Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 21
Chuong V BENH NIEM MAC MIENG Bail TON THUONG CO BAN NIEM MAC MIENG Trirong Manh Nguyén Myc TEU Sau khi hgc xong, sinh vién c6 kha nang: 4. Trinh bay durgc tin thuong co ban nguyén phat khéng go én niém mac miéng 2. Trinh bay duoc nhding tin thueng co ban nguyén phat g& Ién niém mac dang léng. 3. Néu durgc nhiyng tn thuong co ban nguyén phat ga’ Ién niém mac dang chac. 4. Mé ta duge cdc ton thuong co ban thir phat. 1. DINH NGHIA ‘Tén thuong co ban (TTCB) la nhing tén thuong dau tién chua bi thay ddi do ding thuée hay béi thuéc. ‘Tén thuong co ban la tin thuong don gin nhat, phan anh nhiing bién ddi bénh ly co ban nhat cua niém mac. Ngwai ta thuréng quen phan biét t6n thuong co ban nguyén phat trong img véi qua trinh thuong ton dau tién va ton thuong co ban thir phat dién ta tién trién cla qué trinh ban dau (vi du su cé dac chat huyét thanh, mau hog mu clia mot bong nude, mé6t mun nudc hodc mét mun mu dan dén su hinh thanh mot vay tiét), 2. PHAN LOAI Cé nhiéu cach phan loai tén thong co’ ban, thong chia thanh hai loai: Tén thuong co ban nguyén phat va ton throng co ban thir phat. 2.1. Tén thuong co ban nguyén phat 2.1.1. Tén thuong khong gi lén mgt niém mae: goi la dit (macula) — Dit la tn thuong nhin thay duge do thay déi mau sic, khée miu véi m6 xung quanh, cé thé mau 4, mau xanh, mau nau hay nau den. 233 — Khong sé théy duge vi khong go cao trén mite niém mac, khong nhé lén cng khong 16m xudng so véi m6 xung quanh. co i m Hinh §.1.1. Tén throng dang dét Hinh 5.1.2. Dat sc t6 6 mdi — Tén thuong co bain ciia dat la nhiing thong tén khéng 6 bd, phding véi mat da, kich thuée ciia dat thay ddi, c6 thé nhé nhu mét diém hay to, tuy nhién, dat thuong ding dé chi tn thurong c6 kich thue dui lem. Khi tén thurong lén hon va cé su khac biét hinh dang véi m6 xung quanh thi goi la dim (patch) (tn thuong co ban giéng nhu dit nhung dudng kinh > 2em), — Cé nhiéu loai dat: dat ting sic, dat giam sic, dat 46 (do gidin mach). Hinh $.1.3. Ton theong dang dim Hinh 5.1.4, Dam tring do bach sin 24.1.1. Dat sae t6 — La mét ving niém mac déi mau so véi mau binh thudng, cé bé, khdng gé hay lom so sm mae xung quanh nén khéng sé durge. véi — C6 su thay d6i mau sac, mau dim hay nhat tuy theo luong sic t6 ling dong nhiéu hay it 234 — Dat hic 6: do melanin, bam sinh hay mac phai. — Dat khéng phai melanin: do su tich tu cia nhiing chit mau ngoai lai. Vi du: dat sic t6 do amalgam, dat do xm tré vio da. Hinh 5.1.5. Nhiém mau Amalgam 21. Hong ban — Lanhing dat mau dé hay hing cé tinh chat viém, bién mat khi bi de ép. — Do gin mach, xung huyét nhat thoi 6 trung bi, kinh lam dn mau sé mét dat, bd ra miu tré lai, lai xudt hign dit, thuéng cé mau héng, d6 twoi, dé tim, sau khi khéi, Hin Hinh 5.1.6. Dang héng ban lan to6 6 nguéi mang ham gid todn b6 ham trén Vi du: héng ban do: + Nhiing bénh nhiém virus (séi). + Bénh nhiém vi nam. + Nhiém tring rang miéng, bénh nha chu, phan tmg voi ham gia. + Phin ing thuéc (khang sinh, thude ngu barbituric,...). 