KOLOKWIUM

MAKROEKONOMIA
MAKROEKONOMIA - jest nauką o gospodarce rozumianej jako system

REALNY PRODUKT NARODOWY BRUTTO (PNB) - jest miarą całkowitego dochodu

gospodarki narodowej, Świadczy on o ilości dóbr i usług, na których zakup może sobie
pozwolić gospodarka jako całość

CYKL KONIUNKTURALNY - przejawia się w wahaniach poziomu produkcji wokół linii

trendu wyznaczonego przez długookresowe tempo wzrostu gospodarki.

WZROST GOSPODARCZY - oznacza zwiększenie się poziomu realnego PNB

SIŁA ROBOCZA - jest to liczba ludzi pracujących lub poszukujących pracy; nie obejmuje
ona tych, którzy nie pracują ani nie poszukują pracy

STOPA BEZROBOCIA - jest to odsetek siły roboczej pozostającej bez pracy.

● Stopa bezrobocia BAEL - sondaż, pytamy się ludzi czy pracowali w ciągu ostatnich
2 tyg (zawsze będzie niższa)
● Stopa bezrobocia rejestrowanego - przez urzędy (wyższy wynik stopy bezrobocia)

STOPA INFLACJI - jest to procentowy wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług

RUCH OKRĘŻNY - oznacza przepływy rzeczowe i pieniężne między gospodarstwami

domowymi a przedsiębiorstwami.

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB) - gross domestic product, jest miarą wielkości
produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju,
niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.

PRODUKT NARODOWY BRUTTO (PNB) - gross national product, jest miarą strumienia
dochodów osiąganych przez mieszkańców określonego kraju

WARTOŚĆ DODANA - jest to przyrost wartości dóbr w wyniku procesu produkcji

DOBRA FINALNE - to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to albo dobra

konsumpcyjne zakupione przez gospodarstwa domowe, albo dobra kapitałowe
(inwestycyjne) nabywane przez przedsiębiorstwa, np. maszyny.

DOBRA POŚREDNIE - to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie

produkcji w innych przedsiębiorstwach, gdzie są zużywane.

EKSPORT - dobra, które zostały wytworzone w kraju, a następnie sprzedane za granicę

IMPORT - dobra, które są produkowane za granicą i tam nabywane na potrzeby gospodarki
krajowej
DEFLATOR PNB - jest to stosunek nominalnego PNB (w cenach bieżących) do realnego
PNB (w cenach stałych), wyrażony w postaci wskaźnika.

SPOSOBY OBLICZANIA PKB:

● sumowanie popytu ((K(konsumpcja) + I(inwestycje) + G(zakupy rządkowe) + Ex - Im)
○ K + I + G + Ex - Im
● sumowanie dochodu (A(amortyzacja) + V(płace) + Z(zyski) + T (podatki))
○ A+V+Z+T

*Dłużnicy na inflacji mogą zarobić (państwo zarabia najwięcej, bo jest największym

dłużnikiem)

Używanych dóbr nie wliczamy do PKB. Żeby coś do niego wliczyć, musi się za tym kryć
nowy produkt lub usługa.

Zapasy wliczają się do inwestycji. Jak gospodarstwo domowe zakupi nowe mieszkanie na
własny użytek to również inwestycja a nie konsumpcja.

PKP patrzy jedynie na cenę i ilość, a nie na jakość czy wartość dodaną

“Szara strefa” jest wtedy jak legalna usługa ma miejsce, ale nikt nie wystawi paragonu

Import to też wydawanie pieniędzy za granicą na tamtejsze dobra

W Polsce panują ustroje:

➢ kapitalistyczny (większość dóbr jest własnością prywatną)
➢ demokratyczny (są wybory)
➢ wolnorynkowy (ceny ustalane przez mechanizmy rynkowe, reguluje je rynek)
➢ względnie liberalny
➢ bezklasowy (w świetle prawa żadne grupy społeczne nie są dyskryminowane

Nasz ustrój w państwie:

● liberalny kraj
● demokracja
● państwo kapitalistyczne
● gospodarka rynkowa

1. prawo do korzystania danej rzeczy

2. możliwość sprzedaży danej rzeczy
3. prawo do prowadzenia działalności

Można daną rzecz zbyć, korzystać z niej lub na niej zarabiać.

