Univerzitet u Tuzli

Filozofski fakultet

Odsjek:Politologija-Međunarodni odnosi i diplomatija

Seminarski rad
Tema: Centralna banka kao nosioc ekonomske politike
 Tuzla,31.5.2022.g

Sadržaj

1.Historijski prikaz Centralne banke 4

2.Pojam Centralne banke 5
3.Funkcije Centralne banke 6
4.Monetarna politika Centralne banke 7
5. Uloga Centralne banke i komercijalnih banaka u formiranju kreditnog
sistem 8
6. Evropska Centralna banka 9
1.1.Tijela Centralne banke 11
Zaključak 12

2
 Uvod

U ovom seminarskom ćemo saznati šta je centralno bankarstvo. Centralna banka je definisana kao
centar ravnoteže jedne zemlje ili nacije jer bez jezgra koncentracije novca ne bi bilo ekonomske
stabilnosti.Govoriću i o značaju koji ima za državu u kojoj posluje, i kako se razvija u zemlji kako
bi mogao da zadovolji svoje potrebe, s obzirom da radi manje-više kao normalna banka, Razlika je
u tome što centralna banka ne može, da tako kažem, pružati svoje usluge pojedincima, već
uglavnom državama u zemlji ili bankama koje se nalaze unutar iste zemlje.Centralna banka je
vrsta banke.To je subjekt odgovoran za monetarnu politiku neke zemlje ili za neke njene aspekte.
Također se kaže da je osnova cjelokupnog bankarskog sistema jedne nacije, te da je odgovoran za
primjenu mjera monetarne i kreditne politike neophodnih za pravilno funkcionisanje nacionalne
ekonomije.Centralna banka je javno tijelo u mnogim zemljama, autonoman je i nezavisan subjekt
od Vlade zemlje kojoj pripada. Iako se Centralna banka posmatra kao jedan od primarnih
mehanizama makroekonomske stabilizacije, postoji niz argumenata o drugim oblastima
uključivanja Centralne banke. Ovaj rad će istražiti različite oblasti, uključujući ulogu Centralne
banke u sprovođenju monetarne politike i intervencionog tijela u trgovini deviznim kursom. Prije
dalje diskusije, važno je naglasiti da uloga Centralne banke i obim njenog angažmana mogu
varirati zbog efekata različitih zakona i prisustva različitih zainteresovanih strana. Ovaj rad
razmatra značaj objavljivanja ekonomskih prognoza Centralne banke i drugih informacija koje se
odnose na stavove Centralne banke o daljem stanju makroekonomskih kretanja. Diskusija
pokazuje da su ove informacije od velike važnosti za ostale tržišne igrače i agencije za predviđanje
jer smanjuju asimetriju informacija.

3
 Historijski prikaz centralne banke

U srednjem vijeku,poslove centralne banke preuzele su banke novčanica. Banka opticaja i

