CẶP TIẾT LÝ THUYẾT 2:

QUY LUẬT THỐNG NHẤT VÀ ĐẤU TRANH CỦA CÁC MẶT ĐỐI LẬP

1 Chương 2: Chủ nghĩa duy vật biện chứng Thầy

II. Phép biện chứng duy vật
1. Hai loại hình biện chứng và phép biện chứng duy vật
2. Nội dung của Phép biện chứng duy vật
a. Hai nguyên lý cơ bản của phép biện chứng duy vật
b. Các cặp phạm trù cơ bản của phép biện chứng duy vật
c. Các quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật

Xin chào các đồng chí, hôm nay chúng ta tiếp tục gặp lại nhau trong nội dung bài học tiếp theo phần II. Phép biện chứng duy
vật thuộc chương 2: Chủ nghĩa duy vật biện chứng. Trước khi đi vào bài giảng, xin mời các đ.c chúng ta cùng đi tìm chủ đề
của bài học ngày hôm nay, qua 1 phần trò chơi có tên đuổi hình bắt chữ phiên bản mới, bức tranh chủ đề bài học hôm nay
được ẩn sau các miếng ghép, đoán đúng các miếng ghép sẽ dần lật mở bức tranh từ khóa bài học.
Luật chơi như sau.........
Các e đã sẵn sàng chưa.
Trò chơi bắt đầu: ..........................................................................
Trong đời sống chúng ta luôn được chứng kiến các hiện tượng như: Mặt trời mọc đường đông và lặn đường tay;
Một năm có 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông; Con người phải tuân theo quá trình: Sinh lão bệnh tử, hay những câu ca dao:
chuồn chuồn bay thấp thì mưa bay cao thì nắng bay vừa thì râm.
Hỏi: Các em cho biết đặc điểm chung của các hiện tượng trên là gì?
Đáp: Sinh
- Là những hiện tượng diễn ra khách quan, không do con người tạo ra, các hiện tượng có mối liên hệ chặt chẽ. Có viên
sự lặp đi lặp lại, mang tính quy luật
Thầy: Những đặc điểm trên cũng chính là quy luật. Vậy quy luật được hiểu là gì?
 Quy luật là mối liên hệ phổ biến, khách quan, bản chất, bền vững, tất yếu giữa các đối tượng, đó là sự lặp đi lặp lại của
các sự vật hiện tượng.
Trong thế giới của chúng ta tồn tại vô vàn các quy luật khác nhau: trong thế giới tự nhiên có: Quy luật đồng hóa và dị
hóa, quy luật đấu tranh và sinh tồn; trong xã hội có: Quy luật kinh tế chính trị, văn hóa, xã hôi… Đó chính là những quy luật cụ
thể trong các lĩnh vực nghiên cứu. Còn dưới góc độ nghiên cứu của Triết học Mác – Lênin các nhà Mác xít đã chỉ ra những quy
luật phổ biến, chung nhất bao quát nhất về thế giới, đó là 3 quy luật nằm trong nội dung của mục C các quy luật cơ bản của
Phép biện chứng duy vật, các quy luật đó là: 1.Quy luật chuyển hóa từ những thay đổi về lượng dẫn đến những thay đổi về
chất và ngược lại; 2.Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập; 3.Quy luật phủ định của phụ định
Trong nội dung bài học ngày hôm nay chúng ta cùng nhau nghiên cứu nội dung quy Thống nhất và đấu tranh của các
mặt đối lập:
QUY LUẬT THỐNG NHẤT VÀ ĐẤU TRANH CỦA CÁC MẶT ĐỐI LẬP
(Kiểm tra bút ký)
Đối với Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập được các nhà Mácxit trong đó có Lênin nhấn mạnh: Quy
luật này chính là hạt nhân của PBCDV. Việc Nghiên cứu quy luật này nó chỉ ra nguyên nhân, động lực, cái căn nguyên của sự
vận động, phát triển của sự vật hiện tượng xuất phát từ đâu. Theo V.I.Lênin, “có thể định nghĩa vắn tắt phép biện chứng là học
thuyết về sự thống nhất của các mặt đối lập. Như thế là nắm được hạt nhân của phép biện chứng,...” 1. Điều đó đòi hỏi phải có
một sự giải thích và phát triển thêm
Việc nghiên cứu Nội dung của quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập được vạch ra thông qua việc làm rõ
các khái niệm, phạm trù liên quan.
