Mszaki

Dominika Chwalibóg 2D
Płonnik pospolity
Polytrichum commune

Gatunek mchu z rodziny płonnikowatych. Jest to gatunek dość zmienny, spotykane są

odmiany wysokie mające 30-40 cm, tworzące gęste darnie np. na torfowiskach, jak i
odmiany o krótszych łodyżkach mające 3-4 cm

Listki są podłużnie lancetowate o długości do 2 cm, na brzegu odlegle piłkowane.

Częściowy brak skórki na listkach znacznie zwiększa powierzchnię asymilacyjną; ma
bezlistną łodyżkę, na szczycie której pojawia się zarodnia, a także ulistnioną łodyżkę, na
szczycie której występują plemnie lub rodnie
Systematyka:
Sporo t charakteryzuje się ostrokanciasta, prosta puszka ze złotożółtym czepkiem, a - Domena: eukariont
także brunatna seta o długości do 12 cm - Królestwo: roślin
- Podkrólestwo: rośliny zielon
Występują na wilgotnym, kwaśnym podłożu w lasach, na łąkach i na torfowiskach. - Nadgromada: rośliny telomow
Występuje w całej Polsce, zarówno na niżu, jak i w górach. Od 2001 r. roślina objęta - Gromada: mch
częściową ochroną gatunkową w Polsce - Klasa: płonnik
- Rząd: płonnikowc
- Rodzina: płonnikowat
- Rodzaj: płonni
- Gatunek: płonnik pospolity
fi
i

Gajnik lśniący
Hylocomium splendens

Gatunek mchu z rodziny gajnikowatych. Tworzy naziemne lśniące darnie, z wyraźnie

piętrową budową. Należy do mchów plagiotropowych (czyli rosnących w kierunku
równoległym lub ukośnym do podłoża)

Każdego roku wyrasta łukowato nowa łodyżka (koloru czerwonego). Dzięki temu
przybiera piętrowy pokrój. Jajowate, wydłużone listki na bocznych gałązkach rosną
w jednej płaszczyźnie. Mają ostry, zwężający się szczyt, na brzegu są piłkowane

Puszka gajnika lśniącego jest krótka i zagięta

Systematyka:
- Domena: eukariont
Mech typowy dla lasów wysokogórskich Europy, spotykany również w lasach - Królestwo: roślin
sosnowych na nizinach, na trawiastych zboczach, łąkach oraz zwietrzałych skałach. - Podkrólestwo: rośliny zielon
Jest pospolity w całej Polsce, objęty ochroną częściową. Preferuje gleby ubogie w
- Nadgromada: rośliny telomow
składniki mineralne, o odczynie kwaśnym i słabo kwaśnym
- Gromada: mch
- Klasa: prątnik
- Rząd: rokietowc
- Rodzina: gajnikowat
- Rodzaj: gajni
- Gatunek: gajnik lśniący
k

Piórosz pierzasty
Ptilium crista-castrensis

Gatunek mchu z rodziny rokietkowatych. Tworzy miękkie, luźne, rozległe, jasno lub
żółtozielone darnie, złożone z łodyżek regularnie rozgałęzionych (jak miniaturowe
liście paproci), przypominające pióro ptaka

Ma pierzasto rozgałęzione, czerwonawe, proste łodyżki o długości 5-10 cm. Gałązki

boczne długości około 2 cm, łodyżki na końcu zagięte sierpowato. Liście łodygowe
gęsto ustawione, sierpowate, o długości od 2 do 3 mm, skierowane w jedną stronę,
z szerszej nasady powoli zwężające się w ostry szczyt.

