Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp.

HCM
LOGO
Khoa Công nghệ Hóa học & Thực phẩm
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ HÓA HỌC

HÓA ĐẠI CƯƠNG

CHƯƠNG 7: DUNG DỊCH ĐIỆN LY

GV: Huỳnh Nguyễn Anh Tuấn

1
 Mục tiêu chương

 Dung dịch điện ly.

 Tính chất dung dịch điện ly mạnh và

yếu.

 Sự điện ly của nước và chỉ số pH.

 Sự điện ly của chất điện ly khó tan

2
 1. Caùc dung dòch Axit, Bazô, muoái trong nöôùc

 Acid: HCl, H2SO4, HNO3…

 Baz: NaOH, KOH, Ba(OH)2, Ca(OH)2, NH4OH

 Muối: NaCl, KNO3, CaCO3, BaCl2, NH4Cl…

NaCl

3
 1. Caùc dung dòch Axit, Bazô, muoái trong nöôùc

Dung dịch Cm, m Ks ts (lý thuyết) ts’ (thực tế) i

C6H12O6 1 0,5 0,5 0,5 1

HCl 1 0,5 0,5 1 2

Ba(OH)2 1 0,5 0,5 1,5 3

Al2(SO4)3 1 0,5 0,5 2,5 5

C6H12O6  C6H12O6 Ba(OH)2  Ba2+ + 2 OH-

100 100 100 100 200
Cation

Anion
HCl  H+ + Cl- Al2(SO4)3  2Al3+ + 3 SO42-
100 100 100 100 200 300

4
 1. Caùc dung dòch Axit, Bazô, muoái trong nöôùc

 Caùc dung dòch axit, baz vaø muoái trong nöôùc khoâng tuaân theo
caùc ñònh luaät Raoul, Vant’ Hoff → coù giaù trò thöïc nghieäm lôùn
hôn.

 Ñeå nghieäm ñuùng nhöõng ñònh luaät treân, phaûi theâm vaøo moät heä
soá ñieàu chænh i > 1; goïi laø heä soá ñaúng tröông hay heä soá Vant’
Hoff.

 Caùc dung dòch axit, baz, muoái trong nöôùc coù tính daãn ñieän

5
 2. Lyù thuyeát ñieän li Arrhenius vaø Kablucoâp

 Thuyeát ñieän li Arrhenius: ngay sau khi hoøa tan vaøo nöôùc caùc
chaát axit, baz vaø muoái phaân li thaønh caùc ion döông (cation) vaø
aâm (anion).

 Söï phaân li thaønh ion cuûa caùc chaát tan trong dung dòch (hay khi
noùng chaûy) ñöôïc goïi laø söï ñieän li.

 Chaát phaân li thaønh ion trong dung dòch (hay khi noùng chaûy)
ñöôïc goïi laø chaát ñieän li.

 Ví duï: dung dòch KCl 0,2M coù i = 1,81, khi loaõng voâ cuøng i = 2

6
 2. Lyù thuyeát ñieän li Arrhenius vaø Kablucoâp

 Haïn cheá cuûa Arrhenius: khoâng tính ñeán söï töông taùc giöõa
caùc tieåu phaân trong dung dòch.

 Kablucov (Каблуков): söï ñieän li

laø söï phaân li cuûa caùc chaát tan döôùi
taùc duïng cuûa caùc tieåu phaân dung
moâi thaønh nhöõng ion sonvat hoùa.

7
 3. Ñoä ñieän ly

 Khả năng điện ly của các chất có giống

nhau không?

 Xét sự điện ly của hai dung dịch loãng

HCl và HF trong nước.

 Mời xem Clip minh họa.