* KHÁI NIỆM
- Các khái niệm cần làm rõ đó là: Khái niệm mặt đối lập, khái niệm mâu thuẫn, khái niệm mâu thuẫn biện chứng.
Đầu tiên chúng ta nghiên cứu khái niệm mặt đối lập.
Sinh
Trong thực tiễn các đ.c thường thấy các sự vật hiện tượng có xu hướng đối lập nhau như: nước và lửa, cực âm và dương viên
của thanh nam châm, điện tử và hạt nhân trong nguyên tử, cung và cầu trong sản xuất của xã hội, chiến tranh và hòa bình, mặn
và ngọt... đó là những mặt đối lập.
Hỏi: vậy mặt đối lập là gì?
+ Khái niệm mặt đối lập dùng để chỉ những mặt, những thuộc tính, những khuynh hướng vận động trái ngược nhau,
nhưng đồng thời lại là điều kiện, tiền đề tồn tại của nhau.
Các sự vật hiện tượng luôn luôn tồn tại những mặt đối lập nhau, vốn nảy sinh bên trong sự vật và giữa các sự vật, mặt
đối lập này nảy sinh một cách tất yếu, như là cái vốn có của sự vật, các mặt đối lập này luôn biến đổi trái ngược nhau, hình
thành nên những mâu thuẫn trong quá trình phát triển

1
V.I.Lênin: Bút ký triết học, Toàn tập, Hà Nội, 2005. t. 29, tr. 240.
 Ví dụ: MT không chỉ tồn tại ở thế giới tự nhiên, trong đời sống xã hội, mà trong mỗi con người chúng ta luôn luôn tồn
tại và nảy sinh các mặt đối lập như: thiện và ác, tình yêu và thù hận, ý chí và sợ hãi...những mặt đối lập này luôn tồn tại, phát
sinh hình thành các mâu thuẫn trong mỗi người
+ Mâu thuẫn là khái niệm dùng để chỉ mối liên hệ thống nhất, đấu tranh và chuyển hoá giữa các mặt đối lập của mỗi sự Sinh
vật, hiện tượng hoặc giữa các sự vật hiện tượng với nhau. viên
Mâu thuẫn hình thành trong quá trình vận động và tồn tại, phát triển của sự vật hiện tượng, mà trước hết là những mâu
thuẫn nội tại được hình thành bên trong sự vật hiện tượng dựa trên cơ sở giải quyết những mặt đối lập hình thành nên mâu
thuẫn
Sinh
Hỏi: Đ/c nào lấy cho thầy 1 ví dụ về mâu thuẫn, và đấu tranh của mâu thuẫn viên
Ví dụ: - Trong thế giới tự nhiên mâu thuẫn như: Mẫu thuẫn quá trình đào thải và đấu tranh sinh tồn của thế giới động vật.
- Trong xã hội tồn tại các mâu thuẫn như: mâu thuẫn giữa lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể trong đời sống xã hội việc giải quyết hài
hòa giữa lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội là cơ sở cho xã hội ngày càng tiến bộ đi lên; Hay như mâu thuẫn giữa phát triển kinh tế với phân
hóa giàu nghèo, tệ nạn xã hội nảy sinh trong chính quá trình thực hiện phát triển.
Hỏi: Đối với cá nhân đ/c trong tư duy và nhận thức của mình có lúc nào đ/c thấy mâu thuẫn không? Như trong học tập và thi
cử:
Trả lời:
Bản thân em thấy có nhiều lúc có những mâu thuẫn xuất hiện trong học tập đó là nhiều lúc sức khỏe không đảm bảo, thì có tâm lý
không thích học, ngại học, nhưng cũng ngay lúc đó trong tư tưởng lại xuất hiện động lực thôi thúc mình phải học, nếu không học thì sẽ
không hiểu được bài, đến kì thi không làm được bài, bị điểm kém, đó chính là mâu thuẫn nảy sinh trong chính tư duy và việc đấu tranh
của mâu thuẫn của tư duy, nhận thức của chúng ta là động lực để thúc đẩy chúng ta học tập tốt hơn.
- Ngay trong tư duy của chúng ta cũng hình thành những mâu thuẫn đó là mâu thuẫn giữa tư tưởng tiến bộ, năng động sáng tạo với
cái tư tưởng bảo thủ, trì trệ. Mâu thuẫn giữa khả năng và khát vọng.
