi de kolaydır.
101
29.03.2022
Tüm enjeksiyon uygulamalarında olduğu gibi; IM
enjeksiyonda da cerrahi asepsi ilkelerine dikkat edilmelidir.
Bu nedenle cilt temizliği için uygun antiseptik solüsyon
kullanılmalı, temizlenen alana tekrar dokunulmamalıdır.
98
İNTRAMÜSKÜLER ENJEKSİYON Enjeksiyon
Bölgeleri
 Ventrogluteal Bölge
 Vastus Lateralis Kas / Laterofemoral Bölge
 Deltoid Bölge
 Dorsogluteal Bölge (tercih edilmemelidir)
100
Ventrogluteal Bölge
Bölgenin belirlenmesi;
 Hastaya sırt üstü, yan ve yüzüstü yatış pozisyonu verilebilir.
 Yüz üstü yatışta ayaklar içe çevrilmeli, baş parmaklar birbire bakmalıdır.
 Yan yatış pozisyonunda üst bacak kalçadan ve dizden bükülerek alttaki
bacağın önüne alınmalıdır.
 Sırtüstü yatışta dizler karına doğru bükülmelidir.
 Bölgeyi belirlerken hemşire sol kalça için sağ elini, sağ kalça için
sol elini kullanır.
 Baş parmak hastanın kasığını gösterecek şekilde yerleştirilirken, diğer
dört parmak hastanın başını gösterir.
 İşaret parmağı anterior superior krista iliyakaya yerleştirilir.
 Orta parmak da posterior krista iliyaka doğru mümkün olduğunca
açılır, V şeklinde bir üçgen oluşturulur.
 Doku gerilerek iğne;V şeklindeki üçgenin ortasına 90 lik açı ile batırılır.
102
17
 29.03.2022

103 104

105 106

Vastus Lateralis Kas / Laterofemoral Bölge

 Yetişkin birey ve çocuklarda kullanılan bu kas üst bacağın ön dış yanında
uzanan iyi gelişmiş kalın bir kas tabakasıdır.

 Bu kas özellikle bebeklerde ve 3 yaş altındaki çocuklarda tercih edilir.

 Hastaya yatar ya da oturur pozisyon verilebilir.

 Büyük torakanterin 10 cm altına (yaklaşık 4 parmak) ve dizde

laterofemoral kondilin 10 cm üstüne birbirine paralel iki yatay çizgi
çizilir.

 Bacağın dış yanında ortada kalan bölge enjeksiyon için tercih edilir.

 İğnenin dokuya giriş açısı 90 derecedir, zayıf bireylerde 45-60 derecelik

açı ile uygulama yapılır.

107 108

18
 29.03.2022

Deltoid Bölge
 Üst kolun dış yan yüzeyinde bulunan kastır. Ancak, alanın küçük
olması ve enjeksiyon bölgesinin yanından radyal sinir ve arterin
geçmesi yüzünden fazla tercih edilmez.
 Hasta kolunu gevşekçe yana doğru bırakmalı ya da dirsekten
göğsüne çaprazlamalıdır.
 Hasta oturur / yatar pozisyonda olabilir.
 Akromiyon tepesinin alt kenarı palpe edilerek boydan boya yatay
bir çizgi çizilir.
 Bu çizginin iki ucu dış kolun yan yüzeyine doğru birleştirilerek bir
üçgen oluşturulur.
 Meydana gelen üçgenin merkezi kavranır ve 90° lik açı ile girilir.
109 110

IM Enjeksiyon Uygulaması IM Enjeksiyon Uygulaması

Tanılama Hemşirelik Tanısı
 Hasta / bireyin ismini, ilacın adı, dozu, zamanı ve verilme yolunu
 Anksiyete,
içeren “5 doğru ilkesi” hekim istemi ile karşılaştırılır.
 Ağrı,
 İstemde bulunulan ilacın etkisi, kullanım amacı, başlangıç ve etki
süresini, normal doz, yan etkileri ve hemşirelik girişimleri hakkında  Doku bütünlüğü bozulma riski,
bilgi edinilir.
 Travma riski,
 Bireyin tıbbi anamnezi, ilaç anamnezi ve alerji hikayesi tanılanır.

 Bireyin enjeksiyonlara karşı sözlü/sözsüz cevabı tanılanır, gözlenir.

111 112

IM Enjeksiyon Uygulaması
Uygulama
 Enjeksiyon yerinde hafif derecede bir yanmanın geçici olarak görülebilir.