Ma cylindryczne puszki, zgięte, osadzone bocznie na falistych, czerwonych

Systematyka:
szczecinkach. Zarodniki rdzawe - Domena: eukariont
- Królestwo: roślin
Występuje w borach sosnowych i świerkowych, borach bagiennych. Rośnie głównie - Podkrólestwo: rośliny zielon
na słabo kwaśnych mokrych glebach leśnych, na podstawach pni drzew i na humusie - Nadgromada: rośliny telomow
na skałach. Występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej . W Polsce spotykany w - Gromada: mch
całym kraju, objęty częściową ochroną
[4]

- Klasa: prątnik
- Rząd: rokietowc
- Rodzina: rokietkowat
- Rodzaj: pióros
- Gatunek: piórosz pierzasty
i

Widłoząb kędzierzawy
Dicranum polysetum

Gatunek mchu z rodziny widłozębowatych. Tworzy luźne, żółtozielone, nieco

błyszcząc darnie, o wysokości 6-12 cm

Łodyżki prawie do szczytu są bardzo gęsto pokryte chwytnikami (na dole

żółtobrązowymi, u góry jaśniejszymi). Listki odstające od łodyżki, wyraźnie
poprzecznie pofałdowane, długości do 10 mm, lancetowate, w górnej połowie
brzegiem ostro piłkowane i lekko, sierpowato zgięte

Puszka widłoząba kędzierzawego jest silnie zgięta, cylindryczna z podłużnymi

bruzdami. Ma wieczko z długim dzióbkiem, perystom (obwódka puszki zarodnikowej Systematyka:
występująca u niektórych mszaków) pojedynczy z 16 ząbków podzielonych do - Domena: eukariont
połowy. Jego seta jest czerwonawa. Ma zgięte, podłużnie bruzdowane zarodnie i - Królestwo: roślin
posiada zielonawe, słabo brodawkowane zarodniki - Podkrólestwo: rośliny zielon
- Nadgromada: rośliny telomow
Żyje na kwaśnym piaszczystym podłożu w widnych borach sosnowych i na skałach. - Gromada: mch
Jest to gatunek o szerokim zakresie występowania. Objęty ochroną częściową - Klasa: prątnik
- Rząd: widłozębowc
- Rodzina: widłozębowat
- Rodzaj: widłozą
- Gatunek: widłoząb kędzierzawy
i

Rokietnik pospolity
Pleurozium schreberi

Mech z rodziny gajnikowatych (Hylocomiaceae) tworzący rozległe, żółtozielone lub

bladozielone darnie

Łodyżka rokietnika pospolitego ma do 15 cm wysokości, jest koloru czerwonego, w

stanie wilgotnym czerwono przeświecająca przez liście. Ma proste, wyrastające
gałązki, przeważnie w jednej płaszczyźnie. Liście łodygowe ustawione gęsto, o dług.
2,5 mm, jajowate, łyżkowato wklęsłe, zakończone krótkim, rurkowato zwiniętym
kończykiem. W górnej części liścia brzeg może być słabo ząbkowany. Komórki liścia
są wydłużone, silnie porowane
Systematyka:
Puszki pojawiają się rzadko, są brązowe, podłużnie jajowate, ustawione poziomo na - Domena: eukariont
purpurowych setach o długości 2,5 cm - Królestwo: roślin
- Podkrólestwo: rośliny zielon
Rośnie we wszystkich typach borów i borów mieszanych. Występuje również w - Nadgromada: rośliny telomow
lasach bagiennych, zwłaszcza w olsie torfowcowym. Jest to gatunek pospolity w - Gromada: mch
Polsce objęty ochroną częściową - Klasa: prątnik
- Rząd: rokietowc
- Rodzina: gajnikowat
- Rodzaj: rokietni
- Gatunek: rokietnik pospolity
i

Płonnik jałowcowaty
Polytrichum juniperinum

Mech z rodziny płonnikowatych. Jest niebiesko-zielony, błyszczący i tworzy zbite lub

luźne darnie.