+ Mâu thuẫn biện chứng là khái niệm dùng để chỉ sự liên hệ, tác động theo cách vừa thống nhất, vừa đấu tranh; vừa đòi hỏi, vừa Thầy
loại trừ, vừa chuyển hóa lẫn nhau giữa các mặt đối lập. Yếu tố tạo thành mâu thuẫn biện chứng là các mặt đối lập, các bộ phận,
các thuộc tính... có khuynh hướng biến đổi trái ngược nhau, nhưng cùng tồn tại khách quan trong mỗi sự vật hiện tượng.
Trong mỗi mâu thuẫn, các mặt đối lập vừa thống nhất với nhau, vừa đấu tranh lẫn nhau tạo nên trạng thái ổn định tương đối
của sự vật, hiện tượng.
Ví dụ: Mâu thuẫn biện chứng trong triết học, điển hình nhất là mâu thuẫn giữa CNDV và CNDT trong việc giải quyết mặt thứ nhất
vấn đề cơ bản của triết học giữa vật chất và ý thức, giữa tư duy và tồn tại cái nào quyết định cái nào. Giữa một bên CNDT khẳng định lập
trường: ý thức, tư tưởng, tinh thần quyết định vật chất; một bên CNDV trên cơ sở phân tích về quá trình hình thành, phương thức vận động
của thế giới khẳng định vật chất có trước quyết định ý thức. Việc giải quyết mâu thuẫn giữa 2 trường phái này chính là động lực để triết học
phát triển, làm cho tư duy nhận thức và năng lực khái quát của con người ngày càng đầy đủ hơn trong việc nhận thức về thế giới.
Ví dụ: Quá trình chuyển hóa giữa đồng hóa và dị hóa trong cơ thể sinh vật
+ Đồng hóa là quá trình tổng hợp chất sống của cơ thể từ những chất đơn giản, đồng thời tích lũy năng lượng (như quá trình làm
mới, tái tạo lại các loại tế bào và mô của cơ thể)
+ Dị hóa là quá trình phân hủy một phần các chất sống phức tạp trong cơ thể thành các sản phẩm đơn giản, đồng thời giải phóng
năng lượng, quá trình oxy hóa, chuyển hóa các chất hữu cơ để sinh ra năng lượng, cung cấp cho các hoạt động sống của cơ thể
+ Đồng hóa và dị hóa vừa thống nhất, đấu tranh và chuyển hóa với nhau trong quá trình trao đổi chất của cơ thể. Trong mỗi tế bào
chúng xảy ra đồng thời cả 2 quá trình này, nghĩa là trong tế bào vừa có quá trình tổng hợp xây dựng cấu trúc tế bào, vừa có quá trình phân
giải các chất để cung cấp năng lượng cho hoạt động sống của tế bào.Qua đó có thể thấy rằng đồng hóa và dị hóa là 2 quá trinh vừa đối lập
vừa thống nhất chuyển hóa lẫn nhau hình thành sự sống. Không có đồng hóa cũng không có dị hóa. Ngược lại không có dị hóa thì sẽ
không có năng lượng để thực hiện quá trình đồng hóa.
- Các tính chất chung của mâu thuẫn
Hỏi: Mâu thuẫn của sự vật, hiện tượng có những tính chất nào.?
Mâu thuẫn có tính khách quan, bởi mâu thuẫn là cái vốn có trong sự vật, hiện tượng, là bản chất chung của mọi sự vật, Sinh
hiện tượng trong cả tự nhiên, xã hội và tư duy con người. Mâu thuẫn vốn nảy sinh từ bên trong sự vật, hiện tượng hoặc giữa viên
các sự vật, hiện tượng với nhau. Do đó, mâu thuẫn tồn tại khách quan độc lập với ý thức của con người. => do vậy trong quá
trình nhận thức phải luôn luôn tôn trọng mâu thuẫn
Tính phổ biến của mâu thuẫn thể hiện ở chỗ đối với mọi sự vật, hiện tượng hay quá trình nào cũng đều có cơ sở nảy sinh
những mâu thuẫn dựa trên việc giải quyết sự đấu tranh và thống nhất của các mặt đối lập đó.
Tính đa dạng, phong phú, mỗi sự vật, hiện tượng, quá trình đều có thể bao hàm nhiều loại mâu thuẫn khác nhau, biểu
hiện khác nhau trong những điều kiện lịch sử cụ thể khác nhau; giữ vị trí vai trò khác nhau đối với sự tồn tại, vận động, phát
triển của sự vật.
