FAMILY PLANNING

MGA KAILANGAN PARA SA FAMILY PLANNING

Kahit na ang total fertility rate (TFR) mula 6 hanggang 3.2 na bata kada isang ina mula taong 1970 hanggang
2006, ay mataas pa rin ang hindi natutugunang pangangailangan sa family planning (FP) at ang reproductive health
services (16% base sa 2006 Family Planning Survey). Para matugunan ang pangangailangang ito, ang pamahalaan ay
naglalayong maitaas ang modernong contraceptive prevalence rate na mula sa 36% noong 2006 hanggang 60% sa
taong 2010 at reduce Total Fertility Rate (TFR) hanggang 2.7 sa taong 2011.

LAYUNIN NG FAMILY PLANNING

Ang mga layuning ito ay para paunlarin ang kalidad na serbisyo sa pasilidad pangkalusugan at para dagdagan
ang pangangailangan at daan tungo o access sa modernong contraceptive na pamamaraan sa pampubliko at pribadong
sektor.

KAHALAGAHAN NG FAMILY PLANNING

Ang family planning ay mahalaga hindi lamang sa pisikal na kalusugan ng isang ina kundi pati na rin sa kaniyang
sikolohikal at emosyunal na kalusugan. Ang bagong silang na anak ay nangangailangan ng atensyon at pag-aaruga mula
sa kaniyang ina. Dito ay naitataguyod ang pisikal, emosyunal, sosyal at spiritwal na pangkalusugan ng buong pamilya.

PHILIPPINE FAMILY PLANNING PROGRAM

Nilikha ng EO 199 at dinagdagan ng National Family Planning Policy ng AO 50A s2001, ang programa para sa
Philippine Family Planning ay nabigyan ng ibang pokus na mula sa demokrapikal na pagpapatakbo ay naging isang
programa na nagtataguyod sa FP bilang isang pangkalugugang interbensyon para magtaguyod sa pangkalusugan ng
lahat ng mga Pilipino ngunit ito ay mayroon nang espesyal na atensyon o pansin sa kababaihan at mga bata.

MGA ADHIKAIN NG PFPP

Ang pamahalaan ay kinikilalang prayoridad ang isyu sa populasyon upang ang pinagtibay na polisiya gamit ang
pamamaraan o approach o mga paraan na rumerespeto sa mga kaugalian ng mga Pilipino gayundin sa pagkakapantay-
pantay ng mga kababaihan at kalalakihan. Ang Kagawarang Pangkalusugan ay nagtatag ng programang Reproductive
Health (RH) noong 1998 na may layuning ibigay ang pandaigdigang daan o access sa kalidad na RH Services at makamit
ang mas magandang kalidad ng buhay sa lahat ng Pilipino na may espesyal na pagtuon sa mga mahihirap.

Base sa nilalaman ng Reproductive Health Approach, ang Philippine Family Planning (FP) Program ay may
layuning:

1. anihin ang pagpapabuti sa kalagayang pangkalusugan

2. makamit ang ninanais na pagkamayabong at

3. ang paglaki ng populasyon ay katugon ng paglaki ng ekonomik nang gayon ay makapag-ambag sa

pagpapanatili sa kaunlaran.

ANG SAKOP AT IMITASYON NG PFPP

Ang National Family Planning Policy ay dapat na maisagawa sa lahat ng institusyon na ang pangunahing layunin
ay ang pagbibigay serbisyong reproductive health kasama na ang family planning. Ang family planning bilang isang
health interbensyon ay dapat na nakatuon rin sa mga kalalakihan hindi lamang sa mga kababaihan na may edad na 15-
44 at kasama na rin dito ang mas maaga pa o mas mataas pa sa edad na wala sa bracket.

Ito ay nakapokus sa sumusunod na modernong paraan ng FP:

1. Natural Family Planning

2. pills

3. condoms…..and so on

CONTRACEPTIVE PREVALENCE RATE

Ang CONTRACEPTIVE PREVALENCE RATE ay ang sumusukat sa lawak ng paggamit sa mga tukoy na populasyon.
Ito ay nanggagaling sa isang surbey na isinasagawa sa mga bahay-bahay na bumubuo sa bilang ng mga tukoy na
populasyon ng kababaihan na gumagamit ng contraceptive, kasama na ang male partner-oriented na pamamaraan.

CONTRACEPTIVE INTERDEPENDENCE INITIATIVE

Ang CONTRACEPTIVE INTERDEPENDENCE INITIATIVE ay tumutukoy sa phasing in of endogenous resources gaya

ng pamahalaan, komersyal na sektor at non-government sa pagugol sa contraceptive habang ikinokonsidera ang tulong
mula sa ibang bansa.

PFPP VISION STATEMENT

Ang mga may kakayahang mga kalalakihan at kababaihan na nabubuhay na malusog, nagbubunga o prodaktibo,
may katuparan sa buhay at namumuhay na may respeto para pamahaaan at ayusin ang sarili niyang pagkamayabong o
fertility sa pamamagitan ng kalidad, medically sound at ang pinahihintulutang paraan ng family planning.

PFPP MISSION STATEMENT

Ang Kagawarang Pangkalusugan, sa tulong ng Local Government Units (LGUs), Non-Government Organizations
(NGOs), ng mga pribadong sektor at komunidad ay kinakailangang siguraduhing magagamit ang impormasyon at
serbisyo ng Family Planning (FP) sa mga kalalakihan at kababaihan na nangangailangan nito.

LAYUNIN NG PFPP

Ang layunin ng PFPP ay para mabigyan ng pandaigdigang daan o access sa family planning sa impormasyon at
serbisyo nito kailanman at saanman man ito kailangan.

PANGKALAHATANG LAYUNIN NG PFPP

Ang programang ito ay dapat na i-address sa mga pangangailangan para makatulong sa mga mag-asawa at
indibidwal na makamit ang kanilang ninanais na bilang ng anak na naaayon sa kanilang konteksto ng resposableng
pagpapamilya at para mapaunlad ang kanilang reprodaktib na pangkalusugan tungo sa pagkamit ng napapanatiling pag-
unlad. Naglalayon din itong mapanatili ang kalidad na serbisyo ng family planning na magagamit sa lahat ng DOH-
retained hospitals, LGU-managed facilities at iba pang Government Organizations. NGOs at ang mga pribadong sektor.

