Professional Documents
Culture Documents
50 đề ôn luyện chuyên Toán chọn lọc
50 đề ôn luyện chuyên Toán chọn lọc
x 2 y2(X + y) + x + y = 3 + xy.
Bai 3 (3.0 diim). Cho tam giac ABC nh9n yoi A B < Be. D Ul di€rn thuQC
qmh B C sao cho AD la phan giac clla L B A C. DUdng th~ng qua C song song
voi A D dt trung trl;ic clla A C t~i E . DUdng th~ng qua B song song yoi A D c~t
trung trl;ic clla A B t~i F.
a) Chung rninh r~ng tam giac A B F d6ng d~ng yoi tam giac ACE.
b) Chung rninh r~ng cac dUdng th~ng BE, C F, AD d6ng quy t~i mQt di€m,
g9i di€rn d6 la G.
c) DUdng th~ng qua G song song yoi A E dt dUdng th~ng B F t~i Q . DUdng
th~ng Q E dt dUdng tron ngo~i ti~p tam giac GEe t~i P khac E . Chung
minh ding cac di€m A, P, G, Q, F cung thuQc mQt dUdng tron.
Ba i 4 (1. 0 cJiim). Gia sit a, b, c la cac s6 thl;iC dudng thoa man d~ng thuc
a b + be + c a = 1. Chang minh r~ng
5
2abc(a + b + c) ~ -
9
+ a 4 b 2 + b 4 c 2 + c 4 a 2.
a) Gilt sil' x, y lit cac s6 thvc duong phan bi~t thoa man
y 2y2 4y 4 8y 8
- - y+
x + x 2 + y2 + X4 + y4 + x8 _ y8 =4.
2x 2 -3 y2 +x y = 12,
1 6X+X2y = 12+6y+y2 x .
1 + .Jx
P = + 2 + .Jx .
2 + .Jy 1 + .Jy
Bai 3 (3.0 diem). Cho tam giac ABC nQi ti6p duong tron ( 0) va di€m P n~m
trong tam giac thoa man P B = PC. D la di€m thuQc q.nh B C (D khac B
va D khac C) sao cho P n~m trong duong tron ngol;li ti6p tam giac DAB va
duong tron ngOl;li ti6p tam giac D A C. Duong th~ng P B dt duong tron ngol;li
ti~p tam giac DAB tl;li E khac B. Duong th~ng P C dt duong tron ngol;li ti~p
tamgiac DAC tai F khac C.
a) Chung minh r~ng b6n di€m A, E, P, F cung thuQc mQt duong tron.
b) Gilt sil' dUong th~ng A D c~t duong tron ( 0) tl;li Q khac A, duong thiing
A F dt duong th~ng Q C tl;li L. Chung minh r~ng tam giac ABE d6ng
dl;lng voi tam giac C L F.
c) G9i K la giao di€m cua duong th~ng A E va duong th~ng Q B. Chung minh
r~ng L.QKL + L.PAB = L.QLK + L.PAC.
Bfli 4 (1.0 cliim). Cho t~p hQp A g6m 31 ph~n til va day g6m m t~p con cua A
thoa man d6ng thdi cac di€u ki~n sau:
i) M6i t~p thuQc day co it nhAt hai ph~n til.
ii) N~u hai t~p thuQc day co chung nhau it nhAt hai ph~n til thl s6 ph~n til eua
hai t~p nay khac nhau.
Chang minh r~ng m ~ 900.
x (5x 3 + 2) - 2 ( y'2x + 1- 1) = O.
X 2 (4 Y + 1) -2y = -3,
l X 2 (X 2 - 12y) + 4y2 = 9.
Bai 4 (3.0 diim). Cho tam giac d~u AB C nQi ti€p duong tron (0), H lit trung
di€m clla Be. M lit di€m bfit ky thuQC do;;tn th~ng B H (M kMc B). Lfiy di€m N
thuQc do;;tn th~ng C A sao cho eN = B M. GQi I la trung di€m Clla M N.
a) Chang minh r~ng b6n di€m 0, M, H, I cling thuQc mQt duong tron.
b) GQi P la giao di€m clla cac duong th~ng 0 I va A B. Chang minh r~ng
tam giac M N P la tam giac dSu.
c) Xac dinh vi tri Clla di€m M d€ tam giac I A B co chu vi nho nhk
Bai 5 (1.0 dim). Cho bang 0 vuong kich thuClc 3 x n (3 hang, n cQt, n la s6 tv
nhien lCln hon 1) dtt~c t;;tO bai cac 0 vuong nho kich thuClc 1 xI. M6i 0 vuong nho
du~c to bai mQt trong hai mau xanh ho~c do. TIm s6 n be nhfit d€ vCli mQi cach
to mau nhu th€ luon tIm du~c hlnh chif nh~t t;;to bai cac 0 vuong nho sao cho 4 0
vuong nho a 4 goc clla hlnh chit nh~t do cling mau.
c) Chang minh r~ng trong 20 14 s6 nguyen dttong a 1, ... , a 2014 thoa man
111
-2+ -2+ .. ·+-->-4
2 c;/
a1 a2 a 2014
luon tIm dU<;lC it nhfit ba s6 b~ng nhau.
Bai 4 (3.0 diem). Cho tam gi€ic d€u ABC nQi ti~p dUdng tron ( 0 ), H lii trung
di€m cua Be. M la di€m bfit ky thuQC do~n th~ng B H (M khac B). Lfiy di€m N
thuQc do~n th~ng C A sao cho eN = B M. GQi I lit trung di€m cua M N.
a) Chang minh r~ng b6n di€m 0, M, H, I cling thuQc mQt dudng tron.
b) Xac dinh vi tri cua di€m M d€ do~n th~ng M N co dQ dai nho nhk
c) Khi di€m M thay d6i va thoa man di€u ki~n d€ bai, chang minh ding di~n
tich tam giac I A B khong d6i.
Ba i 5 (1.0 diim). Cho t~p hQp A g6m 3 6 s6 tlj nhien lien ti~p tu 1 d~n 3 6. Chang
minh r~ng trong 2 5 ph~n tl1 bfit ky cua t~p hQp A luon tim dUQc 3 ph~n ti1 Hi 3 s6
doi mQt nguyen t6 cling nhau.
S = J 6 - 4../2· V 20 + 14 v'2
+ ;j (a + 3) """ - 3a - 1 -;- [ 2 (:;,;: ~ 1) - 1] .
b) Cho 0 < x, y < 1 thoa man l=X + G = 1. Tinh gia tri cua bilu thac
p = x + y + VX2 - xy + y2.
Bai 2 (2.0 diim). MQt xe tai co chi~u rQng U12.4 m va chi~u cao la 2.5 m mu6n
di qua mQt cai c6ng hinh parabol. Bi~t khoang each giUa hai chan c6ng Hi 4 m
va kholmg cach tu dinh c6ng (dinh parabol) Wi m6i chan c6ng la 2.J5 m (bo
qua dQ day cua c6ng).
a) Trong m~t ph~ng tQa dQ 0 x y, gQi parabol (P) : y = a x 2 voi a < 0 la
hinh bi€u di~n c6ng rna xe tai mu6n di qua. Chung minh r~ng a = - 1 .
b) Hoi xe tM co th€ di qua c6ng dUQc khong? T~i sao?
Bai 3 (1.5 dim). Cho hai s6 nguyen a, b thea man di~u ki~n
a2 + b2 + 1 = 2(ab + a + b).
Ba i 5 (1. 0 diim). Trong m~t ph~ng tQa dQ 0 x Y , cho tarn giac ABC co cac dinh
la cac diSm nguyen (m6i diSm dUQc gQi la diSm nguyen n~u hoanh dQ va tung d9
cua cac diSm do H1 s6 nguyen). Chung minh r~ng hai l~n di~n tich cua tam giac
ABC la mQt s6 nguyen.
j 2X+3 Y =5X Y ,
4x 2 +y2=5xy2.
a) Cho biing 0 vuong 2015 x 2015. Ky hi~u 0 (i, j) la 0 d hang tha i, cQt
thu j. Ta viSt cac s6 nguyen dUdng ttt 1 dSn 2015 vao cac 0 cua bang
thea quy t~c sau:
1 3 6 10 ...
2 5 9 ...
4 8 ...
7 ...
...
Khi do, 86 2015 dUQc viSt vao 0 (m, n). Hay xac dinh m va n.
a) Tim t~t eel cae s5 tt! nhien n de n + 5 va n + 30 d6u Ia s5 ehinh phuong (s5
ehinh phuong la s5 b~ng blnh phuong ella m9t s5 nguyen).
b) Tim t~t eel cae s5 nguyen x, y thoa man d~ng thae
1+ .jx + y + 3 = .Jx + .Jy.
c) Cho x, y, z la cae s5 tht!e IOn hon 2. Tim gia tri nho nh~t ella bieu thac
x y z
p = + + .
.Jy+z-4 .Jz+x-4 .Jx+y-4
Bai 3 (3.0 diim) , Cho tam giae nhQn ABC khong can vdi A B < A C. GQi M
la trung diem eua do.;tn th~ng Be. GQi H la hlnh ehi€u vuong goe ella B tren
do.;tn th~ng AM. Tren tia d5i eua tia A M l~y diem N sao eho AN = 2 M H .
a) Chang minh r~ng B N = AC.
b) GQi Q la diem d5i xang vdi A qua N. Dudng th~ng A C e~t B Q t.;ti D.
Chang minh r~ng b6n diem B, D, N, C eung thu9c m9t dudng tron, gQi
daong tron nay la (0).
c) Dadng tron ngo.;ti ti€p tam giae A QD c£t ( 0) t.;ti G khac D. Chang minh
r~ng N G song song vdi Be.
Bai 4 (1.0 diem), Ky hi~u S la t~p hQp g6m 2015 diem phan bi~t tren m~t
ph~ng. Gicl sa tfit eel cae di€m eua S khong cung n~m tren m9t duong thc1ng,
Chang minh r~ng co it nh~t 2015 dudng th~ng phan bi~t rna m6i dudng th~ng di
qua it nhfrt hai diem cua S.
x-,Jx-8-3,Jx+l=0.
p - 1 = 2x (x + 2),
1p2 _ 1 = 2y (y + 2).
c) Tim tfit ca cac s6 nguyen duong n sao cho t6n tl;li cac s6 nguyen dUdng
x, y, z thoa man phuong trinh
x3 + y3 + Z3 = nx 2 y2z2.
Bai 3 (1.5 die"m). Cho a, b, e > 0 thoaman (a + b)(b + e)(e + a) 1.
Chang minh ding
3
ab + be + ea ~ 4'
Bai 4 (3.0 diim). Cho tam giac ABC c6 ba g6c nhQn, nQi tiep dUdng tron
( 0 ). Cac dUdng cao AM, B N, C P cua tam giac ABC cling di qua di€m H.