Przeciwieństwem liberalizmu jest etatyzm. (odnoszą się do wolności gospodarczej)

5 cech, dzięki którym określamy ustrój gospodarczy”
1. czy są wybory czy nie
2. pojęcie własności (prywatna czy państwowa)
3. wolność gospodarcza
4. ceny regulowane przez rynek
5. dyskryminacja klas bądź nie

PRZEPŁYWY MIĘDZYGAŁĘZIOWE - metoda analizy powiązań między różnymi branżami

lub regionami gospodarki. Stworzona przez Wassily’ego Leontiefa, który za prace nad nią
został uhonorowany nagrodą Nobla.
● jedną z metod analizy zależności występujących w procesach tworzenia i podziału
produkcji materialnej są metody przepływów międzygałęziowych (analizy nakładów i
wyników, analizy input-output)
● informacje o przepływach międzygałęziowych w Polsce publikuje GUS w odstępach
5-letnich
● w tabeli input-output: co dana gałąź sprzedaje i co dana gałąź kupuje
● w GUSu 57 gałęzi
● TABELA INPUT-OUTPUT - macierz, która pokazuje strukturę sprzedaży i kupna we
wszystkich gałęziach gospodarki
○ składa się z 4 części (I, II, III, IV)
○ w wierszach są wartości sprzedaży, w kolumnach wartości kupna
■ w wierszach i kolumnach znajdują się gałęzie gospodarki
■ I część - zużycie pośrednie (C+V+M+TRÓJKĄT), handel dobrami
nie finalnymi
● nabył, kupił
● Cm = suma sumy - wartość całej pierwszej ćwiartki
● Produkcja globalna = Cm + V + M + A (suma dóbr finalnych i
nie finalnych)
● V - płace
● B - budżet, ilość dotacji otrzymanych przez daną gałąź i ich
późniejsze wydanie
● A - amortyzacja - naprawy majątku (remonty, prace serwisowe)
● Z - zyski (ile zysków wygenerował, suma zysków spółek,
nadwyżka operacyjna brutto)
● m - podatki (ile podatków zapłacono)
● DOCHÓD NARODOWY - suma dochodów i jego komponenty,
suma części III
Konsument indywidualny/Płace -> konsument zarabia na własny rachunek
Cała reszta podmiotów gospodarczych zarabia na czyjś rachunek (np. bankowy)

Konsument indywidualny/B -> renty i emerytury

Konsument indywidualny/Podatki -> udział konsumentów w strumieniu podatków ,

konsument indywidualny może dostawać zwroty (podobnie z instytucjami takimi jak banki)
Budżet - sektor publiczny (fiskus) ma dochody z podatków

■ II część - wydatki (K+J+C+En) (finalne) (na własne potrzeby)

● wydatki na produkty finalne w przemyśle wydobywczym
● suma wszystkich wydatków = PKB = 773
● PRODUKCJA GLOBALNA = 1938
● Suma dóbr finalnych = PKB
● Konsumpcja - spożycie przez gospodarstwo domowe
● Inwestycje - nakłady brutto na środki trwałe (akumulacja
brutto)

■ III część - dochody (płace, podatki, amortyzacja,zyski)

● amortyzacja - naprawy majątku, remonty, naprawy maszyn,
odpis
● ile zysków wygenerował przemysł wydobywczy
● ile zapłacili podatków
■ IV część - podział dochodów
● 93 - praca na własny rachunek
● B
● Banki - pracownicy banków
● PRACOWNICY W RÓŻNYCH SEKTORACH
● m - podatek (potencjalny zwrot z nadpłaconego wydatku)
○ suma - ile w całej gospodarce wytworzono dóbr pośrednich (wartość na
środku)
○ lepiej analizować w kolejności I, III, IV II
○ B - budżet, ilość dotacji otrzymanych przez daną gałąź i ich późniejsze
wydanie, dotacje
○ V - płace
○ A - amortyzacja - naprawy majątku (remonty, prace serwisowe)
○ Z - zyski (ile zysków wygenerował, suma zysków spółek, nadwyżka
operacyjna brutto)
○ m - podatki (ile podatków zapłacono)
○ suma dochodów = dochód narodowy
Inne oznaczenia w makroekonomii:
● C - wydatki konsumpcyjne
● G - wydatki państwa
● Ex - eksport
● Im - import
● I - inwestycje
● S - oszczędności
W metodzie przepływów międzygałęziowych zbiera się informacje o wartości dóbr
produkowanych w gospodarce oraz ich wykorzystaniu.
Informacje grupuje się w rozbiciu na branże.
Umożliwia to stworzenie tabeli, w której prezentuje się dane o produkcji branż oraz
kierunkach ich wykorzystania w podziale na zużycie pośrednie we wszystkich branżach (w
rozbiciu na poszczególne branże) i popycie końcowym.
Dodatkowo w tabeli mogą zostać uwzględnione inne istotne informacje, jak np. o wartości
importu, eksportu, podatków oraz wartości dodanej w rozbiciu na poszczególne branże. W
wariancie regionalnym w tabeli umieszcza się informacje o produkcji i kierunkach
wykorzystania w rozbiciu na regiony.

POLECENIE:
Porównaj materiałochłonność, pracochłonność, kapitałochłonność i rentowność
sprzedaży rolnictwa i przemysłu spożywczego w 2000 roku W Polsce, który dział jest
bardziej efektywny

4 podstawowe grupy:
1. CM - koszt materiałowy - materiałochłonność CM/PG - produkcja globalna, dzielimy
dwie wartości, przychód obrót dochód - efektywność
a. INTERPRETACJA I OBLICZENIE: 58 mld / 38 mld - 1,52 z każdej złotówki
wydanej na materiały uzyskano 1,52 zł przychodu (współczynnik
efektywności), im więcej tym lepiej
b. CM / PG = współczynnik chłonności, przeciwieństwo, 38/58, żeby uzyskać
złotówkę przychodu trzeba wydać 0,65 na materiały, im mniej tym lepiej
c.

