Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 2

9F BA 809 32F F83DD98 895B BA5 53B A8F FF5

8 A 0
FB BA8 093 32F8 83D 989 95B A53 3BA 8FF F50 88A
A8 093 2F 3D 989 5B A5 BA 8F 50 88A 89
A8 093 2F 83D 989 5B A5 3BA 8F F50 88A 89 FBA
0 8 9 A 3 F 8 F
80 932 2F83 3D9 895 5BA 53B BA8 8FF5 508 8A8 89F BA8 809
93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 09 32
09 2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8 89 B 80 3 F8
3 9 A 2
93 2F8 83D 989 5BAA53 3BA 8FF F508 88A 89F FBAA809 932 F83 3D9

Q2
Q1

QB
2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 89
2F 83D 98 95B A5 3BA 8F F50 88A 89 FB A80 932 F8 3D9 89 5BA
9 5

56543
3 A 3
F8 83D9 989 5BAA53 BA 8FF F508 88A 89F FBA 809 932F F83 D98 895 BA 53B
3D 89 5B 5 BA 8F 50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 BA 53B A8

N.B.:
83 98 5 A 3B 8 F5 88 8 FB 8 93 F8 D 89 B 53 A F
D 9 B 53 A FF 0 A 9F A 0 2 3 9 5 A B 8 F5
D9 9895 5BAA53 BA8 8FF 508 88A 89F BA 809 932F F83DD98 895B BA5 53B A8F FF5 088

9
8
7
6
5
4
3
2
1
89 BA 53 BA FF 508 8A 89F BA 809 32 83 98 95 A 3B A8 F5 088 A8

10
5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 95 BA 53 A FF 08 A 9F
A5 3B 8F F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 BA 53 BA 8FF 50 8A 89F BA

union.
3B A8 F5 088 A8 9FB A8 093 2F 3D 989 5B 53 BA 8F 50 88A 89 BA 80
A8 FF 08 A8 9F A 09 2F 83D 98 5B A5 BA 8F F5 88 89 FB 8 93

engaged.

Act,1948.
FF 508 8A 9F BA 809 32F 83 98 95B A5 3B 8F F5 088 A8 FB A8 093 2F8
50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 A 3B A8 F5 08 A8 9F A 09 2F 3D
88 89 FB 8 93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 80 32 83 9

Gherao
A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 93 F8 D9 89

Lockout
9F A 09 32F 83D 98 95B A5 3B 8F F5 88 89 FB A8 93 2F8 3D 89 5BA
BA 80 32 83 9 95 A 3B A8 F5 08 A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5
80 932 F83 D9 895 BA 53B A8 FF5 08 8A8 9F A8 09 32F 83D 98 95B A5 3BA

Quality circle

Hunger strike
A
93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 09 32 83 9 95 A 3B 8
2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 89 BA 53 A FF
83 98 95 A 3B 8 F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 5B 53 BA 8F 50

Economic causes

Ambulance room
D9 95 BA 53 A8 FF 08 A 9F A 09 2F 3D 98 5B A5 B 8F F5 88

National tribunal
89 BA 53 BA FF 508 8A 89F BA 809 32 83 98 95 A 3B A8 F5 088 A8
5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 95 BA 53 A FF 08 A 9F

Write true or false (any 7)


Courts and Tribunals
Match the column (any 3)

A5 3B 8F F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 BA 53 BA 8FF 50 8A 89F BA

Technological factors
3B A8 F5 088 A8 9FB A8 093 2F 3D 989 5B 53 BA 8F 50 88A 89 BA 80
A8 FF 08 A8 9F A 09 2F 83D 98 5B A5 BA 8F F5 88 89 FB 8 93
FF 508 8A 9F BA 809 32F 83 98 95B A5 3B 8F F5 088 A8 FB A8 093 2F8

Registration of trade union


50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 A 3B A8 F5 08 A8 9F A 09 2F 3D
88 89 FB 8 93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 80 32 83 9
A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 93 F8 D9 89
9F A 09 32F 83D 98 95B A5 3B 8F F5 88 89 FB A8 93 2F8 3D 89 5BA
BA 80 32 83 9 95 A 3B A8 F5 08 A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5
1) All question are compulsory

a Who are the major stakeholders of IR?


80 932 F83 D9 895 BA 53B A8 FF5 08 8A8 9F A8 09 32F 83D 98 95B A5 3BA
93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 09 32 83 9 95 A 3B 8
2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 89 BA 53 A FF
Duration 2 ½ Hours

OR
83 98 95 A 3B 8 F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 5B 53 BA 8F 50

state can amend and frame the labour laws.