GQi Q la di€m bfrt ky tren cung nho Be (Q khac B, Q khac C). GQi E, F
thea tha h! la dlgm d6i xang cua Q qua cac dUdng th~ng A B va A C.
a) Chang minh r~ng M H . M A = M P . M N.
Bai 5 (1.0 diim). Chung rninh r~ng t6n tl;li cae s6 nguyen a, b, c sao eho
X2 + xy + y2 = 1,
12x 3
=x-y.
x 2 -2xy+3 y 2=X+Y.
b) Tim t~t ea cae s6 nguyen duong n sao eho s6 J~n;; la s6 huu ti.
Bai 4 (3.0 c1iim). Cho du'dng tron (0), du'dng kinh A B. G9i I Ia di€m bAt ky
tren do~n th~ng A 0 (I khae A, I khae 0). Du'dng th~ng di qua I va vuong goe vdi
A B dt dlldng tron ( 0) t~i cae di€m C va D. G9i E Ia di€m tren du'dng tron ( 0 )
sao eho D Ia di€m ehinh giUa ella eung A E . G9i K Ia giao di€m ella A E va CD.
b) Du'ong th&ng di qua I va song song vdi C E e~t A E, BE Ifin Iu'<;lt t<;li P va
ta
Q . Chang minh r~ng giae D P E Q Ia hinh chit nh?t.
c) Tim vi tri ella di€m I tren do~n th&ng A 0 sao eho K C = K A + K O.
Bai 5 (1.0 c1iim). Cho 2015 s6 nguyen du'dng phan bi~t khong vu'<;lt qua 3019.
Chung minh r~ng trong 20 1 5 s6 do t6n t~i b6n s6 a, b, c, d sao eho
a+b+c=d.
, ?
1.11. De thi tuyen sinh THPT chuyen DHSP Hfi NQi, 2016
Bai 1 (1.5 c1iim). Chang minh r~ng bi~u thae sau nh?n gia tri nguyen du'ong vdi
m9i gia tri nguyen du'dng ella n :
x2- 4
x +
y2 - 4
y +8=4
(vx-l+vy-l
j - 1_) .
Bai 3 (2.0 cJiim). Cho S Ia t?P cae s6 nguyen du'dng n co d~ng n = x 2 + 3y2,
trong do x, y Ia cae s6 nguyen. Chang minh r~ng
a) N€u a, b E S thl ab E S.
Bai 4 (3.0 dim). Chotamgiae ABC nh9n, AB < AC. Keduongeao AH.
Duong tron ( 0) duong klnh A H dt cae e~nh A B, A C tudng ung t~i D va E .
Duong th~ng DE dt duong th~ng B C t~i S.
Bai 5 (1.0 diim). GEl sU' m6i di€m tren m~t ph~ng dUQe to bdi m9t trong ba
mau xanh, do, vang. Chung minh r~ng t6n t~i ba di€m dUQe to cling mau Ia ba
dinh eua m9t tam giae din.
l
x3+y3+XY(x+y) =4,
(xy + 1)(x 2 + y2) = 4.
J7x+2-
J--
5-x=
8x - 3
5 .
2+mx y2 =3m,
1
2 + m (x 2 + y2) = 6m.
b) V(ji x, y Ia nhii'ng s6 thl,ie thoa man cae di~u ki~n 0 < x ::::; y ::::; 2 va
2 x + Y ? 2 x y, tim gia tri Wn nhat eua bi€u thue
Bai 3 (3.0 diim). Chotamghie ABC nh<,mkhongean (AB < AC) n9i ti€p
dttdng tron ( 0 ). Phan giae eua goe B A C e£t dttClng th&ng B C t~i D va e£t
dttdng tron (0) t~i E khae A. GQi M la trung di€m eua do~n th&ng AD.
DttClng th&ng B M dt dttClng tron (0) t~i P khae B. Gia s11 cae dttClng th&ng
E P va A C e£t nhau t~i N.
a) Chang minh r~ng b6n digm A, P, N, M cling n~m tren m9t dttClng tron
va N la trung digm eua do~n th&ng A C .
sa
b) Gia dttClng tron (K) ngo~i ti~p tam giae EM N dt dttClng th&ng A C t~
Q khae N. Chang minh r~ng B va Q d6i xang nhau qua A E .
c) Gia sa dttClng tron (K) e£t dttClng th&ng B M t~i R khae M. Chang minh
r~ng R A vuong goe voi R C .
Bai 4 (1.0 diim). S6 nguyen a dttQe gQi la s6 "d~p" n~u voi mQi each s£p x~p
thea tha tv tuy y eua I 00 s6 I, 2, ... , I 00 luon t6n t~i I 0 s6 h~ng lien ti~p co
t6ng IOn hdn ho~e b~ng a . Tim s6 "d~p" IOn nhfit.
l x
4x y
+4 y2
2
=5,
+ 8xy2 + 5x + lOy = 1.
b) Giai phudng trinh:
/ 2 64x 3 + 4x
V 5x + 6x + 5 = 5x2 + 6x + 6
b) Tim tfit ca cae e~p s6 nguyen (x, y) thoa man d&ng thae
X4 + 2X2 = y3.
Bai 3 (3.0 diim). Cho hinh vuong ABC D nQi ti~p duong tron Him O. P Ia
di€m thuQe cung nho AD eua duong tron ( 0) va P khae A, D. Cae duong th~ng
P B, P C Iftn IU<,5t dt duong th~ng A D t~i M, N. Duong trung tn;le eua AM dt
cae duong th~ng A C, P B Iftn lu<;lt t!;li E, K. Duong trung tn;ic eua D N dt eac
duong th~ng B D, P C lftn lu<;lt t!;li F, L.
a) Chling minh r~ng ba di€m K, 0, L th~ng hang.
b) Chling minh r~ng duong th~ng P 0 di qua trung di€m eua dO!;ln th~ng E F .
c) Gill sit duong th~ng E K dt duong th~ng B D t!;li S , eae duong th~ng F L
va A C e~t nhau t!;li T. Duong th~ng S T dt eae duong th~ng PC, P B
lftn lu<;lt t!;li U va V. Chling minh r~ng b6n di€m K, L, U, V cung n~m
tren mQt duong tron.
Bai 4 (1.0 diim). Chling minh r~ng v(ji mQi s6 tt;i nhien n ~ 3 luon t6n t!;li mQt
, h sap
~ xep Xi + x k
bQ n sof.. 1 , 2 , ... , n th'anh Xl, X2, . . . , Xn sao eh0 x j I--I- -
cae f. A
2-
v(ji mQi bQ chi s6 (i, j, k) rna 1 ~ i < j < k ~ n.
X4 - 2x 3 +X- .j2(x 2 - x) = O.
b) Giai h~ phu'dng trinh:
~ x 2 + 2y - 4x = 0,
l4x2 - 4xy2 + y4 - 2y +4 = 0.
2a 2 2b 2 2c 2
a+ b 2
+ b +c 2 + c+a 2 ;?; a + b + c.
b) Cac du'dng phfm giac cua cac goc B PC', C P B' lfin luQt dt A B, A C t~i
cac digm E va F. G9i 0' la Him du'dng tron ngo~i ti~p tam giac A E F, K
la giao digm cua H M va A 0'.
Bai 5 (1.0 diem). Cho 2017 s6 hUu ty du'dng du'Qc vi~t tren m<)t du'dng tron.
Chung minh r~ng t6n t~i hai s6 dUQc vi~t c~nh nhau tren du'dng tron sao cho khi
bo hai s6 do thl 2015 s6 con l~i khong thg chia thanh hai nhom rna t6ng cac s6
(j m6i nhom b~ng nhau.
, ?
+ 4y = 3,
I
X2 - y2 - 2x
x 2 +y2=5.
a) Tim tftt ca cac c~p s6 nguyen dl1dng (m, n) sao cho 2 m - 1 chia h~t cho n
va 2 n - 1 chia h~t cho m .
{::
a = d
~::
+ 98.
b) Tim tfit ca cae s6 tht;ie x sao eho trong 4 s6
1 1
x - .J2, x2 + 2.J2, x--,
x
x+-
x
eo dung rn('>t s6 kh6ng phfti Ut s6 nguyen.
BiJi 4 (3.0 diim). Cho duong tron (0), ban kinh R va di€rn M n~m phia ngoiti
duong tron (0). Ke cae ti~p tuy~n M A, M B Wi duong tron (0) (A, B lit
eae ti~p di€rn). Tren dOC;ln th~ng A B lfiy di€rn C (C khae A, C khae B). GQi
I, K l~n lU<;'t lit trung di€rn eua M A, Me. Duong th~ng K A dt duong tron
( 0 ) tC;li di€m tha hai D.
a) Chang minh r~ng K0 2 - K M2 = R2.
B ~------~--------~C
D
Ta vi6t cac s5 1, 2, 3, . . . , 9 vao vi tri clla 9 di€m trong hlnh ve tren sao
cho m6i s5 chi xuftt hi~n dung mQt Ifin va t6ng ba s6 tren m6i c~nh clla tam
giac b~ng 1 8. Hai cach vi6t dUQc gQi 180 nhu nhau n6u bQ s6 vi6t (j cac di€m
(A, B, C, D, E, F, G, H) clla m6i cach 180 trung nhau. Hoi co bao nhieu
cach vi6t phan bi~t? T~i sao?
~X2+y2_xy = 1,
lx+x 2Y=2 y 3.
Bai 3 (3.0 diim). Cho hlnh thoi ABC D VCli L BAD < 90 0 • Duong tron tam
I nQi ti6p tam giac A B D ti6p xuc vCli B D, B A Ifin luQt t~i J, L. Tren duong
th~ng L J, Ifty di€m K sao cho B K song song vCli / D. Chung minh r~ng
a) LeBK = LAB/.
b) KC J.. KB.
c) B6n di€m C, K, /; L cung n~m tren mQt duong tron.
Bai 4 (1.0 die~). TIm tftt cll cac hQp s5 nguyen duong n sao cho t6n t~i mQt
cach s£p x6p cac s5 1, 2, . . . , n thanh a 1, a 2, . . . , an ma khi chia cae s6
a 1, a 1 a 2, . • • , a 1 a 2 ••• an cho n , ta dUQc cac s5 du d6i mQt khac nhau.
4X2 = Y + ~'
{
4y2 = X +-.
x
Bai 2 (2.5 die'm).
a) Cho s6 nguyen t6 p > 3. Chang minh r~ng 2017 - p2 ehia h€t eho 24.
b) Tim tfrt eii cae e~p s6 nguyen duong (x, y) thoa man
x 3 + y3 - 9xy = O.
c) Cho a, b, c Hl cae s6 nguyen duong. Chang minh r~ng
a + b + 2,v ab + c 2
kh6ng phiii la s6 nguyen t6.