Mâu thuẫn được hình thành trên cơ sở giải quyết của các mặt đối lập, quá trình này vừa thống nhất vừa đấu tranh với Thầy
nhau vừa chuyển hóa lẫn nhau. Vậy quá trình thống nhất và đấu tranh được biểu hiện như thế nào, mâu thuẫn vận động ra làm
sao. Chúng ta tiếp tục nghiên cứu nội dung của quy luật.
* NỘI DUNG QUY LUẬT
Chúng ta thấy rằng Mọi sự vật hiện tượng là sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập, trước tiên thể hiện ở
mặt thống nhất
Nội dung này các đồng chí đã nghiên cứu trước ở nhà. Sau đây để Kiểm tra kiến thức tự học bằng phần thi trắc nghiệm
Plicker
 + Thống nhất của các mặt đối lập dùng để chỉ sự liên hệ , nương tựa vào nhau, làm tiền đề cho nhau tồn tại, không có mặt này thì không có mặt kia; chúng chuyển hóa
cho nhau. Sự thống nhất của các mặt đối lập không phải là vĩnh viễn, sự thống nhất của các mặt đối lập có xu hướng giữ cho sự vật tạm thời ổn định, nói lên sự đứng im
tương đối của sự vật, Trong sự thống nhất nó đã bao hàm sự đấu tranh.
Vậy đấu tranh của các mặt đối lập diễn ra ntn chúng ta tiếp tục nghiên cứu nội dung đấu tranh của các mặt đối lập
- Đấu tranh của các mặt đối lập
Là khái niệm dùng để chỉ sự tác động qua lại theo khuynh hướng bài trừ, phủ định lẫn nhau của các mặt đối lập.
+ Sự đấu tranh bắt đầu xuất phát từ sự biến đổi trái ngược nhau của các mặt đối lập, xu hướng biến đổi trái ngược là cơ sở
cho sự xuất hiện mâu thuẫn. Mâu thuẫn được hình thành và tồn tại trong quá trình vận động phát triển của sự vật hiện tượng,
mà trước hết là những mâu thuẫn nội tại được hình thành bên trong sự vật hiện tượng, do những mặt đối lập hình thành nên
mâu thuẫn.
+ Đấu tranh giữa các mặt đối lập làm cho bản thân các mặt đối lập biến đổi, dẫn đến mâu thuẫn ngày càng phát triển. Khi
sự đấu tranh đó lên đến đỉnh điểm, các mặt đối lập xung đột gay gắt, chúng sẽ chuyển hóa cho nhau, mâu thuẫn được giải
quyết, thể thống nhất cũ bị phá vỡ để hình thành thể thống nhất mới, sự vật cũ mất đi, sự vật mới ra đời.
+ Đấu tranh nó phá vỡ sự ổn định tương đối của sự vật dẫn đến chuyển hóa về chất, sự vật mới ra đời. Khi sự vật mới ra
Sinh
đời trong bản thân nó lại chứa đựng những mặt đối lập, những mâu thuẫn mới để tiếp tục thống nhất và đấu tranh, cứ như vậy viên
nó tạo nên tính liên lục trong quá trình đấu tranh tồn tại phát triển của sự vật. Quá trình đấu tranh giữa các mặt đối lập không
ngừng diễn ra.
Hỏi: Đấu tranh của các MĐL có phải là tuyệt đối không?
Trả lời:
+ Đấu tranh có tính tuyệt đối, tính tuyệt đối thể hiện ở chỗ các mặt đối lập liên tục đấu tranh ở những mặt, những yếu tố,
những bộ phận khác nhau. Sự phát triển chính là quá trình giải quyết mâu thuẫn từ chỗ: phát sinh mâu thuẫn, hình thành mâu
thuẫn, mâu thuẫn phát triển, đấu tranh mâu thuẫn, giải quyết mâu thuẫn.
=> Đấu tranh của các mặt đối lập nhằm triệt tiêu, loại bỏ những yếu tố không phù hợp, kế thừa phát triển những yếu tố,
những mặt tích cực, tiến bộ làm cho sự vật phát triển. Quá trình phát triển của sự vật không phải diễn ra một cách đơn thuần mà
nó là quá trình giải quyết những mâu thuẫn.