D9 95 BA 53 A8 FF 08 A 9F A 09 2F 3D 98 5B A5 B 8F F5 88
2) Figures to the right indicial makes.

and suggest their opinion to the management.

d State the issues and challenges of IR in India.


89 BA 53 BA FF 508 8A 89F BA 809 32 83 98 95 A 3B A8 F5 088 A8

j
i
f
e
c
a

h
g
d
b

5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 95 BA 53 A FF 08 A 9F

c Discus the need and significance of IR in India.


A5 3B 8F F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 BA 53 BA 8FF 50 8A 89F BA
3B A8 F5 088 A8 9FB A8 093 2F 3D 989 5B 53 BA 8F 50 88A 89 BA 80
A8 FF 08 A8 9F A 09 2F 83D 98 5B A5 BA 8F F5 88 89 FB 8 93

Page 1 of 2
7 Craft trade union is the simplest form of trade union.
FF 508 8A 9F BA 809 32F 83 98 95B A5 3B 8F F5 088 A8 FB A8 093 2F8
50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 A 3B A8 F5 08 A8 9F A 09 2F 3D
88 89 FB 8 93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 80 32 83 9
A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 93 F8 D9 89
Wages

88A89FBA80932F83D9895BA53BA8FF50
3 There should be no strike or lockout without prior notice.
9F A 09 32F 83D 98 95B A5 3B 8F F5 88 89 FB A8 93 2F8 3D 89 5BA
BA 80 32 83 9 95 A 3B A8 F5 08 A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5
80 932 F83 D9 895 BA 53B A8 FF5 08 8A8 9F A8 09 32F 83D 98 95B A5 3BA
93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 09 32 83 9 95 A 3B 8
management

2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 89 BA 53 A FF

5 Industrial tribunal has wider jurisdiction than National tribunal.

b What is Industrial Relation? What are the essentials of good IR?


83 98 95 A 3B 8 F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 5B 53 BA 8F 50
D9 95 BA 53 A8 FF 08 A 9F A 09 2F 3D 98 5B A5 B 8F F5 88
B

Legal machinery

89 BA 53 BA FF 508 8A 89F BA 809 32 83 98 95 A 3B A8 F5 088 A8


5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 95 BA 53 A FF 08 A 9F
Please check whether you have got the right question paper.

6 Unhealthy working environment involves openness and transparency.


A5 3B 8F F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 BA 53 BA 8FF 50 8A 89F BA
500 or more workers

3B A8 F5 088 A8 9FB A8 093 2F 3D 989 5B 53 BA 8F 50 88A 89 BA 80


Eight to ten members

Minimum 7 members

A8 FF 08 A8 9F A 09 2F 83D 98 5B A5 BA 8F F5 88 89 FB 8 93
Declared by employers
Fasting near workplace

FF 508 8A 9F BA 809 32F 83 98 95B A5 3B 8F F5 088 A8 FB A8 093 2F8


Paper / Subject Code: 46014 / Human Resource: Industrial Relations

50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 A 3B A8 F5 08 A8 9F A 09 2F

10 Proper fencing of machinery comes under safety provisions under Factories


Encircling key member of

1 Industry refers to any productive activities in which group of individuals are

88 89 FB 8 93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 80 32 83
Research and development

A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 93 F8

4 Workers participation provides an opportunity to the workers to communicate


9F A 09 32F 83D 98 95B A5 3B 8F F5 88 89 FB A8 93 2F8 3D
BA 80 32 83 9 95 A 3B A8 F5 08 A8 FB A8 09 2F 3D 9
Marks :- 75

8 Low membership is one of the reason for the poor financial positions of the trade
2 Labour is a subject in the list of the Indian constitution where both center and the

