Kontabilitatea Teoria Eta Praktika

KONTABILITATEA:
teoria eta praktika

2007ko kontabilitate-planera egokitua
Itziar Azkue
Aitor Cerezo
Agustin Erkizia
Errapel Ibarloza
Enpresa Ikasketen Unibertsitate Eskola

UPV/EHU, Donostia
HEZKUNTZA, UNIBERTSITATE
ETA IKERKETA SAILA
DEPARTAMENTO DE EDUCACIÓN,
UNIVERSIDADES E INVESTIGACIÓN
Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren laguntzaz argitaratu da.
Debekatuta dago liburu hau osorik edo honen zati bat erreproduzitzea, sistema informatiko
batean biltegiratzea eta edonola edo edozein euskarritan –elektronikoa, mekanikoa, fotokopia
edo bestelakoa– transmititzea, Elhuyar Fundazioaren aldez aurretiko idatzizko baimenik gabe.
© Egileak: Itziar Azkue, Aitor Cerezo, Agustin Erkizia eta Errapel Ibarloza
© Edizio honena: Elhuyar Fundazioa. Zelai Haundi, 3. Osinalde industrialdea.

20170 USURBIL (Gip.) (2008)
elhuyar@elhuyar.com - www.elhuyar.org
Koordinazioa eta maketa: Elhuyar Edizioak

Zuzentzailea: Elhuyar Hizkuntza Zerbitzuak
Azalaren diseinua: Olatz Goenaga
ISBN: 978-84-92457-40-3
iii-xii_aurkibidea_QX6 5/3/09 09:42 Page iii
Aurkibidea
HITZAURREA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XII
1 KONTABILITATEA ETA INFORMAZIOA. . . . . . . . . . . . 1

1.1 Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 3
1.2 Enpresa eta jarduera ekonomikoa . . . . . . . . . . ..... 4
1.3 Informazio ekonomiko-finantzarioaren beharra eta
garrantzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 5
1.4 Kontabilitate-informazioaren betebeharrak,
helburuak eta baliabideak . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 6
1.4.1 Kontabilitate-informazioaren betebeharrak. . . . . . . . . . . . . . . . 6
1.4.2 Helburuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.4.3 Baliabideak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.4.4 Kontabilitate-plan orokorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.4.4.1 Egitura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.4.4.2 Kontabilitatearen kontzeptu-esparrua . . . . . . . . . . . . . 11
1.4.4.3 Erregistratzeko eta balioesteko arauak . . . . . . . . . . . . 12
1.4.4.4 Urteko kontuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1.5 Etika eta kontabilitatea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1.6 Kontabilitate-informazioaren erabiltzaileak . . . . . . . . 15
2 ONDAREA ETA BALANTZEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.1 Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.2 Ondarearen kontzeptua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
iii
iii-xii_aurkibidea_QX6 5/3/09 09:42 Page iv
2.2.1 Ondarea ikuspuntu juridikotik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2.2.2 Ondarea ikuspuntu ekonomikotik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.2.3 Ondarea kontabilitate-ikuspuntutik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.3 Balantzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2.3.1 Antolamendua eta prestaketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.3.2 Oinarrizko eskema. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
2.3.3 Elkarren segidako balantzeak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
2.3.4 Elkarren segidako balantzeen teknikaren eragozpenak . . . . . . 38
3 KONTUAK, KONTU-SAIL BIKOITZA ETA KARGUAREN

ETA ABONUAREN TEORIAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.1 Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 41
3.2 Kontua, kontabilitateko egitateak islatzeko tresna
gisa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.3 Kontuen egitura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
3.4 Kontuen inguruko termino teknikoak . . . . . . . . . . . . 46
3.5 Kontuen sailkapena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
3.6 Kontu-sail biko metodoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
3.6.1 Jatorria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
3.6.2 Funtsezko printzipioak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
4 ZIRKULAZIO EKONOMIKOARI ETA FINANTZARIOARI

BURUZKO ZENBAIT NOZIO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
4.1 Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
4.2 Ordainketa, gastu, kostu eta galera kontzeptuak . . . 53
4.2.1 Kostua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
4.2.2 Gastua (zirkulazio ekonomikoa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
4.2.3 Ordainketa (zirkulazio finantzarioa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
4.2.4 Galera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
4.3 Sarrera, mozkin eta kobrantza kontzeptuak. . . . . . . . 56
4.3.1 Sarrera (zirkulazio ekonomikoa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
4.3.2 Mozkina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
4.3.3 Kobrantza (zirkulazio finantzarioa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
4.4 Emaitza kontzeptua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
4.5 Galdu-irabazien kontua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
4.5.1 Prestatzeko alderdi esanguratsuenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
4.5.2 Interpretatzeko alderdi esanguratsuenak . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
4.6 Gastuak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
4.6.1 Kontzeptua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
iv
iii-xii_aurkibidea_QX6 5/3/09 09:42 Page v
Aurkibidea
4.6.2 Sailkapena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
4.6.3 Gastuaren kontabilitate-ezagutza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
4.6.4 Elementu osagarriak eta kontabilizazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
4.6.4.1 Erosketak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
4.6.4.2 Kanpoko zerbitzuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
4.6.4.3 Tributuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
4.6.4.4 Pertsonal-gastuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
4.6.4.5 Bestelako kudeaketa-gastuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
4.6.4.6 Finantza-gastuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
4.6.4.7 Aktibo ez-korronteetatik sortutako galerak eta
ezohiko gastuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
4.6.5 Sortzapen-printzipioa eta gastu arrunten periodifikatzea . . . . . 74
4.7 Sarrerak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
4.7.1 Kontzeptua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
4.7.2 Sailkapena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
4.7.3 Sarreren kontabilitate-ezagutza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
4.7.4 Elementu osagarriak eta kontabilizazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
4.7.4.1 Salgaien, ekoizpen propioen, zerbitzuen eta
antzekoen salmentak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
4.7.4.2 Enpresarentzat egindako lanak . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
4.7.4.3 Diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak . . . . . . . . . . 81
4.7.4.4 Aktibo ez-korronteetatik sortutako mozkinak eta
ezohiko sarrerak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
4.7.5 Sortzapen-printzipioa eta sarrera arrunten periodifikazioa . . . . 83
4.8 Ondare garbira egotzitako gastuak eta sarrerak . . . . 84
4.8.1 Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
4.8.2 Sailkapena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
5 KONTABILITATEAREN EUSKARRI MATERIALAK ETA

KONTABILITATE-PROZESUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
5.1 Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
5.2 Nahitaezko liburuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
5.2.1 Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
5.2.2 Nahitaezko liburuak merkataritza-legediaren arabera. . . . . . . . 90
5.2.3 Nahitaezko liburuak lege fiskalaren arabera. . . . . . . . . . . . . . . 91
5.3 Enpresaburuen kontabilitate-betebeharrak . . . . . . . . 93
5.3.1 Kontabilitate-liburuen legeztatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
5.3.2 Kontabilitate-eramailetza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
5.3.3 Kontabilitate-liburuen kontserbazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
5.4 Kontabilitate-liburuen froga-indarra. . . . . . . . . . . . . . 96
5.5 Liburu egunkaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
5.5.1 Kontzeptua eta lege-aginduak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
v
iii-xii_aurkibidea_QX6 5/3/09 09:42 Page vi
5.5.2 Kontabilitateko egitateen sailkapen kronologikoa . . . . . . . . . . 98

5.5.3 Liburu egunkariaren egitura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
5.5.4 Idazpenen erregistroa liburu egunkarian. . . . . . . . . . . . . . . . . 99
5.6 Liburu nagusia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
5.7 Saldo eta baturen egiaztapen-balantzea . . . . . . . . . . 104
5.8 Urteko kontu eta inbentarioak . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
5.9 Kontabilitate-prozesua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
5.10 Kontabilitate-zikloa. Izaera eta esanahia . . . . . . . . . 110
5.11 Kontabilitatearen hasiera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
5.11.1 Inbentarioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
5.11.2 Ekitaldiaren hasiera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
5.12 Kontabilitatearen garapena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
5.13 Kontabilitatearen itxiera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
5.13.1 Kontabilitateko erregularizazio-prozesua . . . . . . . . . . . . . . . 113
5.13.2 Itxiera-idazpena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
5.14 ARIKETA PRATIKOAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
5.14.1 Ariketa praktikoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
5.14.2 Ariketa praktikoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
6 BALIO ERANTSIAREN GAINEKO ZERGA (BEZ) ETA

MOZKINEN GAINEKO ZERGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
6.1 Balio erantsiaren gaineko zerga (BEZ) . . . . . . . . . . . . 129
6.1.1 Jasandako balio erantsiaren gaineko zerga (472) . . . . . . . . . . 129
6.1.2 Jasanarazitako balio erantsiaren gaineko zerga (477) . . . . . . . 130
6.1.3 Balio erantsiaren gaineko zergaren likidazioa . . . . . . . . . . . . . 132
6.2 Mozkinen gaineko zerga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
6.2.1 Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
6.2.2 Mozkinen gaineko zergaren kalkulua eta
kontabilitate-tratamendua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
7 IZAKINAK: KONTZEPTUA, BALIOESPENA ETA

KONTABILITATE-TRATAMENDUA . . . . . . . . . . . . . . . . 139
7.1 Kontzeptua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
7.2 Jabetzari buruzko zenbait ohar . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
7.3 Balioespen-irizpideak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
7.3.1 Izakinen hasierako balioespena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
7.3.1.1 Eskuratze-prezioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
7.3.1.2 Ekoizpen-kostua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
7.3.1.3 Zerbitzu-ematean izakinen kostua . . . . . . . . . . . . . . . 149
vi
iii-xii_aurkibidea_QX6 5/3/09 09:42 Page vii
Aurkibidea
7.3.1.4 Ordaindu gabe eskuratuko izakinen balioespena . . . . 150

7.3.2 Izakinen geroko balioespena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
7.3.3 Salmenta eta zerbitzu-emateen sarreren balioespen-araua. . . . 154
7.4 Biltegiko kontuen kontabilizazio-sistema motak. . . . . 157
7.4.1 Sistema administratiboa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
7.4.2 Sistema espekulatiboa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
7.4.2.1 Izakinen aldaketa: 61 eta 71 azpitaldeak . . . . . . . . . . 161
7.4.3 Inbentario-zuzenketak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
7.5 Irteerak balioesteko zenbait konbenio edo irizpide . . 172
7.5.1 Batez besteko prezio haztatu aldakorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
7.5.2 Batez besteko prezio haztatu bakarra edo globala. . . . . . . . . . 173
7.5.3 FIFO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
7.5.4 Inbentarioan irteerak balioesteko irizpideen ariketa . . . . . . . . . 175
7.6 Izakinen balio-narriadura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
7.7 Ontziki eta bilgarrien kontabilitate-azterketa . . . . . . . 181
7.7.1 Itzultzeko baldintzarekin emandako ontzikiak. . . . . . . . . . . . . . 182
7.7.2 Itzultzeko baldintzarekin jasotako ontzikiak . . . . . . . . . . . . . . . 184
7.8 Izakinen balioespenerako zenbait kontzepturi
buruzko hausnarketa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
8 KOBRANTZA-ESKUBIDEAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
8.1 Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
8.2 Kontzeptua eta sailkapena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
8.3 Bezeroak eta beste zenbait kobrantza-eskubide . . . . . 193
8.3.1 Kontzeptua eta mugimenduak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
8.3.2 Kontuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
8.3.3 Bezeroen aurrerakina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
8.4 Kobratzeko merkataritza-efektuak . . . . . . . . . . . . . . . 196
8.4.1 Efektu aktiboen kobrantza-kudeaketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
8.4.2 Efektu aktiboen merkataritza-deskontua. . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
8.4.3 Merkataritza-efektu ordaindugabeen kontabilitate-adierazpena 200
8.5 Kobrantza dudagarriko hartzekoak . . . . . . . . . . . . . . 201
8.5.1 Kobrantzarekiko inolako itxaropenik ez izatea . . . . . . . . . . . . . 201
8.5.2 Kobratzeko itxaropena izatea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
8.6 Ibilgetua besterentzeagatiko kobrantza-eskubideak . . 205
8.7 Sarreren aldizkakotasuna edo periodifikazioa . . . . . . 207
9 ORDAINKETA-OBLIGAZIOAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
9.1 Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
vii
iii-xii_aurkibidea_QX6 5/3/09 09:42 Page viii
9.2 Kontzeptua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

9.3 Sailkapena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
9.4 Hornitzaileak eta beste zenbait ordainketa-obligazio . 214
9.4.1 Kontzeptua eta balorazioa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
9.4.2 Kontuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
9.4.3 Hornitzaileei emandako aurrerakina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
9.5 Balio nominalari erantsitako interesa . . . . . . . . . . . . 217
9.6 Ekitaldiaren bukaerako trafiko-eragiketagatiko
zorrak eta gastuen erregularizazio eta doikuntzak. . . 218
9.6.1 Formalizatu gabeko eragiketen erregistroa . . . . . . . . . . . . . . . 218
9.6.2 Kontuen birsailkapena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
9.6.3 Gastuen aldizkakotasuna edo periodifikatzea. . . . . . . . . . . . . . 219
9.7 Kreditu-txartelekin egindako ordainketak . . . . . . . . . 220
9.8 Zordunketa-txartelekin egindako ordainketak . . . . . . 222
9.9 Hartutako maileguak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
9.9.1 Kontzeptua eta kontabilizazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
9.9.2 Gastu-motak. Kontabilizazioa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
9.10 Ibilgetua erosteagatiko hartzekodunak . . . . . . . . . . 234
9.11 Fidantzak eta gordailuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
10 IBILGETU MATERIALA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

10.1 Balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
10.1.1 Eskuratze-prezioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
10.1.2 Produkzio- edo ekoizpen-kostua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
10.1.3 Balorazioaren zenbait berezitasun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
10.1.4 Trukeak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
10.2 Ibilgetu materiala egoki funtzionatzeko moduan
jarri ondorengo eragiketak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
10.2.1 Berriztapena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
10.2.2 Hobekuntza, berrikuntza, zabalkuntza. . . . . . . . . . . . . . . . . 248
10.2.3 Konponketak eta kontserbazioa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
10.3 Finantza-errentamenduan jasotako ibilgetu
materialak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
10.3.1 Definizioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
10.3.2 Leasing finantzarioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
10.3.3 Leasing operatiboa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
10.3.4 Saltzea eta saldu ondoren finantza-errentamenduan
hartzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
10.3.5 Lurren eta eraikinen errentamendua . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
10.4 Ibilgetu materialaren balio-galera eta
amortizazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
viii
iii-xii_aurkibidea_QX6 5/3/09 09:42 Page ix
Aurkibidea
10.4.1 Balio-galera kontzeptua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263

10.4.2 Balio-galeraren arrazoiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
10.4.3 Amortizazio kontzeptua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
10.4.4 Amortizazioaren erlatibotasuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
10.4.5 Amortizazioaren kalkulua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
10.4.6 Amortizazio-metodoak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
10.4.6.1 Amortizazio lineala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
10.4.6.2 Jardueran oinarrituriko amortizazio-metodoak . . . 271
10.4.6.3 Amortizazio proportzionala, zenbaki naturalen
seriean. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
10.4.7 Amortizazioaren kontabilitate-tratamendua . . . . . . . . . . . . . 273
10.4.8 Aktibo amortizagarriak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
10.4.9 Amortizazio handiegia eta txikiegia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
11 IBILGETU UKIEZINA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283

11.1 Kontzeptua eta ezaugarriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
11.2 Ikerketa eta garapena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
11.3 Administrazio-emakida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
11.4 Jabetza industriala. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
11.5 Merkataritza-fondoa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
11.6 Traspasatze-eskubideak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
11.7 Aplikazio informatikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
12 FINANTZA-INBERTSIOAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
12.1 Finantza-aktiboen kontzeptua eta motak . . . . . . . . . 305
12.1.1 Finantza-aktiboen kontzeptua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
12.1.2 Finantza-inbertsioen sailkapena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
12.2 Kobratzeko mailegu eta partiden balioespena . . . . . 314
12.3 Mugaegunera arte mantendutako inbertsioak . . . . . 316
12.4 Negoziatzeko finantza-aktiboak . . . . . . . . . . . . . . . . 318
12.5 Bestelako finantza-aktiboak arrazoizko balioan,
galdu-irabazien kontuan aldaketak eragiten
dituztenean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
12.6 Taldeko enpresen, talde anitzetako enpresen eta
enpresa elkartuen ondarean egindako inbertsioak . . 323
12.7 Finantza-aktibo salgarriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
12.8 Finantza-inbertsioek sortutako interesak eta
dibidenduak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
12.9 Finantza-inbertsioen laburpen taula . . . . . . . . . . . . . 327
ix
iii-xii_aurkibidea_QX6 5/3/09 09:42 Page x
12.10 Finantza-aktiboen birsailkapena . . . . . . . . . . . . . . . 328
13 PASIBOKO HORNIDURAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331

13.1 Pasiboko horniduren kontzeptua . . . . . . . . . . . . . . . 333
13.2 Pasiboko horniduren kontabilizazioa . . . . . . . . . . . . 334
13.3 Pasiboko horniduren balioespena . . . . . . . . . . . . . . 334
13.4 Pasiboko horniduren isla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
13.4.1 Zergetarako hornidura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
13.4.2 Bestelako erantzukizunetarako hornidura . . . . . . . . . . . . . . 337
13.4.3 Ibilgetua eraisteko, erretiratzeko edo birgaitzeko hornidura. 338
13.4.4 Ingurumen-jardueretarako hornidura . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
13.4.5 Merkataritza-eragiketengatiko hornidura . . . . . . . . . . . . . . . 341
14 EPE LUZEKO HARTZEKODUNAK . . . . . . . . . . . . . . . 345

14.1 Kontzeptua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
14.2 Sailkapena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
14.3 Finantza-pasiboen balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
14.4 Hartutako maileguak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
14.5 Ibilgetua erosteagatiko hartzekodunak . . . . . . . . . . 350
14.6 Fidantzak eta gordailuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
15 ONDARE GARBIA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353

15.1 Sailkapena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
15.2 Sarrera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
15.3 Kapitala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
15.3.1 Kontzeptua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
15.3.2 Eraketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
15.3.3 Kapital-erakuntza motak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
15.3.4 Kapital-zabalkuntza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
15.3.4.1 Lehentasunezko harpidetza-eskubidea . . . . . . . . . 361
15.3.4.2 Jaulkipen-prima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
15.3.5 Kapital-murrizketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
15.3.6 Akzio propioak eskuratzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
15.4 Erreserbak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
15.4.1 Erreserben jatorria. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
15.4.2 Erreserben aplikazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368
15.5 Aplikatu gabeko emaitzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
x
iii-xii_aurkibidea_QX6 5/3/09 09:42 Page xi
Aurkibidea
15.6 Diru-laguntzak, dohaintzak eta balio-aldaketen

doikuntzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
15.6.1 Bazkideak edo jabeak ez diren hirugarrenek emandako
diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak . . . . . . . . . . . . . . . 370
15.6.1.1 Kontabilizazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
15.6.1.2 Balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
15.6.1.3 Emaitzetara egozteko irizpideak . . . . . . . . . . . . . . 371
15.6.2 Bazkideek edo jabeek emandako diru-laguntzak,
dohaintzak eta legatuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
15.6.3 Erregistro-faseak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
16 ONDARE GARBIAREN ALDAKETEN EGOERA-ORRIA

ETA DIRU-FLUXUEN EGOERA-ORRIA . . . . . . . . . . . . 383
16.1 Sarrera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
16.2 Ondare garbiaren aldaketen egoera-orria . . . . . . . . 385
16.3 Diru-fluxuen egoera-orria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
17 ARIKETA PRAKTIKOAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401

17.1 ANTOZIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
17.1.1 Antozin. Idazpenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
17.1.2 Antozin. Izakinen kalkulua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
17.1.3 Antozin. Urteko kontuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
17.2 FORLAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
17.2.1 Forlan. Idazpenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
17.2.2 Forlan. Izakinen kalkulua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
17.2.3 Forlan. Urteko kontuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
17.3 HOMONIMA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
17.3.1 Idazpenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
17.3.2 Urteko kontuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
17.4 EZINSALDU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
17.4.1 Idazpenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
17.4.2 Urteko kontuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
17.5 BETIBARDIN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
17.5.1 Idazpenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
17.5.2 Urteko kontuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
17.6 IMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
17.6.1 Idazpenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
17.6.2 Urteko kontuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444
17.7 SNAMEL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
17.7.1 Snamel. Idazpenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
xi
iii-xii_aurkibidea_QX6 6/3/09 08:55 Page xii
17.7.3 Snamel. Izakinen kalkulua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455

17.7.4 Snamel. Urteko kontuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
ERANSKINA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461
20XXko ekitaldi-itxierako balantzea – Aktiboa . . . . . . . . 464
20XXko ekitaldi-itxierako balantzea – Ondare garbia eta
pasiboa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
20XXko …n amaitutako ekitaldiari dagokion
galdu-irabazien kontua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
20XXko …n amaitutako ekitaldiko ondare garbian
izandako aldaketen egoera-orria . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
A) 20XXko …n amaitutako ekitaldian kontabilizatutako sarrera eta
gastuen egoera-orria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
B) 20XXko …n amaitutako ekitaldiko ondare garbian izandako
aldaketa guztien egoera-orria. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
20XXko …n amaitutako ekitaldiko diru-fluxuen
egoera-orria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
xii
xiii-xiv_hitzaurrea_QX6 5/3/09 09:43 Page xiii
Hitzaurrea
Esku artean duzun liburu hau gure Eskolako lankide talde batek osatutako
Kontabilitate orokorrari buruzko kontsulta-eskuliburua duzu. Eskuliburu klasikoa da,
kontabilitate orokorrari buruzko sarrera-ikastaroetan erabiltzen den horietakoa, eta,
halaber, liburutegiko edota lantokiko apalean, erabiltzeagatik azalak zeharo
gastatuta izaten dituen kontsulta-liburu horietakoa ere bada.
Ez da Eskolako lankideek Finantza Ekonomia eta Kontabilitatea bezalako arlo

garrantzitsu bati buruz osatu duten lehenengo liburua, ezen jakintza horiek gurean
eta beste ikastetxe askotan euskaraz ikasi dituzten ikasle askok dagoneko izan
baitute aukera egileen beste eskuliburu bat ere erabiltzeko. Liburu hau, ordea,
Espainiako Kontabilitate Plan Orokor berriari egokitutakoa da, ariketa eta bestelako
ekarpen berriekin osatua datorrena, gainera. Lan oso txukuna da; esker onik
beroena lankideei egindako lanagatik.
Bestalde, ez nuke aipatzeke utzi nahi eskuliburuaren argitaletxeak –Elhuyarrek,

hain zuzen ere–, zientziari buruzko testugintzan azken urteotan egin duen lan
aparta. Txalogarria da, nire ustez, bere lana nola zientzia gogorretan, hala zientzia
bigunetan ere (eta egunotan erortzen ari den finantza-zaparradarekin ezin ahaztu
gure zientziaren biguntasuna). Nire eskerrik beroenak Elhuyarrekoei ere.
Bukatzeko, irakurle, gogoeta pertsonal bat, zure baimenaz: 2009an gaude,

etorkizunean, beraz, eta atzera begiratuta izugarria iruditzen zaigu, dagoeneko hain
gazte ez garen askori, euskarak jakintza-esparru desberdinetan egindako bidea.
Argi-ilunez betetako bidea da, ados, baina nekez aurreikusi izango genukeen duela
hogei urte pasatxo unibertsitatean edo lan-munduan sartu ginenok egungo egoera
xiii
xiii-xiv_hitzaurrea_QX6 5/3/09 09:43 Page xiv
hau. Eta pentsatu, orduan, gure aurreko belaunalditakoek zer esango duten! Esate
baterako, zer esango ote luke eskuliburu honetaz Gabriel Arestik, duela 75 urte
Bilbon jaio zen kontable euskaltzaleak?
Iñaki Heras
EHUko Donostiako Enpresa Ikasketen U.E.

Zuzendaria
xiv
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 1
Kontabilitatea eta
informazioa 1
1 SARRERA
2 ENPRESA ETA JARDUERA EKONOMIKOA
3 INFORMAZIO EKONOMIKO-FINANTZARIOAREN
BEHARRA ETA GARRANTZIA
4 KONTABILITATE-INFORMAZIOAREN BETEBEHARRAK,
HELBURUAK ETA BALIABIDEAK
4.1 Kontabilitate-informazioaren betebeharrak
4.2 Helburuak
4.3 Baliabideak
4.4 Kontabilitate-plan orokorra
4.4.1 Egitura
4.4.2 Kontabilitatearen kontzeptu-esparrua
4.4.3 Erregistratzeko eta balioesteko arauak
4.4.4 Urteko kontuak
5 ETIKA ETA KONTABILITATEA

6 KONTABILITATE-INFORMAZIOAREN ERABILTZAILEAK
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 2
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 3
Kontabilitatea eta informazioa
1
1.1 SARRERA
Kontabilitatearen hastapena bat dator pertsonek beren ekonomia zehaztu, zenbatu

eta kontrolatzeko beharrarekin. Zer daukat? Zer zor dut? Zenbat irabazi dut?
XXI. mendean, ingurune ekonomikoaren ezaugarriak ikusirik eta merkatuan

parte hartzen duten erakundeen arteko harremanen konplexutasuna kontuan
harturik, kontabilitatea da erabiltzaileen beharren arabera eboluzionatu edo bilakatu
den informazio-sistema. Kontabilitateak informa ditzakeen entitateak jarduera
ekonomikoko edozein segmentutan koka daitezke; ekoizpen edo produkzio
unitateetan (enpresetan), kontsumo unitateetan (familian, kultura- eta kirol-
elkarteetan), eta abarretan.
Edozein unetan kontabilitateak gai izan behar du erabiltzaileari behar duen

informazioa banatzeko; hala, erabiltzailea erabaki arrazionalak hartzeko moduan
izango da.
1.1 irudia
3
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 4
Egungo ekonomia- eta finantza-munduan, kontabilitatearen beharra nabaria da,

zeren, esaera batek dioen bezala, “informazioa boterea da”. Horrenbestez, esate
baterako, honela defini dezakegu kontabilitatea:
“Kontabilitatea diziplina zientifikoa da, eta, enpresaren errealitate ekonomiko-

finantzarioa oinarritzat hartuz, informazio-sistema gisa lan egiten du helburu jakin
bat lortzeko: erabaki egokiak hartu ahal izateko informazio-beharrean dauden
agente edo erabiltzaileei une egokian eta dagokien edo behar duten informazioa
banatzea du helburu kontabilitateak”.
Gaur egun, enpresen arrakasta informazio-sistema oso eta informatizatuan

oinarritzen da, eta, informazioaren eta komunikazioaren teknologia berrien (IKT)
erabilerari esker, informazioa agente interesatu orori banatuko zaio.
1.2 ENPRESA ETA JARDUERA EKONOMIKOA
Jarduera ekonomikoa da merkatuan diharduten unitate ekonomikoen artean

gauzatzen den jarduera, hain zuzen ere, ondasun eta zerbitzuen trukea.
Gaur egungo gizartea merkatu-ekonomia deritzon ereduan kokatzen da; eredu

horretan, ekimen pribatuaren nagusitasuna nabarmena da, erabaki ekonomikoak
sakabanaturik daude, mozkinaren helburuak lehentasuna du, ingurune ekonomikoa
ez da ziurra… Horren ondorioz, subjektu ekonomikoek (enpresek, diren motatakoak
direla ere) informazioa behar dute ondasunak eta zerbitzuak trukatzean,
eskubideak eta betebeharrak gauzatzean.
Kontabilitateak, informazio-sistema gisa ulertuta, helburu jakin bat du:

erabiltzaileek beren erabakiak hartu ahal izateko behar duten informazioa banatzea.
Kontabilitatearen benetako balioa informazio horren prestakuntza-fasean dago; hau
da, kontabilitateak zenbat eta egokiago asetzen dituen erabiltzailearen beharrak,
orduan eta handiagoa izango da banatzen den informazioaren balioa.
Prozesu hori 1.2 irudian islatuko da.
Kontabilitatea, beraz, informazio-sistema bat da. Eta, horrenbestez, esan

dezakegu informazioa sortu eta erabiltzaileei banatzeko prozesuak baldintzatzen
duela kontabilitatearen garrantzia, edo, gutxienez, harekin hertsiki loturik
dagoela.
4
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 5
1.2 irudia
1.3 INFORMAZIO EKONOMIKO-FINANTZARIOAREN

BEHARRA ETA GARRANTZIA
Oro har, esan daiteke garapen ekonomikoa baldintzatzen duen elementu

garrantzitsua dela informazioa. Azken batean, informazio multzo handiena eta
onena duten nazioak dira aurrerakoienak.
Horregatik guztiagatik informazio-premia bi mailatan kokatuko da:
1. Makroekonomian: nazio bateko garapen-politikak finkatzeko, lehenik eta

behin, komeni da nazio horren ekonomiari loturiko informazio multzo
handiena eskuratzea. Beraz, estatuetako ekonomia-politikak bideratzeko
garaian funtsezko tresna bilakatu da informazioa.
2. Mikroekonomian: zuzendari batek, erabaki bat hartu aurretik, egoera
horretara nola iritsi den jakin behar du. Ondoren, helburuak adieraziko ditu,
bai eta helburu horiek lortzeko egin behar dituen urratsak ere. Horretarako
ere, ezinbestekoa da informazio egokiz hornitzea.
5
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 6
1.3 irudia
Honako hauek kontuan izanik:
a) ekonomiaren eta kontabilitatearen arteko lotura garbia, eta

b) gai ekonomikoei buruzko ardura gero eta handiagoa dela,
Zilegi da pentsatzea informazio-

sistemak, erabaki zuzenak hartzeko,
gero eta informazio gehiago banatu
beharko duela, eta ziurgabetasun-
egoerak murriztu; eginbehar horretaz,
kontabilitatea arduratzen da. Beraz,
baieztapen hau egin daiteke:
“Gaur egungo munduan,

informazioa etengabe eguneratua
izatea baldin bada beste gauza guztien
gainetik balioesten dena, onar daiteke
kontabilitatea dela informazio
ekonomikoa jaso, eraldatu eta
banatzeko biderik egokiena”.
1.4 irudia
6
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 7
1.4 KONTABILITATE-INFORMAZIOAREN BETEBEHARRAK,

HELBURUAK ETA BALIABIDEAK
1.4.1 KONTABILITATE-INFORMAZIOAREN BETEBEHARRAK
Kontabilitate-informazioak bere eginkizuna betetzeko, zenbait ezaugarri izan behar

ditu; 2007ko azaroaren 20an onartu den Kontabilitate Plan Orokorraren lehen
atalean, “Kontabilitatearen kontzeptu-esparrua” atalean, zehatz-mehatz adierazten
da zein diren kontabilitate-informazioaren betebeharrak. Hauek dira, hain zuzen:
1. Aipagarria edo nabarmena. Informazioa garrantzizkoa da erabaki

ekonomikoak hartzeko baliagarria denean; hau da, lehengo, oraingo edo
geroko gertaerak ebaluatzen laguntzen duenean, edo lehen egindako
ebaluazioak berresteko edo zuzentzeko balio duenean. Bereziki, baldintza
hau betetzeko, urteko kontuek behar den bezala erakutsi behar dituzte
enpresaren arriskuak.
2. Fidagarria. Informazioa fidagarria da akats materialik ez duenean eta
neutrala denean; hau da, alborapenik ez duenean eta erabiltzaileak
konfiantza izan dezakeenean adierazitakoak irudi leiala erakusten duela.
Aipatu behar da “forma juridikoaren gainetik dagoela funts ekonomikoa”.
3. Osoa edo erabatekoa. Fidagarritasunetik ateratzen den ezaugarria da, eta
horrelakoa izatea lortzen da finantza-informazioak osorik ematen dituenean
erabaki-hartzean eragina izan dezaketen datu guztiak, garrantzia izan
dezakeen informazioa kanpoan utzi gabe.
4. Alderagarria. Enpresak berak urteetan emandako urteko kontuak
konparatzeko gai izan behar du, bai eta beste enpresa batzuek garai berean
eta denboraldi bererako emandako informazioa konparatzeko ere, enpresen
egoera eta errentagarritasuna kontrastatu ahal izateko; horrek eskatzen du
antzeko transakzioak eta gainerako gertaera ekonomikoak berdintsu
tratatzea.
5. Argia. Urteko kontuen erabiltzaileek, jarduera ekonomikoei, kontabilitateari
eta enpresa-finantzei buruzko arrazoizko ezagutza izanik, gai izan behar
dute, emandako informazioa arretaz aztertuta, erabakiak hartzen lagunduko
dien iritziak osatzeko.
AECAren (Asociación Española de Contabilidad y Administración de

Empresas – Enpresen Administrazio eta Kontabilitateko Espainiako Erakundea)
7
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 8
esanean1, besteak beste, egiaztagarria ere izan behar du. Hau da, finantzen
egoera-orriek barne hartzen duten informazioak kanpoko eta barneko kontrol eta
berrikuspenak jasateko gai izan behar du; horrenbestez, eta, batez ere berrikuspen
horiek enpresaz kanpoko profesional independenteek egiten dituztenean, lortzen
den informazioak sinesgarritasuna eskainiko du erabiltzaile guztientzat.
1.4.2 HELBURUAK
Kontabilitatea informazio-sistema denez, helburu nagusi hau du: aurreko atalean

aipatutako ezaugarriak dituen informazioa, behar bezala prestatu ondoren,
dagokien pertsona eta/edo erakundeei banatzea.
Hona hemen kontabilitateari loturiko helburuak, laburbilduta:
1. Ekonomia unitate bateko benetako ondarearen eta finantza-egoeraren

aldaketak islatzea.
2. Lortutako emaitza adieraztea.
3. Erabaki egokiak har ditzaten, erabiltzaileei (kanpokoei eta barnekoei) behar
duten informazioa banatzea.
Aipatutako helburuak betetzeko, ezinbestekoa da gauzatutako eragiketa

bakoitzaren aldez aurretiko analisia egitea, horien interpretazio, balioespen eta
sailkapen egokien arabera kuantifikatuko baitira ondarea eta emaitzak.
1.4.3 BALIABIDEAK
Kontabilitateak, aipatutako helburua lortzeko, zenbait tresna erabili behar ditu

eguneroko jardueran; funtsean honako hauek:
a) Kontabilitatearen kontzeptu-esparrua.
b) Erregistratzeko eta balioesteko arauak.
Aipatutako bi tresna horiek Kontabilitate Plan Orokorrean (KPO) daude.
c) ICACaren erabakiak (Instituto de Contabilidad y Auditoría de Cuentas –

Kontabilitate eta Kontu Ikuskaritza Institutua).
1 Asociación Española de Contabilidad y Administración de Empresas (1996): Principios contables,

1980-1995. Madril, 47.-50. or.
8
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 9
Hiru tresna horiek nahitaez aplikatu behar dira enpresaren eguneroko jarduera
ekonomiko-finantzarioaren baitan sortzen diren eragiketak erregistratzeko, egungo
merkataritza-legediak horretara behartzen gaituelako.
Aurrera jarraitu aurretik, esan nahi genuke, oro har, hiru tamainatako enpresak
aurkituko ditugula, eta tamainaren arabera arauak sinpleagoak edo konplexuagoak
direla, erakunde mota bakoitzean egiten diren eragiketen zailtasunaren arabera:
a) Enpresa handiak
b) Enpresa txiki eta ertainak (ETE)
c) Mikroenpresak
Tamainaren sailkapena egiteko, aktiboen zenbatekoa, negozio-zifra eta langile

kopurua erabiliko dira, laburpen-taula honetan adierazi den bezala. Segidako bi
ekitalditan bete beharko dituzte hiru egoera horietatik gutxienez bi.
Enpresa txiki eta ertaina Mikroenpresa
Aktiboa guztira < 2.850.000 € < 1.000.000 €
Urteko negozio-zifra < 5.700.000 € < 2.000.000 €
Batez besteko langile < 50 langile < 10 langile

kopurua
Enpresa handi eta ertainenetan, Kontabilitate Plan Orokorra (KPO) erabiliko da;
enpresa txiki eta mikroenpresek, berriz, Enpresa Txiki eta Ertainen Kontabilitate
Plan Orokorra (ETEen KPO) erabiltzeko aukera izango dute.
Nolanahi ere, baldin eta aurreko nahitaezko tresna horiek erabiliz planteatutako
arazoari erantzun egokirik aurkitzen ez bazaio, zilegi da borondatezko beste
erreferentzia batzuk erabiltzea, aurrekoen aurkakoak ez badira bederen.
Erreferentzia horiek gomendagarriak dira, batez ere, egoera berrietan, betiere
pentsatuz egoera berri horien kontabilitate-tratamendua “nahitaezko”
erreferentzietan jaso gabe dagoela.
Borondatezko erreferentzia horiek bi mailatan sailka daitezke:
1. Estatuan:
a) ICAC erakundearen kontsultak.
b) AECAren “Kontabilitate-printzipioak” dokumentuak.
9
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 10
2. Nazioartean:
a) FASB (Financial Accounting Standards Board – Finantza Kontabilitateko
Arauen Batzordea – Comité de Normas de Contabilidad Financiera)
erakundearen erabakiak.
b) IASB (International Accounting Standards Board – Nazioarteko
Kontabilitate Arauen Batzordea – Comité de Normas Internacionales de
Contabilidad) erakundeak landutako kontabilitate-arauak.
Azken bi erakunde horien lanari buruzko hainbat argibide ematea komeni da.
Izan ere, Estatu Batuetan, 1929ko krisi ekonomikoaren ostean, gobernuak
Securities and Exchange Commission (SEC) agentzia sortu zuen kontabilitate-
prozesuaren normalizazioa gainbegiratu eta ikuskaritza-jarduerak sendotzeko
asmoz. 1973an, FASB erakundea onartu zuten gobernuz kanpoko erakunde ofizial
independente bakartzat, Estatu Batuetako kontabilitate-erabakiak onartzeko.
Erakunde horrek eraiki du kontabilitate-informazioaren ezaugarriak finkatzeko
kontzeptu-esparru sendoa.
Gerora Europan zehar barreiatu da normalizazio-ardura, nazioarteko enpresa-

eta ikuskaritza-erakundeek bultzaturik. Era horretara, zenbait kontabilitate-
erakunde eta profesional talderen eskutik, laurogeita bi herrialde ordezkatuz, IASB
erakunde pribatua sortu zen.
Europar Batasunak IASB erakundeak argitaratutako Finantza Informazioaren

gaineko Nazioarteko Arauak (FINA – NIIF, Normas Internacionales de Información
Financiera – IFRS, International Financial Reporting Standards) bereganatu eta
homologatu ditu. Europako Erkidegoko araugintzak bultzatuko du nazioarteko
harmonizazioa.
Ondorioz, 2007ko uztailaren 4an, “Europar Batasuneko Araudian oinarrituta,

nazioarteko harmonizaziorako kontabilitate-alorreko legeriaren erreforma eta
egokitzapenerako” 16/2007 Legea onartu zen Espainian. Eta, hala, 2007ko
azaroaren 20an, Kontabilitate Plan Orokorra onartzen duen 1514/2007 Errege
Dekretua argitaratu zen.
Esteka baliagarriak:
AECA (Asociación Española de Contabilidad y Administración de Empresas):

www.aeca.es
Europar Batasuna: www.europa.eu.int/index_es.htm
FASB / US GAAP (Financial Accounting Standards Board): www.fasb.org
10
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 11
IASB (International Accounting Standards Board): www.iasb.org.uk

ICAC (Instituto de Contabilidad y Auditoria de Cuentas): www.icac.meh.es
SEC (Securities and Exchange Commission): www.sec.gov
1.4.4 KONTABILITATE-PLAN OROKORRA
Atal honetan, azaroaren 20ko 1514/2007 eta 1515/2007 Errege Dekretuek

onartutako gaur egungo Kontabilitate Plan Orokorraren (KPO) eta Enpresa Txiki eta
Ertainen Kontabilitate Plan Orokorraren (ETEen KPO) egitura aztertuko da, eta
bereizten diren zati guztiak xehatuko.
1.4.4.1 Egitura
Kontabilitate Plan Orokorrean bost zati bereizten dira:
1. Lehen zatia: kontabilitatearen kontzeptu-esparrua

2. Bigarren zatia: erregistratzeko eta balioesteko arauak
3. Hirugarren zatia: urteko kontuak.
4. Laugarren zatia: kontu-taula.
5. Bosgarren zatia: kontabilitatearen definizioak eta erlazioak. Laugarren zatian
kokaturiko talde, azpitalde eta kontu bakoitzaren definizio labur bat eman
ondoren, haietako bakoitzaren ezaugarri aipagarrienak aztertzen dira.
KPO osatzen duten bost zatietatik lehen hirurak nahitaezkoak dira, eta azken
biek ez dute derrigortasun-kutsu hori, nahiz eta komeni den zenbait gomendio
kontuan hartzea horiek aplikatzean.
1.4.4.2 Kontabilitatearen kontzeptu-esparrua
Kontzeptu-esparruak informazio finantzarioa eta kontabilitatearen oinarri teorikoak

ezartzen ditu. Hala finkatzen da zertarako den informazio finantzarioa, zer ezaugarri
izan behar dituen informazioak erabilgarria izateko, zein den finantza-egoeretan
islatzen diren elementuen definizioa, erregistratzeko eta balioesteko arauak,
kontabilitate-printzipioak eta abar. Kontabilitate-arauen gida eta euskarri sendoa
izango den kontzeptuen bilduma hau ezinbestekoa da gaur egun enpresek egiten
dituzten merkataritza-eragiketak behar bezala adierazteko, nahiz eta arau zehatzik
ez egon.
11
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 12
Kontabilitatearen helburua da urteko kontuek enpresaren ondarearen, finantza-

egoeraren eta emaitzen irudi leiala erakustea. Horretarako, eragiketak
kontabilizatzean, errealitate ekonomikoari begiratuko zaio, ez forma juridikoari
soilik.
1.4.4.3 Erregistratzeko eta balioesteko arauak
Balioespena urteko kontuetako osagai bakoitzari moneta-balio bat esleitzea da.

Kontabilitatearen kontzeptu-esparruan aipatutako kontabilitate-printzipioak eta
bestelako xedapenak garatzen dira erregistratzeko eta balioesteko arauetan.
Transakzio edo egitate ekonomiko mota bakoitzari eta zenbait ondare-elementuri
aplikatu beharreko irizpideak eta arauak adierazten dira. Hurrengo gaietan,
zerrenda honetako arauak landuko dira beharren arabera:
1. Kontabilitatearen kontzeptu-esparruaren garapena

2. Ibilgetu materiala
3. Ibilgetu materialari buruzko arau bereziak
4. Ondasun higiezinetako inbertsioak
5. Ibilgetu ukiezina
6. Ibilgetu ukiezinari buruzko arau bereziak
7. Aktibo ez-korronteak eta elementuen talde salgarriak
8. Errentamenduak eta antzeko izaera duten eragiketak
9. Finantza-tresnak
10. Izakinak
11. Atzerri-moneta
12. Balio erantsiaren gaineko zerga (BEZ), Kanarietako zeharkako zerga
orokorra (IGIC) eta bestelako zeharkako zergak
13. Mozkinen gaineko zerga
14. Salmenten eta zerbitzu-emateen sarrerak
15. Hornidurak eta kontingentziak
16. Pertsonalaren epe luzeko ordainsarien pasiboak
17. Ondare-tresnetan oinarritutako transakzio-ordainketak
18. Hartutako diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak
19. Negozio-konbinazioak
20. Baterako negozioak
12
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 13
21. Taldeko enpresen arteko eragiketak

22. Kontabilitate-irizpideak aldatzea, okerrak zuzentzea eta kontabilitate-
zenbatespenak aldatzea
23. Ekitaldi-itxieraren ondorengo gertaerak
ETEetan, arauak sinpleagoak dira, tamaina horretako enpresen eragiketak ere

halakoak baitira. Beraz, kasu horretan hau izango da arauen zerrenda:
1. Kontabilitatearen kontzeptu-esparruaren garapena

2. Ibilgetu materiala
3. Ibilgetu materialari buruzko arau bereziak
4. Ondasun higiezinetako inbertsioak
5. Ibilgetu ukiezina
6. Ibilgetu ukiezinari buruzko arau bereziak
7. Errentamenduak eta antzeko izaera duten eragiketak
8. Finantza-aktiboak
9. Finantza-pasiboak
10. Finantza-kontratu bereziak
11. Ondare propioko tresnak
12. Izakinak
13. Atzerri-moneta
14. Balio erantsiaren gaineko zerga (BEZ), Kanarietako zeharkako zerga
orokorra (IGIC) eta bestelako zeharkako zergak.
15. Mozkinen gaineko zerga
16. Salmenten eta zerbitzu-emateen sarrerak
17. Hornidurak eta kontingentziak
18. Hartutako diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak
19. Baterako negozioak
20. Taldeko enpresen arteko eragiketak
21. Kontabilitate-irizpideak aldatzea, okerrak zuzentzea eta kontabilitate-
zenbatespenak aldatzea
22. Ekitaldi-itxieraren ondorengo gertaerak
13
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 14
1.4.4.4 Urteko kontuak
Urteko kontuetan, balantzea, galdu-irabazien kontua, ondare garbiaren

aldaketen egoera-orria, diru-fluxuen egoera-orria (enpresa txiki eta ertainen
kasuan ez da nahitaezkoa) eta memoria sartzen dira. Dokumentu horien bitartez,
ekitaldi ekonomikoan zehar enpresak izan duen bilakaera eta egoera islatzen da.
KPOko hirugarren zatian jasotakoak hiru azpizati ditu:
1. Urteko kontuak prestatzeko arauak

2. Urteko kontuen eredua
3. Urteko kontu laburtuen ereduak
Enpresek urteko kontu laburtuak presta ditzakete kasu hauetan
a) Memoria eta balantze laburtuak: segidako bi ekitaldiren itxieran sozietateek

hiru baldintza hauetatik gutxienez bi betetzen badituzte:
– Aktiboko kontu-sailen baturaren zenbatekoa = 2.850.000 €.
– Urteko negozio-zifra garbia = 5.700.000 €.
– Ekitaldian zehar batez besteko langile kopurua = 50
b) Galdu-irabazien kontu laburtua: segidako bi ekitaldiren itxieran sozietateek

hiru baldintza hauetatik gutxienez bi betetzen badituzte:
– Aktiboko kontu-sailen baturaren zenbatekoa = 11.400.000 €.
– Urteko negozio-zifra garbia = 22.800.000 €.
– Ekitaldian zehar batez besteko langile kopurua = 250
1.5 ETIKA ETA KONTABILITATEA
Enpresa-munduan gaur egun bizi den lehia kontuan harturik, gero eta
beharrezkoagoa bihurtu da etika. Kontabilitate- eta ikuskaritza-lanbidean
deontologia aplikatu ohi da. Deontologia deritzo etikaren printzipio eta ondorioak
lanbidean ezartzen saiatzen den etikaren arloari.
Nahiz eta kontabilitatea eta negozioak era independentean azter daitezkeen,

bien artean zer-nolako lotura dagoen kontuan izanik, bateko jarduera etikoak
bestearena baldintzatu dezake. Esan daiteke bien artean noranzko bikoitzeko
erlazioa dagoela, 1.5 irudian agertzen den bezalakoa.
14
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 15
1.5 irudia
Kontabilitate-arloan dihardugunean, jarduera etikoak oinarri hauek kontuan hartu

behar ditu: independentzia, zintzotasuna eta objektibitatea. Ezinbesteko
baldintzak dira kontabilitate-agiriek enpresaren ondarearen, egoera finantzarioaren
eta emaitzen irudi leiala erakusteko.
1.6 KONTABILITATE-INFORMAZIOAREN ERABILTZAILEAK
Ekonomia-arloan erabakiak hartu beharrean dagoen edonor izan daiteke

kontabilitate-informazioaren erabiltzailea.
Ondoren aipatzen dira horietariko batzuk:
O Jabeak: ekitaldiko etekinak zein diren jakiteko.
O Administratzaileak: zuzendaritza-erabakiak hartu ahal izateko.
O Hartzekodunak: enpresaren kaudimengabezia-egoera aztertzeko.
O Bezeroak: enpresaren etorkizuna zein den jakiteko.
O Langileak: soldaten kobrantza ziurta daitekeen edo ez ikusteko.
15
01_konta_QX6 5/3/09 09:45 Page 16
1.6 irudia
O Administrazio publikoa: zergen kobrantza zein izan daitekeen aurreikusteko,

eta bere politika ekonomikoa, industriala, gizarte mailakoa eta abar
diseinatzeko.
O Ikertzaileak: ikerketarako beharrezko duten informazioa jasotzeko.
O Gizartea, oro har.
16
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 17
Ondarea eta
balantzea 2
1 SARRERA
2 ONDAREAREN KONTZEPTUA
2.1 Ondarea ikuspuntu juridikotik
2.2 Ondarea ikuspuntu ekonomikotik
2.3 Ondarea kontabilitate-ikuspuntutik
3 BALANTZEA
3.1 Antolamendua eta prestaketa
3.2 Oinarrizko eskema
3.3 Elkarren segidako balantzeak
3.4 Elkarren segidako balantzeen teknikaren eragozpenak
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 18
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 19
2
Ondarea eta balantzea
2.1 SARRERA
Kontabilitatea informazio-sistema denez gero, enpresan sortutako informazio guztia

biltzen duten laburpen-dokumentuak prestatu behar dira: urteko kontuak.
Urteko kontuek informazio hori guztia egituratu, ordenatu, bideratu eta sintetizatu
egiten dute.
KPOk dioenez, urteko kontuetan sartzen dira balantzea, galdu-irabazien

kontua, ondare garbiaren aldaketen egoera-orria, diru-fluxuen egoera-orria
(enpresa txiki eta ertainen kasuan ez da nahitaezkoa) eta memoria. Dokumentu
horiek batasun bat eratzen dute, eta argi eta garbi idatzi behar dira, bai eta
ondarearen, finantza-egoeraren eta enpresaren emaitzen irudi leiala azaldu ere,
Merkataritza Kodearen, Sozietate Anonimoen Legearen Testu Bateratuaren eta
Kontabilitate Plan Orokor honen arabera.
앫 Balantzea: ondare-kontu guztiak laburbiltzen ditu.

앫 Galdu-irabazien kontua: enpresaren sarrera eta gastu guztiak behar bezala
antolatzen ditu.
앫 Ondare garbiaren aldaketen egoera-orria: enpresaren ondare garbiaren
aldaketa guztien informazio kuantitatibo guztia laburbiltzen du.
앫 Diru-fluxuen egoera-orria: enpresaren ekitaldiko diru-sarrera eta -irteera
guztien eraginaren informazio guztia laburbiltzen du.
앫 Memoria: balantzean eta galdu-irabazien kontuan agertzen den informazioa
osatu, zabaldu eta azaltzen du.
Urteko kontuak ekitaldia itxi eta, gehienez, hiru hilabeteko epean formulatu
behar dituzte enpresaburuek edota administratzaileek.
Balantzeak, enpresaren une jakin bateko ondarearen egoerari buruzko

informazioa jasotzeaz gain, ondare horretan egitate ekonomikoek sortu dituzten
aldaketei buruzko informazioa emango du.
19
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 20
Gai honetan, ikuspuntu desberdinetatik aztertuko da zer diren ondarea eta

balantzea, eta bakoitzaren ezaugarri nagusiak aipatuko dira.
2.2 ONDAREAREN KONTZEPTUA
2.2.1 ONDAREA IKUSPUNTU JURIDIKOTIK
Pertsona fisiko nahiz juridiko bati lotu eta behar bezala balioetsitako betebehar,
eskubide eta ondasunen multzo batez osatua dago ondarea.
Juristen ikuspuntutik, hiru alderdi bereiz daitezke ondarean:
a) Ondarearen kontzeptua eta haren jabe edo titularra bereizten dituena;

pertsona batek hainbat ondare izan ditzake, edo, oinordekorik izendatu ez
den kasuan, titularrik gabeko ondarea egon daiteke.
b) Ondarea universitas iuris (zuzenbide-unibertsaltasun) gisa hartzen duena;
hau da, ondare-elementuek erregulazio-elementu juridiko bakartzat jotzen
jotzen duena. Hala, elementu bakar hori, osagai bakoitzaren izaerarekiko
independente izanik, betebehar eta eskubidez osatuta egon daiteke.
Adibidez, merkataritza-ondare bat erositakoan, erosleak ezin dezake
erreklamaziorik planteatu altzari edo makina baten egoera txarra dela-eta,
baldin eta akats horiek ondare osoaren funtzionamendu egokian eraginik ez
badute.
c) Ondarea universitas facti (egitate-unibertsaltasun) gisa hartzen duena; hau
da, ondare-elementu bakoitza (dirua, kredituak, salgaiak, altzariak...)
betebehar eta eskubidez osaturiko elementu juridikotzat jotzen duena.
Adibidez, emandako kredituen kaudimen eta legitimitatearen erantzukizuna
du saltzaileak eroslearen aurrean.
2.2.2 ONDAREA IKUSPUNTU EKONOMIKOTIK
Zerbitzuak eskaintzera edo ondasunak ekoiztera bideraturiko baliabideen multzoaz

eta horiek finantzatzeko behar diren finantza-iturriez osatua dago ondarea,
ikuspuntu ekonomikoari dagokionez.
20
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 21
Zerbitzuak eskaini edota ondasunak ekoizteko baliabideek enpresak daukana

islatzen dute (126.030 €), eta horiek finantzatzeko erabili diren iturriek, aldiz,
enpresak zor duena (17.650 €).
2.1 irudia
2.2.3 ONDAREA KONTABILITATE-IKUSPUNTUTIK
Aurreko adibidea oinarritzat hartuz, ondarea hiru zatitan bereiz daiteke:
– Elementu positiboak: ondasunak eta eskubideak:................... 126.030 €

– Elementu negatiboak: zorrak eta betebeharrak: ...................... 17.650 €
– Elementu propioa: ondare propioa, erreala edo garbia: .......... 108.380 €
DAUKAGUNA – ZOR DUGUNA = ONDARE PROPIOA
Ikuspuntu ekonomikoarekin alderatuz, kontabilitatean alde batak (zerbitzuak

eskaintzeko edo ondasunak produzitzeko behar diren elementuen zenbatekoak)
zein besteak (aurreko elementuak finantzatzeko erabilitako baliabideen
zenbatekoak) berdinak behar dute izan; hau da, ondarea, kontabilitatearen
ikuspuntutik, orekatua agertuko da beti.
21
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 22
2.2 irudia
DAUKAGUNA = ONDARE PROPIOA + ZOR DUGUNA
2.3 irudia
22
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 23
2.4 irudia
Irudi horiek kontuan hartuz, honako hau esan daiteke:
O Ezkerrean, ondasunek eta eskubideek adierazten dute enpresan nola

gauzatzen diren gaur egun baliabideak. Alegia, zertan gauzatzen diren
enpresaren jabetzakoak edota haren kontrolpean dauden elementuak.
O Eskuinean, bi multzo nagusi bereizten dira. Batetik, zorrak daude; kanpoko
izaera edo jatorria duten fondoak adierazten dituzte, hau da, itzuli edo
ordaindu behar direnak. Bestetik, ondare garbia edo fondo propioa dugu;
multzo horrek islatzen ditu enpresak jarritako baliabide propioak.
Ondarearen analisia hiru ikuspuntuetatik egin ondoren, haren definizioa emango

dugu orain:
“Unitate ekonomiko bat (enpresa) erreferentziatzat hartuz, betebehar, eskubide

eta ondasunez osaturiko multzoa da ondarea. Elementu horiek enpresak erabilitako
baliabide ekonomiko eta finantzarioak islatzen dituzte”.
2.3 BALANTZEA
Balantzeak enpresaren ondarea behar bezala balioetsita eta egituratuta adierazten

du. Horrenbestez, balantzearen funtzio nagusia hau da: unitate ekonomiko baten
une jakin bateko egoera adieraztea (data jakin bateko argazki bat balitz bezala).
23
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 24
Balantzean, enpresaren aktiboa, pasiboa eta ondare garbia sartzen dira, behar
bezala bereizita:
앫 Ezkerreko aldea: AKTIBOko elementuez osatua dago; hor sartzen dira

ibilgetuko elementuak (eraikinak, altzariak, makineria), finantza-inbertsioak
(erositako akzioak), eginiko salmentengatik zor digutena (bezeroak),
baliabide likidoak (diruzaintza: k/k, kutxa...) eta abar.
앫 Eskuineko aldea: hemen agertuko dira aktiboan inbertitu edo gauzatutako
ondasun guztiak finantzatzeko erabili diren diru-iturriak. Iturri horien
jatorriaren arabera, bi sailkapen egin daitezke:
– ONDARE GARBIA: akziodunek eginiko ordainketak eta enpresak
eguneroko jardueran sorturiko etekin positibo edo mozkin banatu gabea.
– PASIBOA: zor-izaera duten iturri guztiak, eta, beraz, itzuli behar direnak.
2.3.1 ANTOLAMENDUA ETA PRESTAKETA
Balantzeko elementuen arteko lotura edo identitatea adierazteko, taula honetan

agertzen diren loturak erabil daitezke:
2.5 irudia
Prestaketari dagokionez, komeni da datu bakoitza informazio honetaz hornitzea:

dokumentuaren izendapena, dokumentu horrek erreferentziatzat hartzen duen
pertsonarena, data, moneta-unitateak….
24
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 25
Antolaketari dagokionez, balantzean kokatzen diren aktiboko zein pasiboko

elementuen sailkapena zein den jakin nahi da. Sailkapen hori bikoitza izan daiteke:
1. aukera:
앫 Aktiboko elementuak: likideziaren arabera, finkoenetik erabilgarrienera

(elementurik finkoena lurra da; eta erabilgarriena, berriz, diru likidoa).
앫 Ondare garbia eta pasiboko elementuak: galdagarritasunaren arabera, ez-
galdagarritik galdagarrienera (galdagarritasun txikieneko elementua
akziodunek eginiko ekarpena da; eta elementurik galdagarriena, berriz, epe
laburrera ordaindu behar dena).
2. aukera:
앫 Aktiboko elementuak erabilgarrienetik finkoenera sailkatzen dira.

앫 Pasiboko elementuak galdagarrienetik galdagarritasun txikienekora
sailkatzen dira.
Bi aukera horiek baldin baditugu ere, egungo merkataritza-legediaren arabera 1.

aukeran islaturikoa erabili behar da.
2.3.2 OINARRIZKO ESKEMA
Edozein enpresarentzat baliagarria izan daitekeen balantzearen eskema bat

prestatzeko garaian, honako hauek hartu behar dira kontuan, besteak beste:
앫 Antolamendu-irizpideak, eta
앫 Balantzea osatzen duten elementu guztiak ondare-masa desberdinetan
kokatu edo sailkatu beharra.
Antzeko izaera ekonomikoa eta/edo finantzarioa duten elementuen multzoari
ondare-masa deritzogu.
Balantzeko aktiboko zein pasiboko elementu guztiak eskema bati jarraituz

sailkatu nahi baditugu, eskema honi jarraituko diogu:
AKTIBOA
a) Aktibo finkoa, ibilgetua edo AKTIBO EZ-KORRONTEA:

a.1. Materiala. Uki daitezkeen ondasunak: lurrak, eraikinak, makineria, altzariak
eta abar.
25
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 26
a.2. Ukiezina. Ukitu ezin diren ondasunak: patenteak, jabetza industriala,

merkataritza-fondoak, kontzesio edo emakida administratiboak eta abar.
a.3. Ondasun higiezinetako inbertsioak. Lurrak eta eraikinak, espekulazio-
helburua dutenean, ibilgetu materialean sartu beharrean hemen kokatu
behar dira.
a.4. Finantza-inbertsioak. Epe luzeko izaerarekin osatu diren finantza-inbertsio
guztiak: akzioak, obligazioak, inbertsio-fondoak eta abar.
b) Epe laburreko aktiboa edo AKTIBO KORRONTEA:

Multzo nagusi honetan sartuko dira enpresaren jarduera dela-eta mugikortasun
handiena duten elementuak; hau da, urtebeteko epearen barruan diru bihur
daitezkeen elementuak.
Multzo honetan agertuko dira enpresaren trafiko edo eragiketagatiko ondasun
eta kobrantza-eskubide guztiak.
b.1. Izakinak. Enpresaren trafiko edo ohiko eragiketetarako beharrezkoak diren
elementuak: salgaiak, lehengaiak, bukatutako produktuak, beste zenbait
hornikuntza (erregaiak, bulegoko materiala eta abar).
b.2. Zordunak edo bihurgarria. Trafiko-eragiketengatik sor daitezkeen
kobrantza-eskubideak: bezeroak, kobratzeko merkataritza-efektuak, etab.
b.3. Finantza-inbertsioak. Epe laburreko izaera duten finantza-inbertsioak:
akzioak, obligazioak, inbertsio-fondoak eta abar.
b.4. Eskudirua. Enpresaren baliabide likido guztiak: enpresako kutxako dirua,
kontu korronteetakoa eta abar.
ONDARE GARBIA ETA PASIBOA
a) ONDARE GARBIA
a.1) Fondo propioak
Izaera itzulgarria ez duten finantza-iturriak agertuko dira hemen. Iturri
horiek bi eratakoak izan daitezke:
– Kapital soziala: akziodunek eginiko ekarpena islatzen duena.
– Erreserbak: jarduerari esker sortu duen aberastasuna islatzen duena.
b) PASIBO EZ-KORRONTEA edo epe luzeko zorrak: izaera itzulgarria izanik, epe
luzekoak direnak.
c) PASIBO KORRONTEA edo epe laburreko zorrak: izaera itzulgarria izanik, epe
laburrekoak direnak.
Aktiboko ondasun eta eskubide guztiak eta ondare garbia eta pasiboa honela
isla daitezke:
26
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 27
2.6 irudia
2.7 irudia
27
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 28
KPOk honako itxura hau eman dio balantzeari:
20XXko EKITALDI-ITXIERAKO BALANTZEA

MEMORIAKO
AKTIBOA 20XX 20XX-1
OHARRAK
A) AKTIBO EZ-KORRONTEA
I. Ibilgetu ukiezina
1. Garapena
2. Emakidak
3. Patenteak, lizentziak, markak eta antzekoak
4. Merkataritza-fondoak
5. Aplikazio informatikoak
6. Bestelako ibilgetu ukiezina
II. Ibilgetu materiala
1. Lurrak eta eraikuntzak
2. Instalazio teknikoak eta bestelako ibilgetu
materiala
3. Bidean diren ibilgatuak eta aurrerakinak
III. Ondasun higiezinetako inbertsioak
1. Lurrak
2. Eraikuntzak
IV. Taldeko enpresetan eta enpresa elkartuetan
egindako epe luzeko inbertsioak
1. Ondare-tresnak
2. Enpresekiko hartzekoak
3. Zorra adierazten duten baloreak
4. Eratorriak
5. Bestelako finantza-aktiboak
V. Epe luzeko finantza-inbertsioak
1. Ondare-tresnak
2. Hirugarrenekiko hartzekoak
4. Eratorriak
28
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 29
(jarraipena)
VI. Zerga geroratuen aktiboak
B) AKTIBO KORRONTEA
I. Saltzeko mantendutako aktibo ez-korronteak
II. Izakinak
1. Merkataritzakoak
2. Lehengaiak eta bestelako hornikuntzak
3. Bidean diren produktuak
4. Produktu bukatuak
5. Azpiproduktuak, hondarrak eta material
berreskuratuak
6. Hornitzaileekiko aurrerakinak
III. Merkataritza-zordunak eta kobratzeko
bestelako kontuak
1. Salmenta eta zerbitzu-emateengatiko bezeroak
2. Bezeroak, taldeko enpresak eta enpresa elkartuak
3. Hainbat zordun
4. Pertsonala
5. Zerga korronteengatiko aktiboak
6. Administrazio Publikoekiko bestelako hartzekoak
7. Akziodunak (bazkideak) galdatutako ordainketak
egindako epe laburreko inbertsioak
1. Ondare-tresnak
4. Eratorriak
5. Bestelako finantza-aktiboa
V. Epe laburreko finantza-inbertsioak
1. Ondare-tresnak
29
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 30
(jarraipena)
4. Eratorriak
VI. Epe laburreko periodifikazioak
VII. Eskudirua eta bestelako aktibo likido
baliokideak
1. Diruzaintza
2. Bestelako aktibo likido baliokideak
AKTIBOA GUZTIRA (A + B)
MEMORIAKO
ONDARE GARBIA ETA PASIBOA 20XX 20XX-1
OHARRAK
A) ONDARE GARBIA
A1) Fondo propioak
I. Kapitala
1. Kapital eskrituratua
2. (Kapital galdatu gabea)
II. Jaulkipen-prima
III. Erreserbak
1. Lege- eta estatutu-erreserba
2. Bestelako erreserbak
IV. (Akzio eta ondare-partaidetza propioak)
V. Aurreko ekitaldietako emaitzak
1. Gaineratikoa
2. (Aurreko ekitaldietako emaitza negatiboak)
VI. Bazkideen bestelako ekarpenak
VII. Ekitaldiko emaitza
VIII. (Konturako dibidendua)
IX. Ondare garbiko bestelako tresnak
A2) Balio-aldaketengatiko doikuntzak
I. Finantza-aktibo salgarriak
II. Estaldura-eragiketak
30
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 31
(jarraipena)
III. Bestelakoak
A3) Hartutako diru-laguntzak, dohaintzak eta
legatuak
B) PASIBO EZ-KORRONTEA
I. Epe luzeko hornidurak
1. Pertsonalaren epe luzeko prestazioengatiko
betebeharrak
2. Ingurumen-jarduerak
3. Berregituratze-hornidurak
4. Bestelako hornidurak
II. Epe luzeko zorrak
1. Kreditu-erakundeekiko zorrak
2. Finantza-errentamenduengatiko hartzekodunak
3. Epe luzeko bestelako zorrak
4. Eratorriak
5. Bestelako finantza-pasiboak
III. Taldeko enpresekiko eta enpresa elkartuekiko
epe luzeko zorrak
IV. Zerga geroratuen pasiboak
V. Epe luzeko periodifikazioak
C) PASIBO KORRONTEA
I. Saltzeko mantendutako aktibo ez-korronteekin
lotutako pasiboak
II. Epe laburreko hornidurak
III. Epe laburreko zorrak
3. Epe laburreko bestelako zorrak
4. Eratorriak
5. Bestelako finantza-pasiboak
IV. Taldeko enpresekiko eta enpresa elkartuekiko
epe laburreko zorrak
31
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 32
(jarraipena)
V. Merkataritza-hartzekodunak eta ordaintzeko

bestelako kontuak
1. Hornitzaileak
2. Hornitzaileak, taldeko enpresak eta enpresa
elkartuak
3. Hainbat hartzekodun
4. Pertsonala (ordaintzeko dauden lansariak)
5. Zerga korronteengatiko pasiboak
6. Administrazio Publikoekiko bestelako zorrak
7. Bezeroen aurrerakinak
VI. Epe laburreko periodifikazioak
ONDARE GARBIA ETA PASIBOA GUZTIRA
(A + B + C)
KPOk honako itxura hau eman dio ETEei dagokien balantzeari:
20XXko EKITALDI-ITXIERAKO BALANTZEA (ETE)

MEMORIAKO
AKTIBOA 20XX 20XX-1
OHARRAK
I. Ibilgetu ukiezina
II. Ibilgetu materiala
III. Ondasun higiezinetako inbertsioak
egindako epe luzeko inbertsioak
V. Epe luzeko finantza-inbertsioak
VI. Zerga geroratuen aktiboak
B) AKTIBO KORRONTEA
I. Izakinak
II. Merkataritza-zordunak eta kobratzeko bestelako
kontuak
1. Bezeroak, salmentengatik eta zerbitzu-
emateengatik
2. Akziodunak (bazkideak), galdatutako
ordainketengatik
32
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 33
(jarraipena)
3. Beste zordun batzuk

III. Taldeko enpresetan eta enpresa elkartuetan
egindako epe laburreko inbertsioak
IV. Epe laburreko finantza-inbertsioak
V. Epe laburreko periodifikazioak
VI. Eskudirua eta bestelako aktibo likido
baliokideak
AKTIBOA GUZTIRA (A + B)
MEMORIAKO
ONDARE GARBIA ETA PASIBOA 20XX 20XX-1
OHARRAK
A) ONDARE GARBIA
A1) Fondo propioak
I. Kapitala
1. Kapital eskrituratua
2. (Kapital galdatu gabea)
II. Jaulkipen-prima
III. Erreserbak
IV. (Akzio eta ondare-partaidetza propioak)
V. Aurreko ekitaldietako emaitzak
VI. Bazkideen bestelako ekarpenak
VII. Ekitaldiko emaitza
VIII. (Konturako dibidendua)
A2) Balio-aldaketengatiko doikuntzak
I. Epe luzeko hornidurak
II. Epe luzeko zorrak
3. Epe luzeko bestelako zorrak
III. Taldeko enpresekiko eta enpresa elkartuekiko
epe luzeko zorrak
IV. Zerga geroratuen pasiboak
33
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 34
(jarraipena)
V. Epe luzeko periodifikazioak

C) PASIBO KORRONTEA
I. Epe laburreko hornidurak
II. Epe laburreko zorrak
3. Epe laburreko bestelako zorrak
III. Taldeko enpresekiko eta elkartuekiko epe
laburreko zorrak
IV. Merkataritza-hartzekodunak eta ordaintzeko
bestelako kontuak
1. Hornitzaileak
2. Bestelako hartzekodunak
V. Epe laburreko periodifikazioak
(A + B + C)
2.3.3 ELKARREN SEGIDAKO BALANTZEAK
Ondare garbian sor daitezkeen aldaketak hobeto ikusteko, adibide batean

oinarrituko gara, eta hon,etan abiapuntu gisa enpresa baten balantzea hartuko
dugu:
1. 700 € balio duten salgaiak erosi dira, eta kontu korronteko diruarekin
ordaindu dira.
34
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 35
2. 2.000 € balio duten salgaiak erosi dira, baina 30 egunetara ordaintzekotan.

3. Epe laburreko zor guztia ordaindu da (aurreko hornitzailearena ere bai).
4. 4.000 € ordaindu ziren salgaiak 6.000 €-an saldu dira, eta 15 egunetara
ordainduko dira.
5. 15 egun pasatu ondoren, kobrantza-eskubidea kobratu da.
35
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 36
Beste adibide bat:
“LAPUR” elkartea sortu da. 100 akzioko enpresa da, eta akzioko 100 €-ko
ekarpena egin da kontu korrontean. Egin balantzea eta, hori kontuan hartuta, islatu
egitate hauek elkarren segidako balantzeetan:
1) 1.000 €-ko ordenagailu bat erosi da, eta bankuaren bitartez ordaindu da.
2) Kontabilitateko programa informatiko bat erosi da 600 €-an, eta 30 egun
barru ordainduko da.
3) Altzariak erosi dira 5.000 €-an; % 30 erosketaren unean ordaindu da eta
gainerakoa 6 hilabete barru ordainduko da.
4) Egindako zerbitzuengatik bezero bati 300 € fakturatu eta kobratu zaio.
5) Fotokopiagailurako papera erosi da 400 €-an, eta 3 hilabete barru
ordainduko da.
6) Programa informatikoa ordaindu da.
7) Lokalaren alokairuaren faktura jaso da, eta 440 € ordaindu da.
36
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 37
37
02_konta_QX6 5/3/09 09:46 Page 38
2.3.4 ELKARREN SEGIDAKO BALANTZEEN TEKNIKAREN ERAGOZPENAK
Besteak beste, eragozpen hauek sortzen ditu teknika honek:
1. Enpresaren ondarearekin zerikusia duten eragiketa eta egitate kopurua

kontuan izanik, ezinezkoa da eragiketa edo egitate bakoitzagatik balantze
bat egitea.
2. Egin behar diren balantze guztiak egitea zilegi izanda ere, horiek ez lukete
baliorik izango, erabiltzaileentzat gehiegizkoak izango bailirateke.
3. Balantzeek eragiketen ondorioak islatzen dituzte, baina ez dute islatzen
haien jatorriaren zergatia.
Beraz, eragiketak kontuan izanda, elkarren segidako balantzeen teknika hau ez

da batere erosoa ondare-aldaketak azaltzeko.
Ekitaldiaren hasierako eta bukaerako balantzeak hartuko ditugu kontuan urteko

kontuak egituratzeko.
38
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 39
Kontuak, kontu-sail
bikoitza eta
karguaren eta
abonuaren teoriak
3
1 SARRERA
2 KONTUA, KONTABILITATEKO EGITATEAK ISLATZEKO TRESNA GISA
3 KONTUEN EGITURA
4 KONTUEN INGURUKO TERMINO TEKNIKOAK
5 KONTUEN SAILKAPENA
6 KONTU-SAIL BIKO METODOA

6.1 Jatorria
6.2 Funtsezko printzipioak
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 40
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 41
Kontuak, kontu-sail bikoitza eta karguaren eta abonuaren teoriak
3
3.1 SARRERA
Elkarren segidako balantzeen teknika guztiz deserosoa da kontabilitateko egitateak

islatzeko.
Gai honetan, edozein ondare-elementuren bilakaera eta egoera islatzeko

erabiliko den kontabilitate-tresna ikusi eta aztertuko dugu: kontua.
Kontua da ondare-elementu baten egoera eta bilakaera erakusten duen egoera-

orria. Ondare-elementu bakoitza kontu batek islatzen duenez gero, horien multzoak
unitate ekonomiko baten esku dagoen ondarearen ikuspegi zabal eta osoa
eskainiko du.
Kontua, izan ere, kontabilitateko tresna kontzeptuala eta liburu-eramailetzako

funtsezko elementua da, baina ez da nahasi behar normalean eta hizkuntza
arruntean “kontu” kontzeptuak duen esanahiarekin. Kontabilitatean, emaitza batzuk
lortzeko eta zenbait irizpideri jarraituz, balioen mugimenduaren eta egoeraren datu
estatistiko eta aritmetikoak batzen ditu kontuak. Kontabilitateko egitatean sortzen
den informazioa kontuetan batzen da, eta haien helburua da emaitzen, funtzio
administratiboen eta ondare-elementuen bilakaera eta egoera ezagutzea.
3.2 KONTUA, KONTABILITATEKO EGITATEAK ISLATZEKO

TRESNA GISA
Esan dugunez, ondare-elementu bakoitzari kontu bat lotu ohi zaio. Kontu horrek,
izendapen jakin bat izateaz gain, kode bat darama. Kontuen kodifikazioari
dagokionez, komeni da baliokidetza hauek kontuan izatea:
(Oharra: kontu-taula liburuarekin batera doa)
41
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 42
(1. 2. 3. 4.) →→→→→→→ HORNITZAILEA (4001)
1. digitua: TALDEA
2. digitua: AZPITALDEA
3. digitua: KONTUA
4. digitua: AZPIKONTUA
3.1 irudia
Labur bada ere, ikus dezagun zein den kontabilitate-plan berrian agertzen den
talde bakoitzaren esanahia:
1. taldea: oinarrizko finantzaketa

Talde honetan sartzen dira aktibo ez-korrontea eta korrontearen arrazoizko zati bat
estaltzera bideratutako enpresaren ondare garbia eta epe luzeko kanpo-
finantzaketa; finantzaketa-egoera iragankorrak ere talde honetan sartzen dira.
2. taldea: aktibo ez-korrontea

Enpresaren jardueran iraunkortasunez erabiltzeko xedatutako aktiboak dira; talde
honetan sartzen dira urtebetetik gorako epean mugaeguneratu, besterendu edo diru
bihurtuko direla espero diren finantza-inbertsioak ere.
42
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 43
3. taldea: izakinak
Enpresaren jarduera normalean saltzeko dauden aktiboak, produkzio-prozesuan
daudenak, edo produkzio-prozesuan edo zerbitzu-ematean kontsumitzeko dauden
materialak eta hornigaiak.
4. taldea: merkataritza-eragiketetako zordun eta hartzekodunak

Enpresaren trafikoan jatorria duten finantza-tresnak eta kontuak, administrazio
publikoekiko kontuak barne, baita urtebetetik gorako epemuga duten saldoei
dagozkienak ere.
5. taldea: finantza-kontuak
Eragiketa ez-komertzialetatik (hau da, trafikokoak ez diren eragiketetatik) sortutako
finantza-tresnak, urtebeteko epean edo gutxiagoan mugaeguneratzekoak,
besterentzekoak edo diru bihurtzekoak badira, eta enpresaren baliabide likidoak.
6. taldea: erosketak eta gastuak

Berriro saltzeko asmoarekin erosten diren salgaiak eta bestelako ondasunak.
Zuzenean —aldaketarik egin gabe— saltzeko izan daitezke, edo prozesu
industrialen bidez egokituta, eraldatuta edo eraikita. Ekitaldiko gastu guztiak ere
hemen sartzen dira, hala nola zerbitzuen eta material kontsumigarrien eskuratzeak,
izakinen aldaketa eta bestelako gastuak, bai eta ekitaldiko galerak ere.
7. taldea: salmentak eta sarrerak

Enpresaren trafikoko ondasunak besterentzean eta zerbitzuak ematean lortutako
sarrerak; talde honetan jasotzen dira, halaber, bestelako sarrerak, izakinen
aldakuntza eta ekitaldiko mozkinak.
8. taldea: ondare garbira egotzitako gastuak

Gastu-izaera duten arren, zuzenean ondare garbira egozten diren gastuak, eta ez
galdu-irabazien kontura. Besteak beste, finantza-aktiboen balioespenetan,
estaldura-eragiketetan, bihurtze-diferentzietan, saltzeko dauden aktibo
ez-korronteen eta antzeko eragiketen gastuak, diru-laguntzak, dohaintzak eta
legatuak…
9. taldea: ondare garbira egotzitako sarrerak

Sarrera-izaera duten arren, zuzenean ondare garbira egozten diren sarrerak, eta ez
galdu-irabazien kontura. Besteak beste, finantza-aktiboen balioespenetan,
estaldura-eragiketetan, bihurtze-diferentzietan, saltzeko dauden aktibo
ez-korronteen eta antzeko eragiketen sarrerak, diru-laguntzak, dohaintzak eta
legatuak …
43
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 44
OHARRA: enpresa txiki eta ertainen kasuan, azkeneko bi talde horiek erabili
gabe utz daitezke.
Kontuen teknikaren bitartez, kontabilitateko edozein egitatek sortutako aldaketak

kontu bakoitzean erregistratuko dira, hau da, egiten den erregistroak kontu horien
bitartez islatzen diren ondare-elementuetan baino ez du eragingo.
Ekitaldiaren itxiera-data iristean, aski izango da ondare-elementu bakoitzaren

egoera zein den jakitea.
3.3 KONTUEN EGITURA
Kontuak ondare-elementuarekin erlazionaturiko guztia barneratzen du, hots,

hasierako egoera eta bere baitan jasan dituen aldaketa guztiak.
Kontua funtsezko bi zatiz osatua dago: ZOR eta HARTZEKO zatiez. Grafikoki,
kontuak liburu baten antza du; orriaren ezkerraldean, Zor aldea agertuko litzateke,
eta eskuinaldean, Hartzeko aldea.
Modu eskematikoan, “T” batez ezagutzen da kontua:
INBERTSIOA FINANTZAKETA
ZOR ALDEA HARTZEKO ALDEA
EGITURA EKONOMIKOA FINANTZA-EGITURA
Kontuen sailkapenak printzipio aritmetiko bati jarraitzen dio: gehikuntza eta

gutxikuntza bat adierazten duten balioak bereizi egiten dira. Kenketa eta batuketa
adierazten dute ohiko + eta – ikurrak (Zor eta Hartzeko aldeenak). Zeinu berekoak
direnez gero, Zor aldeko erregistroak batu egin daitezke. Gauza bera esan daiteke
Hartzeko aldean erregistratzen diren eragiketei dagokienez ere. Bi baturek
kontuaren alde dinamikoa islatzen dute, eta bien arteko diferentzia edo saldoak une
jakin bateko egoera adierazten du.
44
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 45
Horrenbestez, kontu batean eragina izan dezaketen kontabilitate-egitateak bi

multzotan sailka daitezke:
a) Bere balioaren gehikuntza adierazten dutenak.

b) Bere balioaren gutxikuntza islatzen dutenak.
Ondarearen A – P = OG ekuaziotik, identitate hau atera dezakegu:
A = P + OG
Non,
A: aktiboa,
P: pasiboa, eta
OG: ondare garbia
Hortaz, ondare-elementuei dagozkien funtsezko bi multzo osatzen ditugu,

bakoitza identitatearen alde bakoitzean kokatua:
1) Aktiboko kontuak edo kapitala funtzionamenduan (inbertsioak).

2) Pasiboko eta ondare garbiko kontuak edo finantza-iturriak.
Multzo bakoitzean agertzen diren elementuen egitura bera da, baina haien
funtzionamendua alderantzizkoa.
Aktiboko ondare-elementuak islatzen dituzten kontuek mugimendu hauek

dituzte:
– Beren balioen gehikuntzak Zor aldean.

– Beren balioen gutxikuntzak Hartzeko aldean.
Pasiboko eta ondare garbiko ondare-elementuak islatzen dituzten kontuek

aldiz, mugimendu hauek dituzte:
– Beren balioen gehikuntzak Hartzeko aldean.