8
10 phân HCl  H+ + Cl-
tử
Ban đầu 10
HCl
H+ Điện ly 10 10 10
Cl-
Xong 0 10 10

10 phân HF  H+ + F-
tử
Ban đầu 10
HF
H+ Điện ly 1 1 1
F-
Xong 9 1 1
9
 3. Ñoä ñieän ly

Caân baèng ñieän li: Am Bn  mAn   nB m 

Ñeå ñaëc tröng cho khaû naêng Ñoä ñieän li α laø tæ soá giöõa caùc
phaân li caùc chaát ñieän ly trong phaân töû ñaõ phaân li thaønh ion
dung dòch ta söû duïng ñaïi löôïng (n) treân toång soá phaân töû ñaõ
ñoä ñieän ly α hoøa tan trong dung dòch (no)

YÙ nghóa: neáu noùi dung dòch HF

n
trong nöôùc ôû 25oC coù ñoä ñieän li 
α = 0,09 thì coù yù nghóa gì? no
10
 3. Ñoä ñieän ly
 Caùc chaát ñieän li maïnh: phaân li hoaøn toaøn thaønh ion trong dung
dòch neân coù α = 1 (caùc axit vaø baz voâ cô maïnh vaø ñaïi ña soá caùc
muoái trung tính).
 Caùc chaát ñieän li yeáu: trong dung dòch khoâng phaân li hoaøn toaøn
neân coù α < 1 (caùc axit vaø baz voâ coâ yeáu, caùc axit vaø baz höõu cô,
coù theå keå caû moät soá muoái acid hoaëc muoái baz.
Khi xeùt trong dung dòch 0,1N ta coù:

 Caùc chaát ñieän li maïnh: α > 30%

 Caùc chaát ñieän li yeáu: α < 3%

 Caùc chaát ñieän li trung bình: 3% < α < 30%

11
 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán α

 AÛnh höôûng cuûa dung moâi: söï phaân li cuûa chaát tan thaønh ion
thöôøng xaûy ra yeáu trong dung moâi coù cöïc yeáu, vaø ngöôïc laïi.

 AÛnh höôûng cuûa noàng ñoä: ñoä ñieän li taêng khi noàng ñoä dung dòch
giaûm, vaø ngöôïc laïi.

 AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä: ñoä ñieän li taêng khi taêng nhieät ñoä
(khoâng hoøan toaøn ñuùng 100%) vì ña soá tröôøng hôïp quaù trình
ñieän li thöôøng keøm theo söï thu nhieät.

12
 4. CAÂN BAÈNG TRONG DUNG DÒCH CHAÁT
ÑIEÄN LI YEÁU

100 HF ↔ H+ + F-
phân tử
Ban đầu 100
HF
H+ Điện ly 10 10 10
F-
Xong 90 10 10

13
 4.1 Ñaëc ñieåm

 Ñoái vôùi chaát ñieän li yeáu, quaù trình ñieän li cuûa chuùng trong
dung dòch laø quaù trình thuaän nghòch.

 Trong dung dòch coù caân baèng ñoäng giöõa caùc phaân töû trung
hoøa vaø ion cuûa noù.

n m
Am Bn  mA  nB

14
 4.2 Caân baèng ñieän li vaø haèng soá ñieän li

n m [ An  ]m [ B m  ]n
Am Bn  mA  nB K
[ Am Bn ]

 K: haèng soá ñieän li hay haèng soá ion hoùa.

 Caân baèng ñieän li tuaân theo ñònh luaät taùc duïng khoái löôïng.

 K laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho moãi chaát ñieän li vaø dung moâi

vaø chæ phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä.

15
 4.3 Moái lieân heä giöõa K, α vaø C

C phân HF ↔ H+ + F-
tử HF
Ban đầu C
HF
H+
Điện ly Cꬰ Cꬰ Cꬰ
F-
Xong C- Cꬰ Cꬰ Cꬰ

[ An  ]m [ B m  ]n
K
[ Am Bn ]
Khi chất điện ly
K
𝑲=
𝑪𝜶. 𝑪𝜶
𝑲=
𝑪𝜶𝟐 quá yếu

𝑪 − 𝑪𝜶 𝟏−𝜶 1-ꬰ≈1 C
16
 4.3 Moái lieân heä giöõa K, α vaø C
 
 Xeùt caân baèng ñieän li ñôn giaûn: AB  A  B

C: noàng ñoä ban ñaàu cuûa AB K


α: ñoä ñieän li C

 Ñoái vôùi chaát ñieän li AmBn coù m hoaëc n lôùn hôn 1, söï phaân li
xaûy ra theo töøng baäc vaø moãi baäc coù haèng soá ñieän li ñaëc tröng.

