Prof.

Jerzy Brzeziński

Metodologia badań psychologicznych ze statystyką

Materiały do pracy zdalnej

BLOK 3
KOMENTARZ III:
do 12 slajdów z BLOKU 3. [w sylabusie: BLOK 3: MODEL KORELACYJNY]

uwaga: odsyłać będę do podstawowej lektury: Brzeziński, J. (2019). Metodologia

badań psychologicznych. Wydanie nowe. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.

Proszę zapoznać się ze spisem treści Metodologii (w załączeniu do bloku I)

Slajd a – f; Obraz 1 – 6. Rozdz. 9: pkt. 1 – 3.

Slajd g – k; Obraz 7, 9 – 12. Rozdz. 13: pkt. 1 – 3.
Slajd h Obraz 8. Rozdz. 9: pkt. 4.
© Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 3 a – Obraz 1

Tabela wyników do wyznaczenia równania regresji zmiennej Y względem zmiennej X

 © Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 3 b – Obraz 2

© Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 3

b YX

0 X

Równanie regresji liniowej: Y’ = bX + a

1
© Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 3
c – Obraz 3

Zmienna Y
80

75
c g
e

70
d
a
65
Y’ = 0,6708X – 11,25
60

55
f

50 b

0 100 105 110 115 120 125 130 135

Zmienna X
© Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 3 d – Obraz 4

Geometryczna ilustracja: (a-1) maksymalnej dodatniej korelacji między dwiema zmiennymi

Y i X odpowiadającej wartości r = 1,0; (a-2) maksymalnej ujemnej korelacji między dwiema
zmiennymi Y i X odpowiadającej wartości r = -1,0; (b) braku korelacji odpowiadającej
wartości r = 0,0; (c-1) umiarkowanej dodatniej korelacji; (c-2) umiarkowanej ujemnej
korelacji
© Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 3
e – Obraz 5

Geometryczna ilustracja: (a) 100% wariancji wspólnej zmiennych Y i X; (b) wariancji

wspólnej, mniejszej od 100%; (c) brak wariancji wspólnej zmiennych Y i X
© Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 3 f – Obraz 6

Zależności rzeczywiste – zależności pozorne

© Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii… Blok 3 g – Obraz 7

Geometryczna ilustracja korelacji między zmiennymi: Y oraz

X1 i X2 – z wykorzystaniem współczynnika determinacji
wielokrotnej, cząstkowej i semicząstkowej
źródło: oprac. na podstawie Cohen i in., 2003, Figure 3.3.1, s. 72.
© Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 3 h – Obraz 8

Algorytm wyboru współczynnika siły związku między zmiennymi

© Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 3
i – Obraz 9

Równanie regresji w postaci prostej (wyniki zmiennych w

postaci surowej):

Y' bY 1.2 X1  bY 2.1 X 2  a

Równanie regresji w postaci standaryzowanej (wyniki
zmiennych przekształcone na wyniki „z”):

zY' Y 1.2 z1  Y 2.1z2

Standaryzacja zmiennych:

X1  X1 Y Y
z1  zY 
s X1 sY
Związek między wagami beta i współczynnikami b

s1 s2
Y 1.2  bY 1.2 Y 2.1  bY 2.1
sY sY
k
R 2
Y ,...,k    j rYj F
R2 : k
j 1 (1 R 2 ) : (N  k  1)
df licz. = k ; df mian. = N – k – 1

1
 © Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii… Blok 3 j – Obraz 10

Y’=b Y1.2 X 1 +b Y2.1 X 2 +a

C
Y

B
Y’=b Y2 X 2 +a

A Y’=b Y1 X 1 +a

X2
a

0 X1
Płaszczyzna najmniejszych kwadratów wyznaczona
równaniem:

Y' bY 1.2 X1  bY 2.1 X 2  a

© Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii… Blok 3
k – Obraz 11

Tabela wyników do wyznaczania równania regresji zmiennej Y

(poziom osiągnięć w czytaniu) względem zmiennych X1
(zdolności werbalne) oraz X2 (motywacja osiągnięć)
 © Jerzy Brzeziński. Wykłady z metodologii ... Blok 3 l – Obraz 12

R Y.12 (max)=1,00

Y 12

11

10

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Y’
R Y.12 = 0,71  (Y k -Y’k ) 2 = 81,60