MGA TIYAK NA LAYUNIN NG PFPP

Ang sumusunod ay mga tiyak na layunin ng PFPP na kailangang makamit sa taong 2004:
1. kailangang mabawasan:

a. ang Maternal Mortality Rate na mula 172 na namatay kada 100,000 na buhay o Live Birth (BL) noong 1998 na
magiging 100 na lamang na mamamatay kada 100, 000 na buhay o Live Birth.

b. ang Infant Mortality Rate na mula 35. 3 na namatay kada 1000 na buhay o LB noong 1998 ay magiging 32 na
lamang na mamamatay kada 1000 na buhay o LB.

c. ang Under 5 Mortality Rate na mula sa 48 na namatay kada 1,000 na LB noong 1998 ay magiging 33.6 na
lamang na mamamatay kada 1000 na LB.

d. ang kabuoang Fertility Rate na mula sa 3.7 na mga bata kada isang ina noong 1998 ay magiging 2.7 na
lamang sa bawat isang ina (ang tinatayang fertility rate noong 1998)

2. kailangang dagdagan:

a. Contraceptive Prevalence Rate na mula 46.5% noong 1998 ay magiging 57.04%.

b. bahagi ng modernong family planning na pamaraan na nagamit noong 1998 na 28.2% ay magiging 50. 54%.

POLICY STATEMENTS

Ang serbisyong family planning ay dapat na maitaguyod sa bansa base sa sumusunod na polisiya ng programa:

a. Ang Family Planning bilang isang interbensyong pangkalusugan. Ang programang ito ay naitayo bilang interbensyong
pangkalusugan na ang pangunahing hangarin ay maitaguyod ang pangkalahatang pangkalusugan sa mga Pilipino, lalo
na sa mga kababaihan at kabataan. Ito ay magkakaroon ng tiyak na kontribusyon sa pagpapaliit o pagpapabawas ng
maternal at infant deaths sa bansa.

b. Ang Family Planning bilang prebensyon ng mataas na pagtaas ng pagbubuntis. Sa kasalukuyan, ang pitong (7) milyong
kababaihan ng reprodaksiyon ay ikinokonsidera bilang mataas na pagtaas ng pagbubuntis sa mga kadahilanang:

a. masyadong maagang edad (mas bata pa sa 18 taong gulang) at masyadong matanda (mas matanda pa sa 34
na taong gulang)

b. may apat o higit pang oagbubuntis

c. may maigsing bahagdan sa pagbubuntis (sa mga kababaihan ay nangangailangan dalawang taon para
makapagrekober sa kaniyang kalusugan mula ang pisikal na stress o kahirapan sa pagbubuntis)

d. may kasalukuyang sakit (pagkakaroon ng sakit o kakulangan gaya ng iron deficiency anemia). At kahit na
kinahaharap ang mga pagsubok na ito, at least 2.6 milyong mga kababaihang ito ay inaasahang magbubuntis kada taon.

c. Ang Family Planning bilang pagpapababa sa maternal deaths. Ang nangungunang dahilan ng pagkamatay ng mga
kababaihan sa kanilang taon ng pagkamayabong ay may kaugnayan sa kanilang pagbubuntis o pagdadalang-tao. Ang
Post-partum hemorrhage ang nagunguna sa mga ito na sinusundan ng hypertensive disorders sa pagbubutis (pre-
clampsia at eclampsia).

d. Ang Family Planning bilang prebensyon sa aborsyon o pagpapalaglag. Isa sa bawat anim na pagbubuntis sa Pilipinas
ay nagtatapos sa ilegal na aborsyon dahil sa dalawang dahilan: hindi kagustuhan o hindi planadong pagbubuntis.
Mayroong tinatayang bilang na 300,000 hanggang 400,000 na kaso ng ilegal na aborsyon sa bawat taon, at marami sa
mga ito ang humahantong sa komplikasyon gaya ng sepsis o kaya naman ay kamatayan.
e. Ang Family Planning bilang reprodaktib o pagkamayabong na karapatan ng mga kababaihan. Ito ay serbisyong dapat
na maipabatid para matugunan ang hindi natutugunang pangangailangan ng mga kababaihan. Sa kasalukuyan,
mayroong 2 milyon na kasal na kababaihan na nasa kanilang pagkamayabong na taon na gustong isagawa ang family
planning pero hindi nila magawa dahil sa iba’t ibang dahilan, kasama na dito ang kakulangan sa daan o access sa
serbisyo ng family planning:

a. mayroong 1.1 milyon sa mga kababaihang ito ay gustong itigil ang panganganak.

b. mayroon namang 0.9 milyon na gustong magkaroong ng agwat ang pagbubuntis.

f. Ang Family Planning bilang responsableng pagiging magulang (parenthood). Ang matagumpay na pamilya ay hindi
nangyayari na parang aksidente. Ang pagpaplano para sa kinabukasan ay naaayon sa kagustuhan at abilidad na
tumugon sa mga pangangailangan ng pamilya at mga anak. Ang family planning ay dapat na nakatuon tungo sa
pagtutulungan at suporta ng pamilya bilang pangunahing unit ng komunidad at maisulong ang kapakanan, kaugalian at
pagkakaisa.

g. Ang Family Planning bilang bilang pagpapaliit o pagpapabawas ng kahirapan. Ito ay dapat na magkaroon ng
kontribusyon sa pambansang kaunlaran sa pamamagitan ng probisyon ng oportunidad para paunlarin ang kalusugan ng
kalalakihan, kababaihan at mga bata para paganahin silang makilahok sa mga aktibidad na may kinalaman sa sosyo-
ekonomik na pag-unlad.

MGA PRINSIPYO NG PFPP

Sa mga naibigay na mga patakaran, ang Family Planning program services ay para maihatid o maisagawa sa
loob ng mga konteksto ng sumusunod na mga prinsipiyo:

1. May respeto sa kabanalan ng buhay. Ang family planning ay may adhikaing pigilan ang aborsyon o
pagpapalaglag kaya naman ito ay nagliligtas ng buhay ng kababaihan at mga bata.