 Ampul / flakondan doğru dozun hazırlanması, dozun dikkatli bir şekilde

kontrol edilmelidir.

 Enjeksiyondan önce iğne değiştirilmelidir.

 Bireyin ismini sorarak ve kol bandından kontrol ederek, ilaç kartı ile
karşılaştırılmalıdır.

 Enjeksiyondan sonra muhafaza kılıfını iğneye geçirmeden, iğne ve

enjektör güvenli atık kutusuna atılmalıdır.

 Kontamine malzemeler imha edilir/atılır, eldivenler çıkarılır ve eller

yıkanır.
113 114

19
 29.03.2022

IM Enjeksiyon Uygulaması IM Enjeksiyon Uygulaması

Değerlendirme Kayıt ve Rapor Etme
 Bireye enjeksiyon yerinde ağrı, yanına, hissizlik gibi  Dosyaya ilacın adı, dozu, yolu, yeri, zamanı, tarih kayıt

belirtiler hissedip hissetmediği sorulur, edilir, kurum politikasına göre imzalanır.

 Enjeksiyon yerinde herhangi bir yanma olup olmadığı  Beklenmeyen/ İstenmeyen etki görüldüğünde hekime,
sorumlu hemşireye bildirilir.
not edilir,

 10-30 dakika süre ile bireyin ilaca yanıtı değerlendirilir.

115 116

“Z Tekniği” ile IM Enjeksiyon

Z Tekniği iritan ve derialtı dokusunu boyayan demir

gibi ilaçların enjeksiyonunda kullanılır. Hava kilidi

tekniği bu yöntemle kullanılabilir.

117 118

Hava Kilidi Tekniği “Z Tekniği” ile IM Enjeksiyon

 Z tekniğinde, deri ve deri altı dokusu pasif elin dış yanı ile 2,5 cm
Enjektöre çekilmesi gereken ilaç doğru dozda çekilir ve kontrol
kadar dış kenara doğru kaydırılır. Bu enjeksiyon yöntemi ile ilacın
edilir. Daha sonra enjektöre 0.2-0.3 ml kadar hava çekilir. Önce
SC dokuya sızması önlenir/azalır ve ağrıyı minimize eder.
ilacın tümü daha sonrada hava kabarcığı kas dokusuna verilerek
hava kilidi oluşturulur. Kas içindeki ilacın üstüne verilen hava  Bu enjeksiyon yöntemi IM enjeksiyon uygulaması ile benzerdir ve

ilacın cilt altı dokusuna dönüşünü engeller. Ayrıca iğnenin içinde ventrogluteal gibi büyük ve derin kas grupları tercih edilmelidir

kalan son ilacında hava ile itilerek kasa verilmesini sağlar ve  İğneye bulaşan solüsyonun SC dokuya sızarak ağrıya neden

böylece iğne geri çekilirken ilacın cilt altına sızması önlenmiş olur. olmaması için ilacı hazırladıktan sonra yeni bir iğnenin
kullanılması önerilmektedir.

119 120

20
 29.03.2022

VEN İÇİ / İNTRAVENÖZ (IV) TEDAVİ

121 122

VEN İÇİ / İNTRAVENÖZ (IV) TEDAVİ VEN İÇİ / İNTRAVENÖZ (IV) TEDAVİ
Kullanılan venler:
Amaç:
 Koldaki: bazilik ve sefalik venler.
 Hastaların sıvı ve elektrolit kaybını yerine koymak,
 Antekübital bölgedeki: median, sefalik, bazilik
 Kan veya elemanlarını vermek, Sıklıkla tercih
venler. edilir.
 Fazla irritan ilaçları vermek,
 Radyal bölge: radyal ven.
 Asit-baz dengesini düzeltmek,  El üzerindeki venler: dorsal metakarpal venler.
 Doğrudan dolaşıma vererek, bazı ilaçların etkisini  Ayak ve bacak venleri: popliteal, tibial venler,
arttırmaktır. dorsalis pedis venleri.

 Uyluk bölgesinde: femoral ve sefanöz venler.

123
 Çocuklarda baş venleri. 124

Kan alma:
 Kan, kapalı vakum sistemi (vacotenier) ya da enjektör ile
alınabilir.

 Damar yaralanmasını önlemek için daima hastanın damar

yapısına uygun büyüklükte iğne ucu seçilmelidir.