– Beren balioen gutxikuntzak Zor aldean.
Modu eskematikoan, bi multzoetako mugimenduak honela isla daitezke:

PASIBOA ETA
Z AKTIBOA H Z H
ONDARE GARBIA
+ – – +
45
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 46
Ondare-elementu guztiak kontu baten bitartez islatuta daudenez gero, kontu

guztiek enpresaren egoera azaltzen dute balantzearen bitartez. Kontuek eta
balantzeak kontabilitatearen kontzeptu sendoak dira.
3.4 KONTUEN INGURUKO TERMINO TEKNIKOAK
Ondoren ikusi ahal izango denez, gaur egun kontabilitatean erabiltzen den
terminologiak izaera juridiko nabarmena du:
앫 Kontu bat ireki. Kontu bati izena jartzea da; izen hori idazpuruan (alde
bateko kontuetan) edo Zor eta Hartzeko hitzen artean kokatu behar da.
Adibidean, Kutxa, €.
앫 Kontu bat zordundu edo kargatu. Datarekin eta kontzeptuarekin batera, Zor
aldean zenbateko bat adieraztea da. Adibidez, 7 zenbakiko zordunketa da.
앫 Kontu bat abonatu. Datarekin eta kontzeptuarekin batera, Hartzeko aldean

zenbateko bat adieraztea da. Adibidez, 20 zenbakiko abonua da.
앫 Kontu bat likidatu. Oraindik erregistratu ez diren eta erregistratzekoak diren

eragiketak kontabilizatzea da: deskontuak, interesak, komisioak, gastuak,
sarrerak ...
앫 Zorra. Zor aldearen batura da. Adibidean, 1.200 €.
앫 Hartzekoa. Hartzeko aldearen batura da. Adibidean, 800 €.
앫 Saldoa. Hartzeko aldearen eta Zor aldearen arteko diferentzia da. Zorduna
izan daiteke (kontu zordunak), Zor aldearen batura Hartzeko aldearen batura
baino handiagoa denean; eta Hartzekoduna (kontu hartzekodunak),
Hartzeko aldearen batura Zor aldearena baino handiagoa denean. Kontu
batek saldoa badu (baldin eta bi aldeen baturak berdinak badira, saldorik
gabeko kontua izango da), saldoa beti positiboa izango da. Hau da, kontu
baten une jakin bateko saldoa 50 €-ko saldo zorduna bada, ezin daiteke
adierazi kontu beraren eta une bereko saldo baliokidea (–)50 €-ko saldo
hartzekoduna denik.
앫 Kontu bat saldatu edo kitatu. Bi baturak (Zor eta Hartzeko aldeenak)
berdinak izan daitezen, batura txikiena duen aldeari (adibidean, Hartzeko
aldeari) saldoa gehitzea da.
46
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 47
Adibidea:
3.5 KONTUEN SAILKAPENA
Dakigunez, egoera-balantzeko ondare-elementuak hiru multzotan sailkatu daitezke:

aktibokoak, pasibokoak eta ondare garbia.
Taula honetan ageri dira, laburbilduta, bakoitzaren funtzionamendu-erregela

nagusiak.
KONTUA ZOR (Zordundu) HARTZEKO (Abonatu)
1.- Aktibokoa Gehikuntza (+) Gutxikuntza (–)
2.- Pasibokoa Gutxikuntza (–) Gehikuntza (+)
3.- Ondare garbia Gutxikuntza (–) Gehikuntza (+)
3.6 KONTU-SAIL BIKO METODOA
Puntu honen idazpuruak adierazten duenez, metodo honetan kontabilitate-egitate

batean parte hartzen duten bi aldeak erregistratzen dira: finantza-iturria eta
inbertsioa, alegia.
47
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 48
3.6.1 JATORRIA
Kontu-sail biko metodoa Italiar Errepubliketan (Genoan eta Venezian, batez ere)
hasi ziren erabiltzen XIV. mendean. Baina metodo honi buruzko lehen lan
sistemakoa Fray Luca Pacioli italiar monjeak egin zuen. Summa de Arithmetica,
Geometria, Proportioni et Proportionalità tituluaz 1.494an argitaratutako liburuan,
metodo honen printzipioak era antolatu eta sistematikoan deskribatu zituen.
Paciolik berak bere obran adierazi zuenez, liburuan jasotako printzipioak ez dira
berak asmaturikoak, ohiko merkataritza-praktikatik jasotakoak baizik. Dena den,
nahiz eta kontu-sail biko metodoari buruzko zenbait txosten kaleratu ziren liburu hori
argitaratu aurretik, horietako inork ez zuen lortu liburuak izan zuen arrakastarik.
Estatuari dagokionez, XVI. mendekoak dira sistema honi buruzko lehen

aztarnak. Salvador Solorzanok 1590. urtean argitaratu zuen metodo honi buruzko
lehen liburua.
3.6.2 FUNTSEZKO PRINTZIPIOAK
Oro har, metodo honen funtsezko printzipioak lau dira:
1) Edozein motatako kontabilitate-egitatetan, zenbateko bereko hartzekodunak

eta zordunak agertzen dira:
«EZ DAGO HARTZEKODUNIK GABEKO ZORDUNIK»
2) Edozein motatako kontabilitate-egitatetan, zorduna da ondare-elementua

eskuratzen duena, eta hartzekoduna, ondare-elementu hori ematen duena:
«ESKURATZEN DUENAK ZOR DU; EMATEN DUENAK

HARTZEKOA DU»
3) Edozein egitate ekonomiko-administratibotan, ondare-elementu bati edo

batzuei zordundutako balioaren baturak eta abonatutakoak berdinak izan
behar dute.
Adibidez, 5.000 €-ko makineria erosi da, eta bankuaren bitartez ordaindu da.
Era berean, 3.000 €-ko salgaiak erosi dira, eta zorretan utzi dira:
48
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 49
Idazpen- HARTZEKO
KODEA DATA / KONTUA ZOR aldea
zk. aldea
3.1 20X1-XX-XX
213 Makineria 5.000
Bankuak eta kreditu-erakundeak,
572 5.000
ageriko k/k, euroak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
3.2 20X2-03-25
300 A salgaiak 3.000
400 Hornitzaileak 3.000
« ZOR ALDEA = HARTZEKO ALDEA »
4) Edozein unetan, Zor aldeko eta Hartzeko aldeko baturek ere berdinak izan
behar dute beti. Hori ulertzekoa da; izan ere, aurreko printzipioan ikusi den
bezala, kontabilitate-egitate bakoitzean berdinketa hau betetzen bada:
Zi = Hi
ekitaldi batean sorturiko kontabilitate-egitate guztien baturak identitate hau

beteko du:
n n
Σ Zi = Σ Hi
i=1 i=1
49
03_konta_QX6 5/3/09 09:48 Page 50
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 51
Zirkulazio
ekonomikoari
eta finantzarioari
buruzko zenbait nozio
4
1 SARRERA
2 ORDAINKETA, GASTU, KOSTU ETA GALERA KONTZEPTUAK
2.1 Kostua
2.2 Gastua (zirkulazio ekonomikoa)
2.3 Ordainketa (zirkulazio finantzarioa)
2.4 Galera
3 SARRERA, MOZKIN ETA KOBRANTZA KONTZEPTUAK

3.1 Sarrera (zirkulazio ekonomikoa)
3.2 Mozkina
3.3 Kobrantza (zirkulazio finantzarioa)
4 EMAITZA KONTZEPTUA
5 GALDU-IRABAZIEN KONTUA
5.1 Prestatzeko alderdi esanguratsuenak
5.2 Interpretatzeko alderdi esanguratsuenak
6 GASTUAK
6.1 Kontzeptua
6.2 Sailkapena
6.3 Gastuaren kontabilitate-ezagutza
6.4 Elementu osagarriak eta kontabilizazioa
6.5 Sortzapen-printzipioa eta gastu arrunten periodifikatzea
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 52
7 SARRERAK
7.1 Kontzeptua
7.2 Sailkapena
7.3 Sarreren kontabilitate-ezagutza
7.4 Elementu osagarriak eta kontabilizazioa
7.5 Sortzapen-printzipioa eta sarrera arrunten periodifikazioa
8 ONDARE GARBIRA EGOTZITAKO GASTUAK ETA SARRERAK

8.1 Sarrera
8.2 Sailkapena
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 53
Zirkulazio ekonomikoari eta finantzarioari buruzko zenbait nozio
4
4.1 SARRERA
Enpresaren jarduerak eta/edo denbora iragate hutsak bi eratako mugimenduak sor

ditzake:
a) Ondare garbia aldatzen dutenak.

b) Ondare garbia aldatzen ez dutenak.
Enpresaren emaitzaren sorrera aztertu nahi denez gero, a) multzokoak hartuko

ditugu kontuan; izan ere, ondare garbian inolako aldaketarik eragiten ez duten
mugimenduek, oro har, ez dute inolako emaitzarik sortzen.
Non
A = aktiboa
P = pasiboa
OG = ondare garbia
Enpresa baten ondarean sortzen diren aldaketa positibo eta negatibo guztiak
kalkulatzeaz eta jasotzeaz arduratzen da kontabilitatea.
4.2 ORDAINKETA, GASTU, KOSTU ETA GALERA

KONTZEPTUAK
4.2.1 KOSTUA
Enpresak gauzatzen duen edozein inbertsio mota islatzen du, eta aktiboan egoten
da.
53
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 54
Kostuak edo inbertsioak ez du esan nahi, berak bakarrik, ondare garbiaren

galera edo murrizketa dagoenik. Inbertsio hori erabiltzeak edo kontsumitzeak
eragingo luke ondare garbia murriztea.
Kostua, normalean, eskuratzearekin erlazionaturiko kontzeptua da.
Adibidea:
Demagun makineria erosi dela. Makineria bera inbertsioa denez gero, ez du inolako
aldaketarik eragingo gure ondare garbian; izan ere, inbertsioa egin izanak ez du
inolako emaitzarik eragiten, ez positiborik, ez eta negatiborik ere. Makineria hori
erabiltzen hasten den unean edota denbora iragan izanagatik, balio-galera sortuko
da. Une horretan, esan dezakegu makineria kontsumitzen ari garela, eta, beraz,
kontsumo horrek aldatu egingo du ondare garbia, kontsumoa gastua baita.
4.2.2 GASTUA (ZIRKULAZIO EKONOMIKOA)
Ekitaldian zehar enpresaren ondare garbiak izandako gutxikuntzak dira, aktiboak

gutxitu direlako (aktibo-irteerak edo lehengoen balio-gutxitzea) edo pasiboak gehitu
direlako, salbu bazkideei edo jabeei, bazkide edo jabe izateagatik, dirutan edo
bestela banatutakoak.
Enpresaren jarduerarekin zuzenean edo zeharka loturik dauden

eta ondarean eragina duten zerbitzu eta ondasunen
kontsumoarekin erlazionaturiko kontzeptua da.
Eskuratutako inbertsioen kontsumoa dela-eta baliabide batzuk horretara

bideratu behar direnez, baliabideen irteera ere adierazten du.
Adibidea:
Makineriaren kontsumoagatiko gastua, mailegu batek sortutako interesak, langileei

dagokien soldata eta abar.
6. taldeko kontuak dira; hau da, kontu horien guztien kodea 6 zenbakitik hasten
da.
54
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 55
4.1 irudia
4.2.3 ORDAINKETA (ZIRKULAZIO FINANTZARIOA)
Kontzeptu honen bidez adierazten dira iraganeko, gaur egungo edo etorkizuneko
galera, gastu edo kostuei (inbertsioei) aurre egiteko enpresak egin behar dituen
ordainketak. Diruzaintzatik diru kopuru bat atera denez, enpresaren saldoa murriztu
egingo da.
4.2.4 GALERA
Ondare-elementu bat besterentzean edo baja ematean sortzen da, baldin eta
ondare horren salmenta-prezioa kontabililtate-balioa (kontabilitateak islatzen duen
balioa elementu horrentzat, amortizazioak barne) baino txikiagoa bada.
Adibidez:
Makineria bat erostean, bi kontzeptu nahasten dira:
– Batetik, makineria bera kostua edo inbertsioa da.

– Bestetik, eman den zenbatekoa ordainketa da.
55
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 56
Makineria hori erabiltzen hasten den unetik beretik balioa

galtzen hasten da (erabiliko ez balitz ere, denbora iragate hutsak
galera eragingo lioke). Balio-galera hori gastua da.
Ikusi daitekeenez, elementu berak sor ditzake lau kontzeptuak. Nolanahi ere,
funtsezkoa da gastuaren eta galeraren arteko bereizketa behar bezala egitea,
betiere kontuan izanik bi kontzeptuek murrizten dutela ondare garbiaren
zenbatekoa.
Kanpoko elementu bat enpresaren ondarean sartzeko garaian, bi aukera daude:
1. Hasieratik inbertsiotzat hartu. Dakigunez, inbertsioak, berez, ez du

normalean inolako aldaketarik sortzen enpresaren ondarean. Inbertsio hori
erabiltzeak eta/edo denbora iragate hutsak ondasunari eragiten dioten balio-
galera gastua izango da, eta ez galera. Ondasun hori besterentzean, baldin
eta salmenta-prezioa kontabilitate-balioa baino txikiagoa bada (edo
kontabilitate-balio garbiko ondasun bati baja ematea erabakitzen denean),
galera sortuko da, eta ez gastua.
2. Hasieratik gastutzat hartu. Kasu honetan, zuzenean gutxiagotuko du
ondare garbia. Eragiketa honek ez du inoiz galerarik sortuko, horretarako
ezinbestekoa baita aurreko puntuan azaldutako prozesu guztia gauzatzea.
Gastuen adibide dira langileriari ordaintzen zaizkion soldatak, maileguek
sortutako interesak, aseguru-gastuak, errentamenduak eta abar.
4.3 SARRERA, MOZKIN ETA KOBRANTZA KONTZEPTUAK
4.3.1 SARRERA (ZIRKULAZIO EKONOMIKOA)
Ekitaldian zehar enpresaren ondare garbiak izandako gehikuntzak dira, aktiboak

gehitu direlako (aktibo berriak edo lehengoen balio-gehitzea) edo pasiboak gutxitu
direlako, salbu bazkideek edo jabeek egindako diru-ekarpenak nahiz bestelakoak.
Kontzeptu honek bi jatorri izan ditzake:
1. Bata, ondare-elementu batek (akzioak) enpresaren jabetzakoa den bitartean

ematen dituen etekin positiboak (dibidenduak).
56
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 57
2. Bestea, 3. taldeko salgaiak saltzen direnean, salmentari sarreraren izaera

ematen zaio.
Salmenta batek adieraziko du ondare-elementu baten irteera, eta, beraz, haren

jabetza galdu izana.
Sarrera zein mozkinen kodea 7 zenbakitik hasten da.
4.3.2 MOZKINA
Ondare-elementu bat besterentzean haren salmenta-prezioa kontabilitate-balioa

baino handiagoa bada sortzen den emaitza edo diferentzia positiboari mozkin
deritzo.
Aurreko pasartean esandakoaren arabera, mozkina sortzeko, ezinbestekoa da

bi baldintza betetzea:
1. Ondare-elementu bat saltzea edo besterentzea. Hala, harekiko jabetza

juridikoa galdu egiten da.
2. Saldu den ondasunaren salmenta-prezioak haren kostu-prezioa baino
handiagoa izatea.
57
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 58
4.3.3 KOBRANTZA (ZIRKULAZIO FINANTZARIOA)
Iraganeko, egungo edo etorkizuneko zerbitzuen prestazio eta salmentaren truke

jasotzen den diru-kopurua adierazten du, eta diruzaintzaren mugimendu positiboa
eragiten du.
Adibidez:
Demagun akzio batzuk erosi direla (akzioak inbertsioak dira, eta erosketa eskura
egin bada despoltsapena ordainketa da) eta akzio horien jabetza izateagatik
dibidendu batzuk kobratu direla. Dibidenduek adieraziko lukete inbertsio horrek
sortutako sarrera. Akzio horien kontabilitate-balioa 100 € izanik 125 €-an salduko
balira, 25 €-ko diferentzia mozkina litzateke, eta ez sarrera.
Elementu batek sarrerak eta mozkinak sor ditzan (normalean une

desberdinetan), ezinbestekoa da honako baldintza hau betetzea: besterendu den
elementua erosi zenean inbertsiotzat hartzea.
Gastu eta galerekin gertatu den bezala, komeni da sarrera eta mozkinen arteko
bereizketa behar bezala egitea. Horretarako, zenbait baieztapenetan oinarrituko
gara:
1. Mozkinik gabeko sarrerak sor daitezke. Adierazpen horrekin honako hau

esan nahi da: sortzez sarrera den zerbaitek ez duela inoiz mozkinik sortuko.
Adibidez, kontu korronte batek ematen dituen interesak.
2. Sarrerarik gabeko mozkinak sor daitezke. Ibilgetuko ondasun bat

besterentzean, baldin eta salmenta-prezioa kostu-prezioa edo kontabilitate-
balioa baino handiagoa bada, inolako sarrerarik sortu ez duen (zuzeneko
sarrerarik ez behintzat) mozkina agertuko zaigu.
3. Mozkinak eta sarrerak sor daitezke. Inbertsio batek sarrerak sor ditzake
enpresaren jabetzakoa den bitartean; bai eta mozkinak ere inbertsio hori
besterentzea erabakitzen denean, baldin eta salmenta-prezioa erosketa-
prezioa baino handiagoa bada. Adibidez, akzio batzuk erosi ondoren
(finantza-inbertsioa), sarrerak egon daitezke (enpresaren jabetzakoak diren
bitartean akzio horiek dibidenduak ematen dituztenean), bai eta mozkinak
ere (saltzen badira eta salmenta-prezioa > kostu-prezioa bada).
4. Mozkinik eta sarrerarik gabeko inbertsioak egin daitezke. Aurreko

adibidea oinarritzat hartuz, baldin eta akzio horiek inolako dibidendurik eman
ez dutelako sarrerarik sortu ez badute (alde batera utziko ditugu kapital-
58
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 59
zabaltzeetan harpidetza-eskubideengatik sor daitezkeen sarrerak) eta

saltzeko unean salmenta-prezioa eta kostu-prezioa berdinak badira.
4.4 EMAITZA KONTZEPTUA
Ekitaldiko emaitza zein den jakiteko, 4 elementuri erreparatu behar zaie: gastuak
eta galerak, eta sarrerak eta mozkinak. Ekitaldiko emaitza bi zeinutakoa izan
daiteke:
1. POSITIBOA, baldin eta (sarrerak + mozkinak) > (gastuak + galerak)
2. NEGATIBOA, baldin eta (sarrerak + mozkinak) < (gastuak + galerak)
Kontabilitate-emaitzak honako kontzeptu hauek neurtzen ditu:
1. Ondare garbiaren gehikuntza edo murrizketa.

2. Pasibo galdagarriaren eta aktiboaren gehikuntza edota murrizketa.
3. Ekitaldian kontsumitutako baliabideak (emaitza negatiboa denean) edo
sortutakoak (positiboa denean).
Kontsumitutako edo sortutako baliabideek ez dute, nahitaez, era bereko eta

zenbateko bereko mugimendua sortuko diruzaintzan.
Badaude kontabilitate-emaitzaren informazioa osatzen duten beste zenbait

parametro. Adibidez, diru-fluxua edo cash-flow deritzona, balio erantsia,
errentagarritasuna eta abar.
4.5 GALDU-IRABAZIEN KONTUA
Galdu-irabazien helburua hau da: ekitaldi ekonomikoan zehar suertatu eta

erregistraturiko eragiketek sortutako sarrera, mozkin, gastu eta galeren berri
ematea. Horien arteko diferentziak adieraziko du ekitaldiko emaitza. Izendapenari
dagokionez, zenbait kontzeptu erabili ohi dira, hala nola emaitza-kontua, G-I kontua,
emaitzen egoera-orria, G-I egoera-orria, etekinen egoera-orria.
59
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 60
Galdu-irabazien kontu honek urteko kontuetan parte hartzen du beste

dokumentu hauekin batera: balantzea, ondare garbiaren aldaketen egoera-orria,
memoria eta diru-fluxuen egoera-orria.
Emaitza-kontu honek ekitaldi ekonomikoan zehar ondare garbiak izandako

bilakaera islatzen du; beraz, esan daiteke dokumentu dinamikoa dela.
4.5.1 PRESTATZEKO ALDERDI ESANGURATSUENAK
Dokumentu hau prestatzeko garaian, hasieran, datu hauek zehaztu behar dira:
enpresaren izena, zer ekitaldiri dagokion eta zer moneta-unitate erabiltzen den.
Gorputzaren egiturari dagokionez, honako hauek hartuko ditugu kontuan:
a) Ekitaldiko sarrera eta gastu guztiak zutabe berean agertuko dira.

b) Saldo hartzekoduna duten kontuak ikur positiboarekin ageriko dira, eta saldo
zorduna dutenak, ikur negatiboarekin.
c) Sorrarazi dituen jardueren arabera, zenbait emaitza mota bereiz daitezke:
4.2 irudia
1. Ustiapen-jardueragatik, ustiapeneko emaitza

2. Jarduera finantzarioagatik, emaitza finantzarioa
3. Zerga aurreko emaitza
4. Ekitaldiko emaitza
60
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 61
Galdu-irabazien kontua aztertuz, emaitza mota hauek egon daitezke:
4.3 irudia
Galdu-irabazien kontuaren eta balantzearen arteko lotura ekitaldiko emaitzaren

bitartez egiten da.
4.5.2 INTERPRETATZEKO ALDERDI ESANGURATSUENAK
Emaitzarik garrantzizkoena ustiapenekoa da; izan ere,
1. Enpresaren jarduera nagusiaren bilakaeraren emaitza islatzen du.

2. Emaitza horiek enpresako kudeatzaileen ohiko erabakien gain eragina
izaten dute.
Arlo finantzarioan lortzen den emaitzak ere badu garrantzia; izan ere,
1. Enpresaren egitura finantzarioa kontuan hartuz zorpetze mailarekin

erlazionaturiko emaitza da.
61
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 62
2. Enpresaren finantza-politikak zer eragin duen islatzen du.
Ustiapeneko emaitzaren eta finantza-emaitzaren batura zerga aurreko emaitza

da. Hitzak berak dioen bezala, ekitaldi horri dagozkion zergak kontuan hartzen ez
baditugu, ez dugu jakingo zein den ekitaldiko emaitza.
4.6 GASTUAK
4.6.1 KONTZEPTUA
Sarrerak sortzeko diren ekoizpen- edo produkzio-faktoreen kontsumoa islatzen dute

gastuek.
Oro har, gastuak bi jatorri izan ditzake:
1. Bere izaera berezia dela eta, jatorriz gastu-kontsiderazioa izan dezake.

Hauek dira, besteak beste, mota honetako gastuen adibideak:
pertsonalarenak, finantzarioak, kanpoko zerbitzuak eta abar. Horien
kontabilitate-erregistroa egiteko, aski da dagokien kontu-diferentziala behar
bezala erabiltzea.
2. Jatorriz inbertsio-izaera ere izan dezake. Izan ere, erabilera normala eginez
gero, gaitasuna dute beren zerbitzuak urte ekonomiko batean baino
denboraldi luzeagoan eskaintzeko. Hori dela eta, enpresaren ondarean
sartzeko garaian, kontu integrala erabiliko da. Hala ere, ondasun horren
erabilera dela medio, edo denbora iragate hutsaren eraginez, balioaren
galtze-prozesua hasten da. Une horretan, kontabilitatearen ikuspuntutik,
inbertsioa gastu bilakatzen hasten da. Gastu-eraldaketa hori dagokion
kontu-diferentziaren bidez erregistratu behar da.
4.6.2 SAILKAPENA
Gastuak beren izaera ekonomikoaren arabera sailkatu daitezke. Kontabilitate Plan

Orokorrak, horrenbestez, gastua sortzen duten edozein motatako eragiketen
kontabilitate-erregistroa egiteko, 6. taldea aurreikusi du, eta azpitalde-sailkapen hau
egin:
62
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 63
앸 60 azpitaldea. Erosketak
앸 61 azpitaldea. Izakinen aldaketa
앸 62 azpitaldea. Kanpoko zerbitzuak
앸 63 azpitaldea. Tributuak
앸 64 azpitaldea. Pertsonal-gastuak
앸 65 azpitaldea. Bestelako kudeaketa-gastuak
앸 66 azpitaldea. Finantza-gastuak
앸 67 azpitaldea. Aktibo ez-korronteetatik sortutako galerak eta ezohiko
gastuak
앸 68 azpitaldea. Amortizazioetarako zuzkidurak
앸 69 azpitaldea. Narriaduratik sortutako galerak eta bestelako zuzkidurak
4.6.3 GASTUAREN KONTABILITATE-EZAGUTZA
Oro har, gastu bat ezagutu ahal izateko, kondizio hauek jar daitezke:
1. Entitatearen ondare-murrizketa edo kontsumoa gauzatua izan dadila.

2. Gerta daitekeen ondare-murrizketa bada, murrizketa horrek, balizkoa izateaz
gain, kuantifikatzeko modukoa izan behar du.
Sarrera jakin batzuei loturiko gastuak egon daitezke, eta, horiek

kontabilizatzeko, sarrera gauzatu den unea hartuko da kontuan.
Sarrera jakin batzuei lotu gabe dauden gastuak erregistratzeko, berriz,

gastuaren kontsumoa edo gauzatzea gertatu den unea hartuko da kontuan.
Gastu bat ezagutu ondoren, irizpide hauek hartu behar dira kontuan:
1. Urte anitzeko izaera baldin badu, periodifikazio- edo aldizkapen-prozesua

kontuan hartuko da.
2. Beharrezkoak diren amortizazio eta balio-narriadurak erregistratuko dira.
4.6.4 ELEMENTU OSAGARRIAK ETA KONTABILIZAZIOA
Enpresak bere kontuetan sartuko ditu bai itxuraz edo funtsean aldatu gabe bai
egokitze, transformazio edo eraikuntza-prozesu industrialak egin ondoren berriro
saltzeko asmoz eskuratutako salgaien eta bestelako ondasunen hornikuntzak.
63
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 64
Ekitaldiko gastu guztiak ere jasoko ditu, zerbitzu eta material suntsigarriak
eskuratzeak, eskuratutako izakinen aldaketa eta ekitaldiko ezohiko galerak barne.
Oro har, 6. taldeko kontu guztiak ekitaldia ixtean abonatuko

dira, 129 kontua zordunduz.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.1 20X1-12-31
600 Salgai-erosketak 351.600
622 Konponketak eta kontserbazioa 1.000
Profesional independenteen
623 900
zerbitzuak
624 Garraioak 550
625 Aseguru-primak 800
626 Banku-zerbitzuak eta antzekoak 125
628 Hornitzeak 1.200
629 Bestelako zerbitzuak 1.100
640 Soldatak 20.000
Enpresaren kargurako Gizarte
642 6.400
Segurantza
662 Zorren interesak 70
Efektu-deskontuaren eta “factoring”
665 120
eragiketen interesak
129 Ekitaldiko emaitza 383.865
4.6.4.1 Erosketak
Kontabilitate Plan Orokorreko (KPO) 60 azpitaldean islatuta daude, eta han

barneratzen dira —enpresaren ohiko jarduera osatzen dutela— barne-
kontsumorako edo besterentzera bideraturiko ondasun guztiak (KPOko 3. taldean
kokatuak guztiak ere). KPOk kontu hauek izendatu ditu eginbehar horretarako:
600 Salgai-erosketak. Enpresako salgaien erosketak. 30 azpitaldean kokaturiko

ondasunen erosketa kontu honen bitartez gauzatuko da.
601 Lehengai-erosketak. Enpresako lehengaien erosketa. 31 azpitaldean

kokaturiko ondasunen erosketa kontu honen bitartez gauzatuko da.
64
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 65
602 Bestelako hornikuntzen erosketak. 32 azpitaldean kokaturiko ondasunen

erosketa honen bitartez gauzatuko da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.2 20XX-XX-XX
601 Lehengai-erosketak 1.400
602 Bestelako hornikuntzen erosketak 1.400
Beste enpresa batzuek egindako
607 1.400
lanak

edo
572 1.400
ageriko k/k, euroak
606 Erosketen gaineko deskontuak, goiz ordaintzeagatik. Hornitzaileek, fakturan

sartu gabe, goiz ordaintzeagatik enpresari emandako deskontuak eta antzekoak.
608 Erosketen itzulketak eta antzeko eragiketak. Oro har, eskabidean jarritako
baldintzak ez betetzeagatik hornitzaileei itzulitako sortak dira. Faktura jaso ondoren,
arrazoi beragatik egindako deskontuak eta antzekoak ere kontu honetan
kontabilizatuko dira.
609 Erosketen gaineko “rappel”ak. Eskabide-bolumen jakin bat lortzean

oinarritutako deskontu eta antzekoak.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.3 20XX-XX-XX
Erosketen gaineko deskontuak, goiz
606 ordaintzeagatik 300
Erosketen itzulketak eta antzeko
608 300
eragiketak
609 Erosketen gaineko “rappel”ak 300
400 Hornitzaileak 300
edo
572 300
ageriko k/k, euroak
65
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 66
607 Beste enpresa batzuek egindako lanak. Agindutako lanengatik beste

enpresa batzuek bidalitako faktura jasoko dute.
4.6.4.2 Kanpoko zerbitzuak
60 azpitaldean edo ibilgetuaren edo finantza-inbertsio iragankorren eskuratze-

prezioaren barnean sartzen ez diren enpresak eskuratutako hainbat izaeratako
zerbitzuak.
620 Ekitaldiko ikerketa- eta garapen-gastuak. Beste enpresa batzuei agindutako

zerbitzuengatiko ikerketa- eta garapen-gastuak.
621 Errentamenduak eta kanonak
앫 Errentamenduak
Enpresak erabili edo bere esku dituen ondasun higigarri eta higiezinen
alokairuagatik sortutakoak.
앫 Kanonak
Jabetza industrialaren erabilera-eskubide edo -lagapenagatik ordaindutako
zenbateko finko eta aldakorrak.
622 Konponketak eta kontserbazioa. 2. taldean (ibilgetuan) barneratutako

ondasunen mantentze-gastuak.
623 Profesional independenteen zerbitzuak. Enpresari egindako zerbitzuengatik

profesionalei ordaindu beharreko zenbatekoa. Kontu honek biltzen ditu
ekonomialari, abokatu, ikuskari, notario eta abarren ordainsariak, agente bitartekari
independenteen komisioak barne.
624 Garraioak. Ibilgetuaren edo izakinen eskuratze-prezioaren barnean sartu ezin

diren enpresaren konturako hirugarrenek eginiko garraioak. Kontu honetan, besteak
beste, salmenten garraioak erregistratuko dira.
625 Aseguru-primak. Aseguru-prima kontzeptupean sartzen dira ordaindu

beharreko zenbatekoak, enpresako pertsonalari dagozkionak kanpoan utzita.
626 Banku-zerbitzuak eta antzekoak. Finantza-gastu ez diren banku-zerbitzu eta

antzeko kontzeptuengatik ordaindu beharreko kopuruak.
627 Publizitatea, propaganda eta harreman publikoak. Kontuaren izenburuak

adierazten dituen kontzeptuengatik ordaindu beharreko gastuen zenbatekoa.
66
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 67
628 Hornitzeak. Elektrizitatea eta biltegiratu ezin daitekeen beste edozein

hornikuntza mota.
629 Bestelako zerbitzuak. Aurreko kontuetan sartzen ez direnak. Kontu honetan

kontabilizatuko dira, besteak beste, enpresako pertsonalaren bidaia-gastuak,
garraiokoak barne, eta beste kontu batzuetan sartu ez diren bulego-gastuak.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.4 20XX-XX-XX
Ekitaldiko ikerketa- eta garapen-
620 3.750
gastuak
621 Errentamenduak eta kanonak
622 Konponketak eta kontserbazioa
Profesional independenteen
623 zerbitzuak
624 Garraioak
625 Aseguru-primak
626 Banku-zerbitzuak eta antzekoak
Publizitatea, propaganda eta
627 harreman publikoak
628 Hornitzeak
629 Bestelako zerbitzuak
Zerbitzu-emateagatiko
410 3.750
hartzekodunak
edo
572 ageriko k/k, euroak
4.6.4.3 Tributuak
Enpresa batek bere jardueragatik jasan ohi dituen izaera fiskaleko gastu guztiak
erregistratzeko, hau da, mozkinen gaineko zerga, udal-zergak, lizentziak eta abar
erregistratzeko, 63 azpitaldea aurreikusi du KPOk. Zerga-kontu hauek ez dira
agertuko, baldin eta, beren izaera bereziagatik, beste zenbait kontzeptutan
barneratu beharrekoak badira: erosketa-prezioaren gehikuntza, hastapen- edo
eraketa-gastuak, kapital-zabaltzearen gastuak eta abar badakartzate.
67
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 68
630 Mozkinen gaineko zerga

631 Bestelako tributuak
633 Mozkinen gaineko zergapeneko doikuntza negatiboak
634 Zeharkako zergen doikuntza negatiboak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.5 20XX-12-31
630 Mozkinen gaineko zerga XXXX
631 Bestelako tributuak XXXX
Mozkinen gaineko zergapeneko
633 XXXX
doikuntza negatiboak
Zeharkako zergen doikuntza
634 XXXX
negatiboak
47 ADMINISTRAZIO PUBLIKOAK XXXX
636 Zergen itzulketa

638 Mozkinen gaineko zergapenean doikuntza positiboak
639 Zeharkako zergen doikuntza positiboak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.6 20XX-12-31
636 Zergen itzulketa XXXX
Mozkinen gaineko zergapenean
638 XXXX
doikuntza positiboak
Zeharkako zergen doikuntza
639 XXXX
positiboak
47 ADMINISTRAZIO PUBLIKOAK XXXX
4.6.4.4 Pertsonal-gastuak
Pertsonalari emandako ordainsariak, ordainketaren forma edo kontzeptua edozein

delarik ere, enpresaren kargurako Gizarte Segurantzako kuotak eta izaera
sozialeko bestelako gastuak.
68
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 69
Enpresarekin lan-harremana duen langile oro “pertsonal” kontzeptuan sartuko

da. Beraz, haren zerbitzuak eskaintzeagatik sortutako gastu guztiak KPOk
aurreikusitako 64 azpitaldean joango dira.
640 Soldatak. Enpresako pertsonalari emandako ordainsariak, finkoak eta ez-

finkoak.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.7 20XX-XX-31
640 Soldatak 7.800
Gizarte Segurantzako erakundeak,
476 1.100
hartzekodunak
Ogasun Publikoa, egindako
4751 950
atxikipenengatik hartzekoduna
465 Ordaintzeko dauden lansariak 5.750
edo
572 5.750
ageriko k/k, euroak
641 Kalte-ordainak. Enpresako pertsonalari egin zaion kalte edo galeraren

ordainetan ematen diren zenbatekoak. Kontu honetan sartzen dira bereziki
kanporatzeagatiko edo aurreratutako erretiroengatiko kalte-ordainak. Izaera bera
izan dezakete lan-kontratua hausteagatik edo lanpostuaren lekualdaketa dela-eta
egin behar diren diru-ekarpenek.
642 Enpresaren kargurako Gizarte Segurantza. Gizarte Segurantzako

erakundeen alde enpresak emandako kuotak, lehenengoek egindako zenbait
zerbitzurengatik emandakoak.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.8 20XX-XX-XX
642 Enpresaren kargurako Gizarte 3.100

Segurantza
476 3.100
hartzekodunak
69
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 70
Gizarte Segurantzarekin daukagun zorra kitatzean, idazpen hau egin beharko

dugu:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.9 20XX-XX-XX
476 3.100
hartzekodunak
572 3.100
ageriko k/k, euroak
649 Bestelako gastu sozialak. Enpresak lege-xedapenen bat betetzeko edo bere
borondatez egiten dituen gizarte-izaerako gastuak.
Adibide gisa hauek aipatzen dira: ekonomato eta jantokiei emandako diru-
laguntzak; Lanbide Heziketako ikastetxe eta erakundeak mantentzea;
ikasketeetarako bekak; bizitza, istripu, gaixotasun eta abarretarako aseguru-
kontratuengatiko primak, Gizarte Segurantzaren kuotak izan ezik.
4.6.4.5 Bestelako kudeaketa-gastuak
Azpitalde honetan sartuko dira gainerako azpitaldeetan sartzen ez diren gastuak,

baldin eta haien izaera ohikoa bada (ezohikoa bada, 67 azpitaldean kokatuko dira).
650 Merkataritza-hartzeko kobraezinen galerak. 4. taldeko bezero eta zordunen

kaudimengabezia irmoengatiko galerak.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.10 20XX-XX-XX
Merkataritza-hartzeko kobraezinen
650 3.650
galerak
430 Bezeroak 3.650
edo
440 Zordunak 3.650
70
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 71
659 Kudeaketa arrunteko bestelako galerak. Kudeaketa arrunteko izaera hau

izanik, aurreko kontuetan agertzen ez direnak. Zehazki, tresneria eta erreminten
urteko erregularizazioa adieraziko du.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.11 20XX-XX-XX
Kudeaketa arrunteko bestelako
659 galerak 1.800
214 Tresneria 1.800

edo
Bestelakoak
4.6.4.6 Finantza-gastuak
Finantza-izaera duten gastu guztiak 66 azpitaldean daude.
660 Hornidurak eguneratzeagatiko finantza-gastuak. Horniduretan finantza-

eguneratzeagatik egindako balio-doikuntzei dagokien finantza-kargaren zenbatekoa.
661 Obligazio eta bonuen interesak. Balore negoziagarrietan gauzatutako kanpo-

finantzaketari dagozkion ekitaldian sortutako interesen zenbatekoa, muga-eguna
eta interes hauek gauzatu diren modua edozein delarik. Errenta finkoko baloreen
eta bestelako antzeko baloreen itzulketa-zenbatekoaren eta jaulkipen-prezioaren
arteko diferentziaren periodifikazioari dagozkion interesak, dagokien
banakapenarekin lau zifrako edo gehiagoko kontuetan biltzen direlarik.
662 Zorren interesak. Hartutako maileguen eta amortizatzeko dauden bestelako

zorren interesen zenbatekoa, interesak instrumentatzeko modua edozein dela ere.
Lau zifrako edo gehiagoko kontuak irekiko dira interes horiek jasotzeko, zehazki,
eragiketari lotutako interes inplizitua erregistratzeko.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.12 20XX-XX-XX
659 Bestelako finantza-gastuak
eta abar
57 DIRUZAINTZA 750
71
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 72
663 Finantza-aktiboak eta -pasiboak arrazoizko balioan baloratzeagatik

izandako galerak. Negoziatzeko mantentzen diren aktibo eta pasibo finantzarioak
edo aktibo finantzario hibridoak arrazoizko balioan baloratzeagatik sortutako
galerak.
664 Finantza-pasibo moduan kontabilizatutako akzio edo partaidetzen

dibidenduak. Jaulkipenaren ezaugarri ekonomikoen arabera pasibo finantzariotzat
jo beharreko enpresaren kapitaleko akziotan edo partaidetzetan instrumentatutako
kanpo-finantzaketari dagokionez ekitaldian zehar sortutako dibidenduen
zenbatekoa, finantzaketaren epemuga edozein dela ere.
665 Efektu-deskontuaren eta «factoring» eragiketen interesak. Letrak eta

bestelako efektuak deskontatzeagatik, eta kobratzeko eskubideen arriskuak eta
onurak funtsean enpresak atxikiz egindako «factoring» eragiketengatik
ordaindutako interesak.
666 Partaidetzetako eta zorra adierazten duten baloreetako galerak. Zorra

adierazten duten baloreak eta ondare-tresnak besterentzean edo kitatzean edo baja
ematen zaienean izandako galerak, 663 eta 673 kontuetan erregistratu beharrekoak
izan ezik.
667 Hartzeko ez-komertzialen galerak. Hartzekoen kaudimengabezia irmoek

eragindako galerak. Hartzeko hauek azpitalde hauetan kontabilizatuta egon
daitezke: 24 (Taldeko enpresetako eta enpresa elkartuetako finantza-inbertsioak),
25 (Beste zenbait finantza-inbertsio iraunkor) eta 53 (Taldeko enpresetako eta
enpresa elkartuetako epe laburreko finantza-inbertsioak).
668 Kanbio-diferentzia negatiboak. 13. balorazio-arauak (Atzerri-moneta)

ezarritako irizpideen arabera, atzerri-monetan dauden errenta finkoko baloreetan,
hartzekoetan, zorretan eta eskudiruan kanbio-tasaren aldaketek eragindako
galerak.
669 Bestelako finantza-gastuak. Azpitalde honetako beste kontuetan sartzen ez

diren izaera finantzarioko gastuak, ekitaldiari egotzi behar zaion 270 kontuak biltzen
dituen gastuen urteko kuota barne.
4.6.4.7 Aktibo ez-korronteetatik sortutako galerak eta ezohiko

gastuak
KPOk 67 azpitaldea aurreikusi du ezohiko eragiketen ondorioz sortutako gastu eta

aktibo ez-korronteetatik sortutako galerak erregistratzeko.
72
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 73
670 Ibilgetu ukiezinetik sortutako galerak. Ibilgetu ukiezina besterentzean edo

aktibo horien balio-galera itzulezinen ondoriozko galerak direla eta, inbentarioan
guztiz zein zati batean baja ematean eragindako galerak jasoko ditu. (Ikus 11. gaia)
671 Ibilgetu materialetik sortutako galerak. Ibilgetu materiala besterentzean edo

aktibo horien balio-galera itzulezinen ondoriozko galerak direla eta, inbentarioan
guztiz zein zati batean baja ematean eragindako galerak jasoko ditu. (Ikus 10. gaia)
672 Ondasun higiezinetako inbertsioetatik sortutako galerak. Higiezinetako

inbertsioak besterentzean edo aktibotik kentzean izandako galerak, aktibo horien
galera berreskuraezinen ondoriozkoak.
673 Loturadun alderdietako epe luzeko partaidetzetatik sortutako galerak.

Loturadun alderdietako epe luzeko partaidetzak besterentzean edo aktibotik
kentzean izandako galerak. 6733/6734/6735
Lau zifrako kontu horiek besterentzean edo baja ematean izandako galerarekin
zordunduko dira, 24 azpitaldeko kontuetan abonatuta.
675 Obligazio propioekin egindako eragiketetako galerak. Obligazioak

amortizatzean izandako galerak.
678 Ezohiko gastuak. Ohikoak ez diren gastu garrantzitsuak, duten izaeragatik 6.

taldeko gainerako kontuetan kontabilizatu ezin direnak.
Arau orokor gisa eta enpresaren jardueraren arabera, galera edo gastu bat bi
baldintza hauetakoren bat betetzen duten gertakizun edo transakzioetan sortzen
bada baino ez da izango ezohikoa:
– enpresaren ohiko jardueretatik kanpo geratzen da, eta
– ustez, ez da maiz gertatzea espero.
Adibide gisa, honako hauek aipatzen dira: uholde, sute eta beste zenbait
istripuren ondorioz sortutakoak; arrakastarik gabeko akzioak erosteko eskaintza
publikoaren kostuak; zehapen eta isun fiskal edo penalak.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.13 20XX-XX-XX
678 Ezohiko gastuak 850
eta abar
57 DIRUZAINTZA 850
73
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 74
4.6.5 SORTZAPEN-PRINTZIPIOA ETA GASTU ARRUNTEN PERIODIFIKATZEA
Sortzapen-printzipioaren arabera, ekitaldi ekonomiko bati egotziko zaizkio korronte

erreal edo ekonomikoaren arabera dagozkion gastu eta sarrera guztiak.
Horretarako, eta gastu arruntak kontuan hartuz —hau da, (60) Erosketak eta (66)
Finantza-gastuak azpitaldeen artean kokaturiko gastu guztiak gehi (68)
Amortizazioetarako zuzkidurak eta (69) Narriaduratik sortutako galerak eta
bestelako zuzkidurak—, ekitaldiaren bukaerara iristean, hura itxi aurretik
beharrezkoak diren kontabilitate-analisiak egin ondoren, ekitaldiko emaitzak
enpresaren jardueraren irudi leiala azal dezan kontabilitate-doikuntzarik egin behar
den aztertuko da.
Urte-bukaerara iristean, ekitaldian zehar erregistratu diren edo erregistratzeko

dauden zenbait eragiketa aztertuko dira, baldin eta izaera ekonomikoaren arabera
ekitaldi ekonomiko batean baino gehiagotan banatu behar badira: ekitaldian zehar
erregistratu badira, doikuntza bat egingo zaie; eta erregistratzeko badaude,
erregistratu egingo dira.
Doikuntzak sortzen dituzten eragiketak islatzeko, bi kontu berezi aurreikusi ditu

KPOk:
앫 48 azpitaldea. Periodifikatzeko doikuntzak

480 Gastu aurreratuak: ixten den ekitaldian kontabilizatutako eta hurrengo
ekitaldiari dagozkion gastuak. (9.gaian)
앫 56 azpitaldea. Epe laburrera hartutako eta eratutako fidantza eta gordailuak
eta periodifikatzeko doikuntzak
567 Aurrez ordaindutako interesak: enpresak ordaindutako interesak,
hurrengo ekitaldiari dagozkionak.
Nahiz eta bi kontu horiek izendapen berezia duten, eta, beraz, eragiketa jakin
batzuek eragin ditzaketen doikuntzetara bideratuta dauden, edozein motatako
eragiketa dela ere sortzapen-printzipioa aplikatu ohi zaio, ekitaldiko emaitza
ekonomikoak dagozkion gastu, galera, sarrera eta mozkin guztiak barnean izan
ditzan.
Ekonomikoki ekitaldikoak izanik oraindik erregistratzeko dauden gastu eta

galerei dagokienez, erregistratzean Zor aldean dagokien gastuetako kontu-
diferentziala erabili da. Hartzeko aldean, ordaintzeko betebeharra adierazten duen
kontua edo galera jasan duen aktiboarena agertuko da.
74
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 75
4.7 SARRERAK
4.7.1 KONTZEPTUA
Enpresaren trafikoaren xede diren ondasunen besterentzea eta zerbitzuen

prestazioa da; beste zenbait sarrera, izakinen aldaketa eta ekitaldiko ezohiko
mozkinak ere biltzen ditu.
Balorazio zuhurraren printzipioaren arabera, gastuekin ez bezala, sarrerak

erregistratu ahal izateko ezinbestekoa da gauzatuak izatea. Erregistratu gabe utziko
dira probableak edo gauzatu gabeak. Hala, itxurazko edo fikziozko emaitzak ez dira
azalduko.
Sarreren ohiko iturria ondasunen salmentan eta/edo eskainitako zerbitzuetan

koka daiteke; ezohikotzat hartu behar dira doan jasotako aktiboak edo ezabatutako
pasiboak.
Zerbitzu-prestazioak edo ondasunen salmentek eragindako

kobrantza-eskubidea sortzean, sarrera islatuko da
Bereizi beharrekoak dira ondasun batekiko sarrera kontzeptua eta mozkin

kontzeptua. Sarrera sortzeko, ezinbestekoa da ondasunaren jabetza juridikoa
mantentzea. Aldiz, mozkina sortuko da ondasun horren besterentze-prozesu baten
ondoriozko emaitza positiboa islatzen denean. Beraz, mozkina sortzeko,
ezinbestekoa da ondasunarekiko jabetza juridikoa galtzea.
4.7.2 SAILKAPENA
Nahiz eta sailkapen mota ugari egon, KPOk 7. taldean jasotzen ditu ekitaldian zehar
sor daitezkeen sarrerak. Horretarako, enpresaren ohiko trafikoagatik sortutako
zerbitzuen prestazioa edo, ondasunen salmentez gain, beste hainbat kontu
bereizten ditu, mota desberdinetako eragiketak jasotzeko: finantza-eragiketetan
jatorria dutenak, izakin-aldaketa positiboak edota ekitaldiko aparteko edo ezohiko
mozkinak.
Kontabilitate Plan Orokorrak azpitalde hauek bereizten ditu:
75
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 76
앸 70 azpitaldea. Salgaien, ekoizpen propioen, zerbitzuen eta antzekoen

salmentak
앸 71 azpitaldea. Izakinen aldaketa
앸 73 azpitaldea. Enpresarentzat egindako lanak
앸 74 azpitaldea. Diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak
앸 75 azpitaldea. Kudeaketako bestelako sarrerak
앸 76 azpitaldea. Finantza-sarrerak
앸 77 azpitaldea. Aktibo ez-korronteetatik sortutako mozkinak eta ezohiko
sarrerak
앸 79 azpitaldea. Horniduren eta narriaduratik sortutako galeren
soberakina eta aplikazioa
4.7.3 SARREREN KONTABILITATE-EZAGUTZA
Sarreren kontabilitate-ezagutzaren irizpidea finkatzea funtsezkoa da, horrek

erabakitzen baitu noiz erantsi sarrerak ekitaldiko emaitzei. Ezagutzaren baldintzak
bete ondoren, dagokien ekitaldi edo ekitaldiei egotziko zaie, aukeratu den
irizpidearen arabera denboran zehar banatzeko (periodifikazioa).
Sarrera baten kontabilitate-ezagutzarako, honako baldintzak hauek bete behar

dira:
1. Sarrera benetakoa izatea

2. Gauzatuak izatea
3. Ezagutzea, eta sarrera horiei loturiko gastuak ere erregistratuta egotea.
Hala, zuhurtasun- eta sortzapen-printzipioek diotena behar bezala aplikatuko
da.
Baldintza horiek aztertuz gero, ondorio honetara irits gaitezke: sarrerak behar
bezala egozteko, sarrera horiek zer gastu eragin dituzten jakitea komeni da. Hori
dela eta, sarrera bat sortzen denean, haren banaketarako irizpideak honela
sailkatuko dira:
1. Sorrarazi dituzten gastuak ezagutzen direnean:
1.1. Oro har, sortzapen-printzipioari jarraiki erregistratuko dira: hau da, sarrera
bat kontabilizatzeko orduan kontuan hartuko da zer ekitalditan sortu den.
Hala, kontabilitate-ezagutza sarreraren sortzeko unearekin lorturik legoke,
76
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 77
hau da, zerbitzuak egitearekin edo ondasunak besterentzearekin. Adibidez,

demagun abenduaren 31n salmenta bat gauzatu dela. Erosleari albaran bat
eman zaio, eta faktura hurrengo ekitaldiko urtarrilean banatuko zaio.
Salmenta kobratuko den arrazoizko zalantzarik ez dagoela pentsatuz,
salmentak sorrarazitako sarrera abenduan erregistratuko litzateke, zeren
besterendu den ondasunaren jabetza juridikoa data hartan galdu baita,
nahiz eta kobrantza beste data batean gauzatuko den.
1.2. Beste irizpide bat kutxarena da. Sortzapen-printzipioaren aurka doa, zeren,
haren esanean, sarrera bat erregistratzeko lehenik kobratu egin behar da.
Irizpide hori oso kasu berezietan erabiltzen da, sarrerak gauzatuko direlako
zalantza handiak daudenean.
2. Sorrarazi dituzten gastuak ezagutzen ez direnean:
2.1. Ekoizpena edo eraikuntza amaitu aurretik sarrerak erregistratu ahal izango
dira, baldin eta ekoizpena maila handira iritsi bada, edo oraindik amaitzeko
dagoen prozesu bati egotz dakizkiokeen gastuak ezagunak eta
kuantifikagarriak badira. Sarrerak ezagutzea, aukera hauetakoren bati
lotuta dago:
a) Ekoizpena edo eraikuntza amaitzeko gelditzen diren gastu guztiekiko
hornidura egitea.
b) Ekitaldian sortu diren gastuei proportzionalki dagozkien sarrerak
ezagutzea.
2.2. Ekoizpena edo eraikuntza amaitzean erregistratzen dira sarrera guztiak.
Horregatik, aukera honi betetako kontratuaren metodo deritzo. Aukera hau
erabiliko litzateke kontratuaren kostuaren zenbatekoa kalkulaezina denean.
Horrelako eragiketetan sartuko lirateke salmenten bermeekiko edo antzeko
erantzukizunekiko egon daitezkeen arriskuak; adibidez, besterendutako
ondasunak itzultzeko aukera handia denean. Kasu hauetan, arriskuaren
epea amaitu arte ez da ezagutuko sarrera.
4.7.4 ELEMENTU OSAGARRIAK ETA KONTABILIZAZIOA
Oro har, 7. taldeko kontu guztiak ekitaldia ixtean zordunduko

dira, 129 kontura abonatuz.
77
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 78
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.14 20XX-XX-XX
700 Salgai-salmentak 6.500
701 Produktu bukatuen salmentak 3.200
702 Produktu erdibukatuen salmentak 2.000
703 Azpiproduktu eta hondarren 1.200

salmentak
704 Ontziki eta bilgarrien salmentak 600
705 Zerbitzu-emateak 2.300
Ibilgetu ukiezinerako egindako
730 9.700
lanak
Ustiapenerako diru-laguntzak,
740 14.000
dohaintzak eta legatuak
754 Komisioen sarrerak 2.600
759 Hainbat zerbitzuren sarrerak 800
eta abar
4.7.4.1 Salgaien, ekoizpen propioen, zerbitzuen eta antzekoen

salmentak
Azpitalde honetan kokatuko dira enpresaren ohiko diren edo trafiko-eragiketetan

sartzen diren zerbitzu-emateagatiko edo ondasunen besterentzeagatiko sarrerak.
Era berean, merkataritza-izaera duten deskontu eta antzekoak, eta eginiko
eskaerarekin bat ez etortzeagatik bezeroek eginiko itzulketak eta beste zenbait
eragiketa ere azpitalde honetan islatuko dira.
KPOk kontu hauek aurreikusten ditu:
700 Salgai-salmentak. Prezio bidezko transakzioak, enpresaren trafikoaren xede

diren ondasun edo zerbitzuen irteerarekin.
701 Produktu bukatuen salmentak.
702 Produktu erdibukatuen salmentak.
78
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 79
703 Azpiproduktu eta hondarren salmentak.
704 Ontziki eta bilgarrien salmentak.
705 Zerbitzu-emateak.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.15 20XX-XX-XX
701 Produktu bukatuen salmentak 1.400
702 Produktu erdibukatuen salmentak 1.400
Azpiproduktu eta hondarren
703 1.400
salmentak
704 Ontziki eta bilgarrien salmentak 1.400
430 Bezeroak 1.400

edo
572 1.400
ageriko k/k, euroak
706 Salmenten gaineko deskontuak goiz ordaintzeagatik.
708 Salmenta-itzulketak eta antzeko eragiketak. Oro har, eskabideko baldintzak

ez betetzeagatik bezeroek itzulitako sortak. Faktura egin ondoren, arrazoi beragatik
egindako deskontuak eta antzekoak ere kontu honetan kontabilizatuko dira.
709 Salmentei buruzko “rappel”ak. Eskabideen bolumen jakin bat lortzean

oinarritutako deskontu eta antzekoak.
79
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 80
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.16 20XX-XX-XX
Salmenten gaineko deskontuak,
706 300
goiz ordaintzeagatik
Salmenten itzulketak eta antzeko
708 300
eragiketak
709 Salmenten gaineko “rappel”ak 300
430 Bezeroak 300

edo
572 300
ageriko k/k, euroak
4.7.4.2 Enpresarentzat egindako lanak
Azpitalde honetan erregistratuko dira enpresak, bere ekipo-ondasunak eta

pertsonala erabiliz, ibilgeturako egindako eta aktiboan kontabilizatutako gastuen
kontrapartidak. Azpitalde honetan kontabilizatuko dira, orobat, beste enpresa
batzuen enkarguz egindako lanak, ikerketarako eta garapenerako egindakoak
direnean nahiz aktiboan zenbait gastu txertatzeko direnean.
730 Ibilgetu ukiezinerako egindako lanak. 20. taldean sartutako ondasunak

sortzeko egindako ikerketa eta garapeneko eta bestelako gastuak.
731 Ibilgetu materialerako egindako lanak. 21 azpitaldean sartutako ondasunen

eta elementuen eraikuntza- edo zabaltze-lanak.
732 Ondasun higiezinetako inbertsioetan egindako lanak. 22 azpitaldean

sartutako ondasun higiezinen zabaltze-lanak.
733 Egite-bideko ibilgetu materialerako egindako lanak. Ekitaldian zehar

egindako lanak, ekitaldi-itxieran amaitu gabe daudenak, ondasun higiezinetan
egindakoak barne.
80
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 81
4.7.4.3 Diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak
Oro har, errentagarritasun minimoa ziurtatzeko edo ustiapeneko defizitak

konpentsatzeko administrazio publikoek, enpresek edo partikularrek emandako
diru-laguntzak dira. Azken kasu horretan ez dira jasoko bazkideek edo taldeko
enpresek, talde anitzeko edo elkartuek, egindako ekarpenak. Kapitaleko diru-
laguntzekin alderatuz, ustiapeneko diru-laguntzen xedea ez da enpresaren egitura
finkoa finantzatzea. Aldiz, enpresaren ustiaketaren emaitzarekin hertsiki loturik
daude.
740 Ustiapeneko diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak. Administrazio publiko,

enpresa edo partikularrengandik hartutakoak, eskuarki, gutxieneko
errentagarritasuna segurtatzeko edo uneko edo aurreko ekitaldietako ustiapeneko
defizita konpentsatzeko.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.17 20XX-XX-XX
Ustiapenerako diru-laguntzak,
740 17.000
44 HAINBAT ZORDUN 17.000
47 ADMINISTRAZIO PUBLIKOAK 17.000
57 DIRUZAINTZA 17.000
746 Ekitaldiko emaitzara transferitutako kapitaleko diru-laguntzak, dohaintzak

eta legatuak. Kapitaleko diru-laguntza, dohaintza eta legatuengatik ekitaldiko
emaitzara esleitutako zenbatekoa. (Ikus 15. gaia)
747 Ekitaldiko emaitzara transferitutako bestelako diru-laguntzak, dohaintzak

eta legatuak. Bestelako diru-laguntza, dohaintza eta legatuengatik ekitaldiko
esleitutako zenbatekoa.
4.7.4.4 Aktibo ez-korronteetatik sortutako mozkinak eta ezohiko

sarrerak
Izenak berak dioenez, ezohiko edo aparteko izaera duten mozkin eta sarrerak
jasoko ditu azpitalde honek. Hau da, eragiketa batek aipatutako izaera izan dezan,
baldintza hauek bete behar ditu:
81
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 82
– Enpresaren ohiko jardueratik at egotea.

– Maiztasunez sortuko denarekiko arrazoizko zalantzarik ez egotea.
770 Ibilgetu ukiezinetik sortutako mozkinak. Ibilgetu ukiezina besterentzean

lortutako mozkinak (Ikus 11. gaian).
771 Ibilgetu materialetik sortutako mozkinak. Ibilgetu materiala besterentzean

lortutako mozkinak (Ikus 10. gaian).
772 Ondasun higiezinetako inbertsioetatik sortutako mozkinak. Ondasun

higiezinetako inbertsioak besterentzean lortutako mozkinak.
773 Loturadun alderdietan egindako epe luzeko partaidetzetatik sortutako

mozkinak. Loturadun alderdietan egindako epe luzeko partaidetzak besterentzean
izandako mozkinak.
775 Obligazio propioekin egindako eragiketetako mozkinak. Obligazioak

amortizatzean izandako mozkinak.
778 Ezohiko sarrerak. Ohikoak ez diren irabazi eta sarrera garrantzitsuak, haien
izaera dela-eta 7. taldeko gainerako kontuetan kontabilizatu ezin direnak. Arau
orokor gisa eta enpresaren jarduera-sektorearen arabera, irabazi edo sarrera bat bi
baldintza hauetako bat betetzen duten gertakizun edo transakzioetan sortzen bada
baino ez da izango ezohizko kontu-saila:
– Enpresaren ohiko jardueretatik kanpo gertatzen da, eta.

– Bidezkoa denez, ez da maiz gertatzerik espero.
Besteak beste, bere garaian kaudimengabezia irmoak zirela uste izanik

amortizatu ziren hartzekoen birjartzeak eragindakoak barne sartzen dira.
Kontu honetan, kontzeptu hauek koka daitezke:
– Negozioa likidatu ondoren sortutako emaitza positiboa

– Jasotako dohaintzak
– Prezioak berrikusteagatik sor daitezkeen emaitza positiboak
– Jasotako fidantzak enpresaren esku gelditzen direnean, eskatu ziren
obligazioak bete ez direlako.
82
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 83
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
4.18 20XX-XX-XX
778 Ezohiko sarrerak 850
eta abar
57 DIRUZAINTZA 850
4.7.5 SORTZAPEN-PRINTZIPIOA ETA SARRERA ARRUNTEN PERIODIFIKAZIOA
Sortzapen-printzipioaren arabera, ekitaldi bati egotziko zaizkio ekonomikoki

dagozkion sarrera eta gastu guztiak. Horretarako, sarrera arruntei dagokienez (70
eta 76 azpitaldeen artean kokaturiko kontu guztiak hartzen dituzten sarrerak gehi 79
azpitaldeko hornidurak), ekitaldiaren bukaera iristean, eta itxi aurretik, zenbait
eragiketa aztertu beharko dira haien izaera ekonomikoa dela-eta, hala badagokie,
egin beharreko doikuntzak egiteko, eta ekitaldiko emaitza jardueraren irudi garbia
izan dadin.
Ekitaldiaren bukaerara iristean, oraindik erregistratzeko dauden edo jada

erregistratu diren eta beren izaera ekonomikoa dela-eta ekitaldi ekonomiko bati
baino gehiagori dagozkien eragiketak aztertu beharko dira. Hortaz, erregistratzeko
baldin badaude, erregistratu egin beharko dira; eta aurrez erregistratuta badaude,
horiekiko doikuntza bat egingo da.
KPOk bi kontu berezi aurreikusi ditu espresuki, egoera horiek jasotzeko:
앫 48 azpitaldea. Periodifikatzeagatiko doikuntzak.

485 Sarrera aurreratuak. Ixten den ekitaldian kontabilizatutako eta
hurrengo ekitaldiari egotzi beharreko sarrerak.
앫 56 azpitaldea. Periodifikatzeagatiko doikuntzak.
568 Aurrez kobratutako interesak. Enpresak ekitaldian zehar kobratutako
interesak, baina hurrengo ekitaldiei dagozkienak.
Nahiz eta aurreko bi azpitaldeak izendapen berezia izan, edozein eragiketa dela
ere, ekitaldiaren bukaerara iristean eta sortzapen-printzipioa aplikatuz, ekitaldi bati
dagozkion gastu, galera, sarrera eta mozkin guztiak egotziko zaizkio. Horretarako,
aurrez eginiko guztia begiratzeaz gain, egin gabekoa ere kontuan hartu beharko da.
83
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 84
Erregistratzeko dauden sarrera eta mozkinei dagokienez, horiek sortzeko kontu

hauek erabiliko dira normalean:
1. Kobrantza-eskubideak ordezkatzen dituzten kontu zordunak.

2. Kitatu diren pasiboko kontuak.
4.8 ONDARE GARBIRA EGOTZITAKO GASTUAK ETA

SARRERAK
4.8.1 SARRERA
Urteko kontu laburtuak prestatzeko baldintzak betetzen dituzten enpresek, Enpresa

Txiki eta Ertainen Kontabilitate Plan Orokorra erabiltzeko aukera izango dute
(2007ko azaroaren 20ko 1515/2007 Errege Dekretua). ETEentzat jarritako
baldintzak betetzen badira, KPO honen erabilera gutxienez 3 urtez mantendu behar
da.
Bi kontabilitate planen egitura bera da, eta ETEen kasuan salbuespen hauek
jasotzen dira:
앫 Diru-fluxuen egoera-orria ez da nahitaezkoa.

앫 ETEek erabiltzen ez dituzten hainbat balorazio arau kendu egin dira.
앫 Ondare garbiaren aldaketen egoera-orria sinplifikatu egin da.
앫 8. eta 9. taldeetako kontuak ere kendu egin dira.
Ondare garbira zuzenean egotzitako gastu eta sarrerak 8. eta 9. taldeetan

sartzen dira. Horiek 13. taldeko kontuetan izango dute eragina; 6. eta 7. taldeetako
kontuek, berriz, 129 kontuan.
8. eta 9. taldeen xehetasunak ondare garbiaren aldaketen egoera-orriaren

lehenengo zatian agertuko dira (ETEentzako KPOn ez dago atal hau), eta, orobat,
ondare garbiaren aldaketen egoera orokorraren orrian, bigarren zatian.
84
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 85
4.4 irudia
4.8.2 SAILKAPENA
KPOk sailkapen hau egin du:
80 AKTIBOAK ETA PASIBOAK BALORATZEAN SORTUTAKO

FINANTZA-GASTUAK
81 ESTALDURAKO ERAGIKETEN GASTUAK
82 BIHURKETA-DIFERENTZIEN GASTUAK
83 MOZKINEN GAINEKO ZERGA
84 DIRU-LAGUNTZA, DOHAINTZA ETA LEGATUEN TRANSFERENTZIAK
85 GALERA AKTUARIALEN GASTUAK ETA PRESTAZIO DEFINITUKO EPE
LUZEKO LANSARIEN AKTIBOETAKO DOIKUNTZAK
86 SALGAI JARRITAKO AKTIBO EZ-KORRONTEEN GASTUAK
89 TALDEKO ENPRESETAKO EDO ENPRESA ELKARTUETAKO PARTAIDETZEN
GASTUAK, AURRETIAZ BALIO-DOIKUNTZA POSITIBOAK EGIN DIRENEAN
85
04_konta_QX6 5/3/09 09:40 Page 86

FINANTZA-SARRERAK
91 ESTALDURAKO ERAGIKETEN SARRERAK
92 BIHURKETA-DIFERENTZIEN SARRERAK
94 DIRU-LAGUNTZA, DOHAINTZA ETA LEGATUEN SARRERAK
95 IRABAZI AKTUARIALEN SARRERAK ETA PRESTAZIO DEFINITUKO EPE
LUZEKO LANSARIEN AKTIBOETAKO DOIKUNTZAK
96 SALGAI JARRITAKO AKTIBO EZ-KORRONTEEN SARRERAK
99 TALDEKO ENPRESETAKO EDO ENPRESA ELKARTUETAKO PARTAIDETZEN
SARRERAK, AURRETIAZ BALIO-DOIKUNTZA NEGATIBOAK EGIN
DIRENEAN
86
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 87
Kontabilitatearen
euskarri materialak
eta
kontabilitate-prozesua
5
1 SARRERA
2 NAHITAEZKO LIBURUAK
2.1 Sarrera
2.2 Nahitaezko liburuak merkataritza-legediaren arabera
2.3 Nahitaezko liburuak lege fiskalaren arabera
3 ENPRESABURUEN KONTABILITATE-BETEBEHARRAK
3.1 Kontabilitate-liburuen legeztatzea
3.2 Kontabilitate-eramailetza
3.3 Kontabilitate-liburuen kontserbazioa
4 KONTABILITATE-LIBURUEN FROGA-INDARRA
5 LIBURU EGUNKARIA
5.1 Kontzeptua eta lege-aginduak
5.2 Kontabilitateko egitateen sailkapen kronologikoa
5.3 Liburu egunkariaren egitura
5.4 Idazpenen erregistroa liburu egunkarian
6 LIBURU NAGUSIA
7 SALDO ETA BATUREN EGIAZTAPEN-BALANTZEA
8 URTEKO KONTU ETA INBENTARIOAK

05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 88
9 KONTABILITATE-PROZESUA
10 KONTABILITATE-ZIKLOA. IZAERA ETA ESANAHIA
11 KONTABILITATEAREN HASIERA
11.1 Inbentarioa
11.2 Ekitaldiaren hasiera
12 KONTABILITATEAREN GARAPENA
13 KONTABILITATEAREN ITXIERA
13.1 Kontabilitateko erregularizazio-prozesua
13.2 Itxiera-idazpena
14 ARIKETA PRATIKOAK
14.1 Ariketa praktikoa
14.2 Ariketa praktikoa
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 89
Kontabilitatearen euskarri materialak eta kontabilitate-prozesua
5
5.1 SARRERA
Enpresaren gestio edo kudeaketari buruzko datuak batzen dituen edozein elementu
material da kontabilitateko liburua. Hor sartzen dira, beraz, ohiko liburuak: orri
trukagarriak, fitxak, taula estatistikoak eta abar.
Enpresaren gestioaren bilakaera eta egoera jakiteko asmoz, enpresaren baitan

sortzen diren egintza administratiboak liburu egunkarian jasotzen dira kronologikoki,
liburu nagusian sailkatzen dira, eta urteko kontu eta inbentarioen liburuan laburtzen.
Eragiketa horietako bakoitzak dagokion idazpen, ohartarazpen edota erregistroa
izango du, eta hori justifikatu egingo da bakoitzari erantsitako ziurtagiriaren bitartez:
albarana, agiria, letra, efektua, faktura eta abar.
Modu eskematikoan aipatu den prozesu hori marrazki honetan laburtu daiteke:
5.1 irudia
Lau fase bereiz daitezke:
1. Kontabilitateko egitateen zehaztapena

2. Enpresako gertaerak hurrenkera kronologikoan jasotzea
89
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 90
3. Sailkapen sistematikoa
4. Aldizkako laburpena
5.2 NAHITAEZKO LIBURUAK
5.2.1 SARRERA
Dakigunez, kontabilitatearen ardura da enpresa baten ondarean eragina duten

eragiketa guztiak erregistratzea. Nahiz eta gaur egun erregistro-prozesua
konputagailuen bitartez gauzatzen den, prozesatua izan den informazio guztia
kontabilitate-liburu jakin batzuetan aurkeztu behar da.
Nahitaezkoak diren kontabilitate-liburuak zein diren jakiteko, bi iturri nagusi

erabiliko ditugu:
a) Merkataritza-legedia, batetik,
b) Legedi fiskala, bestetik.
Ikus dezagun zer eskatzen duten batak eta besteak.
5.2.2 NAHITAEZKO LIBURUAK MERKATARITZA-LEGEDIAREN ARABERA
Arlo honetako erreferentzia nagusiak, besteak beste, ondorengo gaiak arautzen

dituzten legeak dira:
앫 Merkataritza Kodea
앫 Sozietate Anonimoen Legeak
앫 Erantzukizun Mugatuko Sozietateen Legea
앫 Merkataritza Erregistroko Legea
Erreferentzia horien arabera, eta alde batera utziz lege bereziek diotena,
enpresaburu orok liburu hauek eraman behar ditu:
1. Urteko kontuen eta inbentarioen liburua enpresaren hasierako balantze

xehatuarekin irekiko da. Gutxienik hiru hiletik behin, saldo eta baturen
egiaztapen-balantzeak landuko dira. Ekitaldiaren itxierako inbentarioa eta
urteko kontuak ere landuko dira.
90
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 91
2. Liburu egunkariak enpresaren jarduerari buruzko egunez eguneko

eragiketak erregistratuko ditu. Hala ere, ontzat emango da hilabetetik
gorakoak ez diren denboraldiei dagozkien eragiketa guztien oharpen edo
erregistro bateratu bat, baldin eta, lantzen duen jardueraren izaeraren
arabera, haren xehakapena beste liburu edo erregistroetan agertzen bada.
Merkataritza-sozietateek, aipatutako liburuez gain, beste liburu hauek ere

eramatera behartuak daude:
1. Akten liburua. Informazio hau jasotzen du:

– Organoaren eraketa eta deialdiari buruzko datuak adieraziz, batzar
orokorrek eta bereziek, eta sozietatearen gainerako organo kolegiatuek
hartutako erabakiak.
– Eztabaidatutako arazoen laburpena
– Bazkideek espresuki jasotzea eskatutako parte-hartzeak
– Bozketen emaitzak eta lortutako akordioak
2. Akzio izendunen erregistro-liburua. Sozietate anonimoek, laboralek
barne, eta akzioen bidezko sozietate komanditarioek eraman behar dute.
3. Erantzukizun mugatuko sozietateetako bazkideen erregistro-liburua.
4. Pertsona bakarreko sozietateetako bazkide bakarraren kontratuen
erregistro-liburua.
5.2.3 NAHITAEZKO LIBURUAK LEGE FISKALAREN ARABERA
Arlo honetako erreferentzia nagusiak, besteak beste, gai hauek arautzen dituzten
legeak dira:
1. Sozietateen gaineko zerga

Legedi honek ez du aipamen berezirik egiten enpresak eraman beharreko
kontabilitate-liburuei buruz; ontzat ematen da merkataritza-legeak dioena.
Horrenbestez, zerga honen arabera, enpresa orok nahitaez eraman behar ditu
liburu egunkaria, eta inbentario eta urteko kontuen liburua.
2. Balio erantsiaren gaineko zerga

Lege honek dioenaren arabera, enpresaburu eta profesional orok eraman
beharreko liburu-erregistroak honako hauek dira:
앫 Jaulkitako fakturen liburu-erregistroa
앫 Jasotako fakturen liburu-erregistroa
앫 Inbertsio-ondasunen liburu-erregistroa
91
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 92
앫 Elkarte barneko zenbait eragiketaren erregistro-liburua
3. Pertsona fisikoen errentaren gaineko zerga

Enpresaburu eta profesionalen kontabilitate eta erregistro betebeharrak
desberdinak izango dira errenta aitorpenean beren jarduera ekonomikoen etekinak
kalkulatzeko erabiltzen den modalitatearen arabera. Ikus ondoko eskema grafikoa:
Merkataritzako
Jarduera
Enpresa-jarduerak izaerarik gabeko
profesionalak
enpresa-jarduerak
Zuzeneko Kontabilitatea Erregistro-liburuak Erregistro-liburuak

zenbatespen (Merkataritza (1) (2)
arrunta Kodea)
Zuzeneko
zenbatespen Erregistro-liburuak Erregistro-liburuak Erregistro-liburuak
erraztua (1) (1) (2)
Egindako fakturak Egindako fakturak

eta aplikatutako eta aplikatutako
Zenbatespen moduluen moduluen
objektiboa egiaztagiriak egiaztagiriak
(Moduluak) dataren arabera dataren arabera
ordenatuta gorde ordenatuta gorde
(1) Enpresaburuentzako nahitaezko liburuak:

앫 Salmenta eta sarreren erregistro-liburua
앫 Erosketa eta gastuen erregistro-liburua
앫 Inbertsio-ondasunen erregistro-liburua
앫 Kutxako liburua
(2) Profesionalentzako nahitaezko liburuak:

앫 Sarreren erregistro-liburua
앫 Gastuen erregistro-liburua
앫 Inbertsio-ondasunen erregistro-liburua
앫 Kutxako liburua
앫 Fondo eta osakinen erregistro-liburua
Nahiz eta izena desberdina izan, sarreren eta gastuen liburuen edukia bera da
profesionalentzat eta enpresaburuentzat.
92
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 93
Zuzeneko zenbatespen arrunteko enpresaburuek kontabilitatea Merkataritza

Kodeari jarraiki eraman beharko dute. Hala eta guztiz ere, merkataritza-izaerarik ez
duten jarduera enpresarialen kasuan (nekazaritzakoak, abeltzaintzakoak,
arrantzakoak eta basogintzakoak, ondasunen errentamendua…), erregistro-
liburuak eraman beharko dira.
Zenbatespen objektiboko (moduluak) enpresaburuek ez dute kontabilitatea edo

erregistro-libururik eraman behar, baina egindako fakturak eta aplikatutako
moduluen egiaztagiriak dataren arabera ordenatuta gorde beharko dituzte.
Zuzeneko zenbatespen erraztuko enpresaburuek1, profesionalek (JEZeko 2 eta

3. atalak) eta merkataritza-izaerarik gabeko enpresaburuek (nekazaritzakoek,
abeltzaintzakoek, arrantzakoek eta basogintzakoek, ondasunen errentamendua…)
erregistro-liburuetan erregistratu beharko dituzte eragiketak.
5.3 ENPRESABURUEN KONTABILITATE-BETEBEHARRAK
5.3.1 KONTABILITATE-LIBURUEN LEGEZTATZEA
1. Kontzeptua. Kontabilitate-liburuak legeztatzea da enpresaren egoitza sozialeko

Merkataritza Erregistroan liburuak aurkeztea, erregistratzaileak liburu
bakoitzaren orri guztietan Erregistroaren zigilua jar diezaion. Era berean, liburu
bakoitzaren lehen orrian dilijentzia bat egingo da informazio honekin:
enpresaburuaren identifikazioa, liburu mota, mota berekoen artean daraman
zenbakia eta abar.
2. Legeztatu beharreko liburuak. Indarrean dauden legezko xedapenek

beharturiko kontabilitate-liburu guztiak legeztatu behar dira. Horiez gain,
borondatezkoak ere legeztatu daitezke.
1 Zuzeneko zenbatespenaren metodoaren modalitate erraztua aplikatzen da baldintza hauek betetzen

direnean:
앫 Zergadunak egiten dituen jarduera ekonomiko guztien salmenta- edo sarrera-bolumenak,
moduluen sistemari atxikitakoak salbuetsita, milioi bat euroko zenbatekoa ez gainditzea.
앫 Zergadunak berariaz etekinak zehazteko modalitate horren aplikazioa aukeratu izana.
93
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 94
3. Legeztatze motak. Liburuak erabili aurretik edo erabili ondoren legezta

daitezke. Erabili aurretik legeztatu nahi diren liburuen orri guztiek, zuriak izateaz
gain, era koerlatiboan zenbakituak egon behar dute.
Erabili ondorengo liburuak legeztatzeko garaian, baldintza hauek hartu behar
dira kontuan:
앫 Erabili diren orri guztiak azaleztatuko dira, liburu baten itxura har dezaten.
앫 Erabili diren orriak ez aldatzeko moduan azaleztatuko dira.
앫 Liburuko lehendabiziko orria zuria izango da, eta gainerako orriak idazpenen
kronologiaren arabera era koerlatiboan zenbakituak egongo dira.
앫 Legeztatzeko epea ekitaldiaren itxiera-datatik hasi eta lau hilabete igaro
artekoa da.
4. Liburuen legeztatzea-prozedura telematikoak erabiliz. Euskarri informatikoak

erabiliz sortu diren liburuen legeztatze-prozesuan euskarri hauek erabil
daitezke:
a) Informazio guztia jasotzen duten orri inprimatu eta azaleztatuak.
b) Informazio guztia jasotzen duten euskarri informatikoak. Kasu honetan,
aurkeztu behar den dokumentazioaren formatu, eduki eta ezaugarriei
buruzko informazio berezia eman behar du erregistratzaileak.
c) Prozedura telematikoak. Kontabilitate-liburuen legeztatze-eskaera helbide
elektroniko edo Interneteko web orri batera egin daiteke. Esan beharrik ez
dago, segurtasun-arazoak direla medio, eskatzaileak sinadura digitalari
dagozkion lege-baldintza guztiak bete behar dituela. Gainerako ezaugarriak
bat datoz aurreko pasartean jasotakoarekin.
5.3.2 KONTABILITATE-ERAMAILETZA
Enpresaburu orok nahitaez eraman behar du eragiketa guztiak kronologikoki

jarraitzeko eta aldizkako inbentario eta balantzeak landu ahal izateko gai den
kontabilitate bat, enpresaren jarduerari egokiturik antolatuta dagoena. Xedapen edo
lege bereziek adierazitakoez gain, liburu egunkari bat, eta urteko kontuen eta
inbentarioen beste bat eramateko obligazioa dute.
Kontabilitatea enpresaburuek edo, horien erantzukizunari kalterik egin gabe,

baimenduriko pertsonek zuzenean eramango dute. Aurkako frogarik ez badago,
baimena emanda dagoela pentsatuko da.
94
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 95
Kontabilitate bat ongi antolatuta dagoela jo ahal izateko, baldintza hauek bete
behar ditu:
킞 Kontabilitate Plan Orokorrean, egokitzapen sektorialetan eta gainerako

kontabilitate-legean agertzen diren irizpide eta arau teknikoetara egokitzea.
킞 Ekitaldian zehar gauzaturiko garrantzi ekonomiko-finantzarioa duten eragiketa
guztiak islatzea.
킞 Edozein ohartarazpen edo kontabilitate-erregistro, agiri baten bitartez
justifikatzea.
킞 Edozein ondasun, eskubide, obligazio edo eragiketa delarik ere, eginiko
erregistroak garbi jaso behar du gertatutakoaren izaera.
5.3.3 KONTABILITATE-LIBURUEN KONTSERBAZIOA
Nahitaezko izaera duten liburuak —egunkaria, inbentarioa eta urteko kontuak eta,
beharrezkoa denean, aktena, akzio izendunena eta bazkideena— eta borondatezko
—nagusia, BEZaren erregistroak, laguntzaileak eta abar— izaera duten liburuak,
eta dokumentu horietan egin diren erregistroak justifikatzeko erabili diren agiri eta
gainerako dokumentuak azkeneko erregistroa egin zen datatik hasi eta sei urtean
kontserbatu behar dira.
Liburuak kontserbatzeko ardura, printzipioz, enpresaburuari dagokio.
Kontserbatzeko erari dagokionez, nahitaezko liburuak behar bezala

azaleztatutako paperezko euskarri material egokian mantendu behar dira.
Gainerako liburu osagarri, laguntzaile eta agiriak beste euskarri batzuk erabiliz
kontserba daitezke, baldin eta beren eduki osoa jasotzen badute: disko optikoak,
disko magnetikoak, mikrofitxak eta abar.
Liburuak kontserbatzeko lekuari buruz, berriz, gaur egungo legeak ez du deus

ere esaten. Ondorioz, liburuak kontserbatzeko ardura dutenek edozein lekutan
kontserba ditzakete.
Egoera bereziak: liburuen kontserbazioaren printzipio orokorra aplikatzean,

egoera berezi hauek gerta daitezke:
a) Bakarkako enpresaburu batek jarduera utziko balu (baita behartuta ere,

adibidez heriotza dela medio), liburuen kontserbazioari buruzko obligazio
guztiak haren oinordekoek hartu beharko dituzte.
95
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 96
b) Merkataritza-sozietateen desegite-prozesuan, likidazioak dirauen

bitartean, erantzukizuna likidatzaileena da. Sozietatea desegitean,
aurkakorik onartu ez bada, Merkataritza Erregistroan utziko dira liburu eta
dokumentu guztiak, eta horien kontserbazioaren ardura merkataritza-
erregistratzailearena da handik aurrera.
Kontu-ikuskariek auditoria-txostena egin ahal izateko erabili dituzten

dokumentu eta lan-paper guztiak bost urtean kontserbatuko dituzte, txostena egin
den datatik kontatzen hasita.
5.4 KONTABILITATE-LIBURUEN FROGA-INDARRA
Enpresaren kontabilitateaz arduratzen diren liburu guztien froga-indarra Auzitegiek

erabakiko dute, Zuzenbidearen erregela orokorra aplikatuz. Horrenbestez, ezin
daiteke baieztatu:
a) Nahitaezko kontabilitate-liburuek froga-indar handiagoa dutela borondatezko

izaera duten kontabilitate-liburuek baino.
b) Kontabilitate-liburu guztiak eraman izanak ez du frogatzen, nahitaez, liburu
horietan jaso den eragiketa baten inguruan dagoen egia osoa.
Epai baten aurrean kontabilitate-liburuek duten froga-indarra Auzitegien esku

dagoenez gero, Auzitegiak berak erabakiko du zein den dokumentu horietan
jasotako informazioaren sinesgarritasun maila; horretarako, zenbait kasutan,
adituen testigantza eta/edo lekukotza edo txostena eska dezake. Hori dela eta,
ezin daiteke jakin aldez aurretik zein den kontabilitate-liburu batek duen froga-
indarra.
Printzipioz, enpresa baten kontabilitatea sekretua da. Nolanahi ere, gaur egungo
legedian jasotakoaren arabera, badira kontabilitatea sekretupetik ateratzen duten
zenbait egoera: kontabilitatearen komunikazioa eta erakusketa.
Kontabilitatearen komunikazioak nahitaezko liburu, liburu osagarri eta

kontabilitate-izaera duten gainerako agiri eta dokumentu guztien azterketa osoa
dakar. Mota horretako eskaera egitea epai-organoen esku dago.
1. Oinordetza unibertsalean. Oinordekoen artean banatu behar den benetako

enpresa-ondarea zein den jakiteko.
96
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 97
2. Ordainketa-etendurak. Ordainketa-etendura aurkeztu duen enpresaburuaren

kontabilitate-liburuek epaile, kontuhartzaile eta hartzekodunen eskura egon
behar dute.
3. Lur-jotze edo porrotak. Porrotaren organoen esku geldituko dira egoera
horretan dagoen enpresari dagozkion kontabilitate-liburuak.
4. Merkataritza-sozietateen likidazioak. Bazkide eta hartzekodunen interesak
defendatu behar dira.
5. Enpresak eskatutako enplegu-erregulazioko espedienteetan. Langileek edo
haien ordezkari legalek (sindikatuek eta enpresa-batzordeek) eta arlo
horretan ardura duen lan-aginpideak eskaera hori egin duen enpresaren
kontabilitate-liburuen eskaera egin dezakete.
6. Bazkideek edo langileen ordezkari legalek zuzenean aztertzeko eskubidea
dutenean.
Kontabilitatearen erakusketaren bitartez, kontabilitate-liburuen eta gainerako

dokumentazioaren azterketa mugatuagoa egin ohi da. Eskaera hau ere epai-
organo batek egin behar du.
5.5 LIBURU EGUNKARIA
5.5.1 KONTZEPTUA ETA LEGE-AGINDUAK
Liburu egunkariak kontabilitateko egitate guztiak erregistratzen ditu, egitate horiek

sortzen diren ordena berean eta dagokien datarekin. Atxikitzen zaion kronologiatik
datorkio izena. Dagokion enpresaren historia ekonomikoaren lekukoa da.
Liburu egunkarian, urte ekonomiko batean sortu eta enpresaren ondarean

eragina duten eragiketa guztiak hurrenkera kronologikoan erregistratuak daude.
Beraz, liburu honetan, eragiketa horien erregistroaz arduratzen diren idazpenak
agertuko dira. Horrenbestez, liburu egunkaria idazpenen liburua dela baiezta daiteke.
Liburu egunkarian agertuko den lehendabiziko idazpena edo erregistroa

enpresaren araberakoa da:
a) Jada martxan dagoen enpresa bada, ekitaldi ekonomiko berriaren hasieran

enpresa horren ondarea osatzen duten elementu guztiak ageriko dira.
97
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 98
b) Enpresa berria bada, enpresa horrek egin duen lehendabiziko eragiketari

dagokion erregistroa jasoko du.
Merkataritza Kodearen 28. artikuluaren arabera, liburu egunkariak egunero

erregistratu behar ditu enpresaren jarduerarekin loturik dauden eragiketa guztiak.
Dena dela, zilegi da, orobat, hilabete baino epe laburragoko eragiketen
zenbatekoen idazpen bateratu bat egitea, baldin eta horiei dagokien zehaztasuna
beste liburu batzuetan agertzen bada.
Idazpen bateratuaren gehienezko aldizkakotasuna hilabetekoa izanik ere,

erregistro bateratuak egiteko aukera hautatuz gero, epea beste bat izan daiteke.
Hau da, asteroko eta hileroko aldizkakotasuna duten idazpen bateratuak onar
daitezke. Are eta gehiago, liburu egunkari berean, bakarkako erregistroa eta
idazpen bateratua duten eragiketak onar daitezke.
5.5.2 KONTABILITATEKO EGITATEEN SAILKAPEN KRONOLOGIKOA
Ikusi dugunez, kronologikoki sailkaturiko kontabilitateko egitate guztiak

erregistratzen dira egunkarian, eta honako hau bereizten da bakoitzean:
– Jatorria, kausa edo finantzaketa (Hartzeko aldea), eta

– Helburua, efektua edo inbertsioa (Zor aldea).
Hori dela eta, egitate bat liburu egunkarian erregistratu aurretik analisi bat egitea
komeni da, inbertsioa eta finantzaketa garbi bereiztearren.
Aldez aurretiko analisia funtsezkoa da. Izan ere, ekonomia-errealitatea aztertu

eta, parte hartzen duten kontuak zehaztu ondoren, eragiketari dagokion idazpena
behar bezala erregistratzen ez bada, gero ez da inolako erreferentziarik egiten
azterketa horri buruz, eta, beraz, kontabilizatzearen arrazoiak desagertu egiten dira
eta ondorio soilak ikusiko dira. Ondorio horiek, noski, ez dira zuzenak izango, hau
da, kontabilitateak ez du islatuko emaitzen eta ondarearen benetako egoera. Hala
eta guztiz ere, honako hau esan behar da: nahiz eta idazpen baten
kontabilizazioaren arrazoiketari buruzko informazioa galdu, eragiketa horretan parte
hartzen duten kontuetan (liburu egunkariak inbertsioa eta finantzaketa garbi
adierazten dituenez gero), osotasunean ez bada ere, arrazoiketa horren zati handi
bat gordetzen da dokumentu honetan.
98
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 99
Beraz, kontabilitatea informazio-sistema bada eta haren helburu garrantzitsuena

kanporatutako informazioaren irudi fidagarria lortzea bada, kontabilizatu aurretik
ezinbestekoa da sorturiko eragiketak behar bezala aztertzea.
5.5.3 LIBURU EGUNKARIAREN EGITURA
Gaur egungo araudiak ez du deus ere esaten gai honi buruz. Hortaz, askatasun
osoa dago liburu honen egitura zehazteko garaian. Nolanahi ere, edozein delarik
ere aukeratzen den egitura, liburu egunkarian erregistratzen den eragiketa
bakoitzaren datu hauek jasotzea komeni da:
1. Data
2. Inbertsio- eta finantzaketa-elementuak islatzen dituen kontuen izena
3. Erregistraturiko egitatearen azalpen laburra
4. Kontu bakoitzari dagozkion zenbatekoak
5. Behar diren erreferentziak, liburu nagusian kontuei dagozkien orriak eta
idazpeneko ordena-zenbakia identifikatu ahal izateko.
Liburu honetan proposatutako adibide eta ariketak egiteko liburu egunkariaren

egitura hau erabiliko da:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.1 20X1-XX-XX
430 Bezeroak 100
572 100
ageriko k/k, euroak
5.5.4 IDAZPENEN ERREGISTROA LIBURU EGUNKARIAN
Idazpena. Enpresako ondarearen gain eragina duen edozein eragiketa liburu

egunkarian erregistratzeko erabiltzen den kontabilitateko tresna da.
99
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 100
Idazpen motak:
앫 Sinplea: Zor aldean eta Hartzeko aldean kontu bana.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.2 20X2-03-25
572 1.400
ageriko k/k, euroak
100 Kapital soziala 1.400
앫 Konposatuak: Zor aldean kontu bat baino gehiago eta Hartzeko aldean
kontu bat; edo Zor aldean kontu bat eta Hartzeko aldean kontu bat baino
gehiago.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.3 20X1-12-31
472 Ogasun Publikoa, jasandako BEZa 160
앫 Konplexuak: kontu bat baino gehiago Zor eta Hartzeko aldeetan.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.4 20X2-03-25
572 Bankuak eta kreditu-erakundeak, 1.160

ageriko k/k, euroak
430 Bezeroak 1.160
Ogasun Publikoa, jasanarazitako
477 320
BEZa
100
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 101
Urte ekonomiko bat hasi eta amaitu bitartean, bost mota eta izaeratako
idazpenak bereiz daitezke:
1. Irekiera-idazpena. Hitzak adierazten duen bezala, liburu egunkaria irekitzen

duen idazpena da. Horrenbestez, ekitaldi ekonomiko bati dagokion liburu
egunkariko lehendabiziko erregistroa beti irekiera-idazpena izango da.
Irekiera-idazpenaren egitura zein den jakiteko, funtsezkoa da enpresaren izaera

jakitea:
a) Jada martxan dagoen enpresa bada, ekitaldi ekonomiko berriaren hasieran,

enpresaren ondarea osatzen duten elementu guztiek hartuko dute parte.
b) Enpresa berria denean, enpresak burutu duen lehendabiziko eragiketari
dagokion erregistroa jasoko du.
Demagun jada martxan dagoen enpresa baten irekiera-idazpenaren egitura

aztertu behar dugula. Kontuan izanik idazpen batean ez dela inoiz onartzen
zenbateko negatiboa daraman kontu bakar bat ere, lehendabiziko idazpen horren
osagaiak hauek izango lirateke:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.5 IREKIERA-IDAZPENA: 20X1-01-01
Aktiboko kontu positiboak XXXX
Pasiboko eta ondare garbiko kontu XXXX
negatiboak
positiboak
Aktiboko kontu negatiboak XXXX
2. Gestio- edo kudeaketa-idazpenak, edo idazpen operatiboak. Ekitaldi

ekonomiko batean sortu eta enpresaren ondarearen gain eragina duten
eragiketak hurrenkera kronologikoan jasotzea dute helburu. Eskuarki, egiten
diren erregistroak bakarkako izaera izaten dute. Hau da, eragiketa bakoitzeko
idazpen bat. Nolanahi ere, erregistro bateratuak onar daitezke (egunekoak,
astekoak eta/edo hilekoak), baldin eta eragiketa bakoitzari dagokion bakarkako
informazioa beste dokumenturen batean jasotzen bada.
3. Periodifikazio-idazpenak. Ekitaldi baten bukaerara iristean, ikuspuntu

ekonomikotik sortu diren desorekei aurre egiteko erabiltzen dira. Multzo honetan
101
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 102
koka daitezke, besteak beste, eragiketa hauek: izakinen balio-doikuntzak,

denborazko aldizkakotasun eta egozketak, amortizazio eta balio-
zuzenketetarako hornidurak, eta arrisku eta gastuetarako hornidurak.
4. Erregularizazio-idazpena. Idazpen honen helburua da ondare garbiaren gain

eragina duten kontu guztiak kitatzea. Prozesu honetan bi fase bereiz daitezke:
a) 6. eta 7. taldeetako kontuen kitatzea: bi talde horietako kontuak kitatzean,

129 kontua sortuko da bien arteko diferentziarekin.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.6 6. eta 7. taldeetako kontuen
kitatzea: 20X1-12-31
6. eta 7. taldeetako kontuak, saldo XXXX
hartzekoduna dutenak
6. eta 7. taldeetako kontuak, saldo XXXX
zorduna dutenak
Ekitaldiko emaitza (mozkina bada)
129 XXXX
edota
129 Ekitaldiko emaitza (galera bada) XXXX
b) 8. eta 9. taldeetako kontuen kitatzea: zuzenean ondare garbiaren gain

eragina duten kontuak kitatuko dira.
8. taldeko kontuak kitatzean:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.7 8. taldeko kontuen kitatzea:
20X1-12-31
DIRU-LAGUNTZAK,
13 DOHAINTZAK ETA BALIO- XXXX
ALDAKETEN DOIKUNTZAK
115 Galdu-irabazi aktuarialen eta XXXX

bestelako doikuntzen erreserbak
ONDARE GARBIRA EGOTZITAKO
8 XXXX
GASTUAK
102
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 103
9. taldeko kontuak kitatzean:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.8 9. taldeko kontuen kitatzea:
20X1-12-31
ONDARE GARBIRA EGOTZITAKO
9 XXXX
SARRERAK
DIRU-LAGUNTZAK,
13 DOHAINTZAK ETA BALIO- XXXX
Galdu-irabazi aktuarialen eta
115 XXXX
bestelako doikuntzen erreserbak
5. Itxiera-idazpena. Hasierako idazpenaren aurkakoa da; izan ere, bukaerako

balantzean parte hartu duten kontu guztiak ixtea edo kitatzea du helburu.
Idazpen honen bitartez, amaiera ematen zaio, kontabilitatearen ikuspuntutik,
ekitaldi ekonomikoari.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.9 ITXIERA-IDAZPENA: 20X1-01-01
positiboak
negatiboak
5.6 LIBURU NAGUSIA
Gaur egungo legediak ez du nahitaezko liburutzat hartzen. Ondare-elementuen

izaera kontuan hartuz kontabilitateko egitateak sailkatzeko erabiltzen da; egitate
horien ekonomia-errealitatea jadanik (eta hurrenkera kronologikoan) liburu
egunkarian erregistratuta egongo da.
103
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 104
Liburu nagusia2 kontuen liburua da. Kontu bakoitzean, jatorria edo finantzaketa
(Hartzeko) eta helburua edo aplikazioa (Zor) jasotzen ditu.
Borondatezko prestaketa-liburua da, eta liburu egunkarian zehazturiko

kontabilitateko egitate batean parte hartzen duten ondare-elementu guztiei
dagokien informazio kualitatibo eta kuantitatiboa jasotzea du helburu.
Definizio horretan adierazten denez, liburu nagusia borondatezkoa izan arren,

esan daiteke ezinbesteko kontu-liburua dela ondare-masen eta fluxuen une jakin
bateko bilakaera edo eboluzioa zein den jakiteko, eta egiaztapen-balantzeak landu
ahal izateko.
Agian arrazoi horregatik (ezinbestekotasunagatik), legegileak ez zuen liburu

nagusia nahitaezko liburutzat hartu, eta enpresaburuari askatasun osoa eman
zitzaion liburua eramateko sistema edo prozedura erabakitzeko.
Liburu nagusiaren marratu ugari aurkitu badaiteke ere, hona hemen eredu
posibleetako batzuk:
Sekzio bikoitzekoa:
ZOR aldea ONDARE ELEMENTUA HARTZEKO aldea

Data Kontzeptua Zk. Partziala Guztira Data Kontzeptua Zk. Partziala Guztira
Sekzio bakarrekoa:
ONDARE ELEMENTUA
ZOR aldea HARTZEKO aldea
Data Kontzeptua Zk.
Partziala Guztira Partziala Guztira
5.7 SALDO ETA BATUREN EGIAZTAPEN-BALANTZEA
Ekitaldi ekonomiko bateko edozein unetan presta daitekeen dokumentua da, eta
une hori iritsi arte liburu egunkarian agertzen diren kontu bakoitzak izan dituen
2 Handia izan ohi delako hartu du izen hori.
104
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 105
mugimendu guztien laburdurak jaso ohi ditu. Balantze hau prestatzeko, lagungarri
izan ohi da liburu nagusia.
Gaur egungo legediaren arabera, gutxienik hiru hiletik behin prestatu behar da
urteko kontu eta inbentarioen liburuko dokumentu hau.
Zenbait kasutan, komeni da liburu laguntzaileen laguntzaz izaera orokorreko

kontuei3 egiaztapen-balantze osagarri batzuk eranstea.
Bi zutabe nagusi bereizten dira egiaztapen-balantzearen marratuaren barnean:

baturena eta saldoena, horietako bakoitzari dagozkion Zor eta Hartzeko aldeekin.
Edozein unetan, berdintza hau egiaztatu beharko litzateke egiaztapen-balantzea
lantzeko garaian.
ΣZ + ΣSh = ΣH + ΣSz
Laburdurak:
– ΣZ = Baturen Zor aldearen batura
– ΣSh = Saldoen Hartzeko aldearen batura
– ΣH = Baturen Hartzeko aldearen batura
– ΣSz = Saldoen Zor aldearen batura
Ikus dezagun adibide bat:
앫 Liburu egunkariko idazpen hauek kontuan hartuz, landu baturen eta saldoen
egiaztapen-balantzea:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.10 Enpresaren sorrera
570 Kutxa, euroak 200.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.11 Altzarien erosketa
216 Altzariak 60.000
472 Ogasun Publikoa, jasandako BEZa 9.600
3 Egiaztapen-balantze nagusiari.
105
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 106
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.12 Salgaien erosketa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.13 Salgaien salmenta
430 Bezeroak 150.800
477 20.800
BEZa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.14 Bezeroen kobrantza
430 Bezeroak 56.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.15 Soldaten ordainketa
640 Soldatak 20.000
Liburu nagusia
1 (570) KUTXA, €-tan 2 (100) KAPITAL SOZIALA 3 (216) ALTZARIA
200.000 69.600
56.000 20.000 S/H 200.000 200.000 60.000
S/Z 166.400 S/Z 60.000
256.000 256.000 200.000 200.000 60.000 60.000
106
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 107
4 (472) O.P. JASANDAKO 5(600) SALGAI-EROSKETAK 6 (400) HORNITZAILEAK

BEZa
9.600 120.000 S/Z 120.000 S/H 139.200 139.200

19.200 S/Z 28.800
28.800 28.800 120.000 120.000 139.200 139.200
9 (477) O.P.
7 (430) BEZEROAK 8(700) SALGAI-SALMENTAK JASANARAZITAKO BEZa
150.800 56.000 S/H 130.000 130.000 S/H 20.800 20.800

S/Z 94.800
150.800 150.800 130.000 130.000 20.800 20.800
7 (640) SOLDATAK
20.000 S/Z 20.000
20.000 20.000
Baturen eta saldoen egiaztapen-balantzea.
BATURAK SALDOAK
LNZ* KODEA KONTUA
HARTZEKO
ZOR aldea ZORDUNAK HARTZEK.
aldea
1 570 KUTXA, €-tan 256.000 89.600 166.400
2 100 KAPITAL SOZIALA 200.000 200.000
3 223 ALTZARIA 60.000 60.000
4 472 O.P. JASANDAKO BEZa 28.800 28.800
5 600 SALGAI-EROSKETAK 120.000 120.000
6 400 HORNITZAILEAK 139.200 139.200
7 430 BEZEROAK 150.800 56.000 94.800
8 700 SALGAI-SALMENTAK 130.000 130.000
9 477 O.P. JASANARAZITAKO BEZa 20.800 20.800
10 640 SOLDATAK 20.000 20.000
GUZTIRA 635.600 635.600 490.000 490.000
* Liburu nagusiko zenbakia.
107
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 108
5.8 URTEKO KONTU ETA INBENTARIOAK
Legegileak aipatzen duen lehendabiziko nahitaezko liburua da. Liburu bakar bat
izan arren, dokumentu hauek hartzen ditu barnean:
1. Enpresaren hasierako balantze xehatua

2. Batura eta saldoen egiaztapen balantzea
3. Ekitaldi-bukaerako Inbentarioa
4. Urteko kontuak:
– Balantzea
– Galdu-irabazien kontua
– Memoria
– Ondare garbiaren aldaketen egoera-orria
– Diru-fluxuen egoera-orria
Demagun enpresa baten ekitaldi ekonomikoa urtarrilaren 1ean hasi eta

abenduaren 31n amaitzen dela. Urteko kontu eta inbentarioen liburuan barneratzen
diren dokumentuak hurrenkera kronologiko honetan prestatu beharko lirateke:
1. Enpresaren hasierako balantze xehatua: urtarrilaren 1ean.