2. May respeto sa karapatang pantao. Ang serbisyo ng family planning ay magagamit lamang sa medikal at legal
na pinahihintulutan na pamaraan na naaayon sa kalagayang pangkalusugang ng kliyente.

3. Pagkakaroon ng kalayaan ng pagpili at kusang-loob na desisyon. Ang mag-asawa at indibidwal ay gagawa ng

family planning na base sa kanilang desisyon at matalinong pagpili kasama na rito ang kanilang moral, kultural o
relihiyong paniniwala.

4. May respeto sa karapatan ng kliyente na magpasiya sa ninanais na laki ng pamilya. Ang mag-asawa at
indibidwal ay may batayang karapatan na magdesisyon nang malaya at responsable sa bilang at agwat ng kanilang mga
anak.

MGA PARAAN NG FAMILY PLANNING

NATURAL NA PARAAN NG FAMILY PLANNING

Ang natural na FP ay ang tanging paraan na tinatanggap ng mga Katoliko. Ang magandang naidudulot nito sa
Family Planning ay napapabilang dito ang sumusunod: ang kawalan ng masamang epekto sa pisikal na pangangatawan;
ang epekto nito ay kabilaan; ito rin ay nabibigyang-daan ang mga kababaihan na malaman pa nang higit ang tungkol sa
kanilang pangangatawan; at hinahayang ang dayagnosis o pagsusuri ng isang ginekologiko sa murang edad.

MGA URI NG NATURAL NA PARAAN NG FP

 1. calendar-based methods- ang kamakailan lamang ay pagsasagawa ng panibagong klinikong pag-aaral sa
calendar method ay nalaman na mayroon itong tipikal na kakulangan o pagkukulang na umaabot sa 20%.

2. Single-indicator methods

a. Billings/Cervical mucus/ovulation- test spinnbarkeit at ferning estrogen. Ang Spinnbarkeit ay

tumutukoy sa malinaw, matubig, ma-inat at nababanat na mucus na nagpapahiwatig ng pagiging mayabong na
panahon.

i. ang pag-iwas mula sa pagtatalik habang nasa mayabong na panahon o sa mga “basang” araw
ay pumipigil o humahadlang sa pagbubuntis. Ang posibilidad na mangyari ang hindi kagustuhang pagbubuntis habang
gumagamit o isinasagawa ang single indicator method ay pinakamataas na mangyari sa mag-asawang hindi iniiwasan
ang pagtatalik sa mayabong na panahon.

ii. Sa mga gumagamit ng cervical mucus o obulasyon na paraan na nakikipagtalik sa panahon na

pagod ang mga kababaihan ay pinapataas nito ang pagkakataon na mabuntis dahil naaapektuhan nito ang kalidad ng
mucus.

b. Ang Basal Bpody Temperature method

i. kinikilala ang mayabong at hindi mayabong na panahon ng isang babae sa paraan ng pagkuha
at pagrerekord ng temperature bago at pagkatapos ng obulasyon sa araw-araw na batayan. Sa ika 13 na araw, ang
temperature ay bumababa bago ang obulasyon kaya dapat ay walang mangyayaring pagtatalik. Kunin ang BBT bago
matulog sa gabi.

ii. Ang pagkapagod, may karamdaman o sakit, paglalakbay o madalas na pagbibiyahe at ang
naaantalang pagtulog ay maaaring makasira sa tipikal na biphasic pattern ng isang babae, sa gayon ay ginagawa nitong
mahirap ang pagkilala sa mayabong na panahon ng babae sa siklong ginagamit ang body temperature.

iii. Paano ginagamit ang BBT Method- ang thermometer ay inilalagay sa ilalim ng dila kapag
kinukuha ang thermometer sa pagkagising at bago ang anumang aktibidad. Dapat ay may tatlong oras na pahinga sa
buong panahon ng pagreregla. Ang cover line ay determinadong nakikilala ang pinakamataas na temperatura mula ika-
anim hanggang ika-sampung araw ng siklo ng pagreregla. Kapag nangyari ang pag-iiba ng temperatura ng katawan na
kung saan tatlong magkakasunod na pagtaas nitosa taas ng cover line, ito ang una, ikalawa at ikatlong araw na kung
saan ang pagtataik ay hindi pinapayagan. Nagiging ligtas lamang ang pagtatalik sa ika-apat na araw nang pag-iiba ng init
ng katawan hanggang sa huling araw ng siklo. Ang mga ito ay kinikilala bilang mga lubos na araw ng hindi mayabong.

c. dalawa o higit pang indikasyon na paraan (symptothermal methods)- kombinasyon ito ng Basal Body
Temperature (BBT) at Cervica Mucus- ito ang pinakamagandang paraan.

d. estimate: ang estima ay sumasaklaw mula 2% na may pekpektong pagggamit at 15% hanggang 20%
naman sa may tipikal na paggamit.

e. ang paggamit ng dalawa o higit pang indikasyon ay maaaring maging mas epektibo kaysa sa single
indicator.

3. The Standard Days Method

a. Base sa kaalaman tungkol sa siklo ng pagreregla nauuna ang mayabong na panahon ng kababaihan at
sinusundan ito ng hindi mayabong na panahon. Ang kababaihan na may regular na siklo ng pagreregla ay tumatagal ng
26 hanggang 32 na araw ay maaaring pigilan ang pagbubuntis sa pamamagitan ng pag-iwas ng hindi protektadong
pagtatalik sa ika-walo hanggang ika-19 na araw.

b. ang pisi ng makulay na kwintas (CycleBeads) ay nakakatulong sa mga gumagamit ng Standard Days
Method para makilala ang mayabong at hindi mayabong na panahon sa kanilang siklo ng regla, gayundin ang
pagmomonitor sa haba ng kanilang siklo.

c. ang porsiyento ng kabiguan ng paraang ito ay mas mababa sa limang pagbubuntis kada isang daang
kababaihan-sa mga taong unang ginamit ang paraang ito.