 Thöïc teá, chæ xeùt baäc phaân li thöù nhaát. Do haèng soá ñieän li baäc
thöù 2, thöù 3 luoân luoân nhoû hôn haèng soá baäc thöù nhaát nhieàu
(khoaûng 10-5 laàn)
17
 4.3 Moái lieân heä giöõa K, α vaø C
H2SO4  2H+ + SO42-
C 2C C

H2CO3 ↔ H + + HCO3- K1 = [H + ][HCO3-]/H2CO3 = 4,7.10-3

C Cꬰ,
HCO3- ↔ H + + CO32- , K2 = [H + ][CO32-]/HCO-3 = 4,3.10-7

Ví dụ: Tính nồng độ ion H+ trong dung dịch H2CO3 0,01 M ở 25oC. Biết hằng số điện
ly K1 = 4,7.10-3 và K2 = 4,3.10-7.
Do K1 > K2 khoảng 104 nên chỉ tính bậc điện ly thứ nhất:
H2CO3 ⇌ H + + HCO3-
Nồng độ ban đầu C
Nồng độ phân ly C𝛼 C𝛼 C𝛼
Nồng độ cân bằng C - C𝛼 C𝛼 C𝛼

K
 [H + ] = Cα = C = KC = 4,7.10−3 . 0,01 = 6,9.10−3 M
C
18
1) Tìm haèng soá ñieän li cuûa axit axetic bieát raèng trong
dung dòch 0,01M ñoä ñieän li cuûa noù laø 4,3%.

19
2) Tìm ñoä ñieän li axit HCN 0,05M, bieát noù coù
pKa = 9,15

20
3) Axit HNO2 coù K = 5.10-4. Hoûi noàng ñoä dung dòch cuûa
noù laø bao nhieâu ñeå ñoä ñieän li cuûa noù baèng 20%.

21
5. DUNG DÒCH CHAÁT ÑIEÄN LI MAÏNH

22
 5.1 Ñaëc ñieåm

 Trong dung dòch nöôùc caùc chaát ñieän li maïnh thöïc teá
phaân li hoaøn toaøn thaønh ion.
AB = A+ + B-

 Trong dung dòch chaát ñieän li maïnh khoâng coù caùc

phaân töû trung hoøa cuûa chaát ñieän li toàn taïi.
 α luoân baèng 1
 i luoân laø nhöõng soá nguyeân

 ñoä daãn ñieän khoâng thay ñoåi khi pha loaõng dung dòch.
23
 Thöïc teá coù ñuùng nhö vaäy khoâng?

 α chæ baèng 1 khi pha loaõng dung dòch voâ cuøng

 Heä soá i chæ tieán ñeán caùc soá nguyeân khi dung dòch
ñöôïc pha loaõng voâ cuøng
 Ñoä daãn ñieän ñöông löôïng chaát ñieän li maïnh taêng
leân theo ñoä pha loaõng dung dòch maëc duø soá ion
trong dung dòch khoâng thay ñoåi.

24
 5.2 Lyù thuyeát töông taùc ion

 Do söï phaân li hoaøn toaøn cuûa chaát ñieän li maïnh maø trong dung
dòch coù noàng ñoä ion lôùn.

