Nederlands

 LITERATUUR

Het verschil tussen Karelromans en Arthurromans : De sfeer is helemaal anders

Hoofs = zoals aan het hoofd, beleefd, hoffelijk

Kenmerken van een hoofse ridder :

- trouw aan god en de koning, gemanierd, opgeleid

- cultuur bewust , dapper , respect voor de vrouw

‘mate’ = niet te extreem, gemiddelde tussen twee uitersten.

Koning Arthur De koning die de Britten na een lange tijd van

onrust en twisten weer verenigde in één
voortvarend rijk
Uther pendragon Biologische vader van Artur

Guinevere Echtgenote van Artur

Merlijn Tovenaar en raadgever van Artur

Camelot De burcht van Artur en het centrum van het

rijk
De ronde tafel De plaats waar Arturs zen ridders zich
verenigden, de vorm staat symbool voor hun
gelijkwaardigheid
Avalon/Avondland Het eiland waar Artur naartoe werd gevoerd
om te herstellen van zijn verwondingen
Heilige graal De kelk waar Jezus uit dronk tijdens zijn
laatste avond maal
Igraine Moeder van Artur

Lancelot De sterkste en dapperste van Artur zen

ridders
Excaliber Het magische zwaard dat vast zat in een rots

Parcival Hij was van alle ridders het meest

geassocieerd met de heilige graal
Walewein Hij is de loyaalste aan de koning
 Clisis = aaneenplakken van woorden

1) Enclisis = onbeklemtoond woord versmelt met beklemtoond woord waar het achter staat
2) Proclisis = onbeklemtoond woord versmelt met beklemtoond woord waar het voor staat

*Ontvangen ( huidig ned.) -> Ontfean (Oud ned.)

Ont-vang-en -> Ont-fean

Syncope (3 lettergrepen => 2 lettergrepen)

*Ontvangen -> Ontfean

V -> F

Assimilatie (Proces van medeklinkers dei zich aanpassen aan een andere dichtbij zijnde medeklinker)

Stemhebbende (d,g,v,b)
Stemloos (t’kofschip) altijd sterker

ORDO : toestand van rust

MANQUE : een
en vrede (meestal aan
onverwachte, wonderlijke
het hof-
gebeurtenis verstoort de
ordo en er treed een
‘manque’ of tekort op

QUESTE : iemand vertrekt op

ORDO HERSTELD
zoektocht als doel om de manque
te herstellen

ANDERE WERELD: de held komt in een

andere wereld terecht waar hij
wonderlijke gebeurtenissen meemaakt

 Meestal zijn er 3 hindernissen , ze lijken onmogelijk, maar de

held verwint ze.
De roman van Walewein werd geschreven door Pennic en Pieter Vostaert
  We weten dit door de epiloog
 Tweede helft van de 13e eeuw (late middeleeuwen)

KARELROMAN ARTHURROMAN

Plaats Ingelheim , Het Frankische Camelot , Keltische rijk ,

rijk, aan de rijn Groot-Brittannië, Carlioen
(legendarisch = niet echt)

Koningsfiguur Karel de Grote (bestond echt) Koning Arthur (legendarisch

+ historische realiteitswaarde figuur)

Rol van de vrouw Onbelangrijk , minderwaardig Geliefde persoon,

gerespecteerd

Magische elementen Het toverkruid van Elegast Vliegend schaakbord,

Toverspruik draken ,magisch zwaard,
magische berg …

Christelijke elementen -bidden voor een gevecht /////

-getalensymboliek 2-3
=> boodschap van een engel

Beeld van de ridder Trouw, dapper, gelovig Hoofs , dapper, trouw

(bv.Elegast) (bv.Walewein)

Hoofd idee Wie trouw is, wordt beloond Wie hoofs is zal alle
omstandigheden overwinnen

De film ‘Monty Python’ is een Parodie of Persificatie van de Arthur roman

 Grappige manier nagebootst

Soorten humor:

- Flegma = onverstoorbaarheid -Absurde en verbale humor

-hyperbolen = overdrijving

- understatement = verzwakte mededelingen

KAREL EN DE ELEGAST
 In de middeleeuwen was de vertelcultuur zeer bekend

 ze weren van generatie tot generatie doorverteld

 Beroepsvertellers = minstrelen
 Vanaf de 12e eeuw werden de verhalen opgeschreven in de volkstaal

De ridderomans zeer geliefd , verhalen over de ridders

 Onstonden eind van de 11e eeuw in Frankrijk

 ‘Roman’ dat verhaal in het Romijns betekent

Later scrheven mensen over moed, trouw, eer en liefde.

