KRİPTO PARA SİSTEMLERİ

Dr. Melike Sultan Karasu Aşnaz

karasu@balikesir.edu.tr
 3. Ders:
Bitcoin Nasıl Doğdu?
Derse başlamadan önce

1. Final konularınız belirlendi mi?

BTC; • Bence hepsi.

• Şu an bankanızda yatan paraları düşünün,

Dijital Para mı? hesaplarda bakiyesini gördüğününüz paralar da
Sanal Para mı? elektronik para değil mi?
Elektronik Para mı? • Sanal ortamda kullanıyorsunuz, kredi kartınızla
harcıyorsunuz; öyleyse bankadaki paranıza ve kredi
kartı limitinize de sanal para diyebiliriz.

• Banka hesabımızdaki paralar bilgisayardaki bir’ler ve

sıfırlardan oluşuyor.

• Bu yüzden bu paralara dijital de diyebilir miyiz?

• BTC’ye ilave olarak kripto para da diyebiliriz.

• Bugün ödeme yapmanın en hızlı yolu NAKİT vermektir,
ödemeyi yapan ile alan kişilerin yüz yüze olması koşuluyla.

• Bir ödemeyi yanında olmadığımız kişiye nasıl yaparız?

➢EFT, Havale ya da SWIFT?
• EFT yaptığınızda bir aracı kullanıyorsunuz. Aynı şekilde kredi kartı,
PayPal, WesternUnion vb bir ödeme aracı ile ödeme yaptığınızda hep bir
aracı kullanıyorsunuz.
• Devreye aracı girince komisyon ödeniyor, zaman harcanıyor ve bir çok
özel bilginiz aracı ile paylaşmış oluyorsunuz.

• BTC bir aracı olmadan kişiden kişiye güvenli şekilde ödeme yapmayı
mümkün kılan kripto aradır.
«Bitcoin (BTC), paranın son yüzyılda sanallaşmasına, arkasındaki güvenceyi

kaybetmesine ve artık sürdürülemeyecek hale gelen şişmiş finansal sisteme bir

çözüm olarak doğmuştur.»

Saadetin Konukseven
 Bitcoin; Satoshi Nakamoto takma isimli kişi (ya da kişiler)
tarafından 2008 yılında yayınlanan 9 sayfalık bir makale ile ortaya
çıktı.

Hala kimin yazdığı tam

olarak bilinmiyor.
Kadın mı erkek mi?
Bir kişi mi yoksa çalışma
grubu mu hala bilmiyoruz.
Yıl: 2020

3 Ocak 2009’da blokzincirdeki ilk blok ortaya çıkarıldı.

12 Şubat 2009’da ise Satoshi Nakamoto ile Hal Finney
arasında ilk BTC transferi yapıldı.
• Makale; bankalar tarafından sunulan aracılık hizmetlerini eleştirmekte ve elektronik

ticaretin yükselen trendini göz önünde bulundurarak ticaretin gerçekleşmesi için bankalara

ihtiyaç olmadığını vurgulamaktadır.

• Makale teknik açıdan kripto paraların altyapısı olan blockchain teknolojisinin geliştiriciler

tarafından nasıl hazırlandığını ve işlediğini ortaya koymaktadır.

• Makale aynı zamanda küresel kriz sonrası güven probleminin teknoloji sayesinde nasıl

çözüleceğine yeni bir anlayış kazandırmaya çalışmaktadır.

• Bu çerçevede makalede kripto paraların en büyük özelliği olarak arkasında para basma

gücüne sahip otoritelere duyulan güven yerine matematik kurallarıyla temellendirilen ve

bilgisayar algoritmalarına dayanan güven öne sürülmüştür.

P2P: Bir merkezi olmayan dağıtık bir ağ
yapısı demek. Merkezsizleşmiş.
 Merkezsizleştirmek ne demek?
• Aracıları ortadan kaldırmak demek. Peki ama kim bu aracılar?

Bankalar Finansal Organizasyonlar Ülkelerin merkez bankaları

✓ BTC’de bir merkezi otorite yok. Onun yerine açık kaynak

kodlu bir yazılım var.

✓ Hiçbir merkezi sisteme bağlı olmadan çalışır, dağıtık

yapıdaki veri tabanının şeffaflığı nedeniyle hiç kimse
tarafından manipüle edilemez.

