KONDENSATORET

DHE
KAPACITETI ELEKTRIK
- Dy pllaka perçuese paralele
- Fusha elektrike ekziston vetëm në hapsiren në mes pllakave
- Sistem i këtillë i përbërë prej dy pllakave përquesetë ndara me
anë të dielektrikut quhet kondensator elektrik.
- Pllakat e kondensatorit elektrik, kanë emër të veçantë dhe quhen
elektroda te kondensatorit
• Herësi i ngarkesës elektrike të
kondensatorit Q dhe tensionit U
ndërmjet elektrodave të
kondensatorit është karakteristikë
për secilin kondensator.
• Ky herës quhet kapacitet elektrik
dhe zakonisht, shënohet me
shkronjën e madhe të gjuhës shqipe
C. C
Q
U
• Kapaciteti i kondesatorit C përcaktohet si
herës i ngarkesës elektrike Q së cilësdo
electrode ndaj ndryshimit të potencialeve
2
ndërmjet elektrodave U.
• Për kondensatorin e rrafshët dendësia e shpërndarjes siperfaqsore
të ngarkesave në pllaka merret të jetë konstante:

• Fusha të cilen e shkaktojnë këto ngarkesa ndërmjet elektrodave të

kondensatorit, kur dielektriku është vakum merret të jetë
homogjene me intensitet:

• C – është kapaciteti elektrik i kondensatorit, Q – ngarkesa

elektrike e kondensatorit, U – tensioni i ushtruar në elektrodat e
kondensatorit, E – fusha elektrike ndërmjet elektrodave të
kondesatorit, σ – dëndesia sipërfaqsore e ngarkesave elektrike në
elektrodat e kondensatorit, S – siperfaqja e elektrodave të
kondesatorit, d – distance në mes elektrodave të kondes.,
 Kapaciteti elektrik
Kapaciteti i sferës së vetmuar

fusha në sipërfaqe të sferës

Potenciali në lidhje me pikën në ∞

Ngarkesa në sferë
Kapaciteti i sferës

Sfera e elektrizuar në vakum

Potenciali i sferës

Raporti në mes ngarkesës elektrike dhe potencialit është vlerë

konstante- paraqet KAPACITETIN E SFERËS

• Kapaciteti i sferës nuk varet prej ngarkesës, por vetëm nga dimensionet e
sferës!
 Kapaciteti i trupit të vetmuar përçues

• Për secilin trup çfarëdo forme, kapaciteti i tij ka vlerën:

Q Ngarkesa e trupit
Kapaciteti i trupit C 
U Potenciali i trupit të ngarkuar

• Kapaciteti është aftësia e trupit që në vete të pranojë ngarkesë. Kjo është

konstantë e cila nuk varet prej vlerës së ngarkesës- ekziston edhe atëherë kur

nuk ka ngarkesë.

• Njësia matëse për kapacitet – nga definicioni i kapacitetit:

[Q] [C ]
[C ]    [ F ] farad
[U ] [V ]
Kapaciteti ndërmjet dy trupave të izoluar

Q
C12 
U 12

Dy trupa të izoluar të ngarkuara me parashenja të kundërta

Tensioni ndërmjet Potenciali i trupit të parë

dy trupave të
elektrizuar
U12  1  2 Potenciali i trupit të dytë
 Kapacitet elektrik quajmë aftësinë e trupit për të grumbulluar ngarkesa
elektrike.
• Kapaciteti ekziston ndërmjet cilëve do trupa përques të ndarë me
dielektrik ndërmjet veti

• Kondenzatori është pajisje që ndërtohet me qëllim që të montohet në

qarqet elektrike.

• Simboli për kondensator është dy vija paralele ndërmjet

veti, me shënimin përbri C:

Simbol për kondensator elektrik

• Kondensatori është element qenësor i qarqeve elektrike. Një nga
vetitë e rendësishme të kondensatorit është fakti se ai është
akumulues i energjisë.
• Pra, energjia (e grumbulluar në dielektrikun) e kondensatorit të
ngarkuar, pavarësisht nga lloji dhe realizimi i kondensatorit është:

Njësia për energjinë elektrostatike është xhul (Ј).

• Sipas formës, kondesatorët ndahen në:
– a) të rrafshët dhe
– b) cilindrikë.

Sipas dielektrikut kondesatoret i kemi:

a) ajrore
b) me dielektrik të ngurtë dhe
c) të lëngshëm.

• Sipas ndërtimit, kondesatorët jane me:

a) kapacitet konstant dhe
b) kapacitet të ndryshueshëm.

9
 LIDHJA E KONDENSATOREVE

• Në praktike shpesh hasen grupe të kondensatorëve të

lidhur me mënyra të ndryshme.
• Lidhje me të rëndësishme në lidhje ndërmjet
kondensatorëve janë paralele, seri dhe lidhje e
kombinuar.
• Kjo zakonisht praktikohet kur mungon kondensatori me
kapacitet të nevojshëm.