novčanica u Đenovi, osnovana je 1345. Godine i smatra se prvom koja je funkcionirala tek 1407.
godine pod nazivom " Casa di San Giorgio " i likvidirana je 1808. godine. Kada je Austrija
osvojila Đenovu 1746. godine, đenovska banka novčanica naišla je na poteškoće jer su osvajači
zaplijenili svu imovinu koja je bila potrebna za pokrivanje novčanica. Žiro banke su obezbijedile
javnu infrastrukturu za bezgotovinska međunarodna plaćanja.Pritom bi trebalo da povećaju
efikasnost trgovanja i osiguraju monetarnu stabilnost. Tako su žiro banke već ispunile bitne
funkcije modernih centralnih banaka.Amsterdamska mjenjačnica otvorena je 31. januara 1609.
Godine i smatra se prvom urbanom mjenjačkom bankom u zapadnoj Evropi. Slijedila je u
novembru 1656. švedska banka Palmstruch ,koja je 16. jula 1661. izdala prvi papirni novac na
svijetu kao privatna banka.Švedska Riksbanka osnovana je u septembru 1668. godine kao
blagajnička banka i smatra se najstarijom centralnom bankom koja još postoji i danas, koja je
dobila monopol na izdavanje novčanica 1897. godine. U Kelnu je 2. marta 1705. godine
osnovana“ Banco di gyro d'affrancatione“, prva kartična banka njemačkog Rajha, koja je izdala
prvo sredstvo plaćanja u obliku novčanica u Njemačkoj .U međuvremenu, 27. jula 1694. godine,
kraljevska porodica u Engleskoj je osigurala da banka može biti osnovana u pravnom obliku
dioničkog društva pod nazivom "Guverner i kompanija Engleske banke". Centralnoj banci, sada
poznatoj kao Banka Engleske , bilo je dozvoljeno da izdaje novčanice i obavlja bankarske
transakcije. ( Engleska povelja o bankama ) iz jula 1844. godine osigurala je da Banka Engleske
bude podijeljena na dva odjela: "Odjel za izdavanje" novčanica i "Odjel za bankarstvo" za
bankarske transakcije. "Odjel za izdavanje" morao je u potpunosti pokriti sve novčanice zlatom .
To je takozvani zlatni standard uveden u Velikoj Britaniji 1873. godine i usvojen u većini
evropskih zemalja. Bankarska evidencija zabranjivala je osnivanje novih centralnih banaka. U
martu 1811. osnovana je Banka Finske , koja je tek 1840. dobila pravo izdavanja novčanica.U
Hong Kongu , hongkonški dolar izdaju paralelno tri komercijalne banke od 1872. ( Hong Kong
and Shanghai Banking Corporation - HSBC, Standard Chartered Bank ) i (od 1994.) Banka Kine ,
što je neobično i jedinstveno u svijet. Od Uredbe o valuti od 9. novembra 1935. godine, ove banke
su proglašene bankama zakonskog plaćanja od strane Monetarne uprave Hong Konga (HKMA) .
Novčanice se mogu razlikovati po motivu i boji u zavisnosti od apoena , jer svaka od tri banke
može izabrati svoj dizajn.[10] HKMA je stoga stvarna (ali ne i formalna) centralna banka u Hong
Kongu, koja je delegirala privilegiju na novčanice trima komercijalnim bankama.Austrijska
narodna banka osnovana je u junu 1816. godine, zatim Rajhsbanka u januaru 1876. i Švajcarska
narodna banka u januaru 1906 godine. Centralna banka Bosne i Hercegovine (kraće CBBH) je
glavna institucija za održavanje monetarne stabilnosti u Bosni i Hercegovini koja funkcionira po
principu valutnog odbora.Osnovana je 20. juna 1997. godine Zakonom o Centralnoj banci koga je
usvojila Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine, a u skladu s Općim okvirnim sporazumom
za mir u BiH. Ova središnja banka radi od 11. augusta 1997. godine.

4
 Pojam Centralne Banke

Centralna banka (CB) je najviša karika u bankarskom sistemu države (banka prvog reda). Obavlja
tradicionalne funkcije karakteristične za centralnu banku države: to je centar izdavanja i
poravnanja države.Kao centar za poravnanje, država utvrđuje pravila za bezgotovinska poravnanja
privrednih subjekata, a također organizuje obračune između poslovnih banaka i drugih finansijskih
institucija.Zastupa interese države u odnosima sa centralnim bankama drugih zemalja, u
međunarodnim finansijskim institucijama.Centralna banka utvrđuje pravila i registruje poslovne
banke, izdaje dozvole za obavljanje deviznih poslova, vrši nadzor nad radom poslovnih banaka,
pruža usluge poravnanja i gotovine, daje kredite poslovnim bankama i utvrđuje pravila za
funkcionisanje međubankarskog kreditnog tržišta. Osim toga, Centralna banka je odgovorna za
poslove funkcionisanja državnog deviznog tržišta: zvanični kurs nacionalne valute, kreira devizne
rezerve itd.Glavni ekonomski zadatak banke je da osigura stabilnost nacionalne valute. Stvoreni
sistem monetarne i kreditne regulacije usmjeren je na njegovo rješavanje. Centralna banka posluje
u skladu sa zakonskim odredbama (načelima):

1) Načelo nezavisnosti Centralne banke. Po ovom principu, Centralna banka je, u granicama
svojih ovlaštenja, nezavisna u svom djelovanju, savjetuje Vladu o monetarnoj politici i učestvuje u
izradi nacionalnog programa ekonomskog razvoja. Međutim, treba naglasiti da Centralna banka
treba da podržava ekonomsku politiku vlade, pomaže njeno provođenje sve dok to nije u
suprotnosti sa obavljanjem njene glavne funkcije – obezbjeđenja stabilnosti monetarne jedinice
države.