4. Lactation Amenorrhea Method (LAM)

a. ang hormone na pumipigil sa obulasyon ay prolactin. Kapag nagpapasuso (breastfeeding), ang regla
ay dumarating pagkatapos ng apat hanggang anim na buwan. Kapag nagpapasuso naman gamit ang bote (bottle-
feeding), ang regla ay dumarating pagkatapos ng dalawa hanggang tatlong buwan ng panganganak.

b. ang hindi magandang dulot ng LAM- posibleng may magaganap na pagbubuntis kahit na
nagpapasuso ang isang ina.

5. Withdrawal Method

a. Coitus interuptus/withdrawal- ito ay ang paraang may pinakamaliit na bias

b. Coitus reservatus- ito ay ang pagtataik na walang bulalas o ejakulasyon

c. Coitus interfemora- ang ang tinatawag na paraang “ipit”

MGA ISYU UKOL SA NATURAL NA PAMARAAN NG FP

Ang mga kababaihan sa iba’t ibang yugto ng kanilang mayabong na panahon sa kanilang buhay ay maaaring
gumamit ng NFP. Gayunman, ang tiyak na NFP na pamaraan gaya ng calendar method, ay hindi angkop sa panahon ng
mahabang siklo ng anovulation, amenorrhea o sa hindi regular na siklo ng regla.

Ang NFP ay nangangailangan ng pangilin o abstinensiya mula sa pagtatalik upang hatiin ang mga araw ng siklo
ng regla. Sa karaniwan, madalas sa NFP na pamaraan ay nangangailangan ng sampu (10) hanggang labindalawang (12)
araw ng pangilin o abstinensiya kada siklo. Ang haba ng pangilin o abstinensya ay nakadepende sa pamaraang pinili ng
NFP at ang indibidwal na katangian ng siklo ng kababaihan.

Kung ang lalaki o babae ay lulong sa droga o alak, mag-alok ng ibang family planning na pamaraan dahil
magiging mas mahirap para sa mag-asawa na sundin ang alituntunin ukol sa pangilin o abstinensiya. Ang NFP ay hindi
proteksyon laban sa STDs, ang mag-asawang apektado nito ay kinakailangang ipaalam na bawasan ang panganib, at
kinakailangang umiwas o gumamit ng condom.

Ang Natural Famiy Planning (NFP) ay maaari ring gamitin o isama sa ibang pamaraan. Ang mag-asawang
nakakaalam kung paano kilalanin ang mayabong na panahon ay maaaring pumili ng gagamiting panghalang na
pamaraan o withdrawal habang nasa mayabong na panahon. Ang mga alternatibong pamaraan na ito ay hindi NFP
pero ito ay tinutukoy sa ibang pangalan, gaya ng “fertility-awareness methods” o kaya naman ay “mixed methods”.

PHYSIOLOGIC METHODS (PISYOLODYIKONG PAMARAAN)

PILLS
 Ito ay kombinasyon ng oral contraceptives na pumipigil sa obulasyon sa pamamagitan ng pagbabaal ng
produksiyon ng anterior pituitary gland ng FSH at ng LH na kung saan ito ay mahalaga sa pagkahinog at pagkalagot ng
follicle. Ito ay 99.9% na epektibo kung nagamit nang tama. Ang paghihintay para sa pagbubuntis ay umaabot sa tatlong
buwan. Konsultahin ang OB kada anim na buwan.

Kung sakaling ang isang ina na gumagamit ng oral na contraceptive sa mahabang panahon na may planong
magkaroon ng anak, ay kinakailangan niyang maghintay ng kahit tatlong buwan bago tangkahing magbuntis para
mabigyan ng panahon ang lebel ng estrogen at progesterone na bumalik sa normal.

Kung may bagong iniresetang oral contraceptive, ang ina ay kinakailangang ipagpatuloy ang paggamit sa dating
iniresetang contraceptive at simulan ang paggamit sa bago sa unang araw ng susunod na regla. Kung may sumibol na
senyales ng hypertension (sakit sa tiyan, dibdib, ulo, problema sa mata at grabeng pulikatin sa binti) ay kinakailangan
ng itigil ang paggamit sa contraceptive.

Isa sa malaking ikinababahala ng mga gumagamit ng pills (OC) ay ang paglitaw ng pambihirang pagdurugo. Ang
sumusunod ay mga kontraindikasyon sa paggamit ng oral contraceptives or pills: labis na pagtaba, haypertensyon,
diabetes, mellitus, at thrombophlebitis o probema sa pamumuo o clotting factors.

Kung sakali mang nakalimutan sa isang araw ang paggamit, agad-agad na gamitin ang nakalimutang tablet
kasabay ng tablet nan aka-iskedyul sa araw na iyon. At kung nakalimutan sa dalawang magkasunod na araw, o higit pa,
gumamit ng ibang pamaraan sa nalalabi pang araw ng siklo at simulan ulit.

Progestin-only Injectables

1. Mga Uri

a. ang DEpoproveda ay mayroong progesterone na pumipigil sa LH na kung saan ito rin ang pumipigil sa
obulasyon. Ang Depomedroxy progesterone acetate (DMPA) ay itinuturok IM kada tatlong buwan. Ang parteng
tinuturan ay hindi dapat kailanman mahagod dahil maaari itong makapagpababa sa durasyon ng pagkakabisa ng
contraceptive.

b. Ang Norplant ay ang itinuturok na contraceptive na mayroong anim (6) na matchstick-like na

kapsulang na ipununla subdermally. Ito ay naglalaman ng progesterone at ang pagkakabisa nito ay umaabot ng limang
taon. Ang masamang naidudulot nito ay ang madaling pagkapit ng pormasyon ng keloid sa balat. Pagkatanggal ng
Norplant, maaaring mabuntis agad ang isang ina.