9 Notice of change of name and registered office of trade union must be in writing.
Dispute of National importance

80 932 F83 D9 895 BA 53B A8 FF5 08 8A8 9F A8 09 32F 83D 98

7
8
7
8
7
8

93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 09 32 83 9
2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 89
83 98 95 A 3B 8 F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 5
D9 95 BA 53 A8 FF 08 A 9F A 09 2F 3D 98 5B
89 BA 53 BA FF 508 8A 89F BA 809 32 83 98 95
5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 95 BA
A5 3B 8F F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 BA
3B A8 F5 088 A8 9FB A8 093 2F 3D 989 5B 5
A8 FF 08 A8 9F A 09 2F 83D 98 5B A5
FF 508 8A 9F BA 809 32F 83 98 95B A5 3
50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 A 3B
88 89 FB 8 93 F8 D 89 BA 53
A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5 BA
9F A 09 32F 83D 98 95B A5 3B 8
BA 80 32 83 9 95 A 3B A8
80 932 F83 D9 895 BA 53B A8 F
93 F8 D 89 BA 53 A FF
2F 3D 98 5B 5 BA 8F
83 98 95 A 3B 8 F5
D9 95 BA 53 A8 FF 0
89 BA 53 BA FF 50
5B 5 BA 8F 50
A 3B 8 F5
9F BA 809 32F F83DD98 895B BA5 53B A8F FF5
8 A 0
FB BA8 093 32F8 83D 989 95B A53 3BA 8FF F50 88A
A8 093 2F 3D 989 5B A5 BA 8F 50 88A 89
A8 093 2F 83D 989 5B A5 3BA 8F F50 88A 89 FBA
0 8 9 A 3 F 8 F
80 932 2F83 3D9 895 5BA 53B BA8 8FF5 508 8A8 89F BA8 809
93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 09 32
09 2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8 89 B 80 3 F8
3 9 A 2
93 2F8 83D 989 5BAA53 3BA 8FF F508 88A 89F FBAA809 932 F83 3D9

Q.5
Q4
Q3
2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 89
2F 83D 98 95B A5 3BA 8F F50 88A 89 FB A80 932 F8 3D9 89 5BA
9 5

56543
3 A 3
F8 83D9 989 5BAA53 BA 8FF F508 88A 89F FBA 809 932F F83 D98 895 BA 53B
3D 89 5B 5 BA 8F 50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 BA 53B A8
83 98 5 A 3B 8 F5 88 8 FB 8 93 F8 D 89 B 53 A F
D 9 B 53 A FF 0 A 9F A 0 2 3 9 5 A B 8 F5
D9 9895 5BAA53 BA8 8FF 508 88A 89F BA 809 932F F83DD98 895B BA5 53B A8F FF5 088
89 BA 53 BA FF 508 8A 89F BA 809 32 83 98 95 A 3B A8 F5 088 A8
5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 95 BA 53 A FF 08 A 9F

iii) HMS
A5 3B 8F F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 BA 53 BA 8FF 50 8A 89F BA
3B A8 F5 088 A8 9FB A8 093 2F 3D 989 5B 53 BA 8F 50 88A 89 BA 80

ii) Lay-off
A8 FF 08 A8 9F A 09 2F 83D 98 5B A5 BA 8F F5 88 89 FB 8 93
FF 508 8A 9F BA 809 32F 83 98 95B A5 3B 8F F5 088 A8 FB A8 093 2F8

i) Arbitration
50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 A 3B A8 F5 08 A8 9F A 09 2F 3D
88 89 FB 8 93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 80 32 83 9
A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 93 F8 D9 89

v) Globalisation.
9F A 09 32F 83D 98 95B A5 3B 8F F5 88 89 FB A8 93 2F8 3D 89 5BA
BA 80 32 83 9 95 A 3B A8 F5 08 A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5
80 932 F83 D9 895 BA 53B A8 FF5 08 8A8 9F A8 09 32F 83D 98 95B A5 3BA

iv) Industrial Tribunal


93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 09 32 83 9 95 A 3B 8
2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 89 BA 53 A FF
83 98 95 A 3B 8 F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 5B 53 BA 8F 50
D9 95 BA 53 A8 FF 08 A 9F A 09 2F 3D 98 5B A5 B 8F F5 88
i) Co-partnership.

89 BA 53 BA FF 508 8A 89F BA 809 32 83 98 95 A 3B A8 F5 088 A8


5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 95 BA 53 A FF 08 A 9F
A5 3B 8F F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 BA 53 BA 8FF 50 8A 89F BA

c Write short notes on (any 3)


3B A8 F5 088 A8 9FB A8 093 2F 3D 989 5B 53 BA 8F 50 88A 89 BA 80
A8 FF 08 A8 9F A 09 2F 83D 98 5B A5 BA 8F F5 88 89 FB 8 93
FF 508 8A 9F BA 809 32F 83 98 95B A5 3B 8F F5 088 A8 FB A8 093 2F8
50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 A 3B A8 F5 08 A8 9F A 09 2F 3D
88 89 FB 8 93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 80 32 83 9
A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 93 F8 D9 89
ii) Total Quality Management.

9F A 09 32F 83D 98 95B A5 3B 8F F5 88 89 FB A8 93 2F8 3D 89 5BA


BA 80 32 83 9 95 A 3B A8 F5 08 A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5
a Discuss in brief the role of trade union.

80 932 F83 D9 895 BA 53B A8 FF5 08 8A8 9F A8 09 32F 83D 98 95B A5 3BA

b Explain the Industrial Dispute act, 1947.