2) Princip organizovanja Centralne banke na osnovu državnog vlasništva. Osnovni kapital banke
je državna svojina. Izvori formiranja odobrenog kapitala su prihodi Centralne banke, a po potrebi i
sredstva državnog budžeta države. Imovina kojom je Centralna banka ovlaštena da koristi i
raspolaže je predmet državnog vlasništva, ali je u punoj ekonomskoj nadležnosti banke.

3) Princip ekonomske nezavisnosti. Centralna banka vrši troškove na teret sopstvenih prihoda u
granicama procjene odobrene od strane Savjeta Centralne banke. U slučaju viška prihoda nad
rashodima, razlika se uplaćuje u državni budžet, a višak rashoda nad prihodima pokrije se iz
sljedećeg državnog budžeta.

4) Princip centralizacije sistema centralne banke zemlje. Sistem Centralne banke organizovan je
tako da obezbjeđuje sprovođenje jedinstvene državne monetarne politike u zemlji pod zajedničkim
centralizovanim rukovodstvom. Filijale (teritorijalne uprave) su strukturne jedinice Centralne
banke bez statusa pravnog lica i u njeno ime obavljaju funkcije na određenoj teritoriji.

5
5) Princip jedinstva sistema Centralne banke . Sve strukturne jedinice Centralne banke objedinjuju
zajednički cilj i rješavaju zajedničke zadatke sa kojima se banka suočava. Svi se oni rukovode
jedinstvenim pravnim normama sadržanim u državnim zakonima, ukazima predsjednika,
rezolucijama Skupštine, pravnim aktima Centralne banke.

Funkcije Centralne Banke

– utvrđuje i vodi monetarnu politiku;

– monopol izdaje nacionalnu valutu i organizuje njen opticaj;

– djeluje kao kreditor za poslovne banke i organizuje sistem refinansiranja;

– utvrđuje za banke i druge finansijsko-kreditne institucije pravila za obavljanje bankarskih

poslova, računovodstvo i izvještavanje, zaštitu informacija, vrijednosti i imovine;

– organizuje i obezbjeđuje sistem monetarnih i bankarskih statističkih informacija, statistike

platnog bilansa;

– utvrđuje sistem, postupak i oblike plaćanja, uključujući između banaka i finansijskih i kreditnih
institucija;

– vrši bankarsku regulativu i kontrolu;

– vodi registar banaka, njihovih filijala i predstavništava, mjenjačnica i finansijsko-kreditnih

organizacija, vrši licenciranje bankarske djelatnosti;

– zastupa interese države u centralnim bankama drugih država, međunarodnim bankama i drugim
kreditnim organizacijama u kojima se saradnja odvija na nivou centralnih banaka;

– utvrđuje postupak plaćanja u stranoj valuti, organizuje i vrši valutnu kontrolu poslovnih banaka i
drugih kreditnih organizacija koje su dobile dozvolu Centralne banke za obavljanje poslova sa
valutnim vrijednostima;

– analizira stanje monetarnih, finansijskih, cjenovnih i valutnih odnosa; itd.

6
 Monetarna politika Centralne banke

Glavno koordinaciono i regulaciono tijelo kreditnog sistema bilo koje države je centralna banka
koja ima mogućnost da monetarnim metodama utiče na ekonomsko stanje države, stoga je njena
monetarna politika najvažnija komponenta opšte ekonomske regulacije koja ima za cilj održavanje
visokih tržišnih uslova i sprečavanje kriznih pojava. Monetarna politika je skup mjera koje imaju
za cilj promjenu količine novca u opticaju, obima bankarskih kredita, kamatnih stopa, deviznih
kurseva, platnog bilansa itd. Dakle, monetarna politika prati ciljeve stabilizacije privrednog rasta,
niske inflacije, visoke zaposlenosti.Centralne banke koriste različite metode monetarne politike,
koje mogu biti generalne (utječu na stanje kreditnih odnosa u zemlji u cjelini) i selektivne
(usmjerene na regulisanje određenih vrsta kredita, kreditiranje određenih industrija ili preduzeća).
Opšte metode monetarne politike uključuju:

- računovodstvenu politiku, odnosno politiku regulisanja kamatnih stopa Centralne banke;

- poslovi na otvorenom tržištu, odnosno prodaja i kupovina državnih hartija od vrijednosti;

– regulisanje obavezne rezerve.