2. Rasyunal

a. Bagaman ang obulasyon ay maaring mangyari nang mas maaga sa ika-sampung araw sa siklo ng
pagreregla, ito ay bihira lamang. Ang mayabong na obulasyon ay napakabihira bago ang ikalabindalaang araw. Ang
pagtatalik sa limang araw bago ang obulasyon ay maaaring magkaroon ng 5% na tyansa na nagreresulta sa pagbubuntis.

b. Gayunman, yamang ang mga eksperto ay naniniwalang mayroong kaunting obulasyon bago ang ika-
labintatlong araw, mayroon lamang maliit na tyansa na ang pagtatalik sa ika-pitong araw ng siklo ay maaaring
magresulta sa pagbubuntis.

c. sa pangkalahatan, ang paggamit sa DMPA sa loob ng mga unang pitong araw pagkatapos ng
pagsisimulang muli ng normal na regla ng babae ay sumisiguro na ang probabilidad ng kababaihan na mabuntis o
magiging buntis pa lamang ay magiging labis na mababa.
 d. Maaaring mangyari na ang progestin-only injections ay epektibong nagpapakapal sa cervical mucus
sa loob ng bente-katrong (24) oras. Ang Progestin-only pills ay nakitang ginagaang makapal ang mucus na mayroong
mababang penetrasyon ng esperma sa loob ng tato hanggang apat na oras pagkatapos ng paglunok ng pills. Ang natural
na progesterone rin ay sanhi ng cervical mucus na maging kakaunti, makapal, at malagkit, nagpapababa o naghahadang
sa penetrasyon ng esperma, kadalasan sa bente-kwatro (24) o sa apatnaput walong (48) oras.

Mechanical at Chemical na Barriers

Copper-Bearing Intrauterine Devices (IUD)

Ang IUD ay maaaring ipasok sa anumang oras sa panahon ng siklo ng regla at sa kaginhawaan ng gagamit, at
kung ikaw ay nakasisigurong ang babae ay hindi buntis. Ang IUD ay agad na bibisa at hahadlangan ang pagbubuntis
kung ipinasok bago ang implantasyon.

Ang isang IUD ay maaaring ipasok sa panahon ng postplacental period at agad-agad pagkatapos ng cesarean
section (kinakailangan ng espesyal na pagsasanay) at/o bago umui mula sa Ospital (48 na oras pagkatapos ng
panganganak). Ang espesyal na pagsasanay ay kailangan.

Sa pamamagitan ng angkop na teknik o pamamaraan, ang IUD na ipinasok agad pagkatapos ng placental na
panganganak o cesarean section ay ligtas at epektibo. Ang expulsion rates sa postpartum insertion ay mag-iiba nang
malaki depende sa uri ng IUD at sa pamamaraan ng nagsagawa. Ipinahihiatig ng kasalukuyang impormasyon na ang
expulsion rate ay maaaring mas mataas mula sa sampung (10) minuto hanggang apatnaput walong (48) oras
pagkatapos ng panganganak kaysa sa unang sampung-minutong panahon. Para mabawasan ang panganib ng expulsion,
ang mga eksperto o mga may espesyal na pagsasanay lamang ang pwedeng magpasok sa IUDs postpartum. Ang
paggamit ng inserter para sa pamalit sa IUD ay may silbing magpababa sa panganib. Ang mga kliyente ay kinakailangang
payuhan na ang expulsion rates ay mas mataas ang postpartum kaysa sa interval na insertion at kinakailangang maingat
na sanayin ang mga ito para tumuklas ng expulsion.

Para mabigyan ng kalinga ang mga kababaihan na pumupunta sa klinika para sa karaniwang postpartum at
humihiling ng IUD sa mas maagang panahon na apat hanggang anim na linggo ng postpartum, ang copper-T IUDs ay
maaaring ligtas na ipasok sa panahong ito. Para sa ibang uri ng IUDs, ay maaaring masinop na hintayin hanggang anim
na linggo ng postpartum.

Ang isang kliyente ay maaaring malagyan ng IUD sa kaniyang fundus bago sarhan ang uterus o bahay-bata
maliban lang kung may senyales ng inpeksyon. Ang agad-agad na insersyon habang isinasagawa ang cesarean section
na isinagawa ng isang eksperto o may espesyal na pagsasanay ay may mas mababang expulsion rate kaysa sa vaginal
insertion na isinasagaa naman sa loob ng sampung (10) minuto pagkatapos ng panganganak.

Ang pangkalusugang pamamaraan na may kaugnayan sa paggamit ng Intrauterine devices (IUD)ay sumasaklaw
rin araw araw na pag tsek sa tali o pisi, buwanang pagkonsulta at ang palagiang pap smear.

Ang masamang dulot nito ay ang uterine inflammation o pamamaga, pagbubutas o uterine perforation at ang
ectopic pregnancy. Ang pinakakaraniwang komplikasyon na naiuugnay sa paggamit ng IUD ay ang labis na pagreregla at
ang ekspulsyon ng device na karaniwang problema. Ang sumusunod ay iba pang komplikasyon:

1. naaantalang pagdating ng regla (pwedeng asahan ang pagbubuntis)

2. hindi normal na pagdurugo

3. pagsakit sa abdomen o sakit tuwing may pagtatalik

 4. may inpeksyon (hindi normal na vaginal discharge)

5. hindi magandang pakiramdam, lagnat, ginaw

6. ang tali o pisi ay minsang nawawala

CONDOM

Ang condom ay ang latex devices ari ng lalaki o babae. Ito ang pinakamagandang proteksyon laban sa STD, lalo
na ang pambabaeng condom. Ang masamang dulot nito ay nagpapababa sa satispaksyon sa pagtatalik sa kadahilanang
nababawasan ang sensasyon.

DIAPHRAGM

Ang diaphragm ay ang ang parang hugis rubberized dome(simboryo) na materyal na ipinapasok sa serviks para
hadlangan o pigilan ang esperma sa pagpunta sa bahay-bata o uterus. Ang mga pamaraang pangkalusugan nito ay
kasama ang angkop na pangangalaga sa katawan, pagtsek sa butas bago gamitin, dapat na nakalagay sa loob ng anim
hangang walong oras pagkatapos ng pagtatalik, at ito ay kinakailangang kumpunihin lalo na kung mag-iiba ang timbang
o bigat sa 15 lbs.

SPERMICIDE

Ang spermicide ay anyo ng kimikong panghadlang o panghalang na magagamit bilang foam (pinaka-epektibo),
jellies at krema. Ang masamang epekto nito ay ang toxic shock syndrome. Ito ay dapat na nakalagay sa loob ng anim
hanggang walong oras. Ang aktibong sangkap ng halos lahat ng produktong spermicide, na nonoxynol-(N-9) ay ang
surfactants na pumuputol sa cell membranes ng spermatozoa, pathogens at genital epithelium. Ang aktibong sangkap
ng halos lahat ng produktong spermicide ay nasisipsip nang kaunti ng sa ari ng babae tuwing pagtatalik.