Łodyżki dorastają do 5 cm długości. Posiadają chwytniki jedynie w części

podziemnej. Jego listki są lancetowate o długości 1cm i szerokości 2mm, w dolnej
części są rozszerzone w bezzieleniową pochewkę. Gatunki Polytrichum mają na
listkach wyraźne blaszki, które są ciemnozielonymi grzbietami, biegnącymi wzdłuż
środkowej żyłki listka. Przezroczysta blaszka zachodzi na dolną część blaszek,
nadając listkom wyraźny pudrowy, niebiesko-zielony kolor Systematyka:
- Domena: eukariont
Posiada brunatną setę o długości 1–5 cm. Puszka zarodni jest czterokanciasta, - Królestwo: roślin
długości 3–5 mm, z krążkowaną szyją. Ma pojedynczy perystom. Czepek z białawymi - Podkrólestwo: rośliny zielon
włoskami i gładkie zarodniki
- Nadgromada: rośliny telomow
- Gromada: mch
Płonnik jałowcowaty preferuje suche i nasłonecznione miejsca oraz kwaśne i - Klasa: płonnik
piaszczyste podłoże. Pospolity w Polsce na niżu i w niższych położeniach górskich. - Rząd: płonnikowc
- Rodzina: płonnikowat
- Rodzaj: płonni
- Gatunek: płonnik jałowcowaty

Złotowłos strojny
Polytrichastrum formosum

Średniej wielkości roślina o prostych, nierozgałęzionych, rozrzuconych pędach w

kępach, wysokości 5-10 cm i liściach długości 1 cm lub nieco większych

Łodyżka osiągająca u osobników męskich 9-12 mm, u żeńskich 4-8 cm. Jest
wzniesiona, ze spiralnie ułożonymi liśćmi przypominającymi gwiazdki. Starsze rośliny
często posiadają duże, żółtawe liście ochronne
Systematyka:
Ma wzniesione puszki, często pokryte żółtawym, włóknistym czepkiem. Zarodniki - Domena: eukariont
złotowłosa strojnego są brązowe - Królestwo: roślin
- Podkrólestwo: rośliny zielon
Mech bardzo częsty w lasach liściastych i iglastych, na omszałych skałach i - Nadgromada: rośliny telomow
próchniejącym drewnie. - Gromada: mch
- Klasa: płonnik
- Rząd: płonnikowc
- Rodzina: płonnikowat
- Rodzaj: złotowło
- Gatunek: złotowłos strojny
i

Mokradłoszka zaostrzona
Calliergonella cuspidata

Gatunek mchu należący do rodziny rokietkowatych. Jest rozprzestrzeniony niemal

na całym świecie, w klimacie umiarkowanym, i jest dość powszechnym mchem w
Europie Środkowej. Rośnie w słonecznych do półcienistych obszarach bogatych w
składniki odżywcze, które są umiarkowanie wilgotne do mokrych, jak na przykład w
mokre łąki, rowy, bagna oraz na brzegach zbiorników wodnych

Łodyżka jest prosta i pierzasto rozgałęziona o długości 5-15 cm. Na początku koloru
zielonego, z czasem brunatnieją. Tworzą luźne, żółte do brązowych, błyszczące
darnie. Jego listki są łodyżkowe jajowate, gęsto ustawione i przylegające do łodyżki o Systematyka:
długości 2,5 cm i szerokości 1mm. Listki u szczytu łodyżki i gałązek są ciasno - Domena: eukariont
zwinięte i tworzą charakterystyczne ostre kończyki. W słonecznych miejscach,  mają - Królestwo: roślin
często kolor czerwonawy. - Podkrólestwo: rośliny zielon
Posiada czerwoną setę o długości 4-6 cm. Puszka mokradłoszki zaostrzonej jest
- Nadgromada: rośliny telomow
podłużna, zgięta, wypukła na grzbiecie i jest koloru brązowego. Ma stożkowate - Gromada: mch
wieczko, zaostrzone na szczycie i rdzawe zarodniki - Klasa: prątnik
- Rząd: rokietow
- Rodzina: rokietkowat
- Rodzaj: mokradłoszk
- Gatunek: mokradłoszka zaostrzona
i

Krzewik źródliskowy
Thamnobryum alopecurum

Okazały mech o pokroju drzewkowatym. Rośnie w luźnych darniach, zwykle

przyczepionych do skał nad brzegami potoków.