 Sefalik, bazilik, orta kübital venler ve el üzeri venler

kullanılabilir.

125 126

21
 29.03.2022

Gerekli malzemeler: Uygulama (Kan alma)

Tepsi içinde;  Bireyden kimlik bilgileri doğrulanmalı, istek formu kontrol edilmeli.
 %70’lik alkol emdirilmiş steril gaz pansuman  Laboratuar istek formu ile tüplerin uygunluğu kontrol edilmeli.
 Kirli kabı/böbrek küvet  Bireye uygulama hakkında bilgi verilmeli.
 Enfekte atık kutusu  Malzemeler için uygun ve temiz bir alan seçilerek, kolay ulaşılabilecek
şekilde yerleştirilmeli.
 Eldiven
 Kan istemine göre bireye açlık/tokluk durumunu ya da sonuçları
 Turnike etkileyebilecek bir ilaç kullanıyorsa ilaç alıp/almadığı sorulmalı.
 Enjektör ve steril iğne (No:20-21) /Vacotainer seti (adaptör ve  Eller yıkanmalı.
iğne)  Steril enjekör kılıfından çıkarılarak iğnesi takılmalı. Vacotainer
 Hekim istek kağıdı kullanılacak ise, iğne ucu adaptöre yerleştirilmeli. Steril uçların
kontamine edilmemesine özen gösterilmeli.
 İsteğe uygun kan tüpleri, etiketi/hasta barkodu
 Bireye koltukta oturur/sedyede düz yatış pozisyonu verilmeli.
 Tedavi bezi ve muşambası
 Palpasyon ve inspeksiyon ile uygun bir ven seçilmeli.
 Emici yara bandı

127 128

Uygulama (Kan alma) Uygulama (Kan alma)

 Belirlenen kol altına tedavi bezi ve muşambası yerleştirilmeli.
 Eldivenler giyilmeli.
 Turnike seçilen damarın 5-12 cm. üzerinden bağlanmalı. Uygulama
yapılacak kol kalp seviyesinin altında bırakılmalı ve turnike 1 dk.’dan
fazla bağlı bırakılmamalıdır.
 Bireyden elini açıp kapamasını ve daha sonra yumruk yapması
istenmeli.
 Bölgenin temizliği arteriyal kan dolaşımı yönünü izleyerek (yukarıdan
aşağıya) tek bir hareketle silinmeli.
 Damara girilecek bölgenin altından pasif el ile aşağı doğru bastırılmalı
ya da kol alttan gerdirilmeli.
 İğnenin keskin yüzü yukarı doğru bakacak şekilde, enjektör aktif el
kullanılarak kavranarak tutulmalı.
129
 İğne damara girilmek istenin bölgenin yaklaşık 1 cm. altından deriye 30-
450’ lik açı oluşturacak biçimde tutulmalı. İğne deriye girer girmez açı 15 0’
ye küçültülerek ven içinde yavaşça ilerletilmeli.
 Damara girildiğinde ve ajutaj kısmına kan dolduğu zaman iğne ven
içinde yavaşça ilerletilmeli. Vacotainer ile işlem yapıldığında kan
görülmez, ancak ilerletildiğinde karşı direnç hissedilmez.
 Kolun altındaki serbest el bırakılarak, enjektör sarsmadan piston yavaşca
geriye doğru çekilerek kan gelip-gelmediği kontrol edilmeli.
 Kan geldiğinde enjektör gerekli miktardaki kan ile doldurulmalı.
 Turnike çözülmeli.
 Antiseptik solüsyon emdirilmiş pamuk/gaz tampon iğnenin cilde giriş
yerinin üstüne yerleştirilerek, enjektör girilen açı ile hafifçe çekilir.
 İğne çıkarıldıktan sonra aktif kanama durana kadar (3-5 dk.) enjeksiyon
bölgesine hafif bir basınç uygulanmalı. Daha sonra yara bandı
yapıştırılmalı.
130

Uygulama (Kan alma)

 Enjektör ile alınan kan alındıktan sonra en kısa sürede tüplere
boşaltılmalı.
 Tüpler belirtilen seviyeye kadar doldurulmalı ve yavaşça çalkalanmalı.
 Tüplerin üzerene bireyin kimlik bilgileri doldurulmalı / barkod
yapıştırılmalı.
 Kontamine malzeme uygun koşullarda imha edilmeli.
 Eldivenler çıkarılmalı. Eller yıkanmalı.
 Uygulama ve test işlemi kayıt edilmeli. Bireye sonuçlarını alabileceği
zaman açıklanmalı.