2.1.1.3. Dat mgch miu — Dat mau hong hay do sim, bién mat khi dé ép nhung khong cé tinh chat viém. — Ep mot lam kinh (kinh kham da) lén bé ciia sang throng dé 1a cdch don gidn va higu qua dé phat hign héng cau thoat mach. Néu mau dé vin cn sau khi ép tim kinh, 46 235 6 thé 1a sang thuong xudt huyét; néu mau do bién mat, dé 1a sang thong ban dé do gin mach. Vi du: dit do gidn mao mach, u mau phing. 2.1.1.4. Dat xudt huyét — Dat mau dé woi, dé khong bién mat, ching ur tiéu tan trong mot dén hai tudn sau khi ddi tuan tu mau d6 qua tim, nau vang. Tuy theo kich thuée c6 nhiéu dang: + Diém xuat huyét: xuat huyét li ti nho nhu dau kim. + Lan xuat huyét: duéng xuat huyét hinh day hay soi. + Vét bm: mang xudt huyét rong — Chi thich: dat mau 46 cén duoc goi la ban, dat rng cén goi la dam (patch). 2.1.2. Ton thong gi lén trén bé mgt niém mac 2121. ‘én throng long — Gé cao trén mite niém mee, chita thanh dich, c6 khi cd mii (tén throng thir phat) hod mau, — Hinh tron hoac ban cu. — Nong hoe su, dé vir hod kh6 v6, khi vo dé lai vét trot, déng vay tiét, khi lanh throng thuring khdng dé lai seo a. Mun nuéc (Vesicle) — Tén thuong ahé, kich thude nhé hon Smm, nhé lén khdi bé mat. Bén trong 6 chita dich trong hay hoi dé (tuy theo mite 6 viém & day mun nuée). Xuat hign don lé hay timg chim, timg dm, 6 nhimg giai doan kha nhau, tir khi xudt hign cho dén lic lank Hinh 5.1.7. Tén thong dang mun meéc Hinh 5.1.8. Mun meéc do Herpes tai phét 236 — Mun nuée thuong thanh rétmong nén cé thé duoc nhin xuyén thdu va thay duge huyét thanh, dich lympho, miu hay dich ngoai bao. Mun nuée hinh thanh do su bée tach nigm mac 6 cdc mie khic nhau; surbéc tach c6 thé bén trong thugng bi (dp ngi throng, bi) hay & mat phan each thuong bi — bi (duéi thuong bi), — Bé mat phu mong nén ton tai trong thoi gian ngan, dé vo cho ra vét chot hay vét loét. Vi du: Mun nuée thong thay & bénh nhi&m virus: Herpes simplex, thuy dau, zona, herpangina. Cac mun nuéc gidng Herpes cé chi dinh thir nghiém Tzanck vavhode cay virus. b. Bong mwéc (Bulla) La mun nude ¢6 kich thudée lin ti: Smm dén vai om. Niém mac phu 6 thé diy hay mong tuy theo béng nude nim trong sdu hay Sngay dudi lop bicu mé. Chita chat dich trong hay hoi do. Cang hay phép phéutuy thudc vio luong chat long bén trong. Bong nude co thé phat trién truc tiép hay gidn tiép tir nhiéu mun nuée két hop lai véi nhau. Hinh $.1.9. Tén thong dang bong nue (Bulla) Vi du: bong nude do héng ban da dang phan img véi thude 2.1.2.2. Tén thong chic Go cao trén mire da. Nin chic, choc ra khéng cé dich a. San (Papule) LA mét ving nhé Ién khdi bé mat, ndng, chic, sé duge. Kich thuée duéi lem, giéi han