de specia l bij J/M

beste december 2014

jmouders .nl

vriend
van
ouders
Nl TIO
NIET ROKEN - NIET DRINKEN

WORD EEN
OUDER
VAN NIX
Een handleiding

HIJ DOET
HET TOCH! _,,
Wat dan?
'IK KAN ER
ZO MEE
STOPPEN'
Drogredenen
van pubers
(en tegen
argumenten)

anti-zuip
en
paftips
edil:ioriaf

1 19
i
Hoofdredacteur
Phoedra Werkhoven
'We willen Artd irec to r
dat zij niet Judi th Schoffelen
doen wat wfj Coördinatie Spe cial
deden, en Anne Elzinga

weldoen wat Chef redac tie

wij niet deden' M o nique M o ntanu s

Vormgeving
Denise Horthoorn

Webredact le
www.jmouders.nl.
Donato Ra nzat o

Aan dit nummer

werkten mee
Marilse Eerkens,

STIEKEM
Ditty Eimers,
Johan Kleinjon,
Mieke Meesen,
Stella Reydon.
Eline van
Ik ben dus zo'n moeder die een Strien. Anne
beloning in het vooruitzicht heeft de Vries, Sarita
Wijnker
geste ld . Zo van: als d e jong ens
voor hun 78 e niet drinken of Trimbos -instituut
Boukje van Vlokhoven
roken, betaa l ik hun rijexam e n.
Ministerie AZ
Waarom ik h e t d ee d ? Ach, Frederike van Dorst
ik hoopte dat het ze een extra standaard verfrommeld en Phaedra
Weikhoven M iniste rie va n
impuls zou geven om er niet kap otgemaakt. Met ee n brie fje VWS Rebecca van
aan te b eg inn e n. is hoofd Riel
erbij, waarvan de strekking wa s
redacteur
Vriendinnen en vrienden van dat ik hee l dom was en mo est van J/M . Ze
Redact ie adres
mij hadd en vroeger ook zulke Meeuwenlaan 98-100,
ouders, die
zo'n domm e beloning sigar e tten in mijn tas. Die werden stoppen, begon mijn boodschap
uitloofden. En d ie dronken en omdat ik era te schuren: ik rookt e
rookten dus ec ht wel. Alleen an dood ze lf wel - weinig, maar
wisten hun ouders dat niet. ging. En toch - en eiste van mijn
Naast die kansloze be loning vervolgens kinderen dat ze er niet
he b ik volgens mij wel de ware heel veel aan begonnen.
re d e n e n om ni e t t e gaan drin uitro e pt e
ken of roken duide lijk gemaakt. ke ns. M e t En dus deed ik het
We weten ze allemaal. toch? Rok nam e mijn beste wat ik kon do
en en drink en is slec ht. Niet zoon was er en. Ik leg d e ze uit
allee n voor kinderen, maar ook ec ht boos dat ik ging stoppen
voor ons, ouder s. om. Ik viel als het allemaal
Ze lf rookt e ik al to en ik 14 van mijn rustiger werd . Dat werd
was. En dronk m'n eerste wijntje voetstuk. het. En ik stopte. Mijn
op m'n 13e. Niet veel. ik b en Dus d ee d ik jong ens roken nog
nooit ver slaafd geraakt . Soms het stiekem, steeds niet. En ze drink
voe l ik me toch wat maar ook dat en niet .
ongemakkelijk bij die was best b e Tenminste, dat ze ggen
wetenschap. We willen eige nlijk lac h e lijk. ze.
dat onze kind eren niet d oen Moeder staat
wat wij deden en weldoen wat stiekem te
wij niet deden. paffen, want
anders zien
Ik was al jaren gestopt met de kinderen
roken, to en ik er vier jaar het. Dat
geleden van wege stress weer was in ee n
mee b ego n. vorig leven
Tot hun ontzetting ontdekten mijn ander som .
kinderen wel eens een pakje Ergens
woont samen 1012 JL Amsterdam
met Jan en is moeder van Sake (16), Tel. 020-705 45 00,
Rijk (14), E-mail: redactie@ jmouders.nl
Jeika (10)
en Mans (7).
Adve rtenties sales@
Twitter @phaedra janine @jmvoor mamamediagroup. com
ouders
Facebook jmvoor ouders Sales & Marketing Tim van den
Berg (marketing &
Mail redactie@ jmouders.nl sales director) NinaDamen
(salesmanager) Tessa van
Kampen (salesmanager) Laura
Piontek (salesmanager)
Kim Baars (sa les
support) Anouk Frö lich
(sales supp ort)
Rianne Portegies (marketeer)

Uitgever
Mama Media Group Alex
Stempels
 inhoud

f4
Druk
Core1io Printing WIJ
Llthogrofle
Ready4print Ouders van NIX
Hoe verte l je he t je kind
dat hij tot zijn 78e niet mag
Distributeur Aldipress roken en drinken?
Een handleiding voor oude
rs

m l 12
Tel. 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63
Drink jij?!
ice@ ab oland.n l. www.bladenb o x.nl voo r ab onneren o f www.ab o land.n l.
ntenland is oo k bereikbaar via Twitter. Stuur je tweet naar:
@Abolond _klonten.
Dus toch...
Zo kom je erachter of je kind
roo kt of drin kt. En a ls dat zo is:
Voor abo nnementen in Be lg iê: wa t dan?
bonnement enland. Diependa olweg 6, 3020 Herent
Tel. +32 (0)28
0855 23
ZIJ / 18
www.bladenb o x.be vo or abonneren 'Als ik wil,
of
kan ik er zo
mee
© 2014
M a ma Me dia Gr o up, ISSN 1875 - 1865
stoppen'
Vier argumen t en die pube rs
zic hzelf wijsmaken, Met de
antwoorden van deskundigen,

m. / 2
0 'De
moderne
sigaret is
extra
verslavend'
Inte rview me t longar ts
Wanda de Kante r

WIJ / 10
5vragen
over alcohol
Moe ten we zelf ook
niet mee r d rinken?

WIJ / 17
Mijn puber en ik
Erik en
CO VERBEELD Jesse ove r roken en
ANNE DE VRIES
drinken

wu / 24 ,
5vragen
over
roken
Hoe o nt moedig je
tabak als je zelf rook t?

IK / 27
Een goed
gesprek over
NIX
l 3 tips
,H l 3
 Ouders
WI.J
niX18

van
NIX
n aan 18-minn ers. Da arom moet elke jonge
drank- en sigar ettenkoper zich voortaan
legitimeren. Want het nieuwe motto is: NIX18.

TEKST ANNE Manon realiseerde zich die avond pas echt dat het
ELZINGA BEELD EU
leven van Chiara en haar leeftijdsgenoten voorgoed
veranderd is. Kon haar oudste zus vanaf
'De grootste schok kwam aan het eind van de
voorlichtingsavond voor ouders en leerlingen
over het eindexamen 2014. De school had
besloten de diploma-uitreiking in te kor ten. De
trad itionele borr el na afloop ging niet door,
omdat de meeste examenkandidat en ond er de
18 waren en dus toch niet mochten drinken. Mijn
dochter Chiara had tot dan toe niet veel gezegd.
Maa r nu galmde luidkeels haar 'Klotestreek!'
door de zaa l. Haar klasgenoten vielen haar bij.
Wij ouders keken elkaar sc haapacht ig aan . Wat
moesten we hier nou mee?' 'Tja, ik kan er ook
niks aan doen,' reageerde een inmiddels rood
aangelopen rector op alle boze reacti es van oud
en jong. Het kwam door de nieuwe wetgeving.
Sinds 1 januari 2014 mag er geen alcohol
verkocht worden aa n jongeren onder de 18
(voorheen 16 jaar) en zijn niet alleen de verstr
ekkers, maar ook de jongeren zelf strafbaar als ze
in het openbaar met
alcoholica gepakt worden. Ook roken wordt ze
sinds die dat um moeilijker gemaakt : de
tabak sver koper mag geen rookwaren meer slijte
Hoe vertel je je kind dat hij tot
zijn l8e niks (meer) mag
roken en drinken? Een
handleiding voor ouders.
haar 16e juridisch correct aan het bier en de
wijn, voor Chiara (16) en haar broer John (14)
gaat het vrije drank le ven pas tw ee jaar lat e r
in. Manon staa t ac hter de wetswijz igingen, net
als 83 procent (drank) en 89 procent (tabak) van
alle Nede rlands e ouders. Maa r toch. Zij en
ouders van klasgenoten schudd en moeiteloos
een aantal tegenargumenten tegen de nieuwe
regels uit hun mouw (zie kad er op pag. 8).
Twee vragen houden deze ouders vooral bezig:
'Werkt het wel?' en 'Hoe vertel ik het mijn
kinderen?'
'Ja, het we rkt!' Ninette van Hasselt (Programma
hoofd Jongeren en Riskant Gedrag van het
Trimbos-instituut) en Suzanne Mores
(onderzoeker Radboud Universiteit) hoeven geen
seconde over hun antwoord na te denken. Ze
hebben de
nieuwste cijfers uit het HBSC-ond erzoek 2013
aan hun zijde. Scholieren van 11 tot en met 16
jaar zijn de laatst e jaren steeds minder gaan
drink en en roken. Vooral de daling op d
rankgebied is
opzienbarend. Waren onze kinderen in 2004 nog
de zuipschuiten van Europa, tien jaar later
behoren ze tot de hekkensluiters. Had bijvoor
beeld in 2003 liefst 70 procent van de 12-jarigen
al zijn eerste glas alcohol op, nu is dat slechts 17
procent. Ook 14-jarig en la ten de fles vaker
staan. Elke dag een sigaret opsteken doet nog
maar een kleine één op de twintig scholieren. ..
,Hl 5
 'In 2003 had 70 procent
van de 12-jarigen al zijn
eerste glas alcohol op.
Nu is aat 17 procent

