∆ΠΜΣ ∆ΟΜΟΣΤΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ

ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ

2007
 ΟΡΙΣΜΟΙ
ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ μιας κατασκευής είναι η ικανότητα της να ανθίσταται
στις περιβαλλοντικές επιδράσεις (φυσικές ή χημικές)
κατά τη διάρκεια του χρόνου χωρίς να παρουσιάζει
απώλεια της
ης επιτελεστικότητάς
η ς της
ης κάτω από ένα ανεκτό
όριο

ΕΠΙΤΕΛΕΣΤΙΚΟΤΗΤΑ μιας κατασκευής είναι η ταυτόχρονη εκπλήρωση

των ακόλουθων απαιτήσεων:
1 Ασφάλεια (ικανότητα ανάληψης των επιβαλλόμενων δράσεων υπό
1.
στατική αλλά και επαναλαμβανόμενη μορφή- αντοχή σε
κόπωση)
2 Λ
2. Λειτουργικότητα
ό (
(ικανοποίηση
ί των σκοπών
ώ της κατασκευής,
ή
παραμορφώσεις,κραδασμοί, στεγανότητα κ.α)
3. Αισθητική
η ή εμφάνιση
μφ η ((αποφυγή
φ γή εμφανών
μφ φ
φθορών
ρ όπωςς ρηγμ
ρηγματώσεων
αλλαγής γεωμετρικών χαρακτηριστικών
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ
ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ

-
1.ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ∆ιαβρωτικοί παράγοντες (Νερό, CO2 , Cl , SO4, κ.α)
εσωτερικοί - εξωτερικοί
2.ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ∆ιαπερατότητα – Μηχανισμός μεταφοράς αερίων και
υγρών στη μάζα του σκυροδέματος
Υδ
Υδατοδιαπερατότητα
δ ό - Αεροδιαπερατότητα
Α δ ό
 ∆ΙΑΒΡΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ

Εξωτερικές επιδράσεις

Εναλλαγές
γ ς ψ
ψύξης
ξης απόψυξης
ψ ξης
Αντιπαγωτικά άλατα Μ
Μηχανική
ή φθορά
θ ά Έλ
Έλαια, αλκοόλες
λ όλ

Ειδικότερα:
Θαλασσινό
Σκυρόδεμα που
περιέχει Εσωτερικές επιδράσεις νερό
Μέταλλα
1.Νερό ανάμιξης (υφάλμυρο κ.α)
Ενανθράκωση
2 Αδρανή (θαλάσσια κ.α
2. κα)
Αλκαλοπυριτική
CO2 3.Τσιμέντο (θερμική ρηγμάτωση) Αντίδραση
Χλωριόντα 4. Πρόσθετα (ενδεχόμενη μεγάλη συστολή ξήρανσης)

∆ιαβρωτικό νερό Θειικά άλατα στο έδαφος Βιολογικοί παράγοντες

Θειικά, όξινο, μαλακό
 Βασικές αρχές μεταφοράς διαβρωτικών παραγόντων στη μάζα
του σκυροδέματος

• ∆ιαβρωτικοί παράγοντες:
- Νερό- Υδρατμοί. Σταγoνίδια νερού με διαβρωτικούς
παράγοντες (πχ Χλωριόντα Cl-, SO4)
- Αέρια ( CO2, O2 )

• Το σκυρόδεμα είναι ένα υλικό με πολλούς μικρούς και μεγάλους

πόρους που άλλοι συγκοινωνούν μεταξύ τους και άλλοι όχι
Αρχές μεταφοράς υγρών και αερίων μέσω πορωδών σωμάτων

• Μέσω των πόρων γίνεται η μεταφορά

- αερίων
- νερού /υδρατμών
–
- διαλυμένων στο νερό ουσιών ( Ο2, CO2, Cl , SO4 κ.α )με διάχυση
Ο βαθμός συγκέντρωσης των διαλυμένων ουσιών
∆ιάχυση τείνει να εξισωθεί με μεταφορά ουσιών από την
περιοχή με μεγαλύτερη συγκέντρωση στην περιοχή
με μικρότερη συγκέντρωση. ∆ιαδικασία αργή

