Lanao central college Inc.

East Basak Malutlut, Awar St. Marawi City, BARMM, Phil. 9700
Reg. Sec. No. 200927088 Institutional Code: 15064
TIN #: 007-565-606 / E-mail Add: LCCILAYKO@gmail.com
_____________________________________________________________________________________

REPORT

Filipino3 (RETORIKA)

ANIDAH M. ACTOR
Instructor

‘’ANG RETORIKA TUNGO SA MASINIG NA PAGPAPAHAYAG’’

Group Members:

Mangandog, Raisah
Macasalong, Naisah A.
Lumna, Norhanie D.
Datugan, Anisah C.
Doma, Saripa M.
Baunga, Saida B,
Marcaban, Mojahidah S.
Abiden, Khair H.
Emara Lanie B.
Dimaporo, Mihanah D.
Macalimpang, Norhanie M.
Diron, Monaliza B.
Esmail, Aslimah
Alan, Nor- asya A.
Omar,Raywen M.
Musor,Saliha
Rascal, Aino n Waffa M.
Mapandi, Farok
 ‘’ANG RETORIKA TUNGO SA MASINING NA PAGPAPAHAYAG’’

KATUTURAN

Ang salitang ‘’Retorika’’ ay galing sa salitang Griyego na Rhetor na nangangahulugang guro o maestro o
mahusay a mananalumpati, o orador: Bilang isang disiplina ng pag-aaral, ang Retorika ay tumutukoy sa
agham) "Sining ng pagpapahayag maging pasalita man o pasulat sa tulong ng' wasto at makabuluhang
paggamit ng wika, kaagapay ng masining at mabisang estilo ng pagpapahayag .

Sa tulong ng mga Pilosopong sina Aristotle at Socrates, Retorika ay isang makabuluhang masinsinang
pagpapahayag.

Masining ang pahayag kung ang daloy ng mga pangungagpapahayag , sa kabuuan ng teksto ay mabisa,
malinaw, kaakit-akit, at epektib sa mambabasa . ang katuparan ng lahat ng mga ito ay kaakibat ng tamang
gramatika / balarila gayundin ang kaangkupan ng mga salitang ginamit sa pagpapahayag.

Mga halimbawa ng Retorika ay ang mga sulat sa bawat pahina ng isang libro at mga laman ng isang
pahayagan na ating binabasa tuwing umaga.

MGA SANGKAP NG RETORIKA

Ang anumang pahayag ay nasasangkapan ng retorika kapag taglay nito ang tatlong bahaging sumusnod;

1. Ang kaisipang gustong ipahayag, Ito ang pangunahing dahilan kung bakit nais nating
magpahayag. May mahalagang kaisipang nais nating maipaabot sa ating tagapakinig o tagabasa.

Halimbawa: ay ang pagsulat ng isang akda gamit ang ating imahinasyon.

2. Ang pagbuo o organisasyon. Hindi ganap ang kinang at bisa ng anumang sasabihin kung ito ay
maligoy at walang kaayusan. Kailangang magkaroon ng lohiko ang pagsasamahing mga pahayag sa
pamamagitan ng paggarit ng mga salita at mga pangungusap na nagkakatulung-tulong upang mabuo ang
isang diwa. Bawat talata ay kailangang may kaugnayan sa isa't isa.

Halimbawa: nito ay ang pagbibigay ng idea ng bawat membro upang mapagsama- sama at mailagayn
sa isang sinusulat ng kung sinu mang may akda.

3. Ang estilo ng pagpapahayag. Ang maraming eksperto sa pagsulat ay nagbibigay din sa ikatlong
bahagdang may kinalaman sa estilo. Batid nilang ang anyo o kaayusang akda o komposisyon ay
nakasalalay hindi lamang sa mga para-paraan ng pagpapahayag, hindi lamang sa kawastuhan sa balarila,
kundi maging sa pampanitikan. Ito na nga ang estilo na may kinalaman sa pagkakaiba-iba ng bawat
indibidwal sa mga paraan ng kanilang pagpapahayag.

Halimbawa : nito ay ang mga taong manunulat ng akda ay may ibat ibang uri ng pagsulat na na-ayon sa
genre ng tagasulat. Modernong panahong ito ang may akda ay minsan ay nagkakaroon ng kaisipang
ipagisa ang kanilang mga gawa upang ito’y makakuha ng atensyon ng mga taga basa ng akda. Sa
wikang ingles ito ay tinatawag na ‘collaboration’
KATANGIAN NG MASINING NA PAHAYAG

1.Taglay ng masining na pahayag ang kalinawan sa diwa ng isinusulat o sinasalita sa tulong ng mga
piling salita.