CERVICAL CAP

Ang Cervical Cap ay mas matibay kaysa diaphragm dahil hindi na ito kinakailangang aplayan pa ng spermicide.
Ang kontraindikasyon sa paggamit ng cervical cap ay kasama ang hindi normal na pap smear.

SURGICAL METHOD-STERLIATION

1. Bilateral Tubal Ligation-ito ay ang kabilaang sterlisasyon sa mga kababaihan na kung saan kasama dito ang
pagputol o pagharang sa dalawang fallopian tube. Ang pamaraang pangkalusugan dito ay ang pag-iwas na pagbubuhat
sa mabibigat na mga bagay.

2. Vasectomy- ito ay ang sterlisasyon sa kalalakihan na kung saan kinakailangang putulin ang kanilang vas
deferens. Ang pamaraang pangkalusugan ay kinakailangan ang higit 30 na ejakulasyon bago ang pakikipagtalik. Kung
walang sperm count, siguradong ligtas na makipagtalik.

Para maiwasan ang posibleng mataos na pagsisisi o panghihinayang na mayroong naging asosasyon o
kaugnayan sa vasectomy gaya ng pakikipag-asawang muli o pag-iiba ng karelasyon, may namatay na isa o higit pang
anak pagkatapos ng prosidyur, paglaki ng pampinansyal na kalagayan, at higit sa lahat, ang problemang pangkaisipan o
sikolohikal na problema sa infertility o iba pang pisikal na problema, ang kliyente ay kinakailangang makatanggap ng
angkop na pagpapayo.

Ang mga eksperto o mga sinanay na doctor, medical officers, mga narse, nurse-midwives, at iba pang medical
na personnel na may kaalaman ukol sa surgical ay maaaring maisagawa ang vasectomies nang matagumpay. Kahit pa
makipagtalik ang isang lalaki sa ikalawa o ikatlong araw pagkatapos ng prosidyur kung ito’y komportable sa kaniya, ang
vasectomy ay hindi agad-agad na eepekto. Ang rekomendasyon dito ay ang back-up methods na gagamitin sa loob ng
labindalawang (12) linggo kasunod ng vasectomy o kahit benteng 20 ejakulasyon.

Sa loob ng hindi hihigit sa pitong (7) araw o kahit na sa loob ng dalawang linggo ay lubhang inirerekomenda ang
pagtsek sa bahaging natistis o nahiwa, tanggalin ang anumang tahi, at tignan ang mga senyales ng anumang inpeksyon.
Kung kayang gawin, isagawa ang pagsusuri o pag-aaral sa semen na maaaring gawin sa loob ng benteng (20)
ejakulasyon o labing-dalawang (12) linggo para beripikahin na ang azoospermia ay nakamit. Ang susunod na
eksaminasyon ay sa pagitan ng pito (7) hanggang labing-apat (14) na araw pagkatapos ng pagtitistis o surgery.

REPRODUCTIVE HEALTH

KAHULUGAN NG REPRODUCTIVE HEALTH

Ang reproductive health ay ang tinutukoy na magandang kalagayan na may kaugnayan sa sekswal at sa
reproductive system. Ang Reproductive health ay makakamit lamang kung ang karapatan sa reproductive ay kinikilala at
tinatamasa ng lahat nang walang pag-aalintana sa pagkakaiba-iba.

REPRODUCTIVE RIGHT

Ang reproductive right ay ang batayang karapatang pantao ng mga kababaihan o ng mag-asawa na
magdesisyon nang malaya at nang responsable sa bilang, pagitan o agwat at tamang tiyempo ng pag-aanak, base sa
kanilang sariling pili at kalayaan mula sa pagpipigil o coercion, diskriminasyon at karahasan. Ito ang nakagawian o
nakaugalian nang reproductive right na may kasamang resposibilidad.

VISION OF THE RH PROGRAM

Ang programa ng RH ay tinitingnan ang reproductive health practice bilang daan ng buhay para sa lahat ng
kababaihan at kalalakihan sa buong buhay nila na kung saan ang bawat pagbubuntis ay dapat na nilalayon o
hinahangad, na ang bawat anak ay malusog, na ang bawat pagtatalik ay walang pagpipgil at malaya sa anumang
inpeksyon. Ang layunin ng programang ito ay para makamit ang ninananis na laki ng pamilya na may tiyak na layuning
kalidad ng buhay.

KOMPONENTS NG REPRODUCTIVE HEALTH

1. Maternal at Child Health aat Nutrisyon

2. Family Planning

3. Adolescent na Sekswal at Reproductive Health

4. Men’s Reproductibe Health

5. Pagpigil sa Reproductive Tract Cancer at iba pang Gynecological Problems Counseling

6. Pagpigi sa Aborsyon o pagpapalaglag at pamamahala sa komplikasyon nito

7. Edukasyon at Pagpapayo para sa pantaong sekswalidad

8. Pamamahala sa infertility

9. Karahasan laban sa kababaihan

10. ang pagpigil at pagkontrol sa STIs (sexually transmitted infections) kasama na ang STD/AIDS
KONSEPTO NG REPRODUCTIVE HEALTH

 Ang isang mag-asawa ay may kakayahang magparami

 Ang RH ay ang praktis ng reproductive na karapatang may responsable
 Ang RH ay sumasaklaw sa sekswal na pangkalusugan para pagandahin ang buhay personal na relasyon
 Ang RH ay nangangahulugang ligtas na pagbubuntis at panganganak
 Kasama sa RH ang proteksyon mula sa hindi palanado o hindi kagustuhang pagbubuntis
 Kasama rin dito ang proteksyon mula sa masasamang reproductive praktis at sa karahasan
 Ang RH ay sumisiguro sa access sa impormasyon at sekswal para makamit ang sekswal na kasiyahan