rd, bé mat ciia thuong tén ¢6 thé nhin, thé rap hoe 6 vay. Thurdng c6 mau tring x4m nhung efing cé thé c6 mau hing, 46, tim, hay nau San gé lén 1a do ling dong chuyén hod hay tham nhiém khu tri hay ting san khu tri cde yéu té té bao & thuong bi. San néng 6 bé 16, sin su do thim nhiém té bao c6 bs khéng 16. San cé bé rd thudng gap khi sang thuong ld két qua cita su ting sé long t8 bao thirong bi hoc té bio melanin, bé mat sn cé thé gdm nhiéu sti nho, xép sat nhau. Nhiéu san gan nhau cé thé tao thanh mang. Vi du: sin do liken phing 237 Hinh 5.1.10. Tén thong dang sin Hinh 5.1.11. San do nevi miéng b. Mang (Plaque) — Ming la mét g6 dang cao nguyén va chiém mét khoang niém mac tong déi rong so véi chigu cao cia né — Lamiét ving det chic nhé lén kh6i bé mat, cé kich thuéc trén 1em. Mac di néng nhung, mang c6 thé lan séu hon san. Hinh $.1.12. Tén thong dang ming Hinh $1.13. Mang bach sin ‘Tén thurong cor ban gdm nhiéu san lin két lai véi nhau tao thanh mang c6 dung kinh Ion thay dGi tir vai cm dén vai chue cm, thurong tén chdc, néng, cé gidi han 13. — Co bé mit tron ling hay khéng déu voi dung nist hay rinh phan chia t6n thuong. — Mau trang hay tring xam, hong, do, tim hay nau. — Vidu: mang bach sin, mang hing san. ©. Cue (nodule) — La khdi mé rin chac, sé duge nhé én khoi niém mac. — Giéng nhu sin, tn thuong ¢6 kich thudc trén Lom. Tuy nhién, cuc lan sau vao xuéng duéi hon la sin. Cue c6 thé khéng trig chimg hay giy dau va thudng phat trién cham. 238 — Tén thuong co ban cia cuc 1a nhtng thuong tén chic nam sau 6 tung bi hod ha bi, 6 duing kinh > lem, Dae diém lam sing quan tong eda cue 1a I6p thugng bi va rung bi néng chuyén déng duge trén bé mat thuong tn. thudc gidp phan biét nét véi san. sdu cia thuong tén va kich Hinh 5.1.14, Ton theong dang cue Hinh 5.1.18. Usgikich thich 6 mé — Nguyén nhan cta nét la do thim nhiém, tan san hay ling dong chuyén hoa 6 lép bi hay m6 duéi da va thudng la biéu hién cho bénh hé théng. — Cac cue da khéng dau, tn tai lau 1a déu hiéu quan trong ctia bénh da hé thong, can thiét lam sinh thiét va ciy mau da. — Not cé thé do ting sinh lanh tinh hay dc tinh té bao keratin nhur trong u gai gide mac (keratocanthoma) va carcinoma té bao vay va té bao day. Vi du: cue citi, cue lao. Cae budu trung mé inh tinh nhur u soi do kich thich, umd, uthan kinh do chdn thuong thudng xudt hign duéi dang cue 6 migng, cuc viém nhu gém giang mai III, thuréng loét dé lai seo. @. U (tumor) Hinh 5.1.16. Ton thiong dang u Hinh 5.1.17. Ung thie té bio vay 6 miéng 239 — Tén thuong rin nhé lén khoi nigm mac va lan xuéng sau. Hién nay, thuat ngit u thing: ding dé chi sur tin sinh tie 1a su ting truéng mdi, doc lip cla m6, do cae té bao sinh san khéng ngimg, khéng kiém soat duge eiing nhu khéng nham muc dich nao. — Co kich thuéc va mau sic thay d6i, 6 m6 cimg hodc m6 mém trong