1.13.

Khi xử lý kỷ luật đối với người lao động, người sử dụng lao động phải lưu
ý
những vấn đề gì để quyết định kỷ luật được coi là hợp pháp. Trường hợp ban
hành những quyết định xử lý kỷ luật trái pháp luật, người sử dụng lao động sẽ
phải giải quyết nhữnghậu quả pháp lý như thế nào?

* Những lưu ý để quyết định kỷ luật được coi là hợp pháp

Thứ nhất: Hiểu thế nào là kỷ luật lao động (Điều 117 Bộ luật Lao động 2019)
Kỷ luậ t lao độ ng là nhữ ng quy định về việc tuâ n theo thờ i gian, cô ng nghệ và điều
hà nh sả n xuấ t, kinh doanh do ngườ i sử dụ ng lao độ ng ban hành trong nộ i quy lao
độ ng và do phá p luậ t quy định.
Thứ hai: Hình thức xử lý kỷ luật, hành vi vi phạm kỷ luật lao động có đúng quy
định:
*Pháp luật quy định hình thức xử lý kỷ luật lao động (Điều 124, 125 Bộ luậ t Lao độ ng
2019):
- Khiển trá ch.
- Kéo dà i thờ i hạ n nâ ng lương khô ng quá 06 thá ng.
- Cá ch chứ c.
- Hình thứ c xử lý kỷ luậ t sa thả i đượ c á p dụ ng trong trườ ng hợ p sau đâ y:
+ Ngườ i lao độ ng có hà nh vi trộ m cắ p, tham ô , đá nh bạ c, cố ý gâ y thương tích, sử
dụ ng ma tú y tạ i nơi là m việc;
+ Ngườ i lao độ ng có hà nh vi tiết lộ bí mậ t kinh doanh, bí mậ t cô ng nghệ, xâ m phạ m
quyền sở hữ u trí tuệ củ a ngườ i sử dụ ng lao độ ng, có hà nh vi gâ y thiệt hạ i nghiêm
trọ ng hoặ c đe dọ a gâ y thiệt hạ i đặ c biệt nghiêm trọ ng về tà i sả n, lợ i ích củ a ngườ i sử
dụ ng lao độ ng hoặ c quấ y rố i tình dụ c tạ i nơi là m việc đượ c quy định trong nộ i quy
lao độ ng;
+ Ngườ i lao độ ng bị xử lý kỷ luậ t kéo dà i thờ i hạ n nâng lương hoặ c cá ch chứ c mà tá i
phạ m trong thờ i gian chưa xó a kỷ luậ t. Tá i phạ m là trườ ng hợ p ngườ i lao độ ng lặ p
lạ i hà nh vi vi phạ m đã bị xử lý kỷ luậ t mà chưa đượ c xó a kỷ luậ t theo quy định tạ i
Điều 126 củ a Bộ luậ t Lao độ ng;
+ Ngườ i lao độ ng tự ý bỏ việc 05 ngà y cộ ng dồ n trong thờ i hạ n 30 ngà y hoặ c 20 ngà y
cộ ng dồ n trong thờ i hạ n 365 ngà y tính từ ngà y đầ u tiên tự ý bỏ việc mà khô ng có lý
do chính đá ng.
Trườ ng hợ p đượ c coi là có lý do chính đá ng bao gồ m thiên tai, hỏ a hoạ n, bả n thâ n,
thâ n nhâ n bị ố m có xá c nhậ n củ a cơ sở khá m bệnh, chữ a bệnh có thẩ m quyền và
trườ ng hợ p khá c đượ c quy định trong nộ i quy lao độ ng.
*Hình thức xử lý kỷ luật, hành vi vi phạm kỷ luật lao động có được quy định trong nội
quy lao động (khoả n g, mụ c 1 Điều 69 Nghị định 145/2020/NĐ-CP): 
Cá c hà nh vi vi phạ m kỷ luậ t lao độ ng củ a ngườ i lao độ ng và cá c hình thứ c xử lý kỷ
luậ t lao độ ng; quy định cụ thể hà nh vi vi phạ m kỷ luậ t lao độ ng; hình thứ c xử lý kỷ
luậ t lao độ ng tương ứ ng vớ i hà nh vi vi phạ m.
 Thứ ba: Nguyên tắc, trình tự, thủ tục xử lý kỷ luật có đúng theo quy định của
pháp luật (Điều 122 Bộ luật Lao động 2019 và Điều 70 Nghị định 145/2020/NĐ-
CP):
1. Việc xử lý kỷ luậ t lao độ ng đượ c quy định như sau:
- Ngườ i sử dụ ng lao độ ng phả i chứ ng minh đượ c lỗ i củ a ngườ i lao độ ng;