MGA ESTRATEHIYA SA REPRODUCTIVE HEALTH

 Dinadagdagan at hinahasa ang paggamit nang mas epektibo at modernong contraceptives na pamamaraan
 Pagbibigay ng alaga, gamutan at pagpapanibagong-ayos para sa RH
 Ang pag-aalagang ibinibigay ng RH ay kinakailangang nakapokus sa adolescent o sa pagbibinata o pagdadalaga,
sa kalalakihan, hindi kasal at iba pa na may problema sa RH
 Palakasin ang mga aktibidad na outreach at ang referral system
 Pagpigil sa ispesipikong problema sa RH sa pamamagitan ng desiminasyon ng impormasyon at pagpapayo

MGA SANHI O DAHILAN NG REPRODUCTIVE HEALTH

1. sosyo-ekonomik na kondisyon

a. edukasyon- ang paggamit ng modernong family planning na pamamaraan ay dumaragdag sa sa

lumalaking lebel ng edukasyon sa mga kababaihan. (NSO, 2003 NDHS)

b. trabaho

c. kahirapan- ang hindi natutugunang pangangailangan para sa family planning na humigit-kumulang na

17.3%. Ang mga nabibilang sa pinakamahihirap ay ang may pinakamataas na hindi natutugunang pangangailangan para
sa family planning na umaabot sa 26.7% na binubuo ng mga gustong magkaroon ng agwat sa pagbubuntis (10.9%), at sa
mga gustong limiyahan ang bilang ng kanilang mga anak (15.8%). Ang kasalukuyang hindi natutugunang
pangangailangan para sa contraceptives ay 23.15% para sa mahihirap na kababaihan at 13.6% naman sa mga
kababaihang hindi mahirap (NSO, NDHS 2003)

d. Nutrisyon

e. Living condition/environment

f. Family environment

2. Kalagayan ng kababaihan-ang mga babae ay itinadhana para manganak at magpalaki ng mga anak. Ang mga
kababaihang Pilipino ay ninanais ang 2.5 na bilang ng anak. Gayunman, ang aktwal na fertility rate ay 3.5 o may kaibhan
na isang anak. Ang kaibhan na ito ay dahil sa unang-una, ang kakulangan sa impormasyon sa at access sa serbisyo ng
family planning. (NSO, NDHS 2003)

3. sosyal at isyu sa kasarian

a. ang asawang lalaki ay nagbibigay ng patnubay sa mga asaang babae-sa pangkalahatan, ang mga
kababaihang Pilipino ay hindi ang pangunahing tagagawa ng desisyon.
 b. limitado sa sosyal na pakikisalamuha, limitadong kumilos, at kakulangan sa kagamitan sa
pangangalaga sa katawan.

4. Byolohiko, kultural at sikolohikal na salik

a. kakulangan sa kaalaman sa reproductive na bahagi at ang kanilang tungkulin

b. norms, practices ng reproductive health-ang paniniwala na ang mga anak ang pinagkukunan ng
ekonomik na suporta, pagsasama at pag-aalaga sa makalumang panahon kaya ang mas maraming anak ay mas mabuti.

REPRODUCTIVE HEALTH BILL

Ang House Bil No. 5043 ay ang pananagutan sa pagiging magulang (responsible parenthood), ang Reproductive
Health ang Population and Development Act ng 2011 kung saan ay sa substitusyon ng HB Nos. 17, 812, 2753 at 3970.
Ito ay ipinakilala noong unang regular na sesyon ng 14 th congress nina Hon. Edcel C. Lagman, Janette L. Garin, Narciso
D. Santiago III. Mark Llandro Mendoza, Ana Theresa Hontiveros-Baraquel at Elandro Jesus F. Madrona. Ang batas na ito
ay nabibigay sa pambansang polisiya sa reproductive health, responsible parenthood at population development at
para sa iba pang layunin.

CHILD HEALTH PROGRAMS

MGA TUNGUHIN NG CHILD HEALTH PROGRAM

Ang Child Health Program ay naglalayong ang bawat bata ay lalaki sa pamilyang may pagmamahal at seguridad,
namumuhay na may magandang kapaligiran, nakakatanggap nang sapat na nutrisyon, may pangangasiwang
pangkalusugan at may medical na atensyon, at tinuturuan ng mga elemento sa malusog na pamumuhay.

MGA LAYUNIN NG CHILD HEALTH PROGRAM

Ang Child Health Program ay may hangaring bawasan ang makabuluhang pagkakamatay o global mortality at
pagkakasakit o morbidity na may kaugnayan sa pangunahing dahilan ng kamatayan sa mga anak at para mag-ambag sa
malusog na paglaki at pag-unlad ng mga bata.

BALANGKAS O FRAMEWORK PARA SA KARAPATAN NG MGA BATA

Ang Philippine National Strategic Framework for Development para sa Children o Child 21 ay ang estratehikong
balangkas para sa pagpaplano ng programa at interbensyon na nagtataguyod at nangangalaga sa karapatan ng mga
batang Pilipino. Noong 2000 hanggang 2005, inilalarawan sa malawak na istrok o paraan ang bisyon para sa kalidad ng
buhay ng mga batang Pilipino sa taong 2025 at ang mapang-daan o roadmap para makamit ang bisyong ito.

Ang iba pang kaugnay na legal na balangkas ay ang sumusunod:

1. RA 7610- Anti Child Abuse Act

2. RA 7658- ang batas na nagbabawal sa pagtatrabaho ng mga batang edad labing-lima pababa

3. RA 6809- emancipation law na nagpapababa sa mayoryang edad mula 21 hanggang 18 na taon

CHILDREN’S HEALTH 2025

Ang children’s health 2025, ang subdocument ng CHILD 21, napagtanto na ang kalusugan ay ang kritikal at
pundamental na elemento sa kapakanan ng bata. Gayunman, ang programang pangkalusugan ay hindi dapat
ipinapatupad sa isolasyon mula sa iba pang component na tumutukoy sa seguridad at magandang kalagayan ng bata sa
lipunan. Ang Children’s Health 2025, sa gayon, ay kinakailangang isama ang estratehiya at interbensiyons sa
pangkalahatang plano para sa pag-unlad ng bata.