Mech ten ma wyprostowaną, żylastą, ciemną łodyżkę główną, która poza kilkoma
listkami jest goła. Na szczycie gałązki rozchodzą się w różnych kierunkach, jak
korona drzewa. Listki są jajowato-lancetowate Systematyka:
- Domena: eukariont
Mech rośnie na skałach, z reguły pokrytych cienką warstwą gleby (czasami też na - Królestwo: roślin
korze drzew lub korzeniach). Preferuje skały wapienne, ale występuje też na - Podkrólestwo: rośliny zielon
bezwapiennych. Typowe siedliska to miejsca zacienione, wilgotne - głazy w lasach,
strome ściany skalne, zagłębienia i szczeliny. Często na mokrych głazach w potokach
- Nadgromada: rośliny telomow
- Gromada: mch
- Klasa: prątnik
- Rząd: rokietowc
- Rodzina: miecherowat
- Rodzaj: krzewi
- Gatunek: krzewik źródliskowy
i

Błyszcze włoskowate
Tomentypnum nitens

Mech o wzniesionych, brunatnożółtych darniach, błyszczących w stanie suchym.

Gatunek występuje na siedliskach zasobnych w węglan wapnia, torfowiskach niskich
i w grząskich olszynach, niekiedy także na torfowiskach przejściowych i kwaśnych
młakach niskoturzycowych

Ma brunatne łodyżki, o długości 4-15 cm, w starszych częściach gęsto okryte

brunatnymi, gładkimi chwytnikami. Ma proste, stożkowate, pierzaste listki o długości Systematyka:
4 mm i ob te, brązowe kłącza na dolnej części łodyżki i podstawach listków - Domena: eukariont
- Królestwo: roślin
Gatunek występuje w Europie (poza częścią południową), w północnej Azji i w - Podkrólestwo: rośliny zielon
Ameryce Północnej. Ponadto spotykany na Wyspie Niedźwiedziej i na Szpicbergenie. - Nadgromada: rośliny telomow
W Polsce rzadki, w górach do 2010 m n.p.m. - Gromada: mch
- Klasa: prątnik
- Rząd: rokietowc
- Rodzina: krótkoszowat
- Rodzaj: błyszcz
- Gatunek: błyszcze włoskowate
fi
i

 Torfowiec błotny
Sphagnum palustre

Torfowiec błotny jest gatunkiem dwuliściennym, który można znaleźć w różnych

siedliskach, ale najczęściej tworzą one okrągłe, dobrze odwodnione kopce na
obrzeżach torfowisk. Czasami mogą również żyć na obszarach w pobliżu cieków
wodnych lub na wilgotnych gzymsach. Występuje na wszystkich kontynentach z
wyjątkiem Antarktydy

Może mieć różny kolor, od bladozielonego do złoto-zielonego, czasami gameto t

może być zabarwiony na różowo lub brązowo. Jego łodyżka dorasta do 20 cm.
Górne gałązki są skupione w główki o średnicy 15-20 mm. Liście na łodyżce mają Systematyka:
zwykle podłużno-ligulowany kształt i zaokrąglony wierzchołek. Listki gałązkowe są - Domena: eukariont
ułożone dachówkowato, są okrągławe, wklęsłe, na szczycie zwężone i zwinięte - Królestwo: roślin
- Podkrólestwo: rośliny zielon
Puszki torfowca błotnego są kuliste, ciemnobrązowe, długości ok. 2 mm, przykryte
wieczkiem, osadzone na zielonej nibynóżce. Powierzchnia zarodników może być
- Nadgromada: rośliny telomow
gładka lub posiadać drobne brodawki - Gromada: mch
- Klasa: torfowc
W Polsce objęty ochroną częściową. - Rząd: torfowc
- Rodzina: torfowcowat
- Rodzaj: torfowie
- Gatunek: torfowiec błotny

fi
 Torfowiec magellański
Sphagnum magellanicum

Gatunek mchu z rodziny torfowcowatych. Występuje w Europie, Chinach, Indiach,

Indonezji, Rosji (Syberia), Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej oraz w
Afryce. Dość pospolity na terenie Polski, objęty ochroną częściową

