niedaleko wsi Skokówka. Ród Zamoyskich przywędrował z województwa łęczyckiego. Młode lata Jan spędził w Skokówce. Następnie uczył się w krasnystawskiej szkole katedralnej. Jako piętnastoletni chłopiec wyjechał do Paryża gdzie uczęszczał na wykłady na Sorbonie i w Kolegium Królewskim. Studiował w Strasburgu i Padwie. W 1563 r. został wybrany na rektora akademii padewskiej i pełnił tę funkcję przez rok. Po powrocie z Włoch Zamoyski znalazł się w Krakowie, na dworze królewskim Zygmunta Augusta i pełnił tam stanowisko sekretarza królewskiego. Redagował listy i pisma władcy, uczestniczył w obradach senatu, miał kontakty z posłami na sejm. W tym czasie załatwiał także wiele trudnych czy drażliwych spraw króla, np. usuwanie magnatów z dóbr królewskich, porządkowanie archiwum skarbu koronnego. Za sumienne wykonywanie swych obowiązków Zamoyski otrzymywał od króla kolejne majątki ziemskie. W lipcu 1572r po śmierci Zygmunta Augusta- ostatniego Jagiellona, który nie miał dzieci, Jan Zamoyski był bardzo przejęty sytuacją rozchwianej Rzeczypospolitej. Wspólnie ze szlachtą wysunął koncepcję elekcji viritim, czyli wyboru króla przez całą szlachtę. Pod naciskiem sejm przyjął zasady wolnej elekcji, a Zamoyski stał się przywódcą szlachty, a zarazem aktywnym politykiem wpływającym na losy narodu. W 1576r szlachta na polskiego króla wybrała węgierskiego księcia Stefana Batorego który na bliskiego współpracownika wybrał sobie właśnie Jana Zamoyskiego. Zamoyski pomagał królowi Stefanowi Batoremu w realizacji jego śmiałych planów, a przy tym robił błyskotliwą karierę u boku władcy. 1 marca 1578 r. został kanclerzem wielkim koronnym- był najważniejszą osobą w państwie zaraz po władcy. Wkrótce stał się potężnym magnatem, zmieniając swe poglądy polityczne w kierunku silnej władzy monarszej. Rozpoczął naukę sztuki wojennej, a od 1579 r. uczestniczył w wojnie z Moskwą. Po zgromadzeniu pokaźnego majątku w kwietniu 1580 r. Jan Zamoyski część swoich bogactw przeznaczył na założenia Zamościa a w 1594r ze swych dóbr utworzył Akademię Zamojską -wyższą uczelnię humanistyczną w której mieli kształcić się obywatele Rzeczpospolitej. 11 sierpnia 1581 r. król mianował kanclerza hetmanem wielkim koronnym, który po zwycięskiej wojnie z Moskwą doprowadził do traktatu pokojowego. W 1586 r. zmarł Stefan Batory, a nowym królem miał zostać Zygmunt Waza. Jednak o koronę ubiegał się też Maksymilian Habsburg. Chciał zdobyć ją szturmem, ale został wyparty przez Zamoyskiego w bitwie pod Byczyną w 1588 r. oraz wzięty do niewoli. Królem został Zygmunt III Waza popierany przez Zamoyskiego, jednak ich stosunki nie układały się dobrze. Król obawiał się jego wpływów, ale nie mógł odwołać go z pozycji kanclerza. Natomiast Zamoyski traktował króla jako ignoranta i dołączył do opozycjonistów walczących z jego polityką. Przestrzegał go przed udziałem w wojnie w Szwecji, ale nie został posłuchany, a jego czasy dominacji skończyły się. Pod koniec 1602 r Jan Zamoyski udał się do swej rezydencji w Zamościu, usunął się nieco ze sceny politycznej i publicznej. 3 czerwca 1605 r. schorowany hetman zakończył życie, zmarł na atak serca. Jego prochy i płyta nagrobna znajdują się w kaplicy Zamoyskich w Katedrze Zamojskiej. CIEKAWOSTKI * Jan Zamoyski na ślubnym kobiercu stawał cztery razy. Dzięki małżeństwom jego majątek powiększał się. Pierwsza żona to szlachcianka Anna Ossolińska, zmarła po roku trwania związku, nie dając mu potomstwa. Drugą żoną była, poślubiona w wieku 17 lat księżniczka Krystyna z rodziny Radziwiłłów. Trzeci raz Jan ożenił się z 14-letnią bratanicą króla-Gryzeldą Batorówną, dała ona hetmanowi dwie córki: Annę i Zofię. Gryzelda zmarła przy porodzie. Niestety po pewnym czasie córki również zmarły. Zamoyski ożenił się po raz czwarty z Barbarą Tarnowską, która urodziła mu jedynego syna- Tomasza. *Jan Zamoyski w ciągu swojego życia zgromadził ogromny majątek. Pozostawił po sobie 11 miast i ponad 200 wsi. Posiadał własne wojsko, w skład którego wchodziło 4000 piechoty (głównie piechoty węgierskiej) oraz 2000 jazdy. *Zamoyski był niezwykle przedsiębiorczy. Wiedział, gdzie należy inwestować, a co najważniejsze jego inwestycje zawsze wiązały się z rozwojem społeczeństwa i państwa. Budował fabryki, browary, dworki itp., by służyły ludziom jako miejsca pracy i polepszały jakość życia. *Wspierał swoich obywateli, którzy pragnęli się rozwijać i posiadali zdolności rzemieślnicze. Pożyczał im pieniądze na niezwykle dogodnych warunkach, by zakładali własne biznesy. *Ordynacja Zamoyskiego liczyła sobie aż 24 miasta i ponad 800 wsi. Zajmowały one powierzchnię ponad sześć tysięcy kilometrów kwadratowych i były wyłączną własnością Zamoyskiego. Był to jedyny taki wyjątek w historii założenia państwa w państwie. *Jan Zamoyski w trakcie swojego życia zmienił wyznanie. Jak się urodził był kalwinem lecz jako student zdecydował się zostać pobożnym i gorliwym wyznawcą katolicyzmu.
NAJSŁYNNIEJSZY CYTAT JANA ZAMOYSKIEGO
„Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie… Nadto przekonany jestem, że tylko edukacja publiczna zgodnych i dobrych robi obywateli.”