Reviewer in Filipino
pinakamatayog at pinakamarangal na uri ng
Mga Uri ng Tula
1. Tulang Liriko o Pandamdamin — Sa uring ito
itinatampok ng makata ang kanyang sariling
damdamin at maging ang kanyang pagbubulay-
bulay. Ito ang itinuturing na pinakamatandang
uri ng tulang sinusulat ng mga makata sa buong
daigdig. Ito rin ang dahilan kung bakit ngayon
malimit pumapasok sa ating isipan na ang liriko
ay alinman sa dalawa: tulang talagang
kakantahin o kaya'y tulang may katangiang
awit. May iba't ibang uri ng tulang liriko tulad ng
sumusunod:
a) Ang Awit (Dalitsuyo) - Awit tungkol sa pag-ibig
na kalimitang ginagamit sa pagpapahayag ng
pag-ibig ng mga binata sa sinusuyo nilang
dalaga.
b) Ang Pastoral (Dalitbukid) — Ang tunay na
layunin nito ay maglarawan ng tunay na buhay
sa bukid.
c) Ang Oda (Dalitpuri)— Ito ay isang uri ng
tulang lirikong may kaisipan at estilong higit na
dakila at marangal na papuri sa isang tao. Wala
itong tiyak na bilang ng pantig o kaya'y tiyak na
bilang ng mga taludtod sa isang taludturan.
d) Ang Dalit (Dalitsamba) — Ito ay isang maikling
awit na pumupuri sa Diyos. Kalimitan itong
wawaluhing pantig na may dalawa, tatlo, o
kaya'y apat na taludturang may apat na
taludtod bawat isa.
e) Ang Soneto (Dalitwari) — Ito ay tulang may
labing-apat na taludtod. Karaniwang ang unang
walong taludtod av nagpapahayag ng isang
pangyayaring nagwawakas sa isang malubhang
suliranin o sa pagtataka sa malalim na
kahulugan ng buhay at kalikasan
f) Ang Elehiya (Dalitlumbay) — Ang tulang ito
ay may dalawang katangiang pagkakakilanlan.
Una, ito ay isang tula ng pananangis, lalo na sa
pag-alala sa isang yumao; ikalawa, ang himig
nito ay matimpi at mapagmuni-muni. Batay sa
uri ng paksa ang elehiya ay higit na personal sa
pagpapahayag ng damdamin kaysa sa ibang
estilo ng panulaan.
2. Tulang Pasalaysay — Ang tulang ito ay
naglalahad ng mga tagpo o pangyayari sa
pamamagitan ng mga taludtod. Ito ay may
apat na uri:
a) Ang Epiko (Tulabunyi) — Ito ang
mga tulang salaysay na ang mga pangyayari at
kawilihan ay napipisan sa pagbubunyi sa isang
bayani sa isang alamat o kasaysayang naging
matagumpay sa mga panganib at kagipitan.
Ang pinakamahalaga rito ay ang
pagtatagumpay laban sa mga suliraning
kinaharap ng pangunahing tauhan.
Katangian ng Epiko
 Paggamit ng mga bansag sa pagkilala sa
tiyak na tao
 Mga inuulit na salita o parirala
 Mala-talata na paghahati o dibisyon sa mga
serye ng kanta
 Kasaganaan ng mga imahe at metapora na
makukuha sa pang araw-araw na buhay at
kalikasan
 Kadalasang umiikot sa bayani, kasama ang
kanyang mga sagupaan sa mga
mahihiwagang nilalang, anting-anting, at
ang kanyang paghahanap sa kanyang
minamahal o magulang; ito rin ay maaaring
tungkol sa panliligaw o pag-aasawa.
b) Metrical Romance (Tulasinta) — Ito ay tulang
pasalaysay na mahirap makilala ang kaibahan
sa epiko. Ito ay dinala sa ating bansa ng mga
Espanyol. Ito'y tula ng kasaysayang walang
gaanong banghay at binubuo ng mga
kabanatang tumutukoy sa mga
pakikipagsapalarang puno ng mga hiwaga at
kababalaghan.
c) Rhymed or Metrical Tale (Tulakanta) —
Kapag ang tulang salaysay ay naging payak ito
ay tinatawag na tulakanta. Ang pangunahing
tauhan nito ay pangkaraniwang nilalang
lamang. Gayundin, ang mga pangyayari sa
tulakanta ay sadyang maaaring mangyari sa
tunay na buhay.
a) Ballad (Tulagunam) Ito'y isang awit na
isinasaliw sa sayaw subalit nang lumao'y
nakilala ito bilang isang tulang
kasaysayang nasusulat sa mga taludtod na
wawaluhin o aaniming pantig at sa isang
paraang payak at tapatan.