 Caùc ion ôû gaàn nhau

 Xuaát hieän löïc huùt töông hoã giöõa caùc ion

 Caùc ion khoâng coøn hoaøn toaøn töï do chuyeån ñoäng

 xuaát hieän söï lieân hôïp ion

 khi pha loaõng caùc lieân hôïp ion phaân li thaønh caùc ion
ñôn giaûn
25
Lực hút tương hỗ giữa các ion

1000 ion Na+

1000 ion Na+
1000 ion Cl-
1000 ion Cl-

26
 6. SÖÏ ÑIEÄN LY CUÛA NÖÔÙC VAØ CHÆ SOÁ HYDRO pH

• Nước không dẫn điện

• Đo được, phát hiện được dòng điện rất nhỏ chạy qua trong nước.
• Nước có dẫn điện nhưng RẤt YẾU
• Trong nước tồn tại tác nhân dẫn điện
• Vậy, nước có thể điện ly, nhưng điện ly rất yếu

27
 6. SÖÏ ÑIEÄN LY CUÛA NÖÔÙC VAØ CHÆ SOÁ HYDRO pH

• H2O ↔ H+ + OH-, chỉ xảy ra đến cân bằng, đặc trưng bằng 1 hscb K

𝑯+ [𝑶𝑯−]
𝑲=
[𝑯𝟐 𝑶]

𝑲[𝑯𝟐 𝑶] = 𝑯+ [𝑶𝑯−] = 𝒄𝒐𝒏𝒔𝒕

𝑲𝒏 = 𝑯+ [𝑶𝑯−] = 𝒄𝒐𝒏𝒔𝒕  Kn gọi là tích số ion của nước

 Kn phụ thuộc vào nhiệt độ

T, oC 0 10 18 20 22 25 30 40 50
Kn.1014 0,13 0,36 0,74 0,86 1,00 1,27 1,89 3,80 5,95

28
 6.1 Caân baèng ñieän li cuûa nöôùc vaø tích soá ion cuûa nöôùc

 Nöôùc laø chaát ñieän li raát yeáu:

H2O ↔ H+ + OH Khi T ≈ 25oC Kn = [H+][OH-] = 1014

Dung dòch coù tính trung tính:

[H+] = [OH-] = 107mol/lit

HCl NaOH
Dung dòch coù tính axít:
H2O
[H+] > [OH-] vaø [H+] > 107 mol/lit
H+ OH-
Dung dòch coù tính baz

[H+] < [OH-] vaø [H+] < 107 mol/lit

29
 6.2 Chæ soá hyñro pH vaø moâi tröôøng dung dòch
 Ñeå xaùc ñònh tính chaát dung dòch thuaän lôïi hôn, thay cho noàng
ñoä ion [H+] ngöôøi ta duøng chæ soá hyñro pH:
pH =  lg [H+]
pOH =  lg [OH-]
pH + pOH = 14
Dung dòch coù tính trung tính: pH = lg107 = 7
Dung dòch coù tính axít: pH < 7
Dung dòch coù tính baz: pH > 7
Acid Baz
7
0 14
Trung tính
30
6.3 Tính pH caùc dung dòch loaõng acid, bazô trong nöôùc

1) Đối với các dd acid mạnh: HCl, HNO3, H2SO4…

HA  H+ + A-
C C
H2A  2H+ + A2-
C 2C

Ví dụ 1: tính pH của dd HCl 0,001M và H2SO4 0,001M.

HCl  H+ + Cl- pH = -lg[H+] = -lg 0,001 = 3

0,001 0,001

H2SO4  2H+ + SO42- pH = -lg[H+] = -lg 0,002 = 2,7

0,001 0,002

31
 6.3 pH caùc dung dòch loaõng acid, bazô trong nöôùc

2) Đối với các dd baz mạnh: NaOH, KOH, Ba(OH)2…

MOH  M+ + OH-
C C
M(OH)2  M2+ + 2OH-
C 2C

Ví dụ 2: tính pH của dd NaOH 0,001M và Ba(OH)2 0,001M.

NaOH  Na+ + OH- pOH = -lg[OH-] = -lg 0,001 = 3

0,001 0,001 pH = 14 – 3 = 11

Ba(OH)2  Ba2+ + 2OH- pOH = -lg[OH-] = -lg 0,002 = 2,7

0,001 0,002
pH = 14 – 2,7 = 11,3

32
 6.3 pH caùc dung dòch loaõng acid, bazô trong nöôùc

3) Đối với các dd acid yếu: HF, HCN, H2CO3, H3PO4..

