913 ORIGENIS 944

justitia Dei naturæ solias motibus sciri, sed per do- A nium legis ; si autem ex lege accipit testimonium,
ctrinæ studium quæri ; et ideo dicit : ‹ Discite ju non ergo sine lege manifestata est. Quod cum inso
stitiam qui judicatis terram 3. Quamobrem ad lubile sit, nec aliqua possit ratione convelli , dicen
Dei justitiam agnoscendam nihil prorsus opitulabi dum est justitiam quidem Dei manifestari a Christo
tur lex naturæ , etiamsi videatur sentire aliquid de Jesu, præbente ei testimonium non lege naturæ,
humana justitia . Illa enim lex potest sentire quod quæ adhuc est utique exigua et parva ; sed lege
inter homines justum sit ut quod in se quis pati non Moysi ; non ea quæ secundum litteram , sed quæ
vult, hoc 512 ne proximo faciat . Nunquid natu secundum spiritum est, de qua idem dicit Aposto
raliter potest sentire (61 ) de illa justitia quæ dicit : lus : Quia lex spiritalis est . › Similiter autem
Videte ne faciatis justitiam vestram coram homi et prophetæ per eum qui in ipsis locutus est spiri
35
nibus ; et, ut nesciat sinistra tua quid faciat tum Dei. Est præterea et illa apud Apostolum de hoc
dextra tua ? Hæc et hujusmodi justa (62) di sermone, si quis diligentius observet, mira distin
ctare non potest lex naturæ ; et ideo dicit Aposto ctio . Moris est apud Græcos nominibus ǎpopa præ
lus : Nunc autem sine lege , › naturæ scilicet, ju poni , quæ apud nos possunt articuli nominari. Si
stitia Dei manifestata est 37, testimonium habens quando igitur Moysi legem nominat, solitum nomini
legis Moysi et prophetarum , in quibus sanctus Spiri B præmittit articulum ; si quando vero naturalem vult
tus multa per figuras et ænigmata de justitia Dei intelligi , sine articulo nominat legem . Et hoc ergo
scripserat. Et nolo mireris quod unum vocabulum in loco ubi dicit, Nunc sine lege justitia Dei ma
legis secundo in eodem loco positum diversa signifi nifestata est, articulum non habet ; in sequenti
cet. Invenimus hanc esse Scripturæ consuetudinem vero ubi dicit, Testificata a lege et prophetis, ▸
et in aliis locis : ut ibi 38 : Nonne vos dicitis , quia secundo in loco legem cum articulo posuit . Si ergo
adhuc quatuor menses sunt ut veniat messis ? Ele sufficienter patuit de legis appellatione diversitas,
vale oculos vestros , et videte regiones, quia albæ videamus nunc quæ justitia sine naturali lege ma
sunt ad messem . Nonne et hoc loco messis secundo nifestetur. Idem apostolus Paulus dicit de Christo ,
nominatą, primo ad corporalem messem refertur, quia factus est nobis sapientia a Deo, et justitia,
secundo ad spiritalem ? Et iterum in Evangelio cum et sanctificatio, et redemptio " . Hæc ergo justitia
dicit ad Samaritanam mulierem Salvator , Da Dei, quæ est Christus , manifestatur sine lege qui
mihi bibere " , et post responsum ejus iterum dein naturali , non tamen sine lege Moysi vel pro
dicit ad eam : Si scires quis est qui dicit tibi : phetis (66) . Dat enim ei testimonium lex sicut et
Da mihi bibere ; tu utique petisses eum , et dedis c ipse dicit : « Scrutamini Scripturas ; ipsæ sunt quæ
set tibi aquam vivam. Et iterum addidit ad eam : testimonium reddunt de me ** . , Nam lex quidem
Omnis qui bibit ex aqua hac , sitiet iterum ; qui naturalis potest occasiones præbere , et intellectum
autem biberit ex aqua quam ego do ei , non sitiet in dare, ut diximus, vel ad ea quæ inter homines agi
æternum . Vides quomodo et bibere , et aqua, æquitas poscit, vel ad hoc ipsum , ut esse sentiat
nunc quidem (63) corporaliter , nunc autem spiri Deum . De Christo autem quod sit Filius Dei , sen
taliter in uno eodemque accipitur loco ? Est et il tire naturaliter quis potest ? Ideo ergo sine hac (67 )
lic similiter positum , ubi cæcus a nativitate cura lege, justitia Dei , quæ est Christus, manifestata est ,
tur . Post hoc dicit Salvator : In judicium ego testificata ex lege Moysi et prophetis . Verum prius
veni in hunc mundum , ut qui non vident videant, et quam ad consequentia properemus, omittenda non
qui vident cæci fiant .› Nonne etiam hic et videre , videtur ne hæc quidem observatio, quod in peccato
et non videre nunc corporaliter , nunc spiritaliter quidem agnitionem posuit, in justitia vero manife
intelligitur ? Ita ergo etiam in hoc loco Apostolus cum stationem. Omne enim quod manifestatur , lux
sine lege dicit justitiam Dei manifestari , naturæ lex est ** ; › et si quod manifestatur lux est, peccatum
intelligitur ; cum vero dicit : Testificata a lege quod lux non est non manifestatur, sed agnoscitur.
et prophetis, Moysi legem designat. Quod si adhuc D Ego sic accipio et illud: Nib.l occultum quod non
tibi minus planum putatur esse quod diximus , addle manifestetur, nec opertum quod non reveletur ".
mus etiam hæc Si enim videtur quod (64) eadem Sed ad propositum revertamur. Lex ergo et pro
lex sit de qua dicitur : Nunc autem sine lege justi phete testes sunt justitia Dei ; quæ justitia per fi
tia Dei manifestata est, quæ est et illa de qua dem Jesu Christi manifestatur in omnes credentes,
ait Testificata a lege et prophetis ; si quidem in quibus nulla est distinctio , utrum ex Judæis ,
sine lege (65) manifesta !a est, non accipit testimo an ex gentibus credant. Vide autem quia manife

63 Sap. 1, 1 ; Psal. 1 , 10. " Tob. IV, 6. 35 Matth. vi , 1. ibid . 3. 37 Rom . 111 , 21 . 39 Joan. IV,
35. 39 ibid. 7 , 10. 40 ibid. 13. 41 Joan . 18, 1 seq. 42 ibid. 39. 43 Rom . vii , 14. * I Cor. 1, 50.
** Joan. v, 39. 46 Ephes. v, 13. 47 Luc. vi , 17.
(61 ) Al, ( sentiri. › (64) Editi, ‹ si tibi videtur, quod , › etc.
(62) Hæc et hujusmodi justa. Sic mss . et Raba (65) Al. , Hæc quidem quæ sine lege , etc. ,
nus. At editi, hanc et hujusmodi justitiam. › male.
(63) Sic mss. Editi vero , Et bibere ex aqua , nunc (66 ) Al. , ‹ vel prophetarum. ›
quidem, etc. (67) Hac. Deest in antea editis.