miéng. — Nén phan biét giita u that su va tn thuong dang u, gitta u Linh va u dc. 2.2. Tén thuong co ban thir phat 2.2.1. Ton thong long: Mun mi (Pustule) — Lamun nue nhung chira mu bén trong do nhiém tring. — La tén thuong long, gé cao, bén trong chira mi nhu trong bénh chéc lay (impetigo), thuy dau (varicella), vay nén mun mt. — Kich thuée duéi lem, c6 tén thong ban dau la mun nude hay san. it thay 6 miéng. — Tén thuong co ban la nhimg thuong tn c6 gidi han 13, kich thuée thay déi, g6 cao hon mat niém mac, bén trong chita mit vang do tich tu sin pham té bao viém va huyét thanh. Mun mii la mét 6 néng 6 niém mae, durgc bao boc, chira dich tiét mung mui, co thé c6 mau trang vang vang xanh hay xuat huyét. Hinh 5.1.18. Ton thuong dang mun mit Hinh 5.1.19. Ap xe nha chu Vi dy: mun ma do + Viém migng mo. + Impetigo migng (thudng két hop véi impetigo da quanh miéng), + Sang thuong mun nude do nhigm Herper simplex va varicella zoster virus c6 thé tr6 thanh mun mi, Nhuém Gram va cdy nén duge thue hién dé dinh danh vi khudn vanam. 2.2.2. Tén thong mat t6 chite Do mat su toan ven ctia niém mac, néng hodc séu. 240 2.2.2.1. Vét trot (Erosion) — Tén thong mat chat khong vuot qua mang day. — Lathyong tén néng chi gigi han 6 6p niém mac, cé gidi han 15, bé mat do, 4m, thong tén nay hau hét la do mun nude vi bong nude vi giy nén, la tn thurong mat t6 chic cia bigu mé nhung khéng vot qué ming day, thanh timg diém hay dm, ming trot, 6, rém dich, rm mau do xy xat, nga, hay do tén thuong long v6 ra tao thinh trot, chi nong 6 biéu md, khoi khéng dé lai seo. — Diy 6 su tiét dich thurdng xuyén va anh mach mau mé lién két bén duéi nén throng c6 mau d6, — Co thé hoi dau Hinh 5.1.20. Ton thucong dang vét trot Hinh 5.1.21. Véttrot do Herpes tién phat Vi du: vét suét, trot do mang ham gia. 2.2.2.2. Loét (Uleer) Tén thurong mat chat vuot qué mang day. Kich thuée thay déi tir vai mm dén vai cm. Cé thé hinh thanh tir sur vo ra cua bong nue hay mun nude. én thong co ban cita loét a nhimg thong tn su qua khi mang day dén trung, ha bi, khi lanh chic chin dé lai seo, day la diém co ban dé phan biét véi vét trot Diy vét loét c6 mé lién két, mé soi, bach cdu da nhan (hign tueng viém cip) Loét c6 thé mé rong vao lép duréi niém mac va luén luén xay ra trong mé cé thay déi vé bénh hoc (diéu nay phan biét loét véi vét thong, 6 vét thuong tin thuong da trén nén m6 binh thuring). Mat vét xuée (erosion) chi tn thuong l6p thurong bi, khong vio én lép bi va khi lanh kh6ng dé lai seo trong khi loét luén ludn tao seo hi Linh, Vi du: loét do: + Chan thuong, kich thich tai ché. + Apto. 241 + Dang thud + Benh vé mau + Ung thu biéu mé té bao gai + Loét khéng lién quan dén bénh mach mau cin duge lam sinh thiét thém (wedge biopsy) dé khao sat m6 hoc va cay m6 tim vi sinh vat. Hinh $.1.22. Ton thong dang loét Hinh $.1.23. Loét épto 