HA ↔ H+ + A-
C ꬰC
H2A ↔ H+ + HA-
C ꬰC
Ví dụ 3: Tính pH của dung dịch HCN 0,001M độ điện ly 3%
HCN ↔ H+ + CN- pH = -lg(0.03.0,001) = 4,52
C ꬰC
Ví dụ 4: tính pH của dd H2CO3 0,001 M, K = 4,3.10-7.
H2CO3 ↔ H+ + HCO3-
C ꬰC
𝑲
𝒑𝑯 = −𝒍𝒈 𝑪. 𝜶 = −𝒍𝒈𝑪. = −𝒍𝒈 𝑲𝑪 = −𝒍𝒈 𝟒, 𝟑. 𝟏𝟎−𝟕 . 𝟎, 𝟎𝟎𝟏 = 𝟒. 𝟕
𝑪

33
 6.3 pH caùc dung dòch loaõng acid, bazô trong nöôùc

4) Đối với các dd baz yếu: NH3, amine…

NH3 + H2O ↔ NH4+ + OH-
C ꬰC
Ví dụ 4: Hòa tan 0,034 gam NH3 vào nước được 2 lít dung dịch A. Hãy tính pH
của dung dịch A. Biết pKb, NH3 = 4,75.

𝒂 𝟎, 𝟎𝟑𝟒
NH3 + H2O ↔ NH4+ + OH- 𝑵𝑯𝟑 = = = 𝟎, 𝟎𝟎𝟏𝑴 = 𝑪
𝑴. 𝑽 𝟏𝟕. 𝟐
C ꬰC

𝑲
𝒑𝑶𝑯 = −𝒍𝒈 𝑪. 𝜶 = −𝒍𝒈𝑪. = −𝒍𝒈 𝑲𝑪 = −𝒍𝒈 𝟏𝟎−𝟒,𝟕𝟓 . 𝟎, 𝟎𝟎𝟏 = 𝟑, 𝟗
𝑪

pH = 14 – 3,9 = 10,1
34
 6.3 pH caùc dung dòch loaõng acid, bazô trong nöôùc

 Axít vaø baz yeáu ña baäc: thöôøng chæ xeùt baäc ñieän li thöù nhaát vaø
tieán haønh nhö treân.

Ví duï: Tính pH cuûa dung dòch axit H2CO3 trong nöôùc coù noàng ñoä
0,01M bieát haèng soá ñieän li baäc thöù nhaát laø 4,3.10-7.

Söï ñieän ly baäc nhaát cuûa axit H2CO3:

[ H 3O  ][ HCO3 ]
H2CO3 + H2O ↔ H3O+ + HCO3- K a1   4,3.10 7
[ H 2CO3 ]

1 1
pH  (  lg K a1  lg Ca )  (  lg 4,3.10 7  lg 10 2 )
2 2
1
pH  (7  0,65  2)  4,19
2
35
 Ví duï 1

Tính pH cuûa töøng dung dòch sau:

a. HCl 0,001M
b. HNO3 5,2.10-4 M
c. Hoøa tan 2g NaOH vôùi 0,56g KOH thaønh 2l dung dòch.
d. Theâm 25ml nöôùc vaøo 5ml dung dòch HCl pH = 1
e. Tính pH của dung dịch axit formic 0,001M. Biết pKa = 3,752

pH = 1
25ml
nước [H+ ] = 0,1 M
Số mol ionH+ = 0,1x5 = 0,5 mmol
5ml [H+] sau trộn = 0,5/30
HCl
pH = -lg(0,5/30) = 1,8
pH 1

36
 Ví duï 2

a) Theâm 10ml dung dòch KOH vaøo 15ml dung dòch

H2SO4 0,5 M, dung dòch coøn dö axit. Theâm tieáp 3ml
dung dòch NaOH 1M vaøo thì dung dòch vöøa trung hoøa.
Tìm noàng ñoä mol cuûa dung dòch KOH.
ÑS: 1,2M

b) Troän laãn dung dòch HCl 0,2M vôùi dung dòch H2SO4
0,1M theo tyû leä 1:1 veà theå tích. Ñeå trung hoøa 100ml
dung dòch thu ñöôïc caàn bao nhieâu ml dung dòch
Ba(OH)2 0,02M?
ÑS: 500ml
37
 Ví duï 3

(A) laø dung dòch HCl coù pH = 1.