Een cultuuromslag, jubelden de media. De

gaat om de drankinnam e onder 16-jar igen. Die is
grootste eer komt ouders toe. Die hebben daar
nog altijd zorgwekkend: als jongeren eenmaal
namelijk volgens de HBSC-onderzoe kers
drink en, doen ze dat st evig. Het aanta l binge
'zonder meer aan bijgedragen' door thuis strikter
drinkers (vijf of meer glazen per keer) is tusse n
e regels te hanter en en maatr egelen te nemen
2003 en 2013 gestege n van 64 naar 72 procent. Er
om het midd elengebruik bij hun kind te
bela nden ook meer jonge comazu ipers op de
voorkomen of verminder en. Inmidd els kan
Eerste Hulp (2000 in 2012).Da t kan liggen aan de
niemand er meer omheen dat strenge regels - of
vergrote aandacht van ziek enhuizen voor dit
zelfs verboden - werke n: nationaal en int
fenomee n, ma ar desa lniett emin winn en onze
ernationaal onderzoek toont dat keer op keer
tieners het misschien in aantallen drinkers niet
aan. Da t zien we nu in de cijfers te rug.
meer van hun Europese leeftijdsgenoten maar in
Minstens zo spectac ulair is dat ouders zelf ook
hoeveelheid geconsumeerde dran k wél. Van
negatiever over slempende en paffende pubers
Hass elt: 'Die cultuur vera nder je niet van de ene
zijn gaan denken. Schonken ze vroeger hun 14-
dag op de andere . Het idee dat alcohol en
jarige rustig een glaas je in
gezelligheid bij elkaar horen, zit er ingebakken.'
('Gezellig!'), achtten ze één trekje niet zo erg ('Ka
n best!) en vonden ze hun drankverhalen stiekem
Wel eens een aflevering van Zon, Seks & Je Ouders
best wel grappig ('Deed ik ook!'), nu zijn ze meer
in Shock gezien? Doe maar niet. Tenzij je wilt
overtuigd van de schadelijkh eid. Prat en erover
zien hoe pubers zich bijka ns een delirium zuipen.
gaat ze naar eigen zeggen makk elijker af en ze
'De Hollandse drinkcultuur onder jongeren is
hebben er mee r vert rouwen in dat ze daarmee
steeds mee r gaan lijke n op de Engelse ,' constat
ook iets bereiken.
eert Ninette van Hasse lt. 'Jaren geleden zag ik
verbaasd hoe mijn toenmali ge Brits e vriendje en
Door al die ontwikkelingen zijn kinderen
zijn maten met alcohol o mging en. Nu is drink
gemiddeld zo'n twee tot drie jaar later gaan
en om dronken te worden ook hier populair onder
drinken. Dat lijkt missc hien een uitst el van niks,
pubers. Vaak via heftig indrink en, dran kspe
maar het heeft grote gevolgenvoor hun
lletjes of kroegento chten. Ze s van de tien
schoolpr estat ies en licham elijke en geestelijke
stappers hebben thuis of bij vrienden al flink
gezondheid. Hoe vroeger tieners namelijk
ingenomen. Meid en waren tot voor kort braver
beginnen, hoe groter de kans op verslaving,
dan jongens, maar drinken nu ongevee r gelijk
psychische problemen of risicog edrag. Uitst el
op. In 1988 meldde nog maar één op de tien
tot 18 jaar is nog bete r. 'Dat betekent twee jaar
meisjes (en 14 procent van de jongens) dronken te
extra gezondheidswi nst. Dat sc heelt zo veel!
zijn geweest , in 2011 was dat al één op de vijf
18-Jarige n zijn mind er impulsi ef en kunn en
(en 23 p rocent van de jongens). En ten slotte
bete r met risico's en verleidingen omgaa n dan
vergrijpe n jongeren zich veel vaker aan de sterke
16-jarigen,' aldus Van Hasselt. Prima, maar de
drank, al dan niet gemixed.' Jort (16) is het
missi e is voor ouders nu da n wel volbracht ,
levende bewijs van die gewijzigde
toch? Die kunnen op hun lauweren rusten. Ze
pimpelgewoonten: 'Ik drink minder vaak, ma ar a
doen het immers hartst ikke goed. Nou, zo is het
ls ik drink , dan is het mee st al wel mee r dan
ook weer niet, volgens Van Hasse lt. 'We moeten
een liter. Tot ik echt lam ben, zeg maar .' Van
blijven onderst repen dat uits tellen helpt om
Hass elt koppelt deze nieuwe drankrituelen aan
problemen met roken en drinken te voorkom en.
het mod erne uitg aa nsleven. 'Dat exce ssieve
Nog altijd denkt een flinke groep ouders dat het
drink en maakt uitgaan gevaa rlijker. Bijna alle
beter werkt om jongeren van 15 en 16 thuis te
daders van uitgaansdelicten als vernieling en
leren drinken.' Er is dus nog wel werk aa n de
mish andeling zijn bezopen. En spijts eks komt
winkel. Ook als het
 WI.J
niX18

Ouders van middelbare scholieren

tot 17 jaar over Drinken & Roken
Bron: HBSC- o nder zoek 2013

Wij kunnen makkelijk Wij kunnen makkelijk

95% 95%
over alcohol praten praten over roken

leder weekend l of 2 Af en toe roken onder

drankjes onder de de 16 is schadelijk

89%
16 is schadelijk

81% Kind mag zeker

Kind mag zeker niet geen trekje

71%
drinken voor zijn 18e

27%
Ik verwacht effect van
Ik verwacht effect van onze rookmaatregelen

59 575%
onze drankmaatregelen

Wij hebben openlijk

Wij hebben sterke tabak in huis
drank in huis

54% 22
%
blijven. 'Kli nkt logisch ,'
vaak niet van ghb, maar van te veel alcoho l.
Het huidige uitgaansleven werkt echter ook
uitspattin gen in de hand. Ouders realiseren zich
niet dat stappen nu totaa l anders is dan in hun
tijd. Hun kinderen gaan veel vaker en later uit,
hebben meer geld, kunnen via sociale media
goedkoop instant huisfees tjes organ iseren. En
mark eteers doen er alles aan om de jeugd te lat
en drinken en roken. De bierglazen die de horeca
nu gebru ikt, bevatte n bijvoorbeeld vaa k ee n
derde meer dan het fluitje van vroege r.'

Moeder Manon Schouten wist dit 'eerlijk

gezegd' allemaal niet. Maar ze realisee rt zich
wel dat zij en haar man niet wegkomen met een
'Pas op'. 'Bewustwording is niet genoeg,' aldus
Suzann e Mares. 'Ouders moete n echt aa n de
slag.' 'Je moet je ouderlijke rol oppakken. Dan
kun je wel eens
botsen met je kind. Niet leuk, wel nodig,' zegt
ook Van Hasse lt. Over de essentie van die
'alcohol- of tabaksspec ifieke' opvoeding zijn
beide desk undi gen opvallend ee nsgezind: je
kop niet in het zand steken, je kind kennen, regels
stellen, informatie geven, monitoren en erbij

reageert Manon . Om pani ekerig te vervo
lgen: 'Maar hoe doe ik dat in de pra ktijk
zonder ruzies? Ik kan toch moeilijk Chiara ,
die al drinkt en rookt, op dezelfde mani er
aanpa kken als John , die dat nog niet doet? '
Voor Manon en al die
andere ouders die wel een ruggensteuntj e
kunnen gebruiken, stelden Mar es e n Van
Hasse lt ee n beknopte NIXl S-handleiding
Voor Ouders samen .
Van Hasselt en Mores verwachten dat het
puberale drankgebruik daar de NIX18-campagne
verder zal a fnemen. 'Alleen al omdat het lastiger
wordt om eraa n te komen,' zegt Mar es. Volg ens
staatssecre tar is Mar t in van Rijn is het ins tellen
van een leeftijds grens voor de verkoop van tabak en
alco hol ec hter pas stap één. 'E en nieuwe socia le
norm is stap twee. Ik herinner me nog de glazen
met sigaretten die vroeger bij ver jaard agen op
tafel stonden. Die zie je nu nergens meer. Zo sne l
kan een socia le norn1veranderen als we er niet z'n
allen de schouders onder zetten.' Ma non is vooral
blij met de steun van buiten. 'Ze pikken mijn re
gime toc h sneller als ook de barman, de caissière
en andere ouders NIX tege n ze zeggen.' ..
,Hl 7
 7 tegenwerpingen en 7 weerleggingen

1. 'Alcoholgebruik 5. 'Ze zullen hun heil

hoort bij deze fase, zoeken in andere
daar groeien ze mid delen als
wel overheen.' cannabis.' Toch
Helaas niet. Jong gebeurde dat niet in
beginnen vergroot het de genoemde staten.
risico op later zwaar
drinken, gebruik van 6. 'Ik merk niets van
andere middelen en die hersenschade.'
problemen met Toch zie je bij puber
justitie. ratten die veel drinken,
dat bepaalde hersen
2. 'Ze doen en functies minder goed
krijgen het toch wel.' zijn ontwikkeld.
Regels stellen betekent
niet dat ze altijd perfect 7. 'Mijn kind kent echt
worden opgevolgd. zijn grenzen wel.'
Maar ze beperken Dat weet je niet zeker.
het gebruik wel als Een verstandig kind
kinderen een heldere aan de keukentafel
norm van thuis kan 's nachts - onder
hebben invloed van vrienden,
meegekregen. een losse sfeer en
een of twee glazen
3. 'Een keer alcohol - veel minder
proberen is toch niet standvastig zijn.
zo erg?' Moor na die
eerste spannende en
onwen nige keer, ben
je wel een drempel NIET ROKEN - NIET DRINKEN
over. De volgende is
altijd mak kelijker.