93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 09 32 83 9 95 A 3B 8
2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 89 BA 53 A FF
OR
OR

OR
83 98 95 A 3B 8 F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 5B 53 BA 8F 50
D9 95 BA 53 A8 FF 08 A 9F A 09 2F 3D 98 5B A5 B 8F F5 88
89 BA 53 BA FF 508 8A 89F BA 809 32 83 98 95 A 3B A8 F5 088 A8
a Elaborate the causes of employee indiscipline.

c Elaborate the feature of Collective Bargaining.

5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 95 BA 53 A FF 08 A 9F

**************
A5 3B 8F F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 BA 53 BA 8FF 50 8A 89F BA
c Explain following forms of working participation

3B A8 F5 088 A8 9FB A8 093 2F 3D 989 5B 53 BA 8F 50 88A 89 BA 80


A8 FF 08 A8 9F A 09 2F 83D 98 5B A5 BA 8F F5 88 89 FB 8 93

Page 2 of 2
d Briefly discuss the process of Collective bargaining.

FF 508 8A 9F BA 809 32F 83 98 95B A5 3B 8F F5 088 A8 FB A8 093 2F8


50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 A 3B A8 F5 08 A8 9F A 09 2F 3D
b What are the problems faced by Trade unions in India?

88 89 FB 8 93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 80 32 83 9
b Discuss the guidelines for handing employee grievance.

A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 93 F8 D9 89

88A89FBA80932F83D9895BA53BA8FF50
9F A 09 32F 83D 98 95B A5 3B 8F F5 88 89 FB A8 93 2F8 3D 89 5BA
BA 80 32 83 9 95 A 3B A8 F5 08 A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5
a Discuss Industrial Employment (Standing Order) Act, 1946.
d What do you mean by Industrial dispute? Explain its effects.

80 932 F83 D9 895 BA 53B A8 FF5 08 8A8 9F A8 09 32F 83D 98 95B A5 3BA
93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 09 32 83 9 95 A 3B 8
2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 89 BA 53 A FF
83 98 95 A 3B 8 F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 5B 53 BA 8F 50
D9 95 BA 53 A8 FF 08 A 9F A 09 2F 3D 98 5B A5 B 8F F5 88
89 BA 53 BA FF 508 8A 89F BA 809 32 83 98 95 A 3B A8 F5 088 A8
5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 95 BA 53 A FF 08 A 9F
A5 3B 8F F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 BA 53 BA 8FF 50 8A 89F BA
3B A8 F5 088 A8 9FB A8 093 2F 3D 989 5B 53 BA 8F 50 88A 89 BA 80
A8 FF 08 A8 9F A 09 2F 83D 98 5B A5 BA 8F F5 88 89 FB 8 93
FF 508 8A 9F BA 809 32F 83 98 95B A5 3B 8F F5 088 A8 FB A8 093 2F8
Paper / Subject Code: 46014 / Human Resource: Industrial Relations

50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 A 3B A8 F5 08 A8 9F A 09 2F
88 89 FB 8 93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 80 32 83
A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 93 F8
9F A 09 32F 83D 98 95B A5 3B 8F F5 88 89 FB A8 93 2F8 3D
BA 80 32 83 9 95 A 3B A8 F5 08 A8 FB A8 09 2F 3D 9
80 932 F83 D9 895 BA 53B A8 FF5 08 8A8 9F A8 09 32F 83D 98
7
8
7
8
7
8
7
8
7
8

93 F8 D 89 BA 53 A FF 08 8A 9F BA 09 32 83 9
15

2F 3D 98 5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 89
83 98 95 A 3B 8 F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 5
D9 95 BA 53 A8 FF 08 A 9F A 09 2F 3D 98 5B
89 BA 53 BA FF 508 8A 89F BA 809 32 83 98 95
5B 5 BA 8F 50 8A 89 B 80 32 F8 D9 95 BA
A5 3B 8F F5 88 8 FB A8 93 F8 3D 89 BA
3B A8 F5 088 A8 9FB A8 093 2F 3D 989 5B 5
A8 FF 08 A8 9F A 09 2F 83D 98 5B A5
FF 508 8A 9F BA 809 32F 83 98 95B A5 3
50 8A 89 BA 80 32 83 D9 95 A 3B
88 89 FB 8 93 F8 D 89 BA 53
A8 FB A8 09 2F 3D 98 5B 5 BA
9F A 09 32F 83D 98 95B A5 3B 8
BA 80 32 83 9 95 A 3B A8
80 932 F83 D9 895 BA 53B A8 F
93 F8 D 89 BA 53 A FF
2F 3D 98 5B 5 BA 8F
83 98 95 A 3B 8 F5
D9 95 BA 53 A8 FF 0
89 BA 53 BA FF 50
5B 5 BA 8F 50
A 3B 8 F5

You might also like