Cykl lekcji poświęconych lekturze „Przygody Tomka Sawyera”

dla kl. Vb (lekcje 156-159, 8-10.06.2020r.)

Na podstawie materiału pani mgr Julii Adamek.

I. Zapisz w zeszycie odpowiedzi na pytania.
1. Gdzie Tomek po raz pierwszy zobaczył Becky?
2. W jaki sposób Tomek zdobył nagrodę w szkółce niedzielnej (przypominam, że była to
Biblia)?
3. Jaki powód wymyślił Tomek, żeby nie iść do szkoły?
4. Po co Tomek udał się w nocy na cmentarz i z kim?
5. Czym Tomek poczęstował Piotrka, kota ciotki Polly?
6. Dlaczego Becky „rzuciła” Tomka?
7. Dokąd uciekł Tomek i z kim?
8. Jak to się stało, że Tomek pogodził się z Becky?
9. Kto się krył pod maską głuchoniemego Hiszpana?
10. Kto odnalazł skarb w „nawiedzonym domu”?
11. Co się stało podczas pikniku?
12. Kto się opiekował Huckiem podczas jego choroby?
13. Gdzie chłopcy odnaleźli skarb i jak?
14. Dlaczego Huck nie chciał zostać u pani Douglas?
15. Kim chłopcy mieli zamiar zostać po tym, jak się wzbogacili?

Lekcja I

Temat: Charakterystyka Tomka Sawyera.

Cele:
Uczeń
 wyjaśnia pojęcie charakterystyka,
 analizuje wybrane fragmenty,
 rozróżnia charakterystykę bezpośrednią od pośredniej,
 nazywa cechy,
 dobiera odpowiednią nazwę cechy z listy,
 poszukuje cytatów w tekście,
 ocenia postać.

1. Co znaczy wyraz „charakterystyka”? Jak myślisz, czym się różni charakterystyka od

poznanego wcześniej opisu postaci?
2. Parę punktów w tabeli nie wymaga uzupełnienia. Dlaczego? Ponieważ w
przytoczonych w nich fragmentach są już nazwy cech, np. psotnik, urwis. Te cytaty
zatem zawierają charakterystykę bezpośrednią. Tam, gdzie musimy się domyślać na
podstawie wypowiedzi bohatera lub jego zachowania, jaką osobowość ma dana
postać, mamy do czynienia z charakterystyką pośrednią.
3. Uzupełnij puste rubryki w karcie pracy wybranymi sformułowaniami spośród
podanymi (nie wszystkie należy wykorzystać). Przy charakterystyce wewnętrznej
dopisz co najmniej 4 cytaty, które odnajdziesz w treści lektury. Dwa ostatnie wiersze
tabeli uzupełnij samodzielnie stworzonymi zdaniami.

1
dba o swój wygląd, zawsze wygląda schludnie, nie dba o wygląd ani o ubranie, chodzi w
łatanych spodniach i koszuli, szybki, porusza się nerwowo, zwinny, stąpa cicho, porusza się
powoli i z dostojeństwem, wesoły, łobuz, ponury, pogodny, wstydliwy, kapryśny, towarzyski,
żartowniś, niegrzeczny, agresywny, beztroski, ma trudny charakter, leniwy, zmienny, chciwy,
odważny, honorowy, marzyciel, zarozumiały, pomysłowy, inteligentny, sprytny, pracowity,
ugodowy, zabobonny, łatwowierny, władczy, koleżeński, tchórzliwy, bystry, zdolny

Karta pracy
Plan charakte- Cytaty z książki Cechy bohatera
rystyki
Prezentacja „…sierota po mojej siostrze”, około dziesięciu lat, mieszka razem z młodszym
postaci bratem Sidem u ciotki Polly w miasteczku St. Petersburg.

„…jego krótkie loczki ułożono symetrycznie po bokach, wyglądały więc

- wygląd bardzo wytwornie. (Kiedy nikt nie patrzył, Tomek wszelkim trudem próbował
- sposób wygładzać te loczki…)… wyglądał bardzo szykownie, ale sprawiał wrażenie,
poruszania się jakby się czuł bardzo źle.
„Starsza pani odwróciła się…W tym samym momencie chłopiec wspiął się na
wysoki parkan i zniknął”

Usposobienie „Widzisz, ciociu…nie mogłem zepsuć sobie zabawy… Schowałem więc korę z
(temperament, powrotem…”
natura) „Sid tak nie dokucza człowiekowi jak ty!”
„Spróbuj tylko przekroczyć linię, a tak ci wleję, że zobaczysz!”
„Nie minęły nawet dwie minuty, a Tomek zapomniał o wszystkich swoich
zmartwieniach.”