NIX18 Handleiding Voor Ouders
1. Steek je kop niet in het zand
Het domste watje kunt doen, is denken dat jouw
kind het niet zal doen. Veel ouders lijden aan een
neiging tot sch romelijke onderschattin g. Ooit
gedronken? Ja, zegt 24 procent van de ouders.
Inderdaad, zegt 44 procent van de kinderen. Op
rookgebied zijn ouders nog naïever: ooit gerookt
hebben ze volgens 3 procent van de ouders en
liefst 20 proc ent van de kinderen.
2. Ken je kind
Niet iedereen is even gevoelig voor alcoholische
en nicotineve rleiding en. Sensatiezoek ers,
impulsievelingen, tegendraadse kinderen en
nageslacht van rokers en drinkers zijn volgens
Van Hass elt extra kwetsbaar. Gek genoeg lopen
ook popie jopie'smeer gevaar: 'Juist die gaan als
puber meer drinken. Gewoon omdat ze vaak met
vrienden zijn, met wie ze samen op zoek gaan
naar kicks.' En houd ook de sporters in de gaten:
in de derde helft gaat heel wat drank naar binnen.
4. 'Jongeren worden
juist nieuwsgierig door
zo'n strenge regel.'
Toch blijkt uit onder
zoek dat de startleeftijd
voor alcoholgebruik
steeg in Amerikaanse
staten waar de alcohol
leeftijd omhoogging.
3. Stel regels
Niemand twijfelt meer aan het nut van
heldere regels. Die werke n zelfs nogdoor als
kind eren a llang uit huis zijn. 'Als ouders erin
slagen de norm buitenshuis ook binnenshuis
te laten gelden, gaan hun kind eren mind er
snel los. Ze
verwachten zelfs dat ouders grenzen aangeven.'
Maak thuis dus ook de afspraak van NIX.
Gelukki g wordt ee n str eng huisbeleid tege
nwoor dig buiten de deur onders te und doorda t
verschillende partijen dezelfd e principes
hantere n. Horeca, school, sportvereniging,
winkel: ze dienen allemaal NIX18 te zijn. Je redt
het echter niet met één set regels. Het doel bij je
drankregels is anders dan bij je rookregels. Ze
mogen immers op een gegeven moment wel
drink en, maa r liever nooit aa n rok en
beginnen.

'De bierglazen die de
horeca nu gebruikt,
bevatten een aerde meer
dan het fluitje van
vroeger'
Bovendien kun je je eigen biertje nog wel
verdedigen met het argument dat drinken voor
volwassenen anders uitwerkt dan voor pubers
met hun prille breintjes, maar iedereen weet
donders goed dat sigarett en ook voor grote
mensen slecht zijn. Ook is er over drankopvoe
ding veel meer bekend dan over rookopvoeding .
Dat maakt tabak tot een ingewikkelder
onderwerp. Toch doen: onderzoek toont aan dat
ouders niet alleen direct maar ook indirect
invloed hebben op het rookgedrag van hun kind.
Direct door er op een goede manier (en niet te
veel!) over te praten en aandacht aan te besteden.
Indir ect door ze lf niet te roken en door de
invloe d die ze hebben op de vriendenkeuze van
hun kind: slagen ouders erin hun kind van z'n
rokertje af te houd en, dan kiest die snelle r voor
niet-roke nde (beste) vrienden .
Is je kind eenmaal voor een shotje of saffie
gevallen, dan draait het vooral om het beperken
van de risico's. Om hoeveel, hoe vaak, waar,
wanneer , met wie en hoe. In de praktijk blijken
ouders toegeeflijker te worden naarmat e hun kind
ouder wordt.
Hoe tolerant ouders ook zijn, het is wel
verstandig om (vooraf besproken) consequenties
te verbinden aan overtreding van de afspraken.
4. Trek één lijn
'Als koppel moetje duidelijk maken datjullie
beiden vierkant achter de afspraken staan.'
Vad ers hebb en wel een iets andere rol dan
moeders, blijkt uit Mares promotieonderzoek.
Althans, als het om alcohol gaat. 'Vaders hebben
meer invloed op het drankg ebruik van hun
kinderen dan moeders . Drinkt pa, dan is de kans
groter dat zijn kind dat ook gaat doen dan als
moeder drinkt. Drinkt pa vee l en verzuimt hij
grenzen te stellen, dan worden zijn kinderen ook
sneller veelgebruikers. Andersom gaan ze later
en minder drinken als papa strenge regels stelt
dan wanneer mama dat doet.'
Mar es denkt dat dat vooral komt doordat vaders
nou ee nmaal (thuis) mee r drink en dan hun
vrouwen. Zij pleit er daarom uitdrukkelijk voor
mannen bij de alcoholopvoeding te betrekken.
WI.J
niX18
Die kunnen laten zien dat zij achter de NIX18-
normen staan en hoe ze dat rijme n met hun eigen
grepen in het bierkrat.
5. Praat en informeer
En dan volgt een goed gespr ek. Niet te vaak - dat
kan averechts werken - en niet te nadrukkelijk,
maar ook niet zo casual dat je boodschap niet
aankomt. Precieze spelregels vind je op pagina
27. Belangrijk is in ieder geval datje je regels
uitlegt en weet waa rover je het he bt. Handig e
weetjes zijn bijvoorbee ld: meisjes zijn sneller
dronken dan jongens. Anders dan bij volwassenen
merkje aan kind eren niet snel dat ze te veel
gezop en hebben: ze vallen vaak in één keer om.
Sterke drank en mixjes komen veel harder aan
dan pilsjes. En:
d ronke n kind eren lo pen mee r gevaar .
6. Monitor
Wee t wat je kind uitspookt. Waar gaat hij uit, wie
zijn z'n vrienden, wat doet hij in zijn vrije tijd, hoe
komt hij thuis, waar koopt hij sigaretten ?
Laat hij zich ook even meld en als hij 's
nachts thuiskomt. Is meteen een effectieve
drank- en rookcheck.
7. Blijf erbij
Een goede band tussen de gezinsleden en
een warm thuis: dat is waar he t uiteind elijk
in de opvoeding altijd weer om gaat. Ook
hier.
Ninette van Hasselt weet dat uit eigen ervaring
als moeder van twee tienerdo chters. 'Tijd met ze
doorbrengen is veel belangrijker dan ik dacht.
Geen ingeplande quality time, maar normale
dingen als samen de hond uitlat en. Als er iets is,
komt het er dan wel uit. Kinderen die bij hun
ouders hun ei kwijt kunnen, vertonen op alle
fronten minder riskant gedrag.' .a
Mee r info rm atie: NIX18.nl ; Nin ette va n Ho sse
lt, Pu ber s e n Uitgaa n, Uitge ve rij Boo m, 2014
Kijk ook op:
www.jm oud ers.n l/link/ alco hol
w ww.jmouder s.n l/link/ roken

,H l 9
 Je 15-jarige verbieden om aan de alcohol te
gaan is al lastig, laat s aan dat je je 16-jarige
ervan moet overtui en dat hij beter kan
stoppen met dri ken. Tips en info.

t
TEKST ANNE ELZINGA

HOE VER IEL

Il< MUN tO-JARIGE
DAT HU TOCH
NIET MAG
DRINKEN?
2 DAT MUN PUI HOE Z ORG
Il< ERVOOR
Dat is ind erdaad een lastig e boodschap. ER STOPT
Toch is het niet verstandig op voorhand al
van de wettelijke rege ls af te w ijken. Leg MET
uit dat de overheid niet voor niets is terug
gekomen op het idee dat drinken met 16 en DRINKEN?
17 jaar oké is. Die groep drinkt namelijk te
Tja , ing ewi kkeld . Maak in ieder geval
veel en te vaak, bleek uit onde rzoek. Dat is
duidelijk dat jij met de kennis van nu
slecht voor hun schoolprestaties. Bovendien
achter de nieuwe rege ls staat en liever
weten we nu uit hersenstudies dat alcohol
niet wil dat hij drinkt. En dat hij een
tot het 24ste jaar schadelijk is voor de
boete riskee rt als hij in het openbaar
ontwik keling van het brein. We hebben ons
gepakt wordt met alcohol. De beste
dus al lemaal gewoon vergist. Praat met
leersc hoo l is als hij die boete zelf moet
hem over
betalen (45 eu ro tot 16 jaar, 90 euro
de nieuwe wet, leg uit wat er nu anders is en
voor 16- en 17-jarig en). Overleg met
waarom. Laat er geen twijfel over bestaan dat
andere ouders hoe zij het doen. Vaak
jij dat heel redel ijk vindt. Voor jonge re
lop en zij tegen dezelfde obstakels aan
kinderen speelt de huidige koerswijziging
en kun je samen afspraken maken. Is
geen rol. Begin bij hen op tijd met grenzen
een stopverbod onbegonnen werk,
stellen: als ze 11 of 12 zijn, starten ze vaak al
maak dan afspraken over het gebruik:
met exp erimen t eren . Voor die tijd moeten ze
hoeveel, hoe vaak, wat, hoe hij
op de hoogte zijn van de regels: ze zullen het
daarna thuiskomt. Verbind daar wel
verbod dan ook makkelijker accepteren.
 consequen ti es aan én voer die ook uit!

