„Odnawialne źrodła energii w Polsce – perspektywa lokalna i regionalna” , autor: Krzysztof Tomaszewski, Arkadiusz Sekściński 2. NA CZYM POLEGA AKTUALNOŚĆ TEGO ARTYKUŁU: Odnawialne źródła energii ( OZE) stanowią współcześnie główną alternatywę dla paliw kopalnych i jednocześnie postrzegane są jako ważny czynnik sprzyjający zahamowaniu niebezpiecznych zmian klimatycznych. Wykorzystaniu OZE w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem aspektów regionalnych i lokalnych spowoduje zwiększenie niezależności energetycznej państwa i poprawę bezpieczeństwa. 3. GŁÓWNE HASŁA, O CO CHODZI W ARTYKULE, METODY BADAWCZE Produkcja OZE odbywa się w sposób zdecentralizowany. Zdecentralizowana produkcja energii oznacza, że na znaczeniu zyskuje lokalny i regionalny wymiar działania. Jest ona więc niezależna od wielkich elektrowni o dużej mocy oraz od sieci energetycznych wysokich napięć. Może być wytwarzana w sąsiedztwie, blisko gospodarstw domowych gdzie będzie wykorzystana. W ten sposób wytwarzanie energii może przestać być domeną państwa a staje się technologią przystępną dla zwykłych obywateli. Obywateli – „Prosumentów” Słowo „prosument” stanowi kombinację złożoną z dwóch pojęć: „producenta” i „konsumenta”. Świadomy i nastawiony proekologicznie uczestnik rynku nie jest jedynie konsumentem – odbiorcą energii , ale staje się również jej wytwórcą – producentem. W ten sposób dokonuje się swoista ekologiczna rewolucja. Włącza obywatela – prosumenta w świat wielkiej polityki. Spełnia się w ten sposób idea, aby „myśleć globalnie, a działać lokalnie”. Postęp technologiczny staje się sprzymierzeńcem zwykłego obywatela i umożliwia mu prowadzenie działalności, która nie tylko zaspokaja jego potrzeby energetyczne, ale również stanowi odpowiedź na egzystencjalny niepokój związany z losami planety zagrożonej m.in. wykorzystaniem paliw kopalnych do produkcji energii. Aby sprawie można z tego korzystać niezbędna jest analiza , w jakim stopniu Polska jest przygotowana na transformację energetyczną w kierunku OZE, czy zwykły obywatel, świadomy dyskursu ekologicznego prowadzonego w polityce europejskiej i jednocześnie zainteresowany OZE może efektywnie produkować energię dla siebie i ewentualnie dla swoich sąsiadów. W artykule wykorzystano analizę systemową z elementami podejścia decyzyjnego oraz uzupełnieniem metodologicznym poprzez analizę źródeł , w szczególności legislacji krajowej oraz europejskiej oraz dokumentów strategicznych. Założenia strategiczne związane z rozwijaniem odnawialnych źródeł energii w UE zderzają się z rzeczywistością, gdzie realia a założenia polityki klimatycznej mają duże rozbieżności. Polska jest państwem gdzie odnawialne źródła energii trafiają na stosunkowo trudne grunty tj. dość przestarzała struktura produkcji energii a z drugiej strony technologie OZE napotykają na różne poważne wyzwania systemowe o charakterze prawnym ( np. restrykcyjne ograniczenia dot. minimalnej odległości farm wiatrowych od domów czy obszarów chronionych) , technicznym ( np. dostosowania istniejącej infrastruktury do budowy nowych rozwiązań na obszarze wielkoskalowym i poziomie prosumenckim - farm wiatrowych i fotowoltaicznych) , finansowym ( np. wzrost cen na rozwój sektora OZE) oraz społecznym ( np. brak planów zagospodarowania przestrzennego na ponad 60 % obszarach Polski doprowadził do sytuacji , w której często lokalne społeczności nie uczestniczą w aktywny sposób w kształtowaniu swojego otoczenia i postrzegają rozwój OZE ( zwłaszcza farm wiatrowych) jako zagrożenie dla wartości swoich nieruchomości, obniżenia jakości życia czy też pogorszenie walorów krajobrazowych terenu lokalnego w którym żyją). WNIOSKI OZE w odniesieniu do Polski wydaje się najbardziej perspektywiczna, ekologiczna, nowoczesna i pożądana zarówno z punktu widzenia polityki klimatycznej, zrównoważonego rozwoju, jak i dla zaspokojenia potrzeb społecznych. Liczne wskazane trudności w transformacji polskiego systemu energetycznego w kierunku szerszego wykorzystania OZE w gospodarce lokalnej i regionalnej, którym trzeba sprostać np. poprzez wprowadzenie efektywniejszej Polityki energetycznej dla Polski, gdzie będzie dokładniej wskazana strategia działania od strony technologicznej np. poprzez dalsze rozwijanie magazynów energii. Wspomogą one zarówno przesył jak i dystrybucję energii . Lokalne bilansowanie oparte na magazynach energii można uznać za ważny postulat w kierunku budowania bezpieczeństwa energetycznego państwa z poziomu lokalnego. Kluczowym czynnikiem jest też budowanie świadomości społecznej w kontekście znaczenia OZE dla gospodarki oraz wspieranie inicjatyw na poziomie lokalnym i regionalnym. Omawiana problematyka jest istotna , nie traci na znaczeniu a najbliższe lata przyniosą intensyfikację badań w tym obszarze.