Halimbawa nito ay ang librong isinulat ni Dr. Rizal ang Noli Me Tangere ito’y karamihan sa mga
wikang ginamit ay espanyol at itoy parang isang nobela.

2.Angkop sa daloy ng pahayag ang mga salitang ginamit na nilapatan ng tamang gramatika,

Halimbawa :nito ay ang mga memorandum na kailangan ay pormal ang pagkakagawa nito.

3.Sapat ang pahayag upang mapanatili ang kawilihan ng mambabasa.

Halimbawa : nito ay ang paggamit ng makabagong salita na sumasang-ayon sa pananaw ng mga

tagabasa.

4.Masining ang pahayag sa kahusayan nitong mapag-ugnay-ugnay ang dating kaalaman sa bagong
natutunang kaalaman ng mambabasa.

Halimbawa: ay ang pagbibigay karugtong ng akda upang mas mainam na maintindihan ng taga pakinig
tulad ng simula at konklusyon.

5.Tiyak ng mambabasa ang kabuuang diwa ng pahayag sa tulong ng mga piniling salita at tamang
gramatika sa paksang tinalakay.

Halimbawa : ay ang paggamit ng mga salita ay dapat tugma sa wikang ginagamit ng isang bansa.

‘’KAHALAGAHAN NG MASINING NA PAHAYAG’’

1. Nakapagpapayamang kaisipan ng sinumang bumabasa.

2. Nakagagamot ng kabagutan sa mambabasa.

3. Nakapupukaw sa kawilihan ng mga mambabasa.

4.Nagsisilbing instrumentong panggising sa mambabasa dahil napupukaw ang kakayahang iugnay ang
dating alam sa bagong natutuhan..

5.Nasasalamin ditto ang pagkatao g manunulat.

6. Isang maganda at malusog na ehersisyo ng utak.

7.Handog ay kagaanan sa pagbabasa ng mambabasa dahil sa maayos na pagkakalahad.

8.Nakatutulong na madebelop ang kasanayan sa masining na pahayag.

PAMAMARAAN SA MASINING NA PAGSULAT NG PAHAYAG

1. Magkaroon ng maraming artikulong binabasa na mapaghahanguan ng

kaisipan.

2. Sanayin ang sarili sa palagiang pagsusulat ng iba't ibang uri g artikulo.

3.Makipagpalitan ng kaisipan sa iba / kapwa upang yumaman ang sariling

kaisipan/ideya.

4.Maglaan ng oras sa panonood sa telebisyon, sa mga pelikula, sa mga

panooring pang-entablado at iba pang mapaghahanguan ng kaisipan.

5. Maglakbay at maging sensitibo sa pag-oobserba g paligid.

6. Mag-surf sa internet upang makapangalap g maraming inpormasyon sa larangan ng pagsusulat.

7. Panghawakan ang emosyong nasa mataas na lebel a maging hanguan ng paksang isusulat.

ANG SAKLAW NG MASINING NA PAHAYAG

1.Tao/ Mga Tao. Tumutukoy ito sa mga tao o lipunang makikinig o di kaya'y babasa ng isinulat
o ipinahayag ng manunulat. Ang bawat ipinahayag, oral man o berbal ay tiyak na may
patutunguhan sa tulong ng pokus ng talakay.

2.Kasanayan ng manunulat. Kung walang kasanayang pansarili ang manunulat mahirap

magkaroon ng sining ang mabisang pahayag. Ang kasanayan sa pagpapahayag ay denebelop
pang ibahagi sa iba at di sarilinin.

3.Wika. Ang wika ay sadyang makapangyarihan. Nagagawa nitong maging kilala at hinahangaan
ang isang tao dahil sa kagalingan nitong gamitin ang wika.

4.Kultura. Malaki ang kinalaman ng kultura sa pagpapaunlad ng sinabi o ipinahayag dahil

anumang gampanin ng isang mamamayan, tuwina ito'y saklaw g kulturang kinabibilangan,
Kabilang dito ang mga pinaniniwalaan, mga tradisyon, wika, awit at iba pa.

5. Pilosopiya. Tumutukoy ito sa pansariling pilosopiya ng manunulat o di kaya'y pilosopiya ng

iba na mapag-aangklahan ng ipinahahayag ng manunulat, para a makatwirang pagpapaniwala sa
mambabasa.