10
 Lidhja në paralel e kondesatorëve

• Tensioni në kapset e kondesatorëve të veçantë është i njëjtë me

tensionin në kapset e burimit; U1 = U2 =.......Un
• Ngarkesat në çdo kondesator shpërndahen në përpjestim të drejtë
me kapacitetet: Q1/Q2=C1/C2
• Ngarkesa e përgjithëshme është e barabartë me shumën e
ngarkesave të veçanta: Q=Q1 + Q2 + .......Qn
 Lidhja paralele e kondensatorëve

Kapaciteti i kondensatorit ekuivalent me te cilin zëvendesohen

dy kondensator të lidhur paralel është i barabarte me shumën
e kapaciteteve të tyre.
 Lidhja e kondensatorëve (Lidhja paralele )

Te lidhja paralele vlenë: • Ngarkesa e tërë – shuma e të gjitha

ngarkesave (nëse kondenzatorët
U1  U 2  ...  U i  ...  U n  U nuk kanë qenë të ngarkuar
paraprakisht):

Q  Q1  Q2  ... Qi ...  Qn  C1U  C2U  ...  CnU 

CU  C1U  C2U  ...  CnU
Ceku  C1  C2  ...  Cn
Kondensatori ekuivalent
 Lidhja në seri e kondesatorëve

• Lidhja në seri e kondesatorëve ka këto veti:

• Ngarkesat elektrike janë të pavarura nga kapaciteti dhe të barabarta: Q1=
Q2=....Qn=
• Tensioni në skajet e baterisë së kondensatorëve është e barabartë me
shumën e tensioneve në çdonjërin nga kondensatorët. U=U1+U2+......+Un
• Tensionet ndërmjet kondesatorëve të lidhur në seri shpërndahen në
përpjesëtim të zhdrejtë me kapacitetet e tyre U1/U2=C2/C1 .

14
Tensionet e kondensatorëve do te varet prej kapaciteteve te tyre:
por tensioni i përgjithshëm do të jetë i barabartë
me tensionin e kyçur në lidhje seri:

Duke pjesëtuar barazimin e sipërm me Q, fitohet:

Fitohet, se gjate lidhja seri e kondensatorëve, vlera
reciproke me kapacitetin ekuivalent ështe shume prej
vlerave reciproke të kapaciteteve të vecanta.
Shprehja e fundit mund të shkruhet edhe ne këtë
forme:
 Lidhja në seri e kondensatorëve

Lidhja seri (vargore) e kondensatorve-fundi i kondensatorit të parë lidhet

me fillimin e kondensatorit të dytë, fundi i kondensatorit të dytë
me fillimin e kondensatorit të tretë…
U  U1  U 2  ...  U i  ...  U n
Q1  Q2  Q3  ...  Qi  ...  Qn  Q

Lidhja në seri- në të gjithë kondensatorët ngarkesa është e njëjtë

Q, nëse kondensatorët nuk kanë qenë paraprakisht të ngarkuar. 16
Q Q Q Q Q
   ...   ... 
Ce C1 C2 Ci Cn
1 1 1 1 1
   ...   ... 
Ce C1 C2 Ci Cn
Lidhja e kombinuar e kondensatorëve

Lidhja e kondensatorëve paraqet kombinim prej lidhjes

paralele dhe seri të kondensatorëve.

Tre kondensatorë janë lidhur si në fig. Të gjendet kapaciteti ekuivalent i

lidhjes.
Kondensatori C2 dhe C3 janë të lidhur në paralel, prandaj Ce1 = C2+C3.
Qarku I mësipërm mund të ekuivalentohet:

Ky kondensator ekuivalent është lidhur me

kondensatorin C1 në seri edhe për
kapacitetin e tyre ekuivalent С fitohet:

1 1 1 Nëse te shprehja vijuese zëvendësohet

  shprehja, kapaciteti ekuivalent të
Ce C1 C23
përgjithshëm është dhënë me këtë shprehje:
Detyre:
Të njehsohet kapaciteti ekuivalent i grupit të kondensatoreve të
treguar të fig. nëse C = 1 μF
3. Gjeni kapacitetin ekuivalent të kondensatorëve të lidhur ndërmjet pikave
A dhe B.

Zgjidhje
22
23
• Detyra 1.
Kapaciteti i një kondensatori elektrik në vakum është C0=10pF. Sa do të jetë
kapaciteti i këtij kondensatori nëse në mes të pllakave të tij gjenden më radhë
këto mjedise: a).Ajër, b)Qelq, c) Dru, dhe d)Ujë.
- Zgjidhje:

24
• Detyra 2.
Sipërfaqja e pllakës së kondensatorit të rrafshët me ajër është S=60cm2,
ngarkesa e tij elektrike q=1nC, ndërsa ndryshimi potencial në mes të
pllakave të tij është U=90V. Të përcaktohet distanca në mes pllakave të
kondensatorit.

- Zgjidhje:

25
Detyra.
Sa duhet të jetë sipërfaqja e secilës pllakë të kondensatorit të rrafshët, nëse
kapaciteti i tij është: C=0.1n F? Distanca në mes të pllakave të kondensatorit
është d=2.5mm. në mes të pllakave gjendet mjedisi me permitivitet relativ  =7.

26
Dy ngarkesa elektrike pikëlore q1=7nC dhe q2=14nC ndodhen në distancën
r1=50cm njëra nga tjetra. Çfarë pune duhet të kryhet për t’i afruar ato deri
në distancën r2=25cm?

27
28