Bai 3 (1.5 die'm). Cho cae s6 tht;te duong x, y, z thoa man x 2 + y2 + Z2 = 3.
Chung minh r~ng
x y z 3
---+
3-yz 3-zx
+ 3-xy ~-.
2
Bai 4 (3.0 diim). Cho tam giae nh9n ABC voi A B < A C , nQi ti€p dUdng tron
( 0 ). G9i I la tam dUdng tron nQi ti€p tam giae ABC, D la hinh ehi€u ella di€m
I tren dUdng th~ng B C va G la giao digm tha hai ella dUdng th~ng A D voi dudng
tron ( 0). G9i F Ul digm ehinh giua eung IOn B Cella dUdng tron ( 0 ). Dudng
th~ng F G e~t dUdng th~ng I D t~i digm H.
a) Chang minh r~ng ta giae I B He Ia ta giae nQi ti€p.
b) G9i J la giao digm tha hai ella dUdng th~ng A I voi dUdng tron ngo~i ti~p
tam ghie B Ie. Chang minh r~ng B H = C J.
c) G9i N la giao digm tha hai ella dUdng th~ng F H voi dUdng trcm ngo~i ti~p
tam giae B Ie. Chang minh r~ng N J di qua trung digm ella Be.
Bai 5 (1.0 diim). Xet t~p hQp S g6m eae s6 nguyen duong eo tfnh ehfit: Vdi hai
phdn ta phfin bi¢t bdt kY x, y thw?c S , ta lu6n co
30lx - yl ;? xy.
Hoi t~p hQp S eo th€ eo nhi~u nhfit bao nhieu phfin tfr?
, ?
+y
j x -z = 2,
3x 2 +2y2_Z2= 13.
Bai 3 (1.5 diim). Cho eae s6 thl,ie duong a, b, c thay d6i Iuon thoa man
1 1 1
2"
a
+ b2 + 2"
c = 3.
BfJi 4 (3.0 diim). Cho tam giac nhQn ABC vdi AB < AC, nQi ti€p dlidng
tron ( 0). GQi D Hl trung di~m clla c<;lnh B C, E lil hlnh chi€u Clla di~m A tn3n
c<;lnh B C va H la tn;ic Him clla tam giac ABC. Dlidng· th~ng A D dt dlidng
tron ( 0) t<;li di€m thu hai F.
b) Tia D H dt dlidng tron (0) t<;li di~m G. Chung minh r~ng b6n di~m
A, G, E va D cling thuQc mQt dlidng tron.
c) Dlidng th~ng F E c~t dlidng tron (0) t<;li di~m thu hai K. Chung minh r~ng
dlidng th~ng B C ti€p xuc voi dlidng tron ngo<;li ti€p tam giac G K E .
BfJi 5 (1. 0 diim). Ta vi€t len blmg 99 86 tl;i nhien lien ti€p 1, 2, ... , 99. Ta
thl;ic hi~n thao tac 8au: Xoa ba 86 a, b, c b§t ky tren bang r6i l<;li vi€t len bang 86
abc + a b + be + c a + a + b + c. Ti€p t1.).C thl;iC hi~n thao tac tren cho d€n
khi tren bang con l<;li dung mQt 86. TIm 86 con l<;li do.
"
X3 + y3 + xy = 2x + 4y - 1,
{ xy+x+2y=1.
a) Cho 86 nguyen dlidng n la mQt l~p phlidng dung. Chung minh r~ng
n2 + 3n + 3
kh6ng la l~p phlidng dung (L{2p phuong dung lit s6 co dr;mg a 3 voi a nguyen).
Bai 2 (1.5 dMm). TIm tAt ell cac s6 tht!c x, y, z thea man
xJl- y2 + yv'2- Z2 + zv'3 _X2 = 3.
Til do suy fa, d~u d~ng thuc phaixay ra, hay ta phai co
x = )1- y2,
I Y = V2-z 2 ,
z=V3-x 2 .
Gicii M nay, ta dUQc x = 1, Y = 0 va z = -J2. V~y phudng trinh da cho co nghi~m
duy nhfit (x, y, z) = (1, 0, -J2) . 0
Nh~n xet. Bai nay cling co the gicii b~ng cach d~t fut ph\! va bi~n d5i h~ng d~ng thuc.
Bai 3 (1.5 diim). Chung minh r~ng vdi s6 nguyen dUdng n ~ 6 thi s6
LCii gilti. Ta co
2n [1 . 3 . 5 ... (2n - 1)]
an = 1 + ----''--------''-
(n + 5)(n + 6) .. · (2n)
2n • (2n)!
= 1 + -=-------=---------
[2.4.6 ... (2n)](n + 5)(n + 6) .. · (2n)
= 1+ (2n)!
n!(n + 5)(n + 6) .. · (2n)
= 1 + (n + 1)(n + 2)(n + 3)(n + 4).
M~t khac, ta cling co
1 + (n + 1)(n + 2)(n + 3)(n + 4) = 1 + (n 2 + 5n + 4)(n 2 + 5n + 6)
= (n 2 +5n+5)2.
Dodo
an = (n 2 + 5n + 5)2, "In ~ 6.
V~y an Iuon Hl s6 chinh phudng vdi mQi n ~ 6. 0
1 1 1 3
- ---+
ab + a + 2 be + b
+
+ 2 ea + e + 2
~-.
4
1 1( a 1)
be + b + 2 ~"4 a +1+b+ 1
va
1
----~-1( b + 1) .
ea +e +2 4 b+1 e + 1
CQng cac b~t d~ng thl1C tren l;;ti theo v€, ta thu dUQc di€u phiii chl1ng minh. D~u
d~ng thl1c xiiy ra khi va chi khi a = b = e = 1. •
Cach 2. Trudc h€t, ta se chl1ng minh
1 1 1
~---+ + = 1. (1)
ab + a + 1 be + b +1 ea + e +1
Th~t v~y, do a be = 1 nen ta co
1 abc a
be +b+ 1 be + ab 2 e + abc - ab + a + 1 '
1 abc ab
ea +e+ 1 - ea + e + abc - ab + a + 1 .
Dodo
1 1 1 1+a + ab
- - - - = 1.
-a-b-+-a-+-1 + be +b+1+ ea +e +1 ab + a + 1
Bay gib, sa d\mg b~t d~ng thl1c Cauchy-Schwarz d;;tng cQng mfru, ta co
2
1 1 (3 12) 1 (9 )
ab + a +2 ~ 16 ab + a +1 +T = 16 ab + a +1+1 .
Chung minh tUdng tl;l, ta ding co
be
1 1(9 + b + 2 ~ 16
)
be + b + 1 + 1 ,
1 1(9
----~-
ea+e+2 ea+e+1
+1 ) .
16
CQng cac danh gia tren l;;ti va sa d\mg (1), ta thu dUQc di€u phiii chl1ng minh. •
1 =1- x+y+z,
be +b+ 2 2x + y + z
1 =1_x+y+z.
ea + e + 2 2z + x + y
Do do, bftt d~ng thuc dn chung minh tu'dng du'dng voi
Bfli 5 (3.0 diim). Cho hinh vuong ABC D vdi tam O. GQi M la trung di€m
cua c~h A B. Cae di€m N, P theo thu tv thuQc cac c~h Be, CD sao cho
M N II A P. Chung minh r~ng
A M B
D P C
ON BO DO
OP DP DP'
M~t khae, LN0 P = LNB0 = 45°, suy ra 1:,. 0 N P r-v L::. D 0 P r-v 1:,. B NO.
G<;>i Q la Him dUC5ng tron ngo<;ti ti@p tam giae 0 N P. Chli Yr~ng tam giae 0 N P
d6ng d<;tng vdi tam giae B NO, ta co
0
L.QON = 180 -LOQN = 90 0 -LOPN
2
= LCOB - LBON = LCON.
Do do tia 0 Q trimg vdi tia 0 N. V~y Q thuQe 0 C.
c) G<;>i E, F theo thu t1.,t la giao di€m eua B D vdi M N va P A. Chli Yding
1:,. N B M r-v 1:,. A D P va B D la dllong eheo eua hlnh vuong ABC D, ta co
BM DP SDFP FP
BN DA SDFA FA'
K@t h9P vdi MN II A P, thee blS d€ hlnh thang, B D, AN, PM d6ng quy. 0
Bai 6 (1.0 c1ie'm). Co bao nhieu t~p con A ella t~p h<Jp {I, 2, ... , 2014}
2
thoa man: A co it nhdt 2 phdn ta WI ntu x E A, yEA, x > y thi /_ yEA.
Loi giiti. Voi Ala m9t t~p con ella t~p h<Jp {I, 2, ... , 2014} thoa man yeu diu
bai toan, gQi a la phfin tti' nho nh~t ella A. Xet b E A, b =1= a, ta co b > a va
ba~a EA. Do a la phfin tti' nho nh~t ella A nen ba~a ~ a, suy fa
b ~ 2a. (1)
G<;>i c, d Ht hai phfin tti' ldn nh~t trong A, c < d. Tit (1), ta co
d ~ 2a ~ 2c. (2)
Theo gia thi~t, dC~c EA. M~t khae, do (2) nen J~c ~ 2~~C ~ c, suy fa
c2
d-c E{c,d}.
• Tr~ong hgp 1: dC~c = d. Trong tntdng h<Jp nay, ta co J = -li vls , mau
thuan do c, d E z+ .
• Truong hgp 2: /~c = c. Trong t111dng h<Jp nay, ta co d = 2c. K~t h<Jp voi
(2), ta suy fa c = a va d = 2a.
Do do A = {a, 2a} voi a = 1,2, ... , 1007. Cae t~p h<Jp tren d€u thoa man yeu
e~u bai toano V~y co t~t ea 1007 t~p h<Jp thoa man. D
X2 - xy + y2 = 1,
1 x 2 + xy + 2y2 = 4.
(JX+1 + v'1=X) 3 = 8,
hay
JX+1 + v'1=X = 2.
GiM phu'dng trinh nay, ta du'Qc x = O. V~y phu'dng trinh co nghi~m duy nhAt x = O.
b) Tit h~ phu'dng trlnh da cho, ta co
(x - y)(3x - 2y) = O.
Suy ra x = y ho~c y = ~ x .
• Voi Y = x, thay vao phu'dng trinh dftu clla h~, ta du'Qc x 2 = 1 hay x = ± 1.
Suyrax = y = ±1.
x 2y 3z xyz(5x + 4y + 3z)
- - + 1 + y2 + 1 + Z2 -
1 + x2 (x + y)(y + z)(z + x)
.