- Phả i có sự tham gia củ a tổ chứ c đạ i diện ngườ i lao độ ng tạ i cơ sở mà ngườ i lao
độ ng đang bị xử lý kỷ luậ t là thà nh viên;
- Ngườ i lao độ ng phả i có mặ t và có quyền tự bà o chữ a, nhờ luậ t sư hoặ c tổ chứ c đạ i
diện ngườ i lao độ ng bà o chữ a; trườ ng hợ p là ngườ i chưa đủ 15 tuổ i thì phả i có sự
tham gia củ a ngườ i đạ i diện theo phá p luậ t;
- Việc xử lý kỷ luậ t lao độ ng phả i đượ c ghi thà nh biên bả n.
2. Khô ng đượ c á p dụ ng nhiều hình thứ c xử lý kỷ luậ t lao độ ng đố i vớ i mộ t hành vi vi
phạ m kỷ luậ t lao độ ng.
3. Khi mộ t ngườ i lao độ ng đồ ng thờ i có nhiều hà nh vi vi phạ m kỷ luậ t lao độ ng thì
chỉ á p dụ ng hình thứ c kỷ luậ t cao nhấ t tương ứ ng vớ i hà nh vi vi phạ m nặ ng nhấ t.
4. Khô ng đượ c xử lý kỷ luậ t lao độ ng đố i vớ i ngườ i lao độ ng đang trong thờ i gian sau
đâ y:
 Nghỉ ố m đau, điều dưỡ ng; nghỉ việc đượ c sự đồ ng ý củ a ngườ i sử dụ ng lao độ ng;
- Đang bị tạ m giữ , tạ m giam;
- Đang chờ kết quả củ a cơ quan có thẩ m quyền điều tra xá c minh và kết luậ n đố i vớ i
hà nh vi vi phạ m đượ c quy định tạ i khoả n 1 và khoả n 2 Điều 125 củ a Bộ luậ t nà y;
- Ngườ i lao độ ng nữ mang thai; ngườ i lao độ ng nghỉ thai sả n, nuô i con dướ i 12 thá ng
tuổ i.
5. Khô ng xử lý kỷ luậ t lao độ ng đố i vớ i ngườ i lao độ ng vi phạ m kỷ luậ t lao độ ng
trong khi mắ c bệnh tâ m thầ n hoặ c mộ t bệnh khá c là m mấ t khả nă ng nhậ n thứ c hoặ c
khả nă ng điều khiển hà nh vi củ a mình.
6. Trình tự , thủ tụ c xử lý kỷ luậ t lao độ ng:
- Khi phá t hiện ngườ i lao độ ng có hà nh vi vi phạ m kỷ luậ t lao độ ng tạ i thờ i điểm xả y
ra hà nh vi vi phạ m, ngườ i sử dụ ng lao độ ng tiến hà nh lậ p biên bả n vi phạ m và thô ng
bá o đến tổ chứ c đạ i diện ngườ i lao độ ng tạ i cơ sở mà ngườ i lao độ ng là thà nh viên,
ngườ i đạ i diện theo phá p luậ t củ a ngườ i lao độ ng chưa đủ 15 tuổ i. Trườ ng hợ p
ngườ i sử dụ ng lao độ ng phá t hiện hành vi vi phạ m kỷ luậ t lao độ ng sau thờ i điểm
hà nh vi vi phạ m đã xả y ra thì thự c hiện thu thậ p chứ ng cứ chứ ng minh lỗ i củ a ngườ i
lao độ ng.
- Trong thờ i hiệu xử lý kỷ luậ t lao độ ng quy định tạ i khoả n 1, khoả n 2 Điều 123 củ a
Bộ luậ t Lao độ ng, ngườ i sử dụ ng lao độ ng tiến hà nh họ p xử lý kỷ luậ t lao độ ng như
sau:
+ Ít nhấ t 05 ngà y là m việc trướ c ngà y tiến hà nh họ p xử lý kỷ luậ t lao độ ng, ngườ i sử
dụ ng lao độ ng thô ng bá o về nộ i dung, thờ i gian, địa điểm tiến hành cuộ c họ p xử lý kỷ
luậ t lao độ ng, họ tên ngườ i bị xử lý kỷ luậ t lao độ ng, hà nh vi vi phạ m bị xử lý kỷ luậ t
lao độ ng đến cá c thà nh phầ n phả i tham dự họ p quy định tạ i điểm b, điểm c khoả n 1
Điều 122 củ a Bộ luậ t Lao độ ng, bả o đả m cá c thà nh phầ n nà y nhậ n đượ c thô ng bá o
trướ c khi diễn ra cuộ c họ p;
+ Khi nhậ n đượ c thô ng bá o củ a ngườ i sử dụ ng lao độ ng, cá c thà nh phầ n phả i tham
dự họ p quy định tạ i điểm b, điểm c khoả n 1 Điều 122 củ a Bộ luậ t Lao độ ng phả i xá c
nhậ n tham dự cuộ c họ p vớ i ngườ i sử dụ ng lao độ ng. Trườ ng hợ p mộ t trong cá c