2. Batura eta saldoen egiaztapen-balantzea: gutxienez, martxoaren 31n,
ekainaren 30ean, irailaren 30ean eta abenduaren 31n.
3. Ekitaldi-bukaerako Inbentarioa: abenduaren 31n.
4. Urteko Kontuak: abenduaren 31n.
Dokumentu horiek guztiak ezagunak diren arren, inbentarioaren eta

balantzearen artean zer alde dagoen jakitea komeni da.
a) Balantzea. Enpresaren ondarea osatzen duten ondasun, kobrantza-

eskubide, ordainketa-obligazio eta finantzaketa propio guztiak jasotzen
dituen dokumentu sintetikoa da. Balantzearen sorrera kontabilitate-prozesu
bati loturik dago.
b) Inbentarioa. Deskribatzaileagoa da, eta bere sorrera ez dago kontabilitate-
prozesu bati lotua. Dokumentu honetako informazio-sistema hornitzeko,
kontabilitatez kanpoko prozedurak erabili behar dira.
108
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 109
5.9 KONTABILITATE-PROZESUA
Ekitaldi ekonomikoa hasi eta amaitu (kontabilitate-zikloa) bitartean egon daitezkeen

etapak deskribatu eta azaltzeaz gain, etapa bakoitzean sortu eta erabiliko diren
dokumentu edo kontabilitateko egoera-orriak aurkeztuko dira.
Ikusi ahal izango dugunez, kontabilitate-zikloan hiru fase bereiziko ditugu:
1. Hasiera: ekitaldi ekonomikoaren irekiera-prozesua aztertzeko, inbentarioa

eta irekiera-idazpena landuko dira.
2. Garapena: eragiketen kontabilitate-erregistroa, saldo eta baturen
egiaztapen-balantzea eta balio erantsiaren gaineko zergaren (BEZa)
kontabilitateko tratamendua landuko dira.
3. Itxiera: erregularizazio-fasearen eta itxiera-idazpenaren bitartez, ekitaldi
ekonomikoaren itxiera-prozesua aztertuko da.
Kontabilitate-prozesuan parte hartzen duten dokumentu eta idazpen mota

guztiak irudi honetan irudikatu dira:
5.2 irudia
109
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 110
5.10 KONTABILITATE-ZIKLOA. IZAERA ETA ESANAHIA
Nahiz eta enpresa baten bizitza teorian mugagabea den, enpresa sortzen denean
hasten da eta behin betiko likidazioaren ondoren amaitzen da. Bi une horien artean,
iraupen bereko periodo edo denboraldiak zehazten dira. Kontabilitatearen
ikuspegitik, denboraldi bakoitza kontuen irekierarekin hasten da, eta liburuen
itxierarekin amaitu.
Eskuarki, denboraldi horien iraupena urtebetekoa izaten da, eta gehienetan urte
naturalarekin bat etortzen dira, hau da, urtarrilaren 1ean hasten dira, eta
abenduaren 31n amaitu. Baina zenbait kasutan, denboraldiaren iraupena
urtebetekoa izan arren, ez dator bat urte naturalarekin; adibidez, nekazaritzako
enpresa batzuk. Dena dela, urte naturalarekin bat etorri edo ez, kontabilitatearen
ikuspegitik bataren zein bestearen betebeharrak berdinak dira.
Enpresa baten bizitza iraupen bereko denboraldietan zatitzearen funtsezko

arrazoiak hauek izan daitezke:
1. Emaitza kalkulatzeko beharra, ekitaldiko gestio edo kudeaketa baloratzeko.

2. Enpresaren egoera zein den jakiteko, horretara bideratuak dauden ondare-
analisiaren, analisi finantzarioaren eta emaitzen azterketaren bitartez.
3. Legeak horretara behartzen gaituelako: sozietateen gaineko zerga, pertsona
fisikoen errentaren gaineko zerga, Merkataritza Kodea, Kontabilitate Plan
Orokorra...
4. Ekitaldiak zatikatuz gero, erabaki egokiak hartzeko aukera gehiago egon
daitekeelako.
Kontabilitate-prozesua kontabilitate-zikloan barneraturik agertzen da.
Kontabilitate-ziklo deritzo erakunde edo enpresa baten emaitzak eta ondare- eta
finantza-egoerak zein diren jakiteko denbora jakin batean zehar kontabilitateak
prestaturiko teknika, irizpide eta arauen multzoari.
Kontabilitate-zikloa hiru etapatan egituratzen da: hasiera, garapena eta itxiera;

horrenbestez, kontabilitateari dagozkion egoera-orrien prestaketa eta aurkezpena
osatzen da.
110
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 111
5.11 KONTABILITATEAREN HASIERA
5.11.1 INBENTARIOA
Jarduera ekonomikoa hasten den une oro, edozein enpresak egin beharreko zerbait
dugu inbentarioa.
Helburua hirukoitza duela esan daiteke:
1. Enpresaren ondare-egoeraren analisia egitea, unitate ekonomikoan

partaidetza duten elementu guztiak zehazteko.
2. Enpresaren errealitatearen isla adierazi beharko luketen kontu bakoitzaren
kontabilitateko saldoa eta elementu horrek errealitatean duen balioa
uztartzea.
3. Egin beharreko doikuntzen bitartez, enpresaren obligazio, eskubide eta
ondasunak ordezkatzen dituzten ondare-elementuen kontabilitateko saldoak
egokitzea, horiek enpresaren benetako ondarearen egoera isla dezaten.
5.11.2 EKITALDIAREN HASIERA
Ekitaldi ekonomiko bati dagokion liburu egunkarian erregistratzen den

lehendabiziko idazpena irekiera-idazpena da. Dakigunez, idazpen horretako
partaideen zerrenda ekitaldiaren hasierako balantzean dago; izan ere, azken
dokumentu horretan agerturiko kontu guztiak idatzi behar dira irekiera-
idazpenean.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.16 IREKIERA-IDAZPENA: 20X1-01-01
negatiboak
positiboak
111
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 112
Lehen aipatu den bezala, enpresa baten bizitza ekonomikoa printzipioz

mugagabea izan arren, zatitzeko erabakia hartzen da hainbat arrazoi direla medio.
Zatikatze horren ondorioz, iraupen berekoak diren ekitaldiak sortzen dira, hasiera
eta amaiera duten ekitaldiak.
Dakigunez, ekitaldi ekonomiko baten iraupena, oro har, urtebetekoa da. Urteko
ekitaldi ekonomikoa, normalean, bat etorri ohi da urte naturalarekin.
Nahiz eta ekitaldi bakoitza bestearekiko independentea izan, ikuspuntu

ekonomikotik, elkarren segidan dauden ekitaldiak badute lotura logiko bat: urte
ekonomiko baten amaiera hurrengo urte ekonomikoaren hasieraren parekoa da.
Hau da, enpresa baten abenduaren 31ko egoera ekonomikoa eta hurrengo
ekitaldiko urtarrilaren 1ekoa berdinak izango dira. Horren ondorioz, abenduaren 31n
egingo den azken idazpenean parte hartzen duten ondare-elementuak eta hurrengo
ekitaldiko urtarrilaren 1ean egingo den lehendabiziko idazpenean parte hartzen
dutenak elementu berak dira.
5.12 KONTABILITATEAREN GARAPENA
Fase honetan, ekitaldi ekonomikoan zehar sorturiko eragiketa guztiak erregistratuko

dira liburu egunkarian.
Enpresaren ondarearen gain zuzenean edo zeharka eragina izan dezakeen

edozein motatako egitate ekonomiko-finantzarioaren kontabilitate-isla adierazi nahi
du.
Egitate edo eragiketa bat erregistratzeko garaian fase hauek bereiz daitezke:
1. Enpresaren ondarearen gain eragina duen edo izan dezakeen bereizten

ikasi.
2. Eragiketa horretan parte hartzen duen kontabilitateko elementu bakoitza
bereizi.
3. Elementu bakoitzari dagokion Kontabilitate Plan Orokorreko kontu-kodea
ezarri.
4. Kontu bakoitzari dagokion zenbatekoa finkatu.
5. Kontabilitatearen ikuspuntutik egon daitezkeen aukerak behar bezala aztertu
ondoren, bat aukeratu, eta dagokion idazpena egin.
112
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 113
5.13 KONTABILITATEAREN ITXIERA
5.13.1 KONTABILITATEKO ERREGULARIZAZIO-PROZESUA
Ekitaldi ekonomikoaren amaiera iristean, errealitatean gertaturikoaren eta

kontabilitatearen bitartez jasotakoaren arteko konparazioa egin behar da.
Konparazio hori egitearen ondorioz, kontabilitateak enpresaren errealitate
ekonomiko-finantzarioa behar bezala isla dezan, zenbait kasutan doikuntza batzuk
egin beharko dira kontabilitatean.
Egokitze-prozesu hori kontabilitateko idazpenen bitartez egin ohi da, puntu

hauetan jasotako gaien analisiaren bitartez:
a) Formalizatu gabeko eragiketen kontabilizazioa. Fase honetan, ekitaldi-

bukaera aldera sortu diren zenbait eragiketa erregistratu behar dira, nahiz
eta horiek euskarri material ofizialik ez izan. Hau da, formalizatu hitzak ohiko
dokumentuetan oinarritutako eragiketa adierazi nahiko luke: faktura, nomina-
agiria eta abar.
b) Kontu-sail edo partiden birsailkapena. Balantzeko kobrantza-eskubide
eta ordainketa-betebehar guztien mugaeguna aztertu ondoren, epe labur
edo luzekoetan sailkatuko dira, betiere kontuan izanik kontabilitatearen
ikuspuntutik epe laburra urte ekonomikoa dela. Kontabilitate-plan berrian,
epe laburreko aktibo eta pasibo guztiak korronteen multzoan kokatuko dira,
eta epe luzekoak, ez-korronteen multzoan.
c) Kontabilitate-periodifikazio edo -aldizkapena. Kontabilitate-printzipio
batean oinarritzen da: sortzapen-printzipioan. Kontabilitate-itxieraren
bitartez ekitaldi guztien etena gauzatzen denez gero, itxi den ekitaldi horrekin
eta hurrengoarekin erlazionaturiko eragiketa guztiak lotzea komeni da.
Eragiketa mota horietan kokatuko lirateke, adibidez, ixtera doan ekitaldian
erregistratutako sarrera edota gastua izan arren ikuspuntu ekonomikotik
hurrengo urtekoak diren gastu edota sarrerak.
d) Balio-zuzenketak. Mota honetako eragiketetan kokatuko lirateke balio-
galera mota ezberdinak (errebertigarriak eta ez-errebertigarriak).
e) Inbentario-zuzenketak. Ekitaldi-bukaerara iristean, komeni da inbentarioan
agertzen diren datuen azterketa egitea, islaturiko informazioa
errealitatearekin bat datorren ala ez jakiteko. Baldin eta kontabilitatearen eta
113
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 114
errealitatearen artean diferentziaren bat agertuko balitz, egin beharreko

doikuntzak egin beharko lirateke.
f) Emaitza mota ezberdinen kalkulua. Fase honetan, ekitaldian zehar sortu
diren gastu, galera, sarrera eta mozkinek eragindako emaitza motak
bereiziko dira.
5.13.2 ITXIERA-IDAZPENA
Hasierako idazpenaren aurkakoa da; izan ere, bukaerako balantzean parte hartu
duten kontu guztiak ixtea, likidatzea edo kitatzea du helburu. Idazpen honen
bitartez, amaiera emango zaio ekitaldi ekonomikoari, kontabilitatearen ikuspuntutik.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
5.17 ITXIERA-IDAZPENA: 20X1-01-01
positiboak
negatiboak
5.14 ARIKETA PRATIKOAK
5.14.1 ARIKETA PRAKTIKOA
20X1 urtarrilaren 1ean IMA enpresaren hasierako balantzea elementu hauek

osatzen zuten:
1. Bi ordenagailu berdin; bakoitzagatik 1.000 € ordaindu ziren.

2. ZABALAk, orain arteko bezero bakarrak, 500 € zor du.
3. Bankuko kontu korrontean 300 € daude.
4. Urtebeteko eperako mailegu bategatik 1.200 € zor zaizkio finantza-entitate bati.
5. 100 €-ko erreserbak.
114
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 115
6. Beste guztia bazkideen ekarpenek osatzen dute.
20X1. urteko egitateak:
1. ZABALAk zor duena ordaindu du.

2. LUZEri emandako zerbitzuengatik 1.800 €-ko faktura egin zaio.
3. Kontu korrontean duen diruari etekina atera nahian, akzioak erosi ditu
200 €-an.
4. Enpresako langileei 1.400 € ordaindu behar zaizkie gaur arte eginiko
lanarengatik. Enpresak likidezia-arazoak dituenez, kantitate hori gehienez bi
hilabeteko epean ordaintzeko konpromisoa hartu du.
5. Banku-agiri bat jasotzen da; horren bidez jakinarazten zaigu LUZEk gure
kontuan 1.800 € abonatu dituela.
6. Langileei banku-transferentzia bidez ordaindu zaie.
7. ZABALAri beste zerbitzu bategatik 1.200 €-ko faktura egin zaio.
8. Epe motzeko maileguaren interesengatik 100 € ordaindu dira, eta
maileguaren epemuga 12 hilabetez luzatzea lortu da.
9. Lokalaren alokairuagatik 800 € euro ordaindu ditu.
10.Lapurreta egin dute, eta ordenagailu bat desagertu da.
Ekitaldian garaturiko egitateak kontabilizatu eta egin urteko kontuak.
HARTZEKO
KONTUA ZOR aldea
aldea
1 Irekiera-idazpena 20X1-urt.-1
112 Legezko erreserbak 100
217 Informazioa prozesatzeko ekipamenduak 2.000
430 Bezeroak 500
520 Kreditu-erakundeekiko epe laburreko zorrak 1.200
572 Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k, 300

euroak
2 Eragiketa-zenbakia = 1 20X1-urt.-4
430 Bezeroak 500

euroak
115
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 116
(jarraipena)
430 Bezeroak 1.800

euroak
540 Ondare-tresnetan egindako epe laburreko 200

finantza-inbertsioak
64 PERTSONAL-GASTUAK 1.400
430 Bezeroak 1.800
572 Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k, 1.800

euroak

euroak
430 Bezeroak 1.200

euroak
621 Errentamenduak eta kanonak 800
Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k,
572 euroak 800
671 Ibilgetu materialetik sortutako galerak 1.000
116
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 117
(jarraipena)
12 Gastu eta sarreren erregularizazioaren idazpena 20X1-urt.-31

129 Ekitaldiko emaitza 300
13 Itxiera-idazpena 20X1-urt.-31
112 Legezko erreserba 100
430 Bezeroak 1.200
540 Ondare-tresnetan egindako epe laburreko 200


euroak
117
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 118
GALDU-IRABAZIEN KONTUA 20X1

A) ERAGIKETA JARRAITUAK
752 Errentamenduen sarrerak
621 Errentamenduak eta kanonak (800)
64 PERTSONAL-GASTUAK (1.400)
650 Merkataritza-hartzeko kobraezinen galerak
671 Ibilgetu materialetik sortutako galerak (1.000)
A.1) USTIAPENEKO EMAITZA

(200)
(1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11)
662 Zorren interesak (100)
665 Efektu-deskontuaren eta “factoring” eragiketen interesak
A.2) FINANTZA EMAITZA (12+13+14+15+16 ) (100)
A.3) ZERGA AURREKO EMAITZA (A.1+A.2) (300)

B) ETENDAKO ERAGIKETAK
18. Etendako eragiketen ekitaldiko emaitza, zerga ondoren
A.5) EKITALDIKO EMAITZA (A.4+18) (300)
118
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 119
BALANTZEA
AKTIBOA 20X1
A) AKTIBO EZ-KORRONTEA 1.000
B) AKTIBO KORRONTEA 1.500

430 Bezeroak 1.200
540 Ondare-tresnetan egindako epe laburreko finantza-inbertsioak 200
572 Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k, euroak 100
AKTIBOA GUZTIRA (A + B) 2.500
ONDARE GARBIA ETA PASIBOA 20X1

A) ONDARE GARBIA 1.300
121 Aurreko ekitaldietako emaitza negatiboak
129 Ekitaldiko emaitza (300)
B) PASIBO EZ-KORRONTEA 0
170 Kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak
173 Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak
C) PASIBO KORRONTEA 1.200
ONDARE GARBIA ETA PASIBOA GUZTIRA (A + B + C) 2.500
119
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 120
5.14.2 ARIKETA PRAKTIKOA
20X1eko urtarrilean, garbitzaileen enpresa bat sortu dugu eta GARBI izena jarri
diogu. Eragiketa hauek egin dira:
1. Bazkideen kapitalaren ekarpena, 20.000 €, bankuan zabaldu dugun kontu

korrontean sartu dugu.
2. Ezkoztagailu bat erosi da: 3.000 €-ko balioa du, eta eskura ordaindu da. 3
urteko bizi-iraupena eman zaio.
3. Garbigarriak erosi dira: 2.000 €; hiru hilabete barru ordainduko dira.
4. Lokalaren alokairuaren faktura jaso eta ordaindu dugu: 500 €.
5. Garbitzeko tresneria erosi da. 3.000 € bankutik ordaindu dira.
6. Zerbitzu-emateagatik, lehen bezeroari fakturatu diogu. 1.500 €, kredituan (bi
hilabetera kobratuko zaio).
7. Pertsonal-gastuak: 2.500; bankuko taloi baten bidez ordaindu dira.
8. Bankuko agiri bat jaso dugu bi zordunketekin:
– argindarra ..........50 €
– telefonoa............80 €
9. Beste garbiketa-zerbitzu bat eman dugu, eta 7.500 € fakturatu. Erdia
eskudirutan kobratu dugu eta beste erdia 3 hilabete barru kobratuko dugu.
10.30.500 € balio duen lokal bat erosi nahi dugu. Horretarako, lokalaren
zenbatekoaren % 80 hartzen duen epe luzeko mailegu bat eskatu dugu
“Kutxa”n, eta onartu digute; baina beste zenbait dokumentuen artean,
balantzea eta galdu-irabaziak eskatu dizkigute.
11. Eraman ditugu, eta mailegua eman digute.
12.Lokala erosi dugu, eta bankuko kontu korrontearen bidez ordaindu da.
13.Eskritura- eta notariotza-gastuak 850 € dira, eta banku bidez ordaindu
ditugu.
14.Lagun Aro-rekin kontratatu dugu lokalaren asegurua: 1.250 €.
15.Ezkoztagailua saldu dugu, eta 2.700 € kobratu dugu.
16.Bankuko agiri bat jaso dugu; kontu korrontean dugun diruagatik 20 € kobratu
ditugula jakinarazi digu.
17.Maileguaren lehen kuota etorri da, 500 €-koa; interesengatik 300 € ordaindu
dugu, eta amortizazioagatik, 200 €.
18.Enpresako biltegian gelditzen diren garbigarriek 400 €-ko balioa dute.
120
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 121
BEZa kontuan izan gabe, egin itzazu idazpen guztiak eta urteko kontuak.
HARTZEKO
KONTUA ZOR aldea
aldea
1 1 20X1-urt.-1

euroak
213 Makineria 3.000

euroak

euroak
214 Tresneria 4.000

euroak
430 Bezeroak 1.500

euroak
628 Hornitzeak 50
629 Bestelako zerbitzuak 80

euroak
121
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 122
(jarraipena)
430 Bezeroak 3.750

euroak
EZ DAGO EZER EGIN BEHARRIK
170 Kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak 24.400

euroak
211 Eraikuntzak 30.500

euroak
211 Eraikuntzak 850

euroak
625 Aseguru-primak 1.250

euroak
213 Makineria 3.000

euroak
671 Ibilgetu materialetik sortutako galerak 300
762 Hartzekoen sarrerak 20

euroak
122
05_konta_QX6 11/3/09 15:26 Page 123
(jarraipena)
662 Zorren interesak 6.400

euroak
325 Hainbat material
325 Hainbat material 400
572 Bestelako hornikuntza-izakinen aldaketa 400
19 Gastu eta sarreren erregularizazio-idazpena 20X1-urt.-31
625 Aseguru-primak 1.250
628 Hornitzeak 50
629 Bestelako zerbitzuak 80
123
05_konta_QX6 11/3/09 15:26 Page 124
(jarraipena)
20 Itxiera-idazpena 20X1-urt.-31
313 Makineria
214 Tresneria 4.000
430 Bezeroak 5.250

euroak
124
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 125

602 Bestelako hornikuntzen erosketak (2.000)
621 Errentamenduak eta kanonak (500)
625 Aseguru-primak (1.250)
628 Hornitzeak (50)
629 Bestelako zerbitzuak (80)
64 PERTSONAL-GASTUAK (2.500)
671 Ibilgetu materialetik sortutako galerak (300)
2.520
(1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11)
A.2) FINANTZA-EMAITZA (12+13+14+15+16 ) 20
A.3) ZERGA AURREKO EMAITZA (A.1+A.2) 2.540

A.5) EKITALDIKO EMAITZA (A.4+18) 2.540
125
05_konta_QX6 5/3/09 10:08 Page 126
BALANTZEA
AKTIBOA 20X1
213 Makineria
214 Tresneria 4.000
430 Bezeroak 5.250
572 Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k, euroak 7.640
ONDARE GARBIA ETA PASIBOA 20X1

B) PASIBO EZ-KORRONTEA 24.100
126
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 127
Balio erantsiaren
gaineko zerga
(BEZ) eta mozkinen
gaineko zerga
6
1 BALIO ERANTSIAREN GAINEKO ZERGA (BEZ)
1.1 Jasandako balio erantsiaren gaineko zerga (472)
1.2 Jasanarazitako balio erantsiaren gaineko zerga (477)
1.3 Balio erantsiaren gaineko zergaren likidazioa
2 MOZKINEN GAINEKO ZERGA

2.1 Sarrera
2.2 Mozkinen gaineko zergaren kalkulua eta kontabilitate-tratamendua
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 128
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 129
Balio erantsiaren gaineko zerga (BEZ) eta mozkinen gaineko zerga
6
6.1 BALIO ERANTSIAREN GAINEKO ZERGA (BEZ)
Bi motatako BEZa sortu ohi du unitate ekonomiko batek ekitaldi ekonomiko batean
zehar egindako eragiketen eraginez:
6.1.1 JASANDAKO BALIO ERANTSIAREN GAINEKO ZERGA (472)
Erosketa gehienetan eta zenbait gastuetan sortu ohi da. Kontabilitate Plan
Orokorreko 6 taldea aztertuz gero, ikusten da nagusiki bi azpitaldetan kokaturiko
kontuek islatzen dituztela BEZa sorraraz dezaketen eragiketak:
– 60 azpitaldea: erosketak.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.1 20X1-XX-XX
– 62. Azpitaldea: Beste zenbait hornikuntzen erosketa: konponketak eta

kontserbazioa, publizitatea, zerbitzu profesionalen fakturak, ... etab.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.2 20X1-XX-XX
Publizitatea, propaganda eta
627 100.000
harreman publikoak
129
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 130
Finantza-gastuek ez dute inoiz ere BEZa sorrarazten.
Inbertsioei dagokionez, KPOko 2. taldeko ibilgetuen erosketek sorraraziko

lukete, batez ere, 20 azpitaldeko ibilgetu ukiezina, 21 azpitaldeko ibilgetu
materialak, 22 azpitaldeko ondasun higiezinetako inbertsioak eta 23 azpitaldeko
bidean diren ibilgetu materialak.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.3 20X1-XX-XX
213 Makineria 100.000
6.1.2 JASANARAZITAKO BALIO ERANTSIAREN GAINEKO ZERGA (477)
Besterentze bat gauzatzen denean sortuko da mota honetako BEZa. Horren jatorria
zein den jakiteko garaian, nagusiki bi iturri hartu behar dira kontuan:
A) Salgaien salmentak: honetarako 70 azpitaldeko konturen bat erabiliko da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.4 20X1-XX-XX
430 Bezeroak 58.000
477 8.000
BEZa
130
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 131
B) Ibilgetuko elementuen salmentak: ondasun hauek 20 azpitaldeko ibilgetu

ukiezinak edo 21 azpitaldeko ibilgetu materialetan kokaturikoak izan daitezke.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.5 20X1-XX-XX
477 16.000
BEZa
*Salmenta honetan, erosketa-prezioan besterendu dugula joko da. Beraz, ez dugu ez galerarik (6), ez
mozkinik (7) izango.
Jasandako BEZak adierazten du zenbait eragiketa (erosketak, nagusiki) egin

izanagatik diru-zenbateko bat ordaindu dela, eta zenbateko hori itzul dezan
jakinarazi behar zaiola Ogasunari. Beraz, 472 kontuak islaturiko saldo zordunak
adieraziko luke enpresak Ogasunarekiko duen kobrantza-eskubidea.
Jasanarazitako BEZa, aldiz, zenbait eragiketa (salmentak nagusiki) egin

izanagatik enpresak kobratu duena da. Diru-zenbateko hori Ogasunari dagokionez,
esan daiteke 477 kontuak islaturiko saldo hartzekodunak enpresak Ogasunarekiko
duen ordainketa-obligazioa adierazten duela.
Ikus daitekeenez, enpresa bitartekari soil bat besterik ez da Ogasunaren aurrean

zerga honi dagokionez: zerbait ordainduz gero (472 kontua), itzulketa-eskabidea
egiteko eskubidea du; eta zerbait kobratuz gero (477 kontua), aldiz, Ogasunari
ordaindu beharra dauka.
EKITALDI EKONOMIKOA
OGASUNAREKIKO OGASUNAREKIKO
ERAGIKETAK
ESKUBIDEA BETEBEHARRAK
Erosketak, inbertsioak BAI → (472) EZ
Salmentak EZ BAI → (477)
131
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 132
6.1.3 BALIO ERANTSIAREN GAINEKO ZERGAREN LIKIDAZIOA
BEZaren araudiak dioenez, zerga honen likidazioak periodikoa izan behar du.
Eskuarki, hiru hiletik behin, eta kasu berezietan, hilero (negozio-bolumen jakin
batera iristen direnak edo enpresa esportatzaileen kasuan).
Likidatzeko unea iristean, hiru egoeratan egon gaitezke:
1. 472 kontuaren saldoa = 477 kontuaren saldoa. Kasu horretan, BEZagatik

kobratzeko eta ordaintzeko dauden zenbatekoak berdinak direnez,
kontabilitateari dagokionez bi kontu horiek bata bestearekin konpentsatuko dira,
inolako mugimendu finantzariorik sortu gabe. Nahiz eta inolako ordainketa edo
kobrantzarik egin beharrik ez izan, hiru hiletik behin edo hilero BEZaren likidazio-
orria bete behar da.
JASANDAKO BEZa (472) JASANARAZITAKO BEZa (477)

32.000 32.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.6 20X1-XX-XX
477 32.000
BEZa
2. 472 kontuaren saldoa > 477 kontuaren saldoa. Egoera horrek adierazten du
Ogasunarekiko kobrantza-eskubide bat dagoela, zeren BEZagatik egin diren
ordainketak (472) kobrantzak (477) baino handiagoak baitira. Kobrantza-
eskubide hori 4700 kodea duen Ogasun Publikoa BEZagatik zorduna kontuan
islatuko da, eta hura sortu duten 472 eta 477 kontuak desagertu egingo dira.

32.000 16.000
132
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 133
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.7 20X1-XX-XX
477 16.000
BEZa
Ogasun Publikoa, BEZagatik
4700 16.000
zorduna

32.000 32.000 16.000 16.000
Ogasunaren aurrean dagoen kobrantza-eskubide hori gauzatzeko, bi aukera

daude:
a) Kontuan izanik zerga honekin erlazionatuta urtean lau (hiru hilez behingoak
badira) edo hamabi (hilerokoak badira) aitorpen egin behar direla, baldin eta
denboraldiren batean (hil edo hiruhileko batean) Ogasunaren aldeko
kobrantza-eskubidea sortuko balitz (ondorengo kasuan ikusiko da aukera
hori), zilegi da konpentsatzea Ogasunaren aurrean dagoen kobrantza-
eskubidea eta ordainketa-obligazioa.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.8 20X1-XX-XX
4750 XXXX
hartzekoduna
4700 XXXX
zorduna
b) Horrelakorik gertatuko ez balitz, eta etengabe, hilero edo hiru hilez behin
eginiko aitorpenetan, enpresaren aldeko kobrantza-eskubidea sortuko balitz,
urteko azken aitorpenean bi aukera egongo lirateke: hurrengo ekitaldian
konpentsatzea edo zenbatekoa itzultzea eskatzea.
133
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 134
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.9 20X1-XX-XX
57 DIRUZAINTZA XXXX
4700 XXXX
zorduna
3. 472 kontuaren saldoa < 477 kontuaren saldoa. Egoera horrek Ogasunarekiko
ordainketa-obligazio bat dagoela adierazten du, zeren BEZagatik egin diren
ordainketak (472) kobrantzak (477) baino txikiagoak baitira. Ordainketa-
obligazio hori 4750 kodea duen Ogasun Publikoa BEZagatik hartzekoduna
kontuan islatuko da, eta hura sortu duten 472 eta 477 kontuak desagertu egingo
dira.

16.000 32.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.10 20X1-XX-XX
477 32.000
BEZa
4750 16.000
hartzekoduna

16.000 16.000 32.000 32.000
Ordainketa-obligazio hori 25 egun naturaleko epean gauzatu edo ordaindu behar

da, erreferentziatzat hartzen den denboraldiaren (hila edo hiruhilekoa) azken
egunetik kontatzen hasita.
134
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 135
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.11 20X1-XX-XX
4750 16.000
hartzekoduna
Nolanahi ere, gerta liteke, aurreko kasuan adierazi den bezala, ordaindu
beharrik ez izatea, eta, horren ordez, aurreko denboraldietan enpresaren alde
sortutako kobrantza-eskubidea konpentsatzeko erabiltzea.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.12 20X1-XX-XX
4750 16.000
hartzekoduna
4700 16.000
zorduna
6.2 MOZKINEN GAINEKO ZERGA
6.2.1 SARRERA
Kontabilitatearen helburuak eta fiskalitatearenak desberdinak dira. Kontabilitate-

arauek eta, beraz, egoera ekonomiko-finantzarioek enpresaren irudi leiala islatzea
dute helburu; arau fiskalek, berriz, zerga-oinarria zehazten dute, kasu honetan
mozkinen gaineko zergaren oinarri zergagarria, zerga-bilketa egiteko asmoarekin.
6.1 irudia
135
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 136
Herrialde bateko eta besteko kontabilitate-jardunean, kontabilitatearen eta

fiskalitatearen arteko erlazio hauek nabarmendu dira:
a) Kontabilitate-arauen eta arau fiskalen artean erabateko autonomia dago.

Oinarri zergagarriaren abiapuntua kontabilitate-informazioak emandako
emaitza da, eta egin beharreko doikuntzak egin beharko dira hura
kalkulatzeko .
b) Oinarri zergarriaren kalkulua arau fiskaletan oinarritzen da, alde batera utziz
kontabilitate-arauek diotena.
Espainia mailan, arau fiskala nagusitu izan da, harik eta europar araudira
hurbiltzeko estatuko araudian egin diren aldaketak iritsi arte. Aldaketa horiek
eragindako erreformari esker, kontabilitate-araudia eta fiskala bereizi egin dira;
baina azken horrek oinarri zergagarriaren lehen elementu gisa kontabilitate-emaitza
hartzen du, eta egin beharreko doikuntzak egin beharko dira haren zenbatekoa
kalkulatzeko.
6.2.2 MOZKINEN GAINEKO ZERGAREN KALKULUA ETA KONTABILITATE-

TRATAMENDUA
Liburu honen helburua kontuan hartuz, zerga berezi honen kalkuluan parte hartzen
duten aldagai nagusiei eta haien kontabilitate-tratamenduari buruzko zenbait
zertzelada besterik ez da emango puntu honetan.
Mozkinen gaineko zergaren kontabilitate-analisia egiteko, ezinbestekoa da bi

kontzeptu nagusi bereiztea:
a) Gastua: zerga honengatik liburu egunkarian jasoko den gastua.
b) Ordainketa: zerga honengatik Ogasunari ordaindu behar zaion zenbatekoa.
Zerga aurreko kontabilitate-mozkinetik abiatuta, eragiketa hauek egin behar dira

mozkinen gaineko zergak sortutako gastuaren zenbatekoa kalkulatzeko:
Zerga aurreko kontabilitate-emaitza A ZAKE

+/– Diferentzia iraunkorrak B +/– DI
Doitutako kontabilitate-emaitza C DKE
DKE x Zerga-tasa D Zerga gordina
– Hobariak eta kenkariak E –(H+K)
Mozkinen gaineko zergagatiko gastua F Sortutako zerga
136
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 137
Zerga aurreko mozkin kontabletik abiatuta, mozkinen gaineko zergak sortuta

ordaindu beharreko zenbatekoa kalkulatzeko ondorengo eragiketak egin behar
dira:
Zerga aurreko kontabilitate-emaitza A ZAKE

+/– Diferentzia iraunkorrak B +/– Dirau
+/– Denborazko diferentziak G +/– Ddife
– Konpentsatu beharreko oinarri zergagarri
negatiboak H –OZN
Ekitaldiko emaitza fiskala I Oinarri zergagarria (OZ)

OZ x zerga-tasa J Kuota osoa
– Hobariak eta kenkariak E –(H+K)
Ordaindu beharreko zenbatekoa K Kuota likidoa
– Atxikipenak eta konturako ordainketak L –A
Ordaindu edo itzuli beharreko zenbatekoa M Kuota diferentziala
Emaitza fiskalaren eta kontabilitatekoaren artean egon daitezkeen diferentzien

jatorria hiru eratakoa izan daiteke:
a) Diferentzia iraunkorrak. Kontabilitate-emaitzan sartzen diren

zenbait partida, bai positiboak bai negatiboak, ez dira kontuan
hartuko ikuspuntu fiskaletik oinarri zergagarria kalkulatzean.
Era berean, badaude zerga-oinarrian barneratzen diren zenbait partida
kontabilitate-emaitzan barneratzen ez direnak. Diferentzia iraunkorren
adibide izan daitezke zehapenak eta isunak, edo fiskalki “liberalitate” gisa
hartzen diren kontzeptuak.
b) Denborazko diferentziak. Zenbait partida, bai positiboak bai negatiboak,
ekitaldi bateko kontabilitate-emaitzan eta beste ekitaldi bateko oinarri
zergagarrian barneratzean sortzen diren diferentziak dira.
Horien ondorioz, denborazko desfase bat gertatzen da
kontabilitate-sortzapenaren eta aitorpen fiskalaren artean.
Horien adibide izan daitezke beren sortzapenaren ondoren fiskalki
aitortutako sarrerak, epekako salmenten kasua, esaterako. Beste adibide bat
da kontabilitate-ikuspuntutik baino lehenago fiskalki aitortzen diren gastuen
kasua, amortizazio fiskal azeleratuaren kasua, esaterako.
137
06_konta_QX6 5/3/09 10:17 Page 138
c) Galeren konpentsazioa. Oinarri zergagarria kalkulatzeko garaian, ekitaldi

bateko emaitza negatiboak etorkizuneko ekitaldietan konpentsatu ahal izan
den zerga-hartzekoa sorraraziko du.
Aurreko lerroetan jasotakoa ulergarriagoa izan dadin, jar dezagun adibide bat.
ITAITEA enpresak 20X7 ekitaldiko ekonomian 50.000,00 €-ko zerga aurreko

kontabilitate-emaitza lortu du. Urte horretan, zerga horrengatik 3.000,00 €-ko
konturako ordainketak gauzatu baditu eta zerga-tasa % 30 dela jakinik, zein da
ekitaldi horri dagokion zerga eta haren kontabilitate-tratamendua?
Lehenik eta behin kalkula dezagun zerga horrengatik erregistratu beharreko

gastua eta Ogasunari ordaindu beharrekoa:
KONTZEPTUAK ZENBATEKOA
1 Zerga aurreko kontabilitate-emaitza 50.000,00
2 Diferentzia iraunkorrak (+/–) 0,00
3 Denborazko diferentziak (+/–) 0,00
4 Konpentsatzeko oinarri negatiboak (–) 0,00
5 Ekitaldiko emaitza fiskala (1+2+3+4) 50.000,00
6 Sortutako zerga (5 ⴛ % 30) 15.000,00
7 Hobariak eta kenkariak (–) 0,00
8 Ordaindu beharreko zenbatekoa (6+7) 15.000,00
9 Atxikipenak eta konturako ordainketak (–) 3.000,00
10 Ordaindu beharreko zenbatekoa (8+9) 12.000,00
Egin beharreko kontabilitate-erregistroa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
6.13
630 Mozkinen gaineko zerga 15.000
Ogasun Publikoa, atxikipenak eta
473 3.000
konturako ordainketak
Ogasun Publikoa, sozietateen
4752 12.000
gaineko zergagatik hartzekoduna
138
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 139
Izakinak: kontzeptua,
balioespena eta
kontabilitate-
tratamendua
7
1 KONTZEPTUA
2 JABETZARI BURUZKO ZENBAIT OHAR
3 BALIOESPEN-IRIZPIDEAK
3.1 Izakinen hasierako balioespena
3.1.1 Eskuratze-prezioa
3.1.2 Ekoizpen-kostua
3.1.3 Zerbitzu-ematean izakinen kostua
3.1.4 Ordaindu gabe eskuratuko izakinen balioespena
3.2 Izakinen geroko balioespena
3.3 Salmenta eta zerbitzu-emateen sarreren balioespen-araua
4 BILTEGIKO KONTUEN KONTABILIZAZIO-SISTEMA MOTAK

4.1 Sistema administratiboa
4.2 Sistema espekulatiboa
4.2.1 Izakinen aldaketa: 61 eta 71 azpitaldeak
4.3 Inbentario-zuzenketak
5 IRTEERAK BALIOESTEKO ZENBAIT KONBENIO EDO IRIZPIDE

5.1 Batez besteko prezio haztatu aldakorra
5.2 Batez besteko prezio haztatu bakarra edo globala
5.3 FIFO
5.4 Inbentarioan irteerak balioesteko irizpideen ariketa
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 140
6 IZAKINEN BALIO-NARRIADURA
7 ONTZIKI ETA BILGARRIEN KONTABILITATE-AZTERKETA

7.1 Itzultzeko baldintzarekin emandako ontzikiak
7.2 Itzultzeko baldintzarekin jasotako ontzikiak
8 IZAKINEN BALIOESPENERAKO ZENBAIT KONTZEPTURI BURUZKO

HAUSNARKETA
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 141
Izakinak: kontzeptua, balioespena eta kontabilitate-tratamendua
7
7.1 KONTZEPTUA
Izakinak dira, oro har, enpresak erosi edo transformatu dituen ondasunak,
urtebetean baino epe laburragoan saldu edo ekoizpen-prozesuan kontsumituko
dituenak eta bitartean biltegian gordeko direnak. Berezitasun gisa, ekitaldian burutu
gabe geratu diren zerbitzu-emateen kostua ere izakinen artean jasoko da.
Kontabilitate Plan Orokorreko 3. taldean jasoko dira, eta nolako izakin mota
halako azpitaldean sailkatuko dira. Hona hemen erabiliko diren kontuak:
30 MERKATARITZAKOAK
300 A salgaiak
31 LEHENGAIAK
310 A lehengaiak
32 BESTELAKO HORNIKUNTZAK
320 Elementu eta multzo txertagarriak
321 Erregaiak
322 Ordezko piezak
325 Hainbat material
326 Bilgarriak
327 Ontzikiak
328 Bulegoko materiala
33 BIDEAN DAUDEN PRODUKTUAK
330 Fabrikazio-bideko A produktuak
34 PRODUKTU ERDIBUKATUAK
340 A produktu erdibukatuak
141
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 142
35 PRODUKTU BUKATUAK
350 A produktu bukatuak
AZPIPRODUKTUAK, HONDARRAK ETA MATERIAL
36 BERRESKURAGARRIAK
360 A azpiproduktuak
365 A hondarrak
368 A material berreskuragarriak
AZPIPRODUKTUAK, HONDARRAK ETA MATERIAL
38 BERRESKURAGARRIAK
39 IZAKINEN BALIO-NARRIADURA
390 Salgaien balio-narriadura
391 Lehengaien balio-narriadura
392 Bestelako hornikuntzen balio-narriadura
393 Fabrikazio-bideko produktuen balio-narriadura
394 Produktu erdibukatuen balio-narriadura
395 Produktu bukatuen balio-narriadura
396 Azpiproduktu, hondar eta material berreskugarrien balio-narriadura
Mota batekoa edo bestekoa den bereizteko, ez da kontuan hartuko ondasunaren

izaera, enpresaren jarduera baizik. Adibidez, ibilgailuak egiten dituen enpresa batek
ibilgailu-izakinak produktu bukatu gisa sailkatuko ditu, eta 35 azpitaldean kokatuko
ditu. Ibilgailu horiek, ordea, kontzesionario batean salduko dira inolako aldaketarik
egin gabe; kontzesionarioak salgaitzat hartuko ditu, eta 30 azpitaldean kokatuko
ditu.
Aurrekoa kontuan hartuz, enpresaren jardueraren arabera izakin batek eraldatze

fisikoa jasan dezake. Hori dela eta, banako izakin mota hauek bereiz daitezke:
a) Eraldatze fisikorik jasan ez duten izakinak:

앫 Salerosketa-izakinak. Salgaiak (300) eraldaketarik egin gabe salduko
diren izakinak dira; bilgarriak (326) eta ontzikiak (327) produktuak eraman
eta babesteko erabiliko dira.
앫 Hornikuntzak. Enpresak kanpotik eskuratu dituen izakinak dira, ekoizten
dituen produktuetan erabiliko dituenak: lehengaiak (310) eta elementu eta
multzo txertagarriak (320).
142
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 143
앫 Besteak. Urtean zehar kontsumituko diren izakinak dira, enpresak

ekoizten dituen produktuetan zuzenean erabiliko ez dituenak: erregaiak
(321), ordezko piezak (322), hainbat material (325) eta bulegoko
materiala (328).
b) Eraldatze fisikoa jasan duten izakinak:
앫 Bidean diren produktuak (330). Jarduera-unitate batean eraldatze-
prozesuan dauden izakinak, eta (34) edo (36) azpitaldeetan kokatu behar
ez direnak. Hau da, materialak eta beste produkzio-faktoreak ekoizpen-
fasean daude, baina oraindik definitu gabe, amaitu gabe.
앫 Produktu erdibukatuak (340). Enpresak jada ekoitzi dituen eta
dagoeneko hainbat transformazio-fase eginda dituen ondasunak izan
arren, produktua beste ondasun bati txertatuta saldu behar dira (adibidez,
ibilgailu baten motorra; muntaketa falta zaio).
앫 Produktu bukatuak (350). Enpresak jada ekoitzi dituen eta
salmentarako prest dauden produktuak.
앫 Azpiproduktuak, hondarrak eta material berreskuratuak (36
azpitaldea).
Gai honetan zehar, besteak beste, izakinekin erlazionaturik dauden eta ohiko
izaera duten hainbat eragiketa aztertuko dira: erosketak, salmentak, deskontuak,
bukaerako izakinen balioespena eta abar. Izakinen erosketa eta salmentagatik sor
daitezkeen kobrantza-eskubide edo ordainketa-obligazioak sailkatzeko, 4. taldea
erabiliko da, bezero eta hornitzaileei dagokiena (hurrengo gaietan landuko dira
horiek).
7.2 JABETZARI BURUZKO ZENBAIT OHAR
Izakinak aktiboak dira, hau da, enpresak ekonomikoki kontrolatzen dituen

ondasunak, lehenagoko gertaeren ondorioz eskuratuak eta, enpresak espero
duenez, etorkizunean enpresari irabaziak edo etekinak emango dizkiotenak.
Atal honen helburua izango da izakinak saltzailearen biltegitik atera eta

eroslearen biltegira iritsi arte haren jabetzari buruz egon daitezkeen hainbat
eztabaida argitzea. Batez ere, eragiketa egin eta kontabilizatu aurretik, komeni da
jabetza eta ondasunaren kontrolari buruzko irizpideak ezagutzea; izan ere, aurrez
hitzartu behar da batetik atera eta bestera iritsi artean zerbait gertatuz gero
sortutako galera zeinen konturakoa den.
143
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 144
Inportazioen kasuan, jabetza juridikoaren auzia konpontzeko, nazioarteko

merkataritzan oso hedatuta dauden INCOTERMS klausulak erabili ohi dira. Ikus
ditzagun dauden aukeretako batzuk:
a) Ex-works (franko, biltegia, saltzailea). Saltzailearen ardura da bere

jabetzakoa den biltegi edo fabrikan salgaiak eroslearen esku jarri edo uztea.
Une horretatik aurrera, sor daitezkeen gastu eta arrisku guztiak eroslearen
konturakoak dira.
b) FAS (franko itsasontziaren alboan). Saltzailearen ardura da besterendu
behar dituen salgaiak garraiatu behar dituen itsasontziaren alboan uztea.
Une horretatik aurrera, sor daitezkeen gastu eta arrisku guztiak (lizentzia edo
baimena eta esportazio-gastuak barne) eroslearen konturakoak dira.
c) FOB (franko itsasontziaren barruan). Saltzailearen ardura da besterendu
behar dituen salgaiak garraiatu behar dituen itsasontziaren barruan uztea.
Une horretatik aurrera, sor daitezkeen gastu eta arrisku guztiak eroslearen
konturakoak dira.
d) C eta F (kostua eta pleita). Salgaiak helbide-portura iritsi arte sor ditzaketen
gastu eta pleita guztiez arduratuko da saltzailea. Une horretatik aurrera, sor
daitezkeen gastu eta arrisku guztiak eroslearen konturakoak dira.
e) CIF (kostua, asegurua eta pleita). Salgaiak helbide-portura iritsi arte sor
ditzaketen gastu eta pleita guztiez (garraioa eta asegurua barne) arduratuko
da saltzailea.
Oro har, kontzeptu-esparruan adierazitako aktiboaren definizioak argituko du

izakinen eskuraketaren kontabilizazio-unea:
Izakinaren kontrola eskuratu denean eta etorkizuneko etekinak

enpresarenak izango direnenean.
Ikusitakoaren arabera, izakinen erosketa-eskubide eta betebeharren ardura

jasotzearekin bat kontabilizatuko da, izakinak biltegian izan edo ez.
Bestalde, itzultzeko baldintzarekin eman edo jaso diren ondasun edo

elementuak aztertu behar dira. Izan ere, elementu horien jabetza eman dituenarena
da eta, beraz, nahiz eta fisikoki itzuli behar dituen enpresaren biltegian egon, ez dira
azken horrenak.
144
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 145
Horrenbestez, bukaerako izakinen zenbatekoa kalkulatzeko, biltegian dauden

izakinez gain, beste hauek ere kontuan hartu beharko dira:
Itzultzeko baldintzarekin eman direnak, zeren horiek osagai positiboak

baitira, hau da, gehitu egin behar dira.
Itzultzeko baldintzarekin jaso direnak, zeren horiek osagai negatiboak
baitira.
7.3 BALIOESPEN-IRIZPIDEAK
Izakinak balioesteko, 2007ko KPOn adierazitako 10. balioespen-arauak dioena bete

behar da.
7.3.1 IZAKINEN HASIERAKO BALIOESPENA
Zein da izakinen hasierako balioa? Kontabilitate Plan Orokorreko balioespen-

arauak dioena kontuan izanik, izakinetan barneratzen diren ondasunak eta
zerbitzuak lehen aldiz kontabilizatzean haien kostuan balioetsiko dira, hau da,
eskuratze-prezioan edo ekoizpen-kostuan.
Izakinen gaineko zeharkako zergei dagokienez, Ogasun Publikotik zuzenean

berreskuratu ezin direnean bakarrik sartuko dira.
Saltzen hasteko moduan egoteko urtebete baino gehiago behar duten

izakinetan, finantza-gastuak eskuratze-prezioan edo ekoizpen-kostuan sartuko dira,
ibilgetu materialari buruzko arauan ezarritakoa kontuan hartuz.
Hornitzaileei etorkizuneko izakinen hornitzeengatik egiten zaizkien aurrerakinak,

kostuaren arabera baloratuko dira.
Merkataritza-eragiketetan egindako zorrak, finantza-pasiboei buruzko arauan

xedatutakoaren arabera baloratuko dira.
7.3.1.1 Eskuratze-prezioa
Erositako izakin bat balioesteko, izakin hori biltegiratu arte eroslearen kontura izan
diren gastu guztiak hartuko dira kontuan:
145
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 146
Saltzaileak fakturatutako zenbatekoa

– egindako deskontu eta prezio-beherapen oro
– zorren nominalari erantsitako interesak
ondasunak saltzeko moduan kokatuta egon arte egiten diren
+
gastuak: garraio-gastuak, muga-zergak, aseguruak eta izakinak
eskuratzeari zuzenean egotz dakizkiokeen gainerakoak
+ zorrei erantsitako interesak, epemuga urtebetekoa edo
gutxiagokoa denean eta kontratuzko interes-tasarik ez dutenean,
baldin eta diru-fluxuak ez eguneratzearen eragina esanguratsua ez
denean
Erosketak. KPOko 60 azpitaldean islatuta daude, eta han barneratzen dira,

enpresaren ohiko jarduera osatuz, barne-kontsumorako edota besterentzera
bideraturiko ondasun guztiak (KPOko 3. taldean kokatuak guztiak ere); horretarako,
kontu hauek izendatu behar dira:
60 EROSKETAK
600 Salgai-erosketak
601 Lehengai-erosketak
602 Bestelako hornikuntzen erosketak
600 Salgaien erosketak. Enpresako salgaien erosketak. Kontu honen bitartez

gauzatuko da 30 azpitaldean kokaturiko ondasunen erosketa.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.1 20XX-XX-XX
edo
572 ageriko k/k, euroak 1.400
146
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 147
601 Lehengaien erosketak. Enpresako lehengaien erosketa. Kontu honen bitartez

gauzatuko da 31 azpitaldean kokaturiko ondasunen erosketa.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.2 20XX-XX-XX
601 Lehengai-erosketak 1.400
edo
572 1.400
ageriko k/k, euroak
602 Bestelako hornikuntzen erosketak. Kontu honen bitartez gauzatuko da 32

azpitaldean kokaturiko ondasunen erosketa.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.3 20XX-XX-XX
edo
572 1.400
ageriko k/k, euroak
Deskontuak. Fakturaren barnean badoaz, zuzenean erosketa-prezioa

murriztuko dute. Aldiz, ondoren lortutako beherapenak badira, tratamendu hau
izango dute:
606 Erosketen gaineko deskontuak, goiz ordaintzeagatik. Hornitzaileek,

fakturan sartu gabe, goiz ordaintzeagatik enpresari egindako deskontuak eta
antzekoak.
147
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 148
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.4 20XX-XX-XX
606 300
ordaintzeagatik
edo
572 300
ageriko k/k, euroak
607 Beste enpresa batzuek egindako lanak. Agindutako lanengatik beste

enpresa batzuek bidalitako faktura jasoko dute.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.5 20XX-XX-XX
Beste enpresa batzuek egindako
607 1.400
lanak
edo
572 1.400
ageriko k/k, euroak
608 Erosketa-itzulketak eta antzeko eragiketak. Oro har, eskabidean jarritako

baldintzak ez betetzeagatik hornitzaileei itzulitako loteak dira. Faktura jaso ondoren,
jatorria arrazoi berean duten deskontuak eta antzekoak ere kontu honetan
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.6 20XX-XX-XX
Erosketen itzulketak eta antzeko
608 300
eragiketak
edo
572 300
ageriko k/k, euroak
148
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 149
609 Erosketei buruzko “rappel”ak. Eskabide-bolumen jakin bat lortzean

oinarritutako deskontuak eta antzekoak.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.7 20XX-XX-XX
edo
572 300
ageriko k/k, euroak
7.3.1.2 Ekoizpen-kostua
Enpresa batek saltzen dituen izakinak berak produzitu edo ekoitzitakoak badira
(bukatutako produktuak), honako hauek hartu beharko dira kontuan balioesteko:
Lehengaien eta bestelako material kontsumigarrien eskuratze-

prezioa
+ zuzenean produktuari egotz dakizkiokeen kostuak
produktuei zeharka egotz dakizkiekeen kostuen arrazoizko
+
zatia, baldin eta kostu horiek izakinak saltzeko moduan jartzeko
egin badira eta fabrikatze-, lantze- edo eraikitze-garaikoak badira
eta produkzio-baliabideen lanerako ahalmen normalaren
erabileran oinarrituta badaude.
7.3.1.3 Zerbitzu-ematean izakinen kostua
Zerbitzuetako izakinen kostua erabakitzeko, aurrez azaldutako irizpideak

baliagarriak dira. Zehazki, izakinetan sartuko da zerbitzuen ekoizpen-kostua,
zerbitzu-emateari dagokion sarrera kontabilizatzen ez den bitartean salmenten eta
zerbitzu-emateen sarrerei buruzko arauan ezarritakoaren arabera.
149
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 150
7.3.1.4 Ordaindu gabe eskuratuko izakinen balioespena
Inolako ordainketarik egin gabe izakinak dohain jasotzeko arrazoiak, nagusiki, bi

izan daitezke:
a) Sustapen berezi bat dela medio jasotakoak. Kasu honetan, ondasun hauei
salmenta-balioa da esleitu behar zaie; une horretan merkatuak eskaintzen
dion balioa.
b) Urtean zehar eginiko erosketen truke, hau da, negozio-bolumen jakin batera
iristeagatik, hornitzaileak mota bereko ondasunak doan banatzen dituenean.
Izakin horien balioespena egiteko, besteak beste, bi aukera egon daitezke:
b.1) Salmenta-balioaren arabera.
b.2) Kontuan izanik doan jaso diren izakin horien jatorria urtean zehar
eginiko mota bereko izakinen erosketan dagoela, proposa daiteke une
horretan biltegian dauden mota bereko izakinen erosketa-prezioa
gutxitzea.
Doan jaso izan diren izakinen kontabilitate-erregistroan bi aukera egon daitezke:
1) Salmenta-balioaren arabera balioestea, ondasun horiek erosi izan balira

bezala hartuz:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.8 20X1-XX-XX
600 Salgai-erosketak 100
Bistan denez, erregistro honek ez luke inolako eraginik izango galdu-

irabazien kontuan.
2) Deus ere ez egitea.
Nolanahi ere, doan jaso diren izakinekin erlazionatuta, bada jaso diren uneko
kontabilitate-erregistroak baino garrantzi handiagoa duen beste gai bat: doan jaso
diren ekitaldi-bukaerako balioespen-irizpideak. Nagusiki, bi aukera hauek daude:
1) Doan jaso diren ondasunak direnez, inolako baliorik ez ematea. Irizpide hori
hautatuz gero, doan jaso diren izakinek sorraraz dezaketen emaitza
besterentze-unea iritsi arte geroratzen arituko ginateke; besterenduko ez
150
07_konta_QX6 5/3/09 11:38 Page 151
balira, ez lukete inolako emaitzarik sorraraziko. Izakin horiek besterentzean

sortuko luketen emaitza salmenta-prezio garbiarekin bat letorke, zeren
inolako kosturik gabeko ondasunak saldu baitira. Horrenbestez, onartzen
arituko ginateke doan jaso diren izakin horiek besterentzean islatuko dela
emaitza osoa. Hau da,
Emaitza = salmenta-prezioa – erosketa-prezioa =
= salmenta-prezioa – 0 = salmenta-prezioa
2) Doan jaso diren izakinak balio bihurgarri garbiaren arabera balioestea.
Irizpide horri jarraituz gero, doan jaso diren izakin horiek sorraraz dezaketen
emaitza bi une eta zenbatekotan banatuko litzateke:
2.1. Doan jaso diren ekitaldiari honako emaitza honen zenbatekoa egotziko
litzaioke: doan jaso diren izakinei eman zaien balioa. Irizpide horren
arabera, doan jaso diren izakinak besterendu ez arren, beti sortuko
lukete emaitza mota hau.
2.2. Besterentzean, saldu diren ekitaldiari honako emaitza honen
zenbatekoa egotziko litzaioke:
Emaitza = (salmenta-prezioa) – (salmenta-balioa)
Adibidea:
Jo dezagun 20X1 ekitaldian zehar eginiko salgai-erosketen truke 1.000 €-ko

salmenta-balioa duten salgaiak doan eskuratu direla 20X1/12/31n. Eskuratu
direnean, inolako idazpenik ez egitea erabaki da.
Salgai horiek 20X2/3/13an saldu dira 1.400 €-an (gehi % 16ko BEZa), eta
zenbateko osoa kontu korrontez kobratu da.
Oharra: eragiketa horrek 20X1 eta 20X2 urteetako urteko kontuetan duen
eragina garbiago ikustearren, honako hau kontsideratuko da:
IZAKINAK 20X1 URTEA 20X2 URTEA

Hasierakoak 0 100
Bukaerakoak 100 0
A kasua: doan jaso diren ondasunen balioa 0.
20X1 urtea. Doan jaso diren izakinak inolako kosturik gabekoak direnez, eta urte
honetako hasierako zenbatekoa 0 denez gero, mota honetako izakinen aldaketaren
151
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 152
kontuaren saldoa ere 0 da. Hortaz, 20X1 ekitaldian ez luke inolako emaitzarik
sorraraziko.
20X2 urtea. Urte honetan honako idazpen hauek egingo lirateke:
Izakinen salmentaren idazpena:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.9 20X2-03-13
572 1.624
ageriko k/k, euroak
477 224
BEZa
Doan jaso diren izakinekin erlazionatutako beste idazpenik ez dagoenez, 20X2

urteko emaitza bat etorriko litzateke ondasun horien salmenta-prezioarekin, hots,
1.400 €.
B kasua: doan jaso diren izakinen balioa 1.000 €.
20X1 urtea. Hautatu den balioespen-irizpidearen arabera, garbi dago mota

honetako izakinen ekitaldiaren hasierako (0) eta bukaerako (1.000) zenbatekoak
ezberdinak direla, eta, beraz, aldaketa hori jasotzeko, idazpen hau egin behar dela:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.10 20X1-12-31
610 Salgai-izakinen aldaketa 1.000
Doan jaso diren izakinekin erlazionatutako beste idazpenik ez dagoenez, 20X1

urteko emaitza bat etorriko litzateke ondasun horien salmenta-prezioarekin, hots,
1.000 €.
152
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 153
20X2 urtea. Urte honetan, honako idazpen hauek egingo lirateke:
앫 Izakinen salmenta idazpena:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.11 20X2-03-13
572 1.624
ageriko k/k, euroak
477 224
BEZa
앫 Izakinen aldaketaren idazpena:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.12 20X1-12-31
Doan jaso diren izakinek 20X2 urtean sortuko luketen emaitza bat etorriko
litzateke kontu diferentzialen arteko diferentziarekin; hots, 400 € ((700) kontua –
(610) kontua = 1.400 – 1.000).
7.3.2 IZAKINEN GEROKO BALIOESPENA
Geroko balioespenean, izakinen balio bihurgarri garbia ezagutu behar da. Izan
ere, produktu bukatuen kasuan, zenbatetsitako salmenta-prezioari banaketa-
gastuak kenduta kalkulatuko da; eta produktu erdibukatuen kasuan, oraindik erantsi
gabeko kostuak ere kenduko zaizkio.
Hori horrela izanda, izakinen balio bihurgarri garbia eskuratze-prezioa edo

ekoizpen-kostua baino txikiagoa denean, egin beharreko balio-zuzenketak egingo
dira, eta galera gisa kontabilizatuko dira galdu-irabazien kontuan.
Ekoizpen-prozesuan dauden lehengaietan eta bestelako material

kontsumigarrietan, material horiekin produzitutako produktu bukatuak kostuaren
153
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 154
gainetik salduko direla espero bada, ez da balio-zuzenketarik egingo. Hala ere,

balio-zuzenketa egin beharko balitz, lehengaien eta bestelako material
kontsumigarrien birjarpen-prezioa izan daiteke balio bihurgarri garbiaren neurri
egokiena.
Gainera, salmenta edo zerbitzu-ematea kontratu irmo baten bitartez egiten

denean, geroago betetzeko baldintzarekin, ez da balio-zuzenketarik egingo kontratu
horren objektu diren ondasun edo zerbitzuetan, baldin eta kontratuan hitzartutako
prezioak ondasun edo zerbitzu horien kostua eta kontratua egikaritzeko
beharrezkoak izango diren eta oraindik egin ez diren kostu guztiak, gutxienez,
estaltzen baditu.
Izakinen balio-zuzenketa egiteko arrazoiak desagertzen badira, zuzenketaren

zenbatekoa atzera itzuli egin beharko da, eta sarrera gisa kontabilizatu galdu-
irabazien kontuan.
7.3.3 SALMENTA ETA ZERBITZU-EMATEEN SARREREN BALIOESPEN-ARAUA
Izakinetako ondasunen salmenta erregistratzeko, KPOko 14. balioespen-arauan

jasotako arauak hartuko dira kontuan. Oro har, hauek.
Ondasun-salmentatik edo zerbitzu-ematetik etorritako sarrerak hartutako edo

hartu beharreko kontrapartidaren arrazoizko balioan baloratuko dira. Balio hori
ondasun edo zerbitzu horientzat hitzartutako prezioa izango da, ondorengo hauek
kenduta: enpresak emandako deskontuak, prezio-beherapenak eta antzeko
partidak, eta hartzeko nominalari erantsitako interesak. Hala ere, merkataritza-
hartzekoei erantsitako interesak sartu ahal izango dira, epemuga urtebetekoa edo
gutxiagokoa denean eta kontratuzko interes-tasarik ez dutenean, diru-fluxuak ez
eguneratzeak garrantzi handirik ez duenean.
Sarreretan ez dira sartuko, enpresak hirugarrenei jasanarazten dizkien ondasun-

salmenten eta zerbitzu-emateen gaineko zergak, hala nola balio erantsiaren
gaineko zerga eta zerga bereziak, eta ezta hirugarrenen kontura hartutako
kopuruak ere.
Merkataritza-eragiketetako hartzekoak aktibo finantzarioei buruzko arauan

Ez da sarrerarik kontabilizatuko antzeko izaera eta balioko trafiko-eragiketetan

ondasunak edo zerbitzuak trukatzen direnean.
154
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 155
Sarrerak eragiketaren funts ekonomikoaren arabera kontabilizatzeko xedeari

jarraituz, gerta liteke transakzio baten osagai identifikagarriak irizpide desberdinen
arabera kontabilizatu behar izatea, ondasun-salmenta bat eta erantsitako
zerbitzuak bereiziz adibidez; alderantziz, transakzio bat baino gehiago izan arren,
elkarrekin loturaren bat badute, batera kontabiliza daitezke.
Salmenten edo zerbitzu-emateen sarrera gisa kontabilizatuta dagoen zenbateko

bat kobratuko ote den zalantza dagoenean, kobratzeko probabilitaterik ez duen
zenbatekoa gastu moduan erregistratuko da, narriaduragatik egindako balio-
zuzenketa gisa, eta ez sarreraren balio txikiago gisa.
Ondasun-salmentatik etorritako sarrerak ondoren zehazten diren baldintza

guzti-guztiak betetzen direnean bakarrik kontabilizatuko dira:
a) Enpresak erosleari transferitu dizkio ondasunen jabetzari

dagozkion arrisku eta onura esanguratsuak, transmisio juridikoa
gorabehera. Transferentzia hori ez dela egin ulertuko da, erosleak
ondasunak atzera enpresari saltzeko eskubidea duenean eta
enpresak berrerosteko obligazioa duenean, hasierako salmenta-
prezioari mailegu-emaile batek lortuko lukeen batez besteko
errentagarritasuna gehituta ateratzen den prezioan.
b) Enpresak ez du mantentzen saldutako ondasunen kudeaketa
arrunta, ondasunen jabetzari normalean lotzen zaion neurrian, eta
ez du ondasun horien kontrol efektiboa atxikitzen.
c) Sarreren zenbatekoa fidagarritasunez balora daiteke.
d) Litekeena da enpresak transakziotik eratorritako mozkinak
edo etekin ekonomikoak hartzea, eta
e) Transakzioan egindako edo egingo diren kostuak
fidagarritasunez balora daitezke.
Zerbitzu-emateen sarrerak transakzioaren emaitza fidagarritasunez zenbatets

daitekeenean kontabilizatuko dira, eta, horretarako, kontuan hartuko da zerbitzua
zer portzentajetan dagoen eginda ekitaldi-itxieran.
Ondorioz, ondoren zehazten diren baldintza guzti-guztiak betetzen direnean

bakarrik kontabilizatuko dira zerbitzu-ematetik etorritako sarrerak:
155
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 156
a) Sarreren zenbatekoa fidagarritasunez balora daiteke.

b) Litekeena da enpresak transakziotik eratorritako mozkinak
edo etekin ekonomikoak hartzea,
c) Transakzioa ekitaldiaren itxiera-datan zenbateraino dagoen
eginda fidagarritasunez balora daiteke, eta
d) Zerbitzu-ematean dagoeneko eginda dauden kostuak eta
osatu arte egin daitezkeenak fidagarritasunez balora daitezke.
Zerbitzua eman ahala, oraindik hartzeko dauden sarreren zenbatespenak

berrikusiko ditu enpresak, eta, behar izanez gero, aldatu. Berrikusi behar horrek ez
du esan nahi, nahitaez, zerbitzu-emateko eragiketaren amaiera edo emaitza ezin
dela fidagarritasunez neurtu.
Zerbitzu-emateko transakzio baten emaitza ezin bada fidagarritasunez

zenbatetsi, kontabilizatutako gastuak berreskura daitezkeela ikusten den neurrian
(zenbatekoan) bakarrik kontabilizatuko dira sarrerak.
KPOaren arabera, kontu hauek erabiliko ditugu idazpenak egiteko:
SALGAIEN, EKOIZPEN PROPIOEN, ZERBITZUEN ETA ANTZEKOEN

70 SALMENTAK
700 Salgai-salmentak
701 Produktu bukatuen salmentak
702 Produktu erdibukatuen salmentak
703 Azpiproduktu eta hondarren salmentak
704 Ontziki eta bilgarrien salmentak
705 Zerbitzu-emateak
706 Salmenten gaineko deskontuak, goiz ordaintzeagatik
708 Salmenten itzulketak eta antzeko eragiketak
709 Salmenten gaineko “rappel”ak
156
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 157
7.4 BILTEGIKO KONTUEN KONTABILIZAZIO-SISTEMA

MOTAK
Biltegiko izakinak kontabilizatzeko erabil daitezkeen sistemak, nagusiki, bi dira:

sistema administratiboa eta sistema espekulatiboa. Orain arte aurkeztu ditugun
kontuak sistema espekulatiboan erabiltzen dira; baina sistema administratiboaren
berri izatea ere komeni denez, atal honetan emango ditugu behar adina azalpen.
Sistema bat edo bestea erabiltzea izakinen kontrola eta inbentarioarekin hertsiki
lotuta daude.
Izakinetan kokaturiko elementuek biltegian izan ditzaketen aldaketak jakiteko,

komeni da noizbehinka inbentarioa edo kontaketa egitea.
Egin behar den inbentarioaren maiztasuna izakinaren errotazioaren araberakoa

izango da. Hau da, errotazio edo mugikortasun edo salerosketa handiko ondasuna
bada, maiztasun txikiko inbentarioa proposatuko dugu (adibidez, supermerkatu
handietan egoten diren hainbat produktu, esate baterako, esnea); aldiz, biltegitik
sartu-irten gutxi egiten dituen ondasuna bada, maiztasun handiagoa gomendatuko
dugu (adibidez, hegazkinak, itsasontziak…).
Inbentarioa iraunkorra denean, biltegiko izakinen kontrola une oro eramango

da; inbentarioa periodikoa bada, izakinak noizbehinka zenbatuko dira. Era bateko
edo besteko inbentarioa eramateak zerikusia du izakinen mugimenduak
kontabilizatzeko enpresak aukeratuko duen sistemarekin.
7.4.1 SISTEMA ADMINISTRATIBOA
Kasu honetan, izakinak ondasun ibilgetutzat hartuko dira. Hori dela eta, “inbentario
iraunkorreko metodo” izena ere erabiltzen da. Kontabilitatearen ikuspuntutik hiru
kontzeptu bereiziko dira:
a) Erosketa: izakinetako ondasun bat erostean, 3. taldeko kontu bat erabiliko

da.
b) Salmenta: izakinetako ondasun bat saltzean, erosteko erabili den kontu bera
erabiliko da.
c) Emaitza: izakinetako ondasun bat besterentzean, baldin eta salmenta- eta
erosketa-prezioak ezberdinak badira, sortutako emaitza kontu berezi batean
jasoko da ondasuna besterendu den une berean.
157
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 158
Aipatu den bezala, izakinen mugimendu guztiak islatzeko, kontu bakarra

erabiliko da, izakinen kontua alegia.
Adibidea:
1. Hasierako izakinak ................................................................0

2. Salgaien erosketa = 100 ale x 1.000 .........................100.000
3. Salgaien salmenta = 60 ale x 2.000 ..........................120.000
4. Bukaerako izakinak = 40 ale x 1.000 ...........................40.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
Sistema honek abantaila nagusi hauek ditu:
앫 Une oro jakin daiteke biltegian dagoen izakin mota bakoitzeko ale kopurua
eta bakoitzari dagokion erosketa-prezioa. Horregatik deritzo “inbentario
iraunkor”.
앫 Salmenta bakoitza gauzatzean sortutako emaitza ondasuna besterendu den
idazpen berean islatuko da.
앫 Izakinen aldaketaren kontua ez da erabili behar, zeren horren erabilera
justifikatzen duen arrazoi bakarra urte-bukaeran kalkulatu beharreko
emaitzan baitago, eta hori eragiketa oro egitean kalkulatu eta erregistratu
baita.
Aldiz, sistema honek duen eragozpenik handiena eraman beharreko kontrol

zorrotza da, zeren, izakin mota bakoitzeko ale bakoitzagatik sor daitekeen emaitza
kontuan hartu nahi bada, behar-beharrezkoa da bakarkako kontrola eramatea.
158
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 159
Beraz, bakarka identifika ezinezkoak diren edo nekez identifikatzen diren izakinen
kasuan (adibidez, gasolindegi bateko biltegian prezio ezberdineko erregaiak
nahasita egon daitezke), beste sistema bat erabiltzea gomendatzen da.
Sistema hau egokiagoa da ibilgetuaren kasurako. Ondasun ibilgetuen kontrola

errazagoa da, banaka bereiz daitezke eta baja eman behar denean edo saltzen
denean kostua ezaguna izango da.
7.4.2 SISTEMA ESPEKULATIBOA
Sistema hau ohikoa da izakinetarako. Bertan, dakigunez, hiru osagai nagusik parte
hartzen dute.
1. Erosten diren izakinak erregistratzeko, 6. taldeko kontua erabiliko da, eta

eskuratze-prezioan balioetsiko dira.
2. Saltzen diren izakinak erregistratzeko, 7. taldeko kontua erabiliko da, eta
salmenta-prezioan adieraziko dira.
3. Hasierako eta bukaerako izakinen arteko diferentzia jasotzeko, izakinen
aldaketaren kontua (61/71) erabiliko da.
Sistema honekin, nahikoa da ekitaldiko inbentario bakarra egitea; ekitaldi-

itxieran bederen. Hala, ekitaldi-amaieran saldu edo kontsumitu gabe geratu diren
izakinak zenbatuko dira, eta, ekitaldi-hasierako izakinak eta erosketekin alderatuta,
ekitaldiko kontsumoa ezagutuko da. Horrenbestez, ekitaldi-itxieran izakinen
erregularizazioa egingo da. Salmentaren eta kontsumoaren arteko diferentziak
izakinekin egindako eragiketetan lortu den emaitza orokorra islatuko du.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
600 Erosketak 100.000

159
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 160
(jarraipena)
7.17 Hasierako izakinak