10
 3 WI.J
drinien

KUNNEN
ZE
NIET
IE-,c-1 THUIS
ALVAST
LEREN 4 MOET IK
DRINKEN? DAN OOK
Nee. Onderzoek heeft aangetoond
dat jongeren die thuis drinken op MAAR
termijn meer gaan drinken, zowel
thuis als buitenshuis. Bovendien is STOPPEN MET
er bij hen vaker sprake van proble
matisch alcoholgebruik (misbruik). MUN WIJNTJE
Sterker nog: het feit dat thuis alcohol
beschikbaar is, is een grotere trigger IU HET E
voor kinderen om later te gaan
drinken dan het alcoholgebruik van 1EN, T OT ZE
ouders zelf. De vroegere wijd-
verbreide opvatting dat kinderen t8 ZIJN?
hun drankgelagen later beter in de
Dat hoeft niet. Er zijn nu eenmaal dingen
hand hebben als ze thuis onder toe
die volwassenen wel mogen en kinde
zicht hebben leren drinken, blijkt een
ren niet. Ze mogen ook nog niet achter
regelrechte mythe te zijn. Gelukkig
het stuur. Bovendien heeft drank minder
zijn ouders daar inmiddels zelf ook
schadelijke gevolgen voor het volwas
vaker van overtuigd: het percentage
sen brein; dat kun je ze best uitleggen.
72-en 73-jarigen dat aangeeft
Het is wel slim om thuis geen al te grote
alcohol te krijgen van hun ouders. is
drankvoorraden voor het grijpen te
gedaald van 46 procent in 2007 naar
hebben. Drink ook zelf niet te veel. En
28 procent in 207 l.
liefst niet elke dag. Hoemeer de ouders
namelijk drinken, hoe meer en hoe jon
ger hun kinderen aan de alcohol gaan.
Goed voorbeeld doet goed volgen.

MAG IKZELF
OOK GEEN Volgens de wet mogen supermarkten,
slijters en horecabedrijven volwassenen
ALCOHOL alleen alc ohol verkopen als overdui

MEER KOPEN
delijk is dat die niet direct wordt door
gegeven aan een jongere. Is er echter

WAAR MUN
geen sprake van zo'n wederverstrekking
of doorverkoop, dan kan de verkoper

PUIERI U IS?
de drank gewoon meegeven na vast
stelling dat de koper l 8 jaar of ouder is.
Dat geldt zeker voor ouders die drank
kopen voor zichzelf, ook al winkelt
hun puber mee. Neemt niet weg dat
som mige supermarkten zo bang zijn
voor een boete, dat ze in zo'n geval
de pils of wijn toch achter de kassa
laten staan .
 .uk--- ,
Drt JI ••
Dus toe •••
Plotseling heb je het vermoeden dat je
kind rookt of drinkt. Hoe kom je
erachter of dat zo is? En wat dan?
TEKSTMARILSE EERKENS
BEELD JOHAN KLEINJAN
Wat doe je als ouder als je kind naar rook ruikt of
als je sigarettenvloeitjes in zijn broekzak vindt?
En wat doe je als je dochter van 16 dronken is
geworden bij een vriendinnetje van wie de vader
en moeder niet thuis war en?
'Stel vragen,' zegt Tamar de Vos, opv oedadvise
ur en psycholoog bij opvoedadvies.ui. 'Wat
doetje zoon of dochter met die vloeitjes, waarom
ruikt hij of zij naar rook? Houd vooral het
gesprek open en ga niet zitten beschuldigen als je
niet heel zeker bent van je zaak - valse
beschuldiging en kunnen de verhoudingen stevig
verstoren. Pas ook op datje geen kruisverhoor
gaat afnemen.
Ook je kind moet de mogelijkheid kr ijgen om zijn
zegje te doen.' (Zie pagina 27 voor concrete
gesprekstips.)
Blijkt na het open gesprek het vermoeden
inderdaad waar te zijn, dan komt onmiddellijk de
vraag op: hoe ga ik ermee om? Denk hier van
tevoren goed over na. Ga je het gedrag - roken,
blowen, drinken - verbieden? Gaje proberen hem
op andere gedachten te brengen? Gaje praten
over gebruik en misbruik of gaje proberen
afspraken te mak en over het gebruik?
Keihard verbieden druist miss chien in tegen
onze gewoonte om alles met ons kind te willen
overleggen.Toch blijkt keer op keer uit
onderzoek dat dat in ieder geval op drankg ebied
werkt.
Kinderen van ouders die heldere regels stellen
- tot een verbod aan toe - drinken later en minder.
UiG de t,aboe/ltseer
IK
Een simpel NEE is trouwens niet voldoende: het is
wel zaak ze uit te le ggen waarom het niet
verstand ig is. Ook als je kind zijn eerste slokjes of
trekjes al heeft genomen, hoef je je NIX-beleid
niet dir ect overboord te gooien. Leg opnieuw uit
waa rom je het niet wilt, houd vast aan je regels en
zorg dat hij thuis niks krijgt.
Blijkt je 17-jarige echter al een flink ervaren roker
of drinker, dan is een volledig embargo op fles of
peuk doorgaans een gepasseerd stat io n.
Bovendien komen pubers op een gegeven moment
op een leeftijd dat zij zich geen dingen meer laten
verbieden. Dan heeft het volgens De Vos
misschien zelfs een omgekeerd effect. 'Verboden
vruchten hebben vaak een enorme aa ntrekkings
kracht. Daarbij kan een verbod erto e leiden dat
het kind dingen stiekem gaat doen. En dan kan hij
niet meer bij je terecht met vragen, problemen of
voor advies.'
De Vos pleit er daarom voor om in zo'n geval
afspraken te maken over wat wel mag en wat
niet. Daarm ee komt het gedrag niet in de tabo
esfee r terecht en is het veel beter te begeleiden.
Je bereidt je kind zo ook voor op de
ongebreidelde vrijheid die hij heeft als hij ee
nmaal het huis uit gaat. 'Het is goed als hij tegen
die tijd heeft ler en omgaan met ve
rantwoordelijkheid doordat je als ouders grenzen
gest eld hebt, maar ze somm ige dingen ook zelf
hebt laten bepalen.' ..
.11'1 13
 •K.inderen van
ouders die
heldere regels
stellen - tot een
verbod aan toe
- drinken later
en lll.Îlule1·

Wat is een goede manier om het gebruik aan de

Als de positieve kanten zijn besproken , probeer
kaak te stellen? In de eerste plaats is het heel
dan te achterhalen wat de motieven zijn om te
belangrijk dal je weet waarover je praat. Zor g
bijvoorbeeld datje op de hoogte bent van de drinken of te roken. Is hij nieuwsgierig? Hoopt
meest populair e d rankspelletjes en weet waar ze hij
hun sigaretten vandaa n halen. dat die middelen hem minder onzeker zullen
Kijk hoeveel alcohol er in hun meest geliefde maken? Is het zijn eigen keus of doet hij het omdat
zelf rni x-drankj e zit, zeg geen verkeerde dingen, hij graag bij zijn vriende n wil horen?
bijvoorbeeld dat een breezer meer alcohol bevat Stimuleer hem om echt kritis ch naar zijn eigen
dan een pilsje. Als je dat soort fouten maakt , gedrag te kijken. Want a ls blijkt dat hij rookt of
zulle n ze niet snel mee r naar je luist eren - drinkt om negatieve gevoelens weg te drukken, is
'Jullie snappen er toch niks van'. Bovendien dat veel risicovoller dan wanneer hij het uit
kan goede informatie missc hien wel een deel nieuwsgierigheid prob ee rt. Dac ht men vroeger
van je ongerustheid wegnemen. dat kinderen flink bang gemaakt moesten worden
Als je deze informatie eenmaa l goed op een om ze erva n te weerhouden, inmiddels is het
rijtje hebt en je een gesprek aangaat , geef je bekend dat dat averechts werkt. Het blijkt
kind dan éérst de kans om te vertellen waarom daardoo r juist extra spannend te worden of het
hij wil gebruiken. Wat is er zo leuk aa n? Ko m leidt tot een tegengestelde reactie: 'Zo erg kan het
niet vast niet zijn.'
onmiddellijk met allemaal tegenargumenten
waarom hij het niet moet doen, maar probeer je Inmiddels is men ervan overtuigd dat het'! beste is
ook in te leven in de leuke kant van de genots om goede informatie te geven : wijs op de
rniddelen. De kans is dan veel groter dat jullie in (verkeers)risico 's, de financiële consequenties, de
gesprek blijven. lichamelijke en psychische schade en de kans dat
ze door drugs of alcohol in de problemen komen.
Wie zelf ook rookt , kan bijvoorbeeld verte llen
hoeveel moeite het kost om ermee te stoppen.
Als je kind rookt of drinkt:
Maak ook een duidelijk verschil tuss en gebruik en
misbruik. Benadruk dat iemand bij misbruik
zichzelf niet meer in de hand heeft, geen rekening
• Zorg dat je goed • Probeer je in te houdt met de risico's en zich allee n nog goed
geïnformeerd bent leven in de leuke voelt als hij de middelen gebruikt.
over de genots kant van de genots
middelen middelen Los van het wijzen op de risico's is het ook goed
om pubers een paar handvatten te geven om om
• Geef hem eerst • Bied hem een
de kans om te te gaan met de sociale druk van lee ftij dge note n.
paar handvatten
vertellen waarom Al kunn en ze zelf officieel niets kopen: er
om om te gaan
hij wil roken of met de sociale zijn altijd wel goedwillende matties bereid
drinken druk van zijn om dat voor hen te doen, of om hun drank of
leeftijd genoten. shag te
• Geef informatie delen. Er zijn veel argumenten te verzinn en om
over de risico 's. alcohol of sigaretten te weigeren: 'Ik vind het
niet lekker, ik drink liever fris', 'Ik wil morgen fit
zijn/