3. Tulang Dula - Ito ay mga tulang isinasadula sa
mga entablado o iba pang tanghalan. Narito
ang mga uri ng tulang ito:
a) Tulang Dulang Mag-isang Salaysay
(Dramatic Monologue) — Isang tao
lamang ang nagsasalita mula sa simula
hanggang sa katapusan ng dula at hindi
 lamang para sa kanyang sarili kundi
gayundin para sa mga kalagayan at himig
at sa lahat ng mga natutukoy sa tula.
b) Tulang Dulang Liriko-Dramatiko Taglay
nito ang kawilihan sa mga kalagayan, kilos,
at damdaming ipinahahayag sa
pamamagitan ng mga salita ng taong
kinauukulan. Ang tulang dramatiko-liriko ay
nagbibigay naman ng tuon na mailantad
ang mga damdaming nakapaloob sa mga
pangyayari..
c) Tulang Dulang Katatawanan (Dramatic
Comedy)—Ito ay nasusulat sa
pamamaraan at paksang-diwang kapwa
katawa-tawa; may mga tauhang ang papel
na ginagampanan ay nakalilibang at
nagtataglay ito ng isang masayang
pagtatapos.
d) Tulang Dulang Kalunos –lunos
(Dramatic Tragedy in poetry) - Hari ng Balagtasan.
Tumatalakay ito sa pakikipagtunggali at
pagkasawi ng isang pangunahing tauhan
laban sa isang lakas na higit na
makapangyarihan tulad ng tadhana.
e) Tulang Dulang Madamdamin
(Melodrama in Poetry)- ito ay isang anyo
ng dulang patula na naglalarawan ng galaw
na lubhang madamdamin at nagtataglay ng
nakasisindak na pangyayaring higit sa
karaniwang mga karanasan ng isang
normal na tao.
f) Tulang Dulang Katawa-tawang-Kalunos-
lunos (Dramatic Tragi-comedy in Poetry)
— Ito ay naglalarawan ng isang
kalagayang, katawa-tawa at kalunos-lunos.
g) Tulang Dulang Parsa (Farce M Poetry)—
Ito ay isa pa ring anyo ng tulang dula na
ang itinatanghal ay mga pangyayaring
lubhang katuwa-tuwa. Ang balangkas nito
ay higit na katawa-tawa kaysa makatwiran.
h) Tulang Patnigan (Justice Poetry)- ito ang
tulang sagutan na itinatanghal ng
magkakatunggaling makata ngunit hindi sa
paraang padula. Ito ay paligsahan ng mga
katwiran at tagisan ng mga talino at tulain.
a. Karagatan— isang palipahan sa tula
na kalimitang nilalaro sa mga luksang
lamayan o pagtitipong parangal sa
isang yumao na bago pa man
dumating ang mga Espanyol ay
ginagawa na ng ating mga ninuno.
Sinasabing ito ay higit na mainam
kaysa sa duplo sapagkat ito ay nag-
aangkin ng malulundong talinghaga at
malalalim na palaisipan.
b. Duplo— Ito ay pagtatalo rin na
ginagarnitan ng tula at kahusayan sa
pagbigkas. Ang mga katwirang
ginagamit dito ay karaniwang hango sa
mga salawikain, kawikaan. at
kasabihan. Pinasisimulan ang
paligsahang ito sa pamamagitan ng
pag-usal ng isang "Ama Namin," isang
Aba Ginoong Maria, at isang
Rekyemetermum para sa kaluluwa ng
yumaong pinararangalan.
c. Balagtasan —Sa isang pulong na
dinaluhan ng mga makata sa Instituto
de Mujeres sumilang ang uring ito ng
panulaang Tagalog. Si Jose Corazon
de Jesus ang kinilalang unang naging
d. Batutian - Ang malaking kaibahan nito
sa balagtasan ay ang pagkamapang-
uroy nito. Ang pangunahing layunin
nito ay makapagbigay-aliw sa mga
nakikinig o bumabasa sa pamamagitan
ng katawa-tawa ngunit malatotoong
mga kayabangan, panunudyo, at
palaisipan.