Bai 3 (3.0 diim). Cho tam giac ABC nhQn vai AB < BC. D la di~m thuQc
cl;lnh BC sao cho AD la phan giac cua L.BAC. Dudng th~ng qua C song song
vai AD c£t trung tqtc cua A C tl;li E. Dudng th~ng qua B song song vai AD c£t
trung tnlc cua AB tl;li F.
a) Chdng minh r~ng tam giac ABF d6ng dl;ing vai tam giac ACE.
b) Chdng minh r~ng cac dUdng th~ng BE, C F, AD d6ng quy tl;li mQt
di€m, gQi di€m do la G.
c) DuOng th~g qua G song song vai A E dt duong th~g B F tl;li Q . D1idng
th~g Q E c£t duOng tron ngol;li ti~p tam giac G E C tl;li P kMc E. Chung
minh rrmg cac di~m A, P, G, Q, F cung thuQc mN dUdng tron.
Uti giai. a) Ta co cac tam giac A B F va ACE lfin h1Qt din t<;li F, E va
Q
" .......
,"G~ ............... . .
",
"
",
"" '~
, t
~\
................
................
......
................
" ,,\ ...
" \ '\
Bai 4 (1.0 diim). Gia sit a, b, c la cac s6 tht;ic dlidng thoa man d~ng thuc
a b + be + c a = 1. Chang minh r~ng
1 1 Va6b3e3
a 4 b 2 + -abe 2 + -ae >: 3 = a 2be.
3
3 9:;--- 27
1 1
b 4 e 2 + -bea
3
2 + -ba >: b 2ae
9:;---
4 2 1 1 2
e a + 3eab2 + g eb ~ e ba.
CQng ba bfit d~ng thlic tren l'.li theo vS, ta thu dl1Qc
hay
1 2
4
a b
2
+ b4 e 2 + e4a 2 + 9 ~ 3 abe (a + b + e). (1)
Mat khac, ta cung co
· 1 1
abe (a + b + e) = a b . a e + be· b a + ea· e b ::;; - (a b + be + ea) 2 = -3.
. 3
Dodo
4 4
3 abe (a +b +e)::;; 9. (2)
Tit (1) va (2), ta co
D~ng
.
thlic xay ra khi va chi khi a =b =e = ~.
v3 •
each 2. Sa d1;lng bfit d~ng thlic AM-GM, ta co
Y 2y2 4y4 8y 8
-----'--+
x +y x2 + Y
2+ X4 + y 4+ x 8 - y 8=4.
2x 2 -3 y2 +x y = 12,
1 6X+X2y = 12+6y+y2 X.
LO'i giai. a) D~ thfiy d~ng thuc sau dung vdi mQi a =I- ±b:
b b
a+b a-b
Suyra
b b 2b 2
a+b a - b a2 - b2 •
Do do, d~ng thac da cho tudng dUdng vdi
y
- - - x 22y2
x - Y - y2
+2 ( xy22
_ y2
-2y4)
- X4 - -
_ y4
y4 2y8) 8y 8
+4 ( - + -8- - = 4 ,
x4-y4 X8 - y 8 X _ y8
hay
y
= 4.
x-y
Quy d6ng va rut gQn, ta dUQc 5 y = 4 x . Day chinh la k~t qua dn chung minh.
b) H~ phuong tdnh da cho tuong dudng vdi
• Vdi x = 3, thay van phuong trinh dfru cua h~, ta dUQc 1 8 - 3 y 2 + 3 y = 12,
suy ra y = - 1 ho~c y = 2 .
• Vdi y = 2, thay van phuong trinh dfru cua h~, ta co 2X2 + 2x - 12 = 12,
suy ra x = 3 ho~c x = - 4.
1 + V'x
p = + 2 + V'x .
2 + V'y 1 + V'y
hay
(x 2 - xy
+ y2)(X + y - 1) = o.
Suy ra x 2 - X Y + Y 2 = 0 ho~c x + y = 1 .
• Vdi x 2 - x Y + y2 = 0, ta co x = y = 0 va P = ~.
• Vdi x + y = 1, ta co 0 ~ x, y ~ 1. Do do
1+V'T 2+V'T
P ~ + = 4,
2 + V'o 1 + V'o
trong do dAu d~ng thuc xay ra khi va chi khi x = 1 va y = 0; va
I+VO 2+V'O 4
P ~ + =-,
2+V'1 1+V'1 3
vdi dAu d~ng thuc xay ra khi va chi khi x = 0 va y = 1.
Tit cac tfUdng hQp vita xet d tren, ta di den k€t lu~n max P = 4 va min P = 1. 0
Bai 3 (3.0 diim). Cho tam giac ABC nQi tiep duong tron (0) va di€m P
n~m trong tam giac thoa man P B = PC. D la di€m thuQc q.nh B C (D
khac B va D khac C) sao cho P n~m trong duong tron ngoc;ti tiep tam giac
DAB va duong tron ngoc;ti tiep tam giac D A C. Duong th~ng P B dt duong
tron ngoc;ti tiep tam giac DAB tc;ti E khac B. Duong th~ng P C dt duong
tron ngoc;ti tiep tam giac D A C tc;ti F khac C.
a) Chung minh r~ng b6n di€m A, E, P, F cling thuQc mQt duong tron.
b) Gift su duong th~ng AD dt duong tron (0) tc;ti Q khac A, duong
th~ng A F dt duong th~ng Q C tc;ti L. Chung minh r~ng tam giac
ABE d6ng dc;tng vdi tam giac C L F.
c) GQi K la giao di€m cua duong th~ng A E va duong th~ng QB. Chung
minhr~g LQKL + LPAB = LQLK + LPAC.
~# . . . - - ...... - ..
A ...·························..··············..,
. ...,....• \\
"
/
........
)
'"
...
lCii giai. a) Ta co
L.EAF = L.EAD + L.DAF = L.EBD + L.FCB
= 180 o -L.BPC= 180 o -L.EPF,
Bai 4 (1.0 diim). Cho t~p h<Jp A g6m 31 ph~n til' va day g6m m t~p con cua
A thoa man d6ng thdi cac di6u ki~n sau:
Xet mQt t~p h<Jp co k phfin tit thi s6 cac t~p con co hai phfin tit cua t~p do la k (\-1) ,
suy ra ak t~p nay se co ak . k(\-l) t~p con hai phfin tit. Ma theo gia thi€t vdi hai
phfin tit bfit ky cua A thi chung khong thg d6ng thdi thuQc hai t~p co k phfin tit cua
day, suy fa cac t~p con hai phfin tit noi tren la phan bi~t. Tu do ta co
k(k-l) 31·30
2 ak ~ 2 '
hay
1
ak ~ 31 ·30· k(k _ 1)'
Cho k = 2, 3, . . . , 3 1 , r6i cQng cac bfit dfuIg thdc tt1dng tl;l1~i, ta thu du'qc
= 31 .30 . (1 _! + ! _ ! + ... +
2 2 3
_1 _ _
30
1 )
31
= 900.
X (5x
3
+ 2) - 2 ( -J2x + 1- 1) = O.
+ 1) - = -3,
I x2(4y
X
2
(X
2
- 12y)
2y
+ 4y2 = 9.
L{ji giai. a) Di~u ki~n: x ~ - t. Phuong trinh da cho co th€ vi~t l~i thanh
5x 4 + ( ~2x + 1 - 1) 2 = O.
{ ( ~2x + 1 - 1) 2 = O.
Giiii h~ nay, ta dU<Jc x = O. V~y phUong trinh da cho co nghi~m duy nhftt x = O.
b) H~ phuong trinh da cho co th€ vi~t l~i dudi d~ng
~(X2 - 2y) + 4x 2 y = -3, (1)
~ (x 2 - 2y)2 - 8x 2 y = 9. (2)
Xet (2) + 2 x (1), ta dU<Jc
(x 2 - 2y)2 + 2(x 2 - 2y) = 3,
hay
(x 2 - 2y - l)(x 2 - 2y + 3) = O.
Tit do suy ra x 2 = 2Y + 1 ho~c x 2 = 2Y - 3.
• Vdix 2 = 2y+l,thayvao(I),tadu<Jcx2y = -1,hay2 y 2+ y +l = O.
Phuong trinh nay khong co nghi~m tht;ic .
• Vdi x 2 = 2y - 3, thay vao (1), ta dU<Jc x 2 y = O. Suy ra x = 0 (tudng
ang, y = ~) ho~c Y = 0 (tuong ang, x 2 = -3, vo nghi~m).
V~y h~ phuong trinh da cho co duy nhftt mQt nghi~m (x, y) la (0, ~) . D
a) Chang minh r~ng n~u n la s6 nguyen duong thi 25 n +7 n _4n (3n + sn)
chia h~t cho 65.
x 2y + xy - 2X2 - 3x + 4 = o.
c) TImcacbQs6tt;inhien (aI, a2, ... , a2014) thoaman
xy(x + 1) = 2X2 + 3x - 4.
Vi x = 0 khong thea man phlldng trinh nen ta co x =/:.0 va
2x2 + 3x - 4 4
y(x+l)= =2x+3--.
x x
Do Y (x + 1) va 2x + 3 la ca.c s6 nguyen nen tu tren, ta suy ra x la l1(jc 4, tuc
x E {± 1, ± 2, ± 4 }. B~ng cach thli trt;ic ti€p VaG phlldng trinh da cho, ta tim
dll<;1C cac nghi~m (x, y) cua phlldng trinh la ( - 2, - 1 ), (4, 2).
c) Xet A = (a 1 - 20 1 4) 2 + . . . + (a 20 14 - 20 14) 2 . Tu ghlthi€t, ta co
Ma A E Z nen ta co A = 0 ho~c A = 1 .
• Tnidng hgp 1: A = O. Trong tr110ng h9P nay, ta co
(aI, a2, ... , a20l4) = (2014,2014, ... , 2014).
Thli li;li, ta th~y thea man .
• Tnidng hgp 2: A = 1. Trong tr110ng h<;1p nay, ta co (aI, a2, ... , a20l4)
thuQC ffiQt trong cac bQ (2013, 2014, ... , 2014), (201S, 2014, ... , 2014)
va cae hoan vi. Thli lI;ti, ta th~y:
o Voi (aI, a2, ... , an) E {(2013, 2014, ... , 2014) va cae hmin vi} , ta
+
co al a2 + ... + a20l4 = 20142 - 1 < 20142 , mau thu§:n.
o Voi (aI, a2, ... , an) E {(201S, 2014, ... , 2014) va cac hoan vi}, ta
co ai + ... + a~014 = 20143 + 2·2014 + 1 > 20143 + 1, mau thu~n.