Računovodstvena politika je povezana sa transformacijom centralne banke u kreditora

komercijalnih banaka. S obzirom na svoje mjenice u Centralnoj banci ili primanje kredita
osiguranih mjenicama ili sopstvenim dužničkim obavezama, komercijalne banke povezuju svoje
stope na kredite i depozite sa obračunskom ili založnom stopom. Podizanjem stope, centralna
banka podstiče komercijalne banke da smanje zaduživanje kod nje, što u konačnici može dovesti
do smanjenja kreditnog poslovanja u zemlji. „Nasuprot tome, snižavanje kamatnih stopa smanjuje
troškove dobijanja kredita od Centralne banke, te doprinosi ekspanziji kreditnog poslovanja
komercijalnih banaka“1.

Poslovanje na otvorenom tržištu za kupovinu i prodaju komercijalnih i trezorskih obveznica i

drugih hartija od vrijednosti po tržišnoj ili unaprijed najavljenoj stopi uz kasniju obrnutu
transakciju. Kupovinom ili prodajom državnog duga Centralna banka utiče na nekretnine
poslovnih banaka i drugih kreditnih institucija, smanjujući ih u slučaju prodaje hartija od
vrijednosti ili, obrnuto, povećavajući likvidna sredstva banaka u slučaju kupovine hartija od
vrijednosti. Operacije na otvorenom tržištu bolje reaguju na kratkoročne tržišne fluktuacije nego
računovodstvene politike centralne banke, jer je veća vjerovatnoća da će cijene prodatih hartija od
vrijednosti uticati na kreditne operacije komercijalnih banaka nego na promjenu diskontne stope.

1
Driffill, J., Rotondi, Z., Savona, P. i Zazzara, P. (2003) Monetarna politika i finansijska stabilnost

7
Regulisanje stope obavezne rezerve komercijalnih banaka je najvažniji metod monetarne politike
centralne banke. Obavezna rezerva - procentualna stopa (udio) sredstava komercijalnih banaka
deponovanih na beskamatnom računu kod centralne banke.

U savremenim uslovima, politika obavezne rezerve koju vode centralne banke ima dvostruku
svrhu:

– održava stabilnu likvidnost poslovnih banaka;

- je alat za regulisanje obima novčane mase.

Ovaj metod je direktan metod uticaja na iznos sredstava banke, jer povećanje stope obavezne
rezerve ograničava mogućnost kreditiranja. Uz opšte metode regulisanja kreditnih odnosa,
centralne banke koriste selektivne metode. To uključuje:

- direktno ograničavanje kredita postavljanjem limita, kvota za obračunavanje računa;

– ograničavanje stope rasta kreditnog poslovanja;

- utvrđivanje maksimalnih kamatnih stopa za pojedine vrste depozita i opšte regulisanje kamatnih
stopa i dr.

Navedene metode, zajedno sa omjerom obavezne rezerve, treba posmatrati kao direktna
kvantitativna ograničenja, kojima je Centralna banka prinuđena da pribjegne u uslovima
ekonomske krize. Kada je cirkulacija novca u privredi veća od ravnoteže, onda centralna banka
može težiti da ponudi atraktivne kamatne stope; to ih čini privlačnim i vlasnici novca odlučuju da
ih kupe umjesto da drže novac. Takođe prestaje da učestvuje na tržištu. Ovo će dovesti do
povećanja kamatne stope u zemlji .