thà nh phầ n phả i tham dự khô ng thể tham dự họ p theo thờ i gian, địa điểm đã thô ng
bá o thì ngườ i lao độ ng và ngườ i sử dụ ng lao độ ng thỏ a thuậ n việc thay đổ i thờ i gian,
địa điểm họ p; trườ ng hợ p hai bên khô ng thỏ a thuậ n đượ c thì ngườ i sử dụ ng lao
độ ng quyết định thờ i gian, địa điểm họ p;
+ Ngườ i sử dụ ng lao độ ng tiến hà nh họ p xử lý kỷ luậ t lao độ ng theo thờ i gian, địa
điểm đã thô ng bá o quy định tạ i điểm a, điểm b khoả n nà y. Trườ ng hợ p mộ t trong cá c
thà nh phầ n phả i tham dự họ p quy định tạ i điểm b, điểm c khoả n 1 Điều 122 củ a Bộ
luậ t Lao độ ng khô ng xá c nhậ n tham dự cuộ c họ p hoặ c vắ ng mặ t thì ngườ i sử dụ ng
lao độ ng vẫ n tiến hà nh họ p xử lý kỷ luậ t lao độ ng.
- Nộ i dung cuộ c họ p xử lý kỷ luậ t lao độ ng phả i đượ c lậ p thà nh biên bả n, thô ng qua
trướ c khi kết thú c cuộ c họ p và có chữ ký củ a ngườ i tham dự cuộ c họ p quy định tạ i
điểm b, điểm c khoả n 1 Điều 122 củ a Bộ luậ t Lao độ ng, trườ ng hợ p có ngườ i khô ng
ký và o biên bả n thì ngườ i ghi biên bả n nêu rõ họ tên, lý do khô ng ký (nếu có ) và o nộ i
dung biên bả n.
- Trong thờ i hiệu xử lý kỷ luậ t lao độ ng quy định tạ i khoả n 1, khoả n 2 Điều 123 củ a
Bộ luậ t Lao độ ng, ngườ i có thẩ m quyền xử lý kỷ luậ t lao độ ng ban hà nh quyết định
xử lý kỷ luậ t lao độ ng và gử i đến cá c thà nh phầ n phả i tham dự quy định tạ i điểm b,
điểm c khoả n 1 Điều 122 củ a Bộ luậ t Lao độ ng.
Thứ tư: Trong quá trình xử lý kỷ luật có vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm khi
xử lý kỷ luật lao động hay không (Điều 127 Bộ luật Lao động 2019):
- Xâ m phạ m sứ c khỏ e, danh dự , tính mạ ng, uy tín, nhâ n phẩ m củ a ngườ i lao độ ng.
- Phạ t tiền, cắ t lương thay việc xử lý kỷ luậ t lao độ ng.
- Xử lý kỷ luậ t lao độ ng đố i vớ i ngườ i lao độ ng có hà nh vi vi phạ m khô ng đượ c quy
định trong nộ i quy lao độ ng hoặ c khô ng thỏ a thuậ n trong hợ p đồ ng lao độ ng đã giao
kết hoặ c phá p luậ t về lao độ ng khô ng có quy định.
Thứ năm: Có vi phạm thời hiệu xử lý kỷ luật hay không (Điều 123 Bộ luật Lao
động 2019):
- Thờ i hiệu xử lý kỷ luậ t lao độ ng là 06 thá ng kể từ ngà y xả y ra hà nh vi vi phạ m;
trườ ng hợ p hà nh vi vi phạ m liên quan trự c tiếp đến tà i chính, tà i sả n, tiết lộ bí mậ t
cô ng nghệ, bí mậ t kinh doanh củ a ngườ i sử dụ ng lao độ ng thì thờ i hiệu xử lý kỷ luậ t
lao độ ng là 12 thá ng.
- Khi hết thờ i gian quy định tạ i khoả n 4 Điều 122 củ a Bộ luậ t Lao độ ng 2019, nếu hết
thờ i hiệu hoặ c cò n thờ i hiệu nhưng khô ng đủ 60 ngà y thì đượ c kéo dà i thờ i hiệu để
xử lý kỷ luậ t lao độ ng nhưng khô ng quá 60 ngà y kể từ ngà y hết thờ i gian nêu trên.
- Ngườ i sử dụ ng lao độ ng phả i ban hà nh quyết định xử lý kỷ luậ t lao độ ng trong thờ i
hạ n quy định trên.
*Những hậu quả pháp lý người sử dụng lao động sẽ phải giải quyết trong
trường hợp người sử dụng lao động ban hành những quyết định xử lý kỷ luật
trái pháp luật

