NÜMERİK KONTROL TEKNİĞİ

BÖLÜM 2 Çömelekoğlu

NC - CNC TEZGAHLARIN GELİŞMESİ

İlk yapılan nümerik kontrollü tezgahlarda sadece kontrol ünitesi vardı; bu çeşit
tezgahlara Konvansiyonel Nümerik Kontrollü veya kısaca NC tezgahları denilir. Bu
tezgahların program saklayacak bellekleri yoktu ve birçok işlemi de yapamıyorlardı.
Bu nedenle bu çeşit tezgahlarda her parça işleyişinde programı taşıyan bant tekrar
başa alınır. Başka bir parça işlenecekse bant değiştirilir. Daha sonraki aşamada NC
tezgahlar program saklama belleklerine sahip olan bilgisayarlarla donatılmışlardır.
Bunlara Bilgisayar Destekli Nümerik Kontrollü veya kısaca CNC tezgahları
denilmektedir. CNC tezgahlarda program bellekte saklanır; gerektiği durumda
bellekten çağrılır ve parçalar hiçbir başka işlem yapmadan arka arkaya işlenir.
Günümüzde sadece CNC tezgahları üretilmektedir. Ayrıca merkezi bir bilgisayara
bağlı olan bir çok NC ve CNC tezgahlardan oluşan sistemler vardır, bunlara Direkt
Nümerik Kontrollü veya kısaca DNC sistemleri denilmektedir.
CNC sistemlerine program; delikli kart, manyetik şerit (teyp), manyetik bant, direkt
olarak kontrol panosundaki düğmelere basarak veya bir bilgisayarın yardımı ile
verilebilir (Şekil 2.1). Bu son durumda CNC tezgahı bir CAD-CAM (Bilgisayar
Destekli Tasarım ve İmalat) sistemine entegre edilebilir.

Şekil 2.1 Açık döngülü bir CNC tahrik sisteminin blok şeması

6
 NÜMERİK KONTROL TEKNİĞİ Çömelekoğlu

İkinci dünya savaşından sonra uygulamaya konulan en önemli teknolojik

gelişmelerden biri nümerik sistemlerdir. Boole cebri ve elektroniğin bir sentezi olan bu
sistemlerin bilgisayar ve nümerik kontrollü sistemler olmak üzere iki uygulaması
vardır. Bu iki uygulamanın gelişmesi esnek otomasyonun hızla gelişmesine neden
olmuştur.

İlk Nümerik Kontrollü tezgah; ABD’nin savunma bakanlığının bir siparişi üzerine
Massachusetts Institute of Technoloji laboratuarlarında 1952 yılında, üç eksenli bir
freze tezgahı şeklinde meydana getirilmiştir. Ancak sanayi çapında ilk NC tezgahı
1956 yılında yapılmış ve 1957 yılından başlayarak fabrikalarda çalışmaya
başlamıştır. Bu tarihten sonra, NC ve daha sora CNC sistemleri gittikçe gelişmiş,
tezgah dışında başka sistemler de (ölçme, kaynak, tekstil) uygulamaya konulmuştur;
Şöyle ki günümüzde takım tezgahlarının hemen hemen tümü CNC şeklinde imal
edilmektedir; çok az sayıda konvansiyonel tezgah yapılmaktadır. İlk NC tezgahların
kontrol sisteminde röle ve elektronik lamba tekniği kullanılmıştır. Bunu transistörler,
transistörlere dayalı entegre devreler ve mikroprosesörler izlemiştir. Bu gelişme
tezgahların fonksiyonlarını, işleme ve karışık işlemler yapma kapasitelerini artırmakla
beraber, fiyatların düşmesine, kontrol sistemlerinin boyutlarının küçülmesine ve
programlama sistemlerinin basitleşmesine neden olmuştur.

1980 yıllarında mikroprosesör teknolojisinin gelişmesi ile, bu sistemler NC

tezgahlarına uygulanmış ve CNC tezgahlar elde edilmiştir. Diğer taraftan
bilgisayarların mühendislik alanlarına uygulanması ile CAD (Bilgisayar Destekli
Tasarım) CAM (Bilgisayar Destekli İmalat) ve bunların entegrasyonu olan CAD_CAM
sistemleri gelişmiştir. Bilindiği gibi CAD sistemi herhangi bir ürünün tasarımını yapan,
CAM sistemleri ise bilgisayarda NC veya CNC tezgah ve sistemler için NC
programı üreten sistemlerdir. Şöyle ki bu gelişme ile CNC tezgahlarına direkt olarak
programın, CAM sistemi ile üretilen bir bilgisayardan vermek mümkün olmuştur. Bu
gelişme ile CAM-CNC veya CAD-CAM-CNC entegrasyonu sağlanmıştır..

Bu gelişmelere paralel olarak tezgahların fonksiyonunda da bir takım değişiklikler

meydana gelmiştir. Buna göre tornalamanın yanı sıra frezeleme işlemi de yapan
tornalama merkezleri ve frezeleme ve delik işlemlerini yapan, freze ve borverg
tezgahlarının yerine işleme merkezleri ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda CNC
tezgahların üretimde daha verimli kullanılması arayışları sürdürülmüş ve ilkin
merkezi bir bilgisayardan kontrol edilen bir çok NC ve CNC tezgahlardan oluşan
DNC (Direkt Nümerik Kontrollu) ve daha sonra FMC (Esnek İmalat Hücreleri)
sistemleri meydana getirilmiştir. FMC ’ler robot veya manipülatörlerle tezgah
aralarında malzeme akışını sağlayan, takım ve parça tutturma ve çözme işlemlerini
otomatik olarak yapan bir merkezi bilgisayar ve bağımsız olarak programlanabilen
birkaç NC ve CNC tezgahtan meydana gelen bir ünite (hücre) dir. Belirli bir düzene
göre yerleştirilen birkaç FMC ünitesinden, imalatta büyük esneklik sağlayan ve insan
unsurunu önemli şekilde bertaraf eden FMS (esnek İmalat Sistemi) sistemleri
meydana getirilmiştir (Şekil 2.2). Bu sistemlere insansız fabrikalar da denilmektedir.

7
 NÜMERİK KONTROL TEKNİĞİ Çömelekoğlu

Bununla beraber imalat kısmını temsil eden FMS ile birlikte, kalite kontrol, malzeme
stok kontrol, pazarlama, muhasebe kısımları entegre edilen ve CIM (Bütünleşik
İmalat Sistemleri) adını taşıyan fabrikalar vardır. Ancak CIM sistemleri günümüzde
tam olarak oturtulamamıştır.

Şekil 2.2 Bir otomotiv montaj tesisinde bulunan bilgisayar kontrollü kaynak
makineleri