(B) laø dung dòch Ba(OH)2 coù pH = 13.

a. Tính noàng ñoä mol cuûa chaát tan, noàng ñoä mol cuûa töøng
ion trong dung dòch A vaø dung dòch B.

b. Troän 2,25 l dung dòch A vôùi 2,75l dung dòch B ñöôïc

dung dòch C. Tìm pH cuûa dung dòch C.

ÑS: pH=12

38
 6.4 Chaát chæ thò
 Chất chỉ thị màu là các chất có khả năng thay đổi màu sắc trong
những điều kiện nhất định của môi trường.
 Chaát chæ thò maøu laø nhöõng axít hoaëc baz höõu cô yeáu maø daïng phaân
töû vaø daïng ion cuûa noù coù maøu saéc khaùc nhau vaø tuøy thuoäc vaøo pH
cuûa moâi tröôøng maø toàn taïi ôû daïng naøy hay daïng kia.

HInd + H2O ↔ H3O+ + Ind-

Dạng acid Dạng baz

Chất chỉ thị Tính chất Màu dạng acid Khoảng chuyển màu pH Màu dạng baz

Phenolphthalein Acid Không màu 8 - 10 Hồng

Đỏ cresol Acid vàng 7,2 – 8,8 Đỏ
Lambromtimol Acid vàng 6,0 – 7,6 lam
Methyl da cam Baz Đỏ 3,1 – 4,4 vàng
Đỏ methyl Baz Đỏ 4,4 – 6,2 vàng
39
 7. SÖÏ ÑIEÄN LI CUÛA CHAÁT ÑIEÄN LI KHOÙ TAN

AgNO3 + NaCl = AgCl  + NaNO3

Ag+ + Cl- = AgCl 

 Các cặp ion nào sau đây không tồn tại cùng
AgNO3 Ag+
AgCl nhau trong dung dịch: Ag+, Cl-
NaCl
Cl-
H2O  Chất kết tủa = chất ít tan
AgCl AgCl
 AgCl ↔ Ag+ + Cl-
40
 7.1 Caân baèng dò theå cuûa chaát ñieän li khoù tan

 Caùc chaát ñieän li khoù tan: hyñroxyt vaø muoái khoù tan.

 Tan trong nöôùc raát ít neân dung dòch thu ñöôïc coù noàng
ñoä raát loaõng.

 Trong dung dòch coù caân baèng dò theå giöõa chaát ñieän li
khoù tan vaø caùc ion cuûa noù.

 Ví duï: caân baèng ñieän li cuûa muoái khoù tan AgCl

AgCl (r) ↔ Ag+ (dd) + Cl (dd)

41
 7.1 Caân baèng dò theå cuûa chaát ñieän li khoù tan

[ Ag  ][Cl  ]
AgCl (r) ↔ Ag+ (dd) + Cl (dd) K
[ AgCl ]

K [AgCl] = [Ag+][Cl] = const = T

 T laø haèng soá (taïi nhieät ñoä nhaát ñònh) vaø ñöôïc
goïi laø tích soá tan cuûa AgCl

42
 7.2 Tích soá tan vaø ñoä tan

 Ñònh nghóa : Tích soá tan cuûa chaát ñieän li khoù tan laø tích soá noàng
ñoä caùc ion töï do vôùi soá muõ töông öùng cuûa chaát ñieän li khoù tan
trong dung dòch baõo hoøa cuûa noù vaø laø ñaïi löôïng khoâng ñoåi taïi
nhieät ñoä nhaát ñònh.