2.2.2.3. Vét xude (Excoriation) Siu dén chan bi nhumg thudng gon, thanh dudng, vét, rm mau. Hinh $.1.24. Tén thong dang vét xubc 2.2.3. Cac ton throng khae 2.2.3.1. Seo (Scar) 242 Seo dugc tao thinh dé thay thé phan mé bi mat do bi chan thuong hay bi viém, khi lanh dé Iai seo. Cé loai seo phang, c6 loai seo teo, seo Idi, seo phi dai it gap trong miéng. Hinh dang va kich thuée thay déi, Thuong tén la nhimg m6 sco tin sinh boi t6 chitc lién két thay thé vao ché t6 chite bi mat do chan thuong hay do bénh. Thuong nhat mau hon mé xung quanh. Hinh 5.1.25. Seo Hinh 5.1.26. Seo sau phau thud cat cuong — Co ba loai seo: + Seo léi +. Seo phi dai: thurdmg xudthign ngay sau Khi tan thuong niém mac lanh nhung thrémg tu gidi han va mét di trong kho’ng thai gian 2 nam dau. do ting sinh t6 chite gay nén, seo Idi that su chi nén xée dinh sau 2 nam. + Seo teo: do teo niém mac Vi du: sco sau khi phau thuat ct chop, bong hay chan thuong ving miéng. 2.2.3.2. Teo niém mac (Atrophy) Viing d6, do biéu m6 phi méng nén mé lign két va mach mau bén duéi anh Ién 10. Hinh 5.1.27. Teo niém mac Hinh 5.1.28. Ludi mat ‘gai luoi Vi du: viém lui teo dan dén teo cdc gai ludi, ludi ling, bé mat ludi do. 2.3. Cac tin thuong dic bigt khac 6t bi vi thurong tén dé chi cé gidi han 6 mot sé bénh. Goi la thong tin dic 2.3.1. Siri (Papilloma) Do ty tang sinh cae nhit bi phat trién két thanh mét ving mé c6 nhiéu nha nhé lén cao trén bé mat. Vi du: u gai, ung thir biéu m6 té bao gai. 243 Hinh 5.1.29. Papilloma ctia loi 2.3.2, Nang (Cyst) — La nhiing tii chita chat long cé vach bigu m6 xudt phat tir su tng sinh ciia nhiing té bao bigu mo bi vii hay cén s6t. — Nang thudng cé hin tron hay bau duc, kich thude thay d4i tir vai mm dén vai em. ‘Nang chita dich trong thurémg cé mau héng hay xanh, con nang chifa chat simg thursng 6 mau vang hay tring kem. — Se nang 6 niém mac cé cam gide php phéu hay mém hod hoi cing. Hinh 5.1.30. Tén thug dang nang Hinh 5.1.31. Nang nhdi san miéng Vi du: nang dang bi, nang moc ring, nang nhéi, nang niém dich, nang mili mdi, nang chan ring. TU LUQNG GIA 1. Néu dinh nghia tén throng niém mse miéng. 2. M6 ta ton thuong niém mac co ban nguyén phat dang khéng go lén niém mac. 3. M6 ta tn thuong niém mac co ban nguyén phat dang long loai mun nude. 244 eer aS 10. Mo tn thuong niém mac co ban nguyén phat dang long loai bong nude. M6 ta tin thuong niém mac co bin nguyén phat dang chic loai san, M6 ta tin thuong niém mac co ban nguyén phat dang chic loai mang. M6 ta tin thuong niém mac co ban nguyén phat dang chic loai cuc. M6 ta tin thuong niém mac co ban nguyén phat dang chic loai u. M6 ta tin thuong niém mac co ban thir phat dang long. M6 ta tin throng niém mac ban thir phat dang mat td chttc loai trot. « M6 ta tn thuong niém mac ban tht: phat dang mét t6 chite loai loét. 12. 