Ang Children’s Health 2025 ay gumagamit ng life cycle approach at humahabi sa karapatan ng mga bata. Ang
life cycle approach ay nakatitiyak na ang mga isyu, pangangailangan at puwang ay nakadirekta sa iba’t ibang yugto
paglaki at pag-unlad ng bata.

VISION FOR CHILDREN’S HEALTH

Ang malusog na batang Pilipino ay:

 Ginusto, plinano at ipinagbuntis ng isang malusog na mga magulang

 Kinalinga ng isang malusog na ina
 Ipinanganak sa mapagmahal, mapag-alaga, matatag na pamilyang may kapasidad na magbigay ng kaniyang
pangunahing pangangailangan.
 Ipinanganak ng ligtas ng isang eksperto
 Sinuri kung may congenital na depekto pagkatapos ng panganganak: kung may depektong natagpuan, ang
interbensyon para itama ang mga depektong ito ay isinasagawa sa tamang oras.
 Tanging pagpapasuso mula sa ina sa loob ng anim na buwan hanggang dalawang taon ng bata
 Ipinakilala para komplimentaryuhin ang pagkain sa loob ng anim na buwan at unti-unti para sa balanse at
masustansiyang pagkain.
 Protektado mula sa kahihinatnan o bunga ng protinang-kalorya (protein-calorie) at kakulangan sa micronutrient
sa pamamagitan ng magandang nutrisyon at daan tungo sa pampatibay na pagkain at iodized salt.
 Nilaanan nang ligtas, dalisay at malinis na kapaligiran na malaya sa mga aksidente.
 Inaalagaan nang maayos sa tahanan tuwing may sakit at dinadala sa hospital para sa tamang pangangalara
kung kinakailangan.
 Hinahandugan nang sapat na access sa magandang kalidad na lunas, pangontra o panlaban at maunlad na
serbisyo ng health care bilang isang miyembro ng komunidad.
 Madalas na sinusubaybayan para sa tamang paglaki at pag-unlad, at binibigyan nang sapat o kasiya-siyang
sikolohikal at mental na stimulasyon.
 Sinuri kung may inkapasidad o kapansanan at naantalang pag-unlad sa kaniyang kamusmusan o pagkabata;
kung mayroon mang natagpuang inkapasidad o kakulangan, ang interbensyon ay kinakailanagang isagawa para
ang bata ay matamasa niya ang buhay nang may dignidad sa pinakamataas na lebel ng tungkulin na pwede
niyang makamit.
 Protektado mula sa diskriminasyon, pagsasamantala at pang-aabuso
 Kayang-kayang abutin o kamtin ang mga oportunidad o mga pagkakataon sa abot ng kaniyang buong potensyal
bilang isang may sapat na gulang.

PUWANG AT MGA HAMON SA CHILDREN’S HEALTH

Marami sa mga Local Health Units ang hindi nakaalam nang sapat ukol sa Framework para sa Children’s Health
at gayundin ang mga polisiya nito. Mayroong pangangailangan sa pagpapalaganap ng dalawang dokumento, ang CHILD
21 at Children’s Health 2925 para magsilbing huwaran o modelo para sa lokal na pagpaplano para sa children’s health.

Kailangan din itong baguhin at ulitin ang mga polisiya sa children’s health lalo na sa imunisasyon, pagdaragdag
o suplementasyon ng micronutrient at ang IMCI. Ang LGUs ay nakaranas ng problema sa magagamit na bakuna at
mahahalagang gamut at micronutrients dahil sa kahinaan o kakulangan sa pagkuha, alokasyon at distribusyon.
 Ang mababang sakop ng imyunisasyon ay naiuugnay nang malaki sa hindi regular na suplay o panustos sa
bakuna dahil sa hindi sumasapat na pondo. Higit pa rito, mayroong pangangailangan para sa pagbibigay ng bagong-
buhay sa promosyon ng imyunisasyon.

CHILDREN’S HEALTH PROGRAM

1. LAYUNIN: ang pinakalayunin ng Children’s Health 2025 ay para makamit ang magandang kalusugan sa lahat
ng mga batang Pilipino sa taong 2025.

2. Medium-term na layunin para sa taong 2001 hanggang 2004.

a. layunin sa kalagayang pangkalusugan- pinapababa ang sumusunod:

i. mga sanggol edad 0-1 ay 17 na namamatay kada 1000 na nabubuhay

ii. mga batang edad 1-4 ay 33.6% na namamatay kada 1000 na nabubuhay

iii. mga nagdadalaga/nagbibinata at mga kabataan sa 50%

b. layunin sa risk reduction

i. pinatataas ang sumusunod:

1. bahagdan o porsiyento sa kabuoang bakunadong mga bata sa 90%

2. bahagdan o porsiyento sa mga sanggol na ekslusibong pinapadede(breastfeed) nang

hanggang anim na buwan sa 30%

3. bahagdan o porsiyento sa mga sanggol na binibigyan ng napapanahon at tamang

komplementaryong pagpapakain sa anim na buwan sa 70%.

4. bahagdan o porsiyento sa mga ina at tagapangalaga na nakaaalam at nagsasagawa

nangangasiwa nang tamang pamamahala sa bahay ng mga maysakit na bata sa 80%.

5. ang patuloy na paghahanap ng pangkalusugang pangangalaga sa pag-uugali o asal o gawi ng

kabataan sa 50%

ii. pagbabawas sa paglaganap ng malnutrisyon sa protinang-enerhiya (protein-energy) sa mga

kabataang nag-aaral pa lamang.

c. mga layunin sa serbisyo at proteksyon

i. titiyakin na 90% sa mga sanggol at mga bata ay mabibigyan ng mahahalagang health care package.

ii. dagdagan ang porsiyento o bahagdan ng pasilidad pangkalusugan na mayroong magagamit na

bakuna at mahahalagang gamot at micronutrients sa 80%

iii. dagdagan ang porsiyento o bahagdan ng mga paaralang nagsasakatuparan ng mg programang

school-based na pangkalusugan at nutrisyon sa 80%

iv. dadagdagan ang porsiyento o bahagdan sa pasilidad pangkalusugan na nagbibigay ng serbisyong

batayang pangkalusugan kasama na ang pagbibigay ng payo sa mga nagbibinata/nagdadalaga at mga kabataan sa 70%.