610 Salgai-izakinen aldaketa 0
300 A salgaiak 0
7.18 Bukaerako izakinak

Sistema espekulatiboak duen abantaila nagusia malgutasuna da. Hau da, mota
bereko izakinak balioesteko irizpide orokor bat erabiliko denez, ez da beharrezkoa
eskuratu den ondasun ale bakoitzaren erosketa-prezioa jakitea.
Sistema espekulatiboaren eragozpenak, berriz, beste hauek:
왘 Urtean zehar gauzatutako izakin-ondasunen salmentek sorrarazitako

emaitza urtearen bukaeran jakingo da, ez lehenago.
왘 Izakin mota bakoitzeko bukaerako izakinen zenbatekoa jakiteko, urtearen
bukaera arte itxaron beharko da, inbentarioa edo kontaketa egin arte.
왘 Baldin eta hasierako eta bukaerako izakinak desberdinak badira, nahitaez
izakinen aldaketaren kontua erabili beharko da diferentzia hori jasotzeko.
Izenak dioen bezala, “izakinen aldaketa” kontuak hasierako eta bukaerako

izakinen arteko diferentzia islatzen du. Ekitaldi-itxieran, “izakinen aldaketa” kontua
zordundu egingo da ekitaldi-hasierako izakinen balioan, eta abonatu, ekitaldi-
bukaerako izakinen balioan.
Horrenbestez, “izakinen aldaketa” kontu horren saldoak, zer informazio ematen

du?
“Izakinen aldaketa” kontuaren saldoa zorduna bada, hau da, hasierako

izakinak > bukaerako izakinak, ekitaldiko kontsumoa (saldutakoa edo ekoizpenean
erabilitakoa) erositakoa baino gehiago izan da, hasieran zeuden izakinak ere erabili dira.
“Izakinen aldaketa” kontuaren saldoa hartzekoduna bada, hau da, hasierako

izakinak < bukaerako izakinak, adierazten duena da ez dela erositako guztia
kontsumitu, zati bat saldu edo ekoizpen-prozesuan erantsi gabe geratu dela; beraz,
aktiboan islatu behar da. Horren ondorioz, erositako zati bat ez da gastua, eta
balantzean adieraziko da.
160
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 161
Salgaien kontsumoa =
= salgaien erosketa + (hasierako izakinak – bukaerako izakinak)
7.4.2.1 Izakinen aldaketa: 61 eta 71 azpitaldeak
Izakinen multzoan agertzen diren ondasunen kontsumoa zein den jakiteko behar
den informazioa kontu hauetan ager daiteke:
IZAKINAK EROSKETAK ALDAKETA
(30) Salgaiak → (600) Salgai-erosketak → (610) Salgai-izakinen

aldaketa
(31) Lehengaiak → (601) Lehengai- → (611) Lehengai-

erosketak izakinen aldaketa
(612) Bestelako
(32) Beste zenbait → (602) Bestelako → hornikuntza-izakinen
hornikuntza hornikuntzen erosketa aldaketa
(710) Fabrikazio-bideko
(33) Bidean diren → Hainbat kontu → produktuen izakinen
produktuak aldaketa
(711) Produktu
(34) Produktu → Hainbat kontu → erdibukatuen izakinen
erdibukatuak aldaketa
(712) Produktu
(35) Produktu bukatuak → Hainbat kontu → bukatuen izakinen
aldaketa
(713) Azpiproduktuen,
(36) Azpiproduktuak,
hondarrak eta material → Hainbat kontu → hondarren eta material
berreskuratuen
berreskuratuak izakinen aldaketa
* Oharra: Zenbait izakinen kasuan, erosketa islatzeko, “Hainbat kontu”

kontzeptua agertzen da. Horrekin adierazi nahi da izakin berezi horien sorrera ez
dagoela kontu bakar bati lotua, zeren, normalean, prozesu baten ondorio baitira.
Prozesu horretan, hainbat elementuk har dezakete parte: lehengaiek, beste zenbait
hornikuntzatako izakinek, langileek, makineriak eta abar. Beraz, prozesu horretako
partaide diren elementu guztiak ordezkatzen dituzten kontuak islatu beharko
lirateke.
61 Izakinen aldaketa azpitaldeko kontu hauen xedea da ekitaldia ixtean

eraldaketarik izan ez duten 30, 31 eta 32 azpitaldeetako, (merkataritzakoak,
161
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 162
Lehengaiak eta Beste zenbait hornikuntza), hasierako eta itxierako izakinen arteko
aldea erregistratzea. Diferentzia hori mota bereko ondasunen erosketa jasotzen
duen 60 azpitaldeko kontuari gehituz gero, izakin horien kontsumoaren zenbatekoa
kalkulatuko litzateke.
610 Salgai-izakinen aldaketa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.19 20XX-12-31
MERKATARITZAKOAK (hasierako
30 1.200
izakinak)
MERKATARITZAKOAK (bukaerako
30 500
izakinak)
611 Lehengai-izakinen aldaketa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.20 20XX-12-31
31 LEHENGAIAK (hasierako izakinak) 1.200
31 LEHENGAIAK (bukaerako izakinak) 500
611 Lehengai-izakinen aldaketa 700
612 Beste zenbait hornikuntzaren izakinen aldaketa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.21 20XX-12-31
BESTELAKO HORNIKUNTZAK
32 1.200
(hasierako izakinak)
BESTELAKO HORNIKUNTZAK
32 500
(bukaerako izakinak)
Bestelako hornikuntza-izakinen
612 700
aldaketa
162
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 163
71 Izakinen aldaketa azpitaldean kokaturiko kontuen xedea da 33, 34, 35 eta

36 azpitaldeetan kokaturiko izakinen ekitaldi ekonomikoko bi une jakinen artean sor
daitekeen aldaketa jasotzea: ekitaldiaren hasieraren eta bukaeraren artekoa.
Ekitaldian zehar biltegiko ondasunen balioak gorantz egin badu, ekitaldiko

sarreren artean izakinen balioaren gehikuntza ere kontuan hartuko da. Aldiz,
ekitaldian zehar biltegiko ondasunen balioak beherantz egin badu, ekitaldiko
gastuen artean biltegiaren kontsumoa ere kontuan hartuko da.
710 Fabrikazio-bideko produktuen izakinen aldaketa. 33 azpitaldean kokaturiko

izakinen ekitaldiaren hasierako eta bukaerako zenbatekoen arteko diferentzia
jasoko du. Jakina, diferentzia hori ekitaldiaren bukaerara iristean egingo da.
711 Produktu erdibukatuen izakinen aldakuntza. 34 azpitaldean kokaturiko

izakinen ekitaldiaren hasierako eta bukaerako zenbatekoen arteko diferentzia
jasoko du. Jakina, diferentzia hori ekitaldiaren bukaerara iristean egingo da.
712 Produktu bukatuen izakinen aldakuntza. 35 azpitaldean kokaturiko izakinen

ekitaldiaren hasierako eta bukaerako zenbatekoen arteko diferentzia jasoko du.
Jakina, diferentzia hori ekitaldiaren bukaerara iristean egingo da.
713 Azpiproduktu, hondarren eta material berreskuratuen izakinen

aldakuntza. 36 azpitaldean kokaturiko izakinen ekitaldiaren hasierako eta
bukaerako zenbatekoen arteko diferentzia jasoko du. Jakina, diferentzia hori
ekitaldiaren bukaerara iristean egingo da.
7.4.3 INBENTARIO-ZUZENKETAK
Ekitaldiaren bukaerara iristean, komeni da inbentarioan agertzen diren datuen

azterketa egitea, jakiteko islaturiko informazioa errealitatearekin bat datorren ala ez.
Oro har, inbentarioaren eta errealitatearen artean sor daitezkeen diferentzien

jatorria honako hauek izan daizteke:
a) Aukeratu den metodologian.

b) Inbentarioan eragina izan dezaketen kontabilitateko zenbait egitate
erregistratu ez izana.
163
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 164
Azken kasu horrekin erlazionatuta agertzen da Izakinen aldaketa kontzeptua:
Hasierako izakinak (3) → Hasierako balantzean aktibo korrontean
Bukaerako izakinak (3) → Inbentarioa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.22 20XX-12-31
bukaerako
3 IZAKINAK izakinak
hasierako
3 IZAKINAK izakinak
61 IZAKINEN ALDAKETA h.i. > b.i. h.i. < b.i.
Biltegiko izakinen hasierako eta bukaerako zenbatekoen arteko diferentzia

erregistratu behar da, zeren, horren bitartez, mota bereko izakinen erosketaren
zenbatekoari diferentzia hori gehituz, ondasun horien kontsumoa kalkulatuko baita.
Hau da, ekitaldiko galdu-irabazien kontua prestatu aurretik, komeni da jakitea,

besteak beste, ekitaldian zehar erabili diren izakinen kontsumoagatiko gastua.
Gastuaren zenbatekoa kalkulatzeko, ez da nahikoa erosketaren zenbatekoa jakitea,
zeren, egoerarik larrienean, gerta daiteke erosi den zenbateko guztia biltegian
gelditzea; kasu horretan, ez legoke inolako gasturik, zeren erosi den guztia oraindik
saltzeke baitago.
Salgaien kontsumoa =
= salgaien erosketa + (hasierako izakinak – bukaerako izakinak)
Salgaien erosketa → Zenbateko hori (600) kodeko Salgai-erosketak kontuan

islatuko da.
Hasierako izakinak – bukaerako izakinak → Zenbateko hori (61) azpitaldeko

konturen batera eramango da.
Urte-bukaeran, izakinen hasierako eta bukaerako zenbatekoen arteko

diferentzia zein den jakin beharko da. Diferentzia horrek hiru emaitza izan ditzake:
164
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 165
1. Hasierako izakinak = bukaerakoa izakinak. Kasu honetan, (61) azpitaldeko

kontuaren saldoa zero izango da. Hala, eta goian aipatutako formula erabiliz,
ekitaldiko izakinen kontsumoa zein den jakiteko, aski litzateke mota bereko
erosketen zenbatekoa zein izan den jakitea, zeren, kasu honetan, erosketa eta
kontsumoa berdinak baitira.
Adibidez:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.23 20XX-12-31
3 IZAKINAK (bukaerako izakinak) 1.000
3 IZAKINAK (hasierako izakinak) 1.000
*Kasu honetan, ez da beharrezkoa idazpena egitea.
2. Hasierako izakinak > bukaerako izakinak. Kasu honetan, (61) azpitaldeko

kontuaren saldoa zorduna izango litzateke. Horrenbestez, izakin horien
kontsumoa zein den jakiteko, zenbateko hori gehituko beharko genioke
erosketen zenbatekoari. Egoera honek adieraziko luke ekitaldian zehar erabili
(normalean saldu) diren ondasunak ez direla bakarrik erosi direnak, zeren,
horiez gain, ekitaldiaren hasieran zeuden batzuk ere erabili baitira.
Adibidez:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.24 20XX-12-31
3 IZAKINAK (bukaerako izakinak) 600
3 IZAKINAK (hasierako izakinak) 1.000
61 IZAKINEN ALDAKETA 400
*(61) Izakinen aldaketa kontuak saldo zorduna du.
3. Hasierako izakinak < bukaerako izakinak. Kasu honetan, (61) azpitaldeko

kontuaren saldoa hartzekoduna izango litzateke. Horrenbestez, izakin horien
kontsumoa zein den jakiteko, zenbateko hori gutxiagotu beharko genioke
erosketen zenbatekoari. Egoera honek adieraziko luke ez direla erabili
(normalean saldu) erosi diren ondasun guztiak, eta horietariko batzuk
ekitaldiaren bukaeran biltegian gelditu direla.
165
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 166
Adibidez:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.25 20XX-12-31
3 IZAKINAK (bukaerako izakinak) 1.000
3 IZAKINAK (hasierako izakinak) 300
61 IZAKINEN ALDAKETA 700
*(61) Izakinen aldaketa kontuak saldo hartzekoduna du.
(61) azpitaldeko kontuen kontabilitate-mugimenduei dagokienez, ondorengo

lerroetan zehaztuko badira ere, komeni da kontu horiekiko zenbait argibide ematea:
a) Izakinen aldaketa kontuak, berez, beti ekitaldiaren bukaeran sortu eta

desagertuko dira. Kontu guztiak bezala, ekitaldiaren bukaerara iristean,
kontu horrek saldatua edo kitatua egon behar du. Kontu diferentzial guztietan
bezala, erregularizazio-idazpenaren bitartez gauzatuko da hura
desagertzeko prozesua: saldo zorduna badu, Hartzeko aldean agertuko da;
eta, alderantziz, saldo hartzekoduna badu, Zor aldean islatuko da.
b) Baldin eta mota bereko izakinen hasierako eta bukaerako zenbatekoak
berdinak badira, ez da beharrezkoa inolako idazpenik egitea.
Adibidea:
Taula hau kontutan izanik, kontabilizatu izakinen aldaketak.
URTEAK
20X1 20X2 20X3
Hasierako izakinak 1.000 500 300
Erosketak 1.000 1.700 1.000
Bukaerako izakinak 500 300 450
Kontsumoa 1.500 1.900 850
166
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 167
20X1 URTEA
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.26 20X1-01-01 IREKIERA IDAZPENA
AKTIBOAK XX
300 A salgaiak (hasierakoak) 1.000
ONDARE GARBIA ETA PASIBOAK XX
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.27 20X1-XX-XX EROSKETAK
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.28 20X1-12-31 IZAKINEN ALDAKETA
300 A salgaiak (bukaerakoak) 500
167
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 168
Galdu-irabazien kontuan eragin hau du:
20X1-12-31n AMAITUTAKO EKITALDIARI DAGOKION

GALDU-IRABAZIEN KONTUA
(Zor) Hartzeko
KONTU-ZK.
Oharra 20X1 20X0
700,(706),(708),(709), 1. Negozio-zifraren
705 zenbateko garbia
2. Produktu bukatuen eta
71* fabrikazio-bideko produktuen
izakinen aldaketa
3. Enpresak bere aktiborako
73
egindako lanak
4. Hornikuntzak
(600),606,608,609, (1000)
610* a) Salgaien kontsumoa
(500)
(601),(602),606,608, b) Lehengaien eta bestelako
609,611*,612* gaien kontsumoa
c) Beste enpresek egindako
(607) lanak
(693),793 d) Izakinen balio-narriadura
5. Ustiapeneko bestelako
sarrerak
6. Pertsonal-gastuak
7. Ustiapeneko bestelako
gastuak
(68) 8. Ibilgetuaren amortizazioa
9. Ibilgetu ez-finantzarioko
746 subentzioen eta bestelakoen
egozpena
7951,7952,7955,7956 10. Hornidura-soberakinak
11. Ibilgetuaren narriadura
eta besterentzearen emaitza
A.1) USTIAPENEKO
EMAITZA (1+2+3+4+5+6+7+
8+9+10+11)
* Zeinu positiboa edo negatiboa izan dezake
168
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 169
Ekitaldiaren bukaerako balantzean eragin hau du:
20X1eko EKITALDI-ITXIERAKO BALANTZEA
KONTU-ZK. Oharra 20X1 20X0

B) AKTIBO KORRONTEA
I. Saltzeko mantendutako
aktibo ez-korronteak
II. Izakinak
30,(390) 1. Merkataritzakoak 500
Bukaerako balantzean, bukaerako salgai-izakinak sartuko

ditugu. Era berean, aipatutako 20X1 ekitaldiko bukaerako salgai-
izakinak izango dira 20X2 hurrengo ekitaldiko hasierako izakinak.
20X2 URTEA
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.29 20X2-01-01 IREKIERA-IDAZPENA
300 A salgaiak (hasi.) 500
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
300 A salgaiak (buk.) 300
169
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 170
Galdu-irabazien kontuan, eragin hau du:

(Zor) Hartzeko
KONTU-ZK.
Oharra 20X2 20X1
4. Hornikuntzak
(600),606,608,609, (1.700) (1.000)
(200) (500)
A.1) USTIAPENEKO
EMAITZA (1+2+3+4+5+6+7+
8+9+10+11)
Ekitaldiaren bukaerako balantzean, eragin hau du:
20X2ko EKITALDI-ITXIERAKO BALANTZEA

B) AKTIBO KORRONTEA
II. Izakinak

170
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 171
20X3 URTEA
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.32 20X3-01-01 IREKIERA-IDAZPENA
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
300 A salgaiak (buk.) 450
Galdu-irabazien kontuan, eragin hau du:

(Zor) Hartzeko
KONTU-ZK.
Oharra 20X3 20X2
4. Hornikuntzak
(600),606,608,609, (1.000) (1.700)
150 (200)
A.1) USTIAPENEKO
EMAITZA (1+2+3+4+5+6+7+
8+9+10+11)
171
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 172
Ekitaldiaren bukaerako balantzean, eragin hau du:
20X3ko EKITALDI-ITXIERAKO BALANTZEA

B) AKTIBO KORRONTEA
II. Izakinak

7.5 IRTEERAK BALIOESTEKO ZENBAIT KONBENIO EDO

IRIZPIDE
Urtearen bukaerara iristean, izakin moten bukaerako izakinen balioespena zein den
jakin behar da (dakigunez, derrigortasun hori sistema espekulatibora mugatzen da,
zeren, sistema administratiboari jarraituz gero, edozein unetan jakin daiteke izakin-
ondasun mota bakoitzean dauden aleak eta bakoitzaren eskuratze-prezioa).
Bukaerako izakinak balioesteko zenbait sistema dauden arren, bat hautatuz

gero, eta uniformetasun-printzipioak dioenari jarraiki, irizpide horri eutsi beharko
zaio aukeratu den uneko baldintzak mantentzen badira. Baldin eta irizpide-aldaketa
bat onartzen bada, aldaketa horren eragin ekonomikoaren berri eman behar da
Memorian.
Enpresako biltegiko izakinak ateratzean, ICACen ebazpenak eta 10. balioespen-

arauak diotenari jarraituz, irizpide hauek erabil daitezke:
172
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 173
a) Elkarrekin trukatu ezin diren ondasunak badira edo proiektu jakin baterako
produzituak eta bereiziak, ondasun bakoitzari berariaz egotz dakiokeen
prezioa edo kostua identifikatuz balioetsiko dira.
b) Balioetsi beharreko ondasunak ondasun trukagarrien inbentario batekoak
badira, batez besteko prezioaren edo batez besteko kostu haztatuaren
metodoa erabiliko da oro har. FIFO (First In First Out; lehena sartu, lehena
atera) metodoa onargarria da, eta erabil daiteke enpresak bere
kudeaketarako egokiagoa dela irizten badu.
Metodo bakarra erabiliko da izaeraz eta erabileraz antzekoak diren izakin

guztiak balioesteko.
Ikus ditzagun ondorengo atalean bakoitzaren ezaugarri nagusiak.
7.5.1 BATEZ BESTEKO PREZIO HAZTATU ALDAKORRA
Hitzak berak dioenez, aurreko beste bi kasuen erdibideko sistema da. Nahiz eta
mota jakin bateko salgaiak erosketa-prezio ezberdinetan eskuratu diren, mota
horretako ale guztiei prezio bera esleituko zaie: prezio haztatua. Beraz, erosketa bat
gauzatzen den une oro, biltegian geratzen diren mota horretako izakin guztiei
aplikatuko zaien prezio haztatu berri bat kalkulatuko da.
Normalean, sistema honen arabera balioetsitako bukaerako izakinak FIFO

(lehena sartu, lehena atera) eta LIFO (azkena sartu, lehena atera) tartean kokatu
ohi dira.
Badago salbuespen bat, hala ere: baldin eta izakin mota bateko erosketa guztiak
urtean zehar erosketa-prezio berean egin behar badira, ez da beharrezkoa prezio
haztatu berria kalkulatzea erosketa bat egiten den aldi oro.
Sistema honen eragozpen handiena da prezio haztatua etengabe kalkulatu

behar izatea: zenbat erosketa, hainbat kalkulu (aurreko pasartean jasotako egoeran
izan ezik).
7.5.2 BATEZ BESTEKO PREZIO HAZTATU BAKARRA EDO GLOBALA
Sistema honetan, urtean zehar ez da inolako kalkulurik egin behar; urte-bukaerara

iristean, honako zatiketa hau egingo da:
173
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 174
Urtean zehar eginiko erosketa guztien zenbatekoa

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Urtean zehar erositako izakin aleak
Zatiketa honen bitartez lortutako prezioa batez besteko prezio haztatu bakarra
edo globala litzateke. Bukaerako izakinen zenbatekoa kalkulatzeko, aski da prezio
berria bukaeran dauden aleez biderkatzea.
7.5.3 FIFO
Sistema honi jarraituz gero, urtearen bukaerara iristean bukaerako aleak preziorik
berrienean balioetsiko lirateke, zeren lehenbizi sartu direnak (alerik zaharrenak)
lehenbizi atera baitira. Beraz, baldin eta erosketa-prezioen norabidea gorakorra
bada, preziorik garestiena aplikatuko zaie bukaerako izakinei, eta, horren ondorioz,
bukaerako izakinen zenbatekoa handiagoa izango da.
Baldin eta izakinen erosketa-prezioek etengabe gorantz egiten badute,

lehenbiziko urtean emango du emaitzarik onena sistema honek. Bukaerako
izakinen balioespenean aurkitu behar da horren zergatia: hasierako izakin kopurua
bera izanda, bukaerako izakin kopurua zenbat eta handiagoa izan, hobeto; baldin
eta ekitaldiko helburua emaitzarik onena lortzea bada. Hau da, ekitaldiko emaitza
hobetzeko, izakinen aldaketen kontuaren saldoa zenbat eta hartzekodunagoa izan,
hobeto.
Nolanahi ere, aurreko baieztapena soilik lehenbiziko urtean beteko da.

Ondorengo urteetan, nahiz eta izakinen erosketa-prezioak etengabe gorantz egiten
jarraitu, ezin daiteke aurreratu zein izango den izakinen aldaketaren kontuaren
saldoa.
Baldin eta izakinen erosketa-prezioek etengabe beherantz egiten badute,

lehenbiziko urtean emango du sistema honek emaitzarik okerrena. Bukaerako
izakinen balioespenean aurkitu behar da horren zergatia: hasierako izakin kopurua
bera izanda, bukaerako izakin kopurua zenbat eta txikiagoak izan, hobeto; baldin
eta ekitaldiko helburua emaitzarik okerrena lortzea bada. Hau da, ekitaldiko emaitza
okerragotzeko, izakinen aldaketen kontuaren saldoa zenbat eta zordunagoa izan,
hobeto.
Lehenbiziko urtean, izakinen erosketa-prezioek gorabeherak badituzte,

ekitaldiko emaitzei begira ezin daiteke aurreikusi zein izan daitekeen izakinen
balioespen-sistemarik onena.
174
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 175
7.5.4 INBENTARIOAN IRTEERAK BALIOESTEKO IRIZPIDEEN ARIKETA
MERTXANTE enpresaren balantzean 20X1-01-01 datarekin, besteak beste,

kontzeptu hauek azaldu dira:
Ondasuna Unitateak Unitateko prezioa

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
A salgaia 1.500 1.000
B salgaia 1.000 800
A ontzikiak 150 500
B ontzikiak 100 400
20X1 ekitaldian, eragiketa hauek egin dira ondasun hauen inguruan:
20X1-01-15: A salgaietatik 500 unitate saldu zaizkio LARRI enpresari, unitateko

2.000 €-ko prezioan. Salmentaren zenbatekoa hiru hilabetera kobratuko da.
Salgaien garraioa dela eta, 50 unitate A ontziki eman dira itzultzeko aukerarekin;
bakoitzaren prezioa 750 € da.
20X1-02-28: A salgaia erosi da; 1.000 unitate, 1.020 € unitateko. Erosketa

kopuruari dagokionez, 1.000 unitate erosi direnez, % 10eko beherapena lortu da
bolumenagatik. Erosketaren zenbatekoa bi hilabetera ordainduko da.
20X1-03-10: RIKI bezeroari B salgaia saldu zaio; 800 unitate, 2.000 € unitateko,
bi hilabetetara ordaintzekotan. B motako 80 ontziki eman dira itzultzeko
aukerarekin; unitatearen prezioa 650 € da.
20X1-03-15: LARRI enpresari emandako 50 ontzikietatik 44 itzuli ditu eta 2 saldu

egin zaizkio; gainerako 4ak salgaien garraioan hautsi direnez, saltzailearen
konturakoa direla jotzen da.
20X1-05-05: RIKIk itzuli behar zituen 80 ontzikietatik 60 jaso dira, 12 saldu egin
zaizkio eta 8 hautsi egin dira. Azken horiek bezeroaren erruz hautsi direnez,
salmentatzat hartuko dira. Ontzikien salmenta kontu korronte bidez kobratu da.
20X1-07-15: A salgaia erosi da; 500 unitate, 985 € unitateko. Eta B salgaia ere
bai; 500 unitate, 775 €/unitate. Garraio-gastuak 50.000 € dira, eta erdibana
ordainduko dute eroslearen eta saltzailearen artean, nahiz eta hasiera batean
saltzaileak ordaindu zenbateko osoa. Eroslearen kargurako garraio-gastuak A eta B
salgaien artean berdin banatuko dira.
20X1-12-31: ontzikien egoera aztertu ondoren, A motatako 6 ontziki eta B

motatako 5 ontziki guztiz hondatuta daudela ziurtatu da.
175
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 176
ESKATZEN DA:
Batez besteko prezio haztatuaren irizpidea eta FIFO sistema erabiliz, A eta B
salgaien, zein A eta B ontzikien bukaerako saldoa kalkulatzea.
176
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 177
FIFO irizpidea erabiliz, ariketaren ebazpenak emaitza edo balioespen hauek

emango ditu:
177
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 178
7.6 IZAKINEN BALIO-NARRIADURA
Ekitaldiaren bukaeran, izakinen geroko balioespena erabiliko da; hau da, honako bi
balio hauek alderatu behar dira:
– Izakin mota bakoitzaren eskuratze-prezioa edo ekoizpen-kostua (EP).

– Izakin mota bakoitzaren balio bihurgarri garbia (BBG).
Konparazio hori egitean, honako hiru egoera izan ditzakegu:
1) EP = BBG. Kasu honetan, enpresaren kontabilitatean ez litzateke deus ere egin

beharko.
2) EP < BBG. Egoera honek balizko mozkin bat islatuko luke, zeren; berez,
merkatua prest baitago enpresari kostaturiko zenbatekoa baino zerbait gehiago
ordaintzeko. Egoera honek ez luke inolako eraginik izango kontabilitatean,
gauzatu gabeko egoera adierazten duelako.
3) EP > BBG. Balio-narriadura hau jaso beharko litzateke. Izakinetan egon
daitezkeen balio-galerak bi motatakoak izan daitezke:
a) Berreskuragarriak. Hitzak dioen bezala, egoera honek adieraziko luke une
jakin batean merkatuak eskaintzen duen balioa kostu-prezioa baino txikiagoa
dela; baina diferentzia negatibo hori alda daitekeenez, balio-galera
berreskuragarritzat hartuko da.
b) Berreskuraezinak. Baldin eta aurreko diferentzia negatiboa berreskuraezina
dela kontsideratzen bada, sortutako galera erregistratzeko, izakinen
aldaketa-kontua erabiliko da.
Balio-narriadura adierazteko, kontu hauek erabiliko dira:
NARRIADURATIK SORTUTAKO GALERAK ETA BESTELAKO

69 ZUZKIDURAK
693 Izakinen narriaduratik sortutako galerak
Produktu bukatuen eta fabrikazio-bidekoen narriaduratik sortutako
6930 galerak
6931 Salgaien narriaduratik sortutako galerak
6932 Lehengaien narriaduratik sortutako galerak
6933 Bestelako hornikuntzen narriaduratik sortutako galerak
HORNIDUREN ETA NARRIADURATIK SORTUTAKO GALEREN
79 SOBERAKINA ETA APLIKAZIOA
178
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 179
793 Izakinen balio-narriaduraren itzultzea

7930 Produktu bukatuen eta fabrikazio-bidekoen balio-narriaduraren itzultzea
7931 Salgaien balio-narriaduraren itzultzea
7932 Lehengaien balio-narriaduraren itzultzea
7933 Bestelako hornikuntzen balio-narriaduraren itzultzea
Adibidea:
ITZA enpresak GERA hornitzaileari erosten dizkio salgaiak. 20X1/01/01ean,

ekitaldiaren hasieran, izakinen saldoak hauek ziren:
Kontu- Unitate-
Kontua Unitateak Zenbatekoa
zk. kostua
300 A salgaiak 2.000 50 100.000
301 B salgaiak 1.000 170 170.000
390 Salgaien balio-narriadura (10.000)
Ekitaldi-itxieran, izakinen kontaketa burutu ostean eta salmenta-prezioen

bilakaera kontuan hartuz, salgaien saldoak honako hauek direla adierazi da:
Kontu- Unitate- Salmenta-

Kontua Unitateak Zenbatekoa
zk. kostua prezioa*
300 A salgaiak 2.500 55 137.500 59 €/u.
301 B salgaiak 1.900 160 304.000 165 €/u.
* Negozioaren jarduera arruntean espero den salmenta-prezioa.
Oharrak:
앫 Aurreikusten da A salgaiak merkaturatzeko gastuak 2 € unitateko direla, hau

da, guztira 5.000 € izango direla.
앫 B salgaiei dagokienez, 500 unitateren salmenta hitzartua dago, unitateko
163 €-an, eta merkaturatze-gastuak 1.000 €-an zenbatetsi dira.
Uste da gainerako 1.400 unitateak 165 €/unitate prezioan salduko direla;
baina merkaturatze-gastuak —ohiko banaketa-gastuez gain (unitateko
2 €)— beste 14.250 €-an zenbatetsi dira, bitartekariaren komisioa ere
kontuan hartu behar baita.
179
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 180
Bi salgaien azterketa bereiziko dugu, zeren eta itxuraz egoera desberdinak

baitituzte. A salgaien kostua garestitu egin da; ez, ordea, B salgaiarena. Salmenta-
prezioan izandako eragina ere kontuan hartu beharko da.
A salgaia:
Eskuratze-prezioa = 137.500 €
BBG = salmenta prezioa – merkaturatze gastuak = 2.500 ⴛ 59 – 2.500 ⴛ 2 =

147.500 – 5.000 = 142.500 €
Salgai horien balio bihurgarri garbia eskuratze-prezioaren gainetik dagoenez, ez

da ezer egin behar.
B salgaia:
a) Hitzartutako salmenta: 500 unitate

Salgaien eskuratze-prezioa = 500 ⴛ 160 = 80.000 €
Salgai horien hitzartutako salmenta-prezioa = 500 ⴛ 163 = 81.500 €
Salmenta kontratu irmo baten bitartez egingo denez, eta kontratuan
hitzartutako prezioak ondasun horien kostua eta kontratua egikaritzeko
beharrezkoak izango diren eta oraindik egin ez diren kostu guztiak estaltzen
dituenez, ez da balio-zuzenketarik egingo.
b) Gainerako B salgaiak: 1.400 unitate

Eskuratze-prezioa = 1.400 ⴛ 160 = 224.000 €
BBG = salmenta-prezioa – merkaturatze-gastuak = 1.400 ⴛ 165 – 4.000 =
231.000 – 17.050 = 213.950 €
Kasu honetan, B salgaien balio bihurgarri garbia eskuratze-prezioaren
azpitik dago, eta diferentziaren kopuruan balio narriadura adierazi behar da:
Balio-narriadura = 224.000 – 213.950 = 10.050 €
Ekitaldi-itxieran, idazpen hauek egin behar dira:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
300 A salgaiak (bukaerakoak) 137.500
180
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 181
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
301 B salgaiak (bukaerakoak) 304.000
301 B salgaiak (hasierakoak) 170.000
Aurreko ekitaldiko balio-narriadura deuseztatu behar da ekitaldiko zuzenketa

adierazi aurretik:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.37 20X1-12-31 AURREKO
EKITALDIKO BALIO-NARRIADURA
DEUSEZTATU
390 Salgaien balio-narriadura 10.000
Izakinen balio-narriaduraren
793 10.000
itzultzea
B salgaietan adierazi behar den balio-zuzenketa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.38 20X1-12-31 B SALGAIEN
BALIO-NARRIADURA
Izakinen narriaduratik sortutako
693 10.050
galerak
390 Salgaien balio-narriadura 10.050
7.7 ONTZIKI ETA BILGARRIEN KONTABILITATE-AZTERKETA
Itzultzeko baldintzarekin jaso eta emandako ontziki eta bilgarrien kontabilitate-

azterketari ekin aurretik, komeni da puntu hauek garbi uztea:
앫 Itzultzeko baldintzarekin jasotako ontzikiak, nahiz eta fisikoki enpresan egon,

ez dira bukaerako izakinen artean kontabilizatuko, juridikoki oraindik ez
181
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 182
baitira bereak. Alderantziz gertatuko da itzultzeko baldintzarekin emandako

ontzikiekin: bukaerako izakinen zenbatekoa kalkulatzeko garaian, kontuan
hartu behar dira ontziki horiek, nahiz eta fisikoki enpresan bertan egon ez.
앫 BEZa: itzultzeko baldintzarekin jaso edo eman diren une berean sortuko da.
7.7.1 ITZULTZEKO BALDINTZAREKIN EMANDAKO ONTZIKIAK
Puntu hau azaltzeko, adibide batean oinarrituko gara:
* Itzultzeko baldintzarekin emandako ontzikien zenbatekoa: 100.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.39 20X1-XX-XX
Bezeroek itzultzeko ontzikiak eta
437 100.000
bilgarriak
477 16.000
BEZa
Abiapuntua hori izanik, hiru aukera egon daitezke:
a) Denak itzuli
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.40 20X1-XX-XX
437 100.000
bilgarriak
477 16.000
BEZa
182
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 183
b) Denak saldu
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.41 20X1-XX-XX
437 100.000
bilgarriak
c) Guztiak hautsi
c.1) Erantzukizuna bezeroarena (enpresarentzat salmenta)
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.42 20X1-XX-XX
437 100.000
bilgarriak
778 Ezohiko sarrerak
c.2) Erantzukizuna enpresarena
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.43 20X1-XX-XX
437 100.000
bilgarriak
477 16.000
BEZa
Erantzukizuna enpresarena bada, hautsitako ontzikiek sortutako galera

jasotzeko, ontziki-izakinen aldaketen kontua (612) erabiliko da; izan ere, itzultzeko
baldintzarekin emandako ontziki horiek hausteak bukaerako izakinak gutxiago
izatea eragingo luke, eta, hasierako izakin kopurua bera izanik, aipaturiko kontuaren
saldoa zordunagoa bihurtuko luke.
183
07_konta_QX6 11/3/09 15:33 Page 184
7.7.2 ITZULTZEKO BALDINTZAREKIN JASOTAKO ONTZIKIAK
Aurreko kasuan bezala, adibide batean oinarrituko gara puntu hau azaltzeko:
100.000 €-ko balioa duten ontzikiak itzultzeko baldintzarekin jaso dira.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.44 20X1-XX-XX
Hornitzaileei itzultzeko ontzikiak
406 100.000
eta bilgarriak
Abiapuntua hori izanik, hiru aukera egon daitezke:
a) Denak itzultzea
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.45 20X1-XX-XX
406 100.000
eta bilgarriak
b) Hornitzaileari guztiak erosi
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.46 20X1-XX-XX
406 100.000
eta bilgarriak
184
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 185
c) Guztiak hautsi
c.1) Erantzukizuna hornitzailearena.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.47 20X1-XX-XX
406 100.000
eta bilgarriak
c.2) Erantzukizuna enpresarena
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.48 20X1-XX-XX
406 100.000
eta bilgarriak
Itzultzeko baldintzarekin jaso diren ontzikiak hautsiko balira eta horren

erantzukizuna enpresarena izango balitz, mota horretako izakinen bukaerako
zenbatekoa kalkulatzeko garaian, hautsitako ontzikiak ez dira kontuan hartuko; izan
ere, multzo horretan sartzeko, ezinbestekoa da erabilgarria izatea.
7.8 IZAKINEN BALIOESPENERAKO ZENBAIT KONTZEPTURI

BURUZKO HAUSNARKETA
Izakinen balioespena behar bezala bideratzeko, besteak beste, puntu hauek

kontuan hartzea gomendatzen da:
1. Bukaerako izakinak. Izakinak balioesteko aukeratu den sistema edozein

delarik ere, urte-amaieran geldituko den ale kopurua beti bera izango da
kasu guztietan; aldatzen den edo alda daitekeen aldagai bakarra ale
bakoitzari aplikatu beharreko kostu-prezioa da.
185
07_konta_QX6 11/3/09 15:34 Page 186
2. Izakinak. Biltegiko fitxan itzulketa bat erregistratzeko, honako arau orokor

hau beteko da: jatorrizko eragiketa kokatu den leku berean kokatuko da,
baina zeinu negatiboarekin.
Erosketa-itzulketa sarreren zutabean kokatuko da, zeinu negatiboarekin; eta
salmenten itzulketa, irteeren zutabean, zeinu negatiboarekin.
3. Deskontuak. Berez, erosketa-prezioan egiten diren deskontu guztiek
eskuratze-prezio horren zenbatekoa txikiagotu egingo dute. Dakigunez,
deskontuak fakturaren barnean edo fakturaz kanpo joan daitezke. Horiek
eragin hau izango dute biltegiko fitxan:
3.1) Fakturaren barneko deskontuak: zuzenean eskuratze-prezioa
txikiagotuko dute.
3.2) Fakturaz kanpoko deskontuak: erosketa egin, faktura sortu eta
deskontua lortu bitartean denbora bat igaro bada, biltegiko fitxan
honako moldaketa hauek egin behar dira:
왘 Lehendabizi, deskontua sorrarazi duen jatorrizko eragiketa zein den
jakinik, hura guztiz deuseztatu behar da.
왘 Eragiketa berriaren sarrera egin behar da, deskontu guztiak kontuan
hartuz.
Adibidea:
20X1/3/22: 1.000 salgai aleen kredituzko erosketa. Aleko prezioa 100 €.
20X1/4/15: % 10eko aparteko deskontua.
DATA ALEAK PREZIOA ZENBATEKOA
20X1/3/22 1.000 100 100.000
20X1/4/15 1.000 90 90.000
186
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 187
DESKONTUA: 20X1/4/15 10.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
7.49 20X1-XX-XX
606 ordaintzeagatik
Erosketen itzulketak eta antzeko 100.000
608 eragiketak
609 Erosketen gaineko “rappel”ak
Nolanahi ere, sistema honek baditu eragozpenak ere:

앫 Zenbait kasutan, oso zaila izan daiteke deskontua sorrarazi duen
jatorrizko eragiketa identifikatzea. Zailtasun hori areagotu egin ohi da
baldin eta urtean zehar eginiko eragiketa guztiengatik aparteko
deskontua lortzen bada.
앫 Baldin eta sorrarazi duen jatorrizko eragiketa aurreko ekitaldi
ekonomikokoa bada, deus ere ez egitea gomendatzen da.
4. Doan jasotako izakinak:

Ondasun hauek biltegiko fitxan islatzeko garaian, bi aukera daude:
앫 Biltegiko fitxako sarreren ataleko aleen zutabean doan jaso den ale
kopurua erregistratzea, eta bakoitzari dagokion erosketa-prezioa 0 dela
adieraztea. Ondasunak inolako kosturik gabe jaso izana izango litzateke
irizpide horren arrazoia. Dakigunez, prozedura horren bitartez sor
daitekeen emaitza osoa doan jaso izan diren aleen besterentze-data iritsi
arte geroratzen da.
앫 Biltegiko fitxako sarreren ataleko aleen zutabean doan jaso den ale
kopurua erregistratzea, eta, hala, bakoitzari dagokion balioa bat etorriko
da une horretako ale bakoitzaren erosketa-prezio edo salmenta-
prezioarekin. Dakigunez, prozedura horren bitartez, emaitzaren
erregistroa bi fasetan bereizten da:
a) Doan jaso den urtea: doan jaso diren ale guztien salmenta-balio edo
erosketa-prezioagatiko emaitza jasoko du.
b) Besterentze-urtea: salmenta-prezioaren eta erosketa-prezioaren
arteko emaitza jasoko du.
187
07_konta_QX6 5/3/09 11:39 Page 188
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 189
Kobrantza-
eskubideak 8
1 SARRERA
2 KONTZEPTUA ETA SAILKAPENA
3 BEZEROAK ETA BESTE ZENBAIT KOBRANTZA-ESKUBIDE

3.1 Kontzeptua eta mugimenduak
3.2 Kontuak
3.3 Bezeroen aurrerakina
4 KOBRATZEKO MERKATARITZA-EFEKTUAK
4.1 Efektu aktiboen kobrantza-kudeaketa
4.2 Efektu aktiboen merkataritza-deskontua
4.3 Merkataritza-efektu ordaindu gabeen adierazpen kontablea
5 KOBRANTZA DUDAGARRIKO HARTZEKOAK

5.1 Kobrantzarekiko inolako itxaropenik ez izatea
5.2 Kobrantzarekiko itxaropena izatea
6 IBILGETUA BESTERENTZEAGATIKO KOBRANTZA-ESKUBIDEAK
7 SARREREN ALDIZKAKOTASUNA EDO PERIODIFIKAZIOA

08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 190
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 191
8
Kobrantza-eskubideak
8.1 SARRERA
Gai honetan zehar enpresaren jarduera-eragiketek sorrarazitako kobrantza-

eskubideak ikusiko dira.
8.2 KONTZEPTUA ETA SAILKAPENA
Kobrantza-kontuen sailkapena honako irizpide hauetan oinarritzen da:
a) Hartzekoaren jatorriaren arabera:

a. Ohikoak
i. Bezeroak. Enpresaren ohiko jarduera osatzen duten zerbitzuen edo
ondasunen erosleei eskainitako kredituak.
ii. Zordunak. Enpresaren ohiz kanpoko jarduerengatiko zerbitzu edo
ondasunen beste zenbait erosleri eskainitako kredituak.
iii. Enpresako pertsonalari eskainitako kredituak.
iv. Administrazio publikoak. Erakunde publikoen aurrean enpresak dituen
hartzekoak.
v. Finantza-kapitalek eragindako hartzekoak.
b. Ezohikoak
i. Ibilgetua besterentzeagatiko kobrantza-eskubideak
ii. Fidantzak eta gordailuak
iii. Finantza-inbertsioak
b) Mugaegunaren arabera:
a. Epe laburreko hartzekoak. Kobrantza-epea, gehienez ere, urtebetekoa denean.
b. Epe luzeko hartzekoak. Kobrantza-epea urtebetekoa baino luzeagoa denean.
c) Enpresak beste zenbait pertsona fisiko edo juridikorekiko duen loturaren
arabera:
191
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 192
a. Taldeko enpresekiko hartzekoak.

b. Enpresa elkartuekiko hartzekoak.
c. Beste zenbait hartzeko.
d) Kobrantza gauzatuko den monetaren arabera:
a. Atzerri-monetako kobrantza-kontuak.
b. Eurotan dauden kobrantza-kontuak.
e) Eragiketak oinarritzat erabiltzen duen dokumentuaren arabera:
a. Faktura edo antzeko dokumentuetan gauzatutako hartzekoak.
b. Balore-tituluetan gauzatutako hartzekoak.
Aurreko puntu batean adierazi den bezala, enpresaren jarduera normalak

eraginda enpresaren alde sortu ohi diren kobrantza-eskubideak Kontabilitate Plan
Orokorreko laugarren taldeko azpitalde hauek erabiliz jasoko dira:
43 BEZEROAK
44 HAINBAT ZORDUN
46 PERTSONALA
47 ADMINISTRAZIO PUBLIKOAK
48 PERIODIFIKATZEAGATIKO DOIKUNTZAK
Nolanahi ere, aipatutako kobrantza-kontuen kontzeptua Kontabilitate Plan

Orokorreko 4. taldeko zordunetan jasotakoa baino zabalagoa da; izan ere, besteak
beste, eragiketa hauek ere hartzen ditu:
a) Norberaren zein hirugarren baten finantza-kapitalak lortzeko edo emateko

garaian sortutako kobrantza-eskubideak.
b) Finantza-aktiboen salmentagatik sor daitezkeen kobrantza-eskubideak.
c) Enpresek emandako edozein motatako maileguak, betiere zerbitzuak edo
ondasunak besterentzean oinarritzen ez direnak.
d) Interesak direla-eta sortutako kobrantza-kontuak.
e) Ibilgetuko ondasunekin erlazionaturiko hartzekoak.
Aurreko pasartean jasotako kobrantza-eskubideak 2. eta 5. taldeko finantza-

kontuetan agertuko dira:
LOTURADUN ALDERDIETAN EGINDAKO EPE LUZEKO FINANTZA-

24 INBERTSIOAK
25 EPE LUZEKO BESTELAKO FINANTZA-INBERTSIOAK
192
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 193
26 EPE LUZERA ERATUTAKO FIDANTZA ETA GORDAILUAK

LOTURADUN ALDERDIETAN EGINDAKO EPE LABURREKO FINANTZA-
53 INBERTSIOAK
54 EPE LABURREKO BESTELAKO FINANTZA-INBERTSIOAK
55 BESTELAKO KONTU EZ-BANKARIOAK
EPE LABURRERA HARTUTAKO ETA ERATUTAKO FIDANTZA ETA
56 GORDAILUAK ETA PERIODIFIKATZEKO DOIKUNTZAK
26 eta 56 azpitaldeak hurrengo gaian landuko dira, eta 24, 25, 53 eta 54
azpitaldeak, berriz, 12. gaian.
8.3 BEZEROAK ETA BESTE ZENBAIT KOBRANTZA-ESKUBIDE
8.3.1 KONTZEPTUA ETA MUGIMENDUAK
Salgaien eta hirugarren taldeko beste ondasunen erosleekiko hartzekoak, baita

enpresak emandako zerbitzuen erabiltzaileekiko hartzekoak ere, baldin eta horiek
osatzen badute enpresaren jarduera nagusia.
Bere baloraziorako kontuan hartuko dira, besteak beste, 9. edo 8. balorazio-

arauak ETEen kasuan:
...kostuaren arabera baloratuko dira hasieran. Kostua izango da

emandako kontraprestazioaren arrazoizko balioa, zuzenean egotz
daitezkeen transakzio-kostuak gehituta; hala ere, transakzio-kostu
horiek galdu-irabazien kontuan erregistratu ahal izango dira
hasierako kontabilizazioa egiten denean.
Aurreko paragrafoan adierazitakoaz gain, diru-fluxuak ez
eguneratzeak garrantzirik ez duenean, balio nominalaren arabera
baloratu ahal izango dira merkataritza-eragiketetan egindako
hartzekoak, urtebeteko edo gutxiagoko epemuga dutenean eta
kontratuzko interes-tasarik ez dutenean, eta, halaber, pertsonalari
emandako aurrerakinak eta kredituak, fidantzak, kobratzeko
dibidenduak eta ondare-tresnei buruz galdatutako ordainketak,
epe laburrean kobratzekoak direnean.
193
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 194
Adibidea:
20X1/03/29an, 100.000 €-ko kredituzko salmenta egin da (BEZa barne).
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.1 20X1-03-29
477 13.793
BEZa
8.3.2 KONTUAK
Bezeroekiko sortutako kobrantza-eskubideak erregistratzeko, kontu hauek erabiliko

dira:
430 Bezeroak
431 Bezeroak, kobratzeko merkataritza-efektuak
432 Bezeroak, «factoring» eragiketak
433 Bezeroak, taldeko enpresak
434 Bezeroak, enpresa elkartuak
435 Bezeroak, bestelako loturadun alderdiak
436 Kobrantza dudagarriko bezeroak
437 Bezeroek itzultzeko ontzikiak eta bilgarriak
438 Bezeroek emandako aurrerakinak
Bezeroen izaera zehatza ez duten zerbitzu-erosleekiko kredituak

erregistratzeko, kontu hauek aurreikusi dira:
440 Zordunak
441 Zordunak, kobratzeko merkataritza-efektuak
446 Kobrantza dudagarriko zordunak
449 Baterako eragiketengatiko zordunak
194
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 195
8.3.3 BEZEROEN AURRERAKINA
Kontzeptu honen bitartez jasoko da bezeroak enpresari egin ohi dion salmenta
gauzatu aurretiko aurrerakina. Diru-aurreratze horren zergatia honako hau izan
daiteke:
앫 Etorkizuneko hornikuntza ziurtatzea; batez ere, enpresak gorabehera

handiak izan ohi dituzten produktuak ekoizten dituenean.
앫 Eskaintza handia duten produktuen kasuan, etorkizuneko salmenta bermatu
edo ziurtasun gehiago izatearren.
Nolanahi ere, bezero batengandik jasotzen den aurrerakina erregistratzeko

garaian, balio erantsiaren gaineko zergarekiko honako hau jakin behar du: baldin
eta bezeroari gero egingo zaion salmentak BEZa badarama, salmenta hori dela-eta
egiten diren aurrerakin guztiek ere BEZa eramango dute.
Adibidez:
20X1eko martxoaren 26an, 100.000 € jaso dira (BEZa barne) bezero baten
eskutik. Salmenta, 500.000 €-koa, apirilaren 5ean egin da (BEZa kanpo).
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.2 20X1-03-26
438 Bezeroek emandako aurrerakinak 86.207
477 13.793
BEZa
572 100.000
ageriko k/k, euroak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.3 20X1-03-26
438 Bezeroek emandako aurrerakinak 86.207
477 Ogasun Publikoa, jasanarazitako 66.207

BEZa
195
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 196
8.4 KOBRATZEKO MERKATARITZA-EFEKTUAK
8.4.1 EFEKTU AKTIBOEN KOBRANTZA-KUDEAKETA
Hirugarren taldean kokaturiko ondasun baten salmentagatik edo ohikoak diren

zerbitzuak emateagatik enpresaren alde sortutako kobrantza-eskubidea bezeroak
onartutako merkataritza-efektu batean gauzatuta egon daiteke.
Merkataritza-efektu horrekin aukera hauek izan daitezke:
a) Efektuaren mugaeguna iritsi arte itxaron, eta ahal bada kobratu.

b) Mugaeguna iritsi aurretik deskontatu, hots, erakunde finantzarioen bitartez
aurrez kobratu.
c) Endosatu. Prozesu honen bitartez, onartu den letra ordainketa-tresna gisa
erabiliko da, hau da, kontabilitatearen ikuspegitik, letra bat endosatzean
endosu-emailearen ondaretik aterako da, beste aktibo baten truke edo zor
bat kitatzeko.
d) Factoring-enpresa bati utzi. Enpresa berezi horiekin sinatzen den
kontratuaren bitartez, eta aldez aurretik hitzartutako komisio baten truke,
letraren kobrantza bermatuko da.
e) Kobrantza kudeatzeko eman. Onartu den letra enpresa baten esku uzten da
(oro har, finantza-erakunde baten esku), mugaeguna iristean hura
kobratzeaz arduratu dadin. Zerbitzu hori eskaintzearen truke komisio bat
kobratuko du.
8.4.2 EFEKTU AKTIBOEN MERKATARITZA-DESKONTUA
Aurreko puntuan aipatu den bezala, merkataritza-efektua deskontatu egin daiteke.

Prozesu horretan, hiru fase bereiz daitezke. Hona hemen prozesu bakoitzaren
esanahia:
1. fasea: kobrantza-eskubidearen sorrera eta merkataritza-efektuaren

onespena. Hirugarren taldean kokaturiko ondasunak besterentzearen truke edo
zerbitzuak eskaintzeagatik, bezero baten aurrean kobrantza-eskubidea sortu da.
Kobrantza-eskubide hori bezeroak onartutako merkataritza-efektu batean gauzatuta
dago.
196
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 197
2. fasea: merkataritza-efektu edo kanbio-letraren deskontua. Aurreko fasean

sortutako merkataritza-efektuaren mugaeguna iritsi aurretik kanbio-letra finantza-
edo kreditu-erakunde bati eman zaio, horrek enpresari dirua aurreratu diezaion.
3. fasea: kanbio-letraren mugaeguna. Data hori iristean, kreditu-erakundeak

bezeroarengandik jasoko du aldez aurretik deskontatu den letraren balio nominala.
Hori bete ezean (bezeroak ordainduko ez balu), kreditu-erakundeak enpresari
itzuliko lioke letra. Enpresak, orduan, letraren balio nominalaz gain itzultze-gastuak
ere ordaindu beharko lizkioke kreditu-erakundeari.
Adibidez:
20X1/03/29an, 100.000 €-ko kredituzko salmenta egin da (BEZa barne). Data

berean, hartzekoaren zenbateko bereko letra bat onartu du bezeroak.
20X1/04/01ean, letra hori deskontatu egin da, eta honako gastu hauek sortu
dira: interesak 3.000 € eta komisioa 2.000 €.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.4 20X1-03-29
477 13.793
BEZa
197
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 198
8.5 20X1-03-29
4310 Zorroko merkataritza-efektuak 100.000
8.6 20X1-04-01
Deskontatutako efektuengatiko
5208 100.000
zorrak
Pasibo finantzario moduan
664 kontabilizatutako akzio edo 3.000
partaidetzen dibidenduak
669 Bestelako gastu finantzarioak 2.000
572 95.000
ageriko k/k, euroak
8.7 20X1-04-01
Deskontatutako merkataritza-
4311 100.000
efektuak
(4311) eta (5208) kontuak beti batera agertuko dira, eta bien balioa edo
zenbatekoa beti bera izango da.
Deskontatu den letraren mugaeguna iristean, bi egoera izan daitezke:
a. kasua: bezeroak ordaindu egin du.
b. kasua: bezeroak ez du ordaindu. Enpresak hasieran deskontatu zen letraren

balio nominala osorik itzuli beharko dio kreditu-erakundeari, zenbateko horri
itzulketa-gastuak gehituta, kasu honetan 2.500 €.
a) kasua:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.8 20X1-05-29 A)
4311 100.000
efektuak
5208 100.000
zorrak
198
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 199
b) kasua:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.9 20X1-05-29 B)
4311 100.000
efektuak
Merkataritza-efektu
4315 100.000
ordaindugabeak
20X1-05-29 B)
5208 100.000
zorrak
669 Bestelako gastu finantzarioak 2.500
572 102.500
ageriko k/k, euroak
Idazpenetan jaso den bezala, merkataritza-efektuak deskontatzean, beti bi kontu

hauek sortuko dira:
앫 (5208) Deskontatutako efektuengatiko zorrak

앫 (4311) Deskontatutako merkataritza-efektuak
Bi kontu horien zenbatekoak beti berdinak izango dira, eta bien iraupena beti
honako hau izango da: letra deskontatu den unetik hasi eta mugaeguna iritsi
artekoa.
Mugaeguna iristean, bi aukera izan daitezke:
1) Bezeroak aurre egitea: kasu horretan, (5208) eta (4311) kontuak bata
bestearekin konpentsatuko dira.
2) Bezeroak ez dio aurre egiten edo letra itzultzen du: bi idazpen egin beharko
dira egoera hori behar bezala jasotzeko:
앫 Batetik, kreditu-erakundeari itzuli egin beharko zaio bere garaian
aurreratutako zenbateko nominala [(5208) kontuan jasota dagoena],
zenbateko horri enpresaren kargura joango den itzultze-gastuak gehituta.
앫 Bestetik, bere garaian deskontatu zen, mugaeguneratu den eta ordaindu
ez den letraren egoera berria islatu beharko da. Hau da, itzuli den
neurrian ordaindugabekotzat hartuko da.
199
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 200
Aurreko adibideko azkeneko kasua oinarritzat hartuz, non bezeroak bere garaian
deskontatutako letra itzuli egin baitu, bezeroarekin harremanetan jarri ondoren
horrek beste letra bat onartu du. Letra berri horrek balio nominal hau izango du:
aurreko letraren balio nominala gehi itzultze-gastuak. Eragiketa hori 20X1/05/30ean
gertatu dela joko da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.10 20X1-05-30
Merkataritza-efektu
4315 100.000
ordaindugabeak
769 Bestelako sarrera finantzarioak 2.500
Beste letra horrekin enpresak edozein erabaki har dezake: mugaeguna iritsi arte
itxaron eta kobratu, deskontatu, kobrantza kudeatzeko eman, factoring-enpresa bati
utzi.
8.4.3 MERKATARITZA-EFEKTU ORDAINDUGABEEN KONTABILITATE -

ADIERAZPENA
Aurreko puntuan ikusi den bezala, mugaeguneratu den kanbio-letra ez ordaintzeak

(4315) Ordaindu gabeko merkataritza-efektua kontua sortzen du.
Hasieran bezeroak ordaindu ez arren, letra hori kobratzeko benetan zer aukera
dagoen aztertu beharko litzateke. Azterketa horren arabera, hiru egoera hauek sor
daitezke:
a) Bezeroarekin berriro ere harremanetan jarri ondoren, horrek beste letra bat
onar dezake.
b) Bezeroaren finantza-egoera dela eta, letra kobratuko den arrazoizko
zalantzak izatea. Kasu horretan, zuhurtasun-printzipioak dioenari jarraitu
beharko litzaioke. Hau da, kobratu gabe dagoen zenbatekoa ez kobratzeko
arriskua dagoenez, kontabilitate-ikuspuntutik sor daitekeen balio-galerari
aurre egingo litzaioke horniduren bitartez.
c) Bezeroaren finantza-egoera berezia dela eta, letra kobratzeko inolako
itxaropenik ez izatea. Kasu horretan, zenbateko guztia galdutzat joko da, eta,
200
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 201
galera hori islatzeko, (650) Merkataritza-hartzeko kobraezinen galerak

kontua erabiliko da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.11 20X1-06-15
Merkataitza-hartzeko kobraezinen
650 100.000
galerak
8.5 KOBRANTZA DUDAGARRIKO HARTZEKOAK
Ekitaldian zehar edo urtearen bukaerara iristean gauzatzeke edo kobratzeke

dauden kobrantza-eskubideekiko arrazoizko zalantzak sortzen badira, zenbait
konponketa egin beharko dira kontabilitatearen ikuspegitik.
Bi egoera hauek bereiz daitezke:
8.5.1 KOBRANTZAREKIKO INOLAKO ITXAROPENIK EZ IZATEA
Merkataritza-hartzekoak badira (43 eta 44 azpitaldeetan kokaturikoak), 650

Merkataritza-hartzeko kobraezinen galerak kontua erabiliko da sortutako galera
jasotzeko.
Adibidez:
1.000 €-ko salgaien salmenta egiten da, eta mementoz kobratu gabe geratu da:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.12 20X2-XX-XX
477 BEZa 160
430 Bezeroak 1.160
앫 Aurreko eragiketan sortutako kobrantza-eskubide osoa galdutzat joko da.
201
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 202
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.13 20X2-XX-XX
430 Bezeroak 1.160
650 1.160
galerak
OHARRA: BEZaren araudiaren arabera, BEZa sorrarazi duen eragiketa ezin

kobratuzkoa dela frogatzen bada, BEZaren zenbateko osoa berreskuragarria
izango da. Zenbateko hori, Ogasun Publikotik kobratutakoan, sarrera gisa
erregistratuko da.
앫 Hartzeko ez-komertzialen kasuan, edo ohiko eragiketetatik kanpo sortutako

hartzekoen kasuan, (24, 25, 53 eta 54 azpitaldeetako hartzekoen kasuan),
sortutako galerak jasotzeko, (667) Hartzeko ez-komertzialen galerak kontua
erabiliko dugu.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.14 20X2-XX-XX
Ibilgetua besterentzeagatiko epe
543 2.750
laburreko hartzekoak
667 Hartzeko ez-komertzialen galerak 2.750
8.5.2 KOBRATZEKO ITXAROPENA IZATEA
Kontabilitate-plan orokorrak dioen bezala, ekitaldi-itxieran behintzat egin beharreko

balio-zuzenketak egingo dira, objektiboki ikusten denean aktibo finantzario baten
balioa narriatu egin dela.
(490) Merkataritza-eragiketengatiko hartzekoen balio-narriadura
Trafiko-eragiketetatik sortutako hartzekoak ezin kobratuzkotzat jotzen direnean

narriaduragatik egiten diren balio-zuzenketen zenbatekoa.
Honelakoa izango da kontuaren mugimendua, enpresak aukeratutako

sistemaren arabera:
202
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 203
1. Zenbatespen globala egiten badu, hau da, ekitaldi-amaieran bezero eta

zordunen saldoetan dauden kobraezin guztien zenbatespen orokorra egiten
badu (kontuan izanda, betiere, sistema hori aplikatu ahal izateko, saldo
kobraezin horietako bakoitzaren zenbatekoak garrantzi txikikoa izan behar
duela):
a) Ekitaldi-amaieran abonatuko da, zenbateko zenbatetsiarekin, 694
Merkataritza-eragiketetako hartzekoen narriaduratik sortutako galerak
kontuan zordunduta.
b) Era berean, ekitaldi-amaieran zordunduko da, aurreko ekitaldiaren amaieran
egindako zuzenketarekin, 794 Merkataritza-eragiketetako hartzekoen balio-
narriaduraren itzultzea kontuan abonatuta.
2. Zenbatespena banaka egiten badu, hau da, bezero eta zordun bakoitzaren
saldoen segimendua eginda kalkulatzen badu narriaduraren zenbatekoa:
a) Ekitaldian zehar abonatuko da, galeraren zenbatekoa zenbatetsi ahala, 694
Merkataritza-eragiketetako hartzekoen narriaduratik sortutako galerak
kontuan zordunduta.
b) Narriaduragatiko balio-zuzenketa bezero eta zordunen saldoei baja eman
ahala zordunduko da, edo geroko gertaera batengatik galera murrizten bada,
794 Merkataritza-eragiketetako hartzekoen balio-narriaduraren itzultzea
kontuan abonatuta.
Bi sistema horiek aldi berean erabil daitezke.
앫 Zenbatekoa:
Aukeratu den edozein sistematan, kontabilitatean islatutako kobrantza-
eskubidearen eta benetan kobratuko den zenbatekoaren arteko diferentzia estali
beharko luke balio-narriadurak
앩 Zenbatespen global edo osoa: ekitaldiaren bukaerako kobrantza-eskubide
metatuen gain ehuneko bat ezarri ohi da.
앩 Banakako zenbatespena: kobrantza-eskubide bakoitza bakarka aztertuko da.
앫 Zuzkiduraren unea:
앩 Zenbatespen global edo osoa: ekitaldiaren itxieran.
앩 Banakako zenbatespena: edozein unetan.
앫 Balio-narriaduraren iraupena:
앩 Zenbatespen global edo osoa: gehienez eta gutxienez urte bakar bat.
앩 Banakako zenbatespena: ez du aurreikusitako bizitzarik.
203
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 204
Adibidea:
20X1/06/06. Enpresa batek zordun baten (Y bezeroaren) kaudimengabezia 800.000

€-an (BEZa kanpo) balioetsi du. Haren saldoa kobrantza dudagarrikoa dela jo du,
eta, beraz, dagokion balio-narriadura zuzkitu da. Horretarako, banakako sistema
erabili da.
20X1/12/31. Ekitaldiaren itxieran, bezeroen saldoen gaineko % 1,5eko balio-

narriadura global bat sortu da (bezeroen saldoa 86.000.000 € da X-12-31n).
20X2/6/6. 500.000 €-ko saldoa galdutzat emanez, Y zordunak balio-narriadura

irmoa du, eta gainerako zenbatekoa likidoan kobratzea lortu du.
20X2/XX/XX. Urte honetan, bezeroen balio-narriadura irmoak aurreko urtean

zuzkitutakoak baino handiagoak izan dira —hain zuzen, 1.450.000 €—, eta zuzenki
erregistratu dira, balio-narriaduraren kontuak inolako mugimendurik jasan gabe.
20X1/12/31. Urteko balio-narriadura berri bat zuzkitu da. Zenbatekoa, zordunen

saldoa 92.000.000 € izanik, saldoaren % 1,8 dela zenbatesten da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.15 20X1-06-06
Bezeroak, bestelako loturadun
435 800.000
alderdiak
8.16 20X1-06-06
Merkataritza-eragiketetako
694 hartzekoen narriaduratik sortutako 800.000
galerak
Merkataritza-hartzekoen balio-
490 800.000
narriadura
8.17 20X1-12-31
694 hartzekoen narriaduratik sortutako 1.290.000
galerak
490 1.290.000
narriadura
204
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 205
(jarraipena)
8.18 20X2-06-06
Bezeroak, bestelako loturadun
435 800.000
alderdiak
650 500.000
galerak
572 300.000
ageriko k/k, euroak
8.19 20X2-06-06
490 800.000
narriadura
794 hartzekoen balio-narriaduraren 800.000
itzultzea
8.20 20X2-XX-XX
650 1.290.000
galerak
430 Bezeroak 1.290.000
8.21 20X2-12-31
490 1.290.000
narriadura
794 hartzekoen balio-narriaduraren 1.290.000
itzultzea
8.22 20X2-12-31
694 hartzekoen narriaduratik sortutako 1.656.000
galerak
490 1.656.000
narriadura
8.6 IBILGETUA BESTERENTZEAGATIKO KOBRANTZA-

ESKUBIDEAK
Ibilgetuko ondasunak besterentzean sortutako kobrantza-eskubideak jasoko ditu.
205
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 206
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.23 Ibilgetua besterentzeagatiko epe
543 laburreko hartzekoak
253 luzeko hartzekoak
a) Kontuak:
Besteak beste, nagusiki mota honetako kobrantza-eskubideak jasotzeko,
honako kontu hauek erabiliko dira:
b) Balorazioa:
Kobrantza-eskubide guztiek balorazio bera dute; beraz, orain arte ikusitakoaren
arabera kontabilizatu beharko dira.
c) Adibidea:
Demagun 100.000 € kostatu den makina berri bat 80.000 €-an saldu dela
erabiltzen hasi baino lehen, baldintza hauetan:
앫 Salmenta-data: 20X1-07-01
앫 Kobrantza-data: 20X2-04-01
앫 Kobrantza geroratzeagatiko interesak: 9.000 €
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.24 20X1-07-01
Ibilgetu materialetik sortutako
671 20.000
galerak
477 12.800
BEZa
543 92.800
8.25 20X1-12-31
762 Hartzekoen sarrerak 6.000
543 6.000
8.26 20X2-04-01
762 Hartzekoen sarrerak 3.000
543 3.000
206
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 207
(jarraipena)
8.27 20X2-04-01
543 101.800
572 101.800
ageriko k/k, euroak
8.7 SARREREN ALDIZKAKOTASUNA EDO PERIODIFIKAZIOA
Sortzapen-printzipioak dioena kontuan hartuz, ekitaldiko sarrerak korronte

ekonomikoaren arabera erregistratuko dira, eragiketa horien finantza-korrontea alde
batera utziz. Baldin eta ekitaldian zehar hurrengo ekitaldian edo ekitaldietan eragin
ekonomikoa izan dezakeen eragiketaren bat erregistratu bada, eta irizpide
ekonomikoen arabera behar bezalako banaketarik egin ez bada, dagokion
doikuntza egin beharko da.
20X1-09-01. Hurrengo sei hilabeteetan eskainiko duen zerbitzuaren truke

6.000 € kobratu ditu, BEZa kanpo.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.28 20X1-09-01
477 960
BEZa
572 6.960
ageriko k/k, euroak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.29 20X1-12-31
485 Sarrera aurreratuak 2.000
Oharra: idazpen honen bitartez, 20X1 urteari ekonomikoki dagokion sarrera

egotziko litzaioke, hots, 4.000 €.
207
08_konta_QX6 5/3/09 15:01 Page 208
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
8.30 20X2-02-28
485 Sarrera aurreratuak 2.000
Oharra: idazpen honen bitartez, 20X2 urteari ekonomikoki dagokion sarrera

208
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 209
Ordainketa-
obligazioak 9
1 SARRERA
2 KONTZEPTUA
3 SAILKAPENA
4 HORNITZAILEAK ETA BESTE ZENBAIT ORDAINKETA-OBLIGAZIO
4.1 Kontzeptua eta balorazioa
4.2 Kontuak
4.3 Hornitzaileei emandako aurrerakina
5 BALIO NOMINALARI ERANTSITAKO INTERESA
6 EKITALDIAREN BUKAERAKO TRAFIKO-ERAGIKETAGATIKO ZORRAK ETA

GASTUEN ERREGULARIZAZIO ETA DOIKUNTZAK
6.1 Formalizatu gabeko eragiketen erregistroa
6.2 Kontuen birsailkapena
6.3 Gastuen aldizkakotasuna edo periodifikatzea
7 KREDITU-TXARTELEKIN EGINDAKO ORDAINKETAK
8 ZORDUNKETA-TXARTELEKIN EGINDAKO ORDAINKETAK
9 HARTUTAKO MAILEGUAK
9.1 Kontzeptua eta kontabilizazioa
9.2 Gastu-motak. Kontabilizazioa
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 210
10 IBILGETUA EROSTEAGATIKO HARTZEKODUNAK
11 FIDANTZAK ETA GORDAILUAK

09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 211
9
Ordainketa-obligazioak
9.1 SARRERA
Gai honetan, enpresaren ohiko eta ezohiko jarduerak eragindako eragiketek

sorrarazitako ordainketa-obligazioak ikusiko dira.
9.2 KONTZEPTUA
Hirugarren batek utzitako edo galdatutako baliabide finantzarioak, zorrak edo eska
daitezkeen pasiboak “Hartzekodun” izenarekin ezagutzen dira kontabilitatean.
Horien galdagarritasunaren arabera, epe laburrekoak dira 12 hilabete baino

gutxiagoko epea dutenak. 4. eta 5. taldeetan erregistratu behar dira.
9.1 irudia
211
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 212
9.3 SAILKAPENA
Ordainketa-kontuen sailkapena irizpide hauetan oinarritzen da:
a) Zorraren jatorriaren arabera

a.1. Hornitzaileak. Enpresaren ohiko jarduera osatzen duten zerbitzuen edo
ondasunen saltzaileekin dituen zorrak.
a.2. Hartzekodunak. Zerbitzu eta ondasunen banatzaileekiko ordainketa-
obligazioak, enpresaren ezohiko jarduerengatik.
a.3. Enpresako pertsonalarekiko zorrak.
a.4. Administrazio publikoak. Enpresak erakunde publikoekin dituen zorrak.
a.5. Finantza-kapitalek eragindako zorrak.
b) Mugaegunaren arabera
b.1. Epe laburreko zorrak. Ordainketa-epea, gehienez ere, urtebetekoa denean.
b.2. Epe luzeko zorrak. Ordainketa-epea urtebetekoa baino luzeagoa denean.
c) Enpresak beste pertsona fisiko edo juridiko batzuekin duen loturagatik
c.1. Taldeko enpresekiko zorrak.
c.2. Enpresa elkartuekiko zorrak.
c.3. Beste zenbait zor.
d) Ordainketa gauzatuko den monetaren arabera
d.1. Atzerri-monetako ordainketa-kontuak.
d.2. Eurotan dauden ordainketa-kontuak.
e) Eragiketak oinarritzat erabiltzen duen dokumentuaren arabera
e.1. Faktura edo antzeko dokumentuetan adierazitako zorrak.
e.2. Balore-tituluetan adierazitako zorrak.
Aurreko puntu batean adierazi den bezala, enpresaren jarduera normalak

eraginda, enpresaren aurka sortu ohi diren ordainketa-obligazioak Kontabilitate
Plan Orokorreko laugarren taldeko azpitalde hauek erabiliz jasoko dira:
40 HORNITZAILEAK
41 HAINBAT HARTZEKODUN
46 PERTSONALA
47 ADMINISTRAZIO PUBLIKOA
48 PERIODIFIKATZEAGATIKO DOIKUNTZAK
212
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 213
Aldiz, enpresaren ezohiko jarduerak eraginda, enpresaren aurka sortu ohi diren
ordainketa-obligazioak Kontabilitate Plan Orokorreko azpitalde hauek erabiliz
jasoko dira:
HARTUTAKO MAILEGU, JESAPEN ETA ANTZEKO

17 KONTZEPTUENGATIKO EPE LUZEKO ZORRAK
HARTUTAKO MAILEGU ETA ANTZEKO KONTZEPTUENGATIKO EPE
52 LABURREKO ZORRAK
26 EPE LUZERAKO ERATUTAKO FIDANTZA ETA GORDAILUAK
56 EPE LABURRERAKO HARTUTAKO ETA ERATUTAKO FIDANTZA ETA

GORDAILUAK ETA PERIODIFIKATZEKO DOIKUNTZAK
55 BESTELAKO KONTU EZ-BANKARIOAK
f) KPOak egiten duen sailkapenaren arabera

40 HORNITZAILEAK
400 Hornitzaileak
401 Hornitzaileak, ordaintzeko merkataritza-efektuak
403 Hornitzaileak, taldeko enpresak
404 Hornitzaileak, enpresa elkartuak
405 Hornitzaileak, bestelako loturadun alderdiak
406 Hornitzaileei itzultzeko ontzikiak eta bilgarriak
407 Hornitzaileei emandako aurrerakinak
41 HAINBAT HARTZEKODUN
410 Zerbitzu-emateagatiko hartzekodunak
411 Hartzekodunak, ordaintzeko merkataritza-efektuak
419 Baterako eragiketengatiko hartzekodunak
EPE LABURREKO JESAPENAK, EZAUGARRI BEREZIKO ZORRAK ETA
50 ANTZEKO JAULKIPENAK
500 Epe laburreko obligazioak eta bonuak
501 Epe laburreko obligazio eta bonu bihurgarriak
Pasibo finantzario moduan kontabilizatutako epe laburreko akzio edo
502 partaidetzak
505 Bestelako balore negoziagarrietan adierazitako epe laburreko zorrak
506 Jesapenen eta antzeko jaulkipenen epe laburreko interesak
213
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 214
Pasibo finantzario moduan kontabilizatutako akzio edo partaidetzen

507 dibidenduak
509 Balore negoziagarri amortizatuak
51 LOTURADUN ALDERDIEKIKO EPE LABURREKO ZORRAK
510 Loturadun kreditu-erakundeekiko epe laburreko zorrak
511 Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak, loturadun alderdiak
512 Finantza-errentamenduengatiko epe laburreko hartzekodunak, loturadun

alderdiak
513 Loturadun alderdiekiko epe laburreko bestelako zorrak
514 Loturadun alderdiekiko epe laburreko zorren interesak
52 LABURREKO ZORRAK
520 Kreditu-erakundeekiko epe laburreko zorrak
521 Epe laburreko zorrak
Diru-laguntza, dohaintza eta legatu bihur daitezkeen epe laburreko
522 zorrak
523 Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak
524 Finantza-errentamenduengatiko epe laburreko hartzekodunak
525 Epe laburrera ordaintzeko efektuak
526 Ordaintzeko dibidendu aktiboa
527 Kreditu-erakundeekiko zorren epe laburreko interesak
528 Zorren epe laburreko interesak
529 Epe laburreko hornidurak
9.4 HORNITZAILEAK ETA BESTE ZENBAIT ORDAINKETA-

OBLIGAZIO
9.4.1 KONTZEPTUA ETA BALORAZIOA
Enpresako produkzio-prozesuan erabilitako zerbitzu eta izaera biltegiragarria duten

ondasunen banaketagatik sortutako zorrak jasoko dira hornitzaileen kontuan.
214
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 215
Kategoria honetako pasibo finantzarioak kostuaren arabera baloratuko dira

hasieran. Kostua izango da hartutako kontraprestazioaren arrazoizko balioa,
zuzenean egotz daitezkeen transakzio-kostuak kontuan hartuta; hala ere,
transakzio-kostu horiek (eta, halaber, hirugarrenekin zorrak egiten direnean
enpresari kargatzen zaizkion komisio finantzarioak) galdu-irabazien kontuan
erregistratu ahal izango dira hasierako kontabilizazioa egiten denean.
Aurreko paragrafoan adierazitakoaz gain, diru-fluxuak ez eguneratzeak

garrantzirik ez duenean, balio nominalaren arabera baloratu ahal izango dira:
merkataritza-eragiketetan egindako zorrak, urtebeteko edo gutxiagoko epemuga
dutenean eta kontratuzko interes-tasarik ez dutenean; eta fidantzak eta
hirugarrenek partaidetzei buruz galdatutako ordainketak, epe laburrean
ordaintzekoak direnean.
9.4.2 KONTUAK
Hornitzaileekiko sortutako ordainketa-obligazioak erregistratzeko, kontu hauek

erabiliko dira:
(400) Hornitzaileak
(401) Hornitzaileak, ordaintzeko merkataritzako efektuak
(403) Hornitzaileak, taldeko enpresak
(404) Hornitzaileak, enpresa elkartuak
(405) Hornitzaileak, bestelako loturadun alderdiak
(406) Hornitzaileei itzultzeko ontzikiak eta bilgarriak
(407) Hornitzaileei emandako aurrerakinak
Hornitzaileen izaera zehatza ez duten zerbitzu-emaileekiko zorrak (nagusiki

Kontabilitate Plan Orokorreko 62 azpitaldean jasotakoak) erregistratzeko, kontu
hauek aurreikusi dira:
(410) Zerbitzu-emateagatiko hartzekodunak.

(411) Hartzekodunak, ordaintzeko merkataritza-efektuak.
(419) Baterako eragiketengatiko hartzekodunak.
Kontabilitate Plan Orokorreko bigarren zatian jasotako kontu-planaren

borondatezko izaera kontuan izanik, trafiko-eragiketetako epe luzeko zorrak
jasotzeko 42 azpitaldea proposa daiteke.
215
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 216
9.4.3 HORNITZAILEEI EMANDAKO AURRERAKINA
Kontzeptu honen bitartez, enpresak hornitzaileari erosketan egin ohi dion

aurrerakina jasoko da. Diru-aurrerapen horren zergatia honako hau izan daiteke:
앫 Etorkizuneko hornikuntza ziurtatzea, batez ere, enpresak gorabehera

handiak jasan ohi dituen produktuak ekoizten dituenean.
앫 Eskaintza handia duten produktuen kasuan, etorkizuneko erosketa
bermatzea edo ziurtasun gehiago izatea.
Nolanahi ere, hornitzaile bati egin ohi zaion aurrerakina erregistratzeko garaian,
balio erantsiaren gaineko zergarekiko hau jakin behar du: baldin eta hornitzaileari
gerora egingo zaion erosketak BEZa badarama, erosketa horrekiko gauzatzen diren
aurrerakin guztiek ere BEZa izango dute.
Adibidea:
20X1eko martxoaren 26an, gerora egingo den erosketa baten 100.000 €-ko
aurrerakina (BEZa barne) egin zaio hornitzaile bati.
Apirilaren 5ean, 500.000 €-ko erosketa egin da (BEZa sartu gabe).
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.1 20X1-03-26
Hornitzaileei emandako
407 86.207
aurrerakinak
572 100.000
ageriko k/k, euroak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.2 20X1-05-05
Hornitzaileei emandako
407 86.207
aurrerakinak
edo
572 ageriko k/k, euroak
216
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 217
9.5 BALIO NOMINALARI ERANTSITAKO INTERESA
Erosketa baten ordainketa geroratzeagatik sortzen diren interesak erosketaren

zenbatekoari gehituko zaizkie.
Oharra: erosketa batek sorrarazitako ordainketa-obligazioaren ordainketa

geroratzeagatik sortutako interesek ez dute BEZik, interesek finantza-izaera baitute.
Adibidea:
1. 20X1-01-01: salgaien erosketa kredituan: 100.000 €. Sortutako ordainketa-

obligazioa diru bihurtu edo ordaintzeko atzerapena eskatu, eta hornitzaileak
onartu egin dio. Ordainketa-epea: 20X1-07-01 (6 hilabete). Ordainketa
geroratzeagatik onartutako interesak: 6.000 €.
Ikus dezagun nola erregistratu beharko litzatekeen kontabilitate-ikuspuntutik:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.3 20X1-01-01
Demagun 20X1-07-01 iritsitakoan hornitzaileak hiru hilabeteko beste atzerapen

bat onartu duela, eta atzerapen horren truke 2.500 € gehiago ordainduko dela
(20X2-10-01).
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.4 20X1-07-01
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.5 20X1-10-01
572 124.500
ageriko k/k, euroak
217
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 218
9.6 EKITALDIAREN BUKAERAKO TRAFIKO-

ERAGIKETAGATIKO ZORRAK ETA GASTUEN
ERREGULARIZAZIO ETA DOIKUNTZAK
Ekitaldi ekonomikoan zehar sortu diren eta enpresaren ondarean eragina duten
eragiketa guztiak kontabilitate-prozesuaren bitartez erregistratzen dira. Prozesu
horretan sortzen diren egoera-orrien helburua hau da: enpresaren ondarearen,
finantza-egoeraren eta emaitzen irudi leiala behar bezala islatzea. Aurreko helburua
lortzeko, urtearen bukaerara iristean eta kontabilitatea itxi aurretik, lerro hauetan
zehazten diren puntuak aztertu behar dira:
앫 Formalizatu gabeko eragiketen erregistroa

앫 Kontuen birsailkapena
앫 Gastuen aldizkakotasuna edo periodifikatzea
9.6.1 FORMALIZATU GABEKO ERAGIKETEN ERREGISTROA
Ekitaldian zehar sortu arren inolako dokumentu-agiririk ez duten eragiketak

sartzen dira.
Normalean, ondasunak erostean edo zerbitzuak ematean, albaran edo emate-

orri bat eman ohi dio saltzaileak erosleari gertatukoaren egiaztagiri gisa. Dakigunez,
agiri horrek ez du eragiketaren zenbatekoaren berri eman beharrik, eta, era berean,
ez du baieztatzen eragiketaren aldeek hitzartutako baldintzen onespena.
Sortzapen-printzipioaren arabera ixtera doan ekitaldian sortutako eragiketak

direnez gero, ordainketa-unea edozein delarik ere, ekitaldi horretako gastu gisa
kontabilizatu behar dira. Sortutako gastua erregistratzeko, (4009) Hornitzaileak,
oraindik hartu edo formalizatu gabeko fakturak kontua erabiliko da.
Adibidea:
20X1-12-25: 1.000 €-ko erosketa egin da. Eragiketaren frogagiri gisa emate-orri bat
eman da.
20X2-01-05: erosleak saltzaileari faktura igorri dio.
218
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 219
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.6 20X1-12-25
Hornitzaileak, hartu edo
4009 1.000
formalizatu gabeko fakturak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.7 20X2-01-05
Hornitzaileak, hartu edo
4009 1.000
formalizatu gabeko fakturak
9.6.2 KONTUEN BIRSAILKAPENA
Kontuen birsailkapenaz honako hau uler daiteke:
1. Urtean zehar egin diren zenbait erregistro edo oharpenen hutsegiteak

zuzentzea. Zuzenketa horiek akatsa aurkitu bezain laster egin behar dira;
hala ere, hori egiterik izan ez denean, gutxienik urtea itxi aurretik, urte-
bukaeran, egin beharko dira.
2. Ordainketa-obligazioen mugaegunaren arabera, epe luzearen eta laburraren
artean behar bezala banatzea.
9.6.3 GASTUEN ALDIZKAKOTASUNA EDO PERIODIFIKATZEA
Sortzapen-printzipioak dioena kontuan hartuz, ekitaldiko gastuak korronte

ekonomikoaren arabera erregistratuko dira, eragiketa horien finantza-korrontea alde
batera utziz. Baldin eta ekitaldian zehar ondorengo ekitaldian edo ekitaldietan
eragin ekonomikoa izan dezakeen eragiketaren bat erregistratu bada, eta irizpide
ekonomikoen arabera behar bezalako banaketarik egin ez bada, dagokion
doikuntza egin beharko da.
20X1-09-01: hurrengo sei hilabeteetan eskainiko duen konponketa-zerbitzuaren

truke 6.000 € ordaindu dira, BEZa sartu gabe.
219
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 220
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.8 20X1-09-01
572 6.960
ageriko k/k, euroak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.9 20X1-12-31
480 Gastu aurreratuak 2.000
Oharra: idazpen honen bitartez, 20X1. urteari ekonomikoki dagokion gastua

Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.10 20X2-02-28
480 Gastu aurreratuak 2.000
Oharra: idazpen honen bitartez, 20X2. urteari ekonomikoki dagokion gastua

9.7 KREDITU-TXARTELEKIN EGINDAKO ORDAINKETAK
Erosketen ordainketa erraztu eta erosoagoa egiteko, zenbait finantza erakundek

(VISA, 6000 txartela, MasterCard, American Express eta abar) hainbat
merkataritzagunetan onartzen diren erosketa-txartelak jaulkitzen dituzte. Txartel
horiek ezaugarri hauek dituzte, besteak beste:
1. Ordainketak helbideratuak izan diren kontu korronteari loturik daude.
220
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 221
2. Berehalako zordunketa (kasu horretan, zordunketa-txartelaren izaera

hartuko luke) edo ordainketa-atzerapena (horrelakoetan, ordainketa atzeratu
egiten denez, benetako kreditua lortzen da) sor dezakete.
3. Aldez aurretik hitzartutako baldintzetan, kreditu-txartelen bitartez eginiko
erosketak epeka ordaindu daitezke, eta benetako kreditu baten itxura
hartzen du orduan.
4. Kreditu-txartelak erabiliz egindako eragiketek kobrantza-eskubideak eta
ordainketa-obligazioak sortuko dituzte erakunde berarekiko: txartelak jaulki
dituen erakundearekiko. Hau da, irudi honetan ikus daitekeenez, hiru
agentek parte hartzen dute eragiketa horietan: erosleak, saltzaileak eta
txartel-jaulkitzaileak.
9.2 irudia
Adibidea:
Demagun 20X1-04-27an 100.000 €-ko erosketa bat (BEZa sartu gabe) egin dela
kreditu-txartela erabiliz.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.11 20X1-04-27
Kreditu erabiliagatiko epe
5201 116.000
laburreko zorrak
221
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 222
9.8 ZORDUNKETA-TXARTELEKIN EGINDAKO ORDAINKETAK
Kreditu-txartelak dituen ezaugarrien antzekoak izan arren, bada bi txartelak

bereizten dituen ezaugarri berezi bat: ordainketa-atzerapena. Zordunketa-txartelak
berarekin zuzenean loturik dagoen kontu korrontearen berehalako mugimendua
sortzen du. Hau da, erosketa bat ordaintzeko zordunketa-txartela erabili bada,
ikuspuntu finantzariotik eta kontabilitatekotik, diruzaintzako kontu bat erabili izan
balitz bezala kontsideratuko da.
Adibidea:
Demagun 100.000 €-ko salgaien erosketa bat zordunketa-txartel bat erabiliz

ordaindu dela:
Idazpen- KODE HARTZEKO

DATA / KONTUA ZOR aldea
zk. A aldea
9.12 20X1-04-27
572 116.000
ageriko k/k, euroak
9.9 HARTUTAKO MAILEGUAK
9.9.1 KONTZEPTUA ETA KONTABILIZAZIOA
Erakunde finantzarioetatik eskuratutako baliabide finantzarioak dira. Eragiketa

horretan, bi agente ekonomikok parte hartzen dute:
1. Mailegu-emaileak: interes baten truke dirua uzten duen agentea.