– Nhậ n ngườ i lao độ ng trở lạ i là m việc theo hợ p đồ ng lao độ ng đã giao kết;

– Trả tiền lương, đó ng bả o hiểm xã hộ i, bả o hiểm y tế, bả o hiểm thấ t nghiệp trong
nhữ ng ngà y ngườ i lao độ ng khô ng đượ c là m việc

– Trả thêm cho ngườ i lao độ ng mộ t khoả n tiền ít nhấ t bằ ng 02 thá ng tiền lương theo
hợ p đồ ng lao độ ng;

– Trườ ng hợ p vi phạ m về thờ i hạ n bá o trướ c theo quy định tạ i khoả n 2 Điều 36 Bộ
luậ t lao độ ng nă m 2019 thì phả i trả mộ t khoả n tiền tương ứ ng vớ i tiền lương theo
hợ p đồ ng lao độ ng trong nhữ ng ngà y khô ng bá o trướ c.

– Trườ ng hợ p ngườ i lao độ ng khô ng muố n tiếp tụ c là m việc thì ngoà i khoả n tiền
phả i trả như trên, ngườ i sử dụ ng lao độ ng phả i trả trợ cấ p thô i việc theo quy định tạ i
Điều 46 củ a Bộ luậ t lao độ ng nă m 2019 để chấ m dứ t hợ p đồ ng lao độ ng.

– Trườ ng hợ p ngườ i sử dụ ng lao độ ng khô ng muố n nhậ n lạ i ngườ i lao độ ng và

ngườ i lao độ ng đồ ng ý thì ngoà i khoả n tiền ngườ i sử dụ ng lao độ ng phả i trả như
trên và trợ cấ p thô i việc theo quy định tạ i Điều 46 củ a Bộ luậ t lao độ ng nă m 2019,
hai bên thỏ a thuậ n khoả n tiền bồ i thườ ng thêm cho ngườ i lao độ ng nhưng ít nhấ t
bằ ng 02 thá ng tiền lương theo hợ p đồ ng lao độ ng để chấ m dứ t hợ p đồ ng lao độ ng.