Ví dụ: Đấu tranh của 2 mặt đối lập LLSX và QHSX trong một PTSX là động lực thúc đẩy các hình thái KTXH thay thế lẫn
nhau
 - Quá trình vận động của mâu thuẫn thể hiện ở chỗ qua các giai đoạn nó
+ Khi Sự vật xuất hiện thì mâu thuẫn nó cũng xuất hiện, khi mâu thuẫn mới xuất hiện không phải nó đấu tranh ngay với
nhau, khi mâu thuẫn mới xuất hiện nó biểu hiện ở sự khác biệt không bản chất, mâu thuẫn sau đó chuyển sang khác biệt bản
chất, từ đó chuyển hóa thành những mặt đối lập với nhau, chúng chuyển thành thái cực xung đột với nhau, đối chọi lẫn nhau,
bài trừ, phủ định lẫn nhau, khi sự xung khắc đạt đến một mức độ nhất định thì mâu thuẫn hình thành.
+ quá trình đấu tranh của các mặt đối lập làm cho trạng thái của mâu thuẫn biến đổi, cứ như vậy mâu thuẫn được giải
quyết làm cho sự vật thay đổi về chất, sự vật hiện tượng mới ra đời thay thế cho sự vật hiện tượng cũ. Sự vật hiện tượng mới lại
tiếp tục này sinh những mặt đối lập, mâu thuẫn tiếp tục được giải quyết quá trình đó làm cho sự vật biến đổi liên tục.
+ Sự thống nhất giữa các mặt đối lập có xu hướng giữ cho sự vật tạm thời ổn định, quy định sự đứng im tương đối của sự
vật. Đồng thời sự thống nhất bao hàm sự đấu tranh.
+ Sự đấu tranh giữa các mặt đối lập làm cho hai mặt đối lập biến đổi trong khuôn khổ của sự thống nhất, làm cho trạng
thái mâu thuẫn biến đổi.
+ Mâu thuẫn phát triển đến giai đoạn gay gắt nhất thì các mặt đối lập chuyển hoá lẫn nhau. Qua giai đoạn chuyển hoá
mâu thuẫn được giải quyết. Sự vật hiện tượng mới ra đời và phát triển
Vậy chính sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập là nguồn gốc của sự vận động, phát triển của sự vật.
Trong đời sống xã hội con người chúng ta luôn xuất hiện những mâu thuẫn khác nhau, những mâu thuẫn nảy sinh trong chính
nhận thức, tư duy cho đến hành động.của con người. Ngay trong gia đình cũng luôn xuất hiện các mâu thuẫn đó là mâu thuẫn, xung đột
giữa mong muốn, khát vọng với thực tiễn năng lực, đó là mâu thuẫn nảy sinh giữa cha mẹ và con cái trong việc định hướng học tập.
Vậy mâu thuẫn này đến từ đâu, biểu hiện của mâu thuẫn này như thế nào, cách giải quyết ra làm sao? Chủ đề này thầy đã giao cho các
đ/c nghiên cứu từ tiết trước, và bây giờ chúng ta cùng nhau thảo luận để làm rõ hơn nội dung này, xin mời các đ/c xem clip sau:
Xem Clip về mâu thuẫn cha mẹ và con cái:
Nhiệm vụ: chia lớp thành 2 nhóm, thảo luận kỹ thuật khăn trải bàn, và kỹ thuật đóng vai thời gian 5 phút.:
nhóm 1 đóng vai làm cha mẹ, với tư cách là cha mẹ các đ/c mong muốn con mình sẽ trở thành người như thế nào.
nhóm 2: đóng vai là những con con các bạn mong muốn gì ở cha mẹ, gia đình, nhà trường.

Kết luận: Từ đó có thể khẳng định rằng mâu thuẫn luôn luôn nảy sinh trong mọi sự vật,hiện tượng. Mâu thuẫn trong gia đình giữa cha
mẹ và con cái là một trong những vấn đề được xã hội rất quan tâm trong giai đoạn hiện. Đòi hỏi cha mẹ nên dành nhiều thời gian hơn
cho con, quan tâm nhiều hơn, chia sẽ nhiều hơn, thấu hiểu nhiều hơn, để hiểu được con mình. Còn đối với các con các con cần cố gắng
học tập thật tốt, chia sẽ nhưng tâm tư, tình cảm, những áp lực với cha mẹ để tìm hướng và cách giải quyết. Tránh để tình trạng con cái
gặp quá nhiều áp lực từ gia đình, trường lớp và ngoài xã hội, dẫn đến tình trạng con nghĩ quẩn tìm cách giải quyết rất sót xa, như
trong thời gian vừa qua các vụ tự tử diễn ra rất thương tâm

+ Phân loại mâu thuẫn: Thầy

Thảo luận theo hình thức nhóm nhỏ: 02 người 1 nhóm, trên cơ sở các đ/c đã đọc, nghiên cứu, bút ký trước ở nhà, mỗi nhóm
thảo luận nhanh và trả lời cho thầy các loại mâu thuẫn?