Die verhalen brachten leuke afwisseling ze ahdden ook een voorbeeldfunctie

De Karel Roman (= Frankische Roman)

 Gebaseerd op Karel De Grote (742-814)

 De ridders zijn vrij ruw van manieren , geloof en trouw , vrouwen nemen een ondergeschikte
positie

Getallensymboliek :

2 = waarschuwing voor gevaar, goed en kwaad (duivel)

3 = heilig getal , verwijst naar god

Kleurensymboliek :

Zwart = negatieve bijklank, alles wat slecht is

Woudsymboliek :

Hof = veiligheid

Woud = gevaarlijke plek

Verhalen oorspronkelijk bedoeld om te vertellen en naar te luisteren

 Middelnederlands van 1200 tot 1500 , in die tijd nog geen overkoepelende standaardtaal ,
meer een verzamelnaam voor dialecten
 Het Diets

 De schrijver van ‘Karel en de Elegast’ is niet bekend

  het verhaal is ontstaan begin van de 13 e eeuw
 Ridder verhalen spelen zich a aan het hof van Karel de Grote, EPISCH CONCENTRATIE (=
allerlei historische heldendaden toegeschreven worden aan één zelfde man)

Dieren krijgen menselijke eigenschappen = antromorfime

 Dierenepos is een lange verhaal

 1 of meerdere personages
 Vergelijkbaar met ridderverhalen
 Zelfs een soort van parodie
 Inhoud is vaak satirisch

Ze hebben veel aandacht voor de proloog (had ‘ars poetica’ =de kunst om verzen te maken)

De bedoeling om de toeschouwers :

- attentum = aandacht

-bevevolum = welgezind

-docilem = bij te leren

-Het verhaal op de juiste manier aanhoren en de waarachtigheid niet in twijfel trekken

-er iets van op steken

De vos Reynaerde is in twee handschriften overgebleven:

Het Dijks handschrift en het Comburgse handschrift

In de proloog ontdek je telkens een aantal vaste elementen of motieven, de zogenaamde topoi
(=grieks voor cliché) :

 De causa scribendi = de rede waarom het verhaal geschreven werd

 De moeite = die het koste heeft om het verhaal te schrijven
 De bronvermelding = die de waarachtigheid van het verhaal ondersteund
 Een gebed = om hulp

TEGENSTADERS VOORSTANDERS
 Grimbeert de das ‘jullie hebben iets tegen mijn
oom’

Canteclaer , de haan ‘ Hij heeft de kippen Hij probeerde de kippen te leren vliegen
vermoord’

Isengrim , hij had mijn vrouw verkracht De liefde was wederzijds

Courtois , de hond , hij heeft mijn worst De worst was niet van jou maar van Tibert (de
gestolen kat)

Cuwaert , de haas, hij had me proberen te Hij wou hem helpen om kapalaan te worden, je
doden, poging tot moord hoofd erf trekken en moet het karpal kunnen waar je lening voor
bijten in de nek moet zijn.

Bij verstek = veroordelen zonder dat de beklaagde aanwezig is

Voorlopige invrijheidstelling = vervroegde vrijlating van een gevangen onder voorwaarde dat hij zich
niet misdraagt

À charge = iemand die komt getuigen tegen de beklaagde

Betekenen = een deurwaarder overhandigt het vonnis aan de veroordeelde

Dagvaarden = een beklaagde persoon oproepen om zich te komen verdedigen tijdens een proces

À decharge = iemand die komt getuigen ten gunste van de beklaagde

Amnestie = collectieve kwijtschelding van straf, doorgaans voor politieke misdrijven bv. Bij
collaboratie

Gratie = gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van straf, die de koning kan verlenen

Rechter De koning
Gedaagde Reynaert
Getuige à charge Canteclaer, Isengrim, Courtois , Qwaert
Getuige à decharge Tibert
Advocaat Grimbeer