1.14. Nêu và phân tích khái niệm trách nhiệm vật chất trong LLĐ.

Trong lĩnh vự c luậ t lao độ ng, khi cò n duy trì nền kinh tế kế hoạ ch hoá tậ p trung,
trá ch nhiệm vậ t chấ t đượ c quy định chung cho cô ng nhâ n, viên chứ c trong cá c cơ
quan, doanh nghiệp nhà nướ c. Hiện nay, trá ch nhiệm vấ t chấ t đượ c quy định khá c
nhau đố i vớ i cá n bộ , cô ng chứ c nhà nướ c và ngườ i lao độ ng là m cô ng. Nếu ngườ i lao
độ ng là m cô ng gâ y thiệt hạ i tà i sả n cho ngườ i sử dụ ng lao độ ng, có lỗ i thì phả i bồ i
thườ ng theo quy định củ a phá p luậ t, theo hợ p đồ ng trá ch nhiệm (nếu có ) hoặ c theo
thoả thuậ n giữ a cá c bên khi thiệt hạ i xả y ra. Riêng trườ ng hợ p thiệt hạ i khô ng
nghiêm trọ ng, do lỗ i vô ý thì phá p luậ t khố ng chế mứ c bồ i thườ ng tố i đa là ba thá ng
lương củ a ngườ i lao độ ng (nhưng khô ng vượ t ... quá mứ c thiệt hạ i thự c tế); cá ch
thự c hiện bổ i thườ ng theo hình thứ c trừ dầ n tiền lương hà ng thá ng, mỗ i thá ng
khô ng quá 30% lương, trừ trườ ng hợ p ngườ i lao đô ng thoả thuậ n bồ i thườ ng nhiều
hơn.
Trá ch nhiệm vậ t chấ t củ a cá n bộ , cô ng chứ c nhà nướ c đượ c thự c hiện theo phá p luậ t
về cá n bộ , cô ng chứ c. Trườ ng hợ p hà nh vi vi phạ m kỉ luậ t củ a ngườ i lao độ ng gâ y
thiệt hạ i vê tà i sả n cho ngườ i sử dụ ng lao độ ng thì ngoà i việc bị á p dụ ng trá ch nhiệm
kỉ luậ t, ngườ i lao độ ng cò n phả i có trá ch nhiệm bồ i thườ ng thiệt hạ i về tà i sả n cho
ngườ i sử dụ ng lao độ ng. Việc bồ i thườ ng nhữ ng thiệt hạ i về tà i sản cho ngườ i sử
dụ ng lao độ ng do hành vi vi phạ m kỉ luậ t lao độ ng củ a ngườ i lao độ ng gâ y ra đượ c
gọ i là trá ch nhiệm vậ t chấ t trong luậ t lao độ ng.
Như vậ y, trá ch nhiệm vậ t chấ t trong luậ t lao độ ng đượ c hiếu là trá ch nhiệm phá p lí
do ngườ i sử dụ ng lao độ ng á p dụ ng Đố i vớ i ngườ i lao độ ng bằ ng cá ch bắ t họ phả i bồ i
thườ ng nhữ ng thiệt hạ i về tà i sả n do hà nh vi vỉ phạ m kỉ luậ t lao độ ng gâ y ra. Việc
buộ c ngườ i lao độ ng phả i bồ i thườ ng nhữ ng thiệt hạ i về tà i sả n do hà nh vi vi phạ m
kỉ luậ t khô ng chỉ nhằ m đả m bả o quyền sở hữ u củ a ngườ i sử dụ ng lao độ ng mà cò n
gó p phầ n và o việc đả m bả o và tă ng cườ ng kỉ luậ t trong cá c đơn vị sử dụ ng lao độ ng.
Đồ ng thờ i, nó cò n nâ ng cao ý thứ c củ a ngườ i lao độ ng trong việc chấ p hà nh kỉ luậ t,
buộ c ngườ i lao độ ng phả i tuâ n thủ cá c quy định về kỉ luậ t lao độ ng mà chủ sử dụ ng
lao độ ng đã đề ra.

15.Phân tích các căn cứ xử lý TNVC và so sánh với các căn cứ xử lý KLLĐ.