✓ Yani bu kodları indirip inceleyebilirsiniz. Hatta daha iyisini

de yapmaya çalışabilirsiniz.

✓ BTC şifrelenmiş işlem takibi sağlayan dağıtık bir veri

tabanı olan blokzincir teknolojisi üzerine kuruludur.
 BTC kusursuz altyapısı ve öncü özellikleri ile kısa sürede büyük
bir popülariteye kavuştu. BTC’den sonra blokzincir tabanlı
şifrelenmiş dijital para birimleri birbiri ardına piyasaya çıktı ancak
en değerli ve popüler kripto para olarak piyasadaki hakimiyeti
sürüyor.

Kaynak: https://e-cryptonews.com/how-many-cryptocurrencies-are-there-in-2020/

Altcoin = Alternative Coin’in kısaltılmış hali

BTC’nin (ve diğer kriptoparaların ortak) özellikleri

• Merkezi bir otoriteye bağlı değil,

• Arkasında bir merkez bankası veya bir devlet yok,

• Dağıtık bir yapıya sahipler (bu sebeple hacklenme ve/veya saldırıya uğrayacak
merkezi bir sunucu-server mevzu bahis değil)

• Arz edilen veya edilecek miktar belli (böylece devletlerin para basarak kendilerine
gelir yaratmaları, bu esnada yükselen faizler ve enflasyon vasıtasıyla bu yükü halkın
omularına bindirmeleri gibi bir durum söz konusu değil.
paranın yeniden keşfi: bitcoin by 140journos
Jan 4, 2019
https://www.youtube.com/watch?v=gnclsLp_NDU
▪ Hiçbir devlete bağlı olmayan bir bankacılık sistemi ve para birimi hayali BTC
ile gerçekleşti.

▪ Fakat bu hayalin fikri temelleri çok daha eskilere dayanıyor.

▪ Altın standardının yok edilmesini kendine dert edinen birileri hep vardı.

▪ «Teknoloji gelişti ve Bitcoin doğdu.» değil; «Hiçbir devlete bağlı olmayan,

özgür bir para birimi fikri hep vardı ve nihayet teknoloji buna imkan verdi.»
denilebilir.

Çok Önemli Soru: Altın Standardı ne zaman yok edilmişti?

Bretton Woods anlaşmasını ABD’nin bozması, 1971.
Derse devam etmeden önce

Gönderdiğim makale okundu mu?

https://classroom.google.com/
Friedrich Hayek • Nobel ödüllü ekonomist

• Belki de tarihin gördüğü en aykırı ekonomist

• The Denationalization of Money (1976) kitabında

paranın özelleştirilmesini savunuyor. Her şey
özelleştirilebilirken, paranın devlet tekelinde olması
anlamsızdı.

• Her türlü merkezileşmeye karşı.

Prof. Hayek’i bu kısa videodan tanıyabilirsiniz.
• «Parayı devletlerin elinden kurtarıncaya kadar tekrar iyi
«Friedrich Hayek Predicts The rise of Stablecoins, Bitcoin and
Cryptocurrency» bir paraya sahip olacağımızı düşünmüyorum. Ama
https://www.youtube.com/watch?v=9-uo-KfnkhI bunu şiddet kullanarak yapamayız. Yapabileceğimiz tek
şey onların durduramayacağı başka dolambaçlı bir yol
bulmak.» F. Hayek, 1984
Timothy C. May ve CypherpunkHareketi
• 1980’lerin sounda başlayan «Cypherpunk Hareketi»
öncüsü.

(Cifir=şifreleme) ve punk kelimelerinin birleşimi

• Anarko kapitalizmin siber alanda yaşanabileceğini

söylemiştir.
https://bit.ly/2IftLte

• Lütfen Düşünün;
o e-mail göndermenin çıkması ve yaygınlaşmasıyla posta
endüstrisindeki dönüşümü.
o Kim mektup yolluyor? Ya da kim kredi kartı ekstresini
artık mektupla alıyor?
 • 1996’da «İyi bir elektronik para transferi sistemiyle
David Chaum / e-cash kötü bir elektronik para transferine sahip olmak
arasındaki fark; diktatörlükle mi yoksa gerçek bir
demokrasiyle mi yönetileceğimizi belirleyecek.»
• 1990’da e-cash
demiştir.
• Bankadaki paranızı e-cash’e çevirip bilgisayarınıza
• Bitcoinden en büyük farkı; kendi para birimini arz
indiriyorsunuz. Daha sonra e-cash kabul eden
etmemesidir. E-cash bir para birimi değil, takip
firmalardan alışveriş yapabiliyorsunuz.
edilemeyen bir elektronik para transferiydi.
• Kredi kartlarına göre masraflar çok düşük, ve gizlilik
sağlayabiliyor.