131 132

22
 29.03.2022

IV Kateter Bakımı
IV Katater/Kanül/branür Uygulama
 İğnenin keskin yüzü yukarı gelecek şekilde tutulur.

 Venlerde sürekli yapılan uygulamalar sonucu skleroz  Kan alma ilkelerindeki işlemler uygulanır.
 Damara girildiğinde kanül içine kan dolar.
oluşumunda,
 İğne ven içinde ilerletilir ve kataterin plastik kısmı ven
 Fazla şişman, şok durumundaki hastalarda, içinde ilerletilirken içindeki mandren çıkarılır.
 Yenidoğan bebeklerde kullanılmaktadır.  Kateter girişine yapıştırılan bant üzerine, kateterin tipi ve
takıldığı tarih yazılır.
 Kateter uygulamada, cerrahi asepsi ilkeleri dikkatle
 Kateterin giriş yeri bir eklem üzerinde ise, bölge desteklenir.
uygulanmalı ve kateter değişimi prospektüsü
doğrultusunda yapılmalıdır (yaklaşık 48 - 72 saat).
133 134

IV Yoldan İlaç Verilmesi:

 Az miktardaki ilaçların ven içine verilmesidir.
 Kullanılan malzemeler ve uygulama basamakları kan alma
yöntemi ile benzerdir (ilaç ve ilaç kartı!!!)
Ayrıca;
 Enjektör içine kan geldiğinde serbest olan el ile turnike açılır.
 İlacın tamamı, hasta gözlenerek ve iğnenin damarda olup
olmadığı kontrol edilerek yavaşça verilir.
 İşlem bitince kuru pamuk tampon fazla bastırılmadan iğne
yavaşça çıkarılır.
 İğne çıkarıldıktan sonra pıhtı oluşuncaya kadar, enjeksiyon
bölgesine kuru pamuk ile basınç uygulanır.

135 136

İNTRAVENÖZ TEDAVİ
Solüsyonun Isısı: Isı elektrolitleri değiştirebileceğinden, solüsyonlar İNTRAVENÖZ TEDAVİ
genellikte oda ısısında tutulmalıdır. Solüsyonun Miktarı ve Hızı: Normalde sıvı gereksinimi

IV Solüsyonlara İlaç Katılması: IV yolla yapılan infüzyonlarda, zorunlu günde 1,5- 2,5 litre olmasına karşın solüsyonun miktarı ve

hallerin dışında serum içine ilaç katılımından sakınılmaktadır. hızı; vücudun ve verilecek sıvının yapısına, hastanın

Ancak hekim istemi bu doğrultuda ise aşağıdaki noktalar üzerinde gereksinimine, kalp ve böbreklerin durumuna, hastanın

önemle durulmalıdır: yaşı ve uygulama sırasında göstereceği reaksiyona bağlıdır.

* Solüsyonda partiküller görüldüğünde; Solüsyonun hızı, damlaların sayılması elle ya da elektronik
* Kristaller oluştuğunda; aletler ile belirlenebilir.
* Renk değişimi veya bulanıklık görüldüğünde;
* Hava kabarcıkları ve karışmayan ayrı iki tabaka oluştuğu
durumlarda solüsyon verilmemelidir. 137 138

23
 29.03.2022

İNTRAVENÖZ TEDAVİ

Dakikadaki damla sayısı formül ile hesaplandığında:  1000 ml. %5 dekstroz solüsyonu 6 saatte verilmelidir.
Buna göre dakikada verilmesi gereken damla sayısını
hesaplayınız.
Verilecek Sıvı Miktarı x 20
Dakikadaki Damla Sayısı = 1000 x 20
İstenen Saat x 60 Dakikadaki Damla Sayısı =
6x 60

139 140

İntravenöz / IV infüzyon İntravenöz / IV infüzyon

Fazla miktardaki ilaçların / solüsyonların IV yolla  Eller yıkanır, ilaç kartı solüsyonla karşılaştırılarak kontrol edilir.
 Solüsyon şişesi ve seti kontrol edilir, son kullanma tarihine
verilmesidir. bakılır.
Kullanılan Araç ve Gereçler  Şişenin üzerindeki koruyucu kapak sterilliğe dikkat edilerek
kaldırılır.
Tepsi içinde: Damarların uygunluğuna, verilecek solüsyona  Serum setinin kıskacı kapatılır, seruma girecek kısmın
koruyucusu çıkarılır ve setin damlalık kısmı sıkıştırılarak uç
göre; iğne (anjiokat, kelebek iğne / yedek iğneler), eldiven, şişeye sokulur.
pamuk tampon, kullanılacak serum ve seti, ilaç kartı, deri  Şişe ters çevrilip yükseltilerek kapatılan kıskaç açılır.
 Set içindeki hava böbrek küvete çıkarılıp, kıskaç yeniden
antiseptiği, plaster, makas, tedavi muşambası, turnike, kapatılır.
böbrek küveti, hasta yanında yoksa serum askısı.