V~y co duy nh~t mQt bQ s6 thoa man yeu cAu la (2014, 2014, ... ,2014). D
Nh~n xet. Y c) eua b~li toan con co ghii b~ng cach sit dVng bftt d~ng thuc Cauchy-
Schwarz nhl1 sau: Ta co
M6i s6 h~ng d v~ trai Ia m9t s6 ch~n nen t6ng d v~ trai Ia s6 ch~n, trong khi
do v~ phai 1a s6 Ie, mau thu§:n.
LCii giai. Ta se chung minh max Q = 1 d~t du'<;jc khi va chi khi x = Y = z = i.
Dgyr~ng
x + yz = x(x + y + z) + yz = (x + y)(x + z),
y + z x = y (x + y + z) + z x = (y + z) (y + x),
z + x y = z (x + y + z) + x y = (z + x) (z + y),
bftt d~ng thuc Q ::::; 1 tl1dng dl1dng vdi
x + y + z ~1.
x + V(x + y)(x + z) Y + ";(y + z)(y + x) z + ";(z + x)(z + y)
y ~ v0'
y + J(y + z)(y + x) ~ VX + v0' + viz'
z viz
-z-+-y'r(:=z=+=x=)=(z=+=y=) :::; vx + v0' + viz'
hay
pz + Fx + -JXy
---'---- 1
;?: .
2x + pz 2y + Fx 2z + -JXy
Sit dl:lng bfit dAng thdc AM-GM, ta co
yz yz yz
-~---;?: -----
2x + ffi 2x pz + y z x (y + z) + y z xy + yz + zx
Chang minh tl1dng W, ta cling co
Fx
----;?:
zx
,
2y +~ xy + yz + zx
-JXy xy
---'----- ;?: - - - - -
2z + -JXy xy + y z + zx
CQng ba bfit dAng thdc tren l~i theo v€, ta co di@u phiii chdng minh.
each 3. Sit dl:lng bfit dAng thuc Cauchy-Schwarz d~ng cQng m§:u, ta co
•
Dodo
M~t khac,
x + ~(x : y)(x + z) " H ~(X+ :~(X+ zJ
sit dl:lng bftt dAng thuc AM-GM, ta cling co
I
+
4x 2x 2x
-;::::====;:=;====:= ~ - - + - -.
.j(x + y)(x + z) x +y x +z
K€t hQp vdi bfit d&ng thuc tren, ta thu dl1Qc
x ~!(1+~+~).
x + .j(x + y)(x + z) 9 x +y x +z
Danh gia tl1dng hl, ta cling co
y ~!(1+~+~)
Y + .j(y + z) (y + x) '" 9 y +z y +x '
z ~!(1+~+~).
z+.j(z+x)(z+y) 9 z+x z+y
CQng ba bfit dAng thuc tren l~i theo v€, ta thu dUQc di@u phiii chdng minh. •
Nh~n xet. sv dt;mg y tlidng clla cach 3 d tren, ta co thg chung minh dli<JC k~t qua
t6ng quat hdn nhli sau: Vdi mri s6 th1!c du(}ng a, b, c, k, ta diu co
a b
-----;:=====+-.--:---;=====
ka + v(a + b)(a + c) kb + V(b + c)(b + a)
c 3
+ ~--.
kc + V(c + a)(c + b) k +2
Bai 4 (3.0 cJiim). Cho tam giac d~u ABC nQi ti~p dlidng tron ( 0), H la
trung digm ella Be. M Ia digm bfit ky thuQC do~n th&ng BH (Mkhae B).
Lfty digm N thuQc do~n th&ng C A sao cho eN = B M. GQi I la trung
digm ella M N.
a) Chung minh r~ng b6n digm 0, M, H, I cung thuQc mQt dlidng tron.
c) Xac dinh vi tri Clla digm M dg tam giac I A B co chu vi nho nhk
B \" M / H ./ C
'\"" ,/ ."",,#
"'...........,' ,."
. . . . -I............................ .
I
I
I
I
I
I
I
Dodo
LPON = 360° - LMON = 1200
2
Taday, ta suy ra L PAN + L paN = 60° + 120° = 180° nen tu giac
AP ON nQi ti~p. Do do
(3)
PM = PN. (4)
AI +BI + AB = TI + IB + AB ~ BT + AB = const.
Do do, chu vi tam ghic A I B nha nhftt b~ng B T + A B, d~t dU9C khi ba di€m
B, I, T th~ng hang. Khi do I Ia trung di€m cua B T c6 dinh (theo tinh chftt
duong trung hinh cua tam giac BAT). Suy fa tu giac B M TN Ia hinh hinh hanh
va TN" B C. L~i co B H = K T, B K = H T nen ta co tu giac B H T K Ia
hinh hlnh h~mh va T K " B C. Ttl do N =
K, suy fa M H. = 0
Bai 5 (1.0 diem). Cho bang 0 vuong kich thuoc 3 x n (3 hang, n cQt, n Ia
s6 tl! nhien IOn hon 1) dU9C t~o hdi cac 0 vuong nha kich thuoc 1 xl. M6i 0
vuong nha dU9C to hdi mQt trong hai mau xanh ho~c da. Tim s6 n he nh§.t d€
voi m9i cach to mau nhu th~ Iuon tim dU9C hinh chit nh~t t~o hdi cac 0 vuong
nha sao cho 4 0 vuong nha d 4 goc cua hinh chit nh~t do cling mau.
D D D X X X D X
D D X D X D X X
D X D D D X X X
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)
mnh chit nh~t 3 x 6 g6m cac cQt til (2) d~n (7) khong co hinh chit nMt 4 goc cling
mau, do do n ~ 7. Xet voi n = 7:
• Tru'ong hQ'p 1: Co ci)t (1) ho(ic ci)t (8). Khong mftt tinh t6ng qmlt,ta
gHl sft co cQt (1).
o N~u trong 6 cN con I~i co it nhftt mQt cQt Io~i (2), (3), (4) thl cQt do va
CQt (1) co hinh chit nh~t thaa man.
o N~u trong 6 cQt con I~i khong co cQt Io~i (2), (3), (4) thi trong 6 cQt
con I~i chi co cac cQt Io~i (5), (6), (7), (8). Theo nguyen Iy Dirichlet, co
it nhftt mN Io~i cQt I~p I~i hai IAn va xuftt hi~n hinh chit nh~t thoa man.
• TrLidng hgp 2: Kh6ng co C9t (1) va C9t (8) . Trong tntbng hQp nay, ta th~y
7 C9t chi thu9c 6 lo<;li c9t tu (2) d€n (7). Theo nguyen Iy Dirichlet, co m9t
IO<;li C9t l~p l<;li hai I~n va xu~t hi~n hlnh chu nh~t thoa man.
5x 4 + 2x + 2 - 2,J2x + I = O.
~ x (2y + 1) - y = -3,
l x 2 + y2 - 6xy = 9.
(x-y)2+2(x-y) = 3,
hay
(x - y - I) (x - Y + 3) = O.
Suy ra x =y + 1 ho~c x = y - 3. Xet cac tntbng hQp sau.
• TrLidng hQ'p 1: x = y + 1. Thay VaG phudng trlnh (1) cua h~, ta dUQc
2y(y + 1) = -4.
• TnJO'ng hQ'p 2: x = y - 3. Thay vao phl1dng trinh (1) cua h~, ta dl1Qc
2y(y - 3) = O.
Sx 2 + y2 - 2xy + 2x - 2y - 4 = O.
c) Chung minh r~ng trong 20 1 4 s6 nguyen dl1dng ai, . . . , a 2014 thoa man
111
-+-+···+--~4
2 2 2:?"
a1 a2 a 2014
• Vdi x =0, thay vito (1), ta co (y - 1)2 = S. Phl1dng trinh nay kh6ng
co nghi~m nguyen.
118 Vo Qu6c Ba Cffn - Nguy~n M,;mh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHfNH THUC
Bfli 3 (1.5 diim). Vdi ba s6 dUdng x, y, z thoa man di~u ki~n x +y+z = 1,
chang minh f~ng
1 - x2 1- y2 1- Z2
---+
x+yz y+zx
+ z+xy ~ 6. (1)
Uti gifli. Bai toan nay co hai cach ti8p c~n nhu sau.
each 1. D6 Yf~ng
2
1- x = (1 - x)(1 + x) = (y + z)(2x + y + z)
va
x + y z = x (x + y + z) + y z = (x + y)(x + z),
taco
1- x2 a (b + c) a a
--- = = -+-,
x + yz be b e
Vo QU6c Ba Cffn - Nguy~n Ml;lnh Linh 119
CHVdNG 3, LOI GIAI cAc HE ToAN ON TAP
VT (1) = (~ + :) + (~ + ~) + (~ + :) ~ 6,
Dftu d~ng thuc xay ra khi va chi khi a = b = c, hay x = y = z = t, •
each 2. Sa dl,mg bftt d~ng thuc AM-GM dl,mg ab :::;; (a~b)2, ta co
(Y+Z)2 (l-X)2
X + yz :::;; x + 4 = x + --4--
Dodo
1- y2
---~4
y+zx
(2
l+y
) -1,
1- Z2 ~ 4(_2
z+xy~
__ 1) .
l+z
C9 n g cac danh gia tren l<;li theo v€ va sa dt;mg bftt d~ng thuc Cauchy-Schwarz
d<;lng c9ng m§:u, ta dliQC
VT (1) ~ 8 1 + l+y
(l+x 1) -
1 + l+z 12
9
~ 8. - 12
3+x+y+z
= 6.
Day chinh la k€t qua cAn phai chung minh. D
Bai 4 (3.0 dim). Cho tam giac d~u ABC nQi ti€p du'dng trcm ( 0), H la
trung diSm cua Be. M la diSm bfit ky thuQc do~n th~ng BH (Mkhac B).
Lfiy diSm N thuQc do~n th~ng C A sao cho eN = B M. GQi I Ia trung
diSmcua M N.
a) Chang minh r~ng b6n diSm 0, M, H, I dmg thuQc mQt du'dng tron.
b) Xac dinh vi tri cua diSm M dS do~n th~ng M N co dQ dai nho nhk
c) Khi diSm M thay d5i va thoa man di~u ki~n d~ bai, chang minh r~ng di~n
tich tam giac I A B khong d5i.
A
/ ........................................,...
, ..
,,,
,,"
,
"...
·,,
· .
..
··· ...
·\ .
·· N i
..
··. ..
b) Chang minh tUdng tv nhu' do~n dftu phftn b) d d~ chuyen Toan, ta co 0 I ..1 M N
va LMON = 120 0 nen
M N = 2M I = 2 . 0 M . sin 60 0 = OM J3.