Τριχοειδής αναρρόφηση
 Η Κατανομή του μεγέθους πόρων στο σκυρόδεμα

επηρεάζει τα
τα φαινόμενα «μεταφοράς» και επομένως και την ανθεκτικότητα

r ((m))

10-2
Κενά συμπύκνωσης
10-3 mm Μακροπόροι
Πόροι αέρα από
Α κ τίν α π ό ρ ω ν r [m ]

αερακτικό
Άμεση
μ η σχέση
χ η μμε
10-4
• ανθεκτικότητα
10-5 Τριχοειδείς πόροι
10-6 μm • αντοχή
Τριχοειδείς
ρχ ς πόροι
ρ
10-7
10-8
Πόροι πήγματος
10-9 nm Μικρο-πόροι
Μικρο πόροι
10-10 Ä
 Ρόφηση νερού στους πόρους του σκυροδέματος

Το νερό, υπό μορφή υδρατμών, εισχωρεί στους πόρους του

σκυροδέματος όπου – ανάλογα με την επικρατούσα υγρασία-
προσροφάται στα τοιχώματα των πόρων με μεγαλύτερη
διάμετρο ενώ γεμίζει τους πόρους με μικρότερη διάμετρο.
Η ρόφηση διέπεται από τον νόμο του Kelvin

Κύκλος διύγρανσης- προσρόφησης

και ξήρανσης – εκρόφησης σκυρ/τος
100%
ατος %

(Υστέρηση ρόφησης)
ρασία
χετική υγρ
κυροδέμα

50%
σκ
Σχ

50% 100%

Σχετική υγρασία περιβάλλοντος %

ΕΞΑΤΜΙΣΗ ΑΠΟ ΤΡΙΧΟΕΙ∆Η - ΣΧΕΣΗ KELVIN
Θ R ρ pa
pυ  pa =  ln [1]
Μ pk
Όπου:
Θ : Θερμοκρασία σε ο Κ ( οΚ=273+οC)
Μ : η μοριακή μάζα του νερού 18*10-3 kg/mole
R : σταθερά των αερίων 8.3 J/mole/oK
ρ : πυκνότητα του υγρού (νερό 20 οC  1000kg/m3
pυ : πίεση του υγρού κάτω από τον μηνίσκο
pa : πίεση των ατμών του υγρού πάνω από τον μηνίσκο
pκ : πίεση των ατμών του υγρού σε κατάσταση κορεσμού
pa
pυ  pa = 0 .4 6 1  ln Θ [[2]]
pk
Από τη σχέση Laplace T T
2Τ cos θ 
pυ  pa = [3] pa
r
2 cos pa pu
= 0 .4 6 1  ln 
r pk r
T cos θ
r   4 .3
338 [4]
pa
Θ  ln
pκ
για Τ= 73x10-3 Jm-2 , Θ=20+273=293οΚ και θ=0 , cosθ =1

 1 .0 8
r  [nm] [5]
pa
ln
pκ
Σχετική υγρασία % 98 95 90 80 70 60
pu – pa [MPa] 3 7 14 30 48 69
r [nm] 53 21 10 5 3 2
Τριχοειδής ανύψωση - αναρρόφηση

Σ έ
Σχέσεις L l
Laplace 2T cos θ
T h
T R1 rgρ
pa
2T cos θ
pυ  pa 
pυ θ
r
p = pu + h g ρυ

r = R1*cosθ p = pa + h g ρα
h
1 1
pυ  pa  (  )T
R1 R 2
2r
Σφαίρα: pU – pa = 2T/R
p
 ∆ΙΑΒΡΩΣΗ ΟΠΛΙΣΜΟΥ
Το σκυρόδεμα προστατεύει τον χάλυβα από οξείδωση χάρις στο λεπτό στρώμα
οξειδίων που σχηματίζονται στην επιφάνεια του χάλυβα από την επίδραση του
αλκαλικού περιβάλλοντος (pH ≈ 12.5- 13.9) χάρις στην παρουσία Ca(OH)2
που παράγεται κατά την ενυδάτωση . Η προστασία αυτή ονομάζεται
«παθητική» και παρεμποδίζει αποτελεσματικά την διάβρωση έστω και αν
συντρέχουν ευνοϊκοί παράγοντες για διάβρωση

