ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ε.Η.

Ε ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ

1.1.4 Μέτρα προστασίας από τους κινδύνους του ηλεκτρικού ρεύματος

Στα προηγούμενα γνωρίσαμε τα δυσμενή αποτελέσματα που συνήθως επιφέρει η ηλεκτρο-

πληξία καθώς και τους τρόπους με τους οποίους συνήθως μπορούμε να βοηθήσουμε τον παθό-
ντα συνάνθρωπό μας.

Επειδή η πρόληψη είναι προτιμότερη από τη θεραπεία, θα πρέπει να μάθουμε ποια είναι τα
μέτρα εκείνα τα οποία πρέπει να πάρουμε για να αποφύγουμε την ηλεκτροπληξία και τα δυσά-
ρεστα αποτελέσματά της.

Τα μέτρα προστασίας απ’ τους κινδύνους του ηλεκτρικού ρεύματος είναι:

1. Η γείωση των συσκευών της ηλεκτρικής εγκατάστασης

Ουδέτερος είναι ο αγωγός επιστροφής του ηλεκτρικού

ρεύματος στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέρ-
γειας.

Επειδή τον αγωγό αυτό η ΔΕΗ τον συνδέει με τη γη,

για λόγους εξοικονόμησης υλικού και προστασίας των δι-
κτύων της, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η γη απο-
τελεί μέρος του κυκλώματος μεταφοράς της ηλεκτρικής
ενέργειας από τους σταθμούς παραγωγής μέχρι τις κα-
ταναλώσεις (Σχήμα 1.1.4.α). Κατά συνέπεια μεταξύ των
αγωγών της φάσης και της γης υπάρχει διαφορά δυναμι-
κού (τάση 230V). Αν ένα μέρος του ανθρώπινου σώματος
έλθει σε επαφή με ένα ρευματοφόρο αντικείμενο, τότε
υπάρχει ο κίνδυνος της ηλεκτροπληξίας. Στην περίπτωση
αυτή το ρεύμα θα περάσει μέσα από το ανθρώπινο σώμα
και θα οδεύσει προς τη γη. Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας επί-
σης θα υπάρξει αν για οποιονδήποτε λόγο καταστραφεί η
μόνωση των αγωγών μιας συσκευής και ο ρευματοφόρος
αγωγός έλθει σε επαφή με το μεταλλικό μέρος της συ-
Σχήμα 1.1.4.β: Γείωση μεταλλικών τμημάτων
σκευής ή ακόμη και απ’ ευθείας με τον άνθρωπο. Για να ηλεκτρικής συσκευής
περιορίσουμε ή και να αποφύγουμε το δυσάρεστο αυτό
γεγονός πρέπει απαραίτητα να γειώνονται (δηλαδή να
συνδέονται αγώγιμα με τη γη) όλα τα μεταλλικά μέρη
των ηλεκτρικών συσκευών ή ηλεκτρικών εργαλείων, τα
οποία σε κανονικές συνθήκες λειτουργίας δε βρίσκονται
υπό τάση αλλά είναι πιθανό τούτο να συμβεί μετά από
την καταστροφή της μόνωσης ή από σφάλματα συνδέσε-
ων (Σχήμα 1.1.4.β).

22

24-0348.indb 22 14/02/2020 13:23:32

 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΕΙΣ
Σχήμα 1.1.4.γ: Γαλβανική απομόνωση
πηγής ηλεκτρικής ενέργειας
Σχήμα 1.1.4.δ: Συνθήκες ηλεκτροπληξίας
σε περίπτωση γαλβανικής απομόνωσης
24-0348.indb 23
Η γείωση είναι υποχρεωτική σε κάθε ηλεκτρολογική
εγκατάσταση, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς
ΕΗΕ (Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων).
Στο ρόλο της γείωσης θα αναφερθούμε αναλυτικότερα
παρακάτω στο κεφάλαιο περί γειώσεων προστασίας.
2. Η γαλβανική απομόνωση
Γαλβανική απομόνωση ονομάζουμε τον ηλεκτρικό δι-
αχωρισμό της εγκατάστασης ή του κυκλώματος από την
τροφοδότηση (δίκτυο ΔΕΗ).
Στην περίπτωση αυτή η τροφοδότηση των ηλεκτρικών
συσκευών γίνεται από ένα μετασχηματιστή (Μ/Σ). Ο με-
τασχηματιστής έχει δύο τυλίγματα. Το πρωτεύον και το
δευτερεύον.
Τα τυλίγματα είναι μεταξύ τους ηλεκτρικά απομονωμέ-
να αλλά μαγνητικά συνεζευγμένα.
Το πρωτεύον τύλιγμα τροφοδοτείται με ρεύμα από το
δίκτυο της ΔΕΗ (Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού) και από
το δευτερεύον τύλιγμα τροφοδοτούνται οι καταναλώσεις.
Το πρωτεύον και το δευτερεύον τύλιγμα του Μ/Σ δε
συνδέονται μεταξύ τους ηλεκτρικά, παρά μόνο μαγνητι-
κά.
Με τον τρόπο αυτό απομονώνουμε τον αγωγό του ου-
δετέρου που αποτελεί την επιστροφή του ηλεκτρικού ρεύ-
ματος και είναι συνδεδεμένος με τη γη (Σχήμα 1.1.4.γ).
Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει διαρροή ρεύματος
προς τη γη, η οποία πλέον είναι ξένο σώμα ως προς την
πηγή μας (δευτερεύον τύλιγμα του Μ/Σ).
Για να βρεθούμε υπό τάση (κίνδυνος ηλεκτροπληξίας)
θα πρέπει να έλθουμε σε επαφή και με τους δύο αγωγούς
του δευτερεύοντος τυλίγματος του Μ/Σ, L΄-Ν΄ (βλέπε σχή-
μα 1.1.4.δ).
Με τη γαλβανική απομόνωση ο κίνδυνος ηλεκτροπλη-
ξίας περιορίζεται σημαντικά.
Η προστασία αυτή επιβάλλεται σε εγκαταστάσεις χώ-
ρων υψηλής επικινδυνότητας (π.χ. σε εξωτερικούς και
υγρούς χώρους, σε χώρους κοπής σιδήρων με ηλεκτρικά
φορητά εργαλεία κ.λπ.).
23
14/02/2020 13:23:33
 ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ε.Η.Ε ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ

3. Ο Διαφορικός Διακόπτης Έντασης (Δ.Δ.Ε.) ή αντιηλε-

κτροπληξιακός διακόπτης
Γενικός πίνακας
Σε κάθε ηλεκτρική εγκατάσταση κρίνεται σκόπιμη η
τοποθέτηση του αντιηλεκτροπληξιακού διακόπτη. Ο δι-
ακόπτης αυτός, σε περίπτωση διαρροής του ηλεκτρικού
ρεύματος, λειτουργεί αυτόματα και διακόπτει το κύκλωμα.
Μετά από κάθε βλάβη ή διαρροή πρέπει να γίνει άμεσα η
επισκευή της βλάβης και στη συνέχεια να τεθεί σε λειτουρ-
γία το κύκλωμα.

Η χρησιμοποίηση του Δ.Δ.Ε. (σχήμα 1.1.4.ε) δεν επι-

βάλλεται από τους ισχύοντες κανονισμούς των ΕΗΕ αλλά
μας προφυλάσσει αποτελεσματικά από διαρροές ηλε-
κτρικού ρεύματος προς τη γη που ενδεχομένως να προ-
καλέσουν ηλεκτροπληξία, καταστροφή των ηλεκτρικών Σχήμα 1.1.4.ε: Γενικός πίνακας κατοικίας
συσκευών ή και πυρκαγιά. Τα παραπάνω σε συνδυασμό
με το χαμηλό κόστος προμήθειας και εγκατάστασης του
Δ.Δ.Ε. (περίπου 50 - 80 ΕΥΡΩ) τον έχουν καθιερώσει στις
σύγχρονες ΕΗΕ ως ένα συμπληρωματικό αποτελεσματικό
μέτρο προστασίας.

4. Η σωστή ηλεκτρική εγκατάσταση

Οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις πρέπει να γίνονται σύμ-

φωνα με τους Κανονισμούς των Εσωτερικών Ηλεκτρικών
Εγκαταστάσεων (ΚΕΗΕ).

Ο Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) επεξερ-

γάζεται τους νέους κανονισμούς τυποποίησης, οι οποίοι
θα είναι εναρμονισμένοι με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρό-
τυπα.

Την ευθύνη για τη μελέτη, την κατασκευή και σωστή

λειτουργία της εγκατάστασης αναλαμβάνει ο υπεύθυνος
πιστοποιημένος εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος, ο οποίος
έχει αποκτήσει άδεια άσκησης επαγγέλματος.

24

24-0348.indb 24 14/02/2020 13:23:33

 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΕΙΣ

5. Τα υλικά της ΕΗΕ

Τα υλικά που θα χρησιμοποιήσουμε για την εκτέλεση

της ηλεκτρικής εγκατάστασης πρέπει να έχουν κατασκευ-
ασθεί σύμφωνα με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα τυ-
ποποίησης και να έχουν την πιστοποίηση από τον ΕΛΟΤ.

Πρέπει να γίνεται σωστά χρήση και εγκατάσταση των

υλικών, για να αποφεύγονται οι φθορές, τα προβλήματα
λειτουργίας και κυρίως τα ατυχήματα.

Κάθε βλάβη, φθορά ή καταστροφή πρέπει να διορθώ-

νεται.

6. Η χρήση των ηλεκτρικών συσκευών

Η σύνδεση και τροφοδότηση των ηλεκτρικών συσκευών

και καταναλώσεων πρέπει να γίνεται λαμβάνοντας υπόψη
όλους τους παράγοντες που καθορίζουν την ασφάλεια και
σωστή λειτουργία τους.

Η χρήση των συσκευών πρέπει να γίνεται σύμφωνα με

τις οδηγίες που καθορίζει ο κατασκευαστής.

Οι τυχόν φθορές των εξαρτημάτων και των καλωδίων

πρέπει να διορθώνονται για την αποφυγή δυσάρεστων
επιπτώσεων.

25

24-0348.indb 25 14/02/2020 13:23:33