2. Mailegu-hartzaileak: gastu finantzario baten truke (maileguaren interesa) eta
aurrez zehaztutako epe eta zenbatekoetan itzultzearen truke dirua jasotzen
duen agentea.
Printzipalaren itzulera ziurtatzeko edota mailegu baten interesak kobratzeko,

bankuak bermeak eska ditzake. Berme horiek pertsonalak edo errealak izan
daitezke, eta ez dira inoiz mailegu-hartzailearen kontabilitatean azalduko.
222
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 223
Maileguen aldaera gisa, kreditu-linea daukagu; horien bidez, erakunde

finantzarioak mailegatutako fondoen erabilgarritasuna ondoz ondoko eragiketetan
ematen du, eta beti muga batekin (emandako kreditua). Kasu horretan, mailegu-
hartzaileak jasandako interes finantzarioa erabilitako kredituagatik soilik sortuko da.
Interesak kontuan izan gabe, nolako idazpenak eragingo lituzke 900 €-ko
mailegu batek?
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.13 20XX-XX-XX
Kreditu-erakundeekiko epe luzeko
170 zorrak 900
57 DIRUZAINTZA 900
Epea 12 hilabetekoa denean,
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.14 20XX-XX-XX
170 900
zorrak
Kreditu-erakundeekiko epe
520 900
laburreko zorrak
Ordaintzean,
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.15 20XX-XX-XX
520 900
laburreko zorrak
57 DIRUZAINTZA 900
223
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 224
9.9.2 GASTU-MOTAK. KONTABILIZAZIOA
Kreditu-linea edo mailegua eskuratzeari lotuak.
1. Zorren formalizazio-gastuak: mailegu-hartzaileak kanpo-finantzaketara jotzen

duenean jasaten dituen polizen tinbreak, bitartekarien artekaritza-sariak,
notariotza-arantzelak, komisioak…
KPOko 7. balorazio-arauaren arabera, zorren formalizazio-gastuak erosketa-
prezio edo ekoizpen-kostuagatik balioetsiko dira.
a) Oro har, gastu horiek sortzen diren ekitaldiko emaitzetara egotziko dira.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.16 20XX-XX-XX
669 Bestelako Finantza gastuak
57 DIRUZAINTZA
2. Finantza-gastuak: mailegu-emaileak besteen baliabideak erabiltzeagatik

jasandako kostu finantzarioa.
a) Sortzapenak interesen ordainketekin bat egiten duenean:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.17 20XX-XX-XX
662 Zorren interesak x
57 DIRUZAINTZA x
b) Sortzapena interesen ordainketen aurrekoa denean:

Sortzapen-unean
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.18 20XX-XX-XX
662 Zorren interesak x
170 x
zorrak
224
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 225
Interes-ordainketan,
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.19 20XX-XX-XX
170 x
zorrak
57 DIRUZAINTZA x
Demagun, 20X3-XII-15ean bi urterako 22.000 €-ko mailegua % 8ko interesean

lortu dela. Taula honetan agertzen den bezala, 995 €-ko hileko kuota finkoa
ordaindu beharko du.
Data Kuota Interesa Amortizazioa Amortizatzeke

0 20X3-XII-15 22.000,00
1 20X4-I-15 995,00 146,67 848,33 21.151,67
2 20X4-II-15 995,00 141,01 853,99 20.297,68
3 20X4-III-15 995,00 135,32 859,68 19.437,99
4 20X4-IV-15 995,00 129,59 865,41 18.572,58
5 20X4-V-15 995,00 123,82 871,18 17.701,40
6 20X4-VI-15 995,00 118,01 876,99 16.824,41
7 20X4-VII-15 995,00 112,16 882,84 15.941,57
8 20X4-VIII-15 995,00 106,28 888,72 15.052,85
9 20X4-IX-15 995,00 100,35 894,65 14.158,20
10 20X4-X-15 995,00 94,39 900,61 13.257,58
11 20X4-XI-15 995,00 88,38 906,62 12.350,97
12 20X4-XII-15 995,00 82,34 912,66 11.438,31
13 20X5-I-15 995,00 76,26 918,75 10.519,56
14 20X5-II-15 995,00 70,13 924,87 9.594,69
15 20X5-III-15 995,00 63,96 931,04 8.663,66
16 20X5-IV-15 995,00 57,76 937,24 7.726,41
17 20X5-V-15 995,00 51,51 943,49 6.782,92
18 20X5-VI-15 995,00 45,22 949,78 5.833,14
225
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 226
(jarraipena)
19 20X5-VII-15 995,00 38,89 956,11 4.877,03

20 20X5-VIII-15 995,00 32,51 962,49 3.914,54
21 20X5-IX-15 995,00 26,10 968,90 2.945,64
22 20X5-X-15 995,00 19,64 975,36 1.970,28
23 20X5-XI-15 995,00 13,14 981,87 988,41
24 20X5-XII-15 995,00 6,59 988,41 0,00
Epe luzeko eta laburreko zorra zein den jakiteko, (2) taulako amortizazioaren
zutabea erabili behar da:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.20 20X3-XII-15
57 DIRUZAINTZA 22.000,00
170 11.438,31
zorrak
572 10.561,69
laburreko zorrak
15 eguneko interesak: 146,67/2 = 73,33 €
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.21 20X3-XII-31
662 Zorren interesak 73,33
Kreditu-erakundeekiko zorren epe
527 laburreko interesak 73,33
226
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 227
Hileko idazpenak:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.22 20X4-I-15
527 73,33
laburreko interesak
520 848,33
laburreko zorrak
57 DIRUZAINTZA 995,00
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.23 20X4-II-15
520 853,99
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.24 20X4-III-15
520 859,68
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.25 20X4-IV-15
520 865,41
laburreko zorrak
227
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 228
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.26 20X4-V-15
520 871,18
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.27 20X4-VI-15
520 876,99
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.28 20X4-VII-15
520 882,84
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.29 20X4-VIII-15
520 888,72
laburreko zorrak
228
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 229
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.30 20X4-IX-15
520 894,65
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.31 20X4-X-15
520 900,61
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.32 20X4-XI-15
520 906,62
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.33 20X4-XII-15
520 912,66
laburreko zorrak
229
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 230
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.34 20X4-XII-15
170 11.438,31
zorrak
520 11.438,31
laburreko zorrak
15 eguneko interesak: 76,26/2 = 38,13 €
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.35 20X4-XII-31
527 38,13
laburreko interesak
Hileko idazpenak:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.36 20X5-I-15
527 38,13
laburreko interesak
520 918,75
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.37 20X5-II-15
520 924,87
laburreko zorrak
230
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 231
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.38 20X5-III-15
520 931,04
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.39 20X5-IV-15
520 937,24
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.40 20X5-V-15
520 943,49
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.41 20X5-VI-15
520 949,78
laburreko zorrak
231
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 232
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.42 20X5-VII-15
520 956,11
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.43 20X5-VIII-15
520 962,49
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.44 20X5-IX-15
520 968,90
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.45 20X5-X-15
520 975,36
laburreko zorrak
232
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 233
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.46 20X5-XI-15
520 981,87
laburreko zorrak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.47 20X5-XII-15
520 988,41
laburreko zorrak
Epe luzeko eta laburreko zorra zein den jakiteko, honako taula hau prestatuko
da:
(2) taula
Data zorra labur luze 662

0 15/12/2003 22.000,00 10.561,69 11.438,31
1 15/01/2004 21.151,67 10.632,10 10.519,56 146,67
2 15/02/2004 20.297,68 10.702,98 9.594,69 141,01
3 15/03/2004 19.437,99 10.774,34 8.663,66 135,32
4 15/04/2004 18.572,58 10.846,17 7.726,41 129,59
5 15/05/2004 17.701,40 10.918,47 6.782,92 123,82
6 15/06/2004 16.824,41 10.991,26 5.833,14 118,01
7 15/07/2004 15.941,57 11.064,54 4.877,03 112,16
8 15/08/2004 15.052,85 11.138,30 3.914,54 106,28
9 15/09/2004 14.158,20 11.212,56 2.945,64 100,35
10 15/10/2004 13.257,58 11.287,31 1.970,28 94,39
11 15/11/2004 12.350,97 11.362,56 988,41 88,38
233
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 234
(jarraipena)
12 15/12/2004 11.438,31 11.438,31 0,00 82,34

13 15/01/2005 10.519,56 10.519,56 0,00 76,26
14 15/02/2005 9.594,69 9.594,69 0,00 70,13
15 15/03/2005 8.663,66 8.663,66 0,00 63,96
16 15/04/2005 7.726,41 7.726,41 0,00 57,76
17 15/05/2005 6.782,92 6.782,92 0,00 51,51
18 15/06/2005 5.833,14 5.833,14 0,00 45,22
19 15/07/2005 4.877,03 4.877,03 0,00 38,89
20 15/08/2005 3.914,54 3.914,54 0,00 32,51
21 15/09/2005 2.945,64 2.945,64 0,00 26,10
22 15/10/2005 1.970,28 1.970,28 0,00 19,64
23 15/11/2005 988,41 988,41 0,00 13,14
24 15/12/2005 0,00 0,00 0,00 6,59
9.10 IBILGETUA EROSTEAGATIKO HARTZEKODUNAK
a) Kontzeptua:
Ibilgetuko ondasunak erostean sortutako ordainketa-obligazioak jasoko ditu.
b) Kontuak:
Besteak beste, nagusiki mota honetako ordainketa-obligazioak jasotzeko,
(523) Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak.
(525) Epe laburrera ordaintzeko efektuak
c) Balorazioa:
Kategoria honetako pasibo finantzarioak kostuaren arabera baloratuko dira
hasieran. Kostua izango da hartutako kontraprestazioaren arrazoizko balioa,
zuzenean egotz daitezkeen transakzio-kostuak kontuan hartuta; hala ere,
transakzio-kostu horiek (eta, halaber, hirugarrenekin zorrak egiten direnean
enpresari kargatzen zaizkion komisio finantzarioak) galdu-irabazien kontuan
erregistratu ahal izango dira hasierako kontabilizazioa egiten denean.
234
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 235

merkataritza-eragiketetan egindako zorrak, urtebeteko edo gutxiagoko epemuga
hirugarrenek partaidetzei buruz galdatutako ordainketak, epe laburrean
d) Adibidea:
Demagun 800.000 €-ko erosketa-prezioa duen makina bat erosi dela baldintza
hauetan:
앫 Erosketa-data: 20X1-07-01
앫 Ordainketa-data: 20X2-04-01.
앫 Ordainketa geroratzeagatiko interesak: 90.000 €
OHARRA: makineria erosi den datan funtzionamendu-baldintza egokietan

dagoela joko da. Horrenbestez, ordainketa geroratzeagatiko interesek ez dute
makineriaren erosketa-prezioa garestituko.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.48 20X1-07-01
Epe laburreko ibilgetu-
523 928.000
hornitzaileak
9.49 20X1-12-31
528 Zorren epe laburreko interesak 60.000
9.50 20X2-04-01
235
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 236
(jarraipena)
9.51 20X2-04-01
523 928.000
hornitzaileak
572 1.018.000
ageriko k/k, euroak
9.11 FIDANTZAK ETA GORDAILUAK
a) Kontzeptua:
앫 Fidantzak: obligazio bati aurre egiteko emandako dirua. Obligazioa
betetzean, emandako dirua berreskuratu egingo da. Baldin eta fidantza
sorrarazi duen obligazioa beteko ez balitz, aparteko izaera duten emaitzak
sortuko lirateke.
앫 Gordailuak: erabiltzaileei utzitako materialaren berme gisa zenbait enpresak
—adibidez, argi indarreko, telefonoko eta gaseko konpainiak— eskatu ohi
dituzten zenbatekoak. Kontratua amaitzean, emandako dirua berreskuratu
egingo da.
b) Kontuak:
앫 Eratutako fidantza eta gordailuak erregistratzeko, honako kontu hauek
erabiliko dira:
(565) Epe laburrerako eratutako fidantzak.
(566) Epe laburrerako eratutako gordailuak.
c) Balorazioa:
Eratu edo emandako zenbateko likidoen arabera baloratuko dira.
d) Adibidea:
ARGIA enpresa biltegi berri baten beharrean dago. Biltegi berria eraikitzeko,
MAKAL enpresa hautatu du. Beste zenbait obligazio izanik ere, MAKAL
enpresak urtebeteko epean amaitu behar du aipatutako eraikina. Obligazio horri
aurre egiteko, 1.000 €-ko fidantza ordaindu du eraikina eraikitzen hasi den
datan. Fidantzarekin erlazionaturiko datuak hauek dira:
앫 Fidantza ordaindu den data: 20X1-06-30.
236
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 237
앫 Eraikinaren amaiera-data: 20X2-07-30.

앫 Atzerapen-egun bakoitzeko isuna: 10 €.
MAKAL enpresaren kontabilitate-erregistroak:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
9.52 20X1-06-30
565 Epe laburrerako eratutako fidantzak 1.000
572 1.000
ageriko k/k, euroak
9.53 20X1-07-30
572 700
ageriko k/k, euroak
565 Epe laburrerako eratutako fidantzak 1.000
237
09_konta_QX6 5/3/09 15:05 Page 238
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 239
Ibilgetu materiala
10
1 BALORAZIOA
1.1 Eskuratze-prezioa
1.2 Produkzio- edo ekoizpen-kostua
1.3 Balorazioaren zenbait berezitasun
1.4 Trukeak
2 IBILGETU MATERIALA EGOKI FUNTZIONATZEKO MODUAN JARRI

ONDORENGO ERAGIKETAK
2.1 Berriztapena
2.2 Hobekuntza, berrikuntza, zabalkuntza
2.3 Konponketak eta kontserbazioa
3 FINANTZA-ERRENTAMENDUAN JASOTAKO IBILGETU MATERIALAK

3.1 Definizioa
3.2 Leasing finantzarioa
3.3 Leasing operatiboa
3.4 Saltzea eta saldu ondoren finantza-errentamenduan hartzea
3.5 Lurren eta eraikinen errentamendua
4 IBILGETU MATERIALAREN BALIO-GALERA ETA AMORTIZAZIOA

4.1 Balio-galera kontzeptua
4.2 Balio-galeraren arrazoiak
4.3 Amortizazio kontzeptua
4.4 Amortizazioaren erlatibotasuna
4.5 Amortizazioaren kalkulua
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 240
4.6 Amortizazio-metodoak
4.7 Amortizazioaren kontabilitate-tratamendua
4.8 Aktibo amortizagarriak
4.9 Amortizazio handiegia eta txikiegia
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 241
10 Ibilgetu materiala
10.1 BALORAZIOA
Ibilgetu materialeko ondasunen

balorazioa egiteko, Kontabilitate
Plan Orokorreko 2. eta 3.
balorazio-arauek diotenari jarraitu
behar zaio.
Ibilgetu materialeko ondasunek

hiru jatorri izan ditzaketenez, kasu
bakoitzari dagokion balorazio-
irizpidea erabili beharko da:
10.1 irudia
10.2 irudia
241
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 242
Ikus dezagun zer dioten KPOko balorazio-arauek irizpide horiekiko:
10.1.1 ESKURATZE-PREZIOA
2. balorazio-arauaren arabera, eskuratze-prezioan sartzen dira saltzaileak

fakturatutako zenbatekoa —deskontu eta prezio-beherapen guztiak kenduta— eta
aktiboa funtzionatzeko moduan jarri arte egiten diren gastu gehigarri guztiak, baldin
eta zuzenean erlazionatuta badaude; barnean hartzen ditu, orobat, behar den
lekuan kokatzea eta aurreikusita dagoen bezala funtzionatzeko egin beharreko
guztiak egitea, besteak beste hauek: lurra berdintzeko eta eraisteko lanen gastuak,
garraioa, aduana-zergak, aseguruak, instalazioa, muntaketa eta antzekoak.
Ibilgetua erosteko egindako zorrak pasibo finantzarioei buruzko arauan

Horrela baloraturiko ondasun batek ezin izango du gainditu inoiz une horretan
merkatuak ematen dion balioa.
Ibilgetuaren hornitzaileak fakturaz kanpoko deskontuak eskaintzen baditu,

ibilgetuaren eskuratze-prezioa doituko da.
Demagun 20XX-05-03an 1.000.000 €-ko eskuratze-prezioa duen makina bat

erosi dela, eta % 5eko deskontua lortu dela goiz ordaintzeagatik:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.1 20XX-05-03
57 DIRUZAINTZA 1.102.000
242
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 243
Ibilgetu materiala
Goiz ordaintzeagatiko deskontua erosketa egin eta halako denbora bat igaro
ondoren lortuko balitz:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.2 20XX-05-03
213 Makineria 1.000.000
523 1.160.000
hornitzaileak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.3 20XX-07-03
523 1.160.000
hornitzaileak
10.1.2 PRODUKZIO- EDO EKOIZPEN-KOSTUA
2. balorazio-arauaren arabera, enpresak berak fabrikatutako edo eraikitako ibilgetu

materialeko elementuen produkzio-kostua kalkulatzeko, lehengaien eta bestelako
material kontsumigarrien eskuratze-prezioari gehituko zaizkio ondasun horiei
zuzenean egotz dakizkiekeen kostu guztiak. Ondasun horiei zeharka egotz
dakizkiekeen kostuen arrazoizko zatia ere gehituko da, kostu horiek fabrikazio-
garaikoak badira eta aktiboa martxan edo erabilgarri jartzeko beharrezkoak badira.
Nolanahi ere, izakinen kostua erabakitzeko ezarritako irizpide orokorrak aplikatuko
dira, bi muga hauekin:
앫 Produzitzen ari den ondasunaren kostu-prezioan gastuak sartu ahal izango

dira, baldin eta gastu horiek ondasunak egoki funtzionatzeko moduan jarri
arteko mugaeguna iritsi artekoak badira.
앫 Horrela baloratutako ondasun batek ezin izango du gainditu inoiz merkatuak
ondasun horri une horretan ematen dion balioa.
243
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 244
10.1.3 BALORAZIOAREN ZENBAIT BEREZITASUN
Ibilgetu materialeko ondasun baten erosketa- edo produkzio-prozesuan finantza-

iturriak erabili badira, eta horiek finantza-gastuak sortu badituzte, zilegi da finantza-
gastu horiek ondasunaren balioaren barnean sartzea, betiere 10.1.2 atalean
aipatutako mugak gainditzen ez badira.
Atzerri-monetako iturriak erabili badira, horiek eragiten dituzten finantza-gastuez

gain sor ditzaketen diferentzia positibo zein negatiboak ere kontuan har daitezke
ibilgetuaren balorazioan, betiere 10.1.2 atalean aipatutako mugak gainditzen ez badira.
10.3 irudia
Nahiz eta enpresa baten aktiboan ibilgetuko ondasun bat sartzeko erarik
ohikoena erostea den, mota horretako ondasunak ondarera biltzeko beste aukera
batzuk ere badira:
a) Truke bidez eskuratutakoak

b) Ibilgetu materialeko beste ondasun bat ordainketa partzial gisa emanda
eskuratutako ondasunak
c) Sozietate anonimoetako kapitala eratzean eta/edo zabaltzean diruzkoa ez
den ekarpen gisa jasotzen diren ondasunak
d) Berrerosteko konpromisoarekin eskuratutako ondasunak
e) Eta abar
244
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 245
Ibilgetu materiala
Aukera horietan, kasuan kasuko balorazio-irizpidea erabili beharko da.
10.4 irudia
10.1.4 TRUKEAK
Ibilgetu materialeko elementu bat truke bidez eskuratu dela ulertuko da diruaz
bestelako aktiboen truke hartzen denean edo diruzko eta diruaz bestelako aktiboen
konbinazio baten truke hartzen denean.
Merkataritzako truke-eragiketetan, hartutako ibilgetu materiala trukean

emandako aktiboaren arrazoizko balioan baloratuko da, eta, halakorik balego,
aktiboaren truke emandako diruaz. Baldin eta trukean jasotako elementuaren
arrazoizko balioa argiagoa bada, hori erabiliko da. Trukean emandako elementuari
baja ematean sor litezkeen balorazio-diferentziak galdu-irabazien kontuan
Merkataritza-truketzat hartuko da kasu hauetan:
a) Hartutako ibilgetuaren diru-fluxuen konfigurazioa (arriskua, egutegia eta

zenbatekoa) eta emandako aktiboaren diru-fluxuen konfigurazioa
desberdinak badira, edo
245
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 246
b) Trukeak eragin dien enpresa-jardueren diru-fluxuen balio eguneratua —zerga

ondoren— aldatu egiten bada eragiketaren ondorioz.
Gainera, beharrezkoa da aurreko a) edo b) arrazoiengatik sortutako diferentzia

esanguratsua izatea, trukatutako aktiboen arrazoizko balioaren aldean.
Merkataritza-trukea ez denean edo eragiketan parte hartzen duten elementuen

arrazoizko balioaren zenbatespen fidagarririk lortu ezin denean, hartutako ibilgetu
materiala baloratuko da, emandako ondasunaren kontabilitate-balioari trukean
dirutan emandako kontrapartidak —halakorik badago— gehituta; hartutako
ibilgetuaren arrazoizko balioa eskuragarri badago, eta txikiagoa bada, balio hori
izango da muga.
Adibidea:
Enpresa bateko kontabilitatean agertzen den ibilgetu materialeko elementu hau

trukean eman da:
(213) Makineria .........................................................................10.000,00
(2813) Makineriaren amortizazio metatua...................................6.000,00

————————————————————————————————
KONTABILITATE-BALIOA ...........................................................4.000,00
a) Elementu horren truke jaso den beste makineria baten erosketa-prezioa

5.000,00 € da.
OHARRA: eragiketa honen kontabilitate-tratamenduan, BEZa alde batera utzi da.
a.1) Merkataritza-truketzat hartuko balitz:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.4 20XX-XX-XX
2813 Makineriaren amortizazio metatua 6.000,00
213 Makineria (trukean jasotakoa) 5.000,00
213 Makineria (trukean emandakoa) 10.000,00
771 1.000,00
mozkinak
OHARRA: adibide honetan, trukean jasotako elementuaren erosketa-

prezioa argiagoa dela joko da.
246
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 247
Ibilgetu materiala
a.2) Truke ez-komertzialtzat hartuko balitz:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.5 20XX-XX-XX
b) Trukean jaso nahi den makineriaren erosketa-prezioa 3.000,00 € izango balitz,

merkataritza-trukearen eta ez-komertzialaren kasuan idazpen bera egin beharko
litzateke:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.6 20XX-XX-XX
671 1.000,00
galerak
OHARRA: adibide honetan, trukean jasotako elementuaren erosketa-prezioa

argiagoa dela joko da.
10.2 IBILGETU MATERIALA EGOKI FUNTZIONATZEKO

MODUAN JARRI ONDORENGO ERAGIKETAK
10.2.1 BERRIZTAPENA
Kontabilitatearen ikuspegitik, 'berriztapen' hitzak trukatzea adierazi nahi du. Hau da,
ibilgetuko ondasun bati baja ematen zaio, eta haren ordez sartu denari, berriz, alta.
Ondasun bati baja ematean, harekin loturik dauden elementu guztiei (eskuratze-
prezioa, amortizazio metatua edo hornidura) baja ematen zaie, eta horren truke
247
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 248
10.5 irudia
eskuratu berri den ondasunari, berriz, sarrera ematen zaio, izaeraren araberako
kontua erabiliz.
10.2.2 HOBEKUNTZA, BERRIKUNTZA, ZABALKUNTZA
Kontabilitatearen ikuspuntutik, ondasun batek hobekuntza izan duela adierazteko,

ondasun horren gain egin den eragiketak honako ondorioetariko bat ekarri beharko
luke:
A. Produkzio- edo ekoizpen-ahalmena gehitzea

B. Bizitza baliagarria luzatzea
C. Produktibitatea gehitu edo areagotzea
Kasu horietan, ondorio hori eragin duen eragiketak ondorioa jasan duen
ondasunaren eskuratze-prezioa eta kostu-prezioa gehituko lituzte.
10.2.3 KONPONKETAK ETA KONTSERBAZIOA
앫 Konponketak: ibilgetu materialeko elementua berriro ere egoki

funtzionatzeko egoeran jartzeko prozesuari konponketa deritzo.
248
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 249
Ibilgetu materiala
앫 Kontserbazioa: ibilgetu materialeko elementu bat egoki funtzionatzeko

moduan mantentzea helburu duten eragiketen multzoa da.
Bi kontzeptu horiek sortzen duten gastua ekitaldiko gastutzat hartuko da, eta,
erregistratzeko, (622) Konponketak eta kontserbazioa kontua erabiliko da.
10.3 FINANTZA-ERRENTAMENDUAN JASOTAKO IBILGETU

MATERIALAK
10.3.1 DEFINIZIOA
Praktikan, finantzaketa-sistema bat da. Bezeroak ustiapenerako behar duen

ondasun higigarri edo higiezin bat aukeratzen du, eta leasing-sozietate bati ematen
dio behar horren berri. Sozietate horrek bezeroak behar duen elementua erosten
du, eta denboraldi baterako alokatu egiten dio; denboraldi hori amaitutakoan,
erosteko aukera ematen zaio bezeroari, ondasunaren jabetza eskuratu dezan.
Leasing-prozesuan hiru fase bereizten dira:
1. fasea: ondasun jakin bat behar duen enpresa ondasun hura saltzen duen
hornitzaile batekin harremanetan jartzea eta akordio batera iristea.
Enpresaren eta hornitzailearen artean ez dago inolako eragiketarik.
2. fasea: aurreko fasean hautatutako ondasuna finantzatzeko leasing-sistema

aukeratu denez, mota horretako sozietate edo erakunde batekin
harremanetan jarriko da enpresa, hornitzailearekin akordio batera irits
dadin; leasing-sozietateak hornitzaileari ondasuna erosi eta dagokion
zenbatekoa ordaintzen dionean, ondasunaren jabetza eskuratzen du.
3. fasea: leasing-sozietateak erosi duen ondasunaren erabilera-eskubidea

eskuratuko du enpresak, aldika ordaindu beharreko zenbateko batzuen
truke.
Hiru fase horiek irudi batean azalduta,
249
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 250
10.6 irudia
Errentamendua da, instrumentazio juridikoa edozein izanda ere, errentatzaileak

errentariari diru kopuru bakar baten edo ordainketa- edo kuota-sail baten truke
denbora jakin batean aktibo bat erabiltzeko eskubidea emateko egiten den
akordioa, errentatzaileak aktibo horren ustiapenaren edo mantentzearen gaineko
zerbitzuak emateko obligazioa izan edo ez.
Kontratuak finantza-errentamendu edo errentamendu operatibo gisa

kalifikatzeko, alderdi kontratugile bakoitzaren inguruabarrak hartuko dira kontuan,
eta, hortaz, kalifikazio desberdina izan dezakete errentariarentzat eta
errentatzailearentzat.
Leasing-kontratua sinatzean, funtsezkoa da jakitea kontratuaren amaiera

iritsitakoan bezeroa ondasunaren jabe egingo den ala ez; izan ere:
a) Arrazoizko zalantzarik ez badago, leasing finantzarioa dela joko da.

b) Arrazoizko zalantzak baldin badaude, leasing operatiboa dela joko da.
250
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 251
Ibilgetu materiala
Kontabilitatearen ikuspegitik, lau motatako errentamendu-kontratuak bereiz

daitezke: leasing finantzarioa, leasing operatiboa, saltzea eta saldu ondoren
finantza-errentamenduan hartzea, eta lurren eta eraikinen errentamendua.
10.3.2 LEASING FINANTZARIOA
Errentamendu-akordioaren baldintza ekonomikoetatik ondorioztatzen denean

kontratuaren xede den aktiboaren jabetzari lotutako arrisku eta onura guztiak
funtsean transferitzen direla, akordio hori finantza-errentamendu gisa kalifikatuko da,
eta horren hurrengo idatz zatietan ezarritako baldintzen arabera erregistratuko da.
Errentamendu-akordioan erosteko aukera ere sartzen bada, jabetzari lotutako

arrisku eta onura guztiak funtsean transferitzen direla ulertuko da, baldin eta aukera
hori exekutatuko dela uste izateko arrazoizko zalantzarik ez badago. Halaber,
erosteko aukerarik izan ez arren, transferentzia hori egiten dela ulertuko da,
kontrako frogarik ezean, besteak beste, kasu hauetan ere:
a) Errentamendu-kontratuan ezarrita dagoenean edo kontratuaren

baldintzetatik ondorioztatzen denean errentamenduaren epea amaitutakoan
aktiboaren jabetza errentariari transferituko zaiola.
b) Errentamenduaren epeak aktiboaren bizitza ekonomiko guztia edo gehiena
hartzen duenean, baldin eta hitzartutako baldintzetatik ondorioztatzen bada
ekonomikoki arrazoizkoa dela erabiltzeko lagapena mantentzea.
Errentamenduaren epea, errentariak aktiboaren errentamendua kontratatu
duen denbora errebokaezina da, errentamenduarekin jarraitzeko eskubidea
ematen dion denbora gehigarria (gehiago ordainduta izan edo ez) ere
kontuan hartuta, baldin eta errentamenduaren hasieran arrazoizko
ziurtasuna badago errentariak aukera hori exekutatuko duela.
c) Errentamenduaren truke hitzartutako ordainketa minimoen balio
eguneratuak, errentamenduaren hasieran, errentan hartutako aktiboaren
arrazoizko balioa ia osorik hartzen duenean. Hitzartutako ordainketa
minimoetan sartzen da erosteko aukeragatik ordaindutakoa, exekutatzeari
buruzko arrazoizko zalantzarik ez dagoenean, eta zuzenean edo zeharka
bermatutako zenbateko oro; eta kanpoan geratzen dira kuota kontingenteak,
zerbitzuen kostua eta errentatzaileak jasanaraz ditzakeen zergak.
d) Errentamenduaren xede diren aktiboen ezaugarri bereziak direla-eta aktiboa
errentariarentzat bakarrik denean baliagarria.
251
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 252
e) Errentariak errentamendu-kontratua ezerezta dezakeenean, eta, ezerezte

horren ondorioz, errentatzaileak izandako galerak errentariak bere gain hartu
behar dituenean.
f) Hondar-balioaren arrazoizko balioaren gorabeherengatik sortutako emaitzak
errentariarentzat direnean.
g) Errentariak errentamendua bigarren denboraldi baterako luzatzeko aukera
duenean, merkatuan ohikoa dena baino nabarmen gutxiago ordainduta.
Adibidea:
Erreka enpresak leasing edo finantza-errentamenduko sistemaz baliatuz makineria

berri bat erosteko asmoa azaldu du. Urteko kuoten zenbatekoa 13.000 € da, eta
erosketa-aukeraren zenbatekoa, 2.500 €. Makineriak 6 urteko bizitza baliagarria du,
eta urtero aplikatu beharreko ehunekoa % 5 da. Egoki funtzionatzeko moduan
jartzeko gastuak 500 € izan dira, errentariaren kontura. Makineriaren arrazoizko
balioa 59.000 € da.
Hona hemen diru-fluxuen balio eguneratua:
Balio eguneratua = 13.000/(1,05)1 + 13.000/(1,05)2 + 13.000/(1,05)3 +
+ 13.000/(1,05)4 + 13.000/(1,05)5 + 2.500/(1,05)5 = 58.242,01 €.
Balio eguneratua (58.242,01 €) arrazoizko balioaren (59.000 €) barnean

dagoenez, esan dezakegu kontratua finantza-errentamendua dela.
a) Errentariaren kontabilitatea:
앫 20X1-01-01. Finantza-errentamenduaren erregistroa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.7 20X1-01-01
213 Makineria 58.742,01
472 Ogasun Publikoa, jasandako BEZa 80,00
Finantza-errentamenduengatiko
524 10.087,90
epe laburreko hartzekodunak
178 Obligazio eta bonu bihurgarriak 48.154,11
252
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 253
Ibilgetu materiala
Amortizazio-taula:
Ordaintzeke
Urteak Interesak Amortizazioa Urteko kuota
zenbatekoa
1 58.242,01 2.912,10 10.087,90 13.000,00
2 48.154,11 2.407,71 10.592,29 13.000,00
3 37.561,82 1.878,09 11.121,91 13.000,00
4 26.439,91 1.322,00 11.678,00 13.000,00
5 14.761,90 738,10 14.761,90 15.500,00
58.242,01
앫 20X1-12-31. Lehenengo urteko interesak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.8 20X1-12-31
662 Zorren interesak 2.912,10
524 2.912,10
앫 20X1-12-31. Urteko kuota
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.9 20X1-12-31
524 13.000,00
472 Ogasun Publikoa, jasandako BEZa 2.080,00
572 15.080,00
ageriko k/k, euroak
253
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 254
앫 20X1-12-31. Makineriaren amortizazioa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.10 20X1-12-31
Ibilgetu materialaren amortizazioa
681 9.790,34
(58.742,01 / 6)
앫 20X1-12-31. Zorraren birsailkapena
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.11 20X1-12-31
174 10.592,29
epe luzeko hartzekodunak
524 10.592,29
앫 20X5-12-31. Errentariak erosketa-aukerari aurre egin dio
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.12 20X5-12-31
524 2.500,00
472 Ogasun Publikoa, jasandako BEZa 400,00
572 2.900,00
ageriko k/k, euroak
254
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 255
Ibilgetu materiala
앫 20X5-12-31. Errentariak ez dio aurre egin erosketa-aukerari
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.13 20X5-12-31
Makineriaren amortizazio metatua
2813 48.951,68
(19.580,67 ⴛ 5)
524 2.500,00
671 7.290,34
galerak
213 Makineria 58.742,01
b) Errentatzailearen kontabilitatea:
Kontratua egin denean, makineriaren balioa 56.000 € da.
앫 20X1-01-01. Kontratua sinatzean
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.14 20X1-01-01
543 10.087,90
253 48.154,11
luzeko hartzekoak
213 Makineria 56.000,00
771 2.242,01
mozkinak
앫 20X1-12-31. Urteko interesak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.15 20X1-12-31
543 2.912,10
762 Hartzekoen sarrerak 2.912,10
255
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 256
앫 20X1-12-31. Lehenengo kuotaren kobrantza
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.16 20X1-12-31
572 15.080,00
ageriko k/k, euroak
543 13.000,00
477 2.080,00
BEZa
앫 20X1-12-31. Hartzekoaren birsailkapena
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.17 20X1-12-31
543 10.592,29
253 10.592,29
luzeko hartzekoak
앫 20X5-12-31. Errentariak erosketa-aukerari aurre egin dio
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.18 20X5-12-31
572 2.900,00
ageriko k/k, euroak
543 2.500,00
477 BEZa 400,00
256
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 257
Ibilgetu materiala
앫 20X5-12-31. Errentariak ez dio aurre egin erosketa-aukerari
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.19 20X5-12-31
213 Makineria 56.000,00
Makineriaren amortizazio metatua
2813 46.666,67
(56.000 / 6) ⴛ 5 urte
543 2.500,00
771 6.833,33
mozkinak
Erregistro honetan, irizpide hauek hartu dira kontuan:
a) Arrazoizko balio gisa, kontratua sinatzean zuen balio bera mantendu da.
b) Amortizazio-irizpideak errentariak erabili dituen berak dira.
10.3.3 LEASING OPERATIBOA
Errentatzaileak errentariarekin egiten duen akordioa, denbora jakin batean aktibo

bat erabiltzeko eskubidea emateko, diru kopuru bakar baten edo ordainketa- edo
kuota-sail baten truke, izaera finantzarioko errentamendua izan gabe.
Errentamendu operatiboko akordioetatik errentatzaileari eta errentariari sortzen

zaizkien sarrerak eta gastuak, sortzen diren ekitaldiko sarrera eta gastutzat joko
dira, hurrenez hurren, eta galdu-irabazien kontuan jasoko dira.
Operatibo moduan kalifikatutako errentamendu-eskubide bat kontratatzean

egiten den kobrantza edo ordainketa oro errentamenduagatik egindako kobrantza
edo ordainketa aurreratu gisa tratatuko da, eta errentamendu-denboran zehar
emaitzetara egotziko da, errentako aktiboaren irabazi ekonomikoak eman edo hartu
ahala.
Adibidea:
Erreka enpresak 100.000 € balio duen makineria eskuratu du. Bizitza baliagarria 8
urtekoa da. Ondoren, renting kontratua sinatu du. Kuotak 1.500 €-koak dira, eta
kontratuaren iraupena 5 urtekoa. Ez dago erosketa-aukerarik. Hileko interes-tasa
257
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 258
efektiboa % 0,5ekoa da. 60 kuoten balio eguneratua, interes-tasa efektibo horretan,

77.588,34 € da.
Aurreko datuak kontuan izanik, esan dezakegu errentamendu operatiboa dela,

arrazoi hauek direla medio:
앫 Aktiboaren bizitza baliagarria, errentamenduaren iraupena baino luzeagoa

da.
앫 Ez dago erosketa-aukerarik.
앫 Ordaindu beharreko kuoten balio eguneratua (77.588,34 €) ez da aktiboaren
arrazoizko balioaren % 100.
a) Errentatzailearen kontabilitatea:
앫 Makineriaren erosketa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.20 20XX-XX-XX
213 Makineria 100.000,00
572 116.000,00
ageriko k/k, euroak
앫 Kuoten kobrantza
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.21 20XX-XX-XX
572 20.880,00
ageriko k/k, euroak
752 Errentamenduen sarrerak 18.000,00
477 2.880,00
BEZa
258
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 259
Ibilgetu materiala
앫 Ibilgetuaren amortizazioa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.22 20XX-XX-XX
681 Ibilgetu materialaren amortizazioa 12.500,00
b) Errentariaren kontabilitatea:
앫 Lehenengo urteko kuoten ordainketa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.23 20XX-XX-XX
621 Errentamenduak eta kanonak 18.000,00
572 20.880,00
ageriko k/k, euroak
10.3.4 SALTZEA ETA SALDU ONDOREN FINANTZA-ERRENTAMENDUAN

HARTZEA
Besterentze baten ondoren besterendutako aktiboak errentan hartuko direla

hitzartzen denean, besterentzearen baldintzetatik ondorioztatzen bada
finantzatzeko metodo bat dela eta, beraz, finantza-errentamendua dela, errentariak
ez du aldatuko aktiboaren kalifikazioa eta ez du kontabilizatuko transakzio horretatik
ateratako mozkinik edo galerarik. Bestalde, hartutako zenbatekoa erregistratuko du,
eta dagokion pasibo finantzarioko partida batean abonatuko du.
Karga finantzario guztia errentamenduaren epean zehar banatuko da, eta

sortzen den ekitaldiko galdu-irabazien kontura egotziko da, interes-tasa
efektiboaren metodoa aplikatuta. Kuota kontingenteak gertatzen diren ekitaldiko
gastuak izango dira.
Errentatzaileak berari dagokion aktibo finantzarioa kontabilizatuko du.
259
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 260
Adibidea:
Diru-premia duen enpresa batek makineria saltzen du eta eroslearekin finantza-

errentamenduko kontratu bat sinatzen du. Makineriaren balioa 200.000 € da;
amortizazio metatua, 75.000 € (25.000 € urtean); salmenta-prezioa, 150.000 €.
Saltzaileak, era berean, % 5eko interesa duen errenta ordainduko dio errentariari
ondorengo 5 urteetan. Azken kuota erosketa-aukera da.
Kontabilitatean, izaera ekonomikoa kontuan izanik erregistratuko da (mailegua),

eta ez izaera juridikoaren arabera: salmenta eta ondorengo errentamendua.
Finantza-eragiketa horren amortizazio-taula honako hau da:
Urteak Kapitala Interesak Amortizazioa Urteko kuota

1 150.000,00 7.500,00 27.146,22 34.646,22
2 122.853,78 6.142,69 28.503,53 34.646,22
3 94.350,25 4.717,51 29.928,71 34.646,22
4 64.421,54 3.221,08 31.425,14 34.646,22
5 32.996,40 1.649,82 32.996,40 34.646,22
a) Errentariaren kontabilitatea:
앫 Finantza-eragiketaren erregistroa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.24 20XX-XX-XX
572 150.000,00
ageriko k/k, euroak
524 epe laburreko hartzekodunak 27.146,22
174 122.853,78
260
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 261
Ibilgetu materiala
앫 Lehenengo urteko interesak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.25 20XX-XX-XX
662 Zorren interesak 7.500,00
524 7.500,00
앫 Lehenengo urteko kuotaren ordainketa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.26 20XX-XX-XX
524 34.646,22
572 40.189,61
ageriko k/k, euroak
앫 Bigarren urteko zorraren birsailkapena:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.27 20XX-XX-XX
174 28.503,53
524 28.503,53
앫 Makineriaren amortizazioa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.28 20XX-XX-XX
681 Ibilgetu materialaren amortizazioa 25.000,00
261
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 262
Amortizazioari dagokionez, horren kontabilitate-erregistroak ez du aldaketarik

izan, enpresak makineriarekiko kontrol ekonomikoa izaten jarraitzen baitu.
b) Errentatzailearen kontabilitatea:
앫 Finantza-eragiketaren erregistroa
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.29 20XX-XX-XX
543 27.146,22
253 122.853,78
luzeko hartzekoak
572 150.000,00
ageriko k/k, euroak
앫 Urteko interesak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.30 20XX-XX-XX
543 7.500,00
762 Hartzekoen sarrerak 7.500,00
앫 Kuotaren kobrantza
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.31 20XX-XX-XX
572 40.189,61
ageriko k/k, euroak
543 34.646,22
477 Ogasun Publikoa, jasanarazitako 5.543,40

BEZa
262
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 263
Ibilgetu materiala
앫 Bigarren kuotaren birsailkapena
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.32 20XX-XX-XX
543 28.503,53
253 28.503,53
luzeko hartzekoak
10.3.5 LURREN ETA ERAIKINEN ERRENTAMENDUA
Lurrak eta eraikinak batera hartzen dituzten errentamenduak operatiboak edo

finantzarioak izango dira, bestelako aktiboen errentamenduan aplikatzen diren
irizpide beren arabera.
Hala ere, normalean lurrak bizitza ekonomiko mugagabea duenez, baterako

finantza-errentamenduetan lurra eta eraikina bakoitza bere aldetik tratatzen dira,
eta lurra errentamendu operatibo moduan sailkatzen da, baldin eta ez bada espero
errentamendua amaitutakoan errentariak jabetza eskuratzea.
Horrenbestez, errentamenduagatik egin beharreko ordainketa minimoak lurraren

eta eraikinaren artean banatuko dira, bi osagaien errentamendu-eskubideen
arrazoizko balioen proportzioan, baldin eta banaketa hori fidagarria bada; bestela,
errentamendu osoa finantzariotzat joko da, begi-bistakoa ez bada operatiboa dela.
10.4 IBILGETU MATERIALAREN BALIO-GALERA ETA

AMORTIZAZIOA
10.4.1 BALIO-GALERA KONTZEPTUA
Ibilgetu materialeko ondasun batek gal dezakeen balioarekin loturik dagoen

kontzeptua da balio-galera.
Kontabilitatearen ikuspuntutik, hiru balio-galera mota bereiz daitezke:
263
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 264
a) Balio-galera errebertigarria: une jakin batean elementu batek galera bat jasan
arren galera hori edozein unetan berreskuragarria dela aurreikusten bada,
galera hori errebertigarria dela joko da, eta haren kontabilitate-erregistrorako
narriadura erabiliko da.
Demagun enpresa batek ibilgetuko elementu baten une jakin bateko balio-galera
kontabilizatu nahi duela. Zenbatekoa 1.000 € da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.33 20XX-XX-XX
Ibilgetu materialaren narriaduratik
691 sortutako galerak 1.000
Ibilgetu materialaren balio-

291 1.000
narriadura
b) Balio-galera ez-errebertigarria: ibilgetu materialeko ondasun batek galdu duen

balioa berreskuratu ezinezkoa denean. Galera honek bi jatorri izan ditzake:
b.1) Balio-galera ez-errebertigarri sistematikoa: mota honetako balio-galera

izango dugu ondasun bat etengabe balioa galtzen ari bada eta galdutakoa
berreskuraezina bada. Kontabilitateari dagokionez, amortizazioaren bidez
estaliko da.
b.2) Balio-galera ez-errebertigarria eta ez-sistematikoa: une jakin batean eta
arrazoi jakin bategatik (sutea, uholdea...) elementu batek ezohiko galera
berreskuraezina jasan duenean. Kontabilitatean balio-galeraren
zenbatekoaz balio-galera hori jasan duen elementuaren eskuratze-prezioa
eta horretan egin diren amortizazio metatuei baja eman beharko litzaieke,
proportzionaltasun bat mantenduz.
Adibidea:
Demagun sute bat izan dela, eta 2.500 €-ko eskuratze-prezioa zuen eta 1.500 €-
ko amortizazio metatua zuen ibilgetuari (narriadura jasan zuen ibilgetu bera) baja
eman behar diogula. Egin ezazu dagokion idazpena:
264
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 265
Ibilgetu materiala
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.34 20XX-XX-XX
678 Ezohiko gastuak 1.000
21 IBILGETU MATERIALAK 2.500
Ibilgetu materialaren amortizazio
281 1.500
metatua
Ondoren, zuzkituriko narriadura kendu beharko dugu.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.35 20XX-XX-XX
791 1.000
narriaduraren itzultzea
291 1.000
narriadura
10.4.2 BALIO-GALERAREN ARRAZOIAK
Ondasun batek berreskuratu ezin daitekeen etengabeko balio-galtzearen arrazoiak,

nagusiki, hiru izan daitezke:
a) Balio-galera fisikoa.
Balioa galtzearen arrazoi bakar edo nagusia denbora denean. Adibidez,
konputagailuen kasuan, erosi den ordenagailua erabiliko ez balitz ere, mota
horretako elementuen teknologiaren garapenaren abiadura kontuan hartuz,
oso denbora laburrean zaharkitua geldituko da.
b) Balio-galera funtzionala.
Bere eginkizun edo jarduera betetzeagatik etengabe balioa galtzen
duenean.
c) Balio-galera ekonomikoa edo zaharkitzapena.
Nahiz eta ondasun batek bere funtzioak behar bezala bete, une jakin batean,
ikuspuntu ekonomikotik eta produktibitate-arrazoiak direla medio, ondasun
hori aldatzea gomendagarria izan daiteke.
265
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 266
10.4.3 AMORTIZAZIO KONTZEPTUA
Nahiz eta amortizazio hitzak adiera bat baino gehiago izan, ibilgetuko ondasunei
buruz hitz egiten dugunean, honako hau jaso nahi du: balio-galera ez-errebertigarri
sistematikoaren kontabilitate-adierazpena da amortizazioa.
10.7 irudia
10.4.4 AMORTIZAZIOAREN ERLATIBOTASUNA
Amortizazio kontzeptuaren bitartez kontabilitatean jaso ohi den zenbatekoaren eta

errealitatean ondasun horrek izan duen balio-galeraren artean diferentziaren bat
egon daiteke.
Diferentzia horren jatorria amortizazioaren zenbatekoa kalkulatzeko erabili ohi

den prozeduran kokatu behar da.
Hurrengo puntuan ikusiko den bezala, kalkulu hori aldagai batzuen balizko
bilakaera batean oinarritzen da. Hori dela eta, eginiko kalkulua aurreikuspen bat
besterik ez da, eta, agian, errealitatean izandako balio-galera eta kontabilitatean
islatutakoa ezberdinak izan daitezke.
266
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 267
Ibilgetu materiala
10.4.5 AMORTIZAZIOAREN KALKULUA
Ibilgetu materialeko ondasun batek izandako balio-galera ez-errebertigarri

sistematikoa kalkulatzeko, aldagai hauek hartu behar dira kontuan:
10.8 irudia
A) Bizitza baliagarria
Kontzeptu honek adierazten du ondasun batek zenbat denboran bete dezaken

egoki bere eginkizuna.
Aurreikuspena denez gero, arrazoizko irizpideak erabiliz kuantifikatu beharko da,

ondasunaren produkzio-bizitzan eragina izan dezaketen faktoreak kontuan hartuz:
aurreikusitako erabilera, zaharkitzapena eta abar.
Bizitza baliagarria, normalean, urte kopuruarekin erlazionatu ohi da, baina beste
zenbait parametro planteatzea ere zilegi da; adibidez, hauek: funtzionamendu-
orduak, ekoitz ditzakeen produktuak, egin ditzakeen kilometroak...
Nahiz eta bizitza baliagarria neurtzeko zenbait aukera egon, arrazoi operatiboak
direla medio, enpresetako eguneroko errealitatean gehien erabili ohi den
erreferentzia urte kopurua da. Amortizagarriak diren ondasunen urteak zehazteko,
Euskal Autonomia Erkidegoko hiru foru-aldundiek onartutako taulak dira erabilienak.
Ikus dezagun taula horiek zer nolako egitura eta edukia duten:
267
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 268
Urteko
Gehieneko
Ondare-elementua gehieneko
urte kopurua
koefizientea
-Etxebizitza eta bulegorako eraikinak 3 50
(merkataritza- edota zerbitzu-erabilera)
-Industria-eraikin eta pabiloiak 5 30
-Instalazioak 15 10
-Industria-makineria 15 10
-Beste zenbait erabileratako makineria 10 15
-Itsasontzi eta aireontziak 10 15
-Autobus, kamioi, furgoneta eta antzekoak 20 8
-Turismo-erako ibilgailuak 20 8
-Moldeak, modeloak, trokelak eta matrizeak 33 5
-Lanabesak eta erremintak 30 5
-Informatika-ekipoak 25 6
-Alokatzeko bideo-filmak 50 3
-Zehaztu gabeko bestelako elementuak 10 15
Demagun altzarien amortizazioa kalkulatu nahi dela aurreko taula erabiliz:
Urteko gehieneko
Ondare-elementua Gehieneko urte kopurua
koefizientea
% 15 10 urte
-Altzariak
[100/15 = 6,66 – 10 urte] [% 15, 100/10 = % 10]
Aipatutako bi zutabeetan jasotako informazioaren arabera, honako hau

ondoriozta daiteke:
– Urteko gehieneko koefizienteak altzaria amortiza daitekeen eperik

laburrenarekin (6,6 urte) erlazionatua dago.
– Gehieneko urte kopuruak urteko gutxieneko koefizientea (% 10) adieraziko
du.
Horrenbestez, altzarien kasuan 6,6 (% 15,00) eta 10 (% 10,00) urteen arteko epe
batean amortiza daitezke.
268
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 269
Ibilgetu materiala
B) Hondar-balioa
Ondasun batek bere zerbitzuak eskaintzeari uzten dionean (bizitza

baliagarriaren amaierara iristen denean), salmentaren bitartez lortu edo berreskura
daitekeen zenbatekoa adierazten du hondar-balioak. Salmenta gauzatzeko
beharrezkoak diren kostuek salmentaren zenbatekoa gutxiagotu egingo dute.
Hondar-balioa berreskura daitekeen zerbait denez, ez da inoiz amortizatuko.
Baldin eta kuantitatiboki hondar-balioaren zenbatekoa adierazgarria izango ez

balitz, garrantzi erlatiboaren printzipioaren jarraiki, amortizazioaren kalkulua egiteko
garaian ez litzateke kontuan hartuko.
C) Kalkulu-oinarria edo oinarri amortizagarria
Ekitaldi ekonomiko batean amortizatu behar den zenbatekoa zein den jakiteko,
aldagai hauek hartuko dira kontuan:
1. Eskuratze-prezioa / Ekoizpen-kostua
2. Hondar-balioa
3. Bizitza baliagarria
Kalkulu-oinarria =
= eskuratze-prezioa – hondar-balioa [oinarri amortizagarria]
Ondasun batek zerbitzuak eskaintzeari utzi dion unera arte izan duen balio-
galera ez-errebertigarri sistematikoaren zenbatekoak bat etorri beharko luke oinarri
amortizagarriaren zenbatekoarekin.
Ondasunaren bizitza baliagarri osoan zehar amortizatu behar den zenbatekoa

jakin ondoren, urte bakoitzari dagokion zenbatekoa kalkulatzeko nahikoa da
zatiketa bat egitea:
Amortizazio-kuota [urtekoa] =
= kalkulu-oinarria / bizitza baliagarria (urtetan)
269
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 270
Nahiz eta zatiketa horren bitartez urteko amortizazioaren zenbatekoa zein den
jakin, lehenbiziko urteko amortizazioa jakiteko, beste aldagai bat ere hartu behar da
kontuan: noiz jarri den egoki funtzionatzeko moduan.
Demagun 10.000 € kostatu den ordenagailu bat —Indian egindakoa— erosi

dela. Hondar-balioa 1.000 € da, eta erosketa-data 20X0-6-30. Pentsatuko da
erosketa egin den datan ordenagailua egoki funtzionatzeko moduan dagoela.
1. Eskuratze-prezioa = 10.000
2. Hondar-balioa = 1.000
3. Kalkulu-oinarria = 10.000 – 1.000 = 9.000
4. Bizitza baliagarria [% 25, 6 urte ]
[100/25 = 4 urte; 6 urte] [% 25, 100 / 6 urte = % 16,6]
Ahalik eta denborarik laburrenean amortizatu nahi dela joko da. Beraz,
aukeratuko den denbora lau urtekoa da, eta urtero amortizatuko den ehunekoa
% 25.
Urteko amortizazioa = 9.000 / 4 urte = 2.250
Urtea Urteko amortizazioa Amortizazio metatua

20X0-12-31 2.250 ⴛ 6/12 = 1.125 1.125
20X1-12-31 2.250 3.375
20X2-12-31 2.250 5.625
20X3-12-31 2.250 7.875
20X4-12-30 2.250 ⴛ 6/12 = 1.125 9.000
10.4.6 AMORTIZAZIO-METODOAK
Lerro hauetan, ondasun baten amortizazioa kalkulatzeko erabil daitezkeen zenbait

metodo aztertuko dira.
10.4.6.1 Amortizazio lineala
Metodo honen arabera, urtero amortizatu behar den zenbatekoa konstantea da;
izan ere, amortizazioa kalkulatzeko garaian bizitza baliagarria neurtzeko erabiliko
den parametroa zerbitzua ematen diharduen urte kopurua da.
270
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 271
Ibilgetu materiala
Sistema honen abantailarik handiena praktikotasuna da (erraza kalkulatzeko).

Era berean, praktikotasun horrek dakarren eragozpena ere kontuan hartzeko
modukoa da: ondasuna zerbitzua ematen diharduen urte bakoitzari dagokion
amortizazioaren zenbatekoa berdina da. Horren ondorioz, ondasun horrek
errealitatean izan dezakeen balio-galera eta kontabilitatearen bitartez islatutakoa
urrundu egin daitezke bata bestetik.
10.4.6.2 Jardueran oinarrituriko amortizazio-metodoak
Kasu honetan, amortizazioaren kalkulua ez da urte kopuruaren arabera egiten.

Bizitza baliagarria neurtzeko, beste zenbait parametro erabiltzen dira: ibilgailuaren
kasuan, egin ditzakeen kilometroak; makineriaren kasuan, funtzionamendu-orduak
edo ekoitz dezakeen produktu kopurua; hegazkinen kasuan, hegaldi-orduak ...
Demagun 10.000 €-ko eskuratze-prezioa duen makina bat erosi dela. Erosi den
enpresako teknikariak dioenez, makina hori 1.000 ale ekoizteko gai da. Ale kopuru
hori ekoitzi ondoren merkatuak emango dion balioa (hondar-balioa) 500 € izan
daiteke.
Makina hori 20X5ean erosi dela jakinda, kalkulatu 20X5, 20X6 eta 20X7ko
amortizazioen zenbatekoak. Urte bakoitzean, ale kopuru hau ekoitzi da:
Urtea Ekoitzitako aleak

20X5 75
20X6 100
20X7 125
쑺 Eskuratze-prezioa: ...........................................................10.000
쑺 Hondar-balioa: .......................................................................500
쑺 Kalkulu-oinarria: 10.000 – 500 = ........................................9.500
쑺 Bizitza baliagarria: ........................................................1.000 ale
쑺 Aleko amortizazioa = 9.500 /1.000 = .....................................9,5
쑺 20X5: 75 ale = 75 ⴛ 9,5 = .................................................712,5
쑺 20X6: 100 ale = 100 ⴛ 9,5 = ................................................950
쑺 20X7: 125 ale = 125 ⴛ 9,5 = ..........................................1.187,5
271
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 272
Metodo honetan, kalkulu-oinarria zein den jakin ondoren, aukeratu den

parametro bakoitzeko amortizazioa kalkulatzen da. Datu hori jakinda, ekitaldi
bakoitzeko amortizazioa zein den kalkulatzeko, aski da urte bakoitzeko parametro
kopurua ezagutzea, biderketa baten bi eginez urte bakoitzeko amortizazioa
kalkulatzeko.
Metodo honetan, urteko amortizazioa kalkulatzeko erabiltzen den prozedura

dela eta, ondasuna noiz jarri den egoki funtzionatzeko moduan ez da garrantzi
handiko datua.
10.4.6.3 Amortizazio proportzionala, zenbaki naturalen seriean
Metodo honetan ere, amortizatu behar den urte kopurua da lehendabizi jakin
beharreko datua. Kalkulu-oinarria edo oinarri amortizagarria zein den jakin ondoren,
zenbaki natural bakoitzari dagokion amortizazioaren zenbatekoa kalkulatuko da.
쑺 Eskuratze-prezioa: 10.000
쑺 Hondar-balioa: 500
쑺 Industria-makineria: [% 15, 10 urte] [100/15 = 6,6 urte, 10 urte]
쑺 Bizitza baliagarria: 10 urte
쑺 Oinarri amortizagarria: 10.000 – 500 = 9.500
쑺 Zenbaki naturalak: 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9 + 10 = 55
쑺 Amortizazio-zenbakia: 9.500/55 = 172,72
Zenbaki natural bakoitzeko amortizazioa kalkulatu ondoren, ekitaldiko

amortizazioa kalkulatzeko bi aukera daude:
a) Gorakorra:
1. urtea = 172,72 ⴛ 1 = ...................................................172.72
2. urtea = 172,72 ⴛ 2 = ...................................................345.44
3. urtea = 172,72 ⴛ 3 = ...................................................518.16
10. urtea = 172,72 ⴛ 10 = ............................................1.727,27
GUZTIRA............................................................................9.500
b) Beherakorra:
10. urtea = 172,72 ⴛ 10 = ............................................1.727,27
9. urtea = 172,72 ⴛ 9 = ................................................1.554,48
8. urtea = 172,72 ⴛ 8 = ................................................1.381,76
1. urtea = 172,72 ⴛ 1 = ...................................................172,72
GUZTIRA............................................................................9.500
272
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 273
Ibilgetu materiala
10.4.7 AMORTIZAZIOAREN KONTABILITATE-TRATAMENDUA
Ekitaldi batean, amortizatu behar den zenbatekoa kalkulatu ondoren,

kontabilitatean erregistratu behar da. Horretarako bi aukera daude:
A) Zuzeneko prozedura edo zuzeneko amortizazioa
Sistema honen arabera, balio-galera hori izan duen elementuaren eskuratze-

prezioa ekitaldiko amortizazioaren zenbatekoan gutxiagotuko da:
쑺 Oinarri amortizagarria: 1.000 – 0 = 1.000
쑺 Urteko amortizazioa: 1.000 / 5 urte = 200
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.36 20XX-XX-XX
213 Makineria 1.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.37 20XX-XX-XX
681 Ibilgetu materialaren amortizazioa 200
213 Makineria 200
Aktiboa (lau urte igaro ondoren)
(213) Makineria.....................................................................200.000
[1.000.000 – 200.000 ⴛ 4]
Prozedura honi jarraiki, balio-galera izan duen elementuaren erosketa-prezioa

etengabe txikiagotuko litzateke. Hau da, egoera-balantzeak ondasun horrekiko
emango lukeen informazioa bi kontzepturen arteko kenketaren ondorioa izango
273
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 274
litzateke: eskuratze-prezioa eta amortizazio metatua, baina kontzeptu horiekiko

banakako informazioa eman gabe.
Informazio-galera horretaz gain, prozedura honek beste arazo bat ere sortzen
du: inbentarioko elementu guztiak eguneratu beharko balira, erosketa-prezio eta
amortizazio ezberdinekiko informaziorik ez legokeenez, ezingo litzateke behar
bezala eguneratu.
Sistema honetan oinarritzen den beste kasu berezi bat urteko erregularizazio-
prozedurari dagokiona da.
Baldin eta makina baten osagai ez diren tresna eta erremintak erosten badira,
eta horiek (214) Tresneria kontua erabiliz inbertsiotzat hartzen baditugu, urteko
erregularizazio-prozedura erabiliko da urtean zehar izandako balio-galera ez-
errebertigarri sistematikoa erregistratzeko.
Ikus dezagun zer bide egin beharko genukeen balio-galera sistema honen
arabera kalkulatzeko:
Erregularizazioa Hasierako Bukaerako

Balio-galeraren = + Erosketak –
zenbatekoa zenbatekoa
kalkulua
Balio-galera kuantifikatu ondoren, (659) Kudeaketa arrunteko beste galera

batzuk kontua erabiliko da zuzeneko prozeduraren bitartez (214)Tresneria
kontuaren saldoa gutxiagotzeko. Ikus dezagun adibide bat.
Demagun 20X1 urtearen hasieran 100.000 euroko zenbatekoa zegoela. 20X1-

05-04an, 500.000 euroko erosketa bat egin da kontu korronte bidez ordainduz. Urte-
bukaerara iristean, 200.000 euroko zenbatekoa dago.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.38 20X1-01-01
214 Tresneria 100.000
274
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 275
Ibilgetu materiala
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.39 20X1-05-04
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
Erregularizazioa: 100.000 + 500.000 – 200.000 = 400.000
10.40 20X1-12-31
Kudeaketa arrunteko bestelako
659 400.000
galerak
B) Zeharkako amortizazioa
Sistema honen arabera, amortizazioaren zenbatekoa kontu-bitartekari batek

jasoko luke. Horrenbestez, elementu bakoitzarekiko bi datu egongo lirateke:
앫 Batetik, eskuratze-prezioa islatzen duena

앫 Bestetik, elementu horrekiko urtero zuzkitu diren amortizazioak, era
metatuan, jasoko dituena
Demagun aurreko makineria 20X1-01-01ean erosi dela:
쑺 Oinarri amortizagarria: 1.000
쑺 Urteko amortizazioa: 1.000 / 5 urte = 200
275
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 276
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.41 20X1-01-01
213 Makineria 1.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.42 20X1-12-31
2813 Makineriaren amortizazio metatua 200
Bukaerako egoera-balantzea (20X1-12-31)
Aktiboa
(213) Makineria ..................................................................1.000
–(2813) Makineriaren amortizazio metatua.........................–200
Kontabilitate-balioa ................................................................800
Aktiboa
(213) Makineria ..................................................................1.000
–(2813) Makineriaren amortizazio metatua.........................–600
Kontabilitate-balioa ................................................................400
Aktiboa
(213) Makineria ..................................................................1.000
–(2813) Makineriaren amortizazio metatua......................–1.000
Kontabilitate-balioa ....................................................................0
Ikus daitekeenez, elementu bakoitzarekiko bi kontzeptu bereizi ahal izango dira

beti prozedura horren arabera: batetik, eskuratze-prezioa adierazten duena (213
Makineria kontua), eta, bestetik, elementu horrekiko zuzkitu diren amortizazio
metatu guztiak jasotzen dituena (2813 Makineriaren amortizazio metatua kontua).
276
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 277
Ibilgetu materiala
Nolanahi ere, garbi utzi behar da sistema bati ala besteari jarraitu bi gauza ez
direla aldatzen:
a) Urteroko balio-galera ez errebertigarri sistematikoaren zenbatekoa (kasu

honetan, 200 € bi prozeduretan).
b) Amortizazioa gastu gisa erregistratzean erabili beharreko kontua bera
izango litzateke prozedura batean zein bestean, zeren gastuaren izaera bera
baita (kasu honetan, 6813 kontua).
Zeharkako prozedura ibilgetu ukiezina (20 azpitaldea) eta materialeko (21

azpitaldea) elementuen amortizazioa jasotzeko erabiliko litzateke.
10.4.8 AKTIBO AMORTIZAGARRIAK
Egoera-balantzeko aktiboan kokatutako elementuetatik amortizatu ahal izango

direnak honako hauek dira:
앫 Zeharkako prozedura erabiliz, 20 azpitaldean (Ibilgetu ukiezina) eta 21

azpitaldean (Ibilgetu materiala) kokaturiko elementuak amortizatuko lirateke,
bi salbuespenekin:
앩 (210) Lurrak eta ondasun naturalak kontua ez da inoiz amortizatuko,
mota honetako ondasunen izaera berezia baita. Berez, balio-galera ez-
errebertigarri sistematikorik ez duten elementuak dira.
앩 (214) Tresneria kontuan kokatutako elementuak. Nahiz eta ondasun
horiek balio-galera ez-errebertigarri sistematikoak izan, arrazoi
operatiboak direla medio banakako jarraipena egitea oso zaila denez,
urteko erregularizazio-prozedura erabiliko da.
Egoera-balantzeko aktiboan kokatu arren, aurreko pasarteetan agertzen ez

diren gainerako elementuak ez dira amortizatuko:
앫 23 azpitaldeko Bidean diren ibilgetze materialak: nahiz eta ibilgetuko

ondasunak izan, egoki funtzionatzeko moduan jarri gabe dauden
elementuak direnez gero, ezin izango dira amortizatu.
앫 Finantza-inbertsioak
앫 Izakinak
앫 Kobrantza-eskubideak
앫 Diruzaintzako kontuak
277
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 278
앫 Eta abar
10.4.9 AMORTIZAZIO HANDIEGIA ETA TXIKIEGIA
Une jakin batean gerta daiteke, une horretako errealitate ekonomikoa aztertu
ondoren, elementu batekiko zuzkitu eta metatu den amortizazioa handiegia edo
txikiegia izatea.
Egoera horretan zer egin? Baldin eta ekitaldi ekonomiko bakoitzeko balio-galera
ez-errebertigarri sistematikoaren aurreikuspena kalkulatzeko dauden aldagaiak
desegoki erabili badira, eta horren errua enpresarena bada, une horretara arte
zuzkitu diren amortizazioekiko doikuntzak egin beharko dira.
10.9 irudia
Aldiz, akats horren ardura enpresarena ez bada edo elementua ondarean sartu
zenean aurreikusi ezin ziren aldagai batzuk sortu badira, egoera berriaren eragina
elementu hori guztiz amortizatzeko falta diren urteek pairatuko dute: iragandako
urteetan gehiegi amortizatu bada, falta diren urteetan gutxiago amortizatu beharko
da; eta alderantziz.
Laburbilduz, une jakin batean amortizagarria den elementu batekiko

amortizazio-kuotekiko aldaketa bat sortzen bada, horien jatorria aztertu behar da:
278
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 279
Ibilgetu materiala
a) Errua enpresari badagokio, erregistratutako amortizazioekiko doikuntzak

egin beharko dira. Hau da, iraganeko zein etorkizuneko urteetan izango du
eragina.
b) Errua enpresari ez badagokio, iraganeko urteetan ez du inolako eraginik
izango, eta egoera berriaren eragina etorkizuneko kuotek pairatuko dute.
Demagun 20X1-01-01ean 11.000 €-ko eskuratze-prezioa duen makina bat erosi

dela. Hondar-balioa 1.000 € da, eta bizitza baliagarria 10 urte. Elementu hori erosi
den unean egoki funtzionatzeko moduan dagoela joko da:
쑺 Oinarri amortizagarria: 11.000 – 1.000 = ........................10.000

쑺 Urteko amortizazioa: 10.000 / 10 urte = ...........................1.000
Demagun 20X3-12-31 iristean, eta urte horretako amortizazioa erregistratu

ondoren, bizitza baliagarriarekiko eginiko aurreikuspena aldatu egin dela:
a) Falta diren urteak: 5. Egoera berri horren arabera, makineriaren bizitza

baliagarria orotara 8 urtekoa litzateke (iragandako 3 urteak + gelditzen diren
5). Hasierako aurreikuspenarekiko akatsaren jatorria bikoitza izan daiteke:
a.1) kanpoko errua, edo
a.2) enpresaren errua
b) Falta diren urteak: 10. Egoera berri horren arabera, makineriaren bizitza
baliagarria orotara 13 urtekoa litzateke (iragandako 3 urteak + gelditzen
diren 10). Hasierako aurreikuspenarekiko akatsaren jatorria bikoitza izan
daiteke:
b.1) kanpoko errua, edo
b.2) enpresaren errua
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.43 20X1-01-01
279
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 280
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.44 20X1-12-31
681 Ibilgetu materialaren amortizazioa 1.000
2813 Makineriaren amortizazio metatua 1.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.45 20X2-12-31
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.46 20X3-12-31
Aktiboa
(213) Makineria.................................................................11.000
–(2813) Makineriaren amortizazio metatua......................–3.000
Kontabilitate-balioa .............................................................8.000
a) Gutxiegi amortizatua. Baldin eta 10 urtean amortizatu ordez 8 urtean

amortizatzeko erabakia hartuko balitz, urteko amortizazioa ez litzateke 1.000 €
izango, 1.250 € baizik (10.000 / 8 urte). Beraz, amortizatu behar zena baino
gutxiago egin da iragandako 3 urteetan zehar.
a.1) Akatsaren jatorria kanpokoa bada, kasu honetan, islaturiko edo
erregistraturiko 3 urteetako amortizazioekiko ez da deus ere egin behar.
Aldaketa horren eragina falta diren 5 urteetan zehar banatuko da. Falta
diren 5 urteetako kuotak kalkulatzeko garaian, kontuan hartuko dira,
batetik, oinarri amortizagarri berria, eta, bestetik, falta diren urteak:
쑺 Oinarri amortizagarri berria (20X3-12-31) = eskuratze-prezioa – hondar-
balioa – amortizazio metatua (20X3-12-31).
쑺 Oinarri amortizagarri berria = 11.000 – 1.000 – 3.000 = 7.000
280
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 281
Ibilgetu materiala
쑺 Bizitza baliagarria: 5 urte (gelditzen direnak)

쑺 Urteko amortizazio berria (20X4-20X7): 7.000 / 5 urte = 1.400
a.2) Enpresaren errua bada, kasu honetan, aurreko 3 urteetan eginiko
amortizazioekiko zenbait doikuntza egin beharko dira, urteko amortizazio
zaharraren eta urteko amortizazio berriaren arteko diferentzia kontuan
izanik:
쑺 Urteko amortizazio zaharra: ........................................1.000
쑺 Urteko amortizazio berria: (11.000 – 1.000) /8 urte = .1.250
쑺 URTEKO DIFERENTZIA................................................250
쑺 Diferentzia metatua: 250 ⴛ 3 urte = ..............................750
Doikuntza-idazpena:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.47 20X3-12-31
2813 Makineriaren amortizazio metatua 750
쑺 (20X4-20X7) denboraldiko urteko amortizazioa..........1.250
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.48 20X4/07-12-31
b) Gehiegi amortizatua. Baldin eta 10 urtean amortizatu ordez 13 urtean

amortizatzeko erabakia hartuko balitz (iragandako 3 + falta diren 10), urte
bakoitzean amortizatu beharrekoa 1.000 € izan ordez, 769,23 € izango lirateke.
Beraz, 3 urteetan gehiegi amortizatu da.
b.1) Kanpoko errua bada, kasu honetan, ez da inolako doikuntzarik egin
beharko eginiko amortizazioekiko, eta egoera horrek ondorengo 10
urteetan izango du eragina. Horretarako, bizitza baliagarri berria eta oinarri
amortizagarri berria kontuan hartuko dira:
쑺 Oinarri amortizagarri berria (20X3-12-31) = Eskuratze-prezioa – hondar-
balioa – amortizazio metatua (20X3-12-31).
281
10_konta_QX6 5/3/09 13:18 Page 282
쑺 Oinarri amortizagarri berria = 11.000 – 1.000 – 3.000 = 7.000

쑺 Bizitza baliagarria: 10 urte (falta direnak)
쑺 Urteko amortizazio berria (20X4-2013): 7.000 /10 urte = 700
b.2) Enpresaren errua bada, eginiko amortizazioekiko doikuntza-idazpen bat
egin beharko da lehenik:
쑺 Urteko amortizazio zaharra: .............................................1.000
쑺 Urteko amortizazio berria: (11.000 – 1.000)/13 urte = ...769,23
쑺 URTEKO DIFERENTZIA................................................230,77
쑺 Diferentzia metatua: 230,77 ⴛ 3 urte = ........................692,31
Doikuntza-idazpena:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.49 20X3-12-31
281 692,31
metatua
778 Ezohiko sarrerak 692,31
쑺 (20X4-2013) denboraldiko urteko amortizazioa .............769,23
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
10.50 20X4/13-12-31
681 Ibilgetu materialaren amortizazioa 769,23
2813 Makineriaren amortizazio metatua 769,23
282
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 283
Ibilgetu ukiezina
11
1 KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK
2 IKERKETA ETA GARAPENA
3 ADMINISTRAZIO-EMAKIDA
4 JABETZA INDUSTRIALA
5 MERKATARITZA-FONDOA
6 TRASPASATZE-ESKUBIDEAK
7 APLIKAZIO INFORMATIKOAK
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 284
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 285
11 Ibilgetu ukiezina
11.1 KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK
Etorkizunean gastuak murriztu edo sarrerak sortzeko helburuarekin, multzo

honetan sartuko dira urte anitzeko proiekzio ekonomikoa duten eta kontraprestazio
baten truke eskuratu diren izaera ez-ukigarriko aktiboak.
Aurreko pasartean jasotakoaren arabera, honako hauek dira ibilgetu ukiezinean

kokatzen diren elementuen ezaugarri nagusiak:
a) Izaera ez-ukigarria, nahiz eta zenbait kasutan erregistro publikoetako

oharpen edo tituluen bitartez islatua egon (patenteak, markak, merkataritza-
izenak, fabrikazio-prozedura eta abar), edo lege edo dekretuetan
(administrazio-emakidak).
b) Ibilgetu ukiezinen multzoan kokatu ahal izateko, nahitaezkoa da ordainketa
sortzen duen transakzio ekonomiko bat egotea.
c) Aktiboan mantendu ahal izateko, etorkizunean
sarrerak sortzeko gaitasuna dutela
ulertu behar da.
d) Elementu hauen iraupena,
normalean, urtebete baino
luzeagoa da. Denboran zehar
balio-galera izan dezakete,
eta amortizagarriak dira.
e) Mota honetako elementuen
merkatuko balioa aurkitzea
oso zaila da.
Ibilgetu ukiezinean kokaturiko

elementuen baloraziorako, KPOko 5.
eta 6. balorazio-arauak erabiliko dira.
285
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 286
11.2 IKERKETA ETA GARAPENA
Atal honetan sartuko dira merkatuko posizioa hobetzeko helburuarekin enpresak

gauzatzen dituen lan intelektual eta teknikoak.
Honela defini daitezke garapeneko eta ikerketako jarduerak:
a) Ikerketa: arlo zientifiko eta teknikoetan jakintza areagotzea helburu duen

jatorrizko bilaketa antolatua.
b) Garapena: ikerketan izandako lorpenen aplikazio zehatza, merkataritza-
ekoizpen hasi bitarteko fasea hartzen duena.
Ikerketako edota garapeneko proiektu bat aurrera eramateko, bi aukera egon

daitezke:
a) Kanpoko enpresa batek aurrera eramatea. Kasu horretan, sortutako gastua

(620) Ekitaldiko ikerketa- eta garapen-gastuak kontuan jasoko da.
b) Enpresak berak, bere baliabide propioez baliatuz, aurrera eramatea. Kasu
horretan, sortzen diren gastuak haien izaeraren arabera erregistratuko dira,
alde batera utzita zertarako edo zerk sortu dituen. Adibidez, enpresako
zenbait langile jarduera horietan ari badira, langile horiek sortutako gastua
64 azpitaldeko kontuak erabiliz islatu ohi da.
Kasu batean zein bestean, bi aukera plantea daitezke:
a) Ekitaldiko gastutzat hartzea; aukera ohikoena da. Horretarako, ez da inolako

idazpen gehigarririk behar, aurrez gastutzat hartu baitira dagozkien kontuak
erabiliz.
b) Aktiboan sartzea, hau da, proiektuak sorrarazitako gastuak aktiboko kontu
batean islatzea (200 Ikerketa edota 201 Garapena). Hori islatzeko, aktiboko
kontu horren kontrapartida gisa sarrera-kontu bat erabili behar da zenbateko
beragatik (731 Ibilgetu ukiezinerako egindako lanak).
Ikerketa eta Garapen (I + G) proiektu batek sorrarazitako gastua aktiboan sartu

ahal izateko, honako baldintza hauek bete behar dira:
1. Ikerketako edota garapeneko jarduera bakoitzeko proiektu espezifiko bat

egon behar du.
2. Proiektu bakoitzaren kostuen esleipen, egozte eta banaketak oso garbi egon
behar dute.
286
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 287
Ibilgetu ukiezina
3. Une oro, ikerketa eta garapeneko proiektuaren bideragarritasun teknikoak

arrakasta izateko arrazoiak egon behar dute.
4. Proiektuaren bideragarritasun ekonomiko-komertzialak arrazoizkoa izan
behar du.
5. Ikerketa eta garapeneko proiektuak bukatu ahal izateko, finantzaketak
ziurtatua egon behar du.
Baldintza horiek proiektuak irauten duen urte guztietan bete behar dira.
I + G proiektu batek sorrarazitako gastua aktiboan sartu bada, 200 edota 201
kontua sortuko da. Ondorioz, kontu horiek amortizatu beharko direnez, honako epe
hauek kontuan hartuko dira:
– Ikerketa-proiektuentzat 5 urte, proiektua amaitzen den urtetik hasita.

– Garapen-proiektuentzat 5 urte gehienez, aktiboan sartzen direnetik hasita.
Azkenik, gogoratu gaur egungo merkataritza-legediak (Sozietate Anonimoen

Legediaren Testu Bategineko 213. artikuluak) dioenaren arabera ezin direla
mozkinak banatu harik eta balantzeko aktiboan dauden ikerketa- eta garapen-
gastuak adinako erreserba erabilgarriak lortu arte.
Adibidea:
LANTALDE enpresak ikerketa eta garapeneko bi proiektu gauzatzea adostu du.