Mâu thuẫn cơ bản là mâu thuẫn tác động trong suốt quá trình tồn tại của sự vật, hiện tượng, quy định bản chất sự phát triển của
chúng từ khi hình thành đến lúc tiêu vong Sinh
Mâu thuẫn không cơ bản là mâu thuẫn đặc trưng cho một phương diện nào đó, hay một số mặt của sự vật, hiện tượng. viên
- Nhóm thứ 2 tiếp tục cho biết như thế nào là mâu thuẫn chủ yếu và mâu thuẫn thứ yếu:
Mâu thuẫn chủ yếu là mâu thuẫn luôn nổi lên hàng đầu ở mỗi giai đoạn phát triển của sự vật, hiện tượng, có tác dụng quy định đối
với các mẫu thuẫn khác trong cùng giai đoạn đó của quá trình phát triển.
Mâu thuẫn thứ yếu là mâu thuẫn không đóng vai trò quyết định trong sự vận động, phát triển của sự vật hiện tượng
Từ đó các đồng chí hãy chĩ ra đâu là mâu thuẫn cơ bản và mâu thuẫn không cơ bản qua đoạn clip sau:
Xem clip hoặc xem hình ảnh: về mâu thuẫn dân tộc VN với thực dân đế quốc xâm lược. yêu cầu sv xác định xem mâu thuẫn chủ Sinh
yếu và mâu thuẫn thứ yếu ở đây là gì?
viên
Trả lời:
+ Mâu thuẫn chủ yếu nhất lúc này đó chính là mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp xâm lược, bởi quá trình
thực dân Pháp xâm lược chúng ta, chúng đã thực thi các chính sách khai thác thuộc địa, bóc lột nhân dân ta đến tận xương tủy, cùng cực
của đau khổ, chúng coi nhân dân ta như là nô lệ, dìm đắm các cuộc khởi nghĩa trong bể máu. Chính vì vậy mâu thuẫn cơ bản là mâu thuẫn
giữa toàn thể nhân dân với Thực dân Pháp xâm lược
+ Mâu thuẫn thứ yếu: trong bối cảnh này ngoài mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp thì còn tồn tại mâu
thuẫn giữa nhân dân cực khổ lầm than với bọn địa tay sai cho Thực dân, để bóc lột người nhân đã tồn tại bấy lâu nay.

- Nhóm thứ 3 cho biết mâu thuẫn bên trong và mâu thuẫn bên ngoài.
Mâu thuẫn bên trong là sự tác động qua lại giữa các mặt, các khuynh hướng... đối lập nằm trong chính mỗi sự vật, hiện tượng; có
vai trò quy định trực tiếp quá trình vận động và phát triển của sự vật, hiện tượng.
Mâu thuẫn bên ngoài là mâu thuẫn xuất hiện trong mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng với nhau, tuy cũng ảnh hưởng đến sự tồn
tại và phát triển của chúng nhưng phải thông qua mâu thuẫn bên trong mới phát huy tác dụng
- Nhóm thứ 4 cho biết mâu thuẫn đối kháng và không đối kháng
Mâu thuẫn đối kháng là mâu thuẫn giữa các giai cấp, tập đoàn người, lực lượng, xu hướng xã hội... có lợi ích cơ bản đối lập nhau
và không thể điều hoà được. Đó là mâu thuẫn giữa các giai cấp bóc lột và bị bóc lột, giữa giai cấp thống trị và giai cấp bị trị...
Mâu thuẫn không đối kháng là mâu thuẫn giữa các giai cấp, tập đoàn người, lực lượng, xu hướng xã hội... có lợi ích cơ bản không
đối lập nhau nên là mâu thuẫn cục bộ, tạm thời.
 Việc phân tích các đặc điểm của phân loại mâu thuẫn là cơ sở để nhận thức một cách đúng đắn và khoa học từng loại hình
mâu thuẫn, từ đó trong thực tiễn cần hiểu rõ các loại mâu thuẫn để có cách giải quyết đúng đắn.