Khi M chuySn dQng tren B H thi 0 M ~ 0 H vdi dfiu d~ng thac xay ra khi va
chi khi M trung H. Ttf do suy ra
minMN = OHJ3,
d<;lt dUQc khi va chi khi M trung H.
c) Chang minh tU'dng tv phftn c) d d€ chuyen Toan, ta co I H II A B. Ttf do suy ra
dUdng cao h~ ta
1 va ttf H cung vuong goc vdi A B co dQ dai b~ng nhau. Do do,
di~n tich tam giac I A B luon b~ng di~n tich tam giac A H B khong d5i. 0
Bai 5 (1.0 c1ie"m). Cho t~p hQp A g6m 36 s6 tl1 nhien lien ti~p ttl 1 d~n 36.
Chung minh r~ng trong 25 phfin til' bfit ky cua t~p hQp A luon tim dUQc 3 phfin
til' la 3 s6 doi m9t nguyen t6 cling nhau.
Ak = {6k + 1, 6k + 2, ... , 6k + 6}
voi k = 0, 1, . . . , 5. Theo nguyen ly Dirichlet thi trong 25 phfin til' cua t~p A
co it nhfit 5 s6 cling thu9c m9t t~pAk. Ta ch9n 5 s6 nay.
• N~u trong 5 s6 do co 3 s6 Ie thl b9 3 s6 Ie lien ti~p nay thoa man yeu cfiu d~ bai.
• N~u trong 5 s6 do co hai s6 Ie va ba s6 ch~n: Trong ba s6 ch~n lien ti~p do co
dung m9t s6 chia h~t cho 3 va cO nhi~u nhfit m9t s6 chia h~t cho 5.
Ta se chung minh s6 ch~n khong chia h~t cho cii 3 va 5 cling voi hai s6 la Ie
ba s6 thoa man yeu du d~ bai. G9i ba s6 do la aI, a 2, a 3. Vi aI, a 2, a 3
thuQC t~p A nen 1 ~ Ia i-a j I ~ 5. Gia sil' co (a i, a j) = p voi
pEN, P > 1. Khi do, ta co p ~ 7 (vi n~u p < 7 thi P = 3 ho~c 5 la
vo lY). D~t a i = m p, a j = n p voi m, n E N *, m f=. n, ta co
b) Cho
. 0 < x, y < 1 thoa man --x
x1 y1 = 1. Tinh gia tri. cua bi€u thuc
+ --y
p =x +y + .jx 2 - xy + y2.
J 6 - 4 V2 = J( V2)
2- 2 = 2- vi
V20 + 14 V2 = V( + V2)
2 3 = 2 + vi
'V(a + 3)va - 3a -1 = 'V(va _1)3 = va -1,
-----;-a----==-_l---;- _ 1 = Va + 1 _ 1= Va-I .
2(va-1) 2 2
Tli do, ta co
Suy ra
p =x +y + J (x + y - 1)2 = x + y + Ix + y - 11·
Mi;it khac, tu gia thi€t da cho, ta cling co 0 < l':X < 1 va 0 < l~Y < 1. Suy ra
o < x, y < ~ va x + y < 1. Do do
P = x + y + (1 - x - y) = 1. o
Nh~n xet. D6i voi y b), ta cling co th€ sit d\mg phep d~t ffn ph\! S =x +y va
P = x y (S 2 ~ 4 P) d€ ti~n cho cac bi€n doi va ly lu~n.
Bai 2 (2.0 c1iim). MQt xe tai co chi8u rQng la 2.4 rn va chi8u cao la 2.5 m
mu6n di qua mQt cai cong hlnh parabol. Bi€t khoang cach giua hai chan
cong la 4 rn va khoang cach tu dinh cong (dinh parabol) toi rn6i chan cong la
2.../5 rn (bo qua dQ day cua cong).
a) Trong m~t ph~ng tQa dQ 0 x y , gQi parabol (P) : y = a x 2 voi a < 0
la hinh bigu di€n cong rna xe tai rnu6n di qua. Chung minh r~ng a = - 1 .
Uti giai. a) Gill sit tren m~t ph~ng tQa dQ, dQ dfli cua cac dOl;m th~ng dU<;jc tinh thea
ddn vi met. Do khoang cach giUa hai chan c6ng b~ng 4 m nen M A = N A = 2.
Tli gill thic3t, ta co 0 M = 0 N = 2.)5. Do do, thea dinh ly Pythagore, ta tinh
dU<;jc 0 A = V0 M 2 - M A 2 = 4. V~y M (2, - 4), N ( - 2, - 4) .
M~t khac, do M, N thuQc parabol nen - 4 = a . 2 2 , suy ra a = - 1 va parabol
(P) co phu'dng trlnh: y = -x 2 .
b) D€ dap ling dU<;jc chi~u cao, trUdc hc3t xe tai phai chQn phudng an di VaG chinh
giftac6ng. Trenparabol (P), xethai di€m H (%, -;~) va T (-%, -;~) d6i
xling nhau qua 0 y va H T = 2.4 m (ling vdi chi~u rQng cua xe tai).
y
-2 -1 0 0 1 2
x
____ ___
~ ~4_ _______ ___ _
~
A
-5
Bfli 3 (1. 5 dim). Cho hai s6 nguyen a, b thoa man di~u ki~n
a
2
+ b2 + 1 = 2(ab + a + b).
Chling minh r~ng a va b la hai s6 chinh phu'dng lien tic3p.
Uti giai. Bai to{m nay co hai cach ti~p c~n nhu sau.
each 1. Khong mfit Hnh t6ng quat, ta co th€ gill sit a ~ b. Nc3u a = b thl gia thic3t,
ta co a = b = *'
mau thufin do a, b E Z. Do do, a > b.
124 Vo Qu6c Ba Cgn - Nguy€n M~nh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHfNH THUC
(2)
Do a-~+l > a-~-l ;? 0 va a-~+l - a-~-l = 1 nen k6t hQp vdi 0), (2), ta suy fa
a, b 1a hai s6 chfnh phudng lien ti6p. •
each 2. N6u b = 0 thi a = 1 va ro rang a, b 1a hai s6 chfnh phudng lien ti6p. Xet
tntdng hQp b =I- 0, gia thi6t da cho co th€ dUQc vi6t 1~i dudi d~ng
a 2 - 2(b + l)a + b 2 - 2b + 1 = o.
Xem day 1a mQt phudng trlnh b~c hai gn a. Phudng trlnh nay co nghi~m nguyen
nen bi~t thac jJ.' cua no phai 1a mQt s6 chfnh phudng. Ma
jJ.' = (b + 1)2 - (b 2 - 2b + 1) = 4b
nen ta co b Ia s6 chfnh phudng. f)~t b = x 2 vdi x E N* (do b =I- 0) thi ta cong thac
nghi~m cua phudng trlnh b~c hai, ta co
a = (b + 1) + y't;i = x 2 + 1 + 2x = (x + 1)2
ho~c
a = (b + 1) - y't;i = x2 + 1- 2x = (x - 1)2.
Trong eft hai trl1dng hQP, ta d€u co a, b 1a hai s6 chfnh phudng lien ti6p. 0
Nh~n xet. Ngoai hai cach giai tren, ta cling co th€ ti6p c~n bai toan b~ng each
chang minh a, b :;? 0 rbi vi6t gia thi6t dudi d~ng
4ab = (a +b-1)2.
ta
Bl1dc ti6p theo, ta co th€ chang minh (a, b) = 1 d€ do suy ra a, b 1a hai s6
chfnh phudng. d phfin sau cling cua cach giai, ta chi dn d~t a = x 2 , b = y2 vdi
x, Y E· N rbi thay vao gia thi6t, rut gQn d€ thfty x, y 1a hai s6 tv nhien lien ti6p. Til
do suy fa di€u phcli chang minh. .
Bai 4 (3.0 die'm). Cho tam giae nhQn ABC (AB < AC), M 1[1 trung diem
ella e:;tnh B C, 0 Ia tam ella dttdng tron ngo:;ti ti€p tam giae. Cae dttdng eao
AD, BE, CF ella tam giae ABC d6ng quy t:;ti H. Cae ti€p tuy€n voi (0) t:;ti
B va C dt nhau t:;ti S. GQi X, Y Ifin Itt<;1t Ia giao diem eua dttdng th~ng EF voi
cae dttdng th~ng B S, A O. Chung minh r~ng
a) MX -L BF.
b) Rai tam giae S M X va D H F d6ng d:;tng.
c) EF _ BC
FY - CD'
Do do, tam giae X F Bean t:;ti X. Ma tam giae M F Bean t:;ti M nen M X ..L BF.
A ......······················ .....•....
/ ,
X' )
..
C
S
b) D@ th&y M X -L AB (theo a» va H F -L AB nen M X II H F. Ta cling co
M S ..L B C va H D ..L B C nen M S II H D. M~t khae, do C A F D la tu giae
126 Vo Qu6e Ba Ctln - Nguy@n M:;tnh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHINH THUC
n9i tiep va SB ti€p xuc voi (0) t~i B nen LSBD = LBAC = LBDF, suy
ra S x II F D. Do do f:, M X S '" f:, H F D (co cac c~nh tu'dng ling song song).
c) D~ dang chling minh du'<;jc f:, A E F '" f:, ABC. Ta co
0
Liti gicii. Ta ke m~t ph~ng 0 x y thanh bfmg caro boi cac du'ong th~ng song song
va vuong goc voi trl;lc hoanh (g9i t£t Ia du'ong ngang va du'ong d9C) d€ giao cua cac
dl1dng nay t~o nen tftt cii cac di€m nguyen cua m~t ph~ng.
• N€u trong ba dinh cua tam giac ABC, co hai dinh, ch~ng h~n la A va B ,
cling n~m tren m9t du'ong ngang ho~c m9t du'ong d9C, thl r5 rang d9 dai do~n
th~ng A B va chi~u cao ke tu C xu6ng A B cua tam giac ABC la nhung s6
nguyen. Do do, hai lfin di~n tfch tam giac ABC la m9t s6 nguyen.
• N€u cac digm A, B, C n~m tren cac du'ong ngang va cac du'ong d9C phan
bi~t thi khong mftt tinh t6ng quat, ghi sii' du'ong ngang chlia B n~m giua cae
du'ong ngang chlia A va C. Co hai kha nang xay ra:
M A N
p C
o MQt la, dudng dQc chua B khong bi kvp giua hai dudng dQc chua A va
chua C. Khi do, ta co
la nhung 86 nguyen.
A M
P t--~=
N Q C
o Hai la, dudng dQc chua B n~m giua hai dudng dQc chua A va chua C.
Khi do, ta co
la mQt 86 nguyen. o
2X + 3y = 5xy,
! 4x 2 + y2 = 5xy2.
hay
(a - b)(a + b + 3) -:- O.