Vôùi chaát ñieän li khoù tan AmBn

AmBn ↔ mAn+ + nBm-

T = [An+]m[Bm]n
43
 YÙ nghóa cuûa T

 Ñaëc tröng cho tính tan cuûa chaát ñieän li khoù tan

 Ở 25oC

H2O H2O H2O

 Ñònh tính: T caøng nhoû
AgCl AgBr AgI
chaát ñieän li caøng khoù
tan.
T=1,6.1010 T= 7,7.1013 T= 1,5.1016
= [Ag+][Cl-] = [Ag+][Br-] = [Ag+][I-]
Tan nhiều nhất Tan ít nhất
44
 YÙ nghóa cuûa T

Khi bieát tích soá tan T coù theå tính ñöôïc ñoä tan
 Ñònh löôïng
mol S (mol/l) cuûa chaát ñieän li khoù tan.

AmBn ⇌ mAn+ + nBm-

S, mol/l mS nS

𝑻 = (𝒎𝑺)𝒎 (𝒏𝑺)𝒏
T Am Bn
𝑻 = 𝒎𝒎 𝒏𝒏 𝑺𝒎+𝒏 S  mn m n
m n

45
 YÙ nghóa cuûa T

Ví duï: Cho tích soá tan cuûa Zn(OH)2 ôû 25oC baèng 1.1017. Tính ñoä tan mol/lit

vaø g/lít cuûa Zn(OH)2 ôû 25oC trong nöôùc. Bieát Zn = 65, H = 1, O = 16.

Zn(OH)2 ↔ Zn2+ + 2OH-

T 3 1.10  17
S3   1,36.10  6 mol / lít
T Am Bn 4 4
S  mn
mmnn
S g/l = S mol/l x M = 1,36.10-6. 99 = 1,34 . 10-4 g/l

46
 Độ tan trong dung dịch có ion

Cho tích soá tan cuûa Zn(OH)2 ôû 25oC baèng 1.1017.

a) Tính ñoä tan mol/lit vaø g/lít cuûa Zn(OH)2 ôû 25oC trong nöôùc.
b) Tính ñoä tan mol/lit vaø g/lít cuûa Zn(OH)2 ôû 25oC trong dung dịch
ZnCl2 0,01M
T 3 1.10  17
S3   1,36.10  6 mol / lít
4 4

S g/l = S mol/l x M = 1,36.10-6. 99 = 1,34 . 10-4 g/l

b) Zn(OH)2 ↔ Zn2+ + 2OH- 𝑻 = (𝑺′ +𝟎, 𝟎𝟏)(𝟐𝑺′)𝟐 = 𝟏𝟎−𝟏𝟕

S’ S’ 2S’

ZnCl2 ↔ Zn2+ + 2Cl- 𝑻 = (𝑺′ +𝟎, 𝟎𝟏)(𝟐𝑺′)𝟐 = 𝟏𝟎−𝟏𝟕

0,01 0,01 0,02
S’ = 1,58.10-8 mol/l

47
 7.3 Ñieàu kieän keát tuûa vaø hoøa tan chaát ñieän li khoù tan

 Hình thành keát tuûa: Tích soá noàng AmBn ↔ mAn+ + nBm-
ñoä caùc ion (vôùi soá muõ töông öùng)
cuûa chaát ñieän li trong dung dòch [𝑨𝒏+ ]𝒎 [𝑩𝒎− ]𝒏 > 𝑻𝑨𝒎𝑩𝒏
lôùn hôn tích soá tan cuûa noù ôû nhieät
ñoä khaûo saùt.
 Hoøa tan kết tủa: Tích soá noàng
ñoä caùc ion (vôùi soá muõ töông
[𝑨𝒏+ ]𝒎 [𝑩𝒎− ]𝒏 < 𝑻𝑨𝒎𝑩𝒏
öùng) cuûa chaát ñieän li trong dung
dòch nhoû hôn tích soá tan cuûa noù
ôû nhieät ñoä khaûo saùt.
48
 Ví dụ minh họa

1. ÔÛ 25oC tích soá tan cuûa BaSO4 baèng 1,1.10-10. Khi troän ñuùng 200ml dung
dòch BaCl2 0,004M vôùi ñuùng 600ml dung dòch K2SO4 0,008M thì keát tuûa coù
xuaát hieän khoâng?
BaSO4 ↔ Ba2+ + SO42-
Ba2+ 8.10-4 mol Điều kiện : [Ba2+][SO42-] > TBaSO4