Apat na Konteksto sa Pagbabasa ng mga
Akdang Pampanitikan
Ang konteksto ay buod o nilalaman ng isang
pangungusap o ideya na nais ibahagi sa ibat ibang
paraan ng pangungusap o akda o ideya upang
ipabatid ang tunay na nilalaman nito sa isang
malawak na pamamaraan.
Konteksto ng Awtor - tumutukoy sa kasaysayan
ng awtor at ng kaniyang panahon
Gabay na tanong sa konteksto ng Awtor
 Anu-ano ang mga datos tungkol sa buhay,
pagpapahalaga, kasarian, lahi, uri ng awtor?
 Ano ang mga paniniwalang laganap sa kultura sa
panahong nabuhay ang awtor? Naimpluwensyahan
ba o hinamon ito ng awtor?
 Anu-ano ang mga panlipuna, pampulitika at pang-
ekonomiyang isu o pangyayari sa panahong ito?
Konteksto ng Teksto - tumutukoy sa kasaysayan
ng pagkakabuo ng akda.
Gabay na tanong sa konteksto ng Teksto
 Ano ang kasaysayan ng pagkakalathala ng akda?
Halimbawa: may iba’t ibang bersyon ba ito? Salin
lang ba; bahagi ba ito ng isang serye o ng isang mas
malawak na akda? Orihinal ba ito?
 Anu-ano ang mga pinagmulan (sources) ng teksto?
 May relasyon ba ang teksto sa iba pang teksto?
Umaalingawngaw ba rito ang wika o ang mga idea
ng ibang teksto?
 Ano ang kasaysayan ng pagtatanghal o paglaganap,
at sino ang madla o mambabasa ng akda.
Konteksto ng Mambabasa - tumutukoy sa
karanasan ng mambabasa sa proseso ng
pagbabasa.
Gabay na tanong sa konteksto ng Mambabasa
 Ano ang sariling reaksyion matapos basahin ang
teksto?
 Ano ang pinagmumulan ng mang pagbabasa ga
rekasyon matapos mabasa ang teksto?
 Paano nakaapekto ang pagbabasa mo ng teksto sa
iyong mga sariling pagpapahalaga at paniniwala?
 Paano ka naapektuhan ng mga politikal at
ekonomikong isyu ng iyong panahon sa iyong
pagbabasa?
Konteksto ng Wikang pampanitikan - tumutukoy
sa katangian ng akda
Gabay na tanong sa konteksto ng Wikang
Pampanitikan
 Anong kumbensyong pampanitikan ang sinusunod
ng teksto at paano ito makikilala ng mambabasa?
 Paano nakaaapekto sa pagabasa ang iba’t ibang
linggwistikong katangian ng teksto?
 Paano matatalakay ang tanong na “Paano
gumagana o nagkakabisa ang teksto batay sa
ginamit na wika nito?
Antas ng Wika
Formal - salitang istandard, kinikilala, tinatanggap
at ginagamit ng maraming nakapag-aral ng wika
• Pambansa – wikang ginagamit ng pamahalaan
at itinuturo sa paaralan
• Pampanitikan – salitang matatayog, malalalim,
mabibigat, makukulay na ginagamit ng mga
manunulat at dalubwika
Imformal - karaniwan at palasak na ginagamit sa
mga araw-araw na pakikipag-usap
 Lalawiganin – dayalekto ng isang tiyak na pook
 Balbal – salitang kanto, lansangan, teen –age
lingo
• Kolokyal – pang-araw-araw na salita ngunit may
pagpapaikli ng salita.
Apat na paraan ng pagbabanghay ng tula
Paghuhulo – ang tawag sa pagkuha ng mga
damdamin ng sumulat bilang pasimula ng kanyang
pagsulat ng isang tula.
Paghahalaw – pinagkunan o naging dahilan ng
damdamin ng sumulat ng tula.
Paglilipon – pagtitipon ng mga damdamin sa
bawat saknong ng tula.
Paglalarawan – kinakailangan ay makatotohanan
at dapat higit na makatotohanan kaysa lantay o
payak na katotohanan.