Bata, GIROA deiturikoa, enpresak berak bere baliabide propioak baliatuz egingo da.
Bestea, KIMU deiturikoa, kanpoko enpresa batek, SABASek, eramango du aurrera.
Bi ikerketa-proiektuek bina urteko iraupena izango dute, 20X5eko urtarrilaren 1ean
hasita, eta gastu hauek sortuko dituzte:
a) GIROA proiektua:
Kontzeptua 20X5 20X6
1. Soldata eta alokairuak ..............................................1.000.000 ..............1.200.000
2. Enpresaren kargurako Gizarte Segurantza ...................300.000 .................360.000
3. Langilegoaren kargurako Gizarte Segurantza.................60.000 ...................75.000
4. Pertsona fisikoen errentaren gaineko zerga..................180.000 .................200.000
5. Erositako materiala ......................................................500.000 .................600.000
6. Erabilitako ibilgetu materialaren amortizazioa..........1.000.000 ..............1.000.000
- Eraikuntza: 750.000
- Altzariak: 100.000
- Ordenagailuak: 150.000
b) KIMU proiektua:
Kontzeptua 20X5 20X6
- Urteko fakturaren zenbatekoa....................................2.000.000 ..............3.000.000
287
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 288
20X5eko urtearen amaieran, GIROA proiektuak ez ditu betetzen aktiboan sartu

ahal izateko nahitaezkoak diren baldintza guztiak, eta, beraz, ekitaldiko gastutzat
hartuko dira; egoera berean egongo da 20X6 ekitaldian. KIMU proiektuak, aldiz,
baldintza guztiak betetzen dituenez, bi urteetan zehar kapitalizatzeko erabakia hartu
du.
20X7ko urtarrilaren 1ean, KIMU ikerketa-proiektua garatzeko garapen-proiektu

bat prestatu da; proiektu horrek bi urteko iraupena du, eta lan hori aurrera
eramateko POXPOLIN enpresa aukeratu da. Enpresa horrek, bere lanaren truke,
2.000.000 € kobratuko du urteko.
20X9ko urtarrilaren 1ean, KIMU proiektua —erabat garatu da dagoeneko—

jabetza-erregistroan inskribatu da asmakuntza-patente gisa; prozesu horrek
500.000 €-ko gastua sortu du.
ESKATZEN DA:
Kontuan izanda eragiketa guztiak, azkenekoa izan ezik, abenduaren 31n burutu
direla, eta BEZa sartu gabe dagoela, erregistratu ikerketa eta garapeneko proiektu
horiei dagozkien idazpenak.
앫 GIROA PROIEKTUA. Proiektu horrek sortutako gastuak ekitaldiko gastutzat

hartuko dira, eta, horretarako, izaeraren araberako kontuak erabiliko dira.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.1 20X5-12-31
640 Soldatak 1.000.000
642 300.000
Segurantza
476 360.000
hartzekodunak
4751 180.000
288
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 289
Ibilgetu ukiezina
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.2 20X5-12-31
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.3 20X5-12-31
6811 Eraikuntzen amortizazioa 750.000
6816 Altzarien amortizazioa 100.000
Informazioa prozesatzeko
6817 150.000
ekipamenduaren amortizazioa
2811 Eraikuntzen amortizazio metatua 750.000
2816 Altzarien amortizazio metatua 100.000
2817 ekipamenduen amortizazio 150.000
metatua
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.4 20X6-12-31
640 Soldatak 1.200.000
642 360.000
Segurantza
476 435.000
hartzekodunak
4751 200.000
289
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 290
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.5 20X6-12-31
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.6 20X6-12-31
6811 Eraikuntzen amortizazioa 750.000
6816 Altzarien amortizazioa 100.000
6817 150.000
ekipamenduaren amortizazioa
2811 Eraikuntzen amortizazio metatua 750.000
2816 Altzarien amortizazio metatua 100.000
2817 ekipamenduen amortizazio 150.000
metatua
앫 KIMU PROIEKTUA:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.7 20X5-12-31
620 2.000.000
gastuak
Ikerketa-gastuak kapitalizatzeko baldintza guztiak betetzen dituenez, aktiboan

sartzeko erabakia hartu du:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.8 20X5-12-31
200 Ikerketa 2.000.000
730 2.000.000
lanak
290
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 291
Ibilgetu ukiezina
Jakinik proiektua ikerketa bat dela, aktiboan sartutako zenbatekoek 5 urteko

amortizazio-epea izango dute, betiere aktiboan sartu diren urtetik kontatzen hasita.
Kontuan izanik proiektuak urtebete baino gehiago iraungo duela, taula bat egitea
komeniko litzateke, urte bakoitzeko amortizazioaren zenbatekoa kalkulatzeko:
KON- AMORTIZAZIOAREN BANAKETA

ZENBAT. URTEAK
TZEPTUA 20X5 20X6 20X7 20X8 20X9 2010
20X5eko
aktiboan 2.000.000 5 400.000 400.000 400.000 400.000 400.000 0
sartzea
20X6ko
aktiboan 3.000.000 5 0 600.000 600.000 600.000 600.000 600.000
sartzea
GUZTIRA 5.000.000 400.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 600.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.9 20X5-12-31
6800 Ikerketaren amortizazioa 400.000
2800 Ikerketen amortizazio metatua 400.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.10 20X6-12-31
620 3.000.000
gastuak
Ikerketa-gastuak kapitalizatzeko baldintza guztiak betetzen dituenez, aktiboan

Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.11 20X6-12-31
200 Ikerketa 3.000.000
730 3.000.000
lanak
291
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 292
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.12 20X6-12-31
6800 Ikerketaren amortizazioa 1.000.000
2800 Ikerketen amortizazio metatua 1.000.000
앫 KIMU PROIEKTUAREN GARAPENA:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.13 20X7-12-31
620 2.000.000
gastuak
Garapen-gastuak kapitalizatzeko baldintza guztiak betetzen dituenez, aktiboan

Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.14 20X7-12-31
201 Garapena 2.000.000
730 2.000.000
lanak
OHARRA: Aktiboan sartu diren garapen-gastuen amortizazioa ez da hasiko harik

eta proiektua amaitu arte.
Ikerketa-gastuen amortizazioa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.15 20X7-12-31
292
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 293
Ibilgetu ukiezina
POXPOLIN enpresari 20X8 urtean ordaindutakoa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.16 20X8-12-31
620 2.000.000
gastuak
Garapen-gastuak kapitalizatzeko baldintza guztiak betetzen dituenez, aktiboan

Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.17 20X8-12-31
201 Garapena 2.000.000
730 2.000.000
lanak
Ikerketa-gastuen amortizazioa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.18 20X8-12-31
Patentearen sorrera: balorazioan parte hartuko duten elementuak:
– Amortizatzeke dauden ikerketa-gastuak: (5.000.000 – 3.400.000).......1.600.000

– Amortizatzeke dauden garapen-gastuak:..............................................4.000.000
– Jabetza-erregistroan inskribatzeagatik sortutako gastuak: ......................500.000
293
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 294
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.19 20X9-01-01
203 Jabetza industriala 6.100.000
200 Ikerketa 5.000.000
201 Garapena 4.000.000
Data horretatik aurrera patentea dagokion epearen arabera amortizatuko

litzateke.
11.3 ADMINISTRAZIO-EMAKIDA
(202) kontuaren bitartez estatuak edo beste administrazio publiko batek ematen
dituen ikerketa- edo ustiapen-eskubideak lortzeko egindako gastuak, edo emakida
transmitigarrien eskuratze-prezioa.
Amortizazio-epea: emakidaren araberakoa
Adibidea:
Demagun MOTELTXO enpresak hurrengo bost urteetan berak bakarrik kudeatu

ahal izango duen autobus-linea bat eskuratu duela administrazio-emakida baten
bitartez. Ordaindutako zenbatekoa: 1.000.000 €.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.20 Ordaindutakoa
202 Kontzesio administratiboak 1.000.000
294
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 295
Ibilgetu ukiezina
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.21 Urteko amortizazioa
Kontsezio administratiboen
6802 200.000
amortizazioa
Kontzesio administratiboen
2802 200.000
amortizazio metatua
11.4 JABETZA INDUSTRIALA
Patentea edo antzeko eskubide bat lortzen denean, lehen aktiboan sartutako
garapen-gastuak kontabilizatuko dira kontzeptu honetan, jabetza industrialaren
formalizazio-gastuak eta erregistro-kostua barne, eta hirugarren batzuei zegozkien
eskubideak eskuratzeagatik ordaindutako zenbatekoak kontabilizatzeko
aukerarekin.
(203) Jabetza industriala kontu honetan, jabetza industrialaz gain jabetza

intelektuala ere sartzen da. Jabetza industrialaren eskubidea zerrenda honetan
agertzen diren elementuen erregistroen bitartez lortu ohi da:
– Asmakuntza-patenteak
– Sarrera-patenteak
– Merkataritza eta produkzio bereizgarrien zeinu edo markak
– Modelo eta marrazki industrial eta artistikoak
– Merkataritza-izenak eta merkataritza-establezimenduen idazkunak
– Erabilgarritasun-modeloen babes-ziurtagiriak
– Zinematografia-filmak
– Eta abar.
Jabetza industriala jatorriaren arabera baloratuko da:
a) Kanpotik, hau da, enpresarekin zerikusia ez duen hirugarren batengandik,

eskuratutakoa bada, erabilera-eskubidea lortzeak sortutako kostu
guztiengatik baloratuko da.
b) Enpresa batek patente bat baliabide propioak baliatuz lortu badu, haren
jatorria ikerketa- eta garapen-proiektuen kapitalizazioaren ondoren lortzen
denez, honako hauek hartuko dira kontuan baloraziorako:
295
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 296
b.1) Kapitalizatutako ikerketa- eta garapen-proiektuen kontabilitate-balio

garbia.
b.2) Jabetza industrialaren erregistro- eta formalizazio-gastuak.
Enpresak erabilera-eskubidea lortzen ez badu, eta denboraldi jakin batean

erabiltzearen truke kanon bat ordaintzen badu, hori ez da jabetza industrialtzat
hartuko. Kasu horretan, alokairu-izaera duenez gero, (621) Errentamenduak eta
kanonak kontua erabiliz ordaindu den zenbatekoa ekitaldiko gastutzat hartuko da.
Jabetza industrialean kokatutako elementuen amortizazio-epea kalkulatzeko

garaian, irizpide nagusi eta orokor hau erabiliko da: etekinak lortzeko ahalmena
duten denboraldiaren arabera amortizatuko dira.
Adibidea:
Demagun oso altzari berezi bat egiteko patentea eskuratu dela. Patente hori saldu
digun enpresari 100.000 € ordaindu diogu, eta, aurreikuspenen arabera, hurrengo
10 urteetan etekinak emateko gai izango da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.22 Ordaindutakoa
203 Jabetza industriala 100.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.23 Urteko amortizazioa
6803 Jabetza industrialaren amortizazioa 10.000
Jabetza industrialaren amortizazio
2803 10.000
metatua
11.5 MERKATARITZA-FONDOA
Enpresako aktiboan (204) Merkataritza-fondoa agertzeko, ezinbestekoa da negozio

bat edota batzuen kontrola lortzea negozioen konbinazio-prozesu batean. Hau da,
ibilgetu ukiezineko elementu hori sortzeko, beste enpresa bat erosi behar da.
Horren baloraziorako 19. balorazio-arauak dioena hartuko da kontuan, eta bi

aldagai hauen arteko diferentzia izango da emaitza:
296
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 297
Ibilgetu ukiezina
a) Enpresa bat erosteagatik ordaindutako zenbatekoa (A).

b) Enpresa horren balioa. Azken aldagai horren kalkuluan, eskuratzen den
enpresako aktibo eta pasibo guztiak baloratuko dira. Aktiboko elementuen
kasuan, ezin izango da merkatuko balioa gainditu (B).
Diferentzia horren emaitza bikoitza da:
a) Positiboa (A > B). Gehiago ordaindu izanaren zergatia bikoitza izan daiteke:
a.1) Aktiboko zenbait elementu gutxiegi baloratuta egotea, edota pasibo
galdagarriko zenbait elementu, gehiegi.
a.2) Izaera ez-ukigarria izan arren, eskuratu berri den enpresako
etorkizuneko emaitzetan eragina izan dezaketen hainbat kontzeptu:
bezeria, enpresaren irudia, merkataritza-sarea, produktuaren irudia
merkatuan, merkataritza-sare egokia, langileriaren kualifikazioa,
hornitzaileen ziurtasuna eta abar.
b) Negatiboa (A < B). Gutxiago ordaindu izanaren zergatia enpresaren
egoerarekin zuzenean erlazionaturiko arrazoietan aurkitu behar da: aurreko
urteetako emaitza negatiboak, produktu zaharkituak, ingurumen-arazoak eta
abar. Diferentzia horren erregistroa egiteko, hausnarketa hau egin behar da:
b.1) Etorkizunean gerta daitezkeen galera edo gastuei baldin badagokie,
arrisku eta gastuetarako hornidura bat zuzkituko da.
b.2) Inolako arrazoirik aurkitzen ez bada, enpresarentzat sarrera bat egon
dela joko da.
Merkataritza-fondoa ez da amortizatzen. Horren ordez, gutxienik urtean behin,

haren balioaren narriadura-testa egingo da. Hau da, merkataritza-fondoaren balioa
mantentzen den ala ez egiaztatu behar da:
a) Mantentzen bada, ez da deus ere egin behar.

b) Mantentzen ez bada (sortu zenean baino balio txikiagoa duelako), balioa
zuzenean gutxiagotuko da, eta sortutako gastua (690) Ibilgetu ukiezinaren
narriaduratik sortutako galerak kontuan jasoko da. Balio-galera hori
kontabilitate-ikuspuntutik berreskuraezina dela joko da. Beraz,
merkataritza-fondoaren narriadura-galerak erregistratu ondoren, ez dira inoiz
berreskuratuko.
Azkenik, gogoratu gaur egungo merkataritza-legediak (Sozietate Anonimoen

Legediaren Testu Bategineko 213. artikuluak) dioenaren arabera balantzearen
aktiboan agertzen den merkataritza-fondoa adinako erreserba ez-erabilgarria
zuzkitu behar dela. Erreserba berezi horren zuzkidurarako, gutxienik, urteko
297
11_konta_QX6 11/3/09 15:36 Page 298
mozkinetatik merkataritza-fondoaren % 5 bideratuko da. Mozkinik ez badago,

erabilera askeko erreserbetatik hartuko da.
Adibidea:
20X1 urteko urtarrilaren 1ean A enpresak B enpresa osoa erosi du. Data horretan,
B enpresaren egoera-balantzea honako hau da:
AKTIBOA ONDARE GARBIA ETA PASIBOA
Elementua Zenbatekoa Elementua Zenbatekoa
(210) Lurrak eta O.N. .....................4.000,00 (100) Kapital soziala...........20.000,00
(211) Eraikinak..............................15.000,00 (171) Epe luzerako zorrak ....5.000,00
(2811) Eraik. Am. Metat. ...............–4.000,00 (400) Hornitzaileak ..............5.000,00
(213) Makineria ..............................5.000,00
(2813) Makin. Am. Meta. .................–750,00
(430) Bezeroak ...............................4.750,00
(300) Salgaiak .................................4.000,00
(572) Bankuak, k/k..........................2.000,00
GUZTIRA .....................................30.000,00 GUZTIRA ...........................30.000,00
OHARRA: Kontabilitate-plan orokorreko balantze ofizialean agertu ez arren,

adibidea ulergarriagoa izan dadin, aktiboko ibilgetuko ondasunen kontuan guztiak
jaso dira.
OHARRA-1: Eragiketa hauetan ez da kontuan hartuko balio erantsiaren gaineko

zergaren eragina.
Datu horiek oinarritzat hartuz, aukera edo kasu hauek plantea daitezke:
1. KASUA:
Demagun A enpresak ordaindu duen zenbatekoa 20.000,00 € dela. Baldin eta

aktiboko eta pasiboko elementu guztiak behar bezala baloratu badira, eskuratu den
enpresak ondare garbi hau izango du:
Aktiboko elementuen zenbatekoen batura .................................................30.000,00

Pasibo galdagarriko elementuen zenbatekoen batura ...............................10.000,00
—————————————————————————————————————
ONDARE GARBIA GUZTIRA .....................................................................20.000,00
Ordaindu den zenbatekoa bat datorrenez gero eskuratu den enpresaren

ondareko elementuen balorazioarekin, ez da merkataritza-fondoa sortuko.
B Enpresaren erosketa-idazpena honako hau litzakete:
298
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 299
Ibilgetu ukiezina
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.24 20X1-01-01
210 Lurrak eta ondasun naturalak 4.000
213 Makineria 4.250
430 Bezeroak 4.750
572 2.000
ageriko k/k, euroak
171 Epe luzeko zorrak 5.000
572 20.000
ageriko k/k, euroak
2. KASUA:
Baldin eta 25.000,00 €-ko zenbatekoa ordaindu bada, eta eskuratu den
enpresaren ondareko elementuen balorazio guztiak mantentzen badira, honako
idazpen hau egin beharko da:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.25 20X1-01-01
213 Makineria 4.250
430 Bezeroak 4.750
204 Merkataritza-fondoa 5.000

572 25.000
ageriko k/k, euroak
299
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 300
Ordaindu den zenbatekoa (25.000,00) eskuratu den ondareari dagokiona

(20.000,00) baino handiagoa denez, diferentzia (5.000,00) izaera ez-ukigarria duten
hainbat kontzepturengatik ordainduko zela joko da.
Baldin eta urte-amaieran merkataritza-fondoaren narriadura-testa egin ondoren

4.000 €-ko balioa duela erabakitzen bada, honako idazpen hau egin beharko da:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.26 20X1-12-31
Ibilgetu ukiezinaren narriaduratik
690 1.000
sortutako galerak
OHARRA: Hurrengo urtearen bukaerara iristean merkataritza-fondoak jatorrian

zuen balioa berreskuratzen badu (5.000 €), kontabilitate-ikuspuntutik ez da deus
ere egin beharko.
3. KASUA:
Baldin eta 25.000,00 €-ko zenbatekoa ordaindu bada, eta eskuratu den
enpresaren ondareko lurrari dagokion balorazioa 8.000,00 € bada eta gainerako
elementuen balorazioa mantentzen bada, honako idazpen hau egin beharko da:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.27 20X1-01-01
213 Makineria 4.250
430 Bezeroak 4.750

300
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 301
Ibilgetu ukiezina
(jarraipena)

572 25.000
ageriko k/k, euroak
Kasu horretan eskuratu den ondarearen balioa aldatu egin da.
Aktiboko elementuen zenbatekoen batura .................................................34.000,00

Pasibo galdagarriko elementuen zenbatekoen batura ...............................10.000,00
—————————————————————————————————————
ONDARE GARBIA GUZTIRA .....................................................................24.000,00
Aldaketa hori dela eta, ordaindu den zenbatekoa (25.000,00) eskuratu den
ondareari dagokiona (24.000,00) baino handiagoa denez, diferentzia (1.000,00)
izaera ez-ukigarria duten hainbat kontzepturengatik ordainduko zela joko da.
4. KASUA:
Demagun A enpresak 15.000,00 €-ko zenbatekoa ordaindu duela. B enpresaren

errealitatea aztertu ondoren, bi dira erregistratzeke dauden eta A enpresak bere
gain hartu beharko dituen zorrak:
– Ogasun Publikoak jarritako isun-espedientea .........................................3.000,00

– Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen Sailak irekitako espediente bat
dela-eta sor daitekeen isunaren zenbatekoa ..........................................2.000,00
A enpresak honako idazpen hau egin beharko luke:

Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.28 20X1-01-01
213 Makineria 4.250
430 Bezeroak 4.750
572 2.000
ageriko k/k, euroak
301
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 302
(jarraipena)

572 15.000
ageriko k/k, euroak
141 Zergetarako hornidura 3.000
Ingurumen-jardueretarako
145 2.000
hornidura
11.6 TRASPASATZE-ESKUBIDEAK
Diru kopuru baten truke maizter edo errentariak hirugarren pertsona bati
negoziorako lokal bat uzten dionean. Hirugarren pertsona horrek lokalaren jabearen
eta maizterraren artean sinatuko jatorrizko kontratutik sortutako obligazio eta
eskubide guztiak bereganatzen ditu, hau da, subrogatu egiten da.
(205) Traspasatze-eskubideak kontuaren zenbatekoa bat etorriko da maizterrari

ordaindutako zenbatekoarekin.
Kontu horren amortizaziori dagokionez, sistematikoki amortizatuko da (urtero),

eta sarrerak sortzeko denboraldia ezingo du gainditu.
Adibidea:
Errentamenduan dagoen lokal baten traspasatze-eskubideak lortzearren, lokalaren

maizterrari 10.000 € ordaindu zaizkio.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.29 20X1-01-01
205 Traspasatze-eskubideak 10.000
Hamar urtean amortizatzeko erabakia hartuko balitz, honako idazpen hau egin
beharko litzateke:
302
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 303
Ibilgetu ukiezina
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.30 20X1-12-31
Traspasatze-eskubideen
6805 1.000
amortizazioa
Traspasatze-eskubideen
2805 1.000
amortizazio metatua
11.7 APLIKAZIO INFORMATIKOAK
Programa informatikoen erabilera-eskubidea edo jabetza eskuratzeagatik

ordaindutako zenbatekoak (206) Aplikazio informatikoak kontuan sartu ahal izango
dira, baldin eta erabilera urte anitzekoa bada. Enpresaren beraren baliabide
propioak erabiliz garatutako ordenagailu-programak ere barneratu ahal izango dira,
baldin eta ikerketa- eta garapen-gastuen aktiboan sartzeko baldintza guztiak
betetzen badira. Era berean, web guneak egiteko gastuak ere hor sartzen dira,
hainbat ekitalditan erabiltzeko asmoarekin egiten badira.
Kontzeptu horretan ezingo dira sartu:
a) Enpresako egitura operatiboan jada dauden aplikazio edo sistema

informatikoen eguneratzeak
b) Sistema informatikoa behar bezala erabili ahal izateko pertsonalaren
trebatze- edo heziketa-ikastaroek sortutako gastua
c) Beste enpresei egindako kontsulten kostuak edo sistema eta aplikazio
informatikoen berrikuste orokorrek sortutako gastuak
D) Aplikazio informatikoaren mantentze-gastuak
Aplikazio informatikoak enpresak erabiliko dituen denboraldian zehar

amortizatuko ditu, plan sistematiko bati jarriki betiere,. Ezingo da gainditu bost
urteko epea.
Adibidea:
Enpresa batek hainbat urtetan erabiliko den ERP kudeaketa-sistema informatiko

berri bat erosi du 25.000 €-an.
303
11_konta_QX6 5/3/09 15:08 Page 304
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.31 20X1-01-01
206 Aplikazio informatikoak 25.000
Bost urtean amortizatzeko erabakia hartuko balitz, honako idazpen hau egin
beharko litzateke:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
11.32 20X1-12-31
Aplikazio informatikoen
6806 5.000
amortizazioa
Aplikazio informatikoen
2806 5.000
amortizazio metatua
304
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 305
Finantza-inbertsioak
12
1 FINANTZA-AKTIBOEN KONTZEPTUA ETA MOTAK
1.1 Finantza-aktiboen kontzeptua
1.2 Finantza-inbertsioen sailkapena
2 KOBRATZEKO MAILEGU ETA PARTIDEN BALIOESPENA
3 MUGAEGUNERA ARTE MANTENDUTAKO INBERTSIOAK
4 NEGOZIATZEKO FINANTZA-AKTIBOAK
5 BESTELAKO FINANTZA-AKTIBOAK ARRAZOIZKO BALIOAN, GALDU-

IRABAZIEN KONTUAN ALDAKETAK ERAGITEN DITUZTENEAN
6 TALDEKO ENPRESEN, TALDE ANITZETAKO ENPRESEN ETA ENPRESA

ELKARTUEN ONDAREAN EGINDAKO INBERTSIOAK
7 FINANTZA-AKTIBO SALGARRIAK
8 FINANTZA-INBERTSIOEK SORTUTAKO INTERESAK ETA DIBIDENDUAK
9 FINANTZA-INBERTSIOEN LABURPEN TAULA
10 FINANTZA-AKTIBOEN BIRSAILKAPENA
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 306
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 307
12Finantza-inbertsioak
12.1 FINANTZA-AKTIBOEN KONTZEPTUA ETA MOTAK
12.1.1 FINANTZA-AKTIBOEN KONTZEPTUA
Gaur egun finantza-aktiboen kontzeptua elementu hauetara hedatu da:
앫 Eskudirua eta aktibo likido baliokideak, hau da, enpresako kutxan dagoen dirua,
ageriko banku-gordailuak eta diru bihur daitezkeen aktibo finantzarioak, betiere
eskuratu zirenean hiru hilabetetik gorako mugaeguna ez bazuten eta balio-
aldaketak izateko arrisku handirik ez badute eta enpresako diruzaintza
kudeatzeko politikan normalak badira.
앫 Titulu-balore edo beste zenbait merkataritza-dokumentutan islatzen diren
enpresako jabetza-eskubide eta ondasunak. Finantza-aktibo horiek enpresako
kapitalaren ekarpen gisa edo enpresari eman zaion kreditu gisa hartzen dira.
Finantza-aktiboak fondo- edo diru-eskatzaileek zirkulazioan jarri ohi dituzten
tresna juridiko-ekonomikoak direnean, tituluaren izaeraren arabera, baliabide
propioa edo zorra izan daitezke. Hori dela eta, batzuei kapital-jabetzako titulu
deitu ohi zaie eta besteei kapital-kredituko titulu. Edozein kasutan ere,
inbertitzailearen ikuspegitik, aktiboko elementuak dira. Ikus ditzagun bi mota
horietako finantza-inbertsioak:
• Kapital-jabetza edo beste enpresa batzuen ondare-tresna eskuratuak:
– Akzioak
– Kapital-partaidetzak (haien modalitatea edozein delarik ere)
• Kapital-kreditua edo beste enpresa batzuen zorra adierazten duten balore
eskuratuak:
– Obligazioak
– Bonoak
– Zedulak
– Diruzaintzako ordaindukoak
307
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 308
– Diruzaintzako letrak
– Zor publikoa
– Beste enpresa batzuek jaulkitako beste zenbait titulu
Inbertitzailearen ikuspegitik, kapital-jabetzako finantza-aktiboek titulu horiek
jaulki dituen erakundearen kapitalean partaidetza eskaintzen dute, eta, horren
ondorioz, enpresa horretako bazkide-izaera. Kapital-kredituaren kasuan, zenbait
finantza-baliabide enpresa baten esku utzi dira denbora baterako, eta uzte
horren truke finantza-sarrera batzuk lortu dira.
앫 Merkataritza-eragiketak direla-eta hartzekoak: bezeroak eta hainbat zordun.
앫 Hirugarrenenekiko hartzekoak: hala nola emandako finantza-maileguak eta
-kredituak, aktibo ez-korronteen salmentatik sortutakoak barne.
앫 Enpresaren aldeko balorazioa duten eratorriak: hala nola gerokoak, aukerak,
trukatze finantzarioak eta eperako atzerri-monetaren salerosketa, eta
앫 Bestelako finantza-aktiboak: kreditu-erakundeetako gordailuak, pertsonalari
emandako aurrerakinak eta kredituak, eratutako fidantza eta gordailuak,
kobratzeko dibidenduak eta ondare propioko tresnei buruz galdatutako
ordainketak.
12.1.2 FINANTZA-INBERTSIOEN SAILKAPENA
Sarreran aipatu den bezala, finantza-aktiboaren izaera duten hainbat elementu

daude. Merkataritza-hartzekoak 8. gaian garatu direnez, gai honetan finantza-
inbertsioaren izaera dutenak aztertuko ditugu, balantzean “Taldeko enpresetan eta
enpresa elkartuetan egindako epe luzeko zein laburreko finantza-inbertsioak” eta
“Epe luze zein laburreko finantza-inbertsioak” epigrafeetan jasoko diren aktiboak,
alegia.
Finantza-inbertsioak sailkatzeko, hainbat irizpide erabili daitezke:
1. Helburuaren arabera
1.a) Kontrol-izaera dutenak: enpresa bateko kapitalean parte hartu nahi da,
enpresa horrek etorkizunean har ditzakeen erabaki ekonomiko-
finantzarioetan eragina izatearren. Horretarako eskuratutako tituluek
kontrol-zorroa osatzen dute.
2.a) Errentagarritasun-izaera dutenak: errenta bat sortzeko edota salerosketa
batek eragindako mozkinaz baliatzeko eginiko inbertsioak dira. Helburu
horrekin eskuratutako tituluek errentagarritasun-zorroa osatzen dute.
308
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 309
12.1 irudia
2. Iraupenaren arabera
2.a) Finantza-inbertsio iragankorrak: urtebete baino epe laburragoan saltzeko
asmoarekin eginikoak. Inbertsio hauek aktibo korrontean kokatuko dira.
2.b) Finantza-inbertsio iraunkorrak: epe luzerako izaera dutenak. Inbertsio
hauek aktibo ez-korrontean kokatuko dira.
Eskeman adierazi den bezala, aurreko bi sailkapenen artean lotura bat egin
daiteke: izaera iraunkorra duten inbertsioak kontrol-zorroarekin erlazionatuta
daude (enpresa elkartuak, taldeko enpresak eta talde anitzetako enpresak).
12.2 irudia
3. Errendimendu motaren arabera
3.a) Mozkinetako partaidetza sorrarazten duten inbertsioak, akzioetan
dibidendu deritzona. Sortzen duten errenta aldakorra da, zeren zenbatekoa
mozkinen eta akziodunen batzar orokorraren araberakoa baita. Hori dela
eta, titulu horiek errenta aldakorreko baloreak dira. Kapital-jabetzakoak
mota honetako inbertsioetan kokatuko dira.
3.b) Aldez aurretik hitzartutako interes finko bat sortzen dutenak: obligazioak,
epe finkora jarritako ezarpenak, bonoak eta ordaindukoak. Horregatik deitu
ohi zaie errenta finkoko balore. Kapital-kreditukoak mota honetako
inbertsioetan kokatuko dira.
309
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 310
12.3 irudia
4. KPOaren arabera
2008ko urtarrilaren 1ean indarrean sartu den KPOren arabera, finantza-aktiboak
sailkatzerakoan sei mota bereizten dira. Eragiketaren helburua kontuan
hartuko da, eta, horren ondorioz, kontabilizatzerakoan, bakoitzaren arriskuak
behar bezala adierazteko balioespen-arau bereiziak izango dituzte. Hona hemen
sailkapena:
1. Kobratzeko mailegu eta partidak
2. Mugaegunera arte mantendutako inbertsioak
3. Negoziatzeko diren finantza-aktiboak
4. Bestelako finantza-aktiboak arrazoizko balioan, galdu-irabazien kontuan
aldaketak eragiten dituztenean
5. Taldeko enpresen, talde anitzeko enpresaen eta enpresa elkartuen ondarean
egindako inbertsioak.
6. Finantza-aktibo salgarriak.
12.4 irudia
310
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 311
ETEen kasuan, sailkapen hori sinplifikatu egingo da, eta, balioespen-irizpideen

arabera, hiru motatako finantza-aktiboak adieraziko dira:
1. Finantza-aktiboak kostu amortizatuan

2. Negoziatzeko finantza-aktiboak
3. Finantza-aktiboak kostuan
Finantza-inbertsioen azterketa egiteko eta kontabilizatzeko erabiliko ditugun

kontuak honako hauek dira:
LOTURADUN ALDERDIETAN EGINDAKO EPE LUZEKO FINANTZA-

24 INBERTSIOAK
240 Loturadun alderdietako epe luzeko partaidetzak
241 Loturadun alderdien epe luzeko zorra adierazten duten baloreak
242 Loturadun alderdiekiko epe luzeko hartzekoak
25 EPE LUZEKO BESTELAKO FINANTZA-INBERTSIOAK
250 Ondare-tresnetan egindako epe luzeko finantza-inbertsioak
251 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreak
252 Epe luzeko hartzekoak
258 Epe luzeko ezarpenak
LOTURADUN ALDERDIETAN EGINDAKO EPE LABURREKO FINANTZA-
53 INBERTSIOAK
530 Loturadun alderdietako epe laburreko partaidetzak
531 Loturadun alderdien epe laburreko zorra adierazten duten baloreak
532 Loturadun alderdiekiko epe laburreko hartzekoak
Loturadun alderdiekiko zorra adierazten duten baloreen epe laburreko
533 interesak
54 EPE LABURREKO BESTELAKO FINANTZA-INBERTSIOAK
540 Ondare-tresnetan egindako epe laburreko finantza-inbertsioak
541 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreak
542 Epe laburreko hartzekoak
545 Kobratzeko dibidendua
546 Zorra adierazten duten baloreen epe laburreko interesak
547 Hartzekoen epe laburreko interesak
311
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 312
Finantza-inbertsioaren izaera, erabilera eta balioespen-sailkapena kontuan

hartuz, laburpen-taula hau proposatzen dugu, oro har kontu bakoitza noiz erabili
behar den adierazteko:
FINANTZA-
AKTIBOAREN ERABILERA BALIOESPEN-SAILKAPENA EPEA KONTUAK
IZAERA
Kobratzeko Inbertsioa 1. Kobratzeko mailegu eta luze/ 242, 252,
maileguak berreskuratu partidak labur 532, 542
Mantendu 2. Mugaegunera arte luze/ 241, 251,

Beste enpresek mantendutako inbertsioak labur 531, 541
jaulkitako
Espekulatu 3. Negoziatzeko
zorrak finantza- labur 531, 541
aktiboak
5. Taldeko enpresen ondarean
Kontrola luze 240
inbertsioak
luze/
Ondare-tresnak Jabetza 6. Finantza-aktibo salgarriak 250, 540
labur
Espekulatu 3. Negoziatzeko finantza- labur 540

aktiboak
Kontuan hartu behar den beste ezaugarri bat da finantza-aktiboen

kontabilizaziorako balioespena. Gaur egungo irizpideen arabera, finantza-
inbertsioak balioesteko, oro har, arrazoizko balioa erabiliko da. Kontabilitate-plan
orokorrari dagokionez, 9. balorazio-araua bete behar da, eta nolakoa den finantza-
tresnaren erabilera edo helburua halako balioespenak eskaintzen dira,
errealitatearen isla egokia erakusteko.
Horregatik, gai honetan bereziki erabiliko diren balioespen-irizpideak azalduko

ditugu:
Arrazoizko balioa:
Aktibo baten truke eskuratu daitekeen zenbatekoa edo pasibo bat kitatzeko
eman beharrekoa, interesa duten eta behar bezala informatuak dauden bi alde
elkarrekiko independenteen artean egindako eragiketa baten bitartez. Ez da inola
ere arrazoizko baliotzat joko, behartuta, presaka edo borondatearen kontrako
likidazio-egoera baten ondorioz egindako eragiketetatik ateratako balioa.
Oro har, arrazoizko balioa kalkulatzeko, merkatuko balio fidagarri bat hartuko da
erreferentziatzat. Alde horretatik, merkatu aktibo batean kotizatutako prezioa izango
da arrazoizko balioaren erreferentziarik onena.
312
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 313
Balio bihurgarri garbia:
Aktiboaren balio bihurgarri garbia da enpresak negozioaren martxa normalean

aktibo hori merkatuan besterenduta lor dezakeen zenbatekoa. Zenbateko horri
besterentzeko zenbatetsitako kostuak kentzen zaizkio; eta lehengaiak eta
fabrikazio-bideko produktuak direnean, berriz, produkzioa, eraikuntza edo
fabrikazioa amaitzeko zenbatetsitako kostuak.
Kostu amortizatua:
Finantza-tresnen kostu amortizatua kalkulatzeko, aktibo edo pasibo finantzario

baten hasierako balorazioan ezarritako zenbatekoari printzipaletik dagoeneko
itzulitako zatia kentzen zaio, eta hasierako zenbatekoaren eta mugaeguneko
errenboltso-balioaren arteko diferentziatik galdu-irabazien kontura (interes-tasa
efektiboaren metodoaren bitartez) egotzitako zatia gehitu edo kentzen zaio,
dagokionaren arabera. Finantza-aktiboak direnean, balio-narriaduragatik (zuzenean
aktiboaren zenbatekoa murriztuz nahiz balioa zuzentzeko kontu baten bitartez)
kontabilizatutako balio-murrizketa oro kentzen zaio zenbatekoari.
Azkenik, gai honetan zehar ager daitekeen zenbait kontzeptu behar bezala
ulertzearren, bidezkoa deritzogu honako termino hauei buruzko azalpena ematea:
앫 Interes-tasa efektiboa: kontratuan ezarritako baldintzetatik abiatuta eta

etorkizuneko kreditu-arriskuen galerak kontuan hartu gabe, finantza-tresna
baten liburuetako balioa eta tresna horren bizitzan zehar espero diren diru-
fluxu zenbatetsien balioa berdintzen dituen eguneratze-tasa.
앫 Balio nominala edo izendatua: finantza-aktiboaren jabetza adierazten
duen tituluan agertzen den balioa.
앫 Jaulkipen-balioa: tituluak jaulkitzean dagokien balioa. Tituluaren jabe
egiteko harpidedunak ordaindu behar duen zenbatekoa da. Zenbateko hori
balio izendatuarekin bat etor daiteke, edo ez.
앫 Errenboltso-balioa: errenta finkoko tituluetan, eskuratutako finantza-
aktiboaren bizitza amaitzean inbertitzaileak jasotzen duen zenbatekoa da.
앫 Interes esplizituak: jaulkipen-baldintzen arabera errenta finkoko baloreei
dagozkien interes periodikoak (hiruhilekoak, seihilekoak, urtekoak...) dira.
Balio izendatuarekiko kalkulatu ohi dira, eta aldez aurretik edo dagokien
denboraldia amaitu ondoren ordaindu daitezke (mugaeguneratutako
interesak). Kontabilitatean, interes horiek dagokien ekitaldiari egotziko
zaizkio dagokion periodifikazio edo aldizkapena aplikatuz eta sortzapen-
printzipioa kontuan hartuz.
313
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 314
앫 Interes inplizituak: honako bi era hauetan ager daiteke: titulua erosteko

unean egin behar den ordainketa txikiagoa izanik, edo mugaeguna iristean
jasoko den errenboltsoa handiagoa izanik. Nolanahi ere, titulu hauek jaulki
dituen enpresaren ikuspegitik, interes inplizitu hauek saneatzeko garaian,
interes horiek sorrarazi dituzten zorren mugaeguna eta plan finantzario bat
kontuan hartuko dira.
12.2 KOBRATZEKO MAILEGU ETA PARTIDEN BALIOESPENA
Kobratzeko mailegu eta partidak
Merkataritza-eragiketetatik sortutako hartzekoak eta merkataritzan oinarriturik ez

dauden finantza-aktiboak. Trafiko-eragiketetan ondasunen salmentagatik sortzen
diren hartzekoak dira lehenak, baina merkataritza-izaera ez duten finantza-aktiboak
ere barneratzen dira, kobrantzen zenbatekoa zehatza denean eta merkatu
aktiboetan negoziatzen ez direnean.
Kobratzeko mailegu eta partiden hasierako balioa: arrazoizko balioa
Hasierako balioa arrazoizko balioa izango da, hau da, transakzioaren balioa.
Hori kalkulatzeko, prezioari zuzenean egotzitako transakzio-kostuak gehitzen
zaizkio. Epe laburrerako den kasuetan, balio nominala erabili ahal izango da.
Kobratzeko mailegu eta partiden geroko balioa: kostu amortizatua
Geroko balioespena kostu amortizatuaren araberakoa izango da. Sortutako

interesak galdu-irabazien kontura zuzenean egotziko dira, interes-tasa efektiboaren
metodoa erabiliz.
Hala ere, mugaeguna urtebete baino txikiagoa duten hartzekoen kasuan, lehen
esanda bezala balio nominala erabili bada, bere horretan mantenduko dira,
hondatzen ez diren artean.
Finantza-aktibo horien hainbat ariketa aurkeztu dira 8. gaian (Kobrantza-

eskubideak). Hala ere, beste adibide bat jarriko dugu.
Jo dezagun ADITOR enpresa aholkularitza-enpresa bat dela eta 20X1eko

urtarrilaren 4an, aholkularitza fiskaleko zerbitzuak eskaini dituela 8.000 €-an.
Hamabost hilabeteko luzapena eman da ordaintzeko, 20X2ko apirilaren 4a arte, eta
314
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 315
% 5,5eko interesak kobratuko dira. Eragiketaren kontabilizazio-idazpenak honako

hauek dira:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.1 20X1-01-04
430 Bezeroak 8.000
20X1 ekitaldi-itxieran, bezeroak kostu amortizatuan adierazi behar dira eta, era
berean, sortutako interesak kontabilizatu behar dira:
8.000 ⴛ [(1,055) – 1] = 440 €
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.2 20X1-12-31
430 Bezeroak 440
20X2ko apirilaren 4an, gainerako interesen sortzapena eta bezeroen kobrantza

islatuko dira:
8.440 ⴛ [(1,055)0,25 – 1] = 114 €
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.3 20X2-04-04
430 Bezeroak 114
315
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 316
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.4 20X2-04-04
572 8.554
ageriko k/k, euroak
430 Bezeroak 8.554
12.3 MUGAEGUNERA ARTE MANTENDUTAKO INBERTSIOAK
Mugaegunera arte mantendutako inbertsioak: mugaeguna zehaztua duten

zorrak, merkatu aktiboan negoziaturiko kobrantzak eta mugaegunera arte
mantentzeko asmo sendoarekin gordetzen direnak.
Hasierako balioa: arrazoizko balioa, besterik adierazi ezean, transakzioaren

balioa. Hori kalkulatzeko, transakzio-prezioari zuzenean egotzitako transakzio-
kostuak gehitzen zaizkio.
Geroko balioespena: kostu amortizatuaren arabera baloratuko dira. Sortutako

interesak galdu-irabazien kontuan kontabilizatuko dira, interes-tasa efektiboaren
metodoa erabiliz.
Jaulkipen-datan, 20X0 abenduaren 31n, obligazio bat eskuratu da,

100.000 €-an; errenboltsoa bi urte barru egingo da: 110.000 €. Transakzio-kostuak
1.000 € izan dira.
Kontabilizatzen hasi aurretik, eragiketaren interes-tasa efektiboa kalkulatu behar

da, eta 20X1 eta 20X2 ekitaldietan eragiketa behar bezala islatzeko plan finantzario
bat hartuko da kontuan.
Interes-tasa efektiboa:
101.000 = 110.000 ⴛ (1 + i)–2
i = % 4,36 edo 0,0436
Urtea Interes efektiboa Interes inplizitua Kostu amortizatua

20X1 4.404 4.404 105.404
20X2 4.596 4.596 110.000,00
Guztira 9.000
316
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 317
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.5 20X0-12-31
Epe luzeko zorra adierazten duten
251 101.000
baloreak
572 101.000
ageriko k/k, euroak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.6 20X1-12-31
251 4.404
baloreak
Zorra adierazten duten baloreen
761 4.404
sarrerak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.7 20X1-12-31 Epe laburrera
birsailkatu
Epe laburreko zorra adierazten
541 105.404
duten baloreak
251 105.404
baloreak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.8 20X2-12-31
541 4.596
duten baloreak
Zorra adierazten duten baloreen
761 4.596
sarrerak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.9 20X2-12-31
572 Bankuak eta kreditu-erakundeak, 110.000

ageriko k/k, euroak
541 110.000
duten baloreak
317
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 318
12.4 NEGOZIATZEKO FINANTZA-AKTIBOAK
Negoziatzeko finantza-aktiboak. Negoziaketetan erabiltzeko finantza-aktiboa den

edo ez jakiteko, baldintza hauek hartuko dira kontuan:
a) Epe laburrean saltzeko asmoarekin eskuratzen badira.

b) Identifikatutako finantza-tresnen zorroaren barnean badaude, era bateratuan
kudeatuak izanik, eta epe laburrean eragiketak egin direla frogatzen bada,
mozkinak lortzeko.
c) Finantza-tresna eratorria bada, betiere finantza-bermeko kontratua ez bada
eta estaldura-tresna gisa izendatu ez bada.
Hasierako balioespena: arrazoizko balioa. Negoziatzeko mantendu diren

finantza-aktiboak, printzipioz, arrazoizko balioaren arabera balioetsiko dira.
Zuzenean egotz dakizkiokeen transakzio-kostuak ekitaldiko galdu-irabazien

kontuan agertuko dira.
Ondarearen tresnak badira, hasierako balorazioaren parte izango dira

eskuratutako lehentasunezko harpidetza-eskubidearen zenbatekoak eta antzekoak,
hala dagokionean.
Geroko balioespena: arrazoizko balioa. Negoziatzeko mantendu diren finantza-

aktiboak arrazoizko balioaren arabera baloratuko dira, besterenganatzeko
transakzio-kostuak kendu gabe.
Arrazoizko balioan gertatu diren aldaketak ekitaldiko galdu-irabazien kontuan

agertuko dira.
Hainbat kasu landuko ditugu, eta kontabilizatzeko moduak ikusiko ditugu.
1. Lehen adibidea: AGAren 1.000 akzio erosi dira 20X1eko ekainaren 30ean.
Erosteko unean akzioaren kotizazioa 150 € zen, eta handik astebetera akzioa
160 €-an saldu da; banku bidez kobratu da. Enpresak erosi eta saldu egiten dituen
akzioak dira; helburua da gain-errentagarritasuna lortzea, enpresaren ohiko
jardueratik kanpo.
318
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 319
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.10 20X1-06-30
Ondare-tresnetan egindako epe
540 15.000
laburreko finantza-inbertsioak
572 15.000
ageriko k/k, euroak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.11 20X1-07-07
572 160.000
ageriko k/k, euroak
540 150.000
Partaidetzetako eta zorra adierazten
766 10.000
duten baloreetako mozkinak
20X1eko azaroaren 14an beste 1.000 akzio eskuratu ditu akzioko 200 €-an.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.12 20X1-11-14
540 200.000
572 200.000
ageriko k/k, euroak
Ekitaldi-itxieran, akzio horien kotizazioa 214 € da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.13 20X1-12-31
540 14.000
Finantza-tresnak arrazoizko balioan
763 14.000
baloratzeagatik izandako mozkinak
319
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 320
2. Bigarren adibidea: GURE enpresak X8/12/31n negoziatzeko dituen akzioei

buruzko informazio-taula hau egin du:
Ordainketa
Eragiketa- Akzio Kotizazioa
Akzioak Eragiketa Nominala Komisioa Kobrantzak
data kopurua % (3)
ITZEL Erosketa 1€ X8/06/30 5.000 171,00 50 € 8.600 €

ITZEL Erosketa 1€ X8/07/30 30.000 178,00 300 € 53.700 €
ITZEL Salmenta 1€ X8/09/29 5.000 187,00 50 € 9.300 €
TXETIN Erosketa 10 € X8/08/14 3.000 180,00 300 € 54.300 €
ARDO Erosketa 0,50 € X8/08/20 5.000 190,00 50 € 4.800 €
(3) Bankuak bidalitako agirietatik ateratako informazioa.
Akzioen batez besteko kotizazioa (%)

ITZEL 180,00
TXETIN 168,00
ARDO 198,00
Ekainean, uztailean eta abuztuan, ITZEL, TXETIN eta ARDO enpresen akzioak
erosteagatik idazpen hauek egingo dira:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.14 20X8-06-30
540 8.550
669 Bestelako finantza gastuak 50
572 8.600
ageriko k/k, euroak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.15 20X8-07-30
540 Ondare-tresnetan egindako epe 53.400

572 53.700
ageriko k/k, euroak
320
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 321
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.16 20X8-08-14
540 54.000
572 54.300
ageriko k/k, euroak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.17 20X8-08-20
540 4.750
572 4.800
ageriko k/k, euroak
Irailaren 29an ITZEL enpresaren 5.000 akzio saldu dira 9.300 €-an, eta
transferentzia bidez kobratu dira. Eragiketa hori behar bezala kontabilizatzeko,
5.000 akzio bajan eman behar dira, eta horretarako aukera egokiena mota bereko
akzioen batez besteko prezio haztatua (BPH) kalkulatzea izango da.
KONTZEP- Banako Zenbate- Unitate

Unitate BPH
TUA kostua koa metatua
ITZEL EROSI 5.000 1,71 8.550,00 5.000 1,71
ITZEL EROSI 30.000 1,78 53.400,00 35.000 1,77
ITZEL SALDU 5.000 1,77 8.850,00 30.000 1,77
TXETIN EROSI 3.000 18,00 54.000,00 3.000 18,00
ARDO EROSI 5.000 0,95 4.750,00 5.000 0,95
Jasotako zenbatekoaren eta finantza-aktiboen liburu-balioaren arteko diferentzia

eragiketaren irabazia edo galera izango da, eta ekitaldiko emaitzetan adieraziko da.
Beraz, 5.000 akzioen batez besteko liburu-balioa 8.850 € bada (5.000 ⴛ 1,77), eta
9.300 € kobratu baditu, irabazia 450 € izango da.
321
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 322
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.18 20X8-08-29
572 9.300
ageriko k/k, euroak
540 8.850
Partaidetzetako eta zorra adierazten
766 duten baloreetako mozkinak 450
Ekitaldi-itxieran arrazoizko balioan balioetsi behar direnez, merkatuan duten

kotizazioa erabiliko dugu:
KONTZEP- Akzio Nomi- Kotizazioa Itxiera Balioespen-

BPH Guztira
TUA kopurua nala % Kotizazioa zuzenketa
ITZEL 30.000 1€ 1,77 53.400,00 180 54.000,00 600,00
TXETIN 3.000 10 € 18,00 54.000,00 168 50.400,00 –3.600,00
ARDO 5.000 0,50 € 0,95 4.750,00 190 4.750,00 0,00
GUZTIRA 112.150,00 109.150,00 –3.000,00
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.19 20X8-12-31
540 600
763 600
baloratzeagatik izandako mozkinak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.20 20X8-12-31
540 3.600
336 3.600
baloratzeagatik izandako galerak
322
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 323
12.5 BESTELAKO FINANTZA-AKTIBOAK ARRAZOIZKO

BALIOAN, GALDU-IRABAZIEN KONTUAN ALDAKETAK
ERAGITEN DITUZTENEAN
Bestelako finantza-aktiboak arrazoizko balioan, galdu-irabazien kontuan

aldaketak eragiten dituztenean: finantza-aktibo hibridoak barneratuko dira.
Memorian behar den informazio zehatza azalduko da.
12.6 TALDEKO ENPRESEN, TALDE ANITZETAKO ENPRESEN

ETA ENPRESA ELKARTUEN ONDAREAN EGINDAKO
INBERTSIOAK
Taldeko enpresen, talde anitzetako enpresen eta enpresa elkartuen ondarean

egindako inbertsioak: kategoria honetan sailkatuko dira taldeko enpresen, talde
anitzetako enpresen eta enpresa elkartuen ondarean egindako inbertsioak.
Hasierako balioespena: kostua. Taldeko enpresen, talde anitzetako enpresen

eta enpresa elkartuen ondarean egindako inbertsioak kostu-prezioan balioetsiko
dira, bestela jokatzeko arrazoirik ez badago. Balio hori emandako
kontraprestazioaren arrazoizko balioa izango da gehi zuzenean egotz dakizkiokeen
transakzio-kostuak, eta, hala dagokionean, taldeko enpresen arteko eragiketei
buruzko arauak aplikatuko dira.
Dena den, taldeko enpresa, talde anitzetako enpresa edo enpresa elkartua izan
baino lehen inbertsio bat baldin badago, elkartu baino lehen inbertsioak zuen kostua
hartuko da kontuan.
Hasierako balioan barneratuko dira lehentasunezko harpidetza-eskubideak eta

antzekoak, halakorik eskuratu denean.
Geroko balioespena: kostua, narriaduragatik izandako zuzenketak kendu

ondoren. Taldeko enpresen, talde anitzetako enpresen eta enpresa elkartuen
ondarean egindako inbertsioak balioesteko, kostuari narriaduragatik egindako balio-
zuzenketen zenbateko metatua kenduko zaio.
Aktibo horien baja eman behar denean, multzo homogeneoak hartuta, batez
besteko kostu haztatuaren metodoa aplikatuko da.
323
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 324
Lehentasunezko harpidetza-eskubideak saltzerakoan, eskubideen kostuaren

zenbatekoa kenduko da dagokion aktiboaren kontabilitate-baliotik.
Balio-narriadura: ekitaldi-itxieran, bederen, beharrezkoak diren balio-

zuzenketak egin beharko dira, baldin eta objektiboki nabaritzen bada inbertsio baten
liburu-balioa ezingo dela berreskuratu.
Balio-zuzenketa horren zenbatekoa honako hau izango da: liburuetan duen

balioaren eta berreskura daitekeen kopuruaren arteko diferentzia.
Narriaduragatik egindako balio-zuzenketak eta atzera-itzultzeak gastu edo

sarrera moduan erregistratuko dira, hurrenez hurren, galdu-irabazien kontuan.
Adibidea:
20X6-01-01ean PRAILEAITZ enpresak EKAIN enpresaren akzioen gehiengoa

eskuratu zuen, kontrolatzeko helburuarekin. 400.000 akzio erosi zituen, akzioko
10 €-ko eskuratze-prezioan. EKAIN enpresaren kapital soziala 5.000.000 € zen,
eta akzio bakoitzaren balio nominala, 10 €.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.21 20X6-01-01
Taldeko enpresetako epe luzeko
2403 4.000.000
partaidetzak
572 4.000.000
ageriko k/k, euroak
12.7 FINANTZA-AKTIBO SALGARRIAK
Finantza-aktibo salgarriak: beste enpresa batzuen zorrak eta ondare-tresnak

kontuan hartuko dira.
Hasierako balioa: arrazoizko balioa, hau da transakzioaren balioa.

Kontraprestazioaren arrazoizko balioa izango da gehi zuzenean egotz dakizkiokeen
transakzio-kostuak, eta, hala dagokionean, harpidetza-eskubideak gehituko zaizkio.
Geroko balioespena: arrazoizko balioa. Arrazoizko balioaren arabera

baloratuko dira, eta izaten diren aldaketak zuzenean ondarean erregistratuko dira.
324
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 325
Adibidea:
ERRI enpresak AIA enpresaren 127.000 akzio eskuratu ditu 20X1eko urtarrilaren
30ean, akzioko 180 €-an. Oraingoz ez dio erabilgarritasunik eman nahi.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.22 20X1-01-30
250 22.860.000
luzeko finantza-inbertsioak
572 22.860.000
ageriko k/k, euroak
Ekitaldi-itxieran akzioa 175 €-an kotizatzen da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.23 20X1-12-31
Finantza-aktibo salgarrietako
800 635.000
galerak
250 635.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.24 Itxierako erregularizazio-prozesua
Finantza-aktibo salgarrien
133 635.000
balorazio-doikuntzak
800 635.000
galerak
12.8 FINANTZA-INBERTSIOEK SORTUTAKO INTERESAK ETA

DIBIDENDUAK
Finantza-inbertsioen ezaugarrietako bat finantza-sarrerak lortzea da. Etekin

finantzarioak interesak edota dibidenduak izango dira, inbertsioen ezaugarrien
arabera (kapital-kreditua edota kapital-jabetza).
325
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 326
Interesak edota dibidenduak kontabilizatzeko orduan, bi egoera hauek bereizi

behar dira: eskuratu aurretik sortutakoak diren edo ondoren. Beraz:
앫 Batetik, finantza-aktiboen hasierako balioespena egiterakoan sortutako

interes esplizitu mugaeguneratu gabeak, zein hitzartutako dibidenduak, era
bereizian kontabilizatuko dira, mugaegunaren arabera.
앫 Bestetik, finantza-aktiboak izateagatik enpresak jasotzen dituen interesak
eta dibidenduak, aktibo horiek eskuratu ondoren sortzen badira, galdu-
irabazietan kontabilizatuko dira, finantza-sarrera gisa.
326
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 327
12.9 FINANTZA-INBERTSIOEN LABURPEN TAULA
Esandakoaren laburpen gisa, ikus honako taula hau:
FINANTZA-
HASIERAKO GEROKO
TRESNAREN AZALPENA
BALIOESPENA BALIOESPENA
SAILKAPENA
1. Kobratzeko Ad. 252. Epe Arrazoizko balioa: Kostu amortizatua

mailegu eta luzeko hartzeak Transakzio-prezioa
partidak 253. Ibilgetu + Transakzio-
bestereng. Epe kostuak
luzeko hartzekoak
2. Mugaegunera Ad. 251. Epe Arrazoizko balioa: Kostu amortizatua

arte mantendutako luzeko zorra Transakzio-prezioa
inbertsioak adierazten duten + Transakzio-
baloreak (bonoak, kostuak
errenta finkoko
baloreak,…)
3. Negoziatzeko Ad. 540. Arrazoizko balioa: Arrazoizko balioa:

finantza-aktiboak Transakzio-prezioa eragindako
(Transakzio-kostuak aldaketak galdu-
galdu-irabazietara) irabazietara
+ Harpidetza- egotziko dira
eskubideak
4. Beste finantza- Arrazoizko balioa: Arrazoizko balioa:

aktiboak Transakzio-prezioa. eragindako
arrazoizko balioan, (Transakzio-kostuak aldaketak galdu-
galdu-irabazietan galdu-irabazietara) irabazietara
eraginez egotziko dira
5. Taldeko Ad. 240. eta 530. Kostua Kostua

enpresen ondarean Kontraprestazio- (narriaduragatik
inbertsioak balioa zuzenketak
+ Transakzio- kenduta)
kostuak
6. Finantza-aktibo Ad. 250. Epe Arrazoizko balioa: Arrazoizko balioa:

salgarriak luzeko finantza- Transakzio-prezioa izaten diren
inbertsioak ondare- + Transakzio- aldaketak
tresnetan kostuak zuzenean ondarera
(akzioak…) + Harpidetza- egotziko dira
eskub.
327
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 328
12.10 FINANTZA-AKTIBOEN BIRSAILKAPENA
Hasierako puntuan aipatu den bezala, erabileraren arabera sailkatu eta balioetsiko
dira finantza-aktiboak. Behin sailkapena onetsita dagoenean, batetik bestera
birsailkatzeko aukerak mugatuak dira.
Izan ere, mota hauetako finantza-inbertsioak ezin dira birsailkatu:
앫 Negoziatzeko finantza-aktiboak
앫 Finantza-aktiboak arrazoizko balioan, galdu-irabazien kontuan eraginez
Birsailkatzeko aukerak hauek dira:
앫 “Mugaegunera arte mantendutako inbertsio”en helburua edo finantza-

gaitasuna aldatu bada, “finantza-aktibo salgarri” gisa birsailka daitezke.
Kontrako kasua ere posible da.
앫 “Taldeko enpresen, talde anitzetako enpresen edo enpresa elkartuen
ondarean egindako inbertsio”ek izaera hori galtzen dutenean, “finantza-
aktibo salgarri”en arauen arabera birsailkatuko dira. Aurkako egoera ere
gerta daiteke.
Adibidea:
20X6-01-01ean PRAILEAITZ enpresak EKAIN enpresaren akzioen gehiengoa

eskuratu zuen, kontrolatzeko helburuarekin. 400.000 akzio erosi zituen, akzioko
10 €-ko eskuratze-prezioan. EKAIN enpresaren kapital soziala 5.000.000 € zen,
eta akzio bakoitzaren balio nominala, 10 €.
20X8-07-24an sozietateak 350.000 akzio saldu ditu, akzioko 14 €-an. Horren

ondorioz, 50.000 akzio gorde ditu, eta ez dute horiek saltzeko intentziorik epe
laburrean.
20X8-12-31n, 15 €-an kotizatzen dute akzioek.
328
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 329
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.25 20X8-07-24
572 4.900.000
ageriko k/k, euroak
2403 3.500.000
partaidetzak
Epe luzeko partaidetzetatik sortutako
7733 mozkinak, taldeko enpresak 1.400.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.26 20X8-07-24
250 500.000
2403 500.000
partaidetzak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.27 20X8-12-31
250 50.000
900 50.000
mozkinak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
12.28 Itxierako erregularizazio-prozesua
900 50.000
mozkinak
Finantza-aktibo salgarrien
133 50.000
balorazio-doikuntzak
329
12_konta_QX6 5/3/09 13:34 Page 330
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 331
Pasiboko
hornidurak 13
1 PASIBOKO HORNIDUREN KONTZEPTUA
2 PASIBOKO HORNIDUREN KONTABILIZAZIOA
3 PASIBOKO HORNIDUREN BALIOESPENA
4 PASIBOKO HORNIDUREN ISLA

4.1 Zergetarako hornidura
4.2 Bestelako erantzukizunetarako hornidura
4.3 Ibilgetua eraisteko, erretiratzeko edo birgaitzeko hornidura
4.4 Ingurumen-jardueretarako hornidura
4.5 Merkataritza-eragiketengatiko hornidura
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 332
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 333
13Pasiboko hornidurak
13.1 PASIBOKO HORNIDUREN KONTZEPTUA
Gaur egun, hornidura kontzeptuak finantza-izaera ez duten pasiboak biltzen ditu,

hau da, zenbatekoa edota noiz likidatuko diren jakin ez arren, kontzeptuaren
esparruan jasotako pasiboaren definizioa betetzen dute. Laburbilduz, ezaugarri
hauek izango dituzte:
앫 Gaur egungo betebeharrak dira

앫 Iraganeko gertakizunen ondorio dira
앫 Etorkizunean kitatuko dira, enpresak mozkinak edo etekin ekonomikoak sor
ditzakeen baliabideak emanez
Garrantzitsua da betebeharra gertatutako zerbaiten ondorio izatea; hau da, ez

da etorkizuneko gertakizuna, iraganeko gertakizunen ondorioz sortu den gaur
egungo betebeharra baizik. Hala ere, ez da finantza-pasiboa, zenbatekoa edota
mugaeguna zehaztu gabe baitago.
Adibidez:
앫 hartutako konpromiso eta arriskuei loturik doaz

앫 ekitaldiko sarrerekin erlazionatuta daude, baina hurrengo ekitaldietara arte
zehaztuko ez zaizkigun hainbat gasturen ondoriozko betebeharra dira
앫 eta abar
Hornidurak eta kontingentziak KPOko 15. balioespen-arauak dioenaren arabera

kontabilizatu eta balioetsiko dira.
333
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 334
13.2 PASIBOKO HORNIDUREN KONTABILIZAZIOA
Enpresak hornidura moduan kontabilizatuko ditu kontabilitatearen kontzeptu-

esparruan pasiboei buruz emandako definizioa eta kontabilizatzeko irizpideak bete
izanagatik kontabilitatean adierazi behar direnak eta ezaugarri hauek dituztenak:
앫 Pasibo horien zenbatekoa zehazki ezagutzen ez denean edo noiz kitatuko

diren zehaztu ezin denean.
앫 Hornidurak legezko arau baten ondorioz erabaki daitezke, edo kontratu edo
obligazio inplizitu edo tazitu baten ondorioz. Azken kasu horretan, hornidura
jaioko da, enpresak obligazio bat bere gain hartzen duela iradokitzen
duenean hirugarrenen aurrean, haiengan baliozko igurikimena sortuz.
Aurreko paragrafoan aipatzen ez diren obligazioengatik enpresak dituen

kontingentziei buruzko informazioa urteko kontuetako memorian jaso beharko da.
13.3 PASIBOKO HORNIDUREN BALIOESPENA
Oro har, honako adierazpen hauek hartuko dira kontuan:
앫 Une bakoitzean eskuragarri dagoen informazioaren arabera, hornidurak

ekitaldiaren itxiera-datan baloratuko dira, obligazioa kitatzeko edo hirugarren
bati transferitzeko beharko litzatekeen zenbatekoaren ahalik eta
zenbatespen onenaren balio eguneratuan, eta hornidura eguneratzeagatik
sortzen diren doikuntzak gastu finantzario moduan erregistratuko dira, sortu
ahala.
앫 Urtebete edo gutxiagoko epemuga duten hornidurak direnean, eta eragin
finantzarioa esanguratsua ez denean, ez da deskonturik egin beharko.
앫 Obligazioa kitatzen denean, hirugarren batengandik jasoko den
konpentsazioak ez du murriztuko zorraren zenbatekoa; aldiz, kobratzeko
eskubide hori enpresaren aktiboan kontabilizatuko da, zalantzarik ez badago
kobrantza hori egingo dela. Aktibo horren kontabilitate-balioa ezingo da izan
kontabilitatean erregistratutako obligazioaren zenbatekoa baino handiagoa.
앫 Kasu batean bakarrik, legezko edo kontratuzko lotura bat dagoenean
arriskuaren zati bat kanporatzeko eta lotura horren ondorioz enpresak
erantzuteko obligaziorik ez duenean, inguruabar hori kontuan hartuko da,
hornidurarik egiten bada, horniduraren zenbatekoa neurtzeko.
334
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 335
Pasiboko hornidurak
13.4 PASIBOKO HORNIDUREN ISLA
2007ko KPOren arabera, pasiboko hornidurak 14 azpitaldean (epe luzekoak) eta 5.

taldean (epe laburrekoak) adieraziko dira, merkataritza-eragiketei dagokien 499
kontuaz gain.
14 HORNIDURAK
140 Pertsonalaren epe luzeko lansarietarako hornidura
141 Zergetarako hornidura
142 Bestelako erantzukizunetarako hornidura
143 Ibilgetua eraisteko, erretiratzeko edo birgaitzeko hornidura
145 Ingurumen-jardueretarako hornidura
146 Berregituratzeetarako hornidura
147 Ondare-tresnen bidez ordaindu beharreko transakzioetarako hornidura
MERKATARITZA-HARTZEKOEN BALIO-NARRIADURA ETA EPE
49 LABURREKO HORNIDURAK
499 Merkataritza-eragiketengatiko hornidurak
4994 Kostu bidezko kontratuetarako hornidura
4999 Bestelako merkataritza-eragiketengatiko hornidura
52 LABURREKO ZORRAK
529 Epe laburreko hornidurak
5290 Pertsonalaren lansarietarako epe laburreko hornidura
5291 Zergetarako epe laburreko hornidura
5293 Ibilgetua eraisteko, erretiratzeko edo birgaitzeko epe laburreko hornidura
5295 Ingurumen-jardueretarako epe laburreko hornidura
5296 Berregituratzeetarako epe laburreko hornidura
5297 Ondare-tresnen bidez ordaindu beharreko transakzioetarako epe

laburreko hornidura
SALTZEKO MANTENDUTAKO AKTIBO EZ-KORRONTEAK ETA
58 DAGOZKIEN AKTIBOAK ETA PASIBOAK
585 Hornidurak
335
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 336
Ondoren landuko diren puntuetan, pasiboko hornidura ohikoenak adieraziko

dira.
13.4.1 ZERGETARAKO HORNIDURA
Zerga-zorren zenbatekoa zenbatetsia denean, baldintza batzuk betetzen diren edo

ez, zer zenbateko izango den edo noiz ordaindu beharko den zehazki ezagutzen ez
denean, Zergetarako hornidurak kontua erabiliko da. Normalean, auzitan eta
Ogasun Publikoaren espedienteetan agertzen dira.
Adibidea:
Ogasun Publikoko ikuskapen-aktak auzitegietan aurkezteko salaketa-espedientea

dakar. Enpresak 35.000 €-ko hornidura erregistratzea erabaki du. Prozesu judiziala
bukatzean, salaketa 33.000 €-an finkatzen da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.1 Akta jasotzean
631 Bestelako tributuak 35.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.2 Salaketa finkatzean
795 Zergetarako hornidura-soberakina 2.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.3 Salaketa ordaintzean
336
13_konta_QX6 11/3/09 10:11 Page 337
Pasiboko hornidurak
13.4.2 BESTELAKO ERANTZUKIZUNETARAKO HORNIDURA
Zenbateko zehaztu gabeetatik sortutako obligazioen pasibo ez-finantzarioak,

azpitalde honetako gainerako kontuetan sartu ez direnak; besteak beste,
enpresaren kargurako abalen eta antzeko bermeen ondorioz bidean dauden
auzietatik, kalte-ordainetatik edo obligazioetatik sortutakoak.
Adibidea:
IRRIST enpresak saltoki bat dauka, eta han saltzen ditu bere produktuak. Pertsona
bat lokalean sartu da eta irrist egin du; mina hartu du, eta IRRIST enpresa salatzen
du erantzule zibil gisa. 20.000 € eskatu ditu ospitalean eman behar izan duen
denbora dela eta, eta beste 20.000 € kalte-ordain gisa.
Hilabete geroago, epaileak erabaki du bezeroari 37.000 €-ko ordainsaria eman

behar diola.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.4 20X1-01-31
678 Ezohiko gastuak 40.000
Bestelako erantzukizunetarako
142 40.000
hornidura
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.5 20X1-02-28
Bestelako erantzukizunetarako
142 40.000
hornidura
7952 Bestelako erantzukizunetarako 3.000

hornidura-soberakina
13.4.3 IBILGETUA ERAISTEKO , ERRETIRATZEKO EDO BIRGAITZEKO

HORNIDURA
Oro har, ibilgetuen berreskuratze-zenbatekoa bat dator amortizazio-oinarriaren

zenbatekoarekin (eskuratze- edo ekoizpen-gastua ken hondar-balioa). Dena den,
badira ibilgetu-inbertsio batzuk hasieran zein bizitza erabilgarriaren bukaeran egin
337
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 338
behar direnak, hala nola ibilgetua eraisteko edo erretiratzeko edo ibilgetua kokatuta
dagoen lekua birgaitzeko zenbatetsitako kostuak.
Adibidez, meategi edo harrobi-itxiturak direla eta, edo lurzoruan pilatutako gai
kutsakorrengatiko birgaitze-lanak.
Enpresak ibilgetua eskuratzen duenean, edo denbora jakin batean erabiltzeko

hartzen duenean, sor daitezke obligazio horiek. Kasu horietan, ibilgetuaren
balioespenean, eskuratze- edo ekoizpen-kostuari erabilera osteko inbertsioen
zenbatespena gehitzen zaio. Ondorengo inbertsio horiek kontabilizatzeko,
hornidurak erabiliko dira; izan ere, pasiboaren ezaugarriak izanik —iraganeko
gertakizun batengatik sortu den gaur egungo betebeharra da, etorkizunean
baliabideak emanez kitatuko dena—, zenbatekoa edo mugaeguna zehaztugabea
da.
Adibidea:
PLA, S.A. enpresak inbertsio bat egin du instalazio tekniko batzuetan, 500.000 €
gehi % 16eko BEZa epe laburrera zorretan utziz. Instalazio tekniko horiek hiru
urtean berreskuratuko dira. Herri-agintariekin hartutako konpromisoen arabera,
ondoren instalazio horiek bota egin beharko dira, eta lurra zapaldu. Ibilgetua
eraisteko eta lurzorua birgaitzeko lanak egiten dituzten sektoreko erakundeak
kontsultatu ondoren, lan horien gaur egungo kostu zenbatetsia 10.000 € izango
dela ondorioztatu da. Enpresak erabiliko duen deskontu-tasa % 6 da. Amortizazio-
kuota oro kengarria izango da fiskalki, eta ekitaldi bakoitzeko finantza-interesak ere
bai.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.6 20X1-01-01
212 Instalazio teknikoak 510.000
523 580.000
hornitzaileak
Ibilgetua eraisteko, erretiratzeko
143 10.000
edo birgaitzeko hornidura
338
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 339
Pasiboko hornidurak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.7 20X1/X2/X3-12-31
281 170.000
metatua
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.8 20X1-12-31 Finantza eguneraketa
281 600
metatua
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
143 636
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
143 674
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.11 20X3-12-31 Hornidura
birsailkapena
143 11.910
5293 edo birgaitzeko epe laburreko 11.910
hornidura
339
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 340
20X4ko ekitaldiaren hasieran, ibilgetua eraisteko eta lurzorua birgaitzeko lanak

kontratatu dira, eta 12.000 € + BEZa (% 16) kostatu da.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.12 20X4-XX-XX Instalazioen baja
281 510.000
metatua
212 Instalazio teknikoak 510.000
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.13 20X4-XX-XX Ibilgetua eraisteko eta
lurzorua birgaitzeko lanak
5293 edo birgaitzeko epe laburreko 11.910
hornidura
622 Konponketak eta kontserbazioa 90
523 13.920
hornitzaileak
13.4.4 INGURUMEN-JARDUERETARAKO HORNIDURA
Ingurumenari kalterik ez egiteko edo egindako kaltea konpontzeko, enpresak legez,

kontratuz edo inplizituki dituen obligazioak edo enpresak berak hartutako
konpromisoak, zenbateko zehaztu gabekoak, kontabilizatzeko erabiliko dira
hornidura hauek, ibilgetua eraisteko, erretiratzeko edo birgaitzeko lanetatik sortuak
izan ezik, horiek 143 kontuan ezarritakoaren arabera kontabilizatuko baitira.
Adibidea:
Jarduera kimikoa duen enpresa batek, 20X1eko ekitaldiaren hasieran, ingurumen-

jarduerarako urtebeterako hornidura kontabilizatu du, kimika-ustiapenak sortutako
kutsaduraren garbiketa dela eta. Zenbatetsitako kostua 50.000 € da.
340
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 341
Pasiboko hornidurak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.14 20X1-01-01
Ingurumen-jardueretarako epe
5295 50.000
laburreko hornidura
20X1eko abenduaren 28an garbiketa-lanak burutu dira, eta 49.500 € + BEZa

(% 16) kostatu da; eskudirutan ordaindu dira.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.15 20X1-12-28
Ingurumen-jardueretarako epe
5295 50.000
laburreko hornidura
Ingurumen-jadueretarako
7955 500
hornidura-soberakina
13.4.5 MERKATARITZA-ERAGIKETENGATIKO HORNIDURA
Enpresaren merkataritza-trafikotik sortutako oraingo obligazioei erantzuteko

hornidurak dira.
Epe luzera kitatzekoak diren merkataritza-eragiketetarako hornidurak,

balantzearen pasibo ez-korrontean agertuko dira «Epe luzeko hornidurak»
epigrafean.
4994. Kostu bidezko kontratuetarako hornidura
Kontratu bat betetzeko egin beharreko kostuak kontratu horretatik espero diren
mozkin ekonomikoak baino handiagoak direnean egiten den hornidura.
341
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 342
Kontuaren mugimendua:
a) Ekitaldi-itxieran abonatuko da, zenbateko zenbatetsiarekin, 6954 kontuan

zordunduta.
b) Zordunduko da:
b1) Ekitaldi-itxieran, enpresak kontratua betetzea erabakitzen badu,
kontabilizatutako hornidura-soberakinarekin, 79544 kontuan abonatuta.
b2) Enpresak kontratua ezereztea erabakitzen badu, normalean 57
azpitaldeko kontuetan abonatuta.
4999. Bestelako merkataritza-eragiketengatiko hornidura
Salmenten itzulketetatik, konponketak egiteko bermeetatik, berrikuspenetatik eta

antzeko kontzeptuetatik sortutako gastuei erantzuteko hornidura.
Kontuaren mugimendua:
a) Ekitaldi-itxieran abonatuko da, zenbateko zenbatetsiarekin, 6959 kontuan

zordunduta.
b) Ekitaldi-itxieran zordunduko da, aurreko urtean egindako zuzkidurarekin,
79549 kontuan abonatuta.
Adibidea:
Etxetresna elektrikoak ekoizten eta saltzen dituen enpresa batek 20X1. urtean saldu
diren 4 miloi euroko gastu-aurreikuspen hauek egin ditu: itzulpenak % 2 eta
eskainitako berme edo garantiak eragin ditzakeenak % 3. Zein izango lirateke
baliozko idazpenak?
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.16 20X1-12-31
Bestelako merkataritza-
6959 eragiketetarako horniduraren 200.000
zuzkidura
4999 200.000
eragiketengatiko hornidura
Hurrengo ekitaldian, itzulpen eta bermeen gastuak sortzean, bakoitza dagokion

kontuan kontabilizatuko da, eta aurreko urtean sortutako hornidura kitatu egingo da:
342
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 343
Pasiboko hornidurak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
13.17 20X2-12-31
4999 200.000
eragiketengatiko hornidura
79549 eragiketetarako hornidura- 200.000
soberakina
343
13_konta_QX6 5/3/09 13:36 Page 344
14_konta_QX6 5/3/09 13:38 Page 345
Epe luzeko
hartzekodunak 14
1 KONTZEPTUA
2 SAILKAPENA
3 FINANTZA-PASIBOEN BALORAZIOA
4 HARTUTAKO MAILEGUAK
5 IBILGETUA EROSTEAGATIKO HARTZEKODUNAK
6 FIDANTZAK ETA GORDAILUAK

14_konta_QX6 5/3/09 13:38 Page 346
14_konta_QX6 5/3/09 13:38 Page 347
14
Epe luzeko hartzekodunak
14.1 KONTZEPTUA
Hirugarren batek utzitako edo galdatutako baliabide finantzarioak, zorrak edo eska
daitezkeen pasiboak "Hartzekodun" izenarekin ezagutzen dira kontabilitatean.
Horien galdagarritasunaren arabera, epe luzekoak dira 12 hilabete baino

gehiagoko epea dutenak. 1. taldean erregistratu behar dira.
14.1 irudia
14.2 SAILKAPENA
KPOk, finantzaketa hau lortu den merkatuaren izaeraren arabera, sailkapen bikoitza
egiten du:
347
14_konta_QX6 5/3/09 13:38 Page 348
1. Inbertsio-merkatuetan eskuratutakoak. Merkatu horietan, inbertsio-ondasunen

horniketa errealetan sortutako finantzaketa lortzen da. Baliabide horiek honako
kontu hauetan azalduko dira:
(161) Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak, loturadun alderdiak

(1613) Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak, taldeko enpresak
(1614) Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak, enpresa elkartuak
(1615) Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak, bestelako loturadun alderdiak
2. Merkatu finantzarioetan eskuratutakoak. Kasu horietan, eragiketa

finantzarioetan sortutako finantzaketa lortzen du enpresak, hala nola mailegua,
kreditu-lerroa edo jesapenak eskuratzen ditu. KPOn kontabilitate-irudia azaltzeko,
honako azpitalde hauek erabiliko dira:
(16) LOTURADUN ALDERDIEKIKO EPE LUZEKO ZORRAK

(17) HARTUTAKO MAILEGU, JESAPEN ETA ANTZEKO
KONTZEPTUENGATIKO EPE LUZEKO ZORRAK.
KPOn, aurreko kontuek garapen hau dute:
16 LOTURADUN ALDERDIEKIKO EPE LUZEKO ZORRAK

160 Loturadun kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak
161 Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak, loturadun alderdiak
Finantza-errentamenduengatiko epe luzeko hartzekodunak, loturadun
162 alderdiak
163 Loturadun alderdiekiko epe luzeko bestelako zorrak
HARTUTAKO MAILEGU, JESAPEN ETA ANTZEKO
17 KONTZEPTUENGATIKO EPE LUZEKO ZORRAK
170 Kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak
171 Epe luzeko zorrak
172 Diru-laguntza, dohaintza eta legatu bihur daitezkeen epe luzeko zorrak
173 Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak
174 Finantza-errentamenduengatiko epe luzeko hartzekodunak
175 Epe luzera ordaintzeko efektuak
176 Epe luzeko eratorri finantzarioen pasiboak
348
14_konta_QX6 5/3/09 13:38 Page 349
177 Obligazioak eta bonuak

178 Obligazio eta bonu bihurgarriak
179 Bestelako balore negoziagarrietan adierazitako zorrak
18 EPE LUZEKO FIDANTZEN, BERMEEN ETA ANTZEKOEN PASIBOAK
180 Epe luzerako hartutako fidantzak
Epe luzerako salmentengatik edo zerbitzu-emateengatik hartutako
181 aurrerakinak
185 Epe luzerako hartutako gordailuak
189 Epe luzeko finantza-bermeak
14.3 FINANTZA-PASIBOEN BALORAZIOA
KPOko 9. balioespen-araua honako finantza-pasibo hauei aplikatuko zaie:
앫 Merkataritza-eragiketetan egindako zorrak: hornitzaileak eta hainbat

hartzekodun.
앫 Kreditu-erakundeekin egindako zorrak.
앫 Jaulkitako obligazioak eta bestelako balore negoziagarriak, hala nola bonuak
eta ordaindukoak.
앫 Enpresaren kontrako balorazioa duten eratorriak, hala nola gerokoak,
aukerak, trukatze finantzarioak eta eperako atzerri-monetaren salerosketa.
앫 Ezaugarri bereziak dituzten zorrak.
앫 Bestelako pasibo finantzarioak: hirugarrenekiko zorrak, hala nola kreditu-
erakundeak ez diren pertsona edo enpresengandik hartutako finantza-
maileguak eta -kredituak, aktibo ez-korronteak erostean sortutakoak barne,
hartutako fidantza eta gordailuak eta hirugarrenek partaidetzen gainean
galdatutako ordainketak.
Jaulkitako, egindako edo norberaren gain hartutako finantza-tresnak pasibo

finantzario moduan sailkatuko dira, osorik edo zati batean, baldin eta, errealitate
ekonomikoaren arabera, enpresari zuzeneko edo zeharkako kontratu-obligazio bat
ezartzen badiote, eskudirua edo bestelako aktibo finantzario bat entregatzeko, edo
hirugarrenekin aktibo edo pasibo finantzarioak trukatzeko kontrakoak izan
daitezkeen baldintzetan (hala nola jaulkitzaileak nahitaez berrerosi beharreko
finantza-tresnak; edo edukitzaileari eskubidea ematen diotenak, data jakin batean
349
14_konta_QX6 5/3/09 13:38 Page 350
zenbateko jakin edo jakingarri batean erreskatea galdatzeko; edo aurrez ezarritako
ordainsari bat jasotzeko mozkin banagarriak badaude). Honelakoak dira, bereziki,
akzio erreskatagarri jakin batzuk eta botorik gabeko akzioak edo partaidetzak.
14.4 HARTUTAKO MAILEGUAK
Epe laburreko hartzekodunen gaian garatuta dago hartutako maileguen erregistroa,

bai epe luzean, bai epe laburrean.
14.5 IBILGETUA EROSTEAGATIKO HARTZEKODUNAK
a) Kontzeptua:
Ibilgetuko ondasunak erostean sortutako ordainketa-obligazioak jasoko ditu.
b) Kontuak:
Besteak beste, nagusiki mota honetako ordainketa-obligazioak jasotzeko,
(173) Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak
(175) Epe luzera ordaintzeko efektuak
c) Balorazioa:
Kategoria honetako pasibo finantzarioak kostuaren arabera baloratuko dira,
bestela jokatzeko arrazoirik ez bada. Kostua izango da hartutako
kontraprestazioaren arrazoizko balioa, zuzenean egotz daitezkeen transakzio-
kostuak kontuan hartuta; hala ere, transakzio-kostu horiek (eta, orobat,
hirugarrenekin zorrak egiten direnean enpresari kargatzen zaizkion komisio
finantzarioak) galdu-irabazien kontuan erregistratu ahal izango dira hasierako
kontabilizazioa egiten denean.
merkataritza-eragiketetan egindako zorrak, urtebete edo gutxiagoko epemuga
hirugarrenek partaidetzen gainean galdatutako ordainketak, epe laburrean
350
14_konta_QX6 5/3/09 13:38 Page 351
d) Adibidea:
Demagun 800.000 €-ko eskuratze-prezioa duen makina bat erosi dela baldintza
hauetan:
앫 Erosketa-data: 20X1-07-01
앫 Ordainketa-data: 20X2-10-01
앫 Ordainketa geroratzeagatiko interesak: 90.000 €
OHARRA: Makineria erosi den datan egoki funtzionatzeko moduan dagoela joko
da. Horrenbestez, ordainketa geroratzeagatiko interesek ez dute makineriaren
eskuratze-prezioa gehituko.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
14.1 20X1-07-01
173 Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak 928.000
14.2 20X1-12-31
14.3 20X2-04-01
14.4 20X2-04-01
173 Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak 1.018.000
572 1.018.000
ageriko k/k, euroak
14.6 FIDANTZAK ETA GORDAILUAK
a) Kontzeptua:
앫 Fidantza: obligazio bati aurre egiteko emandako dirua da. Obligazioa
betetakoan, fidantza gisa emandako dirua berreskuratu egiten da. Baldin eta
351
14_konta_QX6 5/3/09 13:38 Page 352
fidantza sorrarazi duen obligazioa betetzen ez bada, aparteko izaera duten

emaitzak sortuko dira.
앫 Gordailua: erabiltzaileei utzitako materialaren berme gisa zenbait enpresak
—adibidez, argindar-, telefono- eta gas-konpainiek— eskatu ohi duten
zenbatekoa da. Kontratua amaitutakoan, gordailu gisa emandako dirua
berreskuratu egiten da.
b) Kontuak:
앫 Eratutako fidantza eta gordailuak erregistratzeko, honako kontu hauek
erabiliko dira:
(260) Epe luzera eratutako fidantzak
(265) Epe luzerako eratutako gordailuak
c) Balorazioa:
Eratu edo emandako zenbateko likidoen arabera baloratuko dira.
d) Adibidea:
ARGIA enpresa biltegi berri baten beharrean dago. Biltegi berria eraikitzeko,
MAKAL enpresa hautatu du. Beste zenbait obligazio izanik ere, MAKAL
enpresak urtebeteko epean amaitu behar du aipatutako eraikina. Obligazio horri
aurre egiteko, 1.000 €-ko fidantza ordaindu du eraikina eraikitzen hasi den
datan. Hauek dira fidantzarekin erlazionaturiko datuak:
앫 Fidantza ordaindu den data: 20X1-06-30
앫 Eraikinaren amaiera-data: 20X2-07-30
앫 Atzerapen-egun bakoitzeko isuna: 10 €
MAKAL enpresaren kontabilitate-erregistroak:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
14.5 20X1-06-30
260 Epe luzera eratutako fidantzak 1.000
14.6 20X1-07-30
572 700
ageriko k/k, euroak
260 Epe luzera eratutako fidantzak 1.000
352
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 353
Ondare garbia
15
1 SAILKAPENA
2 SARRERA
3 KAPITALA
3.1 Kontzeptua
3.2 Eraketa
3.3 Kapital-erakuntza motak
3.4 Kapital-zabalkuntza
3.5 Kapital-murrizketa
3.6 Akzio propioak eskuratzea
4 ERRESERBAK
4.1 Erreserben jatorria
4.2 Erreserben aplikazioa
5 APLIKATU GABEKO EMAITZAK
6 DIRU-LAGUNTZAK, DOHAINTZAK ETA BALIO-ALDAKETEN DOIKUNTZAK

6.1 Bazkideak edo jabeak ez diren hirugarrenek emandako diru-
laguntzak, dohaintzak eta legatuak
6.2 Bazkideek edo jabeek emandako diru-laguntzak, dohaintzak eta
legatuak
6.3 Erregistro-faseak
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 354
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 355
15 Ondare garbia
15.1 SAILKAPENA
Kontabilitate Plan Orokorrak, balantzean, sailkapen hau egiten du:
KONTU-ZK. ONDARE GARBIA ETA PASIBOA

A) ONDARE GARBIA
A1) Fondo propioak
I. Kapitala
100,101,102 1. Kapital eskrituratua
(1030), (1040) 2. (Kapital galdatu gabea)
110 II. Jaulkipen-prima
112,113,114,119 III. Erreserbak
(108),(109) IV. (Akzio- eta ondare-partaidetza propioak)
120,(121) V. Aurreko ekitaldietako emaitzak
118 VI. Bazkideen bestelako ekarpenak
129 VII. Ekitaldiko emaitza
(557) VIII. (Konturako dibidendua)
130,131,132 A2) Hartutako diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak
Kontabilitate Plan Orokorrak, kontu-taulan, sailkapen hau egiten du:
10 KAPITALA
100 Kapital soziala
101 Fondo soziala
102 Kapitala
103 Akziodunak, galdatu gabeko ordainketak
1030 Akziodunak, galdatu gabeko ordainketak, kapital soziala
355
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 356
1034 Akziodunak, galdatu gabeko ordainketak, kapital inskribatu gabea

104 Bazkideak, diruaz bestelako ekarpen egin gabeak
1040 Bazkideak, diruaz bestelako ekarpen egin gabeak, kapital soziala
Bazkideak, diruaz bestelako ekarpen egin gabeak, kapital inskribatu
1044 gabea
108 Egoera bereziko akzio edo partaidetza propioak
109 Kapitala murrizteko akzio edo partaidetza propioak
Azpitalde honetako kontuak balantzeko ondare garbian azalduko dira, fondo propioen
barnean, 103 eta 104 kontuentzat ezarritako salbuespenarekin.
11 ERRESERBAK
110 Jaulkipen- edo bereganatze-prima
112 Legezko erreserba
113 Borondatezko erreserbak
114 Erreserba bereziak
1140 Sozietate menderatzailearen akzio edo partaidetzetarako erreserbak
1141 Estatutu-erreserbak
1142 Kapital amortizatuaren erreserbak
1144 Bermetan hartutako akzio propioen erreserbak
118 Bazkide edo jabeen ekarpenak
119 Kapitala eurotara doitzearen diferentziak
12 APLIKATU GABEKO EMAITZAK
120 Gaineratikoa
129 Ekitaldiko emaitza
DIRU-LAGUNTZAK, DOHAINTZAK, LEGATUAK ETA ONDARE
13 GARBIKO BESTELAKO DOIKUNTZAK
130 Kapitaleko diru-laguntza ofizialak
131 Kapital-dohaintzak eta -legatuak
132 Bestelako diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak
137 Hainbat ekitalditan banatzeko zerga-sarrerak
1370 Hainbat ekitalditan banatzeko zerga-sarrerak, diferentzia iraunkorrenak
1371 Hainbat ekitalditan banatzeko zerga-sarrerak, kenkari eta hobarienak
356
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 357
Ondare garbia
15.2 SARRERA
Oinarrizko finantzaketa propioa enpresari baliabide ez-galdagarriak erabiltzea

ahalbidetzen dion akordio edo hitzarmenez osatua dago. Zein agenterekin lortzen
diren akordioak, finantzaketa propioa jabeen ekarpenetan, metatutako mozkinetan
eta erreserbatan azpibanatzen da, baita mozkinen metaketan jatorririk ez duten
beste erreserbatan ere.
KPOk egindako proposamenaren arabera, ondare garbiko elementuak

birsailkatzeko, azpitalde hauek erabiltzen dira:
앫 (10) Kapitala. Jabeen ekarpenak.

앫 (11) Erreserbak. Hainbat eragiketa direla-eta enpresarenak diren baliabide
propioak.
앫 (12) Oraindik aplikatu gabeko emaitzak. Oraindik banatu gabeko emaitzak,
ekitaldiko emaitza eta aurreko ekitaldietako emaitza negatiboak hemen
jasotzen dira.
앫 (13) Diru-laguntzak, dohaintzak, legatuak eta ondare garbiko bestelako
doikuntzak. Bazkideak edo jabeak ez diren hirugarrenek emandako itzuli
beharrik gabeko diru-laguntza, dohaintza eta legatuak, enpresak hartutakoak
eta zuzenean ondare garbian kontabilizatuak, erregistratzeko eta
baloratzeko arauei jarraituz galdu-irabazien kontura transferitu edo egotzi
arte.
15.3 KAPITALA
15.3.1 KONTZEPTUA
Kapitala da bazkide, jabe edo parte-hartzaileek egiten duten ekarpenen multzoa,

enpresaren jarduera finantzatzeko helburuarekin; jabe-izaera duten agenteei
mozkinak nahiz galerak egotz dakizkieke.
Erakunde motaren arabera, kapitala kontu hauetan ezagutzen dugu:
앫 (100) → Kapital soziala. Hainbat izaera juridikotako merkataritza-

sozietateetan harpidetutako kapitala islatzen du. Adibidez, sozietate
357
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 358
anonimoak, erantzukizun mugatuko sozietateak, sozietate komanditarioak

eta sozietate kolektiboak.
앫 (101) → Fondo soziala: Merkataritza-izaera ez duten partaideek egindako
ekarpenen berri ematen du. Hau da kooperatiben kasua.
앫 (102) → Kapitala. Banako enpresariak egindako ekarpena adierazten du.
15.3.2 ERAKETA
Sozietate anonimoetan:
Kapital soziala akzioak harpidetuta sortzen da. Akzio horien balioa, balio
izendatua, kapitalaren parte alikuota da.
Akzio bat eskuratzeak akzio horren jabeari akziodun-izaera ematen dio, eta
gutxieneko eskubide batzuk bermatzen dizkio: mozkin sozialetan parte hartzea,
akzio berrien lehentasunezko harpidetza, akziodunen batzarretara joateko eta han
bozkatzeko eskubidea, eta enpresako informazio jakin batzuen berri izateko
eskubidea.
Akzioaren jabetzak ematen dituen gutxieneko eskubide horien truke, akziodunak

balio ekonomikoa duten ekarpenak egin behar ditu, eskudirutan nahiz jenerotan; lan
pertsonala ez da inoiz ekarpen moduan onartuko.
Kontabilitatearen ikuspuntutik, kapital soziala eratzea lau pausotan azaltzen da:
1. Akzioak jaulkitzea (akzioen sorkuntza):
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.1 Merkataritza Erregistroan
inskribatu aurretik
190 Jaulkitako akzio edo partaidetzak XXXXX
194 Jaulkitako kapital inskribatu gabea XXXXX
15.2 Inskribatu gabeko kapital
sozialagatik
Bazkideak, galdatu gabeko
1034 ordainketak, kapital inskribatu XXXXX
gabea
190 Jaulkitako akzio edo partaidetzak XXXXX
358
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 359
Ondare garbia
(jarraipena)

inskribatu ondoren
100 Kapital soziala XXXXX
2. Akzioak harpidetzean (akzio-salmenta):
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.4 Inskribatutako kapital sozialagatik
1030 XXXXX
ordainketak, kapital soziala
1034 ordainketak, kapital inskribatu XXXXX
gabea
3. Akzioen ordainketa eskatzea (dibidendu pasiboa):
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.5 Harpidetutako akzioen ordainketa
eskatzen denean
558 Bazkideak, galdatutako ordainketak XXXXX
1030 XXXXX
ordainketak, kapital soziala
4. Ordainketa (balio ekonomikoa edota diru-ekarpena):
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.6 Eskatutako ordainketa gauzatzen
denean
57 DIRUZAINTZA XXXXX
2 AKTIBO EZ-KORRONTEA XXXXX
3 IZAKINAK XXXXX
558 Bazkideak, galdatutako ordainketak XXXXX
359
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 360
15.3.3 KAPITAL-ERAKUNTZA MOTAK
Sozietate anonimora mugatutako kasua:
Sozietate anonimo batek bi eratara sor dezake kapitala:
1. Era jarraituan. Harpidetza publiko baten kontabilitate-irudiaren baliokide da.