Charakterystyka „Tomek cierpiał teraz naprawdę, jego wyobraźnia działała znakomicie, a jęki,
wewnętrzna które wydawał, brzmiały bardzo prawdziwie”.
„Tomek oddał wreszcie pędzel z niechęcią na twarzy – lecz za to z wielką
radością w sercu. I kiedy niedawny parowiec „Wielka Missouri” pracował…
niedawny artysta siedział nieopodal na beczce w cieniu, kiwał nogami… Ofiar
miał pod dostatkiem – co chwila zjawiali się chłopcy.”
„Tomek chciał ją objąć za szyję, ale odepchnęła go…i płakała dalej. Tomek
spróbował raz jeszcze i starał się ją uspokoić, ale znów został odtrącony”.
„Po co komu zdechły kot? – Jak to? Usuwa się nim brodawki.”
„Była tam wprawdzie wygodna ścieżka…, ale nie posiadała ona dwóch, jakże
cenionych przez wszystkich piratów zalet: niedostępności i
niebezpieczeństwa.”
„- Kto podarł książkę?...
- To ja zrobiłem!
Cała klasa spojrzała na Tomka szeroko otwartymi oczami: oto najwyraźniej mu
odbiło! On zaś stał chwilę, by pozbierać myśli, a potem pomaszerował na
środek klasy.”

…………………………………………...........................
……………………………………………………………

……………………………………………………………
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
………………………………………………………….
…………………………………………………………
………………………………………………………….
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………

Opinie innych „Jak więc mówiłam – podjęła ciotka – on nie był zły, tylko, że się tak wyrażę, psotnik. Wie pani, po

2
 postaci prostu roztrzepaniec i urwis. Rozsądku miał pewnie tyle, co młody źrebak. Ale złości w nim nie było. A
serce miał ten chłopak złote jak…”

Ocena postaci

Osobisty stosunek
do bohatera

Lekcja II

Temat: Kłopoty i rozterki Tomka Sawyera.

Cele lekcji:
Uczeń
 analizuje postępowanie bohatera,
 ocenia postać,
 szuka więzi przyczynowo-skutkowej postępowania Tomka.

1. Zastanów się: Jakich cech – pozytywnych czy negatywnych – jest więcej w

charakterze Tomka Sawyera?
2. Zanotuj wniosek do zeszytu:
Tomek nie jest złym chłopcem. Ma cechy dobre i złe. Dlatego często dochodzi w nim
do „walki” między jego sumieniem a chęciami, skłonnościami. Stąd biorą się
wszystkie kłopoty i rozterki Tomka.
3. Wyjaśnij, co nazywamy kłopotem, a co rozterką.
4. Uzupełnij tabelę. Wpisz dwa przykłady rozterek lub kłopotów, w jakie się wpakował
bohater lektury oraz ich przyczyny:

Kłopoty i rozterki Tomka Ich przyczyny

1. Tomek musi malować płot w sobotni 1. Chłopak nie posłuchał ciotki –

poranek. poprzedniego dnia wrócił bardzo późno, na
dodatek pobrudził i podarł ubranie.
2. Tomek zastanawia się, czy powiedzieć 2. W Tomku wówczas „walczą” ze sobą
ciotce, że on z kolegami nie utonął, lecz cały strach przed karą, litość i próżność.
i zdrowy przebywa na wyspie.
3. 3.

4. 4.

5. Napisz 5-6 rad, dzięki którym Tomek Sawyer uniknąłby kłopotów.

Lekcja III

3
Temat: Czy Tomek Sawyer mógłby być moim przyjacielem?

Cele:
Uczeń
 tworzy własny tekst,
 porównuje bohatera literackiego z osobą wymyśloną przez siebie,
 formułuje własne stanowisko i uzasadnia go.

1. Narysuj sylwetkę chłopca. Wypisz na niej w ciągu 2 minut 2-3 cechy Twojego
wymarzonego przyjaciela.
2. Czy Tomek Sawyer pasuje do Twojego ideału? Dlaczego?
Zapisz w zeszycie wniosek:
Każdy z nas ma dobre i złe strony. ↔Ideał zaś ma tylko pozytywne cechy.
3. Zastanów się i zapisz odpowiedź w zeszycie na pytanie postawione w temacie.
4. Wariant I (dla tych uczniów, którzy odpowiedzieli twierdząco): Napisz list do Tomka,
w którym opiszesz wasze wspólne zabawy i inne rozrywki. Pamiętaj o stałych
elementach listu.
Wariant II: Napisz list informujący Tomka o tym, że, niestety, nie możesz być jego
przyjacielem. Podaj w nim przyczyny Twojej decyzji. Pamiętaj o stałych elementach
listu.
5. Prześlij mi swój list do 10 czerwca.

Lekcja IV

Temat: „Przygody Tomka Sawyera” jako powieść przygodowa.

Cele:
Uczeń
 wymienia elementy świata przedstawionego,
 posługuje się terminem powieść przygodowa,
 uzasadnia, dlaczego ten utwór nazywamy powieścią przygodową,
 pisze plan ramowy,
 pisze streszczenie.

1. Wypisz elementy świata przedstawionego w utworze: czas akcji, miejsce akcji,

bohaterów pierwszo- i drugoplanowych.
2. Zapisz najważniejsze wydarzenia: przyjaźń Tomka i Becky, ucieczka chłopców,
zabójstwo dr Robinsona, odnalezienie skarbu przez Tomka i Hucka, Huck
wychowankiem pani Douglas.
3. Zapisz w zeszycie wniosek: Ta książka to powieść przygodowa, ponieważ jej główny
bohater przeżywa różne przygody.
4. Napisz streszczenie wybranego rozdziału/wybranej przygody. Prześlij mi je do 10
czerwca. Twoja praca nie powinna być dłuższa niż 60 wyrazów.

4
Zadanie dla chętnych
1. Dalsze przygody Tomka Sawyera – opowiadanie twórcze. – do 10 czerwca