Mga Patalinghagang Pagpapahayag o Tayutay
1. Pagtutulad (Simile) - Naghahambing sa
dalawang magkaibang tao, bagay at
pangyayari. Ang pagpapahayag na ito’y
ginagamitan ng mga pariralang katulad ng,
tulad ng, kapara ng, para ng, kagaya ng at
gaya ng.
Halimbawa: Ang puso mo ay gaya ng bato.
2. Pagwawangis (Metapora) - Naghahambing din
ito ng pagtutulad ngunit tiyakan ang
paghahambing at hindi na gumagamit ng mga
pariralang katulad ng, tulad ng, kapara ng, para
ng, kagaya ng at gaya ng.
Halimbawa: Si Eugene ay isang iboong
humanap ng kalayaan
3. Pagbibigay – katauhan (Personipikasyon) -
Ito’y pagsasalin ng talino at katangian ng tao sa
mga karaniwang bagay.
Halimbawa: Ang buwan ay nahiya at nagtago sa
ulap
4. Pagmamalabis (Hyperbole o Eksherasyon) -
Lubhang pinalalabis o pinakukulang ang tunay
na kalagayan ng tao, bagay at pangyayari.
Halimbawa: Nabiyak ang kanyang dibdib sa tindi
ng dalamhati
5. Pagpapalit-saklaw (Sinekdoke) - Pagbanggit
sa bahagi bilang pagtukoy sa kabuuan at
maaari namang isang tao ang kumakatawan sa
isang pangkat.
Halimbawa: Sampung kamay ang nagtutulong
sa pagaarao
6. Pagpapalit – tawag (Metonomiya) -
Nagpapalit ng katawagan o pangalan sa bagay
na tinutukoy ng uring ito ng pagpapahayag.
Halimbawa: Si haring Garen ang nagmana ng
korona (Palakpak – Papuri)
7. Paglilipat –wika (transferred Epithets) - Sa
uring ito’y inililipat sa mga bagay ang mga
pang-uring ginagamit lamang sa mga tao.
Halimbawa: Ang matalinong pluma ni Rizal ang
nagbigay sa atin ng Kalayaan
8. Pag-uyam – (Irony) Ginagamitan ito ng mga
salitang nangungutya sa tao o bagay sa
pamamagitan ng mga salitang tila kapuri – puri
ngunit ang tunay na kahulugan ay nauunawaan
ayon sa paraan ng pagsasalita ng isang tao.
Halimbawa: Kay kinis ng mukha mong butas-
butas sa kapipisil mo ng mga taghiyawat.
9. Pagtawag (Apostrophe) - Kahawig ito ng
pagbibigay – katauhan. Dito’y ginagawa ang
pakikipag-usap sa karaniwang bagay na tila ba
nakikipag-usap sa isang buhay na tao.
Halimbawa: Pag-asa, halika rito at ako’y nalilito
na sa mga problema
10. Paghihimig (Onomatopeya) - Nagpapahiwatig
ng kahulugan sa pamamagitan ng tunog o
himig ng mga salita.
Halimbawa: Dumadagundong ang malakas na
kulog na sinundan ng pagguhit ng matatalim na
kidlat
11. Pag-uulit (aliterasyon) – ang uring ito ay
gumagamit ng magkatulad na titik o pantig na
katinig.
Halimbawa:
- Napalayo siya at Naligalig sa Nagawa
Niyang Napakabilis sa pagpapasyang
Nakalikha ng pagkabalisa sa pusong
umiibig
12. Asonansya – gumagamit ng magkakatulad na
titik o pantig na patinig sa simula ng salita.
TEORYANG ROMANTISISMO
- Higit nitong pinagtutuunan ng pansin ang
damdamin sa halip na pag-iisip
- Ayon sa teoryang ito, ang daigdig o ang
mundo ay ideyal, mabuti at maganda sa
kabila ng mga kasamaang nagaganap sa
paligid
- Hindi naglalayon na isangkot ang tao sa
mga gawaing magtutulak sa kanya upang
tuklasin ang mga problema sa paligid.