Mối quan hệ giữa các khái niệm của quy luật chỉ ra rằng, mâu thuẫn giữa các mặt đối lập trong sự vật, hiện tượng là
nguyên nhân, giải quyết mâu thuẫn đó là động lực của sự vận động, phát triển. Bởi vậy, sự vận động, phát triển của sự vật, hiện
tượng là tự thân.
- Ý nghĩa phương pháp luận.
Thứ nhất, thừa nhận tính khách quan của mâu thuẫn trong sự vật, hiện tượng; từ đó giải quyết mâu thuẫn phải tuân theo
quy luật, điều kiện khách quan. Muốn phát hiện mâu thuẫn, cần tìm ra thể thống nhất của các mặt đối lập trong sự vật, hiện
tượng; từ đó tìm ra phương hướng, giải pháp đúng cho hoạt động nhận thức và thực tiễn.
Thứ hai, mâu thuẫn cần bắt đầu từ việc xem xét quá trình phát sinh, phát triển của từng loại mâu thuẫn; xem xét vai trò, vị
trí và mối quan hệ giữa các mâu thuẫn và điều kiện chuyển hóa giữa chúng. Phải biết phân tích cụ thể một mâu thuẫn cụ thể và
đề ra được phương pháp giải quyết mâu thuẫn đó.
Thứ ba, nắm vững nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn bằng đấu tranh giữa các mặt đối lập, không điều hoà mâu thuẫn cũng
không nóng vội hay bảo thủ, bởi giải quyết mâu thuẫn còn phụ thuộc vào điều kiện đã đủ và chín muồi hay chưa.

- Liên hệ đến quá trình nhận thức của sinh viên Sinh
Nghiên cứu nội dung quy luật trên, đòi hỏi mỗi cá nhân cần phải biết áp dụng quy luật mâu thuẫn vào thực tiễn đời sống viên
nói chung và quá trình học tập nói riêng để có thể thúc đẩy sự phát triển của bản thân:
+ Trong công tác học tập, để chúng ta ngày càng tiến bộ, trưởng thành về mọi mặt thì cần phải nhận thức được những
mâu thuẫn đang tồn tại trong quá trình hoạt động học tập và rèn luyện của bản thân là gì như: mâu thuẫn giữa yêu cầu của
chương trình, môn học với khả năng tiếp thu, vận dụng; giữa mong muốn, nguyện vọng của bản thân với điều kiện thực hiện,
giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể, giữa sức hấp dẫn của những cám dỗ ngoài xã hội với bản lĩnh của bản thân,… Tất cả
đều phải được các em nhận thực đúng đắn những mâu thuẫn đó, lựa chọn cách thức giải quyết theo hướng tích cực, tiễn bộ thì
bản thân mới có được sự phát triển đi lên.
+ Phải biết tôn trọng mâu thuẫn, bởi mâu thuẫn luôn nảy sinh trong tất cả các sự vật hiện tượng và ngay trong cả tư duy
nhận thức của con người. Có phương pháp giải quyết các mâu thuẫn một cách hiệu quả
+ Không được né tránh mâu thuẫn, thỏa hiệp trong giải quyết mâu thuẫn, mà phải có sự quyêt tâm, quyết liệt, triệt để mới
giải quyết được những mâu thuẫn đang tồn tại. Đó là cách duy nhất để bản thân chúng ta ngày càng tiến bộ, trưởng thành hơn.
Khi gặp vấn đề không được tránh né, mà cần tìm ra giải pháp khắc phục, như thế mới có thể phát triển bản thân, có thêm
 tự tin và kinh nghiệm để giải quyết mâuthuẫn phát sinh sau này
+ Vận dụng quy luật mâu thuẫn liên tục tìm tòi, đổi mới và sáng tạo trong tri thức
Quy luật này đòi hỏi sinh viên phải tìm tòi, học hỏi các kiến thức mới,không được ngủ quên trên một vài kiến thức nhất
định nào đó. Điều đó giúp cho sinh viên thêm phần sáng tạo, là yếu tố rất có ích cho cả việc học lẫn sự nghiệp sau này.

CHỦ ĐỀ XEMINA: Vận dụng quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập để nhận diện âm mưu, phương thức, thủ
xemina đoạn của các thế lực thù địch gây mâu thuẫn, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc tại các tỉnh miền núi phía bắc ở nước ta
hiện nay.