* Phân tích các căn cứ xử lý TNVC

- Để á p dụ ng trá ch nhiệm vậ t chấ t đố i vớ i ngườ i lao độ ng, ngườ i sử dụ ng lao độ ng
phả i có nhữ ng că n cứ nhấ t định. Đó là nhữ ng điều kiện cầ n và đủ để ngườ i sử dụ ng
lao độ ng có thể á p dụ ng trá ch nhiệm vậ t chấ t đố i vớ i ngườ i lao độ ng. Cũ ng như cá c
loạ i trá ch nhiệm bồ i thườ ng khá c, việc á p dụ ng trá ch nhiệm vậ t chấ t đố i vớ i ngườ i
lao độ ng cũ ng cầ n phả i có 4 că n cứ :
+ Có hành vi vi phạ m kỉ luậ t.
+ Có thiệt hạ i về tà i sả n cho ngườ i sử dụ ng lao độ ng.
+ Có quan hệ nhâ n quả giữ a hà nh vi vi phạ m và thiệt hạ i xảy ra.
+ Có lỗ i củ a ngườ i vi phạ m.
- Că n cứ đầ u tiên để á p dụ ng trá ch nhiệm vậ t chấ t đố i vớ i ngườ i lao độ ng là họ phả i
có hà nh vi vi phạ m kỉ luậ t lao độ ng. Tuy nhiên, khô ng phả i mọ i hà nh vi vi phạ m kỉ
luậ t đều có thể bị á p dụ ng trá ch nhiệm vậ t chấ t. Ngườ i lao độ ng chỉ phả i chịu trá ch
nhiệm vậ t chấ t nếu hà nh vi vi phạ m kỉ luậ t đó gâ y ra thiệt hạ i về tà i sả n cho ngườ i sử
dụ ng lao độ ng. Cũ ng cầ n phả i lưu ý rằ ng, thiệt hạ i để á p dụ ng trá ch nhiệm vậ t chấ t
trong luậ t lao độ ng phả i là nhữ ng thiệt hạ i trự c tiếp, tứ c là nhữ ng thiệt hạ i thự c tế
xả y ra. Nó thể hiện ở sự giả m bớ t về số lượ ng hoặ c giá trị củ a tà i sản. Nhữ ng lợ i
nhuậ n bị bỏ lỡ hoặ c đá ng lẽ có thể có đượ c sẽ khô ng đượ c coi là thiệt hạ i theo că n cứ
nà y để á p dụ ng trá ch nhiệm vậ t chấ t đố i vớ i ngườ i lao độ ng. Đâ y cũ ng là điều dễ lí
giả i bở i ở đâ y ngườ i lao độ ng bồ i thườ ng thiệt hạ i về tà i sả n cho ngườ i sử dụ ng lao
độ ng nên phả i că n cứ và o mứ c thiệt hạ i thự c tế củ a tà i sả n. Hơn nữ a, cá c cô ng việc,
nghĩa vụ mà ngườ i lao độ ng thự c hiện thườ ng gắ n liền vớ i tà i sả n củ a ngườ i sử dụ ng
lao độ ng nên việc gâ y thiệt hạ i về tà i sả n trong quá trình lao độ ng là điều khó trá nh
khỏ i. Bở i vậ y, chỉ có thể buộ c ngườ i lao độ ng bồ i thườ ng nhữ ng thiệt hạ i trự c tiếp về
tà i sản, khô ng thể buộ c họ phả i bồ i thườ ng cả nhữ ng thiệt hạ i giá n tiếp.
- Trên thự c tế, về mặ t hình thứ c, tà i sả n bị thiệt hạ i có thể dướ i dạ ng tà i sả n bị hư
hỏ ng, bị mấ t má t hoặ c tiêu hao vậ t tư vượ t quá định mứ c cho phép. Vì vậ y, khi xá c
định că n cứ nà y, ngườ i sử dụ ng lao độ ng cầ n phả i xá c định mộ t cá ch cụ thể tà i sả n bị
thiệt hạ i là tà i sả n gì, hình thứ c thiệt hạ i ra sao, giá trị thiệt hạ i là bao nhiêu để là m
că n cứ á p dụ ng trá ch nhiệm đố i vớ i ngườ i lao độ ng.
- Mặ t khá c, để á p dụ ng trá ch nhiệm vậ t chấ t đố i vớ i ngườ i lao độ ng, ngườ i sử dụ ng
lao độ ng cũ ng phả i chứ ng minh đượ c mố i quan hệ nhâ n quả giữ a hà nh vi vi phạ m và
thiệt hạ i xả y ra. Hà nh vi vi phạ m kỉ luậ t lao độ ng là nguyên nhâ n dẫ n đến thiệt hạ i
xả y ra và thiệt hạ i xả y ra là kết quả tấ t yếu củ a hà nh vi vi phạ m kỉ luậ t. Nếu khô ng có
mố i quan hệ nhâ n quả này thì dù có đủ hai că n cứ là hà nh vi vi phạ m kỉ luậ t và thiệt
hạ i xả y ra, ngườ i lao độ ng cũ ng sẽ khô ng phả i chịu trá ch nhiệm vậ t chấ t.
- Lỗ i cũ ng là mộ t trong cá c că n cứ để á p dụ ng trá ch nhiệm vậ t chấ t đố i vớ i ngườ i lao
độ ng. Lỗ i trong trá ch nhiệm vậ t chấ t đượ c hiểu là thá i độ tâ m lí củ a ngườ i có hà nh vi
vi phạ m kỉ luậ t gâ y thiệt hạ i về tà i sả n cho ngườ i sử dụ ng lao độ ng. Ngườ i lao độ ng
chỉ phả i bồ i thườ ng trong trườ ng hợ p họ có lỗ i trong việc gâ y thiệt hạ i về tà i sả n cho
ngườ i sử dụ ng lao độ ng. Trườ ng hợ p ngườ i lao độ ng khô ng có lỗ i thì dù có đủ ba că n
cứ trên, ngườ i lao độ ng cũ ng khô ng phả i bồ i thườ ng thiệt hạ i cho ngườ i sử dụ ng lao
độ ng như trườ ng hợ p bấ t khả khá ng, sự cố khá ch quan, bã o lụ t... Bố n că n cứ nêu
trên là nhữ ng điều kiện bắ t buộ c phả i chứ ng minh khi ngườ i sử dụ ng lao độ ng á p
dụ ng trá ch nhiệm vậ t chấ t đố i vớ i ngườ i lao độ ng.
- Ngoà i ra trên thự c tế, ngườ i sử dụ ng lao độ ng cũ ng cầ n phả i xem xét đến cá c yếu tố
khá c như khả nă ng, kinh nghiệm là m việc, hoà n cả nh gia đình, tà i sả n, ý thứ c thá i độ
củ a ngườ i lao độ ng trướ c, trong và sau khi vi phạ m cũ ng như quá trình là m việc củ a
họ .