13. M6 ta ton thuong niém mac co ban thir phat khac. M6 ta cdc tn thuong niém mac dic biét khac TAI LIEU THAM KHAO George Laskaris, M.D., D.DS., Ph.D. (2006), Pocket Atlas of Oral Diseases, Thieme. J.W. Eveson (2006), Oral Cavity, Pathology of the Head and Neck, Springer ~ Verlag Berlin Heidelberg, pp.72 — 98 Sol Silverman, Jr, MA, DDS, and L. Roy Eversole, DDS, MSD, MA (2001), Herpesviruses and Enteroviruses, Essentials of Oral Medicine, BC Decker Inc, pp. 117-127 245 Bai2 BIEN DANG THONG THUONG CUA MO MIENG Neuyén Viét Da Dé, Trrong Manh Neuyén Muc TEU Sau khi hgc xong, sinh vién c6 kha nang: 1. Mé ta dug nhiing thay déi vé hinh dang thwong gap cla m6 miéng, khéng anh hung dén churc nang va khong can diéu tri. 2. Phan biét duoc nhting bién dang nay voi nhéng trvdng hop bénh ly. 246 . HAT LAM TAM FORDYCE (FORDYCE GRANULES) Hat Fordyce la cae tuyén nhém lac ché ciia nigm mac migng Dic diém lam sing la nhimg hat mau vang rai réc hay tu tap thinh timg mang 6 niém mac migng. Vi tri thudg gap: niém mac ma déi dién v6i ving ring ham, ving tam giée hau ham, try true amydal, moi, thinh thoang 6 Igi rang va 6 khau ai. Xuat hign 80% 6 ngudi trudng thanh ca hai gidi (vi cae co quan phu thude da it phat trién true tudi day thi). Co chat nhén hay chat ba dau tiét ra tir nhiing 16 nho trén hat Fordyce. Khong cin digu tri 2. LUOI TO (MACROGLOSSIA) — La méttinh trang bam sinh hay mic + Ludi to bim sinh: do sur phi dai co toan than hay tai ché gap trong héi chimg Down, hoi chimg Beckwith — Wiedemann va thuéng xuit hién trong hdi chimg da tan n6i tidt type 3 (multiple endocrine neoplasia syndrome). Mic phai: c6 thé gap trong edc truéng hop sau: + + Ludi c6 u mau (hemangioma) hay u mach lympho. + Tic nghén mach lympho lui trong truimg hop bi ung thur ludi (Iymphangioma). + Cac hé théng nhu bénh to cuc, hay nguéi dan dén (suy giap bam sinh) (adult hypothyroidism), + Bénh phit do diéu tri bing corticoid + Theo sau su mit ring & ham dui. — Lam cho cde ring x0 Iéch va in dau rang du6i 6 bo Lusi — Diéu tri: diéu tri nguyén nhan. Néu gay x40 tron chire nang va c6 yéu cau cua chinh nha Hinh §.2.2. Ludi to thi méi c6 chi dinh phau thuat. . LUOI DINH (ANKYLOGLOSSIA) (TONGUE - TIE) — Ludi dinh Li su thiéu cir déng binh thurang ciia Iusi do cén tn tai m6 soi gin bat thug gitta bung lvdi vi sin ming. — Ludi dinh c6 phanh ludi ngin va 6 vi tri ra trude va 66 hu qua la han ché cit dng cia ludi va kho phat am. — Ludi dinh hoan toan: ludi dinh lién véo sin miéng, — Ludi dinh mét phan: (thuéng gip) do phanh luGi qua ngin hay dinh & dau Ludi — Cé chi dinh phau thuat 48 dua lai vi tri binh thuéng ctia phanh Ludi. P Hinh $.2.3. Ludi dinh 247 4, LUOI KHE — La mét tinh trang Linh tinh dic trung boi nhiimg khe sdu trén mat ludi, bénh nhan kh6ng dau va khong thiy khé chiu. — Mit hung ludi cé nhiéu during mitt né, thuring 1 mét during mitt doc