128 Vo Qu6c Ba C~n - Nguy~n M~nh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHiNH Ti-uJ'c
Ma a f=. b nen ta co a +b = - 3. Tli do suy fa
a 2 +b 2 =4-3(a+b)=13
va
a) Tim tM cit cae s6 nguyen x, y kh6ng nho hdn 2 sao eho x y - 1 chia
h8t eho (x - 1)( Y - 1).
p = xy
3y + 1
La. giai. a) D~t a = x-I va b = y - 1. Theo yeu du eua bai toan, ta dn tim
cae s6 nguyen dU'dng a, b sao eho (a + 1) (b + 1) - 1 = a b + a + b ehia h8t
cho a b, hay a + b ehia h8t cho a b. Suy fa
a+b;::ab . .
Kh6ng mAt tinh t6ng quat, gia sti' a ;:: b. Khi do, ta co 2 a ~ a +b ;:: a b, suy
ra. b :::; 2. Ma b E Z + nen b = 1 ho~e b = 2.
C+ r
y y
2
x + 1 = 1.
--:< P:<-
.J3 .J3
3" "3'
Ph§n con I~i, ta chi dn xet dfru b~ng nita la xong.
130 Vo Qu6c Ba Cffn - Nguy~n M~nh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHfNH THUC
Ba i 3 (3.0 dim). Cho tam ghlc nhQn ABC kh6ng can co tam dudng tron n(>i
ti€p Ia di€m I . DUdng th~ng A I dt B C t~i D. GQi E, F Ifin IUQt Ia cac di€m
d6i xung cua D qua I C; lB.
BF BD CD CE
BA - BA - CA - CA .
.......................:
..
...... ,"'"
B D C
0
= 180 -LMJN.
Do do, td giac M P N J nQi ti~p.
c) Do td giac M P N J nQi ti~p nen
LMPJ = LMNJ = LMEJ
= LEDC = LDEC
= LMPA.
1 3 6 10 ...
2 5 9 ...
4 8 ...
7 ...
...
Khi do, s6 2015 dUQc vi~t vao 0 (m, n). Hay xac dinh m va n.
sa
b) Gia a, b, e la cac s6 thl!C dUcJng thoa man a b + b e + e a + abe ~ 4.
Chdng minh r~ng
a2 + b2 + e2 + a + b + e ~ 2 (ab + be + ea) .
132 Vo Qu6c Ba C~n - Nguy~n Mc;mh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHINH THUC
La. giai. a) Theo quy t£c di~n s6 d d~ bai, ta thfry s6 d hang 1, C9t k b~ng
1 + 2 + ... + k = k (\+ 1) • Ta co 6 3~64 = 2016 nen s6 2016 d hang 1, c9t
63. Tu do suy ra s6 20 1 5 d hang 2, c9t 62.
b) Gill thi~t d1l cho co th€ dll<Jc vi~t l<;li dlloi d<;lng
hay
111
--+
2+a2+b
+ 2+e ~l. (1)
1 a+ b2 + e 2 a + b2 + e 2
-------~-~~ ~ .
2+a (a + 1 + 1)(a + b 2 + e 2 ) (a + b + e)2
Tl1dng hi, ta cling co
1 b + e2 + a2 1 e + a2 + b2
--~------ --~-----
2 + b " (a + b + e)2' 2 +e (a + b + e)2 .
1 1 1 2(a 2 + b2 + e2 ) + a + b + e
1~
2+a
+ 2+b
+---~
2+e (a+b+e)2
.
Suyra
hay
~ 2(ab
2
a + b2 + e2 + a + b + e + be + ea).
Dfru d~ng thuc xay ra khi va chi khi a = b = e = 1. o
Nh~n xet. Sau khi vi~t l<;li gill thi~t dlloi d<;lng (1), ta con co th€ ti~p c~n bai toan
b~ng cach bi~n d6i gill thi~t thanh
ha
abe
--+
a+2 b+2
+ e+2 :::;;1. (2)
Den day, sit dtJng bftt d~ng thuc Cauchy-Schwarz d<;tng cQng rnftu, ta co
a2 b2 e2
VT (2) = a 2 + 2a + b2 + 2b + e2 + 2e
(a + b + e)2
~ .
a2 + 2
b + e 2 + 2(a + b + e)
a2 + b2 + e2 + 2(a + b + e) ~ (a + b + e)2,
hay
a +b +e ~ ab + be + ea.
M~t khac, sa dtJng bftt d~ng thuc AM-GM, ta cling co
2 2 2 a 2 + b2 b2 + e2 e2 + a2
a +b +e = 2 + 2 + 2 ~ab+be+ea.
K€t h<;sp hai bftt d~ng thuc tn3n l<;ti, ta thu dl1<;Sc di6u phai chung minh.
Ngoai hai cach tren, ta cling co rnQt cach khac niia nhl1 sau: Trudc h€t, ta se chung
minh bftt d~ng thuc sau vdi rnQi x, y, z > 0,
x2+y2+z2+2xyz+l~2(xy+yz+zx). (3)
Trong ba s6 x, y, z Iuon co hai s6 cling khong nhi) hon 1, ho~c cling khong
IOn hon 1. Khong rnftt tinh t6ng quat, gia sa
hai s6 do la x va y. Khi do, ta co
2z(x - 1)(y - 1) ~ 0, suyra
Ngoai ra, thea b~t d~ng thuc quen thuQc (a + b + e)2 ;? 3(ab + be + ea)
(co thg chung minh b~ng bi~n d6i tttdng dttdng), ta cling co
a
2
+ b 2 + e2 + a + b + e ;? a 2 + b 2 + e2 + 2abe + 1 ;? 2(ab + be + ca).
• TniO'ng h«;fp 2: ab + be + ea < 3. Khi do, ta co
+ 2y + xy = 5,
j2x
27 (x + y) + y3 + 7 = 26x 3 + 27x2 + 9x.
(x + y + Z)3 = x 3 + y3 + Z3 + 24.
M~t khac, ta l?i co (x + y + Z)3 = x 3 + y3 + Z3 + 3(x + y)(y + z)(z + x) nen
3(x + y)(y + z)(z + x) = 24.
Ttl do suy fa
24(a + 2b)(b + 2c)(c + 2a) = 24,
hay
(a +2b)(b + 2c)(c + 2a) = l.
b) H~ phudng trinh da cho co thg dl1Qc vi~t l?i duoi d?ng
ex + 2)(y + 2) = 9,
l
(1)
x 3 + y3 + 8 + 27(x + y) = (3x + 1)3. (2)
Taco
(x + 2)(2x + 1) = 9,
hay
(x - 1)(2x + 7) = O.
Suy fax = 1 (tl1dng ang, y = 1) ho~c x = -~ (tl1ong ang, y = -8).
V~y h~ da cho co cac nghi~m (x, y) la (1, 1) va (-~, -8). D
1+ Jx + y + 3 = JX +..;y. (1)
c) Cho x, y, z Ia cac s6 thvc ldn hon 2. TIm gia tri nho nhfit cua bi€u thuc
x y z
p = Jy +z - 4
+
,Jz +x - 4
+
,Jx +y - 4
.
b2 - a 2 = 25,
hay
(b - a)(b + a) = 25.
Do b - a, b +a E Z va 0 < b - a < b + a nen chi co mQt tru'ong hQp sau xay ra:
b-a = 1,
!b + a = 25.
p2
X=-.
q2
Ba d@ 2. Cho hai s6 tT! nhien phdn bi¢t x, y thoa miin y' x - y' y ia m9t s6 hilu
tl. Khi do, cd hai s6 x, y (Mu ia s6 chfnh phuong.
/-
y X--
(y'x + y'y) + (y'x - y'y) tn\
E'I,£ .
2
Ba d@ 3. Cho hai s6 tT! nhien x, y thoa miin y' x + y' y ia m9t s6 hiiu d. Khi
do, cd hai s6 x, y diu ia s6 chfnh phuong.
Tfd l<;ti bai toan, blnh phu'dng hai v@ phudng trinh da cho va nit g<;m, ta dUQc
•
y'xy - y' x + y + 3 = 2. (2)
ab-l=a+b,
hay
(a-l)(b-l) =2.
Tit' day, vdi chu y a, b E Z + , ta tinh du'<;jc a = 2, b = 3 ho~c a = 3, b = 2.
M<)t cach tu'dng ung, ta co x = 4, y = 9 ho~c x = 9, y = 4 (thea man).
V~y co hai c~p s6 (x, y) thea man yeu c~u bai toan la (4, 9) va (9, 4).
Tli d6 suy ra
x 4x
~======7 ~ .
,Jy+z-4 y+z
Chung minh tudng hj, ta cling c6
y 4y
-r======~ ~ ,
,Jz+x-4 z+x
z 4z
-r=;====:::;:~ .
,Jx+y-4 x+y
CQng cac bAt d~ng thuc tren ll;li va sit dl,mg bAt d~ng thuc Cauchy-Schwarz dl;lng
cQng mftu, ta dU<;Jc
P~4(
y+z
x
z+x
+
x+y
Y + z )
X2 y2 Z2)
=4 (
xy + xz
+ yz + yx
+ - --
zx + zy
4(X+y+Z)2
~ ---'-------:-
2(xy + yz + zx)
2(x + y +Z)2
xy + yz + zx
M~t khac, ta ll;li c6 (x +
y + z) 2 ~ 3 (x Y + y z + z x) (c6 thg chung minh
b~ng bi6n d6i tUdng dudng) nen k~t h<;Jp v{ji danh gia tren, ta suy ra
2(x + y + Z)2 6
P ~ ~ .
xy + yz + zx
Dfiu d~ng thuc xay ra khi va chi khi x = Y = z = 4. V~y min P = 6. 0
Bfti 3 (3.0 diim). Chotamgiacnh9n ABC khongdin v{ji AB < AC. G9i
M la trung digm clla dOl;ln th~ng B C. G9i H la hlnh chi~u vuong g6c clla B tren
do(;l.ll th~ng AM. Tren tia d6i clla tia A M lAy digm N sao cho AN = 2 M H .
c) Duong tron ngol;li ti~p tam giac A Q D c£t (0) tl;li G khac D. Chung
minh r~ng N G song song v{ji B C.
B .......... , .. " .
/C
'..... K .." .. " .'
.............................................................. ,
Bfti 4 (1.0 aim). Ky hi~u S Ia t~p hQp g6m 2015 diSm phan bi~t tren m~t
ph~ng. Giii sa
tftt cii cac diSm clla S khong cung n~m tren mQt dlidng th~ng.
Chung minh r~ng co it nh~t 20 1 5 dlidng th~ng phan bi~t rna m6i dlidng th~ng
di qua it nh~t hai diSm clla S .
La. giai. Ta se chung minh bai toan dung v(ji t~p hQp S co n diSm (n ~ 3).