- Malakas din na salik ang kalikasan
- May pambihirang sensibilidad ang mga
manunulat - at ang akda ay bunga ng nag-
uumapaw na makapangyarihan na
damdamin
- Malabo
- Masalimuot
- Puno ng kalabisan o Eksaherasyon
- Orihinal
- Walang hangganan
- Magkasama ang sining at ang kalikasan
TEORYANG IMAHISMO
- Hindi mahalaga kung may aral at
pagpapahalagang panlipunan ang tula at
iba pang akda
- Ang makata ay lumikha dahil sa halagang
katutubo sa paglikha at hindi para sa
anuman
- Malaya ang pagpili sa paksang tatalakayin
- Iniiwasan ang pagkakalat o kalabuan sa
pamaamgitan ng sinadyang konsentrasyon
- Paggamit ng bagong ritmo
- Paggamit ng karaniwan at eksaktong salita
- Obhektibong presentasyon ng isang imahe
- Paggamit ng nakagawiang ekspresyon
Panibagong Perspektibo sa Romantisismo
3 Salik sa pagpapanibagong perspektibo ng
Romantisismo
1. Organiko – Naaapektuhan ng isang salik
ang iba pang salik kaya nagiging
interdependent. May pagsasaayos na tulad
sa kasalimuotan ng mga buhay na nilalang.
2. Kolektibo – nabubuo sa pamamagitan ng
koleksiyon. Binubuo ng pinagsama-samang
bagay upang maging isang buo. Hinggil sa
pinag-isang katangian ng isang pangkat
3. Indibidwalismo – ugali o prinsipyo na
nagtataguyod sa kakayahan, karapatan o
kalayaan ng indibidwal
Iba pang perspektiba ukol sa pagkapositibo
ng romantisismo
1. Inobatibong Pag-iisip - hindi
kumbensyunal (hindi tradisyunal o salungat
sa dating Sistema)
2. Rebolusyunaryong pagtingin - subersibo,
radikal at anumang pundamental na
pagbabago ng mga kalagayan o kondisyon
TEORYANG MODERNISMO
1. Ang Balagtasismo ay isinasantabi at ang
tulang may kumbinasyong sukat at tugma
ay napapalitan ng malayang taludturan
2. Ang istruktura ay sinusunod sa kayarian ng
tulang Amerikano.
3. Ang mga paksa sa modernong tula ay
kalimitang tungkol sa tao at
pakikipagsapalaran nito sa lipunan
BALAGTASISMO – ay isang pwersang mas
maagang nabuo at nakapangibabaw. Mas
nakaugnay sa tradisyunal na anyo’t institusyon,
napangalagaan nito ang dominanteng katayuan
sa loob ng panulaang Pilipino hanggang sa
maraming taon.
Konserbatibo ang saligang ideolohikal ng
Balagtasismo. Ito ang pangunahing batayan ng
makabansa at kontra Amerikanong patakaran
nito. Sa nakikitang paglaganap ng
kapangyarihan ng Amerikano, ipinanunukala
nito ang pagsasarili – pulitika, kabuhayan,
kultura at ang pagtitiwala sa katutubo’t sariling
kakayahan.
Mga Aspeto ng Tunggaliang Balagtasismo
Versus Modernismo
Bilang paraan ng pagtanaw sa daigdig -
salungat sa mas bukas-ang-loob na pagharap
at pagtangkilik sa impluwensyang banyaga ng
balagtasismo.
Simulaing pang-estetika - Teorya at
paglalarawan ng emosyonal at intelektwal na
tugon sa kagandahan
*ESTETIKA – sangay ng pilosopiya na nagbubuo
ng simulain at pamantayan ng kagandahan sa
sining at kalikasan.
Paraan ng paggamit ng wika - Ang kaso ng
tugma’t sukat laban sa malayang taludturan ang
isang pinakaigting na dahilan ng salungatang
Balagtasismo at Modernismo
Pagpapahalagang ibinibigay ng musika
- Moral
- Espirituwal
- Pilosopiya
- Kultural
- Etika
- Panlipunan
Impluwensya ng musika
- Emosyonal
- Kultural
- Panlipunan
Kahulugan ng Pagsasalingwika
Ayon kay E. Nida, 1959/1966 “Ang pagsasaling-
wika ay muling paglalahad sa pinagsalinang wika
ng pinakamalapit na natural na katumbas ng
orihinal ang mensaheng isinasaad ng wika, una;y
batay sa kahulugan, at ikalawa’y batay sa istilo.”
