Ang kwentong pinamagatang Asocena ay isang maikling kwento ni Antonio Enriquez, isang

Pilipinong kontemporaryong artista mula sa Mindanao. Ang Asocena ay matatagpuan sa lungsod

ng Zamboanga na nakasentro kay Chu, ang pangunahing tauhan, at ang mga taong nakapaligid sa
kanya. Nakatira si Chu kasama ang kanyang pamilya, at mayroon din silang dognamed na si Leal,
na gusto niyang makasama. Isang araw, pumunta si Leal at hinabol si unggoy sa maisan ngunit
hindi umuwi kina Chu at sa kanyang pamilya kinabukasan. Dahil dito, hinanap ni Chu ang kanyang
pinakamamahal na aso na wala siyang swerte kaya humingi siya ng tulong sa kanyang ama at
ipinagpalagay na si Tomas Dayrit, ang pinunong kumakain ng aso sa kanilang lugar, ang pumatay
kay Leal. Kahit na maingat, ang kanyang ama ay nakikipag-usap kay Tomas, ngunit pagkatapos ng
mainit na talakayan, ang ama ay umalis sa lugar upang maiwasan ang hidwaan na lumaki. Habang
pauwi si Ingo at nakipag-usap sa kanya tapos at nag karoon ng konting alitan sapagitan nilang
dalawa ayaw mang aminin ni tomas na siya ang pumatay sa asong si leal subalit malki ang kutob
ni Chu na si tomas ang salarin. Ngayon ay nagpatuloy sila nang hindi nag-uusap. Ang pagbabalik
ay tila mas matatagalan pa sila ng ama kaysa sa pag-akyat. Nais niyang makita ang sarili niyang
bahay ngayon. Pagkatapos ay narinig niyang sinabi ng bata, ang kanyang boses tila nanggaling sa
malayo, malambot, tahimik, at napa tanong sa ama bakit kinagat ni Leal si tomas. "Hindi ito
magbabago ng anuman," sabi ni Ingo. "Ang pakikipaglaban kay Tomas ay hindi magbabalik sa
buhay ni Leal." "Sana inaway mo siya, Papa," sabi ng kanyang anak. Ang magsasaka na si Ingo ay
naghahanap ng tamang salita na sasabihin sa kanyang anak, ngunit bago niya ito mahanap nakita
niya ang bahay nila sa paanan ng dalisdis. Binilisan niya ang kanyang mga hakbang, na para bang
hinahabol niya ang araw na mababa na sa langit. Pagdating nila sa bahay, takipsilim na, at
kaunting gas lumiwanag ang lampara sa bintana ng sala