14
 IK
UiG de t,aboe/ltseer

Drank- en ik moet sporten', 'Ik heb alcohol niet nodi g om

rookalert vrolijk te worden', 'Ik heb een afspr aak gemaak t
om niet te roken' of een kleinleugentj e als 'Ik kan
• (Plotseling) er niet tegen/ ik word er ziek van'. Door dit soort
• Naar drank of geldgebrek/geld dialoogjes thuis samen te oefenen staat j e kind
rook ruikende lenen iets steviger in zijn schoenen als hij straks in de
adem, kleding of kroeg dat biertje moet afwijzen.
kamer • Mysterieus Blij ft de vraag wat jij moet doen als hij ni et
verdwijnen van
toegeef t en j e toc h het gevoel blijft houden dat
• Wijde pupillen, kleine bedragen/
er i ets aan de hand is. Volgens Tamar de Vos
vrolijke stemming, kleingeld
zullen ouders dat op de eerst e plaats moeten
meer durf, luid
ruchtig (drank) • Gesprekken accepte ren. 'Ik raad af heel bewust te gaan
ontlopen of speur en. Dat zorgt alleen maar voor een sfeer
• Minder eetlust, ronduit liegen van wantrou wen, waardoor een kind gen eigd
slechter slapen zal zij n ex tra stiekem te gaan doen. Wel is het
(drank) • Overmatig natuurl ijk goed om de ogen en oren open te
pepermunt-, houd en en wat ex tra al ert te zijn.'
• Opvallende kauwgom-of
emotionele mondwatergebruik Behalve extra alert zijn raadt De Vos ouders van
veran deringen kinderen die blijven ontkennen ook aan om te
(drank) • Kwistig
kijken of ze het onderwerp misschien eens op
sprayen
metkamer een andere manier ter sprake kunnen brengen:
• Problemen op
school op sociaal deodoranten 'Soms kan een andere mani er van vragen er
of prestatiegebied voor zorgen dat je kind wélwil praten. Al moet je
(drank) • Nieuwe vrienden altijd blijven beseff en datje er natuurlijk ook
naast kunt zitten met je vermo eden. Wanneer je
• Brandgaatjes • Terugtrekken zoon of docht er ondanks de nieu we aanpak
in kleding, toch blijft ontkenn en en er is geen bewij s, vind ik
peuken op het daaro m verstandiger het onderwerp eni ge tij
balkon of dak d te laten rusten.'
goot, slijmerige Natuurl ijk kunn en er omst andigheden zijn,
hoest 's
waarin je bijna zeker weet dat je ti ener gebruikt.
ochtends,
In dat geval moet je een confronterend gesprek
stemproblemen,
gele wijsvinger ni et uit de weg gaan. Leg uit waarom je je hi er
(roken) zorgen over maakt - wees heel concr eet met je
voorbe eld en - en geef hem bij voor beeld dri e
maanden de tijd omzijn gedra g te verbet eren.
Blijft hij dannogontkenn en, dan kun je
overgaan tot het ins chakelen van
professionele hulp. 4C

.ffl 15
als
ouder
stel je
nix voor
Maak samen de afspraak.
Niet roken en
drinken onder de 18
jaar.
Kijk voor verhalen en
tips van nix op
nix18.nl.
 WIJ
miJn puber en ii

'Ik heb hem het ook bij

nog nooit avondwinkels.'

lam ezien'
• aatst
had ik vijf
halve liter
blikken Aleoltol
hier op Drinkt hij?

Erik: 'Ik vermoed dat hij eens

in de paar weken twee of
drie biertjes drinkt. Ik h eb n
og nooit meegemaak t dat hij
lam
Erik Vink (51)
is interieur thuisk wam.'
o ntw e rpe r. Jesse: 'Toen ik net 16
Hij heeft twee
was. dron k ik eens per maand
dochters van 6 en
zoon Jesse van een biertje met vrienden. Maar
17. Jesse zit in alcohol breekt je hersencel
een 3/4 havo-klas.
len af, daar heb ik geen zin
in. Daarom drink ik nu m
inder vaak, om de paar
maanden
of zo, maar dan wel meer.
Laatst had ik vijf halve liter
b likken b ier op. Soms
delen
we een ftes wodka of tequila,
die we mixen met c o la .
Ik drink noo it in m'n eent
je, daar is geen bal aan.'

Siga r e tt.e u &

drank
Hoe komt hij eraan?

Roken Erik: 'V ia vrienden die al 18

Doet-ie dat?
Erik: ' Hij rookt volgens mij al vrij
lang. Circa vijf sigaretten per
dag, en 10-12 als hij genoeg
geld heeft.'
Jesse : ' Ik rook al sinds m'n l 5e. dat
we ten m'n ouders niet. Het maakt
me rus t ig. Als ik geld heb. rook
ik
15 peuken per dag.'
zijn. Daklozenkrantverkopers
worden ook wel gecharterd. die
doen het voor een biertje. En bij
souvenirshops.'
Jesse : 'Je vraagt aan een
voorbijganger die je ver
trouwt, een student of zo, of hij
het voor jou wil kopen. Bij
souveni rwinkels vragen ze
bijna nooit om een ID, zeker
niet als je Enge ls ga a t p
raten . Ik kreeg een kee r drie
sloffen mee. En sommige
vrienden - die pas 15 zijn - lukt
 Tltuis
Krijgt hij drank?

Erik: ' Bij ge lege nh ede n als

kerstmis of ve rja arda gen mag hij
wel één glaasje wijn meedrinken.
Als hij hier met vrienden is, krijgen
ze geen drank. Dat zou ik nooit
aanbieden. Ik weet niet of andere
ouders dat wel doen.'
Jesse : 'Bij mijn moede r kan ik
soms een biert je krijgen. Van
mijn vader zou dat. denk ik,
af en toe ook wel mogen. Bij
ouders van vrienden heb ik
nog nooit drank gekregen.'

Niet ouder de 18
Helpt die wet?

Erik: ' Ze kunnen moeilijkeraan

drank en sigaretten komen.
Daardoor roken en drinken ze in
elk geva l minder. Maar dan
wordt het al snel stiekem.'
Jesse: 'Toen ik net 16 was,
dacht ik: yes! Ik kan nog drie
maanden drank kopen. Dan
moet je het ook wel een paar
keer doen. vond ik. Aan siga-
retten komen is nog steeds
geen probleem, a l kost h et
meer moeite. Soms moet ik er
wel een kwa rtier voor fietsen.'

,Hl 17
 'Als ik
wil kan
ikzo
Pubers zijn er meesters in om
zichzelf voor de gek te houden.
Vier redenen waarom drinken of
roken volgens hen geen kwaad

stoppen'
kan- en vier tegenargumenten
van deskundigen.
TEKST SARITA WIJNKER

Lynn (14) krijg je er steeds vaker trek in.'

drinkt
'Twee jaar geleden dronk ik op
oudejaarsavond mijn eerste glas alcohol. Nu
drink ik alleen op feestjes in het weekend.
Geen wijn ofzo, dat is goor . Cocktails, zoals
Safari gemixt met 7-up bijvoorbeeld. Maar niet
over de top, hoor, ik denk zes glazen op
een avond. Daar raak je toch niet
verslaafd van? Ik doe aan handba l, dus over
mijn gezondheid maak ik me niet druk.'