Cl- 16.10-4 mol BaCl2  Ba2+ + 2Cl-

800 ml 8.10-4 mol 8.10-4 mol
K+ 9,6.10-3 mol = 0,8 lit
Số mol BaCl2 = 0,2 x 4.10-3 = 8.10-4 mol
SO42- 4,8.10-3 mol [Ba2+] sau trộn = 8.10-4/ 0,8 = 10-3 M

Sau khi trộn K2SO4  2 K+ + SO42-

4,8.10-3 mol 4,8.10-3 mol
[Ba2+][SO42-] = 10-3 x 6.10-3 = 6.10-6 > T
Số mol K2SO4 = 0,6 x 8.10-3 = 4,8.10-3 mol
Vậy, kết tủa có sinh ra [SO42-] sau trộn = 4,8.10-3/ 0,8 = 6.10-3 M

49
 Ví duï 1
1. Ñoä tan mol cuûa Ag3PO4 ôû 18oC laø 1,6.10-5M. Tìm tích
soá tan cuûa Ag3PO4.

2. Ñoä tan cuûa PbSO4 (M=303) trong nöôùc ôû nhieät ñoä

thöôøng laø 0,038g trong 1000ml dung dòch. Tìm tích soá
tan cuûa PbSO4 taïi nhieät ñoä naøy.

3. Tích soá tan cuûa Mg(OH)2 ôû 25oC laø 1,2.10-11. Tính ñoä
tan mol cuûa Mg(OH)2 taïi nhieät ñoä treân.

4. Tích soá tan cuûa Pb3(PO4)2 ôû nhieät ñoä phoøng laø 7,9.10-
43. Tính ñoä tan mol cuûa noù taïi nhieät ñoä phoøng.

50
 Ví duï 2
1. ÔÛ 25oC tích soá tan cuûa SrSO4 baèng 3,8.10-7. Khi troän
1 theå tích dung dòch SrCl2 0,002M vôùi cuøng 1 theå tích
dung dòch K2SO4 0,002M thì keát tuûa coù xuaát hieän
khoâng?
2. ÔÛ 25oC tích soá tan cuûa BaSO4 baèng 1,1.10-10. Khi troän
ñuùng 200ml dung dòch BaCl2 0,004M vôùi ñuùng 600ml
dung dòch K2SO4 0,008M thì keát tuûa coù xuaát hieän
khoâng?
3. Laáy 100ml dung dòch amoni oxalat trong ñoù coù
0,0248g chaát tan (NH4)2C2O4 trong moät lít dung dòch,
troän vôùi 100ml dung dòch baõo hoøa CaSO4. Ñoä tan cuûa
CaSO4 laø 2g/l. Keát tuûa CaC2O4 coù xuaát hieän khoâng?
Bieát tích soá tan cuûa noù laø 1,3.10-9.
51
 Ví duï 3

a. Tích số tan của Fe(OH)3 ở 25oC là

1,1.10-36. Tính độ tan mol/lít, độ tan gam/lít
và pH của dung dịch bão hòa Fe(OH)3 ở
nhiệt độ trên.

b. A là dung dịch NaOH 0,01M, B là dung

dịch H2SO4 pH = 2. Trộn 500ml dung dịch
A với 1,5 lít dung dịch B được dung dịch C.
Tính pH của dung dịch C?
52
 Ví duï 4

Hòa tan 18,6 gam Na2O vào một lượng nước cần thiết để
tạo thành 3 lít dung dịch A có d = 1,12g/cm3
a. Tính nồng độ mol/l, nồng độ molan, nồng độ phần
trăm và nồng độ đương lượng của dung dịch A.
b. Tính pH của dung dịch A
c. Lấy 10ml dung dịch A trộn với 10ml dung dịch MgCl2
10-4M. Hỏi có kết tủa sinh ra không, biết
TMg(OH)2 = 1,2.10-11

53
 THANK YOU!!!

54