Ayon kay C. Rabin , 1958: “Ang pagsasaling-wika
ay isang proseso kung saan ang isang pahayag,
pasalita man o pasulat, ay nagaganap sa isang
wika at ipinapalagay na may katulad ding
kahulugan sa isang dati nang umiiral na pahayag
sa ibang wika.”
Sa madaling salita, ang pagsasalin ng wika ay ang
pagsasalin o paglilipat sa pinakamalapit na
katumbas nito sa lokal na wika ng ibang lugar.
Narito ang mga katangiang dapat taglayin ng
isang tagapagsaling-wika.
a. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang
kasangkot sa pagsasalin
b. Sapat na kaalaman sa paksang isasalin
c. Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang
bansang kaugnay sa pagsasalin
d. Sapat na kalaman sa gramatika ng
dalawang wikang kaugnay sa pagsasalin.

Mga Nagsasalungatang Paraan sa Pagsasaling-
wika
a. Salita laban sa Diwa; May mga
pagkakataon na ang isang kaisipan o ideya
sa isang wika ay hindi maipahayag nang
maayos sa ibang wika.
b. “Himig-orihinal” laban sa “Himig-salin”:
Kapag naman idyomatiko ang salin,
nagiging himigorihinal na rin ito sapagkat
hindi na halos napapansin ng mambabasa
na ang kanyang binabasa ay una palang
isinulat sa ibang wika.
c. Estilo ng Awtor laban sa Estilo ng
Tagapagsalin: Bagamat may mga
manunulat na sa biglang tingin ay waring
magkatulad sa estilo, sa katotohanan ay
may pagkakaiba ang mga ito kahit paano.
d. Panahon ng Awtor laban sa Panahon ng
Tagapagsalin: Nagkakaroon lamang ng
problema sa panahon kapag mga akdang
klasiko na ang isinasalin.
e. “Maaaring Baguhin” laban sa “Hindi
Maaaring Baguhin”: Ayon sa isang kilalang
manunulat, di dapat bawasan, dagdagan o
palitan ng tagapagsalin ang anumang ideya
sa kanyang isinasalin sapagkat ang gayon
ay hindi magiging makatarungan sa awtor.
f. “Tula-sa-Tula” laban sa “Tula-sa-Prosa”:
Sila’y naniniwala na upang maging
makatarungan sa makatang awtor, ang
kanyang tula ay kailangang isalin ng isang
makata rin, at sa paraang patula rin.
Ilang Simulain sa Pagsasalin sa Filipino Mula sa
Ingles
a. Bawat wika ay nakaugat sa kultura ng mga
taong likas na gumagamit nito. Ang wikang
Ingles ay kasangkapan ng mga Amerikano
sa pagpapahayag at ang Filipino naman ay
sa Pilipinas.
b. Bawat wika ay may kanya-kanyang
natatanging kakanyahan. Bawat wika ay
may sariling paraan ng pagbubuo ng mga
salita; pagsusunud-sunod ng mga salita
upang mabuo ang parirala o kaya’y
pangungusap.
c. Ang isang salin, upang maituring na
mabuting salin, ay kailangang tanggapin ng
pinag-uukulang pangkat na gagamit nito.
d. Bigyan ng pagpapahalaga ang uri ng
Filipino na kasalukuyang sinasalita ng
bayan.
e. Ang mga daglat at akronim, gayundin ang
mga pormula, na masasabing establisado o
unibersal na ang gamit ay hindi na
kailangang baguhin pa upang umayon sa
baybay ng katumbas sa Filipino.
f. Kung may pagkakataon na higit sa isa ang
matatanggap na panumbas sa isang salita
ng isinasaling teksto, gamitin ang alinman
sa mga ito at pagkatapos ay ilagay sa
talababa (footnotes) ang iba bilang mga
kahulugan.
g. Sa pagsasalin ay laging isaisip ang
pagtitipid sa mga salita.
h. Nagkakaroon lamang ng tiyak na kahulugan
ang isang salita kapag ito’y naging bahagi
ng pangungusap. Sa Ingles ay simuno +
panaguri, samantalang sa Filipino, ang
itinuturing na karaniwang ayos ng
pangungusap sa Filipino ay panaguri +
simuno.
i. May mga pagkakataon na ang mga
tahasang pahayag sa Ingles ay kailangang
gamitan ng eupemismo sa Filipino upang
hindi maging pangit sa pandinig.
j. Mahalaga ang diksyunaryo sa pagsasaling-
wika ngunit huwag kang paaalipin dito.