Jest to mech o niekiedy rozgałęzionej łodyżce dorastającej do 20 cm. Łodyżka ma

czerwone zabarwienie. Posiada średniej wielkości główki, średnicy 10-15 mm, w
różnych odcieniach czerwieni i oletu. Liście łodyżkowe tego torfowca są Systematyka:
łopatkowate lub języczkowate, prawie płaskie, o długości do 2 mm i szerokości 0,5-1 - Domena: eukariont
mm. Liście gałązkowe okrągławe do łódeczkowatych, tępe, długości do 2 mm i - Królestwo: roślin
szerokości ok. 1 mm, z licznymi okrągłymi porami - Podkrólestwo: rośliny zielon
Puszki, typowe dla torfowców, tworzą się bardzo rzadko
- Nadgromada: rośliny telomow
- Gromada: mch
- Klasa: torfowc
- Rząd: torfowc
- Rodzina: torfowcowat
- Rodzaj: torfowie
- Gatunek: torfowiec magellański

fi
.

Żurawiec falisty
Atrichum undulatum

Mech z rodziny płonnikowatych, rosnący pojedynczo lub tworzący luźne darnie

koloru ciemnozielonego. Gatunek występuje w całej Polsce, jednak jest dość rzadki.
Rośnie na wilgotnych łąkach, w zaroślach oraz w zacienionych lasach liściastych.
Rośnie na zasobnych i wilgotnych glebach mineralnych o odczynie kwaśnym lub
zasadowym

Posiada łodyżki wysokości 2-6 cm, proste, nierozgałęzione, z liśćmi ustawionymi

dookoła, u dołu bezlistne, a ku górze zwiększają wielkość. Liście ma lancetowate, o Systematyka:
długości do 10 mm, silnie poprzecznie pofałdowane, w górnej części podwójnie - Domena: eukariont
piłkowane - Królestwo: roślin
- Podkrólestwo: rośliny zielon
Sporo t Żurawca falistego jest cylindryczny, zgięty, barwy brunatnej, zamknięty - Nadgromada: rośliny telomow
wieczkiem z ostrym i długim dzióbkiem. Puszka cylindryczna jest zgięta, długości 4 - Gromada: mch
mm. - Klasa: płonnik
- Rząd: płonnikowc
- Rodzina: płonnikowat
- Rodzaj: żurawie
- Gatunek: żurawiec falisty
fi
.

Zrostniczek zielony
Zygodon viridissimus

Ten gatunek mchu żyje na korze drzew liściastych, rzadko na kamieniach. Występuje
na niżu i w najniższych partiach gór. Jest rzadkim gatunkiem. Tworzy zbite, niskie
darnie. Młode o żywo-zielonym kolorze, starsze są żółtozielone

Ma łodyżkę o wysokości 1-2 cm, w dole okrytą brunatnymi chwytnikami. Jego

krótko zaostrzone listki, gdy są wilgotne, odstają od łodyżki pod szerokim kątem, co
nadaje roślinie charakterystyczny wygląd. Suche listki są lekko skręcone i przylegają
do łodygi, co znacznie zmienia wygląd pędów. Listki mają zazwyczaj 1,5-2 mm
długości, są ząbkowane, najszersze w środku i zwężają się dość gwałtownie na Systematyka:
końcu. W kątach listków znajdują się rozmnóżki - organy rozmnażania - Domena: eukariont
wegetatywnego roślin zarodnikowych i nasiennych - Królestwo: roślin
- Podkrólestwo: rośliny zielon
Seta Zrostniczka zielonego ma długość ok. 0,5 cm, jest żółtawa. Puszka jest - Nadgromada: rośliny telomow
podłożenie owalna - Gromada: mch
- Klasa: prątnik
- Rząd: szrupkowc
- Rodzina: szrupkowat
- Rodzaj: zrostnicze
- Gatunek: zrostniczek zielony
i

Naleźlina skalna
Andreaea rupestris

Naleźlina skalna to gatunek mchu należący do klasy Andreaeopsida, powszechnie

nazywanych „mchami latarniowymi” ze względu na pojawienie się ich pozbawionych
liści zarodni. Występuje zwykle na gładkich, kwaśnych, odsłoniętych skałach, na
półkuli północnej.