gitta hrdi va tir 46 toa ra nhimg dung ngang. — Co thé la bién dang bam sinh, chan thuong kinh nién hay thiéu vitamin B hon hop, tinh trang nay thuéng ning hon theo tudi. — Ludi khe thudng thay trong héi chtg Melkersson ~ Rosenthal, 6 hau hét bénh nhan 6 hdi ching Down, liga quan véi ludi ban 3. — Digu tri: gitt vé sinh rang migng ky. Hinh $.2.4, Ludi khe 5. VIEM GIU'A LUGI MINH THOL — Ladi dang bam sinh hiém gap xuat hign & giita lung luéi (truée V ludi). — La mét mang dep, hinh thoi, mau 46 hodc ving hoi nhé lén mau d6 chia thanh thuy con, Hinh 5.2.5. Viém gita ludi hinh thoi (Median rhomboid glossitis) 248 — Khong c6 gai chi, niém mac tron ling. — Do su sét lai ctia cule. — Khong edn didu tri = Viém lui giita hinh thoi thir phat duge cho la mét dang viém teo ctia niém mac do nhigm nm Candida & mg hud 6. LUGI BAN DO — Lui ban dé 1a mot tinh trang lanh tinh trong déi phé bién, anh huéng chi yéu trén ludi va hiém khi 6 cdc ving khdc. — Trén ludi c6 timg viing tron king miu dé 6 duéng vién méng mau tring hoi cao, ‘thuong han ché 6 phia sau cia lu6i. Tai 6, niém mac lui mat gai chi, chi c6 gai nam duéi dang nét nho, do. — Nhiing mang nay t6n tai trong mt thai gian ngn rdi di chuyén tir ving nay sang ving khac, tinh trang nay thong cé trigu chug va thudng két hop véi ludi mirt né. Thoi gian khoang vai tuan dén vai thang, hét rdi tai phat. — Nguyén nhan: kh6ng 13, thuréng thay 6 tré nho, thung tur khoi khi tré lén lén hode & ngudi truéng thanh. C6 thé do yéu t6 tam 1, thiéu vitamin B, di img, di truyén, nhiém_ nam. Hign nay c6 ly thuyét cho li do su xdo tr6n cita chu ky thay thé té bao niém mac hui, — igu tri: trin an ngudi bénh, vé sinh ring miéng. Hinh 5.2.6, Ludi ban dé UG1 LONG — La mét réi loan tong déi phé bién do sy tich tu chat simg (keratin) lim cho cae gai chi ting sinh dai ra ma khong tréc di, két qua tao lui léng. 249 Lam sang cho thay cdc gai chi dai ra 6 phia sau ludi, d6i khi téi vai milimet. Co mau nau, den vang, tring ty theo nguyén nhan gay ra. Nguyén nhan: Do sw thay déi mdi trusng migng bi x4o tron bai tiét nude bot hay xao tron thanh phan tap khuan miéng. Vi du: cac yéu t6 vé sinh rang miéng kém, cdc née stic miéng oxy hoa, stress, nhiém nam Candida albicans, xao tron toan than (thiéu mau, bénh da day), do thuéc (sodium perborate, sodium peroxide, penicillin, aureomycin), do thudc la, do phong xa. Diéu tri: Vé sinh rang miéng, danh ludi, loai trir nguyén nhan, sir dung cac thudc giam keratin tai ché (trichloroacetic acid, podophyilin). Hinh $.2.7. Ludi long 8. LOLXUONG KHAU CAI 250 La mét Idi xuong 6 gidta khdu cai, phat trién cham. Co & khoang 20% dan sé, g&p nhiéu hon & phu nit, xuat hign trong thoi ky thir 3 eta cudc séng. Hinh $.2.8. Loi xwong ham trén — Co nhiéu hinh dang, phing to, hinh tron, hinh thoi, c6 nhiéu mii. — Niém mac phi bén trén hoi tring, d6i