Uloga Centralne banke i komercijalnih banaka u formiranju kreditnog

sistem

Na kreditnim tržištima većine zemalja, specijalizovane nebankarske kreditne i finansijske

institucije igraju važnu ulogu u akumulaciji i mobilizaciji novčanog kapitala. U zavisnosti od
uloge i namjene, ove institucije mogu biti: investiciona društva, štedno-kreditna društva, kreditne
unije, finansijska i osiguravajuća društva, penzioni i dobrotvorni fondovi.2

2
J Touffut, Centralne banke kao ekonomske institucije, Edward Elgar Publishing, New Jersey, 2008.

8
Investiciona društva zatvorenog i otvorenog tipa karakteriše to što izdavanjem sopstvenih hartija
od vrednosti akumuliraju sredstva stanovništva i drugih investitora. Među kupcima njihovih
hartija od vrijednosti određeni udio su kreditno-finansijska i komercijalno-industrijska preduzeća.
Uz pomoć prihoda od prodaje sopstvenih hartija od vrjednosti, investiciona društva formiraju
osnovni i rezervni kapital.Dobit investicionih fondova formira se kao razlika između prihoda od
poslovanja sa hartijama od vrjednosti i uplata preduzeća na sopstvene akcije. Tržišna vrijednost
dionica investicionog fonda direktno zavisi od tržišne vrijednosti njegove imovine. Štedno-
kreditna društva (građevinarska društva) su kreditna partnerstva stvorena za finansiranje
društvenih aktivnosti (uglavnom stambene izgradnje). Njihovi resursi se uglavnom sastoje od
doprinosa dioničara koji predstavljaju različite segmente stanovništva. Uglavnom na osnovu
doprinosa akcionara, štedno-kreditna udruženja efektivno privlače štednju stanovništva. To se
postiže određivanjem visoke kamatne stope na depozite, kao i željom stanovništva da uz pomoć
ovih institucija stekne ili poboljša svoje stanovanje.Kreditni savezi se stvaraju kao zadružne
organizacije sa ciljem akumuliranja štednje svojih članova i njihovog međusobnog kreditiranja.
Udruživanje građana u kreditne unije može se vršiti po profesionalnom, teritorijalnom, vjerskom
ili drugom osnovu. Inicijatori formiranja ovih sindikata mogu biti preduzeća, sindikati, lokalne
samouprave, verske zajednice itd. Zajednica interesa koja formiraju kreditne unije unaprijed je
određena potrebom za primanjem prihoda iz privremeno slobodnih vlastitih sredstava, kao i
mogućnošću brze obrade kredita za različite potrošačke svrhe. Finansijske kompanije su posebna
grupa finansijskih institucija koje su specijalizovane za kreditiranje prodaje robe široke potrošnje.
Mogu imati akcionarski ili zadružni organizacioni oblik. Osim toga, finansijska društva mogu se
formirati kao zasebne strukturne jedinice, filijale, podružnice banaka, osiguravajućih društava
itd.Sredstva finansijskih kompanija formiraju se izdavanjem sopstvenih hartija od vrjednosti.
Osim toga, finansijske kompanije mogu koristiti kratkoročne kredite od komercijalnih banaka.
Među aktivnim poslovima je davanje kredita malim poduzetnicima, trgovcima na malo, kao i
kupcima trajnih dobara (hladnjaci, televizori, automobili i dr.).Finansijske kompanije mogu
koristiti različite šeme pozajmljivanja, kao što je pozajmljivanje trgovačkim firmama koje su
osigurane dugom kupaca ili direktno kreditiranje samih kupaca. Ulazak i poslovanje
multinacionalnih preduzeća na domaćem tržištu, takođe je rastuća međuzavisnost domaće privrede
od poslovnih ciklusa drugih vodećih globalnih igrača što može stvoriti ozbiljnu finansijsku
represiju (Geraats, 2002)3. U nekim slučajevima finansijske kompanije obavljaju poslove lizinga i
faktoringa. Osiguravajuća društva su pozvana da ispune skup ekonomskih odnosa koji nastaju na
osnovu zatvorene preraspodjele finansijskih sredstava u vremenu i prostoru. Ova preduzeća
formiraju ciljana sredstva na teret preduzeća, organizacija i stanovništva, čija su sredstva
uglavnom namenjena za isplatu naknade štete od osiguranja u slučaju određenih događaja
(osiguranih slučajeva).Mobilizaciju finansijskih sredstava osiguravajuća društva sprovode
privlačenjem premija osiguranja od pravnih i fizičkih lica na osnovu ugovora o osiguranju
zaključenih sa njima. Ovim ugovorima je predviđeno da osiguravajuća društva nadoknađuju štetu
uzrokovanu elementarnim nepogodama i drugim štetnim događajima, odnosno isplaćuju propisane
iznose građanima po nastanku određenih događaja u njihovom životu (npr. gubitak radne
sposobnosti, troškovi liječenja i sl.).