6. Sining. Kumakatawan ito sa taglay na galing o talino ng manunulat mananalita sa larangan ng

pagsasalita o pagsusulat. Pumapasok ditto ang taglay na pagkamalikhain ng taong gumagawa ng
masining na pahayag.

Ang Masining na Pagsulat ng Pahayag

Bagaman ang retorika ay nakapokus sa mabisa at masining na pagpapahayag, hindi ito inilalayo sa mga
batayang kaalamang pambalarila. Nakasentro pa rin ito sa estruktura g pagpapahayag sa Wikang Filipino.
Nagpapahalaga ito sa wastong paggamit ng mga salita at sa pagkakaugnay-ugnay ng mga salitang ito sa
bawat pagpapahayag. Kahit na sabihing may dalawang paraan ng pagpapahayag, ang pasalita at ang
pasulat, hindi pa rin natatakasan ang naipamulat na sa atin ng balarila.

Mga Pangungusap.

Ang bawat pangungusap ay dapat magtaglay ng kaisahan at kakipilan. May kaisahan kung
nagkakatulong-tulong ang mga salita sa paglikha ng isang diwa. May kakipilan naman kung maayos ang
pagkakasunud-sunod ng mga salita ayon sa tama at epektibong estruktura,

Kung sa pagpapahayag ay nawawalan ng ingat sa pagbibitiw ng mga salita, ang nabubuong pahayag ay
maaaring pilay, waring gumagatol, at pilipit ang diwa. Tulad ng mga halimbawa sa ibaba, basahin
ninyong mabuti at tingnan kung makikita kaagad ang mga mali sa paraan ng pagpapahayag.

1.Sina Tony at si Lisa sa buhay ay may magkaibang pananaw.

2. Nag-unsap( sila Doring at Lisa habang nakatingin sa malayong kabundukan.

3. Sa masamang hanapbuhay ay masyadong siya ay lubog na.

4. Linisin ang mga mobil diyan ,sa kuwadranggel.

5. Bakit tinitingnan mo naman' kasi

Ang mga ibinigay na halimbawa,ay maaaring ipinahiwatig na pasalita o pasulat. Buo ang mga
pangun/gusap sapagkat nagtataglay ng mga kailangang estruktura, may simund at panaguri, may mga
sangkap na salita- mga pantukoy, panghalip, pangatnig, kataga; may inga panuring; pang-abay_(habang,
masyado, diyan), at pang-uri (magkaiba, malayo, masama) subalit dahilan sa kawalang-ingat ay hindi
aging epektibo dahil sa ilangpagkakamali.

Tulong sa Pag-aaral Basahing muli ang sumusunod at pansinin ang ginawang pagwawasto sa mga
naunang pangkat ng mga pangungusap.

1.May magkaibang pananaw sa buhay sina Tony at Lisa.

2.Nag-uusap sina Doring at. Lisa habang nakatanaw sa malayong kabundukan.

3. Masyadong lubog a siya sa masamang hanapbuhay.

4..Linisin mo diyan sa kwadranggel ang mga mobil.

5.Bakit mo naman kasi tinitingnan?

Tulong sa pag-unawa
1. Alin-alin ang mga binago? Bakit kailangan baguhin?

2. Aling pangungusap ang kailangan sumunod sa estrukturang panaguri bago simuno:

3. Paano pagsusunod- sunod ang magkakasamang inklitik (ba, naman,kasi)at iba pang mga pang
abay sa isang estruktura; bakit ganagamit ang nakatanaw kaysa sa nakatingin;

4. Bakit ginagamit ang sina sa halip na sila: bakit pinag isa na lamang ang pantukoy (gainagamit
ang sina) para kina tony at lisa?

Paliwanag

Ang ikaapat na pangungusap ay nagbibigay ng dalawang interpretasyon: mobil diyan, o diyan sa

kwadranggel. Para maiwasan ang ganitong di tiyak na interpretasyon ang mga panuring dyan sa
kwadranngel ay higit na mabuting kalapit ng tinuturing linisin.

Kongklusyon:

Masasabi natin, samakatwid, na higit na mabisa at masining ang pagpapahayag:

(1) kung isanasaalang –alang ang higit na natural na estruktura (madulas na bigkas, ang higit na
karaniwang ginagamit)

(2) kung isinasaalang-alang ang wastong gamit ng mga salita

(3) kung isinasaalang-alang ang paraan ng paghahanay ng mga salita sa isang pahayag.