Drogreden: Van zes glazen op

één avond raak je niet verslaafd
.
Mireille de Visser (kinder- en
jeugdpsycholoog polikliniek
jeugd en alcohol Re1n1er de
Graaf Gasthuis
Delft):
'Mensen denken snel in termen van
verslaving. Wat Lynn doet, noemen we
bingedrinken ofwel comazuipen. Dat is een
schadelijke manier van drinken, met op haar
leeftijd een verhoogd risico op een
alcoholintoxicatie, black out, ongewenste
seks en verkeersongelukken. Zeker als je
mixjes neemt, waarvan je niet precies weet
hoeveel alcohol erin gaat. Gevolg is dat je
heel snel een hoger alcoholpromillage
binnenkrijgt dan je denkt. Je
breinontwikkeling wordt verstoord. Dat gaat
direct ten koste van je concentratie en je
geheugen. Als je voor je 15e vaker zoveel
drinkt, heb je bovendien 4 tot 6 keer meer
kans om verslaafd te raken. Waarom? Het
beloningssysteem in je hersenen vervormt,
doordat je alcoholgebruik steeds met een
prettig gevoel wordt gehonoreerd. Daardoor

Bart (15) rookt
'Ik rook met mate. Eigenlijk alleen in het
weekend. Aan mijn gezondheid merk ik niks. Dat
komt omdat ik nog niet zo lang ro ok. Op sch
oo l gaat alles ook nog steeds goed . Ik merk
weinig veranderingen aan mijn prestaties, die zijn
nog gewoon hetzelfde. Wel is mijn gedrag
veranderd, ik ben drukker in de klas. Als het
zou moeten, zou ik kunnen stoppen .
Maar het moet niet.'
Drogreden: Ik kan zo stoppen.
Pauline Dekker (longarts Rode Kruis
Ziekenhuis in BeverwiJk en oprichter
Stichting Rookpreventie Jeugd):
18
'Van alle volwassen mensen die alcohol gebruiken,
is ongeveer 3 procent alcoholi st: de rest
gebruikt alcohol op een redelijk normale manier.
Bij rokers is dat anders. Ongeveer 97 procent is
nicotinist - dat wil zeggen: verslaafd. Zomaar even
een weekje of twee niet roken is dan een groot
probleem.
Kinderen beginnen vaak rond hun 14e met roken ,
aanvankelijk weinig, maar gestaag steeds meer.
"Het is mijn leven ingeslopen " hoor ik vaak. Het pro
bleem voor jongeren is dat dit zo geleidelijk g aa t,
dat ze niet doorhebben dat hun vrije wil
langzaam maar zeker gekaapt word t. Het woordje
slaaf zit ni t voor niets in het woord verslaafd. Bart
meent dat h1J nu nog zo kan stoppen, maar dat er
geen reden voor is. Ik zou Bart willen vragen: wat
zijn voor jou de redenen om door te roken? En kun jij
de uitdaging aan om zomaar een maandje niet te
roken? Of wordt dat toch al lastig voor je?'

Benjamin (17) rookt
'Toen ik een jaar of 13 wa s, rookte
ik mijn eerste sigaret op een
verjaardag. Dat vond ik stoer. Maar
later werd het routine en dat krijg je
er niet zomaar meer uit. Een jaar
geleden rookte ik ongeveer een pakje
in drie dagen. Nu rook ik ongeveer
twaalf sigaretten per dag. Ik zou wel
willen stoppen , maar ik heb nog
nergens last van. Roken is geen
hinder voor school en aan mijn
gezondheid merk ik ook niet veel.
Misschien dat je dat pas merkt als je
bent gestopt?'
Drogreden: Met mijn
gezondheid gaat
hetpr1ma.
Pauline Dekker
'De fysieke schade van roken
tekent zich meestal na zo'n twintig
jaar roken af. De eerste longkankers
en hartaan vallen zien wij als mensen
rond de 35 à 40 jaar zijn. Benjamin
heen dus gelijk dat hij nu nog geen
gezondheids schade merkt: die is
zich nu geruisloos van binnen aan het
opbouwen.
Dikke kans dat zijn conditie wel
achteruit gaat. Als je twee mensen
hebt, een roker en een niet roker die
beiden evenveel trainen, is bij de
roker de conditie slechter. Dat komt
omdat er ook koolmonoxide in een
sigaret zit. Koolmonoxide gaat op de
rode bloedlichaampjes zitten, waar
eigenlijk zuurstof hoort te zitten.
Resultaat: minder zuurstof voor alle
weefsels, inclusief de spieren. Daar
naast is de schade in de portemonnee
wel voelbaar als je nog jong bent:
een pakje sigaretten per dag komt
neer op dik 2000 euro per jaar! Ook is
de nare geur uit je mond iets wat al
op jonge leeftijd bij rokers voorkomt.'
ZI.J
drogredenen
Nikee (16) drinkt
'Ik drink alleen in de weekenden, als ik een
feestje heb. Ik vind het gezellig en je wordt
er toch iets losser van. Het maakt ineens niet
meer uit dat ik totaal niet kan dansen, ik
doe het gewoon . Ik zou er wel mee kunnen
stoppen, als ik niet meer zou uitgaan. Als ik
gezellig met vriendinnen naar een feestj e
ga, is de verleiding om toch een drankje te
nemen alweer een stuk groter. Over twee jaar
word ik 1B en kan ik zelf alc o hol halen in de
supermarkt en in de kroeg. Al krijg ik het in de
kroeg meestal ook wel mee. Maar als ik het
straks ook legaal kanhalen, is dat natuurlijk
nog makkelijker.'
Drogreden: Drinken
hoort bij uitgaan.
Mireille de Visser:
'Het is een feit in Nederland: bij een feest
hoort alcohol. Zelfs kotsen van drank
vinden wij normaal. De beschikbaarheid van
alco holische dranken maakt dit hele
gebeuren natuurlijk ook makkelijker. We zijn
apen, en die apen na. Iedereen drinkt en dan
is het niet raar als jij dat ook doet. Degenen
die boven aan de apenrots staan, hebben
hier de meeste invloed op. Drinkt hij of zij
alcohol, dan is de kans groot dat jij dat ook
gaat
doen. Peer pressure noemen we dat. Heb je
al eens gedronken, dan geen je brein je bij
het zien van drank en drinkers- in het echt
of bijvoorbeeld in reclames - een wake-up
call. Je beloningssysteem staat dan "aan".
Schokkend is het dat veel volwassenen het al
lemaal wel oké vinden. Dan denken pubers
dat het niet gevaarlijk is. De omslag moet bij
hen komen. Zij zijn voorbeeldfiguren.'
Lees voor meer info ook Mireilles boeken: Onze
kinderen en alcohol en De alcoholvrije puber
.11'1 19
---_..-.;;:
 IK
ro en
Longarts Wanda de Kanter TEKST DITTY EIMERS

'De
BEELD MIEKE MEESEN

moderne
sig uet
IS
ontworpen
In haar spreekkamer ziet ze dagelijks de
verwoestende gevolgen van roken. Maar
Wanda de Ka nter weet zelf ook hoe

om
verslavend sigaretten zijn. Ze stak de eerste
op toen ze net 13 was. Ze stopt e toen ze
zwa nger was va n haar docht er, en begon
weer na de borstvoeding. Bij de volgende

kinderen
zwangerschap ging het net zo. Nat uurl ijk
vond ze dat het niet kon, een rokende
longarts. En ze was als de dood dat haar

verslaafd
kind eren het zouden merke n. 'Da a rom
deed ik het stiekem.' Ze stopte pas toen ze
haar dochter hoorde zeggen dat het haar
liefste wens was dat haar moeder ophield

te
met
roken. 'Wat rokers vreze n te verlieze n is hun
maatje , hun ingeslikte psycholoog, hun
pleziertj e. Allemaa l vals, maar het lijkt hee l

maken'
ec ht. Roken is ee n zeer emot ionele
verslaving. En hoe eerder je bent begonnen,
hoe dieper het erin hakt.'

Is dat de reden dat u zich op kinderen richt?