3
Geraats, PM (2002) Transparentnost centralne banke, Ekonomski časopis, Vol. 112, broj 483, str. F532 – F565.

9
Penzijski fondovi su pozvani da organizuju prikupljanje i akumulaciju sredstava namijenjenih
obezbjeđivanju penzija građana. Prema obliku vlasništva, penzioni fondovi mogu biti privatni i
javni.Privatne penzione fondove stvaraju različite firme i korporacije da isplaćuju penzije i
beneficije svojim zaposlenima. Sredstva ovih fondova formiraju se iz redovnih odbitaka od plata
zaposlenih i dobiti preduzeća, kao i iz primitaka (prihoda) od poslovanja samih penzionih
fondova.Državni penzioni fondovi se stvaraju na inicijativu vlade zemlje. Njihovi resursi se
uglavnom formiraju na račun obaveznih odbitaka od strane privrednih subjekata, kao i odbitaka od
zarada zaposlenih. U aktivnom poslovanju, javni penzioni fondovi imaju tendenciju da budu
oprezniji od privatnih. Svoju imovinu ulažu u ograničeni raspon ulaganja, na primjer, samo u
državne obveznice.Dobrotvorne fondacije obično nisu povezane s komercijalnim aktivnostima.
Obično su fokusirani na rješavanje humanitarnih problema. Stvaranjem dobrotvornih fondacija,
veliki vlasnici financiraju obrazovanje (škole, fakulteti, univerziteti), crkve, umjetničke centre itd.
Prenos sredstava na račune dobrotvornih fondacija vrši se, u većini slučajeva, u obliku novčanih
transfera. Prema statutu, dobrotvorne fondacije mogu sredstva koja dobiju trošiti samo u
dobrotvorne svrhe.

Evropska Centralna banka

Evropska centralna banka je centralna banka zemalja eura. Formirano 1. juna 1998. godine.
Sjedište se nalazi u njemačkom gradu Frankfurt na Majni. Njena upravna tijela čine predstavnici
svih država članica EU. Banka je potpuno nezavisna od drugih tijela EU.

Glavne funkcije banke:

razvoj i sprovođenje monetarne politike eurozone;

upravljanje zvaničnim (zlatnim i deviznim) rezervama Eurosistema;

emisija eura ;

određivanje ključnih kamatnih stopa ;

Osnovni cilj ECB-a je održavanje stabilnosti cijena u eurozoni (godišnji porast Harmonizovanog
indeksa potrošačkih cijena u eurozoni ne bi trebao biti veći od 2%).

Prethodnik ECB-a bio je Evropski monetarni institut , formiran 1994. godine u vezi sa prelaskom
na drugu fazu izgradnje ekonomske i monetarne unije EU , koji je imao vodeću ulogu u
pripremama za uvođenje eura 1999. godine .4

4
https://www.ecb.europa.eu/home/html/index.en.html

10
Evropski sistem centralnih banaka sastoji se od ECB i nacionalnih centralnih banaka svih zemalja
EU. Glavni službeni cilj ESCB-a je održavanje stabilnosti cijena u eurozoni. Njegovi zadaci
također uključuju razvoj i provođenje monetarne politike u eurozoni, obavljanje međunarodnih
deviznih transakcija, održavanje i upravljanje zvaničnim deviznim rezervama država članica, te
doprinos nesmetanom funkcionisanju platnog sistema. Nakon uvođenja eura formiran je
Eurosistem koji uključuje ECB i nacionalne centralne banke zemalja eurozone. Odnosno, ESCB je
širi od Eurosistema.

1.1 Tijela Centralne Banke:

Upravljačka tijela ECB čine Izvršni odbor i Upravni savjet, koji uključuje članove Direkcije i
guvernere nacionalnih centralnih banaka zemalja eurozone. Institucijom rukovodi predsjednik
Evropske centralne banke , koji se bira na mandat od 8 godina.