* So sánh căn cứ xử lý KLLĐ với căn cứ xử lý TNVC

Căn cứ xử lý KLLĐ Căn cứ xử lý TNVC
- Có hành vi vi phạ m kỷ luậ t lao độ ng + Có hành vi vi phạ m kỉ luậ t.

- Có lỗ i + Có lỗ i củ a ngườ i vi phạ m.

+ Có thiệt hạ i về tà i sả n cho ngườ i sử

dụ ng lao độ ng.

+ Có quan hệ nhâ n quả giữ a hà nh vi vi

phạ m và thiệt hạ i xả y ra.
16. Nêu mức và phương thức bồi thường TNVC trong LLĐ.

*Mức bồi thường TNVC trong LLĐ

Về nguyên tắ c, mứ c bồ i thườ ng vậ t chấ t đượ c xem xét, quyết định trên cơ sở (i) lỗ i,
(ii) mứ c độ thiệt hạ i thự c tế và (ii) hoà n cả nh thự c tế gia đình, nhâ n thâ n và tà i sả n
củ a NLĐ. Phá p luậ t cò n có nhữ ng quy định cụ thể về mứ c bồ i thườ ng trá ch nhiệm
vậ t chấ t tù y thuộ c và o hình thứ c thiệt hạ i. Trườ ng hợ p NLĐ là m hư hỏ ng dụ ng cụ ,
thiết bị hoặ c có hà nh vi khá c gâ y thiệt hạ i cho tà i sả n củ a doanh nghiệp thì phả i bồ i
thườ ng theo quy định củ a phá p luậ t. Thế nhưng, nếu thiệt hạ i gâ y ra khô ngnghiêm
trọ ng do sơ suấ t vớ i giá trị khô ng quá mườ i thá ng lương tố i thiểu vù ng, thì NLĐ chỉ
phả i bồ i thườ ng nhiều nhấ t ba thá ng lương. Phá p luậ t khô ng định nghĩa như thế nà o
là sơ suấ t song theo nghĩa thô ng thườ ng, sơ suấ t là trườ ng hợ p vô ý do cầ u thủ Theo
Từ điển tiếng Việt, sơ suấ t đượ c hiểu là “khô ng cẩ n thậ n, khô ng chú ý đú ng mứ c để
có sai só t".
Nếu NLĐ là m mấ t dụ ng cụ , thiết bị, là m mấ t cá c tà i sản khá c do doanh nghiệp giao
hoặ c tiêu hao vậ t tư quá định mứ c cho phép thì tù y trườ ng hợ p phả i bồ i thườ ng
thiệt hạ i mộ t phầ n hay toà n bộ theo thờ i giá thị trườ ng. Trườ ng hợ p có hợ p đồ ng
trá ch nhiệm, mứ c bồ i thườ ng sẽ đượ c xá c định theo thỏ a thuậ n giữ a cá c bên trong
hợ p đồ ng trá ch nhiệm. Tuy nhiên, NLĐ sẽ khô ng phả i bồ i thườ ng nếu thiệt hạ i gâ y ra
trong trườ ng hợ p thiên tai, hoả hoạ n, địch họ a, dịch bệnh, thả m họ a, sự kiện xảy ra
khá ch quan khô ng thể lườ ng trướ c đượ c và khô ng thể khắ c phụ c đượ c mặ c dù đã á p
dụ ng mọ i biện phá p cầ n thiết và khả nă ng cho phép.

*Phương thức bồi thường TNVC trong LLĐ

Về nguyên tắ c, phương thứ c bồ i thườ ng vậ t chấ t do NSDLĐ quy định trong nộ i quy
lao độ ng. Riêng trườ ng hợ p NLĐ là m hư hỏ ng dụ ng cụ , thiết bị hoặ c có hà nh vi khá c
gâ y thiệt hạ i cho tà i sả n củ a doanh nghiệp mà thiệt hạ i khô ng nghiêm trọ ng do sơ
suấ t, thì phương thứ c bồ i thườ ng khấ u trừ dầ n và o lương theo quy định tạ i khoản 3
Điều 102 BLLĐ năm 2019:
"3. Mứ c khấ u trừ tiền lương hằng thá ng khô ng đượ c quá 30% tiền lương thự c trả
hằ ng thá ng củ a ngườ i lao độ ng sau khi trích nộ p cá c khoả n bả o hiểm xã hộ i bắ t buộ c,
bả o hiểm y tế, bả o hiểm thấ t nghiệp, thuế thu nhậ p cá nhâ n."