Προϋποθέσεις για την διάβρωση του οπλισμού του σκυροδέματος

1.Καταστροφή του παθητικού στρώματος οξειδίων που δημιουργήθηκε

χάρις στο αλκαλικό περιβάλλον. Η καταστροφή του, τοπική ή ολική, μπορεί να
γίνει με:
α. Ενανθράκωση
β. ∆ράση χλωριόντων που έχουν υπερβεί ένα ποσοστό
γ Απόπλυση του Ca(OH)2 λόγω της δράσεως νερού (μαλακού)
γ.
Εφόσον καταστράφηκε η προστατευτική στρώση απαιτείται επιπλέον :

2 Παρουσία
2. Π ί οξυγόνου
ξ ό που πρέπει
έ να ανανεώνεται
ώ

3. Παρουσία νερού (υγρασίας)

 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΝΑΝΘΡΑΚΩΣΗΣ

Σ
Σκυρόδεμα
όδ Κατά την ενυδάτωση του τσιμέντου παράγεται Ca(OH)2
Το υδατικό διάλυμα των πόρων του σκυροδέματος έχει
CO2 CO2 Ca(OH)2 λόγω Ca(OH)2 pH >12 (12.5-13.9)

CO2 + Ca(OH)
C (OH)2 C CO3 + H2O
CaCO Ο οπλισμός καλύπτεται από στρώμα οξειδίων που
παρεμποδίζει την διάβρωση. «παθητική προστασία»

Η διείσδυση είναι συνάρτηση του

(χρόνου)½

δυση
Οπλισμός

διείσδ
CO2
κέντρωση

Ca(OH)2
Χρόνος Προσομοίωμα
Συγκ

Παπαδάκη/Βαγενά/Φαρδή
βάθος N
c    0,3
 T  RH   N  A
pH x 1   1   c  C  pCO2 t
 N   100   T a T 
~12.5 k 1   c 
 T

~8.3
βάθος
ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΡΥΘΜΟ ΕΝΑΝΘΡΑΚΩΣΗΣ

χύτητα δ
Ταχ ης
διείσδυση

20 40 60 80 100
Σχετική Υγρασία

Ψεκασμός με διάλυμα φαινελοφθαλεϊνης

αποκαλύπτει το βάθος διείσδυσης της
ενανθράκωσης βάφοντας την περιοχή που
δεν έχει υποστεί ενανθράκωση κόκκινη-μωβ
 ΧΛΩΡΙΟΝΤΑ
• Τα χλωριόντα σε συγκεντρώσεις πάνω από ένα όριο καταστρέφουν
την προστατευτική στρώση των οξειδίων στην επιφάνεια του χάλυβα
και η διάβρωση μπορεί να αρχίσει

ΠΗΓΕΣ ΧΛΩΡΙΟΝΤΩΝ
Μέσα στη θάλασσα
Θαλασσινό νερό ∆ιαβρέχεται από τη θάλασσα
Έκθεση σε αερομεταφερόμενα σταγονίδια

Αντιπαγωτικά άλατα
Βιομηχανικά άλατα
Από PVC μετά από πυρκαγιά
Από τα αδρανή (θαλασσινή άμμος)
Νερό ανάμιξης (θαλασσινό ή υφάλμυρο)
Από Πρόσθετα που περιέχουν χλωριο
Συνδυασμός
μ ς ενανθράκωσης
ρ ΟΡΙΑ ΧΛΩΡΙΟΝΤΩΝ
ΚΡΙΣΙΜΑ ης - χχλωριόντων
ρ

/ τσσιμέντο Κακή ποιότητα

Καλή ποιότητα

Μη ενανθρακωμένο
Κριισ Cl-

σκυρόδεμα

Ενανθρακωμένο σκυρόδεμα

50 85 100 Σχετική Υγρασία %

επικάλυψη
Συντήρηση
ποιότητα ∆ιαπερατότητα
Ν/ Τ
Περιεκτικότητα σε τσιμέντο
 ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΣΤΟΝ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ∆ΙΑΧΥΣΗΣ ΧΛΩΡΙΟΝΤΩΝ
όντων
????
????? ?????????
60
Χλωριό
???????ς???????
m2s-1 x 100 -9)
διάχυσης