• Çağının çok ötesinde olmasına rağmen 1998’de

battı. Microsoft ve Visa’nın satın alma tekliflerini red
etti.
Wei Dai / b-money
• 1998’de b-Money önerildi
(makale olarak kaldı, hayata geçmedi)

• Tim May’in manifestosundan etkilenerek;

Siber alanda tamamen özgür ve anonim • Bitcoinden farkı para arzının sınırsız olması.

topluluğun oluşabilmesi için, anonim ve Not: Satoshi makalesinden Wei Dai’nin makalesini
referans olarak gösterir.
takip edilemeyen bir alışveriş aracına,
yepyeni bir para birimine ve para transfer
sistemine ihtiyaç olduğunu söyler.
Nick Szabo / BitGold

• 1998’de BitGold

• BTC’e en yakın öneri

• Paranın Hashcash ile yaratılması ve

• Timestamping

• Makale olarak kalmıştır

Nick Szabo’nunaslında kimliği bilinmeyen Satoshi Nakamoto
olduğu iddiaları vardır.
 Hal Finney – Reusable Proof of Works
• BTC’nin ilk prototipi gibi düşünülür.

• B-Money ve BitGold makale olarak kalırken,

RPOW yazılıma dökülen tek sistem.

• Bir kişiden bir kişiye coin gönderilirken bu coin’in

mükerrer bir harcama olmadığını kontrol eden ve
işlemi onaylayan transparan bir server (The RPOW project is now terminated. These pages are
bulunmaktadır. maintained for historical purposes.)
https://nakamotoinstitute.org/finney/rpow/what.html
• Güvenilir 3. parti görevini gören bu server,
transparan yapıya sahip olmasından ötürü
geleneksel «güvenilir 3. parti»’lerden ayrılır.
• Görüldüğü gibi aslında BTC’ye çok yakın birkaç fikir vardı.

• BTC’de kullanılan tüm teknolojiler bulunmuştu.

• Ama tüm bu fikirlerden yepyeni bir fikir üretmek

gerekiyordu.

• BTC’nin 2009 yılında çıkmış olması tesadüf değil

• 2008 Krizi

Occupy Wall Street (OWS), 2011

Bitcoin: A peer to peer electronic cash system
kişiden kişiye elektronik para sistemi

• BTC’nin arkasında politikasını belirleyecek bir merkez bankası yoktur.

• Bir sahibi, başkanı, CEO’su vs. yoktur.

• Mevcut bankacılık sistemine alternatiftir.

• Kuralları baştan konulmuş bir merkez bankası gibi düşünülebilir.

• BTC, iki kişi arasında değer (BTC) transferi yapılmasını sağlayan elektronik para transferi sistemidir.

• BTC bir para birimidir.

• Para politikası, en başta, doğanın yasası matematikle belirlenmiş bir merkez bankasının para birimidir.

• 3. güvenilir bir partiye ihtiyaç duymayan elektronik para transferi sisteminin para birimidir.
 Bir Kitap Önerisi
Ayn Rand : Atlas Vazgeçti
(ya da Atlas Silkindi ismiyle görebilirsiniz.)
❖ Ayn Rand bu romanı için "Bu bir felsefe tarihi kitabıdır.
Düşüncemin vardığı son nokta da şudur: İnsanın kendi yaratıcılığını
ortaya koyma hakkı hiçbir zaman engellenemeyecek".

❖ Ayn Rand'ın eserlerini Türkçeye kazandıran Sinan Çetin bu kitap

için şöyle diyor: "Bu kitap iş yapan, yaratan, yapan eden insanın
toplum tarafından nasıl sömürüldüğünü, üstelik zalimce suçlandığını
açıkça gözler önüne seriyor... eğer aklınıza, yeteneğinize, kendinize
inanıyorsanız bu kitabı çok büyük bir aşkla okuyacaksınız."

epub indirmek için:

https://yadi.sk/i/ZEVuG4NSx0o6SQ
HAFTAYA:
✓Neden Bitcoin?
✓Blockchain