1. MATERIAŁOCHŁONNOŚĆ - CM / PG
2. PRACOCHŁONNOŚĆ - V / WARTOŚCI DODANEJ BRUTTO (WDB)
3. RENTOWNOŚĆ SPRZEDAŻY - ZN (ZYSK BRUTTO) / PG
4. KAPITAŁOCHŁONNOŚĆ - A / WDB

01 (rolnictwo) 15 (spożywczy)

materiałochłonność 0,65 (bardziej efektywne) 77:97=0,79

pracochłonność 3(koszty zwi):19,5=0,15 (bo 15:19,5=0,76

mniejsze nakłady pracy)

rentowność 16 : 58 = 0,27 udział zysku 4 : 97 = 0,04

w przychodach ze sprzedaży.
● materiałochłonność - aby uzyskać 1 zł przychodu musimy wydać … groszy na
materiały.
● pracochłonność - trzeba wydać 0,15 groszy na wynagrodzenie, żeby uzyskać
złotówkę dochodu.
● udział zysku w przychodach ze sprzedaży, 27 procent z przychodu ze sprzedaży to
jest zysk
ZADANIE 2
249 mld - wartość importu

1. Podaj wartość PKB

2. Podaj wartość produkcji globalnej
3. Porównaj udział konsumpcji inwestycji i wydatków rządowych PKB

PKB = K+J+G+EX
przez gospodarstwa -K - 594
wydatki inwestycyjne J - 176
wydatki rządowe G- akumulacja brutto - 201
eksport 201

K+J+G+EK-IM = 5 513,7

972 - 249 = 723 PKB

2. PRODUKCJA GLOBALNA = 1 756 … (ZUŻYCIE POŚREDNIE I POPYT KOŃCOWY)

1. 455 405 : PKB *100% = 82% (K - udział konsumpcji) = 63% PKB w konsumpcjach
ma największy udział
2. 131 580 : PKB *100% = 27% (G - udział wydatków rządowych) = 18%
3. Inwestycje 176 : 723 = 24%
4. Eksport 28%
5. Import 34%
Podstawowym motorem wzrostu gospodarczego mają konsumpcje

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO

+ dochody netto czynników produkcji
= Produkt narodowy brutto
- Amortyzacja
= Produkt narodowy netto
- Podatek od sprzedaży i akcyza
- Transfery przedsiębiorstw
- Rozbieżności statystyczne
+ dotacje netto dla przedsiębiorstw państwowych
= Dochód narodowy
- składki na ubezpieczenia społeczne
- nierozdzielone zyski spółek akcyjnych
+ odsetki od długów zaciąganych przez podmioty niegospodarcze
+ płatności transferowe państwa i przedsiębiorstw
= Dochód osobisty
 - podatek dochodowy
= Dochód rozporządzalny

WZROST GOSPODARCZY - wzrost wartości realnej PKB (cechy ilościowe). Wzrost

gospodarczy to model, realny wzrost PKB, wzrost PKB w cenach stałych, pokazuje o ile
zmieni się PKB w stosunku do jakiegoś okresu z przeszłości

ROZWOJU GOSPODARCZEGO - zmiana strukturalna gałęzi gospodarki (cechy jakościowe

- nierówności społeczne, degradacja środowiska), oprócz cech ilościowych mierzy cechy
jakościowe

WZROST NIE ZAWSZE JEST ROZWOJEM!

CZYNNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO

➢ PRACA - 65% (⅔) - wyższa waga (⅔ albo ¾ rachunkowości wzrostu)
➢ KAPITAŁ - 35% (⅓) - po to by wytwarzać wydajność pracy
➢ ZASOBY NATURALNE
➢ TECHNOLOGIA

Produkcja rośnie coraz wolniej, bo każdy rynek prędzej czy później staje się nasycony.
Postęp techniczny (wprowadzanie nowych modeli) sprawia, że mamy tendencję wzrostu.

EFEKTY AKUMULACJI KAPITAŁU:

● produkcja - rośnie coraz wolniej, przychody marginalne są coraz mniejsze
● stopa przychodu od kapitału (zysku, rentowności) maleje
● oszczędności rosną
● poziom płac realnych (ktoś kto ma dobra kapitałowe, ceni sobie bardziej wolny
czas) rośnie, rosną, ponieważ musi byc wyzszy poziom kapitalu ludzkiego, bo
zaawansowana technologia
● wydajność krańcowa zatrudnionych - maleje, (przyrostu produkcji związane z
kolejną osoba zatrudniona) - spada
● sytuacja kapitalistów (właścicieli kapitału)
● kapitałochłonność produkcji (amortyzacja/wartość dodana) - inwestycje niezbędne
do wzrostu PKB I/ ΔY