khi 16 loét do chan thuong. lop xuong xp — Nguyén nhan chua rd, duge hinh thanh khi hai mau khau cai bén dinh nhau trén dudng gitta — Céu tao boi khéi xuong dc hay mét [oi xuong dc phi bén ngoai — Diéu tri: phdu thuat cat bé khi qua to, gay cém, khé chiu hay can lam ham gia. LOI XUONG HAM DUOI eS — La mét réi loan phat trién khéng rd nguyén nhan, — Ciing xuat hign nhiéu hon 6 phy ni va thuimg xuat hién 6 thoi ky thir 3 cia cute sing — Tén thuong phat trién cham, hinh khéi, tron, thoi, nhiéu mii, thudng 6 mat trong xuong ham duéi, 6 ca hai bén, gidta rang nanh va ring him nho. — Niém mac phu binh thuéng hoje mau tring. — Diéu wi: phdu thuat cat bo khi c6 tigu ching khé chiu, dé 1am ham gia. Hinh 5.2.9, Léi xcong him duéi (Torus mandibularis) 10. NIEM MAC MIENG NHIEM SAC MELANIN — La sw nhiém sic sinh ly, do ting san xuat melanin va ling dong 6 niém mac miéng, ‘thuong thay 6 nhimg ngudi co mau da sam. — Melanin durge tich tu 6 lop day cita niém mac phii — La dang sc t6 lign tue va d6i xtig, cé mau den, néu véi kich c& khac nhau. — Thuéng nhing dam nhiém sic nim 6 mit ngoai Igi ham trén hay ham duéi, loi la tri anh huéng nhiéu nhit, sau dé 1 6 niém mac ma, khdu edi, Iusi, moi, Nhiém sic thuéng ting 6 nhimg khu vue chiu 4p lire hoic ma sat va thong gia ting theo tudi. 251 Hinh 5.2.10. Nhiém sc melanine sinh by — Chan doan phan biét: + Nhiém sic do ngé déc bismuth, bac, chi, thudc sét rét. + Bénh toan than: hdi ching Peutz — Jeghers hay bénh nhiém sac té mo. 3 "= 3 a Hinh 5.2.11. Lang dong bismuth 6 nhii Iot Hinh §.2.12. Héi ‘a chin Peutz —Jeghers ~ + Nhiém sée do amalgam bi chén vai duéi niém mac Hinh 3.2.13. Nhiém séc Amalgam 262 TU LUQNG GIA Chon céu tra loi ding nhdt cho céc cau hoi sau bing cach khoanh tran vio chit cdi déu: 1. Ludi to do ede bénh mie phai thurdng gip nguyén nhén: A. Co u mau hode u bach mech. B. Theo sau su mat rang ham dui. C. Phi do diéu tri bang corticoid D. Ca 3 nguyén nhan trén. 2. Ladi ban do 6 dau hiéu: A. Ving tron lang mau d6 cé dudng vién mau tring. B. Niém mac ludi mat gai C. Cac mang tin thuong di chuyén theo théi gian ngan D.Ca3 ¥trén, 3. Dau hiéu nao khéng phai ca 16i xuong khau cai: A. Phéng to, hinh tron, hinh thoi hoge nhigu mii B. Niém mac phii hng nhat, d6i khi bi loét D. Cu tao bai xuong khéi dic. 4, Niém mac nhiém sic melanin cin phan biét véi A. Ngé doe bismuth, bac, chi. B. Hi chimg Sjégrens. C. Nhiém hac t6 do khdi thudc. D. Not di. TAI LIEU THAM KHAO 1. George Laskaris, M.D., D.DS., Ph.D. (2006), Pocket Atlas of Oral Diseases, Thieme 2. J.W. Eveson (2006), Oral Cavity, Pathology of the Head and Neck, Springer ~ Verlag Berlin Heidelberg, pp.72 — 98 3. Sol Silverman, Jr, MA, DDS, and L. Roy Eversole, DDS, MSD, MA (2001), Herpesviruses and Enteroviruses, Essentials of Oral Medicine, BC Decker Inc, pp. 117— 127 253

You might also like