Ma ciemny kolor, waha się od ciemnoczerwony / brązowy / zielony do czarnego w

zależności od jego stadium życia. W suchych warunkach ma zachodzące na siebie
liście. W wilgotnych warunkach liście mogą być zakrzywione na jedną stronę. Tworzą
darnie mające od 2-3 cm wysokości
Systematyka:
Listki mają jajowatą podstawę zwężającą się do tępego lub ostrego wierzchołka, - Domena: eukariont
mają mniej niż 1mm długości. Mogą mieć brodawki po stronie grzbietowej, - Królestwo: roślin
szczególnie na górnych liściach łodygi. - Podkrólestwo: rośliny zielon
Mają małe sporo ty, którym brakuje zarówno wieczka, jak i sety. Zamiast sety,
- Nadgromada: rośliny telomow
posiadają nibynóżki pochodzące z tkanki gameto towej dołączonej do sporangium - Gromada: mch
- Klasa: naleźlin
- Rząd: Andreaeales
- Rodzina: Andreaeaceae
- Rodzaj: naleźlin
- Gatunek: naleźlina skalna
y

fi

fi
.

 Bibliogra ia
1. https://www.lasy.gov.pl/pl/edukacja/lesnoteka-1/rosliny-runa/plonnik-pospolity, https://pl.wikipedia.org/wiki/Płonnik_pospolity

2. https://www.pnbt.com.pl/gajnik_lsniacy-638,986,558 , https://pl.wikipedia.org/wiki/Gajnik_lśniący

3. https://encyklopedia.biolog.pl/index.php?haslo=Piórosz_pierzasty, https://pl.wikipedia.org/wiki/Piórosz_pierzasty

4. https://pl.wikipedia.org/wiki/Widłoząb_kędzierzawy

5. https://pl.wikipedia.org/wiki/Widłoząb_kędzierzawy, https://e-puszcza.pl/plants/widlozab-falistywidlozab-kedzierzawy-dicranum-polysetum/

6. https://www.google.com/url?
sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwi4pPvGyeH0AhUFyosKHTKRBaYQFnoECDkQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.encyklopedialesna.pl%2Fhaslo%2Frokietnik-
pospolity%2F&usg=AOvVaw1y5vNwiK-qTFmKH724SG1k

7. https://www.britishbryologicalsociety.org.uk/wp-content/uploads/2020/12/Polytrichastrum-formosum.pdf

8. https://akwa-mania.mud.pl/ryby-i-rosliny/atlas-roslin/roslinyc/calliergonella-cuspidata/, https://pl.wikipedia.org/wiki/Mokradłoszka_zaostrzona

9. https://www.britishbryologicalsociety.org.uk/learning/species- inder/thamnobryum-alopecurum/

10. https://www.britishbryologicalsociety.org.uk/wp-content/uploads/2020/12/Tomentypnum-nitens.pdf

11. http://blogs.ubc.ca/biology321/?page_id=2985, https://pl.wikipedia.org/wiki/Błyszcze_włoskowate

12. https://www.britishbryologicalsociety.org.uk/wp-content/uploads/2020/12/Sphagnum-magellanicum.pdf, https://www.wodnepodroze.com/single-post/torfowiec-magellanski-sphagnum-

magellanicum

13. https://e-puszcza.pl/plants/zurawiec-falisty-atrichum-undulatum/. https://www.atlas-roslin.pl/pelna/htm/19/190801-9890-big.htm

14. https://www.britishbryologicalsociety.org.uk/wp-content/uploads/2020/12/Zygodon-viridissimus-stirtonii-rupestris-connoideus.pdf

15. https://www.britishbryologicalsociety.org.uk/wp-content/uploads/2020/12/Andreaea-rupestris.pdf. https://en.wikipedia.org/wiki/Andreaea_rupestris

f
f