Longarts Wanda de Kanter is een van
de drijvende krachten achter de
campagne Rookalarm, waarbij
achtstegroepers actie voeren tegen
roken. 'Pubers zijn het belangrijkste
doelwit van de tabaksindustrie.'
Uw stichting Rookalarm stuurt 12-jarigen met
een draaiende camera naar supermarkten,
met de vraag waarom ze niet stoppen met
de verkoop van tabak.
'Van mijn patiënten gaat 85 procent dood.
De benauwdheid , de pijn, de angst, dat is
zo vreselijk. Ik probee r hun lijden te
verlichten. En ik spa n me samen met mijn
vriendin en collega Pauline Dekker al
jaren lang in om het aantal rokers omlaag te
brengen: met boeken, rookstoppoli's,
lezingen voor artsen en verpleegkundi gen.
Maar op een gegeven moment dac ht ik: dit
is waanzin, als er steeds zoveel jonge,
nieuwe rokers bijkomen. Die epidemie moet
gewoon stoppen.'
Denkt u dat kinderen niet aan roken zullen
beginnen door die filmpjes?
'Zo naïef ben ik niet. Alle kinderen in groep
7 en 8 vinden roken vies, ze weten "
J1'1 21
 Wanda de
Kanter(55)
is longarts
in
het Antoni van
Leeuwenhoek
ziekenhuis in
Amsterdam.
Samen met
longarts In de mod erne sigaret zitten ook honing ,
Pauline Dekker suiker, drop en allerlei andere zoet- en
richtte ze smaakstoffen. Allemaal om het inhaleren
de stichting
Rookpreventie makk elijker te mak en. Terwijl allang
Jeugd op, duidelijk is dat verbrande suiker zee r
die pleit voor
kankerverwekkend is. De sigaret van nu
vergaande
maatregelen is veel verslavender en kank erve rwek
om kinderen kender dan die van vijftig jaar geleden.'
tegen tabaks
verslaving te
besche rmen . Hoe snel raakt een kind verslaafd?
Zie: 'De eerste sigaret vinden ze allemaal
www.stichting
rookpreventie vies, maar dat is meestal snel over. Dat
jeugd .nl komt omdat nicotin e in het begin a lle
heel goed dat je er dood aan kunt gaan. Op die leeftijd rlei prettige gevoelens geeft: het werkt
weten ze zeker dat ze nooit willen roken. Maar twee ontspannend en activerend. Na een paar
jaar later is daar weinig van over. Dan is roke n stoer en weken zijn die effecten al verdwenen,
lekker, iets waardoor je erbij hoort. Met onze campagne maar de herinnering eraan niet. Om die
richten we ons niet op kinderen , maar op hun ouders. reden roken ze door, en begint het
We hopen dat die gaan denken: het is to ch van de hunk eren naa r een sigaret. Een kind
gekke dat voor een paar euro overal sigare tten te koop dat op zijn 12e of 13e in een maand één
zijn?' pakje heeft opgerookt, heeft al een
grotere kans om verslaaf d te raken.
Moor niemand dringt kinderen toch sigaretten op? 'Zestig Zelfs als het dire ct daarna stopt, is dat
procent van de kinderen van 8, 9 jaar kan al merken als effect pas na vijf jaar verdwenen. Ook
Marlboro en Came l opnoemen, blijkt uit onderzoek de waterpijp,
dat Rookalarm hee ft gedaan. Telk ens als ze in de die nu zo populair is
supermarkt komen, zien ze die enorme reclame muur onder jongeren,
werkt tabaksversla
van mooie pakjes. Dat draagt bij aan het beeld dat roke
ving in de hand. Het
n iets normaals is. Uit onderzoe k blijkt dat he t zien
ziet er gezellig uit
van sigaretten de kans verhoogt dat kinderen beginnen
en veel ouders
met roken. Het zijn niet alleen supermarkt en. Bij
denken dat het geen
verkooppunten staan grote afbeeldingen met raceaut o's
kwaad
met het logo van Mar lb oro erop. Bij andere krijgen
kinderen in ruil voor hun mailadres een aansteker of kan, maar het is
gewoon tabak en de
ee n and er cadeautj e. Dat weten we, omdat we dat hor 'Alle schadelijke stoffen
en van kinderen. Roken wordt nog steeds neergezet als
sto er en avontuurlijk en de hele marketing van kinderen blijven niet in het
water hang en. Een
sigaretten is erop gericht om kind eren aan het roken te
krijgen. Van de bijna vier miljoen rokers die Nederland
in groep 7 paar keer meedoe n
met een waterpijp
telt, sterft een kwart voor zijn 65e en tweederde van enaweten maakt de overstap
alle rokers sterft door het roken. Voor elke dode moet
weer een kind aan het roken worden gebracht. Ook de zeker dat naar sigaretten hee l
gemakkelijk.'
moderne sigaret is ontworpen om kinderen verslaafd te
mak en.'
ze nooit Hoe jonger je begint,
willen hoe moeilijker je

roken. Twee
Wat bedoelt u? stopt. Hoe komt dat?
'Honderd jaar geleden kon je tabak niet inhal ere n, 'Omdat het brein van
daar ging je vreselijk van hoesten . Inhaleren zorgt
ervoor dat de nicotine binnen zeven seconden door je jaar later is pubers nog niet is
uitgerijpt, is
hersens wordt opgenomen. Juist die extreem snelle
opname maak t roken zo verslavend. Eerst werd de
daar weinig zelfbeheersing
moeilijker; ze kunnen
tabak geroosterd, daarna werden hoestdempers
toegevoegd.
van over' minder goed nee
22

zeggen tegen dingen die slecht zijn. Ook
wordt het beloningsgebied in hun
hersenen door nicotine sterker
geactiveerd dan dat van volwass enen.
Daardoor zijn ze gevoeliger voor
tabaksverslaving.
In hun hers ens on tstaan a llerlei
ankertjes die gekoppeld worden aan het
roken van sigaretten : een gevoel van
geborgen heid, lol mak en, stoer doen.
Hoe jonger ze beginnen met roken, hoe
meer van die koppelingen in hun hersens
worden aangemaakt. Daarom is het voor
rokers die voor hun lSe zijn begonnen,
veel moeilijker om te stoppen dan voor
iemand die pas met 20 begon.'
Moeten ouders gewoon het goede
voorbeeld geven?
'Ja, zelf niet roken is een van de
belangrijkste dingen. Kinderen van
roke nde ouders gaan vaker roke n dan
van niet-rokende ouders. Als je het
echt niet kunt laten, doe het dan
desnoods
stie kem, als de kind eren er niet bij zijn.'
Roken is toch ook deels erfelijk bepaald?
'Dat is een wijdverbreide misvatting.
Alleen hoeveel je per dag rookt en hoe
makkelijk je ermee kunt stoppen, is voor
een deel erfelijk bepaald. Maar beginnen
met roken wordt door de omgeving
bepaald. Voor een groot deel is het
gewoon na-aperij. En onderschat ook de
kracht van de marketing niet. Volgens
geheime documenten richt die zich
vooral op kind eren als vervang ers voor
de 20.000 jaarlijkse volwassen
tabaksdoden in Nederland.'
Een beloning in hel vooruitzicht stellen als
ze tol hun 1Be niet roken, helpt dat ook?
'Als je zeker weet dat je kind nog niet
rookt, vind ik dat een goed idee. Maar
als je kind al versla afd is, heeft
verbieden niet zovee l zin meer. Je hebt
kans dat hij z'n kont tegen de krib gooit
en nog meer gaat roken. Beter is om
hem echt als verslaafde te behandelen.
Voer motiverende gesprekken: waarom
rook je, wat geeft het je? En wat raak je
kwijt
IK
ro en
'Ook de
waterpijp,
die nu zo
populair als je ermee stopt ? Leg uit hoe
1s onder tabaksvers laving werkt, geef hem
zelfvertrouwen zodat hij de
jongeren, groepsdruk beter kan weerstaan. En
werkt focus op stank en geld: wie wil er
zoenen met een asbak? Hoeveel geld
tabaks ben je wel niet kwijt aan sigaretten?
Dat spreekt jongeren meer aan dan
verslaving stoppen voor de gezondheid. Vijftig
vinden ze gruwelijk oud. Wat maakt
in de hana' het uit als ik dan een beetje loop te
puffen of een kop met rimpels heb,
denken ze.'
Sinds 1 januari mogen sigaretten
alleen nog aan jongeren van 18 jaar
en ouder worden verkocht . Wat
verwacht u van die maatregel?
'Dat is vooral goed nieuws voor de
taba ksindus tr ie. Die kan naar
buiten goede sier maken met steun
aan de lee ft ijdsverhoging, terwijl ze
weet dat die nauwelijks gehandhaafd
kan worden. Want hoe controleer je
60.000 verkooppunten van tabak met amper veertig
controleurs? Maak het roken liever twee keer zo duur,
verban sigaretten uit supermarkten en benzinestations
en verbied roken op het schoolple in. Dan halv eert het
aantal beginners, maakt onderzoek in andere landen
duidelijk.
Ouders zouden niet mee r moeten acceptere n dat hun
kinderen ziekmakend gedrag wordt aangeleerd. Ik zou
willen dat ze zich daar net zo over opwonden als over
comazuip en. Als je bedenkt dat vier miljoen mensen
roken, dat de meest en ver voor hun lSe begonnen en
dat meer dan de helft van de rokers doodgaat door het
roken... Nou ja, dan kun je toch niet anders dan razend
worden? Ik begrijp wel dat ouders zich er niet zo druk
om maken, want doodgaan aan roken is een ver-van
mijn-bed-show. Maar in het ziekenhuis komen al
vaders van 38, 39 met longkank er en jonge moeders
met beroertes. Als je dagelijks al die ellende ziet, wil je
gewoon niet dat die schattige kind ertjes van nu straks
in dezelfde shit terechtkomen.' 4tl
MEER INFO
• www.rookalorm.nl is ee n initiatief van
de stichting Roo kpreventie Jeugd.
• Zie oo k: www.nederland stop t.nu,
w ww.tabaknee. nl. www. rokeninfo.nl.
• Meer lezen ove r de waterpijp?
www.jmoude rs.nl/link/waterpijp
..nt 23
 VER
Zelf (stiekem) de ene n de andere opsteken
en dan tegen je pub r zeggen dat hij dat
vooral niet moet doe . Is dat geloofwaardig
opvoeden? Ja hoor! T p: vertel ze wat erin zit
(nagellakremover, ratt ngif, verfverdunner en
lijkenconser eermiddel).