Kasu honetan jaulkitze-, harpidetza- eta ordainketa-faseak une ezberdinetan
egiten dira.
2. Aldi berean. Sortzaileen arteko hitzarmen bidez eratzen da. Kasu honetan,
jaulkitze-, harpidetza- eta ordainketa-faseek bat egiten dute denboran zehar.
Sozietate anonimo bat eratzeko oinarrizko lege-betebeharrak sozietate
anonimoen legearen testu-moldaketak azaltzen ditu:
4. Art. → Kapital soziala ezingo da izan 60.101,01 € baino txikiagoa.
12. Art. → Ezingo da sozietate anonimo bat eratu baldin eta kapitalaren
% 100 ez badago harpidetua eta akzio bakoitzaren balio nominalaren % 25
ordaindua.
15.3.4 KAPITAL-ZABALKUNTZA
Kapital sozialaren zabalkuntza bat honela gauzatu daiteke:
1. Akzioen balio nominalaren gehikuntza, akzio kopurua konstante mantenduz

2. Akzioen balio nominala konstante mantentzea, akzio kopurua gehituz
3. Aurreko bi parametroen gehikuntza, bai akzioen balio nominalarena bai
akzio kopuruarena
Gehikuntza horiek hiru bidetatik lor daitezke:
쑺 Ekarpen erreala, eskudirutan edo jenerotan

쑺 Fondo galdagarriak kapitalizatuz
쑺 Erreserbak kapitalizatuz
Kontabilizazioa:
1. Ekarpen errealak. Jaulkitze, harpidetza eta ordainketa

2. Galdagarriaren kapitalizazioa (maileguak, jesapenak eta epe luze eta
laburreko merkataritza-zorrak)
360
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 361
Ondare garbia
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.7 20X1-01-01
Epe luzeko eta laburreko XXXXX
merkataritza-zorrak
3. Erreserben kapitalizazioa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.8 20X1-01-01
ERRESERBAK ETA BESTELAKO
11 XXXXX
ONDARE-TRESNAK
15.3.4.1 Lehentasunezko harpidetza-eskubidea
Kapital-zabalkuntzan akziodun zaharrek akziodun berriekiko duten akzio berriak

harpidetzeko lehentasuna da.
Kapital-zabalkuntza batean, hau da, akziodun berriak sartzen diren bakoitzean,

akziodun zaharrek botere politikoa (boto gutxiago) eta botere ekonomikoa gal
dezakete (akzioen balio-galera).
Balizko galera horiek konpentsatzeko, zabalkuntza guztietan akziodun zaharrek

“lehentasunezko harpidetza-eskubidea” dute.
Lehentasunezko harpidetza-eskubidearen balio teorikoa kalkulatzeko, honako

fase hauek bete behar dira:
앫 Akzio bakoitzaren balio teorikoa kalkulatu (BT): kapital-zabalkuntzaren

aurretik (BT0) eta kapital-zabalkuntzaren ondoren (BT1).
(BT) = Ondare garbia / kapitala osatzen duten akzio kopurua
361
15_konta_QX6 11/3/09 15:39 Page 362
앫 Lehentasunezko harpidetza-eskubidearen balio teorikoa kalkulatu (BT):

kapital-zabalkuntzaren aurreko eta ondorengo akzioen balio teorikoaren
kenketarekin lortuko dugu.
BT = BT0 – BT1
Beste era batera kalkula daiteke:
(BT – JB*) ⴛ akzio berriak

BT = ——————————————
(akzio zaharrak + berriak)
* JB: Akzio berri bakoitzaren jaulkipen-balioa (ordaindu behar duena)
Adibidea:
Hogei bazkidez osatutako enpresa baten balantzea honako hau da (bazkide

bakoitzak 300 €-ko akzio bat du):
AKTIBOA ONDARE GARBIA + PASIBOA

IBILGETUA 8.000 KAPITAL SOZIALA 6.000
IZAKINAK 3.500 ERRESERBAK 3.000
DIRUZAINTZA 1.500 E/LU ZORRAK 4.000
GUZTIRA 13.000 GUZTIRA 13.000
Kapital-zabalkuntza batean, hamar bazkide berri sartzeko aukera dago;

bakoitzak 300,00 €-ko ekarpena egin behar du.
Egoera berria honako hau izango litzateke:

362
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 363
Ondare garbia
Akzio bakoitzaren balioa:
(BT0) = (6.000 + 3.000) / 20 = 450 €
(BT1) = (9.000 + 3.000) / 30 = 400 €
BT = 450 – 400 = 50
edo
BT = (450 – 300) 10 / (20 + 10) = 50
Eragiketa horretan, akziodun berri bakoitzak, 300 €-ko ordainketa eginik,

400 €-ko balioa duen akzio bat lortu du.
Aldiz, akziodun zaharren akzio bakoitzaren balioa 450 €-tik 400 €-ra jaitsi da,
eta 50 €-ko galera jasan dute.
Hori gerta ez dadin, legediak dio akzio berri bakoitzeko bi “lehentasunezko

harpidetza-eskubide” eskuratu beharko direla (zabalkuntzaren proportzioa = akzio
zaharren kopurua/berriena).
Bakoitzaren balioa 50 € izanik, akziodun berriek bi eskubide eta 300 € ordaindu

beharko dute akzio berri bat lortzeko.
Hala, akziodun zaharrak eta berriak parekatu egiten dira. Hau da, 400 €-ko
balioa duen akzioa eskuratzeko, akziodun berriek 400 €-ko ordainketa egin behar
dute, eta akziodun zaharrek “lehentasunezko harpidetza-eskubideengatik”
jasandako 50 €-ko galera akziodun berriek eginiko ordainketarekin konpentsatuko
da.
a) Akziodun berriak: 400 €-ko (300 + 50 + 50) ordainketa egin beharko dute,
400 €-ko balioa duen akzio bat eskuratzeko.
b) Akziodun zaharrak: akzioak jasandako balio-galeraren (450etik 400era)
truke 50 € kobratuko ditu.
15.3.4.2 Jaulkipen-prima
Lehentasunezko harpidetza-eskubideak balio handiegia har ez dezan, jaulkipen-

prima erabil daiteke. Horren zenbatekoa enpresak berak jarriko du.
Jaulkipen-primarekin egiten den kapital-zabalkuntzan, honako hau betetzen da:
Jaulkipen-balioa (Bj) > balio nominala (Bn), non Bj – Bn = akzioko jaulkipen-

prima.
363
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 364
Jaulkipen-prima kapital-eragiketa batetik eratortzen den erreserba da, eta (110)

Jaulkipen- edo bereganatze-prima kontuan jasotzen da. Kontabilitatearen
ikuspuntutik, honela azaltzen da jaulkipen-primarekin egindako kapital-zabalkuntza:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
inskribatu ondoren
110 Jaulkipen- edo bereganaketa-prima XXXXX
Demagun aurreko adibidean akziodun berri bakoitzari 150 €-ko jaulkipen-prima

ezarri diogula.
Horrenbestez, hamar bazkide berri horietako bakoitzak 300 € eta 150 €-ko
jaulkipen-prima ordaindu beharko du.
Honako hau izango litzateke egoera berria:

Kasu horretan, akziodun berriek akziodun zaharren akzio bakoitzaren balio

teorikoaren baliokide den zenbatekoa jarri dute. Hau da:
(BT0) = (6.000 + 3.000) / 20 = 450 €
(BT1) = (9.000 + 4.500) / 30 = 450 €
BT = 450 – 450 = 0
edo
BT = (450 – 450) 10 / (20 + 10) = 0
364
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 365
Ondare garbia
15.3.5 KAPITAL-MURRIZKETA
Kapital sozialaren murrizketa arrazoi hauengatik gerta daiteke:
앫 Akzioen itzulketa edo amortizazioagatik, bazkideren batek edo gehiagok

sozietatea uzten dutelako edota akzioen balio nominala murrizten delako.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.10 20X1-01-01
57 DIRUZAINTZA XXXXX
앫 Galeren saneamendua edo ezabaketa.

Baldin eta galeren eraginez enpresaren edukia kapitalaren bi herenen azpitik
kokatzen bada eta urtebeteko denboraldia igaro bada ondarea berreskuratu
gabe, kapital-murrizketa nahitaez egin behar da (SALTB 163. art.).
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.11 20X1-01-01
Aurreko ekitaldietako emaitza
121 XXXXX
negatiboak
15.3.6 AKZIO PROPIOAK ESKURATZEA
TRLSAren 75tik 89ra doazen artikuluetan, kasu bereziak aipatzen dira, non
enpresak denboraldi mugatu baterako bere kapital sozialeko akzioak eros
baititzake. Legeak aipatzen dituen epeak betetzerako, akzio horiek salduak edo
amortizatuak egon behar dute. Horrez gainera, eta hartzekodunak babesteko,
erreserbak sortu behar dira. Egoera berezi horretan eskuratutako akzio horiei akzio
propio deritze, eta honela adieraziko ditugu kontabilitatean:
1. Erosketaren unean, prezioa erosketa-prezioa delarik (ERpr):
365
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 366
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.12 20X1-01-01
Egoera berezietan akzio edo
108 partaidetza propioak
ERpr
Kapitala murrizteko akzio edo
57 DIRUZAINTZA ERpr
2. Salmentako unean, prezioa salmenta-prezioa delarik (Spr):
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.13 20X1-01-01
57 DIRUZAINTZA Spr
Obligazio propioekin egindako
675 ERpr-Spr
eragiketetako galerak
ERpr
Obligazio propioekin egindako
775 Spr-ERpr
eragiketetako mozkinak
3. Akzioak amortizatzeko unean:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.14 20X1-01-01
Balio
100 Kapital soziala nominala
ERRESERBAK ETA BESTELAKO ERpr-
11 ONDARE-TRESNAK Nominala
366
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 367
Ondare garbia
(jarraipena)

ERpr
ERRESERBAK ETA BESTELAKO Nominala-
11 ONDARE-TRESNAK ERpr
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.15 Izera berezia duen erreserba
sortzean
11 Nominala
ONDARE-TRESNAK
1142 Kapital amortizatuaren erreserbak Nominala
15.4 ERRESERBAK
15.4.1 ERRESERBEN JATORRIA
Aurreko ekitaldietatik atxiki diren mozkinen metaketa. Honako hauek dira, eta
honela sortzen dira:
쑺 110 Jaulkipen- edo bereganatze-prima. Akziodunek edo bazkideek egindako

ekarpena, akzioak edo partaidetzak balio nominala baino prezio
garestiagoan jaulkitzen eta kolokatzen direnean. Hemen sartzen da, diruaz
bestelako ekarpen moduan hartutako ondasunak direnean bereziki,
eskrituratutako balioen eta, erregistratzeko eta baloratzeko arauetan
ezarritakoari jarraituz, hartutako ondasunei dagokien erregistratze-balioen
arteko diferentzia.
쑺 111 Ondare garbiko bestelako tresnak. Finantza-tresna konposatua
jaulkitzean sortutako elementuak.
쑺 112 Legezko erreserba. Sozietate orok du mozkinen kontura erreserba legal
bat sortu eta hornitzeko obligazioa, eta zenbatekoa mozkinen % 10 izango
da erreserba legalaren zenbatekoa kapital sozialaren % 20ra iritsi arte
(Sozietate Anonimoen Legearen Testu Bategineko 214. artikuluan ezarritako
erreserba erregistratzen da kontu honetan ).
367
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 368
쑺 113 Borondatezko erreserbak. Enpresak bere borondatez eratzen dituenak

dira.
쑺 114 Erreserba bereziak. Lege-xedapen batek ezarritakoaren arabera,
nahitaez eratu beharreko erreserbak, azpitalde honetako gainerako
kontuetan sartutakoez bestelakoak. Bereziki, hemen sartzen da Sozietate
Anonimoen Legearen Testu Bategineko 84. artikuluan ezarritako elkarrekiko
partaidetzen erreserba.
쑺 115 Mozkin eta galera aktuarialen, eta bestelako doikuntzen erreserbak.
Galdu-irabazi aktuarialen eta bestelako doikuntzen erreserbak.
쑺 118 Bazkide edo jabeen ekarpenak. Enpresako bazkide edo jabeek bazkide
edo jabe moduan entregatutako ondare-elementuak, eta beste kontu
batzuetan jasota ez daudenak. Hau da, enpresak emandako ondasunen edo
zerbitzuen kontraprestazio moduan eman ez direnean eta pasibo-izaerarik
ez dutenean. Bereziki, bazkideek edo jabeek galerak konpentsatzeko
entregatutako kopuruak sartzen dira kontu honetan.
쑺 119 Kapitala eurotara doitzearen diferentziak. Euroa indarrean sartzeari
buruzko abenduaren 17ko 46/1998 Legearen arabera kapitalaren zifra
eurotara bihurtzean sortutako diferentziak.
15.4.2 ERRESERBEN APLIKAZIOA
Erreserbak denbora-mugarik gabe manten daitezke enpresan, edota horiek egoera

jakin batzuetan erabil daitezke. Ondoren aipatzen dira erreserben zenbait erabilera:
a) Galeren konpentsatzioa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.16 20X1-01-01
11 ERRESERBAK ETA BESTELAKO XXXXX

ONDARE-TRESNAK
129 Ekitaldiko emaitza XXXXX
368
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 369
Ondare garbia
b) Kapital-zabalkuntzak:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.17 20X1-01-01
11 XXXXX
ONDARE-TRESNAK
c) Dibidenduen ordainketa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.18 20X1-01-01
11 XXXXX
ONDARE-TRESNAK
526 Ordaintzeko dibidendu aktiboa XXXXX
15.5 APLIKATU GABEKO EMAITZAK
Oraindik aplikatu gabeko emaitzak dira balantzearen pasiboan zeinu positiboarekin

edo negatiboarekin —jatorriaren arabera— azalduko diren fondo propioak. Oraindik
aplikatu gabeko emaitza mota ezberdinak bereiz ditzakegu:
1. Ekitaldi itxi berriko oraindik aplikatu gabeko emaitza, (129) Galdu-irabaziak

kontuan jasotzen dena.
2. Gaineratikoa. Ekitaldiko emaitza banatu eta aplikatu ondoren beste inolako
konturi banatu eta aplikatu ez zaizkion mozkinak dira. (120) Gaineratikoa
kontuan azalduko zaigu.
3. Aurreko ekitaldietako emaitza negatiboak (129) Galdu-irabaziak kontuan
saldo zorduna duten galerak dira, ekitaldi berri baten hasieran (121) Aurreko
ekitaldietako emaitza negatiboa kontuan jasotzen direnak.
Emaitza negatiboak honela konpentsatuko dira:
앫 Etorkizuneko mozkinak, (129) Galdu-irabaziak kontuko saldo hartzekoduna.
369
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 370
앫 Jabeek egindako ekarpenak, bai eskudirutan, bai balio ekonomikoa duten

ondasunetan. Ekarpen horiek (122) Galerak konpentsatzeko bazkideen
ekarpenak kontuan azalduko ditugu.
앫 Erreserben bitartez edota, muturreko kasuren batean, kapital soziala
murriztuz.
15.6 DIRU-LAGUNTZAK, DOHAINTZAK ETA BALIO-

15.6.1 BAZKIDEAK EDO JABEAK EZ DIREN HIRUGARRENEK EMANDAKO

DIRU-LAGUNTZAK, DOHAINTZAK ETA LEGATUAK
15.6.1.1 Kontabilizazioa
Itzuli behar ez diren diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak, hasieran

kontabilizatuko dira, oro har, zuzenean ondare garbira egotzitako sarrera gisa, eta,
emaitzetara egozteko irizpideek jarritako baldintzak betetzen dituztenean, galdu-
irabazien kontuan kontabilizatuko dira sarrera moduan, oinarri sistematiko eta
arrazional baten gainean eta diru-laguntza, dohaintza edo legatuari lotutako
gastuekin korrelazionatuta.
Itzuli beharrekoak diren diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak, enpresaren

pasibo moduan erregistratuko dira, itzuli beharrekoak izateari uzten ez dioten
bitartean. Alde horretatik, ulertuko da ez direla itzuli beharrekoak diru-laguntza,
dohaintza edo legatua enpresaren alde emateko erabaki indibidualizatu bat
dagoenean, diru-laguntza, dohaintza edo legatua emateko ezarritako baldintzak
bete direnean eta jasoko dela pentsatzeko arrazoizko zalantzarik ez dagoenean.
15.6.1.2 Balorazioa
Diruzko diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak emandako zenbatekoaren

arrazoizko balioan baloratuko dira, eta diruzkoak ez direnak edo espezietan ematen
direnak, hartutako ondasunaren arrazoizko balioan; bi balioen erreferentzia
kontabilizatzen den unekoa izango da.
370
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 371
Ondare garbia
15.6.1.3 Emaitzetara egozteko irizpideak
Itzuli beharrekoak ez diren diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak emaitzetara

egozteko, haien xedea hartuko da kontuan.
Alde horretatik, irizpide bera erabiliko da diruzko diru-laguntza, dohaintza edo

legatu bat emaitzetara egozteko eta espezietan hartutako beste diru-laguntza,
dohaintza edo legatu bat egozteko, baldin eta mota bereko aktiboak eskuratzeko
edo mota bereko pasiboak kitatzeko erabiltzen badira.
Galdu-irabazien kontura egozteko, mota hauetako diru-laguntzak, dohaintzak

eta legatuak bereiziko dira:
a) Gutxieneko errentagarritasuna ziurtatzeko edo ustiapeneko defizitak

konpentsatzeko emandakoak direnean: ematen diren ekitaldiko sarreretara
egotziko dira, baldin eta ez badira erabiltzen etorkizuneko ustiapeneko
defizitak finantzatzeko, kasu horretan ekitaldi horietara egotziko baitira.
b) Gastu espezifikoak finantzatzeko emandakoak direnean: finantzatu
beharreko gastuak sortzen diren ekitaldiko sarreretara egotziko dira.
c) Aktiboak eskuratzeko edo pasiboak kitatzeko emandakoak direnean, kasu
hauek bereiz daitezke:
c.1) Ibilgetu ukiezineko, materialeko edo higiezinetako inbertsioetako
aktiboak ekitaldiko sarreretara egotziko dira, elementu horien
amortizaziorako ekitaldian egindako zuzkiduraren proportzioan edo,
bestela, besterentzen direnean, balio-zuzenketak egiten direnean edo
balantzean baja ematen zaienean.
c.2) Izakinak, merkataritza-rappelengatik lortuak ez badira: ekitaldiko
sarreretara egotziko dira besterentzen direnean, balio-zuzenketa egiten
zaienean edo balantzean baja ematen zaienean.
c.3) Aktibo finantzarioak: ekitaldiko sarreretara egotziko dira besterentzen
direnean, balio-zuzenketa egiten zaienean edo balantzean baja ematen
zaienean.
c.4) Zorrak kitatzea: kitatzen diren ekitaldiko sarreretara egotziko dira, baldin
eta ez badira finantzaketa espezifiko bat egiteko emandakoak, kasu
horretan elementu finantzatuaren funtzioan egingo baita egozpena.
d) Xede jakinik zehaztu gabe jasotzen diren diru kopuruak kontabilizatzen diren
ekitaldiko sarreretara egotziko dira.
Inoiz ere ezingo dira atzera itzuli edo lehengoratu elementuen narriaduragatik
egindako balio-zuzenketak, doan finantzatuak izan diren zatian.
371
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 372
15.6.2 BAZKIDEEK EDO JABEEK EMANDAKO DIRU - LAGUNTZAK ,

DOHAINTZAK ETA LEGATUAK
Bazkideek edo jabeek emandako itzuli beharrik gabeko diru-laguntzak, dohaintzak

eta legatuak ez dira sarrerak izango, eta zuzenean erregistratu beharko dira fondo
propioetan, diru-laguntza, dohaintza eta legatu mota edozein izanda ere. Horrelako
diru-laguntza, dohaintza eta legatuen baloraziorako ere aurreko puntuan jasotako
irizpideak erabiliko dira.
Hala ere, sektore publikoko enpresak direnean diru-laguntza, dohaintza edo

legatua hartzen dutenak, erakunde publiko nagusiak emanda, interes publiko edo
orokorreko jarduerak finantzatzeko, laguntza publiko horiek aurreko puntuetan
jasotako irizpideen arabera kontabilizatuko dira.
15.6.3 ERREGISTRO-FASEAK
Kontabilitate-plan berrian jasotakoaren arabera, urte ekonomiko bat baino iraupen

luzeagoa duten diru-laguntza, dohaintza eta legatuen kontabilitate-ibilbidean hiru
fase bereiz daitezke:
a) Diru-laguntza, dohaintza edota legatua ematen den unea:

Modu iragankorrean jasotako zenbateko guztia ondarean jasoko da, 9.
taldeko kontu bat erabiliz. Era berean, jasotako zenbateko guztiarekiko
eragin fiskala ere erregistratu beharko da, dagokion kontua erabiliz.
b) Diru-laguntza, dohaintza eta legatuen emaitzetara egoztea:
Aurreko puntuetan jasotako irizpideei jarraituz, fase honetan ere bi erregistro
mota bereiziko dira:
– Emaitzetara egotzi beharreko zenbatekoa jasoko duena batetik
– Jatorrizko eragin fiskala egokituko duena bestetik
c) Kontuen itxiera:
Azkeneko fase honetan modu iragankorrean sortu diren kontu guztiak ixteaz
gain.
Aurreko fase guztiak irudi taula batean sartu nahiko bagenitu:
372
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 373
Ondare garbia
FASEAK ERREGISTROAK ERABILI BEHARREKO KONTUAK
94. Diru-laguntza, dohaintza eta

Ondareari egoztea legatuen sarrerak
Jasozean 8301. Geroratutako zerga
Pasibo fiskala
onartzea 479. Zergapeko denborazko
diferentzien pasiboak
746. Ekitaldiko emaitzara
transferitutako kapitaleko diru-
Emaitzetara egoztea laguntzak, dohaintzak eta legatuak
Emaitzetara egoztea legatuen transferentziak
8301. Geroratutako zerga
Pasibo fiskala
egokitzea 479. Zergapeko denborazko
diferentzien pasiboak

legatuen transferentziak
Ondarean egin 8301. Geroratutako zerga
Kontuen itxiera beharreko azkeneko
doikuntza 94. Diru-laguntza, dohaintza eta
legatuen sarrerak
13. Diru-laguntzak, dohaintzak eta
balio-aldaketen doikuntzak
Aurreko guztia ulergarriagoa izan dadin, jar dezagun adibide bat:
Adibidea-1:
Demagun ATEAT, S.A. enpresak 20X1eko urtarrilaren 1ean 1.500.000 €-ko

kapitaleko diru-laguntza jaso duela, XXX erakunde publikoak emanda, makineria
berezi bat erosteko baldintzarekin. Makineria hori 20X1eko urtarrilaren 1ean erosi
da, 3.000.000 €-an. Bost urteko bizitza baliagarria du, ez da aurreikusi hondar-
baliorik eta kuota konstanteen arabera amortizatzen da. Mozkinen gaineko
zergaren ezarpen-tasa % 30 da.
373
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 374
앫 Eskatutako diru-laguntza jaso denean:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.19 20X1-01-01
572 1.500.000
ageriko k/k, euroak
Kapitaleko diru-laguntza ofizialen
940 1.500.000
sarrerak
앫 Jasotako diru-laguntzari dagokion pasibo fiskala (1.500.000 ⴛ % 30):
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.20 20X1-01-01
8301 Geroratutako zerga 450.000
Zergapeko denborazko diferentzien
479 450.000
pasiboak
앫 Makineriaren erosketa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.21 20X1-01-01
213 Makineria 3.000.000
572 3.480.000
ageriko k/k, euroak
앫 Makineriaren amortizazioa (3.000.000/5):
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.22 20X1-12-31
6813 Makineriaren amortizazioa 600.000
374
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 375
Ondare garbia
앫 Kapitaleko diru-laguntza ekitaldiko emaitzetara esleitzean:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.23 20X1-12-31
840 300.000
transferentzia
Ekitaldiko emaitzara transferitutako
746 kapitaleko diru-laguntzak, 300.000
Zenbateko hori kalkulatzeko garaian, bi aukera daude:
a) Jakinik egin den inbertsioa urtero % 20 amortizatzen dela (makineriak bost

urteko bizitza baliagarria duelako), aplikatu portzentaje hori jatorrizko
kapitaleko diru-laguntza guztiari: 1.500.000 ⴛ 0,20 = 300.000
b) Jakinik jaso den diru-laguntza (1.500.000 €) egin den inbertsioaren
(3.000.000 €) proportzio bat dela (kasu honetan, % 50), aplikatu portzentaje
hori egindako inbertsioaren urteko amortizazioari: 600.000 ⴛ 0,50 = 300.000
Gure iritziz, bigarren aukera hori gomendagarriagoa da; izan ere, jasotako diru-
laguntzaren bitartez elementu bat baino gehiago finantzatzen bada, ekitaldiko
emaitzari egotzi beharreko kapitaleko diru-laguntzaren kalkulua erraztu egingo da.
앫 Pasibo fiskalaren egokitzea:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.24 20X1-12-31
479 90.000
pasiboak
Aurreko kasuan egin den bezala, hemen ere bi aukera daude zenbateko hori
kalkulatzeko.
a) Jakinik zein den amortizazioaren proportzioa (% 20), aplikatu portzentaje

hori kapitaleko diru-laguntzaren pasibo fiskal osoari (450.000 €):
450.000 ⴛ 0,20 = 90.000
375
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 376
b) Jakinik zein den ekitaldiko emaitzetara egotzi den kapitaleko diru-laguntza

(300.000 €), aplikatu mozkinen gaineko % 30eko ezarpen-tasa:
300.000 ⴛ 0,3 = 90.000
Gure iritziz, bigarren aukera hori gomendagarriagoa da; izan ere, jasotako diru-
laguntzaren bitartez elementu bat baino gehiago finantzatzen bada, amortizazioen
proportzioaren bitartez eginiko kalkulua zaildu egingo da.
앫 Kontuen itxiera eta ondarean egin beharreko doikuntza:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.25 20X1-12-31
940 1.500.000
sarrerak
840 300.000
transferentzia
130 Kapitaleko diru-laguntza ofizialak 840.000
Ondare garbiaren aldaketen egoera-orrian (OGAEO), kapitaleko diru-laguntza

ofizialei buruzko doikuntzen atalean, honako informazio hau agertuko da:
앫 Jasotako diru-laguntza:
940 kapitaleko diru-laguntza ofizialen sarrerak ...............................1.500.000
앫 (–) Pasibo fiskala:

8301 geroratutako zerga ..................................................................–450.000
앫 (–) Ekitaldiko emaitzara egotzitakoa:

840 kapitaleko diru-laguntza ofizialen transf. ...................................–300.000
앫 (+) Itzulitako pasibo fiskala:

8301 geroratutako zerga ....................................................................+90.000
앫 Ekitaldiko bukaerako saldoa:

130 kapitaleko diru-laguntza ofizialak ................................................840.000
376
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 377
Ondare garbia
20X2 urteko idazpenak honako hauek izango lirateke:
Bigarren urtetik hasi eta kapitaleko diru-laguntzaren bidez finantzatu den

elementuaren (kasu honetan, makinaren) bizitza baliagarria amaitu arte( 5 urte)1,
idazpen hauek errepikatu beharko dira.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.26 20X2-12-31
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.27 20X2-12-31
840 300.000
transferentzia
앫 Pasibo fiskalaren egokitzea:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.28 20X2-12-31
479 pasiboak 90.000
1 Elementu hori besterendu, baja eman edota balio-narriaduraren zuzenketa jasaten ez duen bitartean.
377
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 378
앫 Kontuen itxiera eta ondarean egin beharreko doikuntza:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.29 20X2-12-31
130 Kapitaleko diru-laguntza ofizialak 210.000
840 300.000
transferentzia
Ondare garbiaren aldaketen egoera-orrian (OGAEO), kapitaleko diru-laguntza

ofizialei buruzko doikuntzen atalean, honako informazio hau agertuko da:
앫 Ekitaldiaren hasierako saldoa:

앫 (–) Ekitaldiko emaitzara egotzitakoa:
840 kapitaleko diru-laguntza ofizialen transf. ...................................–300.000
앫 (+) Itzulitako pasibo fiskala:
8301 geroratutako zerga ....................................................................+90.000
앫 Ekitaldiko bukaerako saldoa:
Adibidea-2:
Demagun ATEAT, S.A. enpresa txiki edota ertaina dela (ETE enpresa). Aurreko
adibideko datuak eta azalpenak kontuan izanik, lehendabiziko bi urteko erregistroak
egin behar dira.
OHARRA: ETEen kasuan, 8. eta 9. taldeko kontuak ez dira erabili behar.
앫 Eskatutako diru-laguntza jaso denean:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.30 20X1-01-01
572 1.500.000
ageriko k/k, euroak
130 Kapitaleko diru-laguntza ofizialak 1.500.000
378
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 379
Ondare garbia
앫 Jasotako diru-laguntzari dagokion pasibo fiskala (1.500.000 ⴛ % 30):
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.31 20X1-01-01
479 450.000
pasiboak
앫 Makineriaren erosketa:
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.32 20X1-01-01
213 Makineria 3.000.000
572 3.480.000
ageriko k/k, euroak
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.33 20X1-12-31
379
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 380
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.34 20X1-12-31
Kapitaleko diru-laguntza ofizialak
130 210.000
(300.000 ⴛ % 70)
479 90.000
pasiboak (300.000 ⴛ % 30)
Aurreko adibidean aipatutako bi bideei jarraituz, ekitaldiko emaitzara egotzi

beharreko kapitaleko diru-laguntza kalkulatuko litzateke (300.000 €). Zor aldean
agertzen diren bi kontuekiko honako azalpen hau egin daiteke:
앫 130 kontuaren saldoa % 70 gutxiagotzen da, portzentaje hori delako

jatorrizko kapitaleko diru-laguntzatik ondare propiora bideratu dena.
앫 479 kontuaren saldoa % 30 gutxiagotzen da, portzentaje hori delako
jatorrizko kapitaleko diru-laguntzatik Ogasun Publikoari dagokiona,
mozkinen gaineko zergaren ezarpen-tasa gisa.
Lehendabiziko urtearen bukaerara iristean, kapitaleko diru-laguntzaren

tratamenduan parte hartu duten kontuen egoera-balantzea honako hau izango
litzateke:
앫 130 Kapitaleko diru-laguntza ofizialak:

a) Hasierako zenbatekoa................................................................1.500.000
b) Pasibo fiskala:
479 Zergapeko denborazko diferentzien pasiboak ....................– 450.000
c) Ekitaldiko emaitzara egotzia:
746 Ekitaldiko emaitzara transferitutako ....................................– 210.000
d) Ekitaldiaren bukaerako saldoa...................................................840.000
앫 479 Zergapeko denborazko diferentzien pasiboak:

a) Kapitaleko diru-laguntzaren pasibo fiskala (1.500.000 ⴛ % 30)...450.000
b) Ekitaldiko emaitzara egotzia:
746 Ekitaldiko emaitzara transferitutako ......................................– 90.000
c) Ekitaldiaren bukaerako saldoa ...................................................360.000
380
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 381
Ondare garbia
Bigarren urtetik hasi eta kapitaleko diru-laguntzaren bidez finantzatu den

elementuaren (kasu honetan, makinaren) bizitza baliagarria amaitu arte( 5 urte)2,
idazpen hauek errepikatu beharko dira.
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.35 20X2-12-31
Idazpen- HARTZEKO
zk. aldea
15.36 20X2-12-31
Kapitaleko diru-laguntza ofizialak
130 210.000
(300.000 ⴛ % 70)
479 90.000
pasiboak (300.000 ⴛ % 30)
Bigarren urtearen bukaerara iristean, kapitaleko diru-laguntzaren tratamenduan

parte hartu duten kontuen egoera-balantzea honako hau izango litzateke:
앫 130 Kapitaleko diru-laguntza ofizialak:

a) Hasierako zenbatekoa...................................................................840.000
746 Ekitaldiko emaitzara transferitutako …. ..............................– 210.000
앫 479 Zergapeko denborazko diferentzien pasiboak:

a) Kapitaleko diru-laguntzaren pasibo fiskala (1.500.000 ⴛ % 30)...360.000
2 Elementu hori besterendu, baja eman edota balio-narriaduraren zuzenketa jasaten ez duen bitartean.
381
15_konta_QX6 5/3/09 15:13 Page 382

746 Ekitaldiko emaitzara transferitutako …. ................................– 90.000
382
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 383
Ondare garbiaren
aldaketen
egoera-orria eta
diru-fluxuen
egoera-orria
16
1 SARRERA
2 ONDARE GARBIAREN ALDAKETEN EGOERA-ORRIA
3 DIRU-FLUXUEN EGOERA-ORRIA
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 384
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 385
16
Ondare garbiaren aldaketen egoera-orria eta diru-fluxuen egoera-orria
16.1 SARRERA
Urteko kontuen barnean, ondare garbiaren aldaketen egoera-orria eta diru-fluxuen

egoera-orria daude, nahiz eta bigarren hori ez den nahitaezkoa enpresa ertain eta
txikientzat.
Gai honetan, labur bada ere, bi dokumentu horiek ikusiko dira.
16.2 ONDARE GARBIAREN ALDAKETEN EGOERA-ORRIA
Enpresaren jarduerak ondare garbian eragiten du, hau da, mozkina lortzen duenean
handitu egiten da eta galerak dituenean txikitu, baina badaude garrantzitsuak diren
beste alor batzuk ere: bazkideen ekarpenak, arauen aplikazioak eta abar.
Ondare garbiaren aldaketen egoera-orrian adierazi behar dira ondoren zehazten

diren kontzeptuengatik ondare garbian gertatu diren aldaketa guztiak:
a) Galdu-irabazien kontuaren ekitaldiko emaitza

b) Ondare garbian kontabilizatutako sarreren edo gastuen zenbatekoa.
Bereziki, bazkideak edo jabeak ez diren hirugarrenek emandako itzuli
beharrik gabeko diru-laguntza, dohaintza eta legatuei buruzko sarrera eta
gastuen zenbatekoa, zuzenean enpresaren ondare garbira egotzi denean,
zergei dagokiena kenduta.
c) Hainbat ekitalditan banatzeko zerga-sarrerak daudenean edo Kontabilitate
Plan Orokorreko irizpideen arabera zuzenean ondare garbira egotzi
beharreko sarrerak eta gastuak sortzen dituen eragiketaren bat egiten
denean, errenkada bat eta zutabe bat gehituko dira, izendapen egokiarekin
eta aurreko idatz-zatian zehaztutakoaren antzeko edukiarekin.
385
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 386
d) Enpresaren bazkide edo jabeekin, bazkide edo jabe moduan jardunez

egindako eragiketengatik ondare garbian izandako aldakuntzak.
e) Ondare garbian gertatzen diren gainerako aldakuntzak.
f) Kontabilitate-irizpideak aldatzeagatik edo erroreak zuzentzeagatik ondarean
egindako doikuntzei buruzko informazioa ere jasoko da.
Urteko kontuei dagokien ekitaldian errore bat hautematen denean, baina
errore hori konparaziokoaren aurreko ekitaldi batekoa denean, memorian
adieraziko da eta behar den doikuntza egingo da Ondare garbiaren
aldaketen egoera-orriko A.II epigrafean, konparazioko ekitaldiaren hasierako
ondarea zuzentzeko eta, beraz, errore-zuzenketa jasota uzteko. Errorea
konparazioko ekitaldikoa bada, ondare garbiaren aldaketen egoera-orriko
C.II epigrafean jasoko da doikuntza.
Arau horiek berak aplikatuko dira kontabilitate-irizpidea aldatzen denean ere.
Ondare garbiaren aldaketen egoera-orriak bi zati dituen arren, A) eta B), enpresa
txiki eta ertainek B) zatia baino ez dute aurkeztu behar.
386
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 387
B) 20XXko …n AMAITUTAKO EKITALDIAN ETEen ONDARE GARBIAN IZANDAKO ALDAKETEN EGOERA-ORRIA
387
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 388
16.3 DIRU-FLUXUEN EGOERA-ORRIA
Gaur egun enpresaren eguneroko kudeaketan diruak duen garrantzia kontuan

hartuta, 2007ko KPOk orain arte nahitaezkoa ez zen informazioa jasotzeko
dokumentu hau onartu du.
20XXko …n AMAITUTAKO EKITALDIKO DIRU-FLUXUEN EGOERA-ORRIA

OHARRAK 20XX 20XX-1
A) USTIAPEN-ERAGIKETETAKO DIRU-FLUXUAK
1. Ekitaldiko zerga aurreko emaitza
2. Emaitzaren doikuntzak
a) Ibilgetuaren amortizazioa (+)
b) Ibilgetuaren narriadurak (+/–)
c) Hornidura-aldaketak (+/–)
d) Diru-laguntzen egozpena (–)
e) Ibilgetuaren baja eta besterentzearen emaitzak (+/–)
f) Finantza-tresnen baja eta besterentzearen emaitzak (+/–)
g) Finantza-sarrerak (–)
h) Finantza-gastuak (+)
i) Kanbio-diferentziak (+/–)
j) Finantza-tresnen arrazoizko balioaren aldaketa (+/–)
k) Beste sarrera eta gastuak (–/+)
3. Kapital korrontearen aldaketak
a) Izakinak (+/–)
b) Merkataritza-zordunak eta kobratzeko bestelako kontuak (+/–)
c) Bestelako aktibo korronteak (+/–)
d) Merkataritza-hartzekodunak eta ordaintzeko bestelako
kontuak (+/–)
e) Bestelako pasibo korronteak (+/–)
f) Bestelako aktibo eta pasibo ez-korronteak (+/–)
4. Ustiapen-eragiketetako bestelako diru-fluxuak
a) Interesen ordainketak (–)
b) Dibidenduen kobrantzak (+)
388
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 389
(jarraipena)
c) Interesen kobrantzak (+)

d) Mozkinen gaineko ordainketak (kobrantzak) (–/+)
5. Ustiapen-eragiketetako diru-fluxuak (+/–1+/–2+/–3+/–4)
B) INBERTSIO-ERAGIKETETAKO DIRU-FLUXUAK
6. Inbertsioen ordainketak (–)
a) Taldeko enpresak eta enpresa elkartuak
b) Ibilgetu ukiezina
c) Ibilgetu materiala
d) Ondasun higiezinetako inbertsioak
e) Bestelako finantza-aktiboak
f) Saltzeko mantendutako aktibo ez-korronteak
g) Bestelako aktiboak
7. Desinbertsioen kobrantzak (+)
a) Taldeko enpresa eta enpresa elkartuak
8. Inbertsio eragiketen diru-fluxuak (7-6)
C) FINANTZA-ERAGIKETETAKO DIRU-FLUXUAK
9. Ondare-tresnen kobrantzak eta ordainketak
a) Ondare-tresnen jaulkipena
b) Ondare-tresnen amortizazioa
c) Ondare-tresna propioak eskuratzea
d) Ondare-tresna propioak besterentzea
e) Jasotako diru-laguntza, dohaintza eta legatuak
10. Finantza-pasiboko tresnen kobrantzak eta ordainketak
389
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 390
(jarraipena)
a) Jaulkipena
1. Obligazioak eta antzeko baloreak (+)
2. Kreditu-erakundeekiko zorrak (+)
3. Taldeko enpresekiko eta enpresa elkartuekiko zorrak (+)
4. Bestelakoak (+)
b) Itzulketa eta amortizazioa
1. Obligazioak eta antzeko baloreak (–)
2. Kreditu-erakundeekiko zorrak (–)
3. Taldeko enpresekiko eta enpresa elkartuekiko zorrak (–)
4. Bestelakoak (–)
11. Bestelako ondare-tresnen ordainsari eta dibidenduen
ordainketak
a) Dibidenduak (–)
b) Bestelako ondare-tresnen ordainsaria (–)
12. Finantzaketa-eragiketetako diru-fluxuak (+/–9+/–10–11)
D) KANBIO-TASEN ALDAKETEN ERAGINA
E) ESKUDIRUAREN EDO BALIOKIDEEN GEHITZE/GUTXITZE
GARBIA (+/–A+/–B+/–C+/–D)
Ekitaldi-hasierako eskudirua edo baliokideak
Ekitaldi-bukaerako eskudirua edo baliokideak
Sailkapena eragiketen arabera antolatua dago:
D) KANBIO-TASEN ALDAKETEN ERAGINA
E) ESKUDIRUAREN EDO BALIOKIDEEN GEHITZE/GUTXITZE GARBIA
Enpresan gertatzen diren diru-mugimendu guztiak sailkapen horretara egokitu

beharko dira.
390
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 391
Eguneroko jardueraren ondorioz gertatzen diren diru-fluxuak ustiapenekoak

direla esan dezakegu; ibilgailuen salerosketak, inbertsio-eragiketak; eta
pasiboarekin eta ondare garbiarekin lotutako eragiketak, finantza-eragiketak.
Kalkulua:
A) KPOk zeharkako metodoa proposatzen du ustiapen-eragiketetako diru-fluxuak

kalkulatzeko, hau da:
쑺 ekitaldiko emaitzatik abiatuta, inbertsio- edo finantza-eragiketen gastu eta

sarrerek kentzen ditu:
e) Ibilgetuaren baja eta besterentzearen emaitzak (+/–)
f) Finantza-tresnen baja eta besterentzearen emaitzak (+/–)
k) Bestelako sarrera eta gastuak (–/+)
쑺 Ondoren, ekitaldiko hasierako eta bukaerako kapital korrontearen saldoen

aldaketak hartu behar dira kontuan.
a) Izakinak (+/–)
b) Merkataritza-zordunak eta kobratzeko bestelako kontuak (+/–)
d) Merkataritza-hartzekodunak eta ordaintzeko bestelako kontuak (+/–)
쑺 Azkenik, beste doikuntza batzuk eginez, ekitaldiko ustiapeneko diru-fluxuak

lortzen dira.
B) Inbertsio-eragiketetako diru-fluxuak kalkulatzeko, berriz, ibilgetuaren saldo-

aldaketetatik abiatzeak dirudi errazena.
391
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 392
쑺 Memoriatik ateratako alta eta bajak edo kontabilitateko idazpenetan izan

diren gorabeherak informazio osoagoa ematen du, baina gehiago kostatzen
da; beraz, enpresak ikusi beharko du zer prozedura erabili behar duen
informazio hori lortzeko.
쑺 Kontuan izan beharko dira amortizazio eta ibilgetuaren salmentetan sortzen
diren emaitzak.
C) Finantza-eragiketetako diru-fluxuak. Garbi bereizi behar dira bi motatako

finantza-eragiketa hauek:
쑺 Ondare garbiarekin edo bazkideekin zerikusia dutenak

쑺 Pasiboarekin erlazionaturik daudenak
Adibidea:
Demagun lerro hauetan aurkezten direnak direla TIREIAGA enpresaren hiru urteko
balantzearen eta galdu-irabazien kontuaren partidak eta zenbatekoak.
Datu horiek oinarritzat hartuz, prestatu diru-fluxuen egoera-orria:
GALDU-IRABAZIEN KONTUA 20X1 20X2 20X3

1. Negozio-zifraren zenbateko garbia
700 Salgai-salmentak 28.350 27.083 27.292
2. Produktu bukatuen eta fabrikazio-bideko
produktuen izakinen aldaketa
712 Produktu bukatuen izakinen aldaketa (28) 418 (185)
4. Hornikuntzak
602 Bestelako hornikuntzen erosketak (16.294) (15.888) (17.089)
612 Bestelako hornikuntza-izakinen aldaketa (169) 269
5. Ustiapeneko bestelako sarrerak
740 Ustiapenerako diru-laguntzak, dohaintzak 11

eta legatuak
746 kapitaleko diru-laguntzak, dohaintzak eta 14 14 14
legatuak
6. Pertsonal-gastuak (4.354) (4.696) (4.847)
640 Soldatak
642 Enpresaren kargurako Gizarte Segurantza (1.295) (1.378) (1.392)
392
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 393
(jarraipena)
7. Ustiapeneko bestelako gastuak

62 KANPOKO ZERBITZUAK (3.640) (3.393) (3.346)
65 BESTELAKO KUDEAKETA-GASTUAK (67)
8. Ibilgetuaren amortizazioa
680 Ibilgetu ukiezinaren amortizazioa (38) (45)
681 Ibilgetu materialaren amortizazioa (540) (189) (315)
11. Ibilgetuaren narriadura eta
besterentzearen emaitza
771 Ibilgetu materialetik sortutako mozkinak 682
A) USTIAPENEKO EMAITZA 2.213 2.446 300
(1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11)
12. Finantza-sarrerak
760 Ondare-tresnetako partaidetzen sarrerak 35
769 Bestelako finantza-sarrerak 623 589 399
13. Finantza-gastuak
662 Zorren interesak (289) (408) (400)
B) FINANTZA-EMAITZA 334 181 34
(12+13+14+15+16)
C) ZERGA AURREKO EMAITZA (A+B) 2.547 2.627 334
17. Mozkinen gaineko zergak (628) (623) (55)
D) EKITALDIKO EMAITZA (C + 17) 1.919 2.004 279
393
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 394
BALANTZEA TIREIAGA
AKTIBOA 20X1 20X2 20X3
A) AKTIBO EZ-KORRONTEA 3.731 7.550 7.775
206 Aplikazio informatikoak 121 222
2806 Aplikazio informatikoen amortizazio metatua (38) (83)
210 Lurrak eta ondasun naturalak 1.000 1.000 1.000
211 Eraikuntzak 1.516 1.516 6.959
212 Instalazio teknikoak 2.992 3.085 3.133
216 Altzariak 241 246 246
219 Bestelako ibilgetu materiala 662 559 703
281 Ibilgetu materialaren amortizazio metatua (3.901) (4.090) (4.405)
23 BIDEAN DIREN IBILGETZE MATERIALAK 1.221 5.151
B) AKTIBO KORRONTEA 14.469 10.750 9.575
32 BESTELAKO HORNIKUNTZAK 1.411 1.242 1.511
35 PRODUKTU BUKATUAK 1.577 1.995 1.810
430 Bezeroak 4.289 3.984 4.776
440 Zordunak 43
Merkataritza-eragiketengatiko hartzekoen balio-
490 (309) (309) (309)
narriadura
Ondare-tresnetan egindako epe laburreko
540 7.212 895
55 BESTELAKO KONTU EZ-BANKARIOAK 2.404
Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k,
572 289 1.391 892
euroak
AKTIBOA GUZTIRA (A + B) 18.200 18.300 17.350
394
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 395
ONDARE GARBIA ETA PASIBOA 20X1 20X2 20X3

A) ONDARE GARBIA 12.325 13.015 11.996
100 Kapital soziala 6.010 6.010 6.010
112 Legezko erreserba 1.202 1.202 1.202
113 Borondatezko erreserbak 1.544 1.736 1.736
120 Gaineratikoa 1.594 2.021 2.041
129 Ekitaldiko emaitza 1.919 2.004 279
130 Kapitaleko diru-laguntza ofizialak 56 42 728
B) PASIBO EZ-KORRONTEA 2.428 2.079 1.686
170 Kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak 2.404 2.061 1.374
479 Zergapeko denborazko diferentzien pasiboak 24 18 312
C) PASIBO KORRONTEA 3.447 3.206 3.668
400 Hornitzaileak 2.447 2.010 628
410 Zerbitzu-emateagatiko hartzekodunak
465 Ordaintzeko dauden lansariak
4750 Ogasun Publiko, BEZagatik hartzekoduna 172 273 178
Ogasun Publikoa, sozietateen gaineko
4752 628 623 55
zergagatik hartzekoduna
476 200 300 350
hartzekodunak
5200 Kreditu-erakundeen epe laburreko maileguak 2.132
521 Epe laburreko zorrak 325
18.200 18.300 17.350
(A + B + C)
395
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 396
20XXko …n AMAITUTAKO EKITALDIKO DIRU-FLUXUEN EGOERA-ORRIA

OHARRAK 20X1 20X2 20X3 Oharrak
1. Ekitaldiko zerga aurreko emaitza 2.547 2.627 334 (1)
a) Ibilgetuaren amortizazioa (+) 227 360 (2)
c) Hornidura aldaketak (+/–)
d) Dirulaguntzen egozpena (–)
e) Ibilgetuaren baja eta besterentzearen emaitzak
(682) (3)
(+/–)
f) Finantza-tresnen baja eta besterentzearen
emaitzak (+/–)
h) Finantza-gastuak (+) 408 400 (4)
j) Finantza-tresnen arrazoizko balioaren aldaketa
(+/–)
k) Bestelako sarrera eta gastuak (–/+) (14) (14) (5)
a) Izakinak (+/–) (249) (84) (6)
b) Merkataritza-zordunak eta kobratzeko
262 (749) (7)
bestelako kontuak (+/–)
c) Bestelako aktibo korronteak (+/–) 4.808 1.509 (8)
d) Merkataritza-hartzekodunak eta ordaintzeko
(437) (1.382) (9)
bestelako kontuak (+/–)
e) Bestelako pasibo korronteak (+/–) 201 (45) (10)
4. Ustiapen-eragiketako bestelako diru-fluxuak
a) Interesen ordainketak (–) (408) (400) (11)
d) Mozkinen gaineko ordainketak (kobrantzak)
(634) (329) (12)
(–/+)
396
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 397
(jarraipena)
5. Ustiapen-eragiketetako diru-fluxuak
6.109 (400) (13)
(+/–1+/–2+/–3+/–4)
a) Taldeko enpresaK eta enpresa elkartuak
b) Ibilgetu ukiezina (121) (101) (14)
c) Ibilgetu materiala (3.243) (484) (15)
a) Taldeko enpresa eta enpresa elkartuak
8. Inbertsio-eragiketetako diru-fluxuak (7–6) (3.364) (585) (16)
C) FINANTZA-ERAGIKETEETAKO DIRU-FLUXUAK
c) Ondare-tresna propioak erostea
e) Jasotako diru-laguntza, dohaintza eta legatuak 700 (17)
10. Finantza-pasiboko tresnen kobrantzak eta
ordainketak
a) Jaulkipena
397
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 398
(jarraipena)

3. Taldeko enpresekiko eta enpresa elkartuekiko
zorrak (+)
4. Bestelakoak (+)
b) Itzulketa eta amortizazioa (343) 1.770 (18)
3. Taldeko enpresekiko eta enpresa-elkartuekiko
zorrak (–)
11. Bestelako ondare-tresnen ordainsari eta
dibidenduen ordainketak
a) Dibidenduak (–) (1.300) (1.984) (19)
b) Bestelako ondare-tresnen ordainsaria (–)
12. Finantzaketa-eragiketetako diru-fluxuak
(1.643) 486 (20)
(+/–9+/–10–11)
D) Kanbio-tasen aldaketen eragina
E) ESKUDIRUAREN EDO BALIOKIDEEN
GEHITZE/GUTXITZE GARBIA 1.102 (499) (21)
(+/–A+/–B+/–C+/–D)
Ekitaldi-hasierako eskudirua edo baliokideak 289 1.391 (22)
Ekitaldi-bukaerako eskudirua edo baliokideak 1.391 892
Oharrak:
(1) Datu hau zuzenean hartu behar da.
(2) Ibilgetuaren amortizazioak ordaindu ez direnez eta galdu-irabazien kontuan
kendu egin direnez, orain gehitu egin behar dira.
(3) Ibilgetua saltzean, enpresak kopuru hau irabazi du; baina eragiketa hau
inbertsio-eragiketa denez, hemendik kendu eta inbertsioen atalean jaso
beharko da.
(4) Kopuru honek “4.a) Interesen ordainketak” atalean egon behar du.
(5) Kapitaleko diru-laguntzak emaitzan jasotzeak ez du fluxurik eragiten; beraz,
kendu egin behar dira.
398
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 399
(6) Biltegietan dauden izakinen gorabeherek ez dute fluxurik sortzen, salerosketak

baizik. Bestalde, galdu-irabazien kontuan salmentak, erosketak eta izakinen
aldaketa kontuan izan direnez, azkeneko horiek —izakinen aldaketak— kendu
egin beharko dira.
(7) Urtean kobratu diren kopuruak salmenten araberakoak dira, baina kopuru horri
kobratzeko dagoena kendu behar zaio eta aurreko ekitalditik kobratzeko
zegoena gehitu.
(8) Berdin bestelako aktibo korronteekin
(9) Berdin, baina, pasiboko kontuak direnez, aldaketak kendu beharrean gehitu
egin beharko dira.
(10) Berdin bestelako pasibo korronteekin
(11) (4) puntuan adierazi den bezala, interesen ordainketak hemen adierazi behar
dira.
(12) Mozkinek eragiten duten fluxua hurrengo ekitaldian jasotzen da, hau da,
mozkinari (4752) Ogasun Publikoa, sozietateen gaineko zergagatik
hartzekoduna kontuaren saldoak (ekitaldikoa eta aurrekoa) gehitu eta kendu
beharko zaizkio.
(13) Ustiapen-eragiketetako fluxuak gehituz lortzen da.
(14) Balantzeko aldaketei amortizazioa eta irabaziak gehituz eta galerak kenduz
lortzen da; adibidez, ibilgetu ukiezinean:
121 = 121 (erosketa) – 38 (amortizazio metatua) + 38 (urteko amortizazioa)
(15) Kontzeptua bera da, baina kantitate gehiago eduki behar dira kontuan.
(16) Batuketa sinplea.
(17) Diru-laguntzak kobratzen direnean sortzen dute fluxua.
(18) Pasibo ez-komertzialen aldaketak bateratzen ditu.
(19) Ekitaldi bateko mozkina hurrengo ekitaldiko erreserbetan ez badago, horrek
esan nahi du bazkideen eskuetara joan dela; beraz, enpresarentzat diru-
irteera da (fluxu negatiboa).
(22) Aurreko ekitaldiko diruaren saldoa.
(23) Saldo honek, nahitaez, balantzeko diruaren saldoaren baliokidea izan behar
du, orria ondo kalkutatua egotekotan.
399
16_konta_QX6 5/3/09 15:30 Page 400
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 401
Ariketa praktikoak
17
1 ANTOZIN
1.1 Antozin. Idazpenak
1.2 Antozin. Izakinen kalkulua
1.3 Antozin. Urteko kontuak
2 FORLAN
2.1 Forlan. Idazpenak
2.2 Forlan. Izakinen kalkulua
2.3 Forlan. Urteko kontuak
3 HOMONIMA
3.1 Idazpenak
3.2 Urteko kontuak
4. EZINSALDU
4.1 Idazpenak
4.2 Urteko kontuak
5 BETIBARDIN
5.1 Idazpenak
5.2 Urteko kontuak
6 IMA
6.1 Idazpenak
6.2 Urteko kontuak
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 402
7 SNAMEL
7.1 Snamel. Idazpenak
7.2 Snamel. Baturen eta saldoen egiaztapen-balantzea
7.3 Snamel. Izakinen kalkulua
7.4 Snamel. Urteko kontuak
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 403
17 Ariketa praktikoak
17.1 ANTOZIN
Antozin enpresak, bere jarduera hasteko, izakinak baino ez ditu. Egin salerosketa
hauen idazpenak, kalkulatu bukaerako izakinak eta egin urteko kontuak.
쑺 Hasierako izakinak: 12 ale, 100 € aleko

쑺 5 ale saltzen dira, 150 €/ale
쑺 20 ale erosi, 100 €/ale
쑺 10 ale saldu, 120 €/ale
Ekitaldi-itxiera.
Hurrengo ekitaldia:
쑺 Emaitza ez banatzea erabaki dute; beraz, erreserba-kontura pasatu dute.
쑺 Bezeroek zor dioten guztia ordaintzen diote.
쑺 Zor guztiak ordaintzen ditu.
Oharra: Ariketa honetan ez da BEZa kontuan hartuko.
403
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 404
17.1.1 ANTOZIN. IDAZPENAK
HARTZEKO
ANTOZIN ZOR aldea
aldea
1
2 Eragiketa-zenbakia = 1
700 Salgai-salmentak 750
430 Bezeroak 750
430 Bezeroak 1.200
404
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 405
Ariketa praktikoak
17.1.2 ANTOZIN. IZAKINEN KALKULUA
20X1
Hasierako izakinak 12
Prezioa 100
Guztira 1.200
Salmenta –5
Azkeneko BPH 100
Guztira –500
Izakinak 7
Prezioa 100
Guztira 700
Sarrera berria 20
Prezio berria 100
Guztira 2.000
Izakinak 27
Prezioa 100
Guztira 2.700
Salmenta –10
Azkeneko BPH 100
Guztira –1.000
Izakinak 17
Prezioa 100
Guztira 1.700
Sarrera berria 30
Prezio berria 100
Guztira 3.000
Amaierako izakinak 47
Prezioa 100
Guztira 4.700
405
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 406
7 Gastu eta sarreren erregularizazioaren idazpena 6
8 Itxiera-idazpena 7
430 Bezeroak 1.950
1
430 Bezeroak 1.950
430 Bezeroak 5.550
406
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 407
Ariketa praktikoak
430 Bezeroak 66.500

euroak

euroak
20X2
Prezioa 100
Guztira 4.700
Salmenta –37
Azkeneko BPH 100
Guztira –3.700
Izakinak 10
Prezioa 100
Guztira 1.000
Sarrera berria 750
Prezio berria 100
Guztira 75.000
407
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 408
Izakinak 760
Prezioa 100
Guztira 76.000
Salmenta –475
Azkeneko BPH 100
Guztira –47.500
Izakinak 285
Prezioa 100
Guztira 28.500
Sarrera berria 555
Prezio berria 100
Guztira 55.500
Izakinak 840
Prezioa 100
Guztira 84.000
Salmenta –832
Azkeneko BPH 100
Guztira –83.200
Prezioa 100
Guztira 800
300 A salgaiak 800
408
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 409
Ariketa praktikoak
300 A salgaiak 800
400 Hornitzaileak
430 Bezeroak

euroak
17.1.3 ANTOZIN. URTEKO KONTUAK
ANTOZIN
GALDU-IRABAZIEN KONTUA 20X2 20X1
700 Salgai-salmentak 1.950 188.530
600 Salgai-erosketak (5.000) (130.500)
610 Salgai-izakinen aldaketa 3.500 (3.900)
(1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11) 450 54.130
A.2) FINANTZA-EMAITZA (12+13+14+15+16) 450 54.130
A.3) ZERGA AURREKO EMAITZA (A.1+A.2)

18. Etendako eragiketen ekitaldiko emaitza, zerga
ondoren
A.5) EKITALDIKO EMAITZA (A.4+18) 450 54.130
409
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 410
BALANTZEA
AKTIBOA 20X2 20X1
B) AKTIBO KORRONTEA 6.650 55.780

300 A salgaiak 4.700 800
430 Bezeroak 1.950

euroak
AKTIBOA GUZTIRA (A + B) 6.650 55.780
A) ONDARE GARBIA 1.650 55.780
100 Kapital soziala 1.200 1.200
129 Ekitaldiko emaitza 450 54.130

(A + B + C) 6.650 55.780
17.2 FORLAN
Forlan enpresak, bere jarduera hasteko, izakinak baino ez ditu. Egin salerosketa
hauen idazpenak, kalkulatu bukaerako izakinak batez besteko prezioaren arabera
eta egin urteko kontuak.
쑺 Hasierako izakinak: 12 ale, 100 € aleko

쑺 5 ale saltzen dira, 150 €/ale
쑺 20 ale erosi, 162,10 €/ale
쑺 30 ale erosi, 155,40 €/ale
410
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 411
Ariketa praktikoak
Ekitaldi-itxiera.
Hurrengo ekitaldia:
쑺 Galerak bere kontura pasatu dituzte.
쑺 37 saldu, 150 €/ale
쑺 750 erosi, 133,76 €/ale
쑺 555 erosi, 142,40 €/ale
쑺 Bezeroek zor dioten guztia ordaintzen diote.
쑺 Zor guztiak ordaintzen ditu.
Oharra: ariketa hau aurrekoaren berdina da, erosketa-prezioak izan ezik.
17.2.1 FORLAN. IDAZPENAK
HARTZEKO
FORLAN ZOR aldea
aldea
1
700 Salgai-salmentak 750
430 Bezeroak 750
430 Bezeroak 1.200
411
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 412
17.2.5 FORLAN. IZAKINEN KALKULUA
20X1
Prezioa 100
Guztira 1.200
Salmenta –5
Azkeneko BPH 100
Guztira –500
Izakinak 7
Prezioa 100
Guztira 700
Sarrera berria 20
Prezio berria 162,1
Guztira 3.242
Izakinak 27
Prezioa 146
Guztira 3.942
Salmenta –10
Azkeneko BPH 146
Guztira –1.460
Izakinak 17
Prezioa 146
Guztira 2.482
Sarrera berria 30
Prezio berria 155,4
Guztira 4.662
Prezioa 152
Guztira 7.144
412
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 413
Ariketa praktikoak
430 Bezeroak 1.950
1
430 Bezeroak 1.950
123 Aurreko ekitaldietako emaitza negatiboak 10
430 Bezeroak 5.550
413
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 414
430 Bezeroak 66.500

euroak

euroak
20X2
Prezioa 152
Guztira 7.144
Salmenta –37
Azkeneko BPH 152
Guztira –5.624
Izakinak 10
Prezioa 152
Guztira 1.520
Sarrera berria 750
Prezio berria 133,76
Guztira 100.320
414
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 415
Ariketa praktikoak
Izakinak 760
Prezioa 134
Guztira 101.840
Salmenta –475
Azkeneko BPH 134
Guztira –63.650
Izakinak 285
Prezioa 134
Guztira 38.190
Sarrera berria 555
Prezio berria 142,4
Guztira 79.032
Izakinak 840
Prezioa 139,55
Guztira 117.222
Salmenta –832
Azkeneko BPH 139,55
Guztira –116,106
Prezioa 139,55
Guztira 1.116
415
17_konta_QX6 11/3/09 15:46 Page 416
11 Itxiera-idazpena
400 Hornitzaileak
430 Bezeroak

euroak
17.2.6 FORLAN. URTEKO KONTUAK
FORLAN
700 Salgai-salmentak 1.950 188.530
600 Salgai-erosketak (7.904) (179.352)
610 Salgai-izakinen aldaketa 5.944 (6.028)
(1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11) (10) 3.150
A.2) FINANTZA-EMAITZA (12+13+14+15+16) (10) 3.150

ondoren
A.5) EKITALDIKO EMAITZA (A.4+18) (10) 3.150
416
17_konta_QX6 11/3/09 15:46 Page 417
Ariketa praktikoak
BALANTZEA
AKTIBOA 20X1 20X2

300 A salgaiak 7.144 1.116
430 Bezeroak 1.950

euroak
113 Borondatezko erreserbak (10)
129 Ekitaldiko emaitza (10) 3.150

(A + B + C) 9.094 4.340
417
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 418
17.3 HOMONIMA
Kontabilizatu HOMONIMA enpresaren eragiketa hauek, kontuan izanik bazkideek

kontu korrontean sartutako 77.000 € direla enpresaren patrimonio bakarra:
1. XX/10/02. Langile batek interesik gabeko 1.260 €-ko mailegu bat eskatu du,
hurrengo 3 urteetako nominetan hilero 35 € itzultzekotan. Enpresak onartu egin
du.
2. XX/10/15. Langile batek 600 €-ko aurrerapena eskatu du, urriko nominan
berdintzekotan. Enpresak onartu egin du.
3. XX/10/30. Bankuko transferentzia bidez, langileen urriko nominak kitatzen dira.
Datuak hauek dira:
Lansari gordina...............................................................20.000
Enpresaren kargurako Gizarte Segurantza .................% 28,00
Langilearen karguko Gizarte Segurantza ......................% 6,00
Atxikipen fiskalak .........................................................% 15,00
Arazo finantzarioak direla medio, 1.200 € ordaintzeke utzi dira, 06/11/20an
ordaintzekotan.
4. XX/11/05. Langile batek 300 €-ko aurrerapena eskatu du azaroko nominan
berdintzekotan, eta 4.800 €-ko mailegu bat hurrengo 12 hilabeteetako
nominetan 400 € itzultzekotan. Enpresak onartu egin du.
5. XX/11/20. Langileekiko zorra ordaindu da.
6. Azaroko nomina kitatu eta dena ordaindu da.
7. Abenduko nomina kitatu eta dena ordaindu da.
8. Egin ekitaldia ixteko egin behar diren birsailkapenak.
17.3.1 IDAZPENAK
HARTZEKO
HOMONIMA ZOR aldea
aldea
1 urr.-02

euroak
418
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 419
Ariketa praktikoak
1 urr.-02
544 Pertsonalarekiko epe laburreko hartzekoak 70
254 Pertsonalarekiko epe luzeko hartzekoak 1.190

euroak
2 Eragiketa-zenbakia = 1 urr.-15
460 Lansarien aurrerakinak 600

euroak
3 Eragiketa-zenbakia = 2 urr.-30
640 Soldatak 20.000
642 Enpresaren kargurako Gizarte Segurantza 5.600
476 Gizarte Segurantzako erakundeak, hartzekodunak 6.800
4751 Ogasun Publikoa, egindako atxikipenengatik 3.000

hartzekoduna

euroak
4 Eragiketa-zenbakia = 3 aza.-05
544 Pertsonalarekiko epe laburreko hartzekoak 4.800
572 Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k,

euroak 5.100

euroak
419
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 420
640 Soldatak 20.000

hartzekoduna

euroak
7 Eragiketa-zenbakia = 6 abe.-22
640 Soldatak 20.000

hartzekoduna

euroak
8 Itxierako birsailkapena 7 abe.-31
254 Pertsonalarekiko epe luzeko hartzekoak 420
9 Gastu eta sarreren erregularizazioaren idazpena 8 abe.-31
640 Soldatak 60.000
420
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 421
Ariketa praktikoak
460 Lansarien aurrerakinak

hartzekoduna

euroak
17.3.2 URTEKO KONTUAK
HOMONIMA
GALDU-IRABAZIEN KONTUA 20XX
640 Soldatak (60.000)
642 Enpresaren kargurako Gizarte Segurantza (16.800)
A.1) USTIAPENEKO EMAITZA (1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11) (76.800)
A.2) FINANTZA-EMAITZA (12+13+14+15+16) (76.800)

A.5) EKITALDIKO EMAITZA (A.4+18) (76.800)
421
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 422
BALANTZEA
AKTIBOA 20XX
A) AKTIBO EZ-KORRONTEA 770

A) ONDARE GARBIA 200
129 Ekitaldiko emaitza (76.800)

4751 Ogasun Publikoa, egindako atxikipenengatik hartzekoduna 9.000
422
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 423
Ariketa praktikoak
17.4 EZINSALDU
EZINSALDU enpresak azaroaren 1ean hasi du jarduera ekonomikoa. Jabeek

100.000 €-ko ekarpenak egin dituzte kontu korronte batean, eta abenduaren 1ean
biltegi bat alokatu dute.
Egin beharrekoak: kontabilizatu eragiketa hauek eta egin urteko kontuak

(bestelakorik adierazten ez den kasuetan, gehitu BEZa).
Salgaiak erosteko, hainbat hornitzaile probatu nahi dituzte.
1) 20XX/12/18
100 ale erosi dira kredituan, 15 € aleko. Garraio-gastuak eroslearen kontura;
200 € ordaindu dira txeke bidez.
2) 20XX/12/19
Beste 100 ale erosi dira kredituan, 14 € aleko. Garraio-gastuak eroslearen
kontura dira; 261,00 € (BEZa barne) ordaindu dira txeke bidez.
3) 20XX/12/20
Erosketa-politika berari jarraituz, beste hornitzaile bati erostea erabaki dute;
izan ere, nahiz eta salgaiak berak garestiago saldu, saltzailea garraio-
gastuen kargu egiten da.
100 ale erosi dira kredituan, 17,69 € aleko (BEZa barne). Garraio-gastuak
500 € dira (BEZa barne), baina saltzailearen kontura direnez ez du ezer egin
behar.
4) 20XX/12/21
100 ale erosi dira kredituan, 17 € aleko. Garraio-gastuak 400 € dira,
eroslearen kargura, baina saltzaileak deskontu hauek egin dizkiete:
Bezero berriak izateagatik, 500 €
80 ale baino gehiago erosteagatik, 1 € aleko
Kontzeptua Kopurua €/ale Zenbatekoa

MOUSETRAP X21 100 17 1.700
GARRAIOA 400
DTU. BEZERO BERRI. –500
DTU. BOLUMENAGATIK 100 1 –100
BATURA 1.500
BEZa % 16 240
GUZTIRA 1.740
423
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 424
5) 20XX/12/23
100 ale erosi dira, eta jasotako faktura txeke bidez ordaindu da.

MOUSETRAP X22 100 18 1.800
GARRAIOA 200
BESTELAKO DTU. –300
DTU.GOIZ ORDAINTZ. % 10 –170
BATURA 1.530
BEZa % 16 244,8
GUZTIRA 1.774,8
6) 20XX/12/24
Enpresak kontu korrontean diru asko duenez, normalean sektorean
ordaintzen dena (60 egun) baino arinago ordaintzea erabaki da, goiz
ordaintzeagatik % 5eko deskontua baitago.
Hornitzaileekin hitz egin ondoren, lehenengoak ez beste guztiek deskontua
egin dute; enpresak lehenengoari hilabete barru ordainduko dio.
7) 20XX/12/28
Biltegiaren abenduko alokairua ordaindu da, 3.480 € (BEZa barne).
8) 20XX/12/31
Orain arte erositako salgaiak biltegian daude.
17.4.1 IDAZPENAK
HARTZEKO
EZINSALDU ZOR aldea
aldea
1 azaroa-1

euroak
424
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 425
Ariketa praktikoak
2 1 abe.-18

euroak

euroak

euroak

euroak
425
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 426
606 Erosketen gaineko deskontuak, goiz 1.450

ordaintzeagatik

euroak
621 Errentamenduak eta kanonak 3.000

euroak
477 Ogasun Publikoa, jasanarazitako BEZa
4700 Ogasun Publikoa, BEZagatik zorduna 549
300 A salgaiak
13 Gastu eta sarreren erregularizazioaren idazpena

ordaintzeagatik
426
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 427
Ariketa praktikoak
14 Itxiera-idazpena abe.-31

euroak
EZINSALDU
600 Salgai-erosketak (7.880)
606 Erosketen gaineko deskontuak, goiz ordaintzeagatik 1.450
A.1) USTIAPENEKO EMAITZA (1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11) 3.000
A.2) FINANTZA-EMAITZA (12+13+14+15+16) 3.000

427
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 428
BALANTZEA
AKTIBOA 20XX

ONDARE GARBIA ETA PASIBOA 2007

428
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 429
Ariketa praktikoak
17.5 BETIBARDIN
BETIBARDIN enpresak urtarrilaren 1ean hasi du bere jarduera ekonomikoa. Bere

izakinek 1.000 €-ko balioa dute, 2.000 € ditu bankuko kontu korrontean, 12.000 €
kostatu zitzaion furgoneta bat erosi zuen banaketa egiteko eta 15.000 €-ko kapitala
du. Kontabilizatu egitate hauek eta egin urteko kontuak.
20XX/01/18
Salgaiak erosi dira kredituan, 10.000 €. Garraio-gastuak saltzailearen kontura
dira, baina hasieran erosleak 58 € ordaindu du; txeke bidez ordaindu da.
Horretaz gain, ontzikiak erosi dira, 100 €.
20XX/02/19
Hornitzaileak bidalitako salgaien erdiak ez datoz bat eskaerarekin.
Hornitzailearekin hitz egin ondoren, erdia itzultzen da. Beste erdiaren gain
% 10eko deskontua egingo digute, sortutako arazoengatik.
20XX/03/20
Furgonetaren gasolio-tanga bete da: 29 € (BEZa barne); eskudirutan ordaindu
da.
20XX/04/21
100 ale erosi dira kredituan, 10 €/ale. Garraio-gastuak eroslearen kontura dira,
58 € (BEZa barne); hasieran, saltzaileak ordaindu ditu.
20XX/05/22
Salgai batzuk saldu ditu 2.000 €-an; data berean ordaintzeagatik, 50 €-ko
deskontua egin behar da fakturan, eta salgaiak berandu entregatzeagatik, beste
100 €.
20XX/06/23
Zehaztapen hauek dituzten salgaiak saldu dira kredituan:

MOUSETRAP X21 100 17 1.700
GARRAIOA 0,8 80
DTU. BEZERO BERRI –55
DTU. BOLUMENAGATIK 100 1 –100
BATURA 1.625
B.E.Z. % 16 260
GUZTIRA 1.885
429
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 430
Fakturan sartutako garraioa bere furgonetarekin egin du, eta kontu independente
batean kontabilizatu du.
20XX/06/25
Azken eragiketaren erosleak adierazi du % 4ko deskontua egiten bazaio uztaila
baino lehen ordainduko duela falta zaion kopurua. Enpresa saltzaileak % 4
eskaini du, eta erosleak onartu eta ordaindu egin du.
20XX/07/26
100 ale erosi ditu kredituan, 17,69 €/ale (BEZa barne), eta saltzailearen kargura
diren garraio-gastuak ordaindu ditu, 58 € (BEZa barne).
20XX/08/27
100 ale saldu dira, eta faktura hau igorri zaie; txeke bidez kobratu da.

MOUSETRAP X22 100 18 1.800
Ontzikiak 200
Bestelako deskontuak –250
Goiz ordaintzeagatiko dtu. % 10 –175
BATURA 1.575
BEZa % 16 252
GUZTIRA 1.827
20XX/12/31
Biltegian dauden izakinak 8.000 €-an baloratu dira, eta ontzikiak 20 €-an.
17.5.1 IDAZPENAK
HARTZEKO
BETIBARDIN ZOR aldea
aldea
1 urt.-01

euroak
218 Garraio-elementuak 12.000
430
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 431
Ariketa praktikoak
2 Eragiketa-zenbakia = 1 urt.-18

euroak
602 Bestelako hornikuntzen erosketak 100
5 Eragiketa-zenbakia = 2 ots.-19
608 Erosketen itzulketak eta antzeko eragiketak 5.000
6 Eragiketa-zenbakia = 2 ots.-19
608 Erosketen itzulketak eta antzeko eragiketak 500
7 Eragiketa-zenbakia = 3 mar.-20

euroak
8 Eragiketa-zenbakia = 4 api.-21
431
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 432
9 Eragiketa-zenbakia = 4 api.-21

euroak
10 Eragiketa-zenbakia = 5 mai.-22
477 Ogasun Publikoa, jasanarazitako BEZa 296

euroak
11 Eragiketa-zenbakia = 6 eka.-23
705 Zerbitzu-emateak 80
430 Bezeroak 1.885
12 Eragiketa-zenbakia = 7 eka.-25
430 Bezeroak 1.885
706 Salmenten gaineko deskontuak, goiz 65

ordaintzeagatik

euroak
13 Eragiketa-zenbakia = 8 uzt.-26
14 Eragiketa-zenbakia = 8 uzt.-26

euroak
432
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 433
Ariketa praktikoak

euroak
4750 Ogasun Publikoa, BEZagatik hartzekoduna 354
17
18
327 Ontzikiak 0
327 Ontzikiak 20
19 Gastu eta sarreren erregularizazioaren idazpena abe.-24
706 Salmenten gaineko deskontuak, goiz 65

ordaintzeagatik
433
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 434
20 Itxiera-idazpena abe.-31
327 Ontzikiak 20

euroak
BETIBARDIN
706 Salmenten gaineko deskontuak, goiz ordaintzeagatik (65)
602 Bestelako hornikuntzen erosketak (175)
A.1) USTIAPENEKO EMAITZA (1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11) 4.805
A.2) FINANTZA-EMAITZA (12+13+14+15+16) 4.805

434
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 435
Ariketa praktikoak
BALANTZEA
AKTIBOA 20XX

327 Ontzikiak 20

435
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 436
17.6 IMA
IMA enpresaren hasiera-egoera, 20X1eko urtarrilaren 1ean:
1. Bi ordenagailu berdin; bakoitzagatik 1.000 € ordaindu dira.

2. ZABALAk, orain arteko bezero bakarrak, 500 € zor du.
3. Bankuko kontu korrontean 300 € daude.
4. Urte bateko eperako mailegu bategatik 1.200 € zor zaizkio finantza-entitate
bati.
5. 100 €-ko erreserbak.
6. Gainerakoa bazkideen ekarpenek osatzen dute.
20X1 urteko egitateak:
1. ZABALAk zor duena ordaintzen du.

2. LUZEri emandako zerbitzuengatik 1.800 €-ko faktura igorri zaio.
3. Kontu korrontean duen diruari etekina atera nahian, akzioak erosi ditu
150 €-an.
4. Enpresako langilei 1.400 € ordaindu behar zaizkie gaur arte eginiko
lanarengatik. Enpresak likidezia-arazoak dituenez, kantitate hori gehienez bi
hilabeteko epean ordaintzeko konpromisoa hartu du.
5. Banku-agiri bat jasotzen da, eta han jakinarazten zaigu LUZEk gure kontuan
1.400 € abonatu dituela.
6. Langileei banku-transferentzia bidez ordaintzen zaie.
7. ZABALAri 1.200 €-ko faktura igorri zaio beste zerbitzu bategatik.
8. Epe motzeko maileguaren interesengatik 100 € ordaintzen dira, eta
maileguaren epemuga 12 hilabetez luzatzea lortzen da.
9. Lokalaren alokairuagatik 650 € ordaindu ditu.
10. Ordenagailu bat lapurtu dute.
Kontabilizatu ekitaldiko egitateak eta egin urteko kontuak.
20X2 urteko egitateak:
1. Bazkideek enpresaren etorkizuna ona izango delako konfiantza dutenez,

erabakitzen dute 5.000 €-ko ekarpena egitea enpresaren kontu korrontean.
2. 4.000 €-ko mailegua eskatu bi urtean itzultzeko, eta onartu egin da.
436
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 437
Ariketa praktikoak
3. Epe laburreko mailegua itzuli eta horri dagozkion 50 €-ko interesak ere
ordaindu ditu.
4. Informatikako tresneria erosi dute 3.000 €-an. Taloi baten bitartez 2.000 €
ordaindu dituzte, eta gainerako 1.000 € hilabete barru ordaintzeko
konpromisoa hartu dute.
5. Langileei nomina ordaindu diete, 1.400 €.
6. Langileek soldataren aurrerapena eskatu dute, eta enpresak onartu egin die;
500 € ordainduko dute, eta hurrengo hilabetean kitatuko dute.
7. LUZEri, emandako zerbitzuengatik, 950 €-ko faktura igorri zaio.
8. ZABALAko gerenteari, gure bulegoetan zegoela aprobetxatuz, azken
hilabeteari dagokion faktura eman zaio, 600 €-ko faktura; une berean
ordaindu du taloi baten bitartez.
9. Alokairuaren faktura jaso da, 1.000 €. Helbideratua dagoenez, egun gutxi
barru kenduko dute kontu korrontetik.
10. Aurreko ekitaldiko galera dagokion kontura eraman dute.
11. Akzio gehiago erosi dute, 300 €-ko balioan. Erosketa bankuen bidez egiten
da.
12. Banku-agiri bat jaso da, eta han zehazten da LUZEren izenean zordunketa
bat egin dela, 950 €-koa, bai eta bi ordainketa ere, bata ALOKI enpresaren
izenean (alokatutako lokalaren jabea) eta bestea epe luzeko maileguari
dagozkion interesak (200 €).
13. Informatikako tresneriagatik ordaintzeke dagoen zorra kitatzeko, banku-
transferentzia bat egin da.
14. Eginiko zerbitzuagatik 3.750 €-ko faktura igorri zaio ESEri, eta ALDABE
bezero berriari, 500 €-ko bat.
15. Informatikako tresneriaren berrikuntza integrala egiten da; 6.000 €-ko
kostua izan du. Bankuaren bidez 1.000 € ordaindu dira, eta gainerakoa 18
hilabete barru ordainduko da.
16. Informatikako tresneria zaharra KESME enpresari alokatzen zaio.
17. Bi hilabete pasatu ondoren, 320 €-ko alokairu-faktura igortzen zaio KESME
enpresari.
18. Kesme enpresak informatikako tresneria zaharra beretzat hartzeko azaldu
duen interesa dela eta, 2.280 €-ko salerosketa bat egitea erabakitzen da,
hurrengo hilabeteetan kitatzekotan.
19. Taloi bidez kobratu da informatikako tresneriaren alokairua eta salmenta.
437
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 438
20. ALDABE bezero berria porrot-egoeran dago. 500 € zor zituen, baina
bezeroaren egoera larriaren ondorioz ezingo da kobratu kopuru hori.
21. Langileei soldata ordaindu zaie, aurreratutakoa deskontatuz. Hilabeteko
gastua 1.400 €-koa da.
22. Maileguaren aldizkako interesengatik 200 € ordaindu dira.
Eragiketak kontabilizatu ondoren, egin urteko kontuak.
17.6.1 IDAZPENAK
HARTZEKO
IMA ZOR aldea
aldea
1 1
430 Bezeroak 500

euroak
430 Bezeroak 500

euroak
430 Bezeroak 1.800

euroak
540 Ondare-tresnetan egindako epe laburreko finantza- 200

inbertsioak
438
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 439
Ariketa praktikoak
430 Bezeroak 1.800

euroak

euroak
430 Bezeroak 1.200

euroak

euroak
Gastu eta sarreren erregularizazioaren idazpena
439
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 440
13 Itxiera-idazpena
430 Bezeroak 1.200

inbertsioak

euroak

430 Bezeroak 1.200

inbertsioak

euroak

euroak

euroak
663 Finantza-tresnak arrazoizko balioan 50


euroak
440
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 441
Ariketa praktikoak

euroak
523 Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak 1.000

euroak

euroak
430 Bezeroak 950

euroak
410 Zerbitzu-emateagatik hartzekodunak 1.000
Ondare-tresnetan egindako epe laburreko finantza-
540 inbertsioak 300

euroak
441
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 442
410 Zerbitzu-emateagatik hartzekodunak 1.000
430 Bezeroak 950

euroak
523 Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak 1.000

euroak
430 Bezeroak 4.250

euroak
440 Zordunak 320
752 Errentamenduen sarrerak 320
543 Ibilgetua besterentzeagatiko epe laburreko 2.280

hartzekoak

euroak
440 Zordunak 320
543 Ibilgetua besterentzeagatiko epe laburreko 2.280

hartzekoak
442
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 443
Ariketa praktikoak
650 Merkataritza-hartzeko kobraezinen galerak 500
430 Bezeroak 500

euroak

euroak
Gastu eta sarreren erregularizazioaren idazpena
650 Merkataritza-hartzeko kobraezinen galerak 500
663 Finantza-tresnak arrazoizko balioan 50

443
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 444
Itxiera-idazpena
430 Bezeroak 4.950
523 Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak

inbertsioak

euroak
IMA
705 Zerbitzu-emateak 5.800 3.000
621 Errentamenduak eta kanonak (1.000) (800)
64 PERTSONAL-GASTUAK (2.800) (1.400)
650 Merkataritza-hartzeko kobraezinen galerak (720)
671 Ibilgetu materialetik sortutako galerak (50) (1.000)

(1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11) 1.550 (200)
662 Zorren interesak (500) (100)
665 Efektu-deskontuaren eta “factoring” eragiketen (400)

interesak
A.2) FINANTZA-EMAITZA (12+13+14+15+16) 650 (300)
444
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 445
Ariketa praktikoak

ondoren
A.5) EKITALDIKO EMAITZA (A.4+18) 650 (300)
BALANTZEA
AKTIBOA 20X2 20X1
A) AKTIBO EZ-KORRONTEA 7.000 1.000
217 Informazioa prozesatzeko ekipamenduak 7.000 1.000

430 Bezeroak 4.950 1.200
540 Ondare-tresnetan egindako epe laburreko finantza- 500 200

inbertsioak
572 Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k, 3.500 100

euroak

112 Legezko erreserba 100 100
121 Aurreko ekitaldietako emaitza negatiboak (300)
129 Ekitaldiko emaitza 650 (300)
B) PASIBO EZ-KORRONTEA 9.000
(A + B + C) 15.950 2.500
445
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 446
17.7 SNAMEL
Demagun Snamel enpresak urte-hasieran saldo hauek dituela.
Egunk. SNAMEL, S.A.