141 142

İntravenöz / IV infüzyon İntravenöz / IV infüzyon

 İğnenin steril koruyucusu takılır, set şişe etrafına dolanarak
şişe tepsiye yerleştirilir.  Gerekli durumlarda bölge tespit edilir.
 Eller yeniden yıkanarak hazırlanan malzemelerle hasta
yanına gidilir. İşlem hastaya açıklanır, varsa tuvalet ihtiyacı  Damla sayısı ayarlanır,.
giderilir,
 Hastanın etajeri ve zili ulaşabileceği yakınlığa getirilir.
 Hasta hazırlanır, derinin temizliği yapılır,.
 Serum, serum askısına yerleştirilir,  Serumun takıldığı saat, damla sayısı gibi gerekli bilgiler bir
 IV ilaç uygulamasındaki ilkeler doğrultusunda vene girilir. karta yazılarak serum şişesine yapıştırılır.
 Eğer anjiokat kullanılıyorsa, iğne ile birlikte ven’e girildikten
sonra, iğne çıkarılarak plastik kanül serum seti ile  Hasta yeniden kontrol edilir, araç-gereçler toplanır.
birleştirilir. İşlem ilgili formlara kaydedilip, imzalanır.
 Setin kıskacı açılır, solüsyon gidiyorsa iğne giriş yerinin
altından flasterle tespit edilir, bölge kirlenmişse temizlenir.  Araç ve gereçlere gereken temizlik ve işlemler yapılır.

143 144

24
 29.03.2022

145 146

Damla Ayar Seti / Damla Ayarlayıcı /

Doziflow

147 148

İnfüzyon pompası Elastomerik İnfüzyon Pompası

149 150

25
 29.03.2022

Bakımda Temel İlkeler IV tedavilerin yan etkileri:

 Cerrahi asepsi ilkelerine uyulmalıdır.  Lokal: ağrı, enfeksiyon, doku hasarı (ödem, ekimoz,
 Hasta ilk 1 saatte 15 dakika aralarla, daha sonra saatte bir
hematom), komşu artere zarar verme, tromboflebit, ilacın
kontrol edilir.
 Setten hava gitmemesine dikkat edilir. artere verilmesi.
 Damla sayısı doğru hesaplanır.
 Sistemik: bayılma, hava embolisi, enfeksiyon, dolaşımın
 İğnenin yen içindeki pozisyonu akım hızını etkilediğinden,
ekstremitelerin pozisyonu kontrol edilir. yüklenmesi, anaflaktik şok.
 Hasta komplikasyonlar ve reaksiyonlar yönünden gözlenir.  Çevresel: solüsyon ısısının değişmesi.
 İnfüzyon sona erdiğinde iğne uygun yöntemle çıkarılıp hasta
rahatlatılır.

151 152

KAYNAKLAR
 Tosun, H. İlaç Yönetimi. İçinde: Hemşirelik Esasları
Hemşirelik Bilimi ve Sanatı, T Atabek Aştı, A Karadağ
(Eds.), İstanbul: Akademi Yayıncılık, 2013, 727-766.
 Kaya, N., Palloş, A. Parenteral İlaç Uygulamaları. İçinde:
Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilimi ve Sanatı, T Atabek
Aştı, A Karadağ (Eds.), İstanbul: Akademi Yayıncılık, 2013,
727-816.
 Uzun, Ş. İntravenöz Sıvı Tedavisi. İçinde: Hemşirelik
Esasları Hemşirelik Bilimi ve Sanatı, T Atabek Aştı, A
Karadağ (Eds.), İstanbul: Akademi Yayıncılık, 2013, 817-851.
 Whittam, S. Maintaining a safe enviroment. In: Applying
the Roper, Logan, Tierney Model in Practice, 2008, 46-101.

26