2
TEKST ANNE ELZINGA

WANNEER MOET
IKMETMUN MAAR ALS IK
TAIAl<S HET ZELF
OPVOEDING NOU LEKKER
I ECilNNDI? VIND?

t
Op hun 12e heeft 5 procent wel eens
met roken geëxperimenteerd, op hun
lóe is dat 45 p roc e nt. Niet iedere en
is een volhouder: van de volwassenen
rookt 23 procent. Hoe jonger kinderen
met rok en b e ginn e n, ho e grot e r ec
ht er de kans dat ze verslaafd ra ken.
Met praten over roken kun je dus niet
vroeg
genoeg beginnen. Toch?
Nee , blijkt uit promoti e -ond erzoe k van
Marieke Hiemstra . Negen- tot elfjarigen
die met hun ouders prat e n ov e r roken,
blijken drie jaar later nauw e lijks mind e
r vaak een tre kje te hebben genomen
(11 proc ent) dan lee ftijdsg e not e n.
Volg ens Hiem stra kun je b eter
met je antirookboodschap beginnen
bij de overstap naar de middelbare
school : dan gaat rok en ec ht ee n
rol sp e le n.
Kan best zijn, maar een rok end e oud er is ee n
kleine ramp voor kinderen . Behalve dat we
allemaal zo langzam e rhand w e l w e t e n ho e
sc had e lijk m ee rok en is, h e bb e n zij ook nog ee
ns twe e maal zoveel kans om zelf aan de sigaret te
gaan als kind eren van niet-rok ers. Op kleuterlee f
tijd assoc ië ren zij rok en al met g ezelligh e id : do
en ze alsof ze als volwassenen zitten te eten, dan
ste ken ze na het din e r dri e kee r zo vaak een ima
ginair sigar e t je op als kinderen van niet-rok ers.
Deze kinderen kiezen ook vaker rokend e vrien
den uit. Uit ond erzoe k blijkt dat ro ken overgaat
van vad er op zoon en van moeder op doc ht e r.
Kun je het zelf toch niet laten, doe het dan niet
in het bijzijn van je kinderen . Hoewe l de m
eeste rok end e oud e rs binn e n roke n verbi ed
en (58
p ro ce nt), zijn ze daarin wel toleranter dan niet
rok end e oud e rs (90 p ro ce nt) . Dat je ze lf rookt,
beteke nt trouw e ns ni e t dat je je kind niet kunt
uitleggen waarom je niet wilt dat hij voor de bijl
gaat. Ook dan kan een goede tabakso pvo e
ding de kans op pa ffe nd nag esla c ht v e rkle ine n.
24

WATKANIK3
HETIESTE
DOEN?
Er zijn ver sc hill e nde mani e re n
waarop ouders hun kinderen kunnen
motiveren om niet (door) te ro ken. Zelf h
et goede voorbeeld geven is misschien
nog wel
het meest effect ief. Zelfs kinde ren van
ouders die jaren geled en gest opt zijn,
hebb en ee n verhoogd risic o om
te gaan roken. hoewe l de kans
kleiner wordt naarmate pa en ma
langer
g e le d e n zijn gestopt. Vandaag
nog stoppen is daarom het beste
advies
voor roke nd e oude rs. Niet to estaan dat
er in hui s g e rookt wor dt (en niks in
huis
hebben). werkt oo k ontm oed igend. En
dat verbod treff ied ereen: ook oma. ook
vrie nd en di e op visite kom en. Sommig e
o ud e rs denken dat ze klaar zijn als ze
hun kind een rijbew ijs o f reis he bb e n
beloofd als di e op zijn l 8e nog ni et is ge-
zwich t. Alléén zo'n niet-roken-af sp raa k
we rkt ec ht er ni e t. Prat en mo et
ook. Als oud ers en kind eren zich
5
daarbij op hun gemak voe len. geïn t
eressee rd zijn in e lkaar s m e n in g,
rustig zijn e n e lka ar begr ijp en, is d e
kans kle ine r dat ee n kind gaat roken
of daarmee doorgaat.
'DAN
MAAR
WATERPIJP,
DE
SHISHA
PENOF
[-SIGARET?
WI.J
l:.,abai
HOC
OVERTUIG IK
4
PUIERS OM
NIET
TEROKEN?
Als je 15 bent. waan je je onste rfe lijk: h et
tienerbrein is nog niet goed in staat om na
te den ken over c onseque nti es op lang e re
termijn. Pub ers zijn daarom niet zo g evoe lig
voor het argum ent dat ze lat er kanker kun
nen krijgen of and ere aand oe ning en. Ook
geloven ze er heilig in dat zij nie t verslaa fd
zullen raken: risico's in scha tt en is eve nmin
hun sterkste kant. Be ter is daarom ze te infor
mere n ove r wa t het nu me t ze do e t. Dat er
nag e lla kremove r. ratt engif. ve rfverdunner.
giffig chroom e n lijke ncons e rv ee rmidd e l
in di e 'st oe re' sigar e tt e n zit bijvoorb ee ld
(zie www.z itdat erec htin.n l). Dat het niet
lekker zoent met een mond vol rook. Dat je
klere n e n gest ylde haar ervan gaan st inken,
je tand en gee l wo rd en. En wat ze allemaal
kunnen do en van het ge ld dat ze uitspa re n
door niet te roken. Ee n n ie t -rokenafspraak
tot hun 78e houdt sommigen er ook vana f.
Nee ! De waterpijp is minst e n s e ve n
schade lijk: het bevat zware metalen,
er komt veel meer koolmonoxide vrij,
je krijgt vee rt ig kee r zovee l roo k
binnen
omda t een waterpijp sessie la nge r duurt
en het levert evenvee l nicotine op.
De shishapen (ee n waterve rd am pe
r in all e rle i kleure n en smaken) bevat
meestal gee n nicotine. maar wel stoffen
als pro p ylee ngly c ol en glyce ro l die bij
ve rhittin g gaan 'roken·.Omdat deze
pen n og maar net op de markt is, is niet
bekend ho e slec ht he t inhal e ren van
de d amp en op lang ere t e rmijn is. Wel is
duidelijk dat je er last van je luc htwegen
van kunt krijgen. ze lfs al na éé n tr ekje.
De e-sigaret lijkt ee n goed alternatief
voor roker s. maar is geen aanrad er voor
niet-roke rs. Dit ele ktronisc he apparaat
bevat nicotine en kanke rv e rwekkende
stoffen uit de e-vloe isto f. Ook van dit
produ ct we ten we nog niet hoe schade
lijk het op lang e te rm ijn is.
J I 25
 l2x
voor
,4 ,! 5
3 Lt
42o/o korting
€59,40

Het abonnement loopt

tot wederopzegging

TEKST ANNE EU INGA
ff
Maak
de
afspraak
van NIX
Als je duide lijk met je kind
afspreekt dat hij niet rookt
of drinkt tot zijn l8e, is er
geen misverstand tijdens
het uitgaan of op fee st jes.
Afsp raak is afspraak.
NIET
TE
VAAK
Niet de kwantite it,
maar de kwaliteit van
de c ommunicat ie
over roken of drin ken
telt: open, oprecht
belangste llend, eer
lijk,
respectvol, elkaar laten
uitpraten, goed luisteren;
maak er geen verhoor
van. Te veel erover
praten lijkt zelfs averechts
te werken.
WCCSO
DUIDELIJK LJ'
Vraag je ouders en kinde
ren naar de afspraken die
zij hebben gemaakt, dan
blijkt steevast dat ouders
vaker denken dat ze a lles
afgetikt hebben dan hun
kroost. Wees daarom
helder. Zet ze eventuee l
op papier . En zorg dat
een afspraak echt
wederzijds is, en geen
verkapt ouderlijk beve l.
IK
13 ge/ltpr e /ltt.ip/lt
kinderen tege n
ho uden dezelfde kant op
te gaan.
ie een
g.oed
momenl:,
Onderzoek wijst uit dat
het m ee st e ffe ctief is
om roken en drinken
aan de orde te ste lle n
als je kind een nieuwe
fa se ingaat (naar de
middelbare sc hoo l, h e
t ee rste fee stje). Dat
zijn de mom e nten
waarop ze met nieuw
gedrag in aanraking
komen.
NIETTE
NADRUKKELIJK
Veel
ners zijn a
tie
llerg isch voor
stichtende
opvoedpraatjes over
roken of drin ken.
Bete r is he t dit en
passant aan te snijden
in
gesp rekken d ie over
alle rlei andere dingen
gaan. Zaken die hem
wél inte ressere n .
paAt Je
bood,1rcfiap
aan
Ben je zelf een (vee l)
roker of drinker, be
trek dat dan in je
gesprek ken . Wees
eerlijk. Geef toe da t
het inderdaa d n iet
slim is. Zelfs in zo'n
geval kan praten
 • Durf emotioneel te
zijn.
• Wee s ni e
Praten over t bang voor
verzet of
NIX boze gezic ht
e n.
• Sluit

63
het
gespr ek
zo
mogelijk
positief
af/
Neem de tijd lac h sam e n .
• Zie verder:
Besp ree k he t www .hoep
akjijdataan.n l,
onder werp www.pratenm
niet uitsluitend etjekind.n l en
tussen neus en doe de gratis
lipp en door. In cursus.
een één-op
één-ge sprek ,H l 27

kun je je veel
beter op een
fa tsoenli jke en
construc tie ve
dialoog
concentreren.

Leg
uit
en
gee
f
informatie
Geef aan
waarom je
bepaa lde
regels stelt.
Weet waar je
het over hebt .
Bereid je voor.
Sluit aan bij zijn
leefwereld.
Ga dus liever in
op directe
gevolgen dan op
die in de verre
toekom st.

En verder:
• Verwa cht
niet dat je
kind je alles
ve rtelt .
deze j/m
special
gaat over
nix