Naririto ang ilang tiyak na hakbang na maaari
mong maging gabay sa pagsasalingwika:
- Basahin muna ang buong akdang isasalin
upang makuha mo at maunawaan ang
kabuuang diwa nito.
- Isagawa na ang unang pagsasalin. Dapat
mong isipin na ang isasalin ay diwa at hindi
ang mga salita.
- Pagkatapos mong maisalin ang akda, itabi
mo muna ang orihinal. Basahin mo ang
salin.
- Muli mong basahin ang salin at alamin kung
may salita kang dapat palitan, pariralang
dapat na alisin o idagdag upang mabuo ang
hinihinging diwa o kaya naman ay mga
pangungusap na dapat baguhin ang
balangkas upang maging malinaw ang
kahulugan nito.
- Ipabasa mo nang malakas sa iba ang salin Mga dapat malaman ng isang nagtatanong
at obserbahan ang mga bahagi ng salin na sa oras ng tanungan o interpellation period
hindi mabasa nang maayos.
- Dapat siyang magtanong ng mga tanong na
- Rebisahin ang salin at saka muling ipabasa
nasasagot ng oo o hindi
nang malakas sa iba (hindi ang unang
- Huwang niyang payagang magtanong ang
bumasa) hanggang sa maging maayos
kalaban kung hindi siya ang nagtatanong
nang lahat ang dapat ayusin.
- Huwag niyang payagang gamitin ng
kalaban ang kanyang oras
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSASALIN - Dapat siyang magtanong tungkol lamang sa
paksang kanilang napagkasunduan
1. Suriin kung ang pangungusap ito ay Malaya
- Dapat ipaalam sa tagapangasiwa ng
o pormula.
pagtatalo kung ang isa sakanila ay lumabag
2. Huwag ipagwalang-bahala ang maraming
sa alintuntunin ng pagtatanong
kahulugan ng salita, mag-ingay kung may
madadagdag na salita o parirala dahil Mga dapat tandan sa pagtutuligsa
maaaring makapekto sa kahulugan ng
- Ilahad nang maayos ang mga mal isa
salita.
3. Suriin kung ang pangungusap ay katwrian ng kalaban
- Ipahayag ang walang katotohanang sinabi
idiyomatiko o kawikaan - katulad din ng
pormula na diwa ang isinasalin at hindi ng kalaban
salita. - Ipaliwanag ang kahinaan ng mga
4. Ang salin ay dapat pinakamalapit sa diwa, ebindensya ng kalaban
isipan o damdaming taglay ng orihinal. - Ipaalam na labas na sa paksa ng pagtatalo
5. Kunin ang pinakamalapit na kahulugan ng ang mga katwiran o katibayan ng kalaban
salita, parirala kung ang diwa ay maisasalin - Dapat na tapusin ang pagsasalita sa
nang literal. pagbubuklod ng sariling mga katwiran at
6. Isama ang pandiwa, pang-uri, pang-abay at katunayan tungkol sa panig ng kanyang
pangngalan sa pagsasalin bagaman ipinagtatanggol
maaaring mapalipat ng posisyon o
kinalagyan sa pangungusap.
7. Sundin ang kinaugaliang paraan ng
pagpapahayag sa wikang pinagsasalinan.
8. Sikaping maging maugnayin (consistent) o
isang salin lamang ang gamitin sa bawat
salitang tinatapatan. 9. Tiyaking ang salin
ay may natural na “tunog” o “daloy” o istilo
ng wikang pinagsasalinan
Debate o pakikipagtalo
- isang pormal na pakikipagtalong may
estruktura at sistemang sinusundan.
Isinasagawa ito ng dalawang grupo o
indibidwal na may magkaslungat na panig
tungkol sa isang partikular na paksa; ang
dalawang panig ay: Ang proposisyon o
sumasasang-ayon, at ang oposisyon o
sumasalungat.
Interpellation – Ang pagtatanong sa kabilang
panig.
Pagtuligsa – Ang pagsalungat sa posisyon ng
kabilang panig