17.Phân tích và đánh giá tính hợp lý của các quy định về trách nhiệm vật chất.

Theo Điều 129 BLLĐ 2019 quy định về Bồi thường thiệt hại
"1. Người lao động làm hư hỏng dụng cụ, thiết bị hoặc có hành vi khác gây thiệt hại
tài sản của người sử dụng lao động thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật
hoặc nội quy lao động của người sử dụng lao động.
Trường hợp người lao động gây thiệt hại không nghiêm trọng do sơ suất với giá trị
không quá 10 tháng lương tối thiểu vùng do Chính phủ công bố được áp dụng tại nơi
người lao động làm việc thì người lao động phải bồi thường nhiều nhất là 03 tháng
tiền lương và bị khấu trừ hằng tháng vào lương theo quy định tại khoản 3 Điều 102
của Bộ luật này.
2. Người lao động làm mất dụng cụ, thiết bị, tài sản của người sử dụng lao động hoặc
tài sản khác do người sử dụng lao động giao hoặc tiêu hao vật tư quá định mức cho
phép thì phải bồi thường thiệt hại một phần hoặc toàn bộ theo thời giá thị trường
hoặc nội quy lao động; trường hợp có hợp đồng trách nhiệm thì phải bồi thường theo
hợp đồng trách nhiệm; trường hợp do thiên tai, hỏa hoạn, địch họa, dịch bệnh nguy
hiểm, thảm họa, sự kiện xảy ra khách quan không thể lường trước được và không thể
khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép thì
không phải bồi thường."

Điều 130 BLLĐ 2019 quy định về Xử lý bồi thường thiệt hại
"1. Việc xem xét, quyết định mức bồi thường thiệt hại phải căn cứ vào lỗi, mức độ thiệt
hại thực tế và hoàn cảnh thực tế gia đình, nhân thân và tài sản của người lao động.
2. Chính phủ quy định trình tự, thủ tục, thời hiệu xử lý việc bồi thường thiệt hại."

Điều 132 BLLĐ 2019 quy định về Khiếu nại về kỷ luật lao động, trách nhiệm
vật chất
"Người bị xử lý kỷ luật lao động, bị tạm đình chỉ công việc hoặc phải bồi thường theo
chế độ trách nhiệm vật chất nếu thấy không thoả đáng có quyền khiếu nại với người
sử dụng lao động, với cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật hoặc yêu
cầu giải quyết tranh chấp lao động theo trình tự do pháp luật quy định."
=> Cá c quy định về về trá ch nhiệm vậ t chấ t củ a Bộ luậ t nà y vừ a tă ng cườ ng tinh thầ n
trá ch nhiệm củ a ngườ i lao độ ng, vừ a bả o vệ đượ c chỗ là m việc củ a ngườ i lao độ ng.
Đố i vớ i ngườ i sử dụ ng lao độ ng cũ ng bù đắ p đượ c mộ t phầ n thiệt hạ i và giữ đượ c
quan hệ sử dụ ng lao độ ng ổ n định. Trườ ng hợ p khô ng phả i do sơ suấ t, thiệt hạ i
nghiêm trọ ng thì việc bồ i thườ ng đã theo trá ch nhiệm dâ n sự .

18.Khi ra quyết định yêu cầu người lao động bồi thường trách nhiệm vật chất,
người sử dụng lao động phải lưu ý những vấn đề gì? Việc yêu cầu bồi thường
trách nhiệm vật chất theo luật lao động có gì khác so với việc bồi thường trách
nhiệm vật chất theo luật dân sự? (cho ví dụ chứng minh)

*Vấn đề người sử dụng lao động phải lưu ý khi ra quyết định yêu cầu người
lao động bồi thường trách nhiệm vật chất
- Quyết định xử lý bồ i thườ ng thiệt hạ i phả i đượ c ban hành trong thờ i hạ n củ a thờ i
hiệu xử lý bồ i thườ ng thiệt hạ i. Quyết định xử lý bồ i thườ ng thiệt hạ i phả i nêu rõ
mứ c thiệt hạ i; nguyên nhâ n thiệt hạ i; mứ c bồ i thườ ng thiệt hạ i; thờ i hạ n, hình thứ c
bồ i thườ ng thiệt hạ i và đượ c gử i đến cá c thà nh phầ n phả i tham dự .