1 Irekiera-idazpena. 20XX/01/01
100 Kapital soziala ¿?
112 Legezko erreserba 1.000
121 Aurreko ekitaldietako emaitza negatiboak 4.000
129 Ekitaldiko emaitza (mozkina) 5.555
300 A salgaiak (1.600 ale) 70.000
410 Zerbitzu-emateagatiko hartzekodunak 3.000
430 Bezeroak 5.000
4311 Deskontatutako merkataritza-efektuak 7.000
4312 Kobrantza-kudeaketan dauden merkataritza-efektuak 8.000
4315 Merkataritza-efektu ordaindugabeak 9.000
4751 Ogasun Publikoa, egindako atxikipenengatik hartzekoduna 700
476 Gizarte Segurantzako erakundeak, hartzekodunak 600
5208 Deskontatutako efektuengatiko zorrak ???
572 Banku eta kreditu-erakundeak ageriko k/k., euroak 172.755
446
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 447
Ariketa praktikoak
쑺 Honako eragiketa hauek kontabilizatu behar dira.
1. Urtarrilaren 4a. 1.100 ale saldu dira, 60 €/ale prezioan. Ale horien garraioa
saltzailearen kontura denez, 550 € ordaindu dira bankuaren bidez.
2. Urtarrilaren 7a. 2.000 ale erosi dira, 56 €/ale prezioan. Promozio baten
barnean dagoenez, aleko 1 €-ko deskontua lortu du. Garraioa eroslearen
kargura da, eta 600 € ordaindu behar izan ditu bankuaren bidez.
3. Urtarrilaren 9a. Erositakoaren laurden bat itzuli behar izan du, erositako
salgaiak egoera txarrean egoteagatik, eta aleko 55 €-an gutxituko da zorra.
4. Urtarrilaren 11. Bazkideen Biltzar Nagusian erabaki da mozkinarekin aurreko
urteetako emaitza negatiboak saneatzea eta gainerakoa erreserban
edukitzea.
5. Urtarrilaren 14a. 1.750 ale saldu dira, 66 €/ale prezioan.
6. Urtarrilaren 15a. Aurreko salmenta egin eta gero, fakturaz kanpo, goiz
ordaintzeagatiko % 5eko deskontu bat eskaini zaio egun berean
ordaintzeagatik; bezeroak onartu egin du.
7. Urtarrilaren 16a. 4.000 ale saldu dira 60 €/ale prezioan. 1.000 € ordaindu da
garraioa; saltzailearen kargura da.
8. Urtarrilaren 18a. Jakinarazi die aurreko urtean deskontatutako letrak jada
kobratu direla.
9. Urtarrilaren 22a. Bere betiko hornitzaileak 8.000 €-ko deskontua egin dio
fakturatutako azken erosketaren bolumenaren gain. Horretaz gain, une
berean ordainduz gero, geratzen den zorraren % 5eko deskontua proposatu
dio hornitzaileak. Onartu eta bankuaren bidez ordaindu da.
10. Urtarrilaren 23a. Hainbat faktura jaso dira: argindarrarena, 1.200 €;
telefonoarena, 1.100 €; jasogailuaren mantentze-lanena, 1.000 €;
aholkulari independente batena, 900 € (atxikipena % 15); eta ondare-
ondasun guztien asegurua, 800 €.
11. Urtarrilaren 24a. Eusko Jaurlaritzak urteko enpresa onenaren saria eman
dio, eta 4.000 € kobratu du.
12. Urtarrilaren 25a. Ogasunari azken BEZaren aitorpenaren zorra ordaindu
zaio.
13. Urtarrilaren 28a. Zorroko merkataritza-efektuak deskontatzen ditu; 120 €-ko
interesa eta 50 €-ko komisioa dute.
14. Urtarrilaren 29a. Kobrantza-kudeaketan dauden merkataritza-efektuak
kobratzen ditu; 75 €-ko komisioa dute.
447
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 448
15. Urtarrilaren 30a. Data honetan daukan zorra itzuli eta 70 €-ko interesak
ordaintzen ditu.
16. Urtarrilaren 31. Nominaren datuak hauek dira: soldatak, 20.000 €;
enpresaren kargurako Gizarte Segurantza, % 32; langilearen kargurako
Gizarte Segurantza, % 6; PFEZ-atxikipena, % 20. Emandako aurrerakina
kontuan hartzen da, eta langileekin zeukan zorra ordaintzen du.
쑺 Urtarrilaren amaieran kontabilitatearen itxiera egin nahi da, enpresaren jabetza

eskuz aldatu behar baita. Egin itzazu:
a) Eragiketa guztien idazpenak

b) Baturen eta saldoen egiaztapen-balantzea
c) Izakinen itxiera, kontuan izanik izakinak fisikoki kontatu direnean biltegiko
hezetasuna dela-eta 777 ale baliogabetutzat hartu direla eta izakinen
balorazio-irizpidea batez besteko prezio haztatu aldakorra dela
d) BEZaren likidazioaren idazpena
e) Gastu eta sarreren erregularizazioaren idazpena
f) Itxiera-idazpena
g) Galdu-irabazien orria
h) Balantzea
17.7.1 SNAMEL. IDAZPENAK
HARTZEKO
DATA / KONTUA ZOR aldea
aldea
1 urt.-1
129 Ekitaldiko emaitza (mozkinak) 5.555
448
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 449
Ariketa praktikoak

430 Bezeroak 5.000
4312 Kobrantza-kudeaketan dauden merkataritza- 8.000

efektuak
4751 Ogasun Publikoa, egindako atxikipenengatik 700

hartzekoduna
476 Gizarte Segurantzako erakundeak, hartzekodunak 600
5208 Deskontatutako efektuengatiko zorrak 7.000

euroak
477 Ogasun Publikoa, jasanarazitako BEZa 10.560
430 Bezeroak 76.560
624 Garraioak 550

euroak
449
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 450
472 Eragiketa-zenbakia = 17.600

euroak
430 Bezeroak 6.699
450
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 451
Ariketa praktikoak

euroak

ordaintzeagatik

euroak
623 Profesional independenteen zerbitzuak 900
4751 Ogasun Publikoa, egindako atxikipenengatik 135

hartzekodun

euroak

euroak
451
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 452
665 Efektu-deskontuaren eta “factoring” eragiketen 120

interesak

euroak

efektuak

euroak

euroak
640 Soldatak 20.000
Ogasun Publikoa, egindako atxikipenengatik
4751 hartzekoduna 4.000


euroak
Eragiketen idazpenak erregistratu ondoren baturen eta saldoen egiaztapen-

balantzea egingo da.
452
17_konta_QX6
17.7.2 SNAMEL. BATUREN ETA SALDOEN EGIAZTAPEN-BALANTZEA

6/3/09
10:23
Page 453
Ariketa praktikoak
453
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 454
(jarraipena)
454
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 455
Ariketa praktikoak
4700 Ogasun Publikoa, BEZagatik zorduna 21.384
17.7.3 SNAMEL. IZAKINEN KALKULUA
Hasierako izakinak 1.600

Prezioa 43,75
Guztira 70.000
Salmenta –1.100
Azkeneko BPH 43,75
Guztira –48.125
Izakinak 500
Prezioa 43,75
Guztira 21.875
Sarrera berria 1.500
Prezio berria 55,3
Guztira 82.950
Izakinak 2.000
Prezioa 52,4125
Guztira 104.825
Salmenta –1.750
Azkeneko BPH 52,4125
Guztira –91.722
Izakinak 250
Prezioa 52,4125
Guztira 13.103
Sarrera berria 4.000
Prezio berria 55,35
Guztira 221.400
455
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 456
Izakinak 4.250
Prezioa 55,17720588
Guztira 234.503
Galdu diren izakinak –777
Azkeneko BPH 55,17720588
Guztira –42.873
Amaierako izakinak 3.473
Prezioa 55,17720588
Guztira 191.630
706 Salmenten gaineko deskontuak, goiz 5.775

ordaintzeagatik
600 Eragiketa-zenbakia 351.600

ordaintzeagatik
609 Erosketen gaineko “rappel”ak 8.000
623 Profesional independenteen zerbitzuak 900
624 Garraioak 550
640 Soldatak 20.000
456
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 457
Ariketa praktikoak

778 Ezohiko sarrerak 4.000
665 Efektu-deskontuaren eta “factoring” eragiketen 120

interesak
4750 Ogasun Publikoa, BEZagatik hartzekoduna

hartzekoduna
430 Bezeroak 81.560
4310 Zorroko merkataritza-efektuak
4312 Kobrantza-kudeaketan dauden merkataritza-

efektuak
460 Lansarien aurrerakinak
457
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 458
4708 Ogasun Publikoa, emandako diru-laguntzengatik

zorduna

euroak
17.7.4 SNAMEL. URTEKO KONTUAK
SNAMEL, S.A.
706 Salmenten gaineko deskontuak, goiz ordaintzeagatik (5.775)
606 Erosketen gaineko deskontuak, goiz ordaintzeagatik 11.600
609 Erosketen gaineko “rappel”ak 8.000
622 Konponketak eta kontserbazioa (1.000)
623 Profesional independenteen zerbitzuak (900)
624 Garraioak (550)
625 Aseguru-primak (800)
626 Banku-zerbitzuak eta antzekoak (125)
628 Hornitzeak (1.200)
629 Bestelako zerbitzuak (1.100)
640 Soldatak (20.000)
642 Enpresaren kargurako Gizarte Segurantza (6.400)
778 Ezohiko sarrerak 4.000
A.1) USTIAPENEKO EMAITZA (1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11) (35.220)
665 Efektu-deskontuaren eta “factoring” eragiketen interesak (120)
A.2) FINANTZA-EMAITZA (12+13+14+15+16) (35.410)
458
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 459
Ariketa praktikoak

A.5) EKITALDIKO EMAITZA (A.4+18) (35.410)
BALANTZEA
AKTIBOA 20X2 20X1
A) AKTIBO EZ-KORRONTEA 680.000 680.000
210 Lurrak eta ondasun naturalak 300.000 300.000
211 Eraikuntzak 200.000 200.000
213 Makineria 100.000 100.000
217 Informazioa prozesatzeko ekipamenduak 80.000 80.000
300 A salgaiak 191.630 70.000
430 Bezeroak 81.560 5.000
4311 Deskontatutako merkataritza-efektuak 6.000 7.000

efektuak
4315 Merkataritza-efektu ordaindugabeak 9.000 9.000
4708 Ogasun Publikoa, emandako diru-laguntzengatik

zorduna
572 Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k, 28.843 172.755

euroak
AKTIBOA GUZTIRA (A + B) 1.018.417 958.655
459
17_konta_QX6 6/3/09 10:23 Page 460
(jarraipena)
ONDARE GARBIA ETA PASIBOA 20X2 20X1

112 Legezko erreserba 2.555 1.000
121 Aurreko ekitaldietako emaitza negatiboak (4.000)
129 Ekitaldiko emaitza (35.410) 5.555
B) PASIBO EZ-KORRONTEA 215.000 222.000
170 Kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak 215.000 222.000
C) PASIBO KORRONTEA 236.272 134.100
400 Hornitzaileak 97.700 2.000
410 Zerbitzu-emateagatiko hartzekodunak 8.537 3.000
4751 Ogasun Publikoa, egindako atxikipenengatik 4.835 700

hartzekoduna
476 Gizarte Segurantzako erakundeak, hartzekodunak 8.200 600
5200 Kreditu-erakundeen epe laburreko maileguak 111.000 111.000
5208 Deskontatutako efektuengatiko zorrak 6.000 7.000
(A + B + C) 1.018.417 958.655
460
eranskina_konta_QX6 11/3/09 10:35 Page 461
Eranskina
20XXKO EKITALDI-ITXIERAKO BALANTZEA – AKTIBOA

20XXKO EKITALDI-ITXIERAKO BALANTZEA – ONDARE GARBIA ETA PASIBOA
20XXKO …N AMAITUTAKO EKITALDIARI DAGOKION GALDU-IRABAZIEN

KONTUA
20XXKO …N AMAITUTAKO EKITALDIKO ONDARE GARBIAN IZANDAKO

ALDAKETEN EGOERA-ORRIA
A) 20XXko …n amaitutako ekitaldian kontabilizatutako sarrera eta
gastuen egoera-orria
B) 20XXko …n amaitutako ekitaldiko ondare garbian izandako
aldaketa guztien egoera-orria
20XXKO …N AMAITUTAKO EKITALDIKO DIRU-FLUXUEN EGOERA-ORRIA

Eranskina
Hauek dira balantzean erregistratuko diren elementuak:
1. Aktiboak.- Enpresak ekonomikoki kontrolatzen dituen ondasunak, eskubideak

eta bestelako baliabideak, lehenagoko gertaeren ondorioz eskuratuak eta,
enpresak espero duenez, etorkizunean enpresari irabaziak edo etekinak
emango dizkiotenak.
2. Pasiboak.- Oraingo obligazioak, lehenagoko gertaeren ondorioz sortuak.

Obligazio horiek kitatzeko, enpresak espero du irabaziak edo etekinak emango
dituzten baliabide batzuk besterenduko dituela etorkizunean. Hornidurak ere
hemen sartzen direla ulertzen da.
3. Ondare garbia.- Enpresaren aktiboei pasibo guztiak kendutakoan geratzen den

zatia. Hor sartzen dira bazkideek edo jabeek, enpresa sortu zenean edo
geroago, egindako ekarpenak (pasibo izaerarik ez dutenak) eta emaitza
metatuak edo ondarea ukitzen duten bestelako aldakuntzak.
Hauek dira galdu-irabazien kontuan edo, hala dagokionean, zuzenean ondare

garbiaren aldaketen egoera-orrian erregistratuko diren elementuak:
4. Sarrerak.- Ekitaldian zehar enpresaren ondare garbiak izandako gehikuntzak,

dela aktiboak gehitu direlako (aktibo berriak edo lehengoen balio-gehitzea) dela
pasiboak gutxitu direlako, baldin eta ez badira bazkideek edo jabeek egindako
diruzko ekarpenak nahiz bestelakoak.
5. Gastuak.- Ekitaldian zehar enpresaren ondare garbiak izandako gutxikuntzak,

dela aktiboak gutxitu direlako (aktibo-irteerak edo lehengoen balio-gutxitzea)
dela pasiboak gehitu direlako, baldin eta ez badira bazkideei edo jabeei, bazkide
edo jabe izateagatik, dirutan edo bestela banatutakoak.
Ekitaldiko sarrerak eta gastuak galdu-irabazien kontura egotziko dira eta

emaitzaren parte izango dira, baldin eta ez badira zuzenean egozten ondare
garbira; kasu horretan, ondare garbiaren aldaketen egoera-orrian aurkeztu beharko
dira, Enpresa Txiki eta Ertainen Kontabilitate Plan Orokor honen bigarren zatian edo
Plana garatzen duen arauren batean ezarritakoaren arabera.
463
464
20XXko EKITALDI-ITXIERAKO BALANTZEA – Aktiboa
eranskina_konta_QX6
11/3/09
10:35
Page 464
Eranskina
465
(jarraipena)
466
20XXko EKITALDI-ITXIERAKO BALANTZEA – Ondare garbia eta pasiboa
eranskina_konta_QX6
11/3/09
10:35
Page 467
Eranskina
467
(jarraipena)
468
Eranskina
469
470
20XXko …n AMAITUTAKO EKITALDIARI DAGOKION GALDU-IRABAZIEN KONTUA
eranskina_konta_QX6
11/3/09
10:35
Page 470
Eranskina
471
(jarraipena)
472
20XXko …n AMAITUTAKO EKITALDIKO ONDARE GARBIAN IZANDAKO ALDAKETEN EGOERA-ORRIA
A) 20XXKO …N AMAITUTAKO EKITALDIAN KONTABILIZATUTAKO SARRERA ETA GASTUEN EGOERA-ORRIA
eranskina_konta_QX6
11/3/09
10:35
Page 473
Eranskina
473
B) 20XXKO …N AMAITUTAKO EKITALDIKO ONDARE GARBIAN IZANDAKO ALDAKETA GUZTIEN
Kapitala
Jaulkipen-
Galdatu prima
Eskrituratua gabea
A. 200X-2 URTE-AMAIERAKO SALDOA

I. Irizpide-aldaketengatik 200X-2 eta aurrekoetan egindako
doikuntzak
II. Erroreengatik 200X-2 eta aurrekoetan egindako doikuntzak
B. 200X-1 URTE-HASIERAKO SALDO DOITUA
I. Kontabilizatutako gastuak eta sarrerak guztira
II. Bazkide edo jabeekiko eragiketak
1. Kapital-gehitzeak
2. (–) Kapital-murrizteak
3. Finantza-pasiboak ondare garbi bihurtzea (obligazioak
bihurtzea, zorrak barkatzea)
4. (–) Dibidenduen banaketa
5. Akzio edo partaidetza propioekin egindako eragiketak (garbiak)
6. Negozio-konbinazio baten ondorioz ondare garbian sortutako
gehikuntza (murriztea)
7. Bazkide edo jabeekiko bestelako eragiketak
III. Ondare garbiaren bestelako aldakuntzak
C. 200X-1 URTE-AMAIERAKO SALDOA
I. Irizpide-aldaketengatik 200X-1ean egindako doikuntzak
II. Erroreengatik 200X-1ean egindako doikuntzak
D. 200X URTE-HASIERAKO SALDO DOITUA
I. Kontabilizatutako gastuak eta sarrerak guztira
II. Bazkide edo jabeekiko eragiketak
1. Kapital-gehitzeak
2. (–) Kapital-murrizteak
3. Finantza-pasiboak ondare garbi bihurtzea (obligazioak
bihurtzea, zorrak barkatzea)
4. (–) Dibidenduen banaketa
5. Akzio edo partaidetza propioekin egindako eragiketak (garbiak)
6. Negozio-konbinazio baten ondorioz ondare garbian sortutako
gehikuntza (murriztea)
7. Bazkide edo jabeekiko bestelako eragiketak
III. Ondare garbiaren bestelako aldakuntzak
E. 200X URTE-AMAIERAKO SALDOA
474
Eranskina
EGOERA-ORRIA
Jasotako
(Akzio eta Ondare
Aurreko Bazkideen Balio- diru-
ondare- Ekitaldiko (Konturako garbiko
Erreserbak laguntzak, GUZTIRA
partaidetza ekitaldietako bestelako aldaketen
emaitza dibidendua) bestelako
emaitzak ekarpenak doikuntzak dohaintzak
propioak) tresnak eta legatuak
475
20XXKO …N AMAITUTAKO EKITALDIKO DIRU-FLUXUEN

EGOERA-ORRIA
NOTAK 200X 200X-1

1. Ekitaldiko zerga aurreko emaitza
e) Ibilgetuaren bajen eta besterentzeen emaitzak (+/–)
f) Finantza-tresnen bajen eta besterentzeen emaitzak (+/–)
k) Bestelako sarrerak eta gastuak (–/+)
a) Izakinak (+/–)
b) Merkataritza-zordunak eta kobratzeko bestelako kontuak
(+/–)
d) Merkataritza-hartzekodunak eta ordaintzeko bestelako
kontuak (+/–)
4. Ustiapen-eragiketetako bestelako diru-fluxuak
a) Interesen ordainketak (–)
d) Mozkinen gaineko ordainketak (kobrantzak) (–/+)
5. Ustiapen-eragiketetako diru-fluxuak (+/–1+/–2+/–3+/–4)
476
Eranskina
8. Inbertsio-eragiketetako diru-fluxuak (7-6)
c) Ondare-tresna propioak eskuratzea
e) Jasotako diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak
10. Finantza-pasiboko tresnen kobrantzak eta ordainketak
a) Jaulkipena
3. Taldeko enpresekiko eta enpresa elkartuekiko zorrak (+)
4. Bestelakoak (+)
477
(jarraipena)
b) Itzulketak eta amortizazioa

3. Taldeko enpresekiko eta enpresa elkartuekiko zorrak (–)
11. Bestelako ondare-tresnen ordainsariak eta dibidenduen
ordainketak
a) Dibidenduak (–)
b) Bestelako ondare-tresnen ordainsariak (–)
12. Finantzaketa-eragiketetako diru-fluxuak (+/–9+/–10–11)
D) Kanbio-tasen aldaketen eragina
E) ESKUDIRUAREN EDO BALIOKIDEEN
GEHITZE/GUTXITZE GARBIA (+/–A+/–B+/–C+/–D)
Ekitaldi-hasierako eskudirua edo baliokideak
Ekitaldi-bukaerako eskudirua edo baliokideak
478
Kontu-taula
1604 Kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak, enpresa
1 OINARRIZKO FINANTZAKETA elkartuak
1605 Kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak, bestelako
10 KAPITALA loturadun alderdiak
100 Kapital soziala 161 Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak, loturadun alderdiak
101 Fondo soziala 1613 Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak, taldeko enpresak
102 Kapitala 1614 Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak, enpresa elkartuak
103 Bazkideak, galdatu gabeko ordainketak 1615 Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak, bestelako
1030 Bazkideak, galdatu gabeko ordainketak, kapital loturadun alderdiak
soziala 162 Finantza-errentamenduengatiko epe luzeko
1034 Bazkideak, galdatu gabeko ordainketak, kapital hartzekodunak, loturadun alderdiak
inskribatu gabea 1623 Finantza-errentamenduengatiko epe luzeko
104 Bazkideak, diruaz bestelako ekarpen egin gabeak hartzekodunak, taldeko enpresak
1040 Bazkideak, diruaz bestelako ekarpen egin gabeak, 1624 Finantza-errentamenduengatiko epe luzeko
kapital soziala hartzekodunak, enpresa elkartuak
1044 Bazkideak, diruaz bestelako ekarpen egin gabeak, 1625 Finantza-errentamenduengatiko epe luzeko
kapital inskribatu gabea hartzekodunak, bestelako loturadun alderdiak.
108 Egoera bereziko akzio edo partaidetza propioak 163 Loturadun alderdiekiko epe luzeko bestelako zorrak
109 Kapitala murrizteko akzio edo partaidetza propioak 1633 Epe luzeko bestelako zorrak, taldeko enpresak
1634 Epe luzeko bestelako zorrak, enpresa elkartuak
11 ERRESERBAK ETA BESTELAKO ONDARE-TRESNAK 1635 Epe luzeko bestelako zorrak, bestelako loturadun
110 Jaulkipen- edo bereganatze-prima alderdiak
111 Ondare garbiko bestelako tresnak
1110 Finantza-tresna konposatuak jaulkitzeagatik 17 HARTUTAKO MAILEGU, JESAPEN ETA ANTZEKO
sortutako ondare garbia KONTZEPTUENGATIKO EPE LUZEKO ZORRAK
1111 Ondare garbiko gainerako tresnak 170 Kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak
112 Legezko erreserba 171 Epe luzeko zorrak
113 Borondatezko erreserbak 172 Diru-laguntza, dohaintza eta legatu bihur daitezkeen
114 Erreserba bereziak epe luzeko zorrak
1140 Sozietate menderatzailearen akzio edo 173 Epe luzeko ibilgetu-hornitzaileak
partaidetzetarako erreserbak 174 Finantza-errentamenduengatiko epe luzeko
1141 Estatutu-erreserbak hartzekodunak
1142 Kapital amortizatuaren erreserbak 175 Epe luzera ordaintzeko efektuak
1143 Merkataritza-fondoaren erreserba 176 Epe luzeko eratorri finantzarioen pasiboak
1144 Bermetan hartutako akzio propioen erreserbak 1765 Epe luzeko eratorri finantzarioen pasiboak,
115 Galdu-irabazi aktuarialen eta bestelako doikuntzen negoziazio-zorroa
erreserbak 1768 Epe luzeko eratorri finantzarioen pasiboak,
118 Bazkide edo jabeen ekarpenak estaldura-tresnak
119 Kapitala eurotara doitzearen diferentziak 177 Obligazioak eta bonuak
12 APLIKATU GABEKO EMAITZAK 178 Obligazio eta bonu bihurgarriak
179 Bestelako balore negoziagarrietan adierazitako zorrak
120 Gaineratikoa
121 Aurreko ekitaldietako emaitza negatiboak 18 EPE LUZEKO FIDANTZEN, BERMEEN ETA ANTZEKOEN
129 Ekitaldiko emaitza PASIBOAK
13 DIRU-LAGUNTZAK, DOHAINTZAK ETA BALIO-ALDAKETEN 180 Epe luzerako hartutako fidantzak
181 Epe luzerako salmentengatik edo zerbitzu-
DOIKUNTZAK
emateengatik hartutako aurrerakinak
130 Kapitaleko diru-laguntza ofizialak 185 Epe luzerako hartutako gordailuak
131 Kapital-dohaintzak eta -legatuak 189 Epe luzeko finantza-bermeak
132 Bestelako diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak
133 Finantza-aktibo salgarrien balorazio-doikuntzak 19 FINANTZAKETA-EGOERA IRAGANKORRAK
134 Estaldura-eragiketak 190 Jaulkitako akzio edo partaidetzak
1340 Diru-fluxuen estaldura 192 Akzio-harpidedunak
1341 Atzerriko negozio batean egindako inbertsio 194 Jaulkitako kapital inskribatu gabea
garbiaren estaldura 195 Finantza-pasibo moduan kontabilizatutako jaulkitako
135 Bihurketa-diferentziak akzio edo partaidetzak
136 Saltzeko mantendutako aktibo ez-korronteen eta 197 Finantza-pasibo moduan kontabilizatutako akzio-
elementu-multzo besterengarrien balorazio-doikuntzak harpidedunak
137 Hainbat ekitalditan banatzeko zerga-sarrerak 199 Finantza-pasibo moduan kontabilizatutako jaulkitako
1370 Hainbat ekitalditan banatzeko zerga-sarrerak, akzio edo partaidetza inskribatu gabeak
diferentzia iraunkorrenak
1371 Hainbat ekitalditan banatzeko zerga-sarrerak, 2 AKTIBO EZ-KORRONTEA
kenkari eta hobarienak
14 HORNIDURAK 20 IBILGETU UKIEZINAK
140 Pertsonalaren epe luzeko lansarietarako hornidura 200 Ikerketa
141 Zergetarako hornidura 201 Garapena
142 Bestelako erantzukizunetarako hornidura 202 Administrazio-emakidak
143 Ibilgetua eraisteko, erretiratzeko edo birgaitzeko 203 Jabetza industriala
hornidura 204 Merkataritza-fondoa
145 Ingurumen-jardueretarako hornidura 205 Traspasatze-eskubideak
146 Berregituratzeetarako hornidura 206 Aplikazio informatikoak
147 Ondare-tresnen bidez ordaindu beharreko 209 Ibilgetu ukiezinetarako aurrerakinak
transakzioetarako hornidura 21 IBILGETU MATERIALAK
15 EZAUGARRI BEREZIKO EPE LUZEKO ZORRAK 210 Lurrak eta ondasun naturalak
150 Finantza-pasibo moduan kontabilizatutako epe luzeko 211 Eraikuntzak
akzio edo partaidetzak 212 Instalazio teknikoak
153 Finantza-pasibo moduan kontabilizatutako akzio edo 213 Makineria
partaidetzak, galdatu gabeko ordainketak 214 Tresneria
1533 Galdatu gabeko ordainketak, taldeko enpresak 215 Bestelako instalazioak
1534 Galdatu gabeko ordainketak, enpresa elkartuak 216 Altzariak
1535 Galdatu gabeko ordainketak, bestelako loturadun 217 Informazioa prozesatzeko ekipamenduak
alderdiak 218 Garraio-elementuak
1536 Galdatu gabeko bestelako ordainketak 219 Bestelako ibilgetu materiala
154 Finantza-pasibo moduan kontabilizatutako akzio edo 22 ONDASUN HIGIEZINETAKO INBERTSIOAK
partaidetzak, diruaz bestelako ekarpen egin gabeak
1543 Diruaz bestelako ekarpen egin gabeak, taldeko 220 Lur eta ondasun naturaletako inbertsioak
enpresak 221 Eraikuntzetako inbertsioak
1544 Diruaz bestelako ekarpen egin gabeak, enpresa 23 BIDEAN DIREN IBILGETZE MATERIALAK
elkartuak 230 Lur eta ondasun naturalen egokitzapena
1545 Diruaz bestelako ekarpen egin gabeak, bestelako 231 Egite-bideko eraikuntzak
loturadun alderdiak 232 Muntatze-bideko instalazio teknikoak
1546 Diruaz bestelako hainbat ekarpen egin gabe 233 Muntatze-bideko makineria
16 LOTURADUN ALDERDIEKIKO EPE LUZEKO ZORRAK 237 Muntatze-bideko informazioa prozesatzeko
160 Loturadun kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak ekipamenduak
1603 Kreditu-erakundeekiko epe luzeko zorrak, taldeko 239 Ibilgetu materialetarako aurrerakinak
enpresak 24 LOTURADUN ALDERDIETAN EGINDAKO EPE LUZEKO
FINANTZA-INBERTSIOAK 2921 Eraikuntzen balio-narriadura
240 Loturadun alderdietan egindako epe luzeko 293 Loturadun alderdietan egindako epe luzeko
partaidetzak partaidetzen balio-narriadura
2403 Taldeko enpresetan egindako epe luzeko 2933 Taldeko enpresetan egindako epe luzeko
2404 Enpresa elkartuetan egindako epe luzeko 2934 Enpresa elkartuetan egindako epe luzeko
2405 Bestelako loturadun alderdietan egindako epe 294 Loturadun alderdien epe luzeko zorra adierazten duten
luzeko partaidetzak baloreen balio-narriadura
241 Loturadun alderdien epe luzeko zorra adierazten duten 2943 Taldeko enpresen epe luzeko zorra adierazten duten
baloreak baloreen balio-narriadura
2413 Taldeko enpresen epe luzeko zorra adierazten duten 2944 Enpresa elkartuen epe luzeko zorra adierazten
baloreak duten baloreen balio-narriadura
2414 Enpresa elkartuen epe luzeko zorra adierazten 2945 Bestelako loturadun alderdien epe luzeko zorra
duten baloreak adierazten duten baloreen balio-narriadura
2415 Bestelako loturadun alderdien epe luzeko zorra 295 Loturadun alderdiekiko epe luzerako hartzekoen balio-
adierazten duten baloreak narriadura
242 Loturadun alderdiekiko epe luzeko hartzekoak 2953 Taldeko enpresekiko epe luzerako hartzekoen balio-
2423 Taldeko enpresekiko epe luzeko hartzekoak narriadura
2424 Enpresa elkartuekiko epe luzeko hartzekoak 2954 Enpresa elkartuekiko epe luzerako hartzekoen balio-
2425 Bestelako loturadun alderdiekiko epe luzeko narriadura
hartzekoak 2955 Bestelako loturadun alderdiekiko epe luzerako
249 Loturadun alderdietan egindako epe luzeko hartzekoen balio-narriadura
partaidetzen gaineko egin gabeko ordainketak 297 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreen balio-
2493 Taldeko enpresetan egindako epe luzeko narriadura
partaidetzen gaineko egin gabeko ordainketak 298 Epe luzeko hartzekoen balio-narriadura
2494 Enpresa elkartuetan egindako epe luzeko
partaidetzen gaineko egin gabeko ordainketak 3 IZAKINAK
2495 Bestelako loturadun alderdietan egindako epe
luzeko partaidetzen gaineko egin gabeko
ordainketak 30 MERKATARITZAKOAK
25 EPE LUZEKO BESTELAKO FINANTZA-INBERTSIOAK 300 A salgaiak
301 B salgaiak
250 Ondare-tresnetan egindako epe luzeko finantza-
inbertsioak 31 LEHENGAIAK
251 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreak 310 A lehengaiak
252 Epe luzeko hartzekoak 311 B lehengaiak
253 Ibilgetua besterentzeagatiko epe luzeko hartzekoak 32 BESTELAKO HORNIKUNTZAK
254 Pertsonalarekiko epe luzeko hartzekoak 320 Elementu eta multzo txertagarriak
255 Epe luzeko eratorri finantzarioen aktiboak 321 Erregaiak
2550 Epe luzeko eratorri finantzarioen aktiboak, 322 Ordezko piezak
negoziazio-zorroa 325 Hainbat material
2553 Epe luzeko eratorri finantzarioen aktiboak, estaldura- 326 Bilgarriak
tresnak 327 Ontzikiak
257 Pertsonalaren epe luzeko lansariei buruzko aseguru- 328 Bulegoko materiala
kontratuetatik eratorritako kobratzeko eskubideak
258 Epe luzeko ezarpenak 33 FABRIKAZIO-BIDEKO PRODUKTUAK
259 Epe luzeko ondare-partaidetzen gaineko egin gabeko 330 Fabrikazio-bideko A produktuak
ordainketak 331 Fabrikazio-bideko B produktuak
26 EPE LUZERA ERATUTAKO FIDANTZA ETA GORDAILUAK 34 PRODUKTU ERDIBUKATUAK
260 Epe luzera eratutako fidantzak 340 A produktu erdibukatuak
265 Epe luzerako eratutako gordailuak 341 B produktu erdibukatuak
28 IBILGETUAREN AMORTIZAZIO METATUA 35 PRODUKTU BUKATUAK
280 Ibilgetu ukiezinaren amortizazio metatua 350 A produktu bukatuak
2800 Ikerketen amortizazio metatua 351 B produktu bukatuak
2801 Garapenaren amortizazio metatua 36 AZPIPRODUKTUAK, HONDARRAK ETA MATERIAL
2802 Administrazio-emakiden amortizazio metatua BERRESKURATUAK
2803 Jabetza industrialaren amortizazio metatua 360 A azpiproduktuak
2805 Traspasatze-eskubideen amortizazio metatua 361 B azpiproduktuak
2806 Aplikazio informatikoen amortizazio metatua 365 A hondarrak
281 Ibilgetu materialaren amortizazio metatua 366 B hondarrak
2811 Eraikuntzen amortizazio metatua 368 A material berreskuratuak
2812 Instalazio teknikoen amortizazio metatua
369 B material berreskuratuak
2813 Makineriaren amortizazio metatua
2814 Tresneriaren amortizazio metatua 39 IZAKINEN BALIO-NARRIADURA
2815 Bestelako instalazioen amortizazio metatua 390 Salgaien balio-narriadura
2816 Altzarien amortizazio metatua 391 Lehengaien balio-narriadura
2817 Informazioa prozesatzeko ekipamenduen 392 Bestelako hornikuntzen balio-narriadura
amortizazio metatua 393 Fabrikazio-bideko produktuen balio-narriadura
2818 Garraio-elementuen amortizazio metatua 394 Produktu erdibukatuen balio-narriadura
2819 Bestelako ibilgetu materialaren amortizazio metatua 395 Produktu bukatuen balio-narriadura
282 Ondasun higiezinetako inbertsioen amortizazio 396 Azpiproduktu, hondar eta material berreskugarrien
metatua balio-narriadura
29 AKTIBO EZ-KORRONTEEN BALIO-NARRIADURA
290 Ibilgetu ukiezinaren balio-narriadura 4 MERKATARITZA-ERAGIKETENGATIKO
2900 Ikerketaren balio-narriadura
2901 Garapenaren balio-narriadura
HARTZEKODUN ETA ZORDUNAK
2902 Administrazio-emakiden balio-narriadura
2903 Jabetza industrialaren balio-narriadura 40 HORNITZAILEAK
2905 Traspasatze-eskubideen balio-narriadura 400 Hornitzaileak
2906 Aplikazio informatikoen balio-narriadura 4000 Hornitzaileak (eurotan)
291 Ibilgetu materialaren balio-narriadura 4004 Hornitzaileak (atzerri-monetan)
2910 Lur eta ondasun naturalen balio-narriadura 4009 Hornitzaileak, hartu edo formalizatu gabeko fakturak
2911 Eraikuntzen balio-narriadura 401 Hornitzaileak, ordaintzeko merkataritza-efektuak
2912 Instalazio teknikoen balio-narriadura 403 Hornitzaileak, taldeko enpresak
2913 Makineriaren balio-narriadura 4030 Hornitzaileak, taldeko enpresak (eurotan)
2914 Tresneriaren balio-narriadura 4031 Ordaintzeko merkataritza-efektuak, taldeko enpresak
2915 Bestelako instalazioen balio-narriadura 4034 Hornitzaileak, taldeko enpresak (atzerri-monetan)
2916 Altzarien balio-narriadura 4036 Hornitzaileei itzultzeko ontzikiak eta bilgarriak,
2917 Informazioa prozesatzeko ekipamenduen balio- taldeko enpresak
narriadura 4039 Hornitzaileak, taldeko enpresak, hartu edo
2918 Garraio-elementuen balio-narriadura formalizatu gabeko fakturak
2919 Bestelako ibilgetu materialaren balio-narriadura 404 Hornitzaileak, enpresa elkartuak
292 Ondasun higiezinetako inbertsioen balio-narriadura 405 Hornitzaileak, bestelako loturadun alderdiak
2920 Lur eta ondasun naturalen balio-narriadura 406 Hornitzaileei itzultzeko ontzikiak eta bilgarriak
407 Hornitzaileei emandako aurrerakinak elkartuekin
41 HAINBAT HARTZEKODUN 4935 Merkataritza-hartzekoen balio-narriadura, bestelako
410 Zerbitzu-emateagatiko hartzekodunak loturadun alderdiekin
4100 Zerbitzu-emateagatiko hartzekodunak (eurotan) 499 Merkataritza-eragiketengatiko hornidurak
4104 Zerbitzu-emateagatiko hartzekodunak, (atzerri- 4994 Kostu bidezko kontratuetarako hornidura
monetan) 4999 Bestelako merkataritza-eragiketengatiko hornidura
4109 Zerbitzu-emateagatiko hartzekodunak, hartu edo
formalizatu gabeko fakturak 5 FINANTZA-KONTUAK
411 Hartzekodunak, ordaintzeko merkataritza-efektuak
419 Baterako eragiketengatiko hartzekodunak 50 EPE LABURREKO JESAPENAK, EZAUGARRI BEREZIKO
43 BEZEROAK ZORRAK ETA ANTZEKO JAULKIPENAK
430 Bezeroak 500 Epe laburreko obligazioak eta bonuak
4300 Bezeroak (eurotan) 501 Epe laburreko obligazio eta bonu bihurgarriak
4304 Bezeroak (atzerri-monetan) 502 Finantza-pasibo moduan kontabilizatutako epe
4309 Bezeroak, formalizatu gabeko fakturak laburreko akzio edo partaidetzak
431 Bezeroak, kobratzeko merkataritza-efektuak 505 Bestelako balore negoziagarrietan adierazitako epe
4310 Zorroko merkataritza-efektuak laburreko zorrak
4311 Deskontatutako merkataritza-efektuak 506 Jesapenen eta antzeko jaulkipenen epe laburreko
4312 Kobrantza-kudeaketan dauden merkataritza- interesak
efektuak 507 Finantza-pasibo moduan kontabilizatutako akzio edo
4315 Merkataritza-efektu ordaindugabeak partaidetzen dibidenduak
432 Bezeroak, «factoring» eragiketak 509 Balore negoziagarri amortizatuak
433 Bezeroak, taldeko enpresak 5090 Obligazio eta bonu amortizatuak
4330 Bezeroak, taldeko enpresak (eurotan) 5091 Obligazio eta bonu bihurgarri amortizatuak
4331 Kobratzeko merkataritza-efektuak, taldeko enpresak 5095 Bestelako balore negoziagarri amortizatuak
4332 Bezeroak, taldeko enpresak, “factoring“ eragiketak 51 LOTURADUN ALDERDIEKIKO EPE LABURREKO ZORRAK
4334 Bezeroak, taldeko enpresak (atzerri-monetan) 510 Loturadun kreditu-erakundeekiko epe laburreko zorrak
4336 Bezeroak, taldeko enpresak, kobrantza 5103 Kreditu-erakundeekiko epe laburreko zorrak, taldeko
dudagarrikoak enpresak
4337 Bezeroei itzultzeko ontzikiak eta bilgarriak, taldeko 5104 Kreditu-erakundeekiko epe laburreko zorrak,
enpresak enpresa elkartuak
4339 Bezeroak, taldeko enpresak, formalizatu gabeko 5105 Kreditu-erakundeekiko epe laburreko zorrak,
fakturak bestelako loturadun alderdiak
434 Bezeroak, enpresa elkartuak 511 Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak, loturadun
435 Bezeroak, bestelako loturadun alderdiak alderdiak
436 Kobrantza dudagarriko bezeroak 5113 Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak, taldeko
437 Bezeroek itzultzeko ontzikiak eta bilgarriak enpresak
438 Bezeroek emandako aurrerakinak 5114 Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak, enpresa
44 HAINBAT ZORDUN elkartuak
440 Zordunak 5115 Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak, bestelako
4400 Zordunak (eurotan) loturadun alderdiak
4404 Zordunak (atzerri-monetan) 512 Finantza-errentamenduengatiko epe laburreko
4409 Zordunak, formalizatu gabeko fakturak hartzekodunak, loturadun alderdiak
441 Zordunak, kobratzeko merkataritza-efektuak 5123 Finantza-errentamenduengatiko epe laburreko
4410 Zordunak, zorroko merkataritza-efektuak hartzekodunak, taldeko enpresak
4411 Zordunak, merkataritza-efektu deskontatuak 5124 Finantza-errentamenduengatiko epe laburreko
4412 Zordunak, kobrantza-gestioko merkataritza-efektuak hartzekodunak, enpresa elkartuak
4415 Zordunak, merkataritza-efektu ordaindugabeak 5125 Finantza-errentamenduengatiko epe laburreko
446 Kobrantza dudagarriko zordunak hartzekodunak, bestelako loturadun alderdiak
449 Baterako eragiketengatiko zordunak 513 Loturadun alderdiekiko epe laburreko bestelako zorrak
46 PERTSONALA 5133 Epe laburreko bestelako zorrak, taldeko enpresak
5134 Epe laburreko bestelako zorrak, enpresa elkartuak
460 Lansarien aurrerakinak 5135 Epe laburreko bestelako zorrak, bestelako loturadun
465 Ordaintzeko dauden lansariak alderdiak
466 Ordaintzeko dauden zehaztutako ekarpen-sistema 514 Loturadun alderdiekiko zorren epe laburreko interesak
bidezko ordainsariak 5143 Zorren epe laburreko interesak, taldeko enpresak
47 ADMINISTRAZIO PUBLIKOAK 5144 Zorren epe laburreko interesak, enpresa elkartuak
470 Ogasun Publikoa, hainbat kontzepturengatik zorduna 5145 Zorren epe laburreko interesak, bestelako loturadun
4700 Ogasun Publikoa, BEZagatik zorduna alderdiak
4708 Ogasun Publikoa, emandako diru-laguntzengatik 52 HARTUTAKO MAILEGU ETA ANTZEKO
zorduna KONTZEPTUENGATIKO EPE LABURREKO ZORRAK
4709 Ogasun Publikoa, zerga-itzulketagatik zorduna
520 Kreditu-erakundeekiko epe laburreko zorrak
471 Gizarte Segurantzako erakundeak, zordunak 5200 Kreditu-erakundeen epe laburreko maileguak
472 Ogasun Publikoa, jasandako BEZa 5201 Kreditu erabiliagatiko epe laburreko zorrak
473 Ogasun Publikoa, atxikipenak eta konturako 5208 Deskontatutako efektuengatiko zorrak
ordainketak 5209 “Factoring“ eragiketen zorrak
474 Zerga geroratuen aktiboak 521 Epe laburreko zorrak
4740 Denborazko diferentzia kengarrien aktiboak 522 Diru-laguntza, dohaintza eta legatu bihur daitezkeen
4742 Oraindik aplikatu gabeko kenkari eta hobarien epe laburreko zorrak
eskubideak 523 Epe laburreko ibilgetu-hornitzaileak
4745 Ekitaldiko galerak konpentsatzeko hartzekoa
524 Finantza-errentamenduengatiko epe laburreko
475 Ogasun Publikoa, kontzeptu fiskalengatik
hartzekodunak
hartzekoduna
525 Epe laburrera ordaintzeko efektuak
4750 Ogasun Publikoa, BEZagatik hartzekoduna
526 Ordaintzeko dibidendu aktiboa
4751 Ogasun Publikoa, egindako atxikipenengatik
527 Kreditu-erakundeekiko zorren epe laburreko interesak
hartzekoduna
4752 Ogasun Publikoa, sozietateen gaineko zergagatik 528 Zorren epe laburreko interesak
hartzekoduna 529 Epe laburreko hornidurak
4758 Ogasun Publikoa, itzuli beharreko diru- 5290 Pertsonalaren lansarietarako epe laburreko
laguntzengatik hartzekoduna hornidura
476 Gizarte Segurantzako erakundeak, hartzekodunak 5291 Zergetarako epe laburreko hornidura
5292 Bestelako erantzukizunetarako epe laburreko
477 Ogasun Publikoa, jasanarazitako BEZa
hornidura
479 Zergapeko denborazko diferentzien pasiboak
5293 Ibilgetua eraisteko, erretiratzeko edo birgaitzeko epe
48 PERIODIFIKATZEKO DOIKUNTZAK laburreko hornidura
480 Gastu aurreratuak 5295 Ingurumen-jardueretarako epe laburreko hornidura
485 Sarrera aurreratuak 5296 Berregituratzeetarako epe laburreko hornidura
49 MERKATARITZA-HARTZEKOEN BALIO-NARRIADURA ETA 5297 Ondare-tresnen bidez ordaindu beharreko
EPE LABURREKO HORNIDURAK transakzioetarako epe laburreko hornidura
490 Merkataritza-hartzekoen balio-narriadura 53 LOTURADUN ALDERDIETAN EGINDAKO EPE LABURREKO
493 Merkataritza-hartzekoen balio-narriadura, loturadun FINANTZA-INBERTSIOAK
alderdiekin 530 Loturadun alderdietan egindako epe laburreko
4933 Merkataritza-hartzekoen balio-narriadura, taldeko partaidetzak
enpresekin 5303 Taldeko enpresetan egindako epe laburreko
4934 Merkataritza-hartzekoen balio-narriadura, enpresa partaidetzak
5304 Enpresa elkartuetan egindako epe laburreko 5590 Epe laburreko eratorri finantzarioen aktiboak,
partaidetzak negoziazio-zorroa
5305 Bestelako loturadun alderdietan egindako epe 5593 Epe laburreko eratorri finantzarioen aktiboak,
laburreko partaidetzak estaldura-tresnak
531 Loturadun alderdien epe laburreko zorra adierazten 5595 Epe laburreko eratorri finantzarioen pasiboak,
duten baloreak negoziazio-zorroa
5313 Taldeko enpresen epe laburreko zorra adierazten 5598 Epe laburreko eratorri finantzarioen pasiboak,
duten baloreak estaldura-tresnak
5314 Enpresa elkartuen epe laburreko zorra adierazten 56 EPE LABURRERA HARTUTAKO ETA ERATUTAKO
duten baloreak FIDANTZA ETA GORDAILUAK ETA PERIODIFIKATZEKO
5315 Bestelako loturadun alderdien epe laburreko zorra DOIKUNTZAK
adierazten duten baloreak
560 Epe laburrerako hartutako fidantzak
532 Loturadun alderdiekiko epe laburreko hartzekoak
5323 Taldeko enpresekiko epe laburreko hartzekoak 561 Epe laburrerako hartutako gordailuak
5324 Enpresa elkartuekiko epe laburreko hartzekoak 565 Epe laburrerako eratutako fidantzak
5325 Bestelako loturadun alderdiekiko epe laburreko 566 Epe laburrerako eratutako gordailuak
hartzekoak 567 Aurrez ordaindutako interesak
533 Loturadun alderdien zorra adierazten duten baloreen 568 Aurrez kobratutako interesak
epe laburreko interesak 569 Epe laburreko finantza-bermeak
5333 Taldeko enpresen zorra adierazten duten baloreen 57 DIRUZAINTZA
epe laburreko interesak 570 Kutxa, euroak
5334 Enpresa elkartuen zorra adierazten duten baloreen 571 Kutxa, atzerri-moneta
epe laburreko interesak 572 Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k, euroak
5335 Bestelako loturadun alderdien zorra adierazten 573 Bankuak eta kreditu-erakundeak, ageriko k/k, atzerri-
duten baloreen epe laburreko interesak moneta
534 Loturadun alderdiekiko hartzekoen epe laburreko 574 Bankuak eta kreditu-erakundeak, aurrezki-kontuak,
interesak euroak
5343 Taldeko enpresekiko hartzekoen epe laburreko 575 Bankuak eta kreditu-erakundeak, aurrezki-kontuak,
interesak atzerri-moneta
5344 Enpresa elkartuekiko hartzekoen epe laburreko 576 Likidezia handiko epe laburreko inbertsioak
interesak 58 SALTZEKO MANTENDUTAKO AKTIBO EZ-KORRONTEAK
5345 Bestelako loturadun alderdiekiko hartzekoen epe ETA HAIEI DAGOZKIEN AKTIBOAK ETA PASIBOAK
laburreko interesak
535 Loturadun alderdietan egindako finantza- 580 Ibilgetua
inbertsioetatik kobratzeko dibidendua 581 Loturadun pertsona eta erakundeekiko inbertsioak
5353 Taldeko enpresetatik kobratzeko dibidendua 582 Finantza-inbertsioak
5354 Enpresa elkartuetatik kobratzeko dibidendua 583 Izakinak, merkataritza-zordunak eta kobratzeko
5355 Bestelako loturadun alderdietatik kobratzeko bestelako kontuak
dibidendua 584 Bestelako aktiboak
539 Loturadun alderdietan egindako epe laburreko 585 Hornidurak
partaidetzen gaineko egin gabeko ordainketak 586 Ezaugarri bereziko zorrak
5393 Taldeko enpresetan egindako epe laburreko 587 Loturadun pertsona eta erakundeekiko zorrak
partaidetzen gaineko egin gabeko ordainketak 588 Merkataritza-hartzekodunak eta ordaintzeko bestelako
5394 Enpresa elkartuetan egindako epe laburreko kontuak
partaidetzen gaineko egin gabeko ordainketak 589 Bestelako pasiboak
5395 Bestelako loturadun alderdietan egindako epe 59 EPE LABURREKO FINANTZA-INBERTSIOEN ETA
laburreko partaidetzen gaineko egin gabeko SALTZEKO MANTENDUTAKO AKTIBO EZ-KORRONTEEN
ordainketak BALIO-NARRIADURA
54 EPE LABURREKO BESTELAKO FINANTZA-INBERTSIOAK 593 Loturadun alderdietan egindako epe laburreko
540 Ondare-tresnetan egindako epe laburreko finantza- partaidetzen balio-narriadura
inbertsioak 5933 Taldeko enpresetan egindako epe laburreko
541 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreak partaidetzen balio-narriadura
542 Epe laburreko hartzekoak 5934 Enpresa elkartuetan egindako epe laburreko
543 Ibilgetua besterentzeagatiko epe laburreko hartzekoak partaidetzen balio-narriadura
544 Pertsonalarekiko epe laburreko hartzekoak 594 Loturadun alderdien epe laburreko zorra adierazten
545 Kobratzeko dibidendua duten baloreen balio-narriadura
546 Zorra adierazten duten baloreen epe laburreko 5943 Taldeko enpresen epe laburreko zorra adierazten
interesak duten baloreen balio-narriadura
547 Hartzekoen epe laburreko interesak 5944 Enpresa elkartuen epe laburreko zorra adierazten
548 Epe laburreko ezarpenak duten baloreen balio-narriadura
549 Epe laburreko ondare-partaidetzen gaineko egin 5945 Bestelako loturadun alderdien epe laburreko zorra
gabeko ordainketak adierazten duten baloreen balio-narriadura
595 Loturadun alderdiekiko epe laburreko hartzekoen
55 BESTELAKO KONTU EZ-BANKARIOAK balio-narriadura
550 Ustiapenaren titularra 5953 Taldeko enpresekiko epe laburreko hartzekoen balio-
551 Bazkide eta administratzaileekiko kontu korrontea narriadura
552 Bestelako loturadun pertsona eta erakundeekiko kontu 5954 Enpresa elkartuekiko epe laburreko hartzekoen
korrontea balio-narriadura
5523 Taldeko enpresekiko kontu korrontea 5955 Bestelako loturadun alderdiekiko epe laburreko
5524 Enpresa elkartuekiko kontu korrontea hartzekoen balio-narriadura
5525 Bestelako loturadun alderdiekiko kontu korrontea 597 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreen balio-
553 Bat-egite eta zatiketetako kontu korronteak narriadura
5530 Desegindako sozietateko bazkideak 598 Epe laburreko hartzekoen balio-narriadura
5531 Bazkideak, bat-egite kontua 599 Saltzeko mantendutako aktibo ez-korronteen balio-
5532 Zatitutako sozietateko bazkideak narriadura
5533 Bazkideak, zatiketa-kontua 5990 Saltzeko mantendutako ibilgetu ez-korronteen balio-
554 Aldi baterako enpresa-elkarteekiko eta ondasun- narriadura
erkidegoekiko kontu korrontea 5991 Saltzeko mantendutako loturadun pertsona eta
555 Oraindik aplikatu gabeko partidak erakundeekiko inbertsio ez-korronteen balio-
556 Ondare-partaidetzen gaineko galdatutako ordainketak narriadura
5563 Partaidetzen gaineko galdatutako ordainketak, 5992 Saltzeko mantendutako finantza-inbertsio
taldeko enpresak ez-korronteen balio-narriadura
5564 Partaidetzen gaineko galdatutako ordainketak, 5993 Saltzeko mantendutako izakin, merkataritza-zordun
enpresa elkartuak eta multzo besterengarrian sartutako bestelako
5565 Partaidetzen gaineko galdatutako ordainketak, kobratzeko kontuen balio-narriadura
bestelako loturadun alderdiak 5994 Saltzeko mantendutako bestelako aktiboen balio-
5566 Partaidetzen gaineko galdatutako ordainketak, narriadura
bestelako enpresak
557 Konturako dibidendu aktiboa
558 Bazkideak, galdatutako ordainketak 6 EROSKETAK ETA GASTUAK
5580 Bazkideak, akzio edo partaidetza arruntei buruz
galdatutako ordainketak 60 EROSKETAK
5585 Bazkideak, finantza-pasibo moduan 600 Salgai-erosketak
kontabilizatutako akzio edo partaidetzetatik 601 Lehengai-erosketak
galdatutako ordainketak 602 Bestelako hornikuntzen erosketak
559 Epe laburreko eratorri finantzarioak 606 Erosketen gaineko deskontuak, goiz ordaintzeagatik
6060 Salgai-erosketen gaineko deskontuak, goiz 6630 Negoziazio-zorroaren galera
ordaintzeagatik 6631 Enpresak izendatutakoen galerak
6061 Lehengai-erosketen gaineko deskontuak, goiz 6632 Elementu salgarrien galerak
ordaintzeagatik 6633 Estaldura-tresnen galerak
6062 Bestelako hornikuntzen erosketen gaineko 664 Finantza-pasibo moduan kontabilizatutako akzio edo
deskontuak, goiz ordaintzeagatik partaidetzen dibidenduak
607 Beste enpresa batzuek egindako lanak 6640 Pasiboen dibidenduak, taldeko enpresak
608 Erosketen itzulketak eta antzeko eragiketak 6641 Pasiboen dibidenduak, enpresa elkartuak
6080 Salgai-erosketen itzulketak 6642 Pasiboen dibidenduak, bestelako loturadun alderdiak
6081 Lehengai-erosketen itzulketak 6643 Pasiboen dibidenduak, bestelako enpresak
6082 Bestelako hornikuntzen erosketen itzulketak 665 Efektu-deskontuaren eta “factoring” eragiketen
609 Erosketen gaineko “rappel”ak interesak
6090 Salgai-erosketen gaineko “rappel”ak 6650 Taldeko kreditu-erakundeetan efektuak
6091 Lehengai-erosketen gaineko “rappel”ak deskontatzearen interesak
6092 Bestelako hornikuntzen erosketen gaineko 6651 Kreditu-erakunde elkartuetan efektuak
“rappel”ak deskontatzearen interesak
61 IZAKINEN ALDAKETA 6652 Bestelako loturadun kreditu-erakundeetan efektuak
610 Salgai-izakinen aldaketa deskontatzearen interesak
611 Lehengai-izakinen aldaketa 6653 Bestelako kreditu-erakundeetan efektuak
612 Bestelako hornikuntza-izakinen aldaketa deskontatzearen interesak
6654 Taldeko kreditu-erakundeekin egindako “factoring”
62 KANPOKO ZERBITZUAK eragiketen interesak
620 Ekitaldiko ikerketa- eta garapen-gastuak 6655 Kreditu-erakunde elkartuekin egindako “factoring”
621 Errentamenduak eta kanonak eragiketen interesak
622 Konponketak eta kontserbazioa 6656 Bestelako loturadun kreditu-erakundeekin egindako
623 Profesional independenteen zerbitzuak “factoring” eragiketen interesak
624 Garraioak 6657 Bestelako kreditu-erakundeekin egindako “factoring”
625 Aseguru-primak eragiketen interesak
626 Banku-zerbitzuak eta antzekoak 666 Partaidetzetako eta zorra adierazten duten baloreetako
627 Publizitatea, propaganda eta harreman publikoak galerak
628 Hornitzeak 6660 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreetako
629 Bestelako zerbitzuak galerak, taldeko enpresak
63 TRIBUTUAK 6661 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreetako
630 Mozkinen gaineko zerga galerak, enpresa elkartuak
6300 Zerga korrontea 6662 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreetako
6301 Zerga geroratua galerak, bestelako loturadun alderdiak
631 Bestelako tributuak 6663 Epe luzeko partaidetzetako eta zorra adierazten
633 Mozkinen gaineko zergapeneko doikuntza negatiboak duten baloreetako galerak, bestelako enpresak
634 Zeharkako zergen doikuntza negatiboak 6665 Epe laburreko partaidetzetako eta zorra adierazten
6341 Aktibo korronteko BEZaren doikuntza negatiboak duten baloreetako galerak, taldeko enpresak
6342 Inbertsioetako BEZaren doikuntza negatiboak 6666 Epe laburreko partaidetzetako eta zorra adierazten
636 Zergen itzulketa duten baloreetako galerak, enpresa elkartuak
638 Mozkinen gaineko zergapenean doikuntza positiboak 6667 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreetako
639 Zeharkako zergen doikuntza positiboak galerak, bestelako loturadun alderdiak
6391 Aktibo korronteko BEZaren doikuntza positiboak 6668 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreetako
6392 Inbertsioetako BEZaren doikuntza positiboak galerak, bestelako enpresak
667 Hartzeko ez-komertzialen galerak
64 PERTSONAL-GASTUAK 6670 Epe luzeko hartzekoen galerak, taldeko enpresak
640 Soldatak 6671 Epe luzeko hartzekoen galerak, enpresa elkartuak
641 Kalte-ordainak 6672 Epe luzeko hartzekoen galerak, bestelako loturadun
642 Enpresaren kargurako Gizarte Segurantza alderdiak
643 Zehaztutako ekarpen-sistema bidezko epe luzeko 6673 Epe luzeko hartzekoen galerak, bestelako enpresak
lansariak 6675 Epe laburreko hartzekoen galerak, taldeko enpresak
644 Prestazio-sistema definituko epe luzeko lansariak 6676 Epe laburreko hartzekoen galerak, enpresa
6440 Urteko kontribuzioak elkartuak
6442 Bestelako kostuak 6677 Epe laburreko hartzekoen galerak, bestelako
645 Ondare-tresnen bidezko pertsonalaren lansariak loturadun alderdiak
6450 Ondare-tresnen bidez likidatutako pertsonalaren 6678 Epe laburreko hartzekoen galerak, bestelako
lansariak enpresak
6457 Ondare-tresnetan oinarritutako eskudiruaren bidez 668 Kanbio-diferentzia negatiboak
likidatutako pertsonalaren lansariak 669 Bestelako finantza-gastuak
649 Bestelako gastu sozialak 67 AKTIBO EZ-KORRONTEETATIK SORTUTAKO GALERAK
65 BESTELAKO KUDEAKETA-GASTUAK ETA EZOHIKO GASTUAK
650 Merkataritza-hartzeko kobraezinen galerak 670 Ibilgetu ukiezinetik sortutako galerak
651 Baterako eragiketen emaitzak 671 Ibilgetu materialetik sortutako galerak
6510 Mozkin transferitua (kudeatzailea) 672 Ondasun higiezinetako inbertsioetatik sortutako
6511 Jasandako galera (partaide edo bazkide ez-kudeatzailea) galerak
659 Kudeaketa arrunteko bestelako galerak 673 Loturadun alderdietako epe luzeko partaidetzetatik
66 FINANTZA-GASTUAK sortutako galerak
660 Hornidurak eguneratzeagatiko finantza-gastuak 6733 Epe luzeko partaidetzetatik sortutako galerak,
661 Obligazio eta bonuen interesak taldeko enpresak
6610 Epe luzeko obligazio eta bonuen interesak, taldeko 6734 Epe luzeko partaidetzetatik sortutako galerak,
enpresak enpresa elkartuak
6611 Epe luzeko obligazio eta bonuen interesak, enpresa 6735 Epe luzeko partaidetzetatik sortutako galerak,
elkartuak bestelako loturadun alderdiak
6612 Epe luzeko obligazio eta bonuen interesak, 675 Obligazio propioekin egindako eragiketetako galerak
bestelako loturadun alderdiak 678 Ezohiko gastuak
6613 Epe luzeko obligazio eta bonuen interesak, 68 AMORTIZAZIOETARAKO ZUZKIDURAK
bestelako enpresak 680 Ibilgetu ukiezinaren amortizazioa
6615 Epe laburreko obligazio eta bonuen interesak, 681 Ibilgetu materialaren amortizazioa
taldeko enpresak 682 Ondasun higiezinetako inbertsioen amortizazioa
6616 Epe laburreko obligazio eta bonuen interesak,
enpresa elkartuak 69 NARRIADURATIK SORTUTAKO GALERAK ETA BESTELAKO
6617 Epe laburreko obligazio eta bonuen interesak, ZUZKIDURAK
bestelako loturadun alderdiak 690 Ibilgetu ukiezinaren narriaduratik sortutako galerak
6618 Epe laburreko obligazio eta bonuen interesak, 691 Ibilgetu materialaren narriaduratik sortutako galerak
bestelako enpresak 692 Ondasun higiezinetako inbertsioen narriaduratik
662 Zorren interesak sortutako galerak
6620 Zorren interesak, taldeko enpresak 693 Izakinen narriaduratik sortutako galerak
6621 Zorren interesak, enpresa elkartuak 6930 Produktu bukatuen eta fabrikazio-bidekoen
6622 Zorren interesak, bestelako loturadun alderdiak narriaduratik sortutako galerak
6623 Kreditu-erakundeekiko zorren interesak 6931 Salgaien narriaduratik sortutako galerak
6624 Zorren interesak, bestelako enpresak 6932 Lehengaien narriaduratik sortutako galerak
663 Finantza-tresnak arrazoizko balioan baloratzeagatik 6933 Bestelako hornikuntzen narriaduratik sortutako
izandako galerak galerak
694 Merkataritza-eragiketetako hartzekoen narriaduratik 71 IZAKINEN ALDAKETA
sortutako galerak 710 Fabrikazio-bideko produktuen izakinen aldaketa
695 Merkataritza-eragiketetarako horniduraren zuzkidura 711 Produktu erdibukatuen izakinen aldaketa
6954 Kostu bidezko kontratuetarako horniduraren 712 Produktu bukatuen izakinen aldaketa
zuzkidura 713 Azpiproduktuen, hondarren eta material
6959 Bestelako merkataritza-eragiketetarako horniduraren berreskuratuen izakinen aldaketa
zuzkidura
73 ENPRESARENTZAT EGINDAKO LANAK
696 Epe luzeko partaidetzen eta zorra adierazten duten
baloreen narriaduratik sortutako galerak 730 Ibilgetu ukiezinerako egindako lanak
6960 Epe luzeko ondare-tresnetako partaidetzen 731 Ibilgetu materialerako egindako lanak
narriaduratik sortutako galerak, taldeko enpresak 732 Ondasun higiezinetako inbertsioetan egindako lanak
6961 Epe luzeko ondare-tresnetako partaidetzen 733 Egite-bideko ibilgetu materialerako egindako lanak
narriaduratik sortutako galerak, enpresa elkartuak 74 DIRU-LAGUNTZAK, DOHAINTZAK ETA LEGATUAK
6962 Epe luzeko ondare-tresnetako partaidetzen 740 Ustiapenerako diru-laguntzak, dohaintzak eta legatuak
narriaduratik sortutako galerak, bestelako loturadun 746 Ekitaldiko emaitzara transferitutako kapitaleko diru-
alderdiak laguntzak, -dohaintzak eta -legatuak
6963 Epe luzeko ondare-tresnetako partaidetzen 747 Ekitaldiko emaitzara transferitutako bestelako diru-
narriaduratik sortutako galerak, bestelako enpresak laguntzak, dohaintzak eta legatuak
6965 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreen
narriaduratik sortutako galerak, taldeko enpresak 75 KUDEAKETAKO BESTELAKO SARRERAK
6966 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreen 751 Baterako eragiketen emaitzak
narriaduratik sortutako galerak, enpresa elkartuak 7510 Galera transferitua (kudeatzailea)
6967 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreen 7511 Irabazi esleitua (partaide edo bazkide ez-
narriaduratik sortutako galerak, bestelako loturadun kudeatzailea)
alderdiak 752 Errentamenduen sarrerak
6968 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreen 753 Ustiatzeko lagatako jabetza industrialaren sarrerak
narriaduratik sortutako galerak, bestelako enpresak 754 Komisioen sarrerak
697 Epe luzeko hartzekoen narriaduratik sortutako galerak 755 Pertsonalari emandako zerbitzuen sarrerak
6970 Epe luzeko hartzekoen narriaduratik sortutako 759 Hainbat zerbitzuren sarrerak
galerak, taldeko enpresak 76 FINANTZA-SARRERAK
6971 Epe luzeko hartzekoen narriaduratik sortutako 760 Ondare-tresnetako partaidetzen sarrerak
galerak, enpresa elkartuak 7600 Ondare-tresnetako partaidetzen sarrerak, taldeko
6972 Epe luzeko hartzekoen narriaduratik sortutako enpresak
galerak, bestelako loturadun alderdiak 7601 Ondare-tresnetako partaidetzen sarrerak, enpresa
6973 Epe luzeko hartzekoen narriaduratik sortutako elkartuak
galerak, bestelako enpresak 7602 Ondare-tresnetako partaidetzen sarrerak, bestelako
698 Epe laburreko partaidetzen eta zorra adierazten duten loturadun alderdiak
baloreen narriaduratik sortutako galerak 7603 Ondare-tresnetako partaidetzen sarrerak, bestelako
6980 Epe laburreko ondare-tresnetako partaidetzen enpresak
narriaduratik sortutako galerak, taldeko enpresak 761 Zorra adierazten duten baloreen sarrerak
6981 Epe laburreko ondare-tresnetako partaidetzen 7610 Zorra adierazten duten baloreen sarrerak, taldeko
narriaduratik sortutako galerak, enpresa elkartuak enpresak
6985 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreen 7611 Zorra adierazten duten baloreen sarrerak, enpresa
narriaduratik sortutako galerak, taldeko enpresak elkartuak
6986 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreen 7612 Zorra adierazten duten baloreen sarrerak, bestelako
narriaduratik sortutako galerak, enpresa elkartuak loturadun alderdiak
6987 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreen 7613 Zorra adierazten duten baloreen sarrerak, bestelako
narriaduratik sortutako galerak, bestelako loturadun enpresak
alderdiak 762 Hartzekoen sarrerak
6988 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreen 7620 Epe luzeko hartzekoen sarrerak
narriaduratik sortutako galerak, bestelako enpresak 76200 Epe luzeko hartzekoen sarrerak, taldeko enpresak
699 Epe laburreko hartzekoen narriaduratik sortutako 76201 Epe luzeko hartzekoen sarrerak, enpresa elkartuak
galerak 76202 Epe luzeko hartzekoen sarrerak, bestelako loturadun
6990 Epe laburreko hartzekoen narriaduratik sortutako alderdiak
galerak, taldeko enpresak 76203 Epe luzeko hartzekoen sarrerak, bestelako enpresak
6991 Epe laburreko hartzekoen narriaduratik sortutako 7621 Epe laburreko hartzekoen sarrerak
galerak, enpresa elkartuak 76210 Epe laburreko hartzekoen sarrerak, taldeko enpresak
6992 Epe laburreko hartzekoen narriaduratik sortutako 76211 Epe laburreko hartzekoen sarrerak, enpresa elkartuak
galerak, bestelako loturadun alderdiak 76212 Epe laburreko hartzekoen sarrerak, bestelako loturadun
6993 Epe laburreko hartzekoen narriaduratik sortutako alderdiak
galerak, bestelako enpresak 76213 Epe laburreko hartzekoen sarrerak, bestelako enpresak
763 Finantza-tresnak arrazoizko balioan baloratzeagatik
7 SALMENTAK ETA SARRERAK izandako mozkinak
7630 Negoziazio-zorroaren mozkina
70 SALGAIEN, EKOIZPEN PROPIOEN, ZERBITZUEN ETA 7631 Enpresak izendatutakoen mozkinak
ANTZEKOEN SALMENTAK 7632 Elementu salgarrien mozkinak
7633 Estaldura-tresnen mozkina
700 Salgai-salmentak 766 Partaidetzetako eta zorra adierazten duten baloreetako
701 Produktu bukatuen salmentak mozkinak
702 Produktu erdibukatuen salmentak 7660 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreetako
703 Azpiproduktu eta hondarren salmentak mozkinak, taldeko enpresak
704 Ontziki eta bilgarrien salmentak 7661 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreetako
705 Zerbitzu-emateak mozkinak, enpresa elkartuak
706 Salmenten gaineko deskontuak, goiz ordaintzeagatik 7662 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreetako
7060 Salgai-salmenten gaineko deskontuak, goiz mozkinak, bestelako loturadun alderdiak
ordaintzeagatik 7663 Epe luzeko partaidetzetako eta zorra adierazten
7061 Produktu bukatuen salmenten gaineko deskontuak, duten baloreetako mozkinak, bestelako enpresak
goiz ordaintzeagatik 7665 Epe laburreko partaidetzetako eta zorra adierazten
7062 Produktu erdibukatuen salmenten gaineko duten baloreetako mozkinak, taldeko enpresak
deskontuak, goiz ordaintzeagatik 7666 Epe laburreko partaidetzetako eta zorra adierazten
7063 Azpiproduktu eta hondarren salmenten gaineko duten baloreetako mozkinak, enpresa elkartuak
deskontuak, goiz ordaintzeagatik 7667 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreetako
708 Salmenten itzulketak eta antzeko eragiketak mozkinak, bestelako loturadun alderdiak
7080 Salgai-salmenten itzulketak 7668 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreetako
7081 Produktu bukatuen salmenten itzulketak mozkinak, bestelako enpresak
7082 Produktu erdibukatuen salmenten itzulketak 767 Epe luzeko lansariei lotutako aktiboen eta kobratzeko
7083 Azpiproduktu eta hondarren salmenten itzulketak eskubideen sarrerak
7084 Ontziki eta bilgarrien salmenten itzulketak 768 Kanbio-diferentzia positiboak
709 Salmenten gaineko “rappel”ak 769 Bestelako finantza-sarrerak
7090 Salgai-salmenten gaineko “rappel”ak
7091 Produktu bukatuen salmenten gaineko “rappel”ak 77 AKTIBO EZ-KORRONTEETATIK SORTUTAKO MOZKINAK
7092 Produktu erdibukatuen salmenten gaineko ETA EZOHIKO SARRERAK
“rappel”ak 770 Ibilgetu ukiezinetik sortutako mozkinak
7093 Azpiproduktu eta hondarren salmenten gaineko 771 Ibilgetu materialetik sortutako mozkinak
“rappel”ak 772 Ondasun higiezinetako inbertsioetatik sortutako
7094 Ontziki eta bilgarrien salmenten gaineko “rappel”ak mozkinak
773 Loturadun alderdietan egindako epe luzeko 811 Atzerriko negozio batean egindako inbertsio garbiaren
partaidetzetatik sortutako mozkinak estaldurako galerak
7733 Epe luzeko partaidetzetatik sortutako mozkinak, 812 Diru-fluxuen estaldurako mozkinen transferentzia
taldeko enpresak 813 Atzerriko negozio batean egindako inbertsio garbiaren
7734 Epe luzeko partaidetzetatik sortutako mozkinak, estaldurako mozkinen transferentzia
enpresa elkartuak 82 BIHURKETA-DIFERENTZIEN GASTUAK
7735 Epe luzeko partaidetzetatik sortutako mozkinak,
bestelako loturadun alderdiak 820 Bihurketa-diferentzia negatiboak
774 Negozio-konbinazioetako diferentzia negatiboa 821 Bihurketa-diferentzia positiboen transferentzia
775 Obligazio propioekin egindako eragiketetako mozkinak 83 MOZKINEN GAINEKO ZERGA
778 Ezohiko sarrerak 830 Mozkinen gaineko zerga
79 HORNIDUREN ETA NARRIADURATIK SORTUTAKO 8300 Zerga korrontea
GALEREN SOBERAKINAK ETA APLIKAZIOAK 8301 Zerga geroratua
790 Ibilgetu ukiezinaren balio-narriaduraren itzultzea 833 Mozkinen gaineko zergaren doikuntza negatiboak
791 Ibilgetu materialaren balio-narriaduraren itzultzea 834 Diferentzia iraunkorretatik sortutako zerga-sarrerak
792 Ondasun higiezinetako inbertsioen balio-narriaduraren 835 Kenkari eta hobarien zerga-sarrerak
itzultzea 836 Diferentzia iraunkorren transferentzia
793 Izakinen balio-narriaduraren itzultzea 837 Kenkari eta hobarien transferentzia
7930 Produktu bukatuen eta fabrikazio-bidekoen balio- 838 Mozkinen gaineko zergaren doikuntza positiboak
narriaduraren itzultzea 84 DIRU-LAGUNTZA, DOHAINTZA ETA LEGATUEN
7931 Salgaien balio-narriaduraren itzultzea TRANSFERENTZIAK
7932 Lehengaien balio-narriaduraren itzultzea 840 Kapitaleko diru-laguntza ofizialen transferentzia
7933 Bestelako hornikuntzen balio-narriaduraren itzultzea 841 Kapital-dohaintza eta -legatuen transferentzia
794 Merkataritza-eragiketetako hartzekoen balio- 842 Bestelako diru-laguntza, dohaintza eta legatuen
narriaduraren itzultzea transferentzia
795 Hornidura-soberakinak
7950 Pertsonalaren lansarietarako hornidura-soberakina 85 GALERA AKTUARIALEN GASTUAK ETA PRESTAZIO
7951 Zergetarako hornidura-soberakina DEFINITUKO EPE LUZEKO LANSARIEN AKTIBOETAKO
7952 Bestelako erantzukizunetarako hornidura-soberakina DOIKUNTZAK
7954 Merkataritza-eragiketetarako hornidura-soberakina 850 Galera aktuarialak
79544 Kostu bidezko kontratuetarako hornidura-soberakina 851 Prestazio definituko epe luzeko lansarien aktiboetako
79549 Bestelako merkataritza-eragiketetarako hornidura- doikuntza negatiboak
soberakina
86 SALGAI JARRITAKO AKTIBO EZ-KORRONTEEN GASTUAK
7955 Ingurumen-jardueretarako hornidura-soberakina
7956 Berregituratzeetarako hornidura-soberakina 860 Saltzeko mantendutako aktibo ez-korronteetako eta
7957 Ondare-tresnen bidez ordaindu beharreko elementu-multzo besterengarrietako galerak
transakzioetarako hornidura-soberakina 862 Saltzeko mantendutako aktibo ez-korronteetako eta
796 Epe luzeko partaidetzen eta zorra adierazten duten elementu-multzo besterengarrietako mozkinen
baloreen balio-narriaduraren itzultzea transferentzia
7960 Epe luzeko ondare-tresnetako partaidetzen balio- 89 TALDEKO ENPRESA EDO ENPRESA ELKARTUETAKO
narriaduraren itzultzea, taldeko enpresak PARTAIDETZEN GASTUAK, AURRETIAZ BALIO-DOIKUNTZA
7961 Epe luzeko ondare-tresnetako partaidetzen balio- POSITIBOAK EGIN DIRENEAN
narriaduraren itzultzea, enpresa elkartuak 891 Ondare-partaidetzen narriadura, taldeko enpresak
7965 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreen balio- 892 Ondare-partaidetzen narriadura, enpresa elkartuak
narriaduraren itzultzea, taldeko enpresak
7966 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreen balio-
narriaduraren itzultzea, enpresa elkartuak 9 ONDARE GARBIRA EGOTZITAKO SARRERAK
7967 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreen balio-
narriaduraren itzultzea, bestelako loturadun 90 AKTIBOAK ETA PASIBOAK BALORATZEAN SORTUTAKO
alderdiak FINANTZA-SARRERAK
7968 Epe luzeko zorra adierazten duten baloreen balio- 900 Finantza-aktibo salgarrietako mozkinak
narriaduraren itzultzea, bestelako enpresak 902 Finantza-aktibo salgarrietako galeren transferentzia
797 Epe luzeko hartzekoen balio-narriaduraren itzultzea
7970 Epe luzeko hartzekoen balio-narriaduraren itzultzea, 91 ESTALDURA-ERAGIKETEN SARRERAK
taldeko enpresak 910 Diru-fluxuen estaldurako mozkinak
7971 Epe luzeko hartzekoen balio-narriaduraren itzultzea, 911 Atzerriko negozio batean egindako inbertsio garbiaren
enpresa elkartuak estaldurako mozkinak
7972 Epe luzeko hartzekoen balio-narriaduraren itzultzea, 912 Diru-fluxuen estaldurako galeren transferentzia
bestelako loturadun alderdiak 913 Atzerriko negozio batean egindako inbertsio garbiaren
7973 Epe luzeko hartzekoen balio-narriaduraren itzultzea, estaldurako galeren transferentzia
bestelako enpresak 92 BIHURKETA-DIFERENTZIEN SARRERAK
798 Epe laburreko partaidetzen eta zorra adierazten duten 920 Bihurketa-diferentzia positiboak
baloreen balio-narriaduraren itzultzea 921 Bihurketa-diferentzia negatiboen transferentzia
7980 Epe laburreko ondare-tresnetako partaidetzen balio-
narriaduraren itzultzea, taldeko enpresak 94 DIRU-LAGUNTZA, DOHAINTZA ETA LEGATUEN SARRERAK
7981 Epe laburreko ondare-tresnetako partaidetzen balio- 940 Kapitaleko diru-laguntza ofizialen sarrerak
narriaduraren itzultzea, enpresa elkartuak 941 Kapital-dohaintza eta -legatuen sarrerak
7985 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreen balio- 942 Bestelako diru-laguntza, dohaintza eta legatuen
narriaduraren itzultzea, taldeko enpresak sarrerak
7986 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreen balio- 95 IRABAZI AKTUARIALEN SARRERAK ETA PRESTAZIO
narriaduraren itzultzea, enpresa elkartuak DEFINITUKO EPE LUZEKO LANSARIEN AKTIBOETAKO
7987 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreen balio-
DOIKUNTZAK
narriaduraren itzultzea, bestelako loturadun
alderdiak 950 Irabazi aktuarialak
7988 Epe laburreko zorra adierazten duten baloreen balio- 951 Prestazio definituko epe luzeko lansarien aktiboetako
narriaduraren itzultzea, bestelako enpresak doikuntza positiboak
799 Epe laburreko hartzekoen balio-narriaduraren itzultzea 96 SALGAI JARRITAKO AKTIBO EZ-KORRONTEEN
7990 Epe laburreko hartzekoen balio-narriaduraren SARRERAK
itzultzea, taldeko enpresak 960 Saltzeko mantendutako aktibo ez-korronteetako eta
7991 Epe laburreko hartzekoen balio-narriaduraren elementu-multzo besterengarrietako mozkinak
itzultzea, enpresa elkartuak 962 Saltzeko mantendutako aktibo ez-korronteetako eta
7992 Epe laburreko hartzekoen balio-narriaduraren elementu-multzo besterengarrietako galeren
itzultzea, bestelako loturadun alderdiak transferentzia
7993 Epe laburreko hartzekoen balio-narriaduraren
itzultzea, bestelako enpresak 99 TALDEKO ENPRESA EDO ENPRESA ELKARTUETAKO
PARTAIDETZEN SARRERAK, AURRETIAZ BALIO-
DOIKUNTZA NEGATIBOAK EGIN DIRENEAN
8 ONDARE GARBIRA EGOTZITAKO GASTUAK
991 Aurretiazko balio-doikuntza negatiboen
berreskuratzea, taldeko enpresak
992 Aurretiazko balio-doikuntza negatiboen
FINANTZA-GASTUAK
berreskuratzea, enpresa elkartuak
800 Finantza-aktibo salgarrietako galerak 993 Aurretiazko balio-doikuntza negatiboen narriaduraren
802 Finantza-aktibo salgarrietako mozkinen transferentzia transferentzia, taldeko enpresak
81 ESTALDURA-ERAGIKETEN GASTUAK 994 Aurretiazko balio-doikuntza negatiboen narriaduraren
810 Diru-fluxuen estaldurako galerak transferentzia, enpresa elkartuak

Kontabilitatea Teoria Eta Praktika

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kontabilitatea Teoria Eta Praktika

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KONTABILITATEA:

teoria eta praktika

Enpresa Ikasketen Unibertsitate Eskola

Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren laguntzaz argitaratu da.

© Edizio honena: Elhuyar Fundazioa. Zelai Haundi, 3. Osinalde industrialdea.

Koordinazioa eta maketa: Elhuyar Edizioak

1 KONTABILITATEA ETA INFORMAZIOA. . . . . . . . . . . . 1

2 ONDAREA ETA BALANTZEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.2.1 Ondarea ikuspuntu juridikotik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

3 KONTUAK, KONTU-SAIL BIKOITZA ETA KARGUAREN

4 ZIRKULAZIO EKONOMIKOARI ETA FINANTZARIOARI

5 KONTABILITATEAREN EUSKARRI MATERIALAK ETA

5.5.2 Kontabilitateko egitateen sailkapen kronologikoa . . . . . . . . . . 98

6 BALIO ERANTSIAREN GAINEKO ZERGA (BEZ) ETA

7 IZAKINAK: KONTZEPTUA, BALIOESPENA ETA

7.3.1.4 Ordaindu gabe eskuratuko izakinen balioespena . . . . 150

9.2 Kontzeptua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

10 IBILGETU MATERIALA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

10.4.1 Balio-galera kontzeptua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263

11 IBILGETU UKIEZINA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283

12.10 Finantza-aktiboen birsailkapena . . . . . . . . . . . . . . . 328

13 PASIBOKO HORNIDURAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331

14 EPE LUZEKO HARTZEKODUNAK . . . . . . . . . . . . . . . 345

15 ONDARE GARBIA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353

15.6 Diru-laguntzak, dohaintzak eta balio-aldaketen

16 ONDARE GARBIAREN ALDAKETEN EGOERA-ORRIA

17 ARIKETA PRAKTIKOAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401

17.7.3 Snamel. Izakinen kalkulua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455

Ez da Eskolako lankideek Finantza Ekonomia eta Kontabilitatea bezalako arlo

Bestalde, ez nuke aipatzeke utzi nahi eskuliburuaren argitaletxeak –Elhuyarrek,

Bukatzeko, irakurle, gogoeta pertsonal bat, zure baimenaz: 2009an gaude,

EHUko Donostiako Enpresa Ikasketen U.E.

5 ETIKA ETA KONTABILITATEA

Kontabilitatea eta informazioa

Kontabilitatearen hastapena bat dator pertsonek beren ekonomia zehaztu, zenbatu

XXI. mendean, ingurune ekonomikoaren ezaugarriak ikusirik eta merkatuan

Edozein unetan kontabilitateak gai izan behar du erabiltzaileari behar duen

Egungo ekonomia- eta finantza-munduan, kontabilitatearen beharra nabaria da,

“Kontabilitatea diziplina zientifikoa da, eta, enpresaren errealitate ekonomiko-

Gaur egun, enpresen arrakasta informazio-sistema oso eta informatizatuan

1.2 ENPRESA ETA JARDUERA EKONOMIKOA

Jarduera ekonomikoa da merkatuan diharduten unitate ekonomikoen artean

Gaur egungo gizartea merkatu-ekonomia deritzon ereduan kokatzen da; eredu

Kontabilitateak, informazio-sistema gisa ulertuta, helburu jakin bat du:

Prozesu hori 1.2 irudian islatuko da.

Kontabilitatea, beraz, informazio-sistema bat da. Eta, horrenbestez, esan

Kontabilitatea eta informazioa

1.3 INFORMAZIO EKONOMIKO-FINANTZARIOAREN

Oro har, esan daiteke garapen ekonomikoa baldintzatzen duen elementu

Horregatik guztiagatik informazio-premia bi mailatan kokatuko da:

1. Makroekonomian: nazio bateko garapen-politikak finkatzeko, lehenik eta

Honako hauek kontuan izanik:

a) ekonomiaren eta kontabilitatearen arteko lotura garbia, eta

Zilegi da pentsatzea informazio-

“Gaur egungo munduan,

Kontabilitatea eta informazioa

1.4 KONTABILITATE-INFORMAZIOAREN BETEBEHARRAK,

1.4.1 KONTABILITATE-INFORMAZIOAREN BETEBEHARRAK

Kontabilitate-informazioak bere eginkizuna betetzeko, zenbait ezaugarri izan behar

1. Aipagarria edo nabarmena. Informazioa garrantzizkoa da erabaki

AECAren (Asociación Española de Contabilidad y Administración de

Kontabilitatea informazio-sistema denez, helburu nagusi hau du: aurreko atalean

Hona hemen kontabilitateari loturiko helburuak, laburbilduta:

1. Ekonomia unitate bateko benetako ondarearen eta finantza-egoeraren