30
CEM I ?????? 45%
ΣΚΩΡΙΑ
(cm
????? ?δ
??????λεστής

ΠΟΖΟΛΑΝΗ –- ΤΕΦΡΑ
???????? ????? 30%
Συντελ

0
30 50 70
Αντοχή
?????? (MPa )
 Β. Ευρώπη
Μέση Ανατολή

ωριόντων %
ρ μη
Κρίσιμη
Συγκέντρωση

Συγκένττρωση χλω

Απόσταση από την επιφάνεια mm

Απαιτούμενη επικάλυψη οπλισμού για 50 χρόνια ζωής της

κατασκευής
 Β. Ευρώπη
Για να έχουμε πιθανότητα
Μέση Ανατολή διάβρωσης οπλισμού μετά
ητα διάβρωσης % Κριτήρια Αποδοχής από 50 χρόνια 10%
(διακεκομμένη γραμμή) θα
πρέπει η επικάλυψη να
είναι
ί 48,6
48 6 mm για τις
χώρες της Β. Ευρώπης
και 68,2 mm για τις χώρες
της Μ. Ανατολής
Πιθανότη
Π

Επικάλυψη οπλισμού mm

Πιθανότητα διάβρωσης του οπλισμού μετά

απόό 50 χρόνια
ό συναρτήσει
ή του πάχους
ά
επικάλυψης αυτού.
 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ∆ΙΑΒΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΧΑΛΥΒΑ
Η προστατευτική στρώση οξειδίων έχει
καταστραφεί είτε από
• ενανθράκωση
• υπέρβαση της συγκέντρωσης χλωριόντων ∆ιάχυση οξυγόνου μέσω των πόρων
του σκυροδέματος
Ο2
Το νερό των πόρων του σκυροδέματος δρα ως
ηλεκτρολύτης
Fe++
2(OH)
-
-
2e ΡΑΒ∆ΟΣ ΧΑΛΥΒΑ
ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ
Υπαρξη H2O και O2
σκυρόδεμα
Για την ηλεκτρολυτική δράση
Για την οξειδωτική δράση
ΑΝΟ∆ΙΚΗ ∆ΡΑΣΗ ΚΑΘΟ∆ΙΚΗ ∆ΡΑΣΗ
Μετατροπή του Fe σε ιόντα -
2e + H2O +1/2 O2 2(OH)
-
Fe Fe+++ 2e

Tα ιόντα υδροξυλίου μετακινούνται μέσα στο νερό των πόρων από την άνοδο στη
κάθοδο και με τα ιόντα σιδήρου σχηματίζουν σκουριά
- - Παράλληλη προς
3Fe+++ 8(OH) Fe3O4 + 8e + 4H2O ∆ΙΟΓΚΩΣΗ ΡΗΓΜΑΤΩΣΗ
τον οπλισμό
ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΤΕΜΑΧΙΩΝ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ∆ΙΑΒΡΩΣΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑ ΟΠΛΙΣΜΟΥ
Δημιουργία προϊόντων οξείδωσης πολλαπλασίου
όγκου – ανάπτυξη τάσεων διάρρηξης στο σκυρόδεμα.

Όγκος , cm3
Δημιουργία ρωγμών στο σκυρόδεμα
 ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Ν/Τ
12

οδιαπεραττότητα
10

10-10 mm//s
8

Υδατο 2
N/T
0
0.4 0,5 0,6 07
Ενυδάτωση %

100
80
60
40
0 10 20 25 30
Ε

40
Όγκος τριχοειδών πόρων: %

Αύξηση του λόγου Ν/Τ αυξάνει τη διαπερατότητα και επομένως

μειώνει σημαντικά την ανθεκτικότητα
 ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗ ΒΑΘΟΣ ∆ΙΕΙΣ∆ΥΣΗΣ

3 Ονομαστική τιμή επικάλυψης

Βάθος: cm
m
2
1/ της ονομαστικής
2
1 επικάλυψης
Β

0
0 2 5 10 15 25 50 100
Χρόνος:
ρ ς √έτη
η
Λάθη στην επικάλυψη οπλισμών προκαλούν
σημαντική μείωση της ανθεκτικότητας

ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ ΕΝΑΝΘΡΑΚΩΣΗΣ

Βάθος Ενανθράκωσης Απαιτούμενα έτη

mm Αντοχή 20 MPa Αντοχή 40 MPa
5 0.5 4
10 2 16
15 4 36
20 7 64

Αύξηση της αντοχής του σκυροδέματος αυξάνει

σημαντικά την ανθεκτικότητα
 ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ

ΑΤΟΤΗΤΑΣ
Σ
Συντήρηση
20

15

ΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ∆ΙΑΠΕΡΑ
(104 cm2 / sec)
10

0
0 1 7 28
∆ΙΑΡΚΕΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ (ΗΜΕΡΕΣ)
ΣΥΝ

Η συντήρηση μειώνει την διαπερατότητα και

επομένως αυξάνει σημαντικά την ανθεκτικότητα
ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΣΕ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
• 1-10 km από τη θάλασσα
• Περιβάλλον ιδιαίτερα δραστικό γιατί δρούν αθροιστικά
CO2 και Cl
αερομεταφερόμενα χλωριόντα μπορούν να φθάσουν σε
μεγάλες αποστάσεις ανάλογα με τους επικρατούντες
ανέμους
η δράση τους είναι αθροιστική διότι τα άλατα επικάθονται
στην επιφάνεια με την εξάτμιση και η συγκέντρωση τους
αυξάνει με τον χρόνο
Απαιτούνται αυξημένα μέτρα προστασίας του σκυροδέματος
• Χρήση τσιμέντων με το οποία παρασκευάζεται
σκυρόδεμα με μικρότερο συντελεστή διάχυσης
Ποζολανικά ή με σκωρία τύπου ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV
ΕΛΟΤ 197
197-11
• Πρόσθετα μέτρα στη σύνθεση τη κατασκευή και
συντήρηση
 ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ

ελάχιστη
ελάχιστη
Χώρα μέγιστος Ν/Τ περιεκτικότητα
αντοχή
τσιμέντου
μ

Γερμανία 0,50 300 C 30/37

Αγγλία
ί 0,50 340 C 32/40
/

Γαλλία 0,55 330 C 30/37

Ιταλία 0,50 340 C 32/40

0,60
0 60 330
Ελλάδα
(Ενεργός 0,55)
(ΚΤΣ 97)
[0.5 330 [26/32]
Π
Προσάρτημα
ά
40mm]
ΕΝ 206
 ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ
• Πλήρης ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ με τις απαιτήσεις του ΚΤΣ
N/T < 0.6 min Τσιμέντο 330 kg/m3
• Σκυρόδεμα της ανώτερης δυνατής κατηγορίας (C25/30, 26/32,30/37)
με τη μεγάλη αντοχή ελέγχεται η τήρηση του μικρού λόγου Ν/Τ
Η αύξηση της κατηγορίας του σκυροδέματος αυξάνει το κόστος κατά ~ 3 €/m3
περίπου
ρ
• ∆εν προστίθεται νερό σε καμία περίπτωση. Χρησιμοποιείται πρόσθετο
υπερ-ρευστοποιητής (πρόσθετο κόστος~ 1.5 €/m3 )
• Εξασφάλιση της σωστής επικάλυψης αποστατήρες
• Καλή συντήρηση Παράταση της παραμονής των καλουπιών όσο το
δυνατόν περισσότερο
• Ν μην ξεχνάμε
Να ξ ά ότιό
¨Όποια δαπάνη γίνει για να εξασφαλιστούν τα παραπάνω είναι κατά πολύ

μικρότερη από τις δαπάνες επισκευών και συντήρησης

 ΕΞΟ∆Α ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ∆ΙΑΒΡΩΣΗΣ
ΟΠΛΙΣΜΟΥ

De Sitter 1983 CEB

Για κάθε 1€ που ∆ΕΝ ξοδεύεται στη φάση Α,

Α θα ξοδευτούν:
5€ στη φάση Β
25 € στη φάση Γ
125 € στη φάση ∆
1€ 5€ 25€ 125€

Φάση
η Α Β Γ ∆

Σχεδιασμός
Έναρξη ενανθράκωσης ή

ωση
Επέκταση διάβρωσης
ή
Κατασκευή

∆ιάβρω
δ ί δ
διείσδυσης χλωριόντων
λ ό Αποκολλήσεις

χωρίς διάβρωση οπλισμού

Φάσεις διάβρωσης του οπλισμού κατά τη διάρκεια ζωής μιάς κατασκευής