Trenutno ima šest članova u odboru, uključujući predsjednika ECB-a i potpredsjednika ECB-
a. Nominacije predlaže Upravni savjet, a odobravaju ih Evropski parlament i šefovi država
eurozone .

Christine Lagarde predsjednica ECB-a .

Vítor Constâncio, potpredsjednik;
Peter Praet, član odbora;
Sabine Lautenschläger, članica odbora;
Yves Mersch, član odbora;
Benoît Cœuré, član odbora
Upravno vijeće se sastoji od članova Direkcije ECB i guvernera nacionalnih centralnih
banaka zemalja eurozone. Pravo glasa imaju samo članovi Odbora guvernera koji su lično
prisutni ili učestvuju na telekonferenciji.

Za glasanje je potrebno prisustvo 2/3 članova Savjeta, međutim, može se sazvati hitan
sastanak ECB-a za koji ne postoji minimalni broj prisutnih. Odluke se donose većinom, u
slučaju jednakosti glasova, veću težinu ima glas predsjedavajućeg. Rješenje pitanja kapitala,
raspodjele dobiti utvrđuje se glasanjem.

Odbor guvernera utvrđuje monetarnu politiku EMU, utvrđuje kamatne stope i upravlja
službenim rezervama ESCB. Direkcija pretvara odluke Odbora guvernera u uputstva
nacionalnim centralnim bankama. Upravno vijeće ECB ima isključivo pravo da odobri
izdavanje eura, a ECB i nacionalne centralne banke mogu izdavati novčanice.

11
 Zaključak

Banke su važne institucije u svakoj ekonomiji. Oni su medij preko kojeg vlada kontroliše
finansijski položaj zemlje koji utiče na državu. Centralna banka je centralni organ koji nadgleda
rad komercijalnih banaka. Koristi i monetarnu i fiskalnu politiku da utiče na interese koji
prevladavaju u ekonomiji. Njegovo učešće na tržištu, bilo direktno ili indirektno, ima za cilj
suzbijanje ekonomskih poroka koji postoje u privredi. U ovom radu prikazana je uloga Centralne
banke i stepen njene uključenosti u makro i mikroekonomski razvoj jedne zemlje. Diskusija je
pokazala da je Centralna banka ključni element koji obezbjeđuje makroekonomsku stabilizaciju
zemlje prilagođavanjem kamatnih stopa i preduzimanjem deviznih intervencija. Takve aktivnosti
sprečavaju moguće poremećaje i minimiziraju nuspojave aktivnosti kako globalnih tako i velikih
lokalnih tržišnih agenata.Podaci o poslovnim ciklusima, ekonomskim kretanjima i drugim važnim
dimenzijama razvoja jedne zemlje služe zaposlenima Centralne banke kao osnova za izradu
budućih prognoza, kreiranje politike i širenje informacija ostalim tržišnim akterima. Kao rezultat,
ovi podaci minimiziraju asimetriju informacija i pružaju plodonosniju osnovu kako bi procedure
Centralne banke bile efikasnije.Pokazalo se da pod određenim uslovima Centralna banka postaje
posljednje utočište za banke koje imaju problema sa nelikvidnošću. Podrška Centralne banke
sprečava da se kriza proširi i utiče na druge tržišne aktere i cjelokupnu ekonomiju jedne zemlje.
Centralna banka mogla oblikovati razvoj finansijskog sistema. Ipak, mogući sukob interesa može
se pojaviti i uticati na razboritost njene makroekonomske politike ili njenu sposobnost rješavanja
mikroekonomskih pitanja. Stoga, vlade razvijenih zemalja teže da centralnim bankama ne daju
suprotstavljene obaveze i prava.

12
 Literatura

1. Driffill, J., Rotondi, Z., Savona, P. i Zazzara, P. (2003) Monetarna politika i finansijska
stabilnost

2. J Touffut, Centralne banke kao ekonomske institucije, Edward Elgar Publishing, New Jersey,
2008.

3. Geraats, PM (2002) Transparentnost centralne banke, Ekonomski časopis, Vol. 112, broj 483,
str. F532 – F565.

4. https://www.ecb.europa.eu/home/html/index.en.html

13