Tru(jc hSt, ta chung minh co t6n tl;li dlidng th~ng di qua dung hai diSm clla S. Giii
sii' L la t~p hQp cac dlidng th~ng di qua it nh~t hai diSm clla S. VI S, L la cac t~p
hQp hifu hl;ln, suy ra ta co diSm A E S va dlidng th~ng.e E L sao cho khoiing cach
tit A dSn .e 1ft nho nh~t (A ¢ .e). GQi B la chan dlidng cao hl;l tu A dSn dlidng
th~ng .e, diSm B chia dlidng th~ng .e thanh hai naa dlidng th~ng va ta chung minh
sa
d m6i phia clla B chi t6n tl;li nhi€u nh~t mQt diSm clla S . Giii phiin chung co mQt
nii'a dlidng th~ng co chua hai diSm clla S , Ia C I, C 2 (C I t=
C 2) .
A
• Trtiang hQ'p 1: Tat ed edc-dilm eua S' (S' g6m n - 1 dilm) dtng ndm
tren m(Jt duong thang .e. Khi do, ta nh~n dliQC t~p hQp g6m n dlidng thing
phan bi~t {AX: XES'} U {.e}.
• Tnidng hQ'p 2: Tilt cd cdc dilm cila S' kh6ng thu¢c ciing m¢t duong
thang. Khi do, thea gia thi€t quy n~p co it nh~t n - 1 dlldng th~ng nbi cac
di~m clla S'. Vi dlldng th~ng e = A B ph an bi~t vdi n - 1 dlldng th~ng
tren (e n S' = {B}).
Voi n = 2015, ta dllQC di~u phai chdng minh. o
" ?
1.9. De thi tuyen sinh THPT chuyen, SO' GD-DT Ha NQi,
2015 (danh cho chuyen Toan)
x-,Jx-S-3,Jx+l =0.
(1)
(2)
La. giai. a) Di~u ki~n: x ~ S. Phlldng trlnh da cho tlldng dlldng voi
2x - 2,Jx - S - 6,Jx +2 = 0,
hay
(,JX-S-l)2 +(,JX-3)2=0.
Phudng trlnh nay tlldng dlldng dlldng voi
l ,Jx-S-l=o,
,Jx-3=0.
Gild h~ nay, ta dllQC x = 9. V~y phlldng trlnh da cho co nghi~m duy nh~t x = 9.
b) Tit (1) va (2), ta suy fa
x3 + 2 y 3 = 2(x 2 + y2)(X - 2y),
hay
(x - 2Y)(X2 + 2y2) = 0.
a) Cho s6 nguyen duong n thoa man n va lOla hai s6 nguyen t6 cling nhau.
Chang minh r~ng (n 4 - 1) chia h€t cho 40.
p - 1 = 2x (x + 2),
1p2 _ 1 = 2y (y + 2).
c) Tim tfrt cii cac s6 nguyen duong n sao cho t6n t~i cac s6 nguyen duong
x, y, z thoa man phuong trinh
Vi k (k + 1) chia h@t cho 2 nen ttl tren, ta suy ra n 4 - 1 chia h€t cho 8. (2)
Tit (1), (2) va (5, 8) = 1,tasuyran 4 -1chiah@tcho40.
b) H~ phuong trinh da cho co th~ dUQc vi€t l~i dudi d~ng
l p+1=2(x+1)2,
p2+1=2(y+1)2.
Do p la s6 nguyen t6 nen ti:t tren, ta suy ra p la uoc cua m9t trong cac s6 2, y - x
va y + x + 2. Tuy nhien, do p Ie va 0 < y - x < p nen hai s6 d~u khong th€
chia h€t cho p. Suy ra y + x + 2 chia h€t cho p.
M~t khac, ta Il;li co 0 < y + x + 2 < 2 P nen ti:t tren, ta suy ra y + x + 2 = p.
Thay vao (5), ta dUQc y - x = P~l . Do do, p = 4x + 3 va y = 3x + 1. Thay
k€t qua nay vao phuong trinh (3), ta dUQc
ta co 3x 3 ~ x 3 + y3 + Z3 = nx 2 y 2z 2. Suy ra
ny2z2
x ~-'---
3
M~t khac, ta ding co y3 + Z 3 chia h€t cho x 2 , do do ta co
hay
18~n2yz4. (7)
N€uz ~ 2thitaciingcoy ~ 2(doy ~ z).Dodon 2 yz 4 ~ yz4 ~ 32> 16,
mau thu§:n v{ji (7). V~y ta phai co z = 1.
Xet cae trl1dng hQp sau:
Do x ~ y ~ 3 nen ta co
Tom l<;li, co hai gia tri n thoa man yeu d.u d~ bai Ia n = 1 va n = 3. o
Nh~n xet. Trong Idi gilti Y c) (j tren, ta ciing da tim dUQc t§.t ca cac bi? s6
nguyen duong (x, y, Z, n) thoa man phuong trinh (6) la (1,2, 3, 1), (1, 3,2, 1),
(2, 1, 3, 1), (2, 3, 1, 1), (3, 1, 2, 1), (3, 2, 1, 1) va (1, 1, 1, 3).
hay
(a + b)(b + e)(e + a) ;:? 8abe.
D€n day, sit d\lng bfit d~ng thuc AM -GM, ta co
Bfit d~ng thuc (1) du<;jc chung minh. Dfiu d~ng thuc xiiy ra khi va chi khi a = b = e.
Ttl' (1) va gia thi€t b~ti toan, ta suy ra
9
(a + b + e)(ab + be + ea) ::::; 8'
hay
81
(a + b + e)2(ab + be + ea)2::::; 64.
M~t khac, sit d\lng bfit d~ng thuc quen thuQc (a + b + e) 2 ;:? 3 ( a b + be + ea )
(co th€ chung minh b~ng bi€n deli tu'dng dudng), ta dU<;jc
81
3(ab + be + ea)3 :::; (a + b + e)2(ab + be + ea)2 :::; 64'
suyra
3
ab + be + ea :::; 4.
Dfru d~ng thuc xiiy ra khi va chi khi a = b = e = ~. D
Bili 4 (3.0 c1iim). Cho tam giac ABC co ba goc nh9n, nQi ti€p dUClng tron
( 0). Cac du'Clng cao AM, B N, C P cua tam giac ABC cling di qua di€m
H. G<;>i Q la di€m bfrt ky tren cung nh6 Be (Q khac B, Q khac C). G<;>i
E, F thea thu tl,i Ia di~m d6i xung cua Q qua cac duClng th~ng A B va A C .
PM AM
HM NM'
hay
PM ·MN = AM· HM.
A.........................................
..........
"'\
/" C
/
.........
.
'
........................... ... .................. .
Q
b) Do LABC = LAQC va LAQC = LAFC nen LABC = LAFC.
M~t khac, ta l<;li c6 LAB C + LA H C = LAB C + L M H P = 18 0 0 (do ta
giac B M H P nQi ti€p) nen LA F C + LA H C = 1 80 0 • Tu d6 suy fa ta giac
AHCF n9i ti€p. Do d6 LCH F = LCAF, rna LCAF = LCAQ nen
Nhu' th~, t6ng ~~ + ~~ nhi) nh~t khi va chi khi ~i- nhi) nh~t. Ma B C kh6ng d6i
nen di6u nay xay ra khi va chi khi Q K IOn nh~t, tuc Q Ia di6m chfnh giua cua cung
nhi) B C. V~y di6m Q dn tIm chinh la trung di6m cua cung nhc> B C. 0
Bai 5 (1.0 diim). Chung minh r~ng t6n t<;li cacsb nguyen a, b, c sao eho
LUi giai. BM toan nay co hai cach ti~p c~n nhu' sau:
Cach 1. Trude h~t, ta chung minh b6 d6 sau:
Ba d~ 1. Cho x, y, z la cac siJ nguyen thoa man
x +y-J2+z-J3 = O.
Khi d6 x = y = z = o.
Chung minh. Vdi y = 0, ta co
x+z-J3=0.
N~u z =/:. 0 thl -J3 = -~ E <Q, mau thu§:n. Do do z = 0, ttl do suy ra x = o.
Tlldng tl;l', vdi z = 0, ta cung co x = y = O.
Xet trlldng h<Jp y z =/:. o. Khi do, ttl gia thi~t, ta co
x 2 = (y-J2 + z,J3)2 = 2y2 + 3z 2 + 2yz-J"6,
2 2
suy ra v'6 = x -2y2-3z
2yz
E <Q, mau thu§:n. Tom l<;li, x = Y = z = O. •
148 Vo Qubc Ba Cftn - Nguy~n M<;lnh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHINH THUC
Trd I~i bai tmin, xet cac s6 nguyen x, y, z voi x, y, Z E [0, 1 03]. Ta co
. Bay gd, ta chia do~n [0, 5 . 1 03] thanh 5 . 1 0 6 khoang gia tri nhu sau:
~) , [~,
[ 0, 10 10
~)
10
, ... ,
3
[5.10 - ~,
10
3
5.10 ) .
Chang minh. Ta chung minh b~ng quy n~p theo n . D@ th&y kh£ng dinh dung voi
sa
n = 1. Gia kh£ng dinh dung d€n n = k, tuc Ia t6n t~i ak, bk E Z d~
D~ do, kh~ng dinh cling dung voi n = k + 1. Theo nguyen Iy quy n~p, ta co
khang dinh dung voi mQi n nguyen dudng. •
Trd l~i bai toan, do 0 < .J2 - 1 < 1 nen t6n t~i s6 nguyen duong n de
1
o < ( .J"2 - 1) n < 10 00'
Cac s6 a, b, c dUQc chQn nhu tren thoa man yeu cau bai toano o
... ?
1.10. De thi tuyen sinh THPT chuyen, SCi GD-OT Him NQi,
2015 (d~mh cho chuyen Toan-Tin)
iX23+XY +y2 = 1,
~ 2x = x - y.
hay
[(2x - 3)2 + 1] (2x - 3)2 = 2.
D~t t = (2x - 3)2 (t ~ 0) thi ta co
t(t'+1)=2,
hay
(t - l)(t + 2) = O.
150 Vo QU6c Ba Gin - NguySn M~nh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHINH THUC
(2x - 3)2 = 1.
Giai phuong trinh nay, ta dU<;lc x = 1 ho~c x = 2. V~y phuong trinh da cho co
hai nghi~m la x = 1 va x = 2.
b) Tit h~ da cho, ta suy ra
2x 3 = (x - Y)(X2 + xy + y2),
hay
2x 3 =X 3 _ y 3.
Tit day, ta co y = - x . Thay vao phuong trinh thu nhfit eua h~, ta dU<;lC x 2 = 1.
Suy ra x = 1 (tuong ung, y = -1) ho~e x = - 1 (tuong ung, y = 1).
V~y h~ da eho co hai nghi~m (x, y) la (1, - 1) va ( - 1, 1). D
x 2 -2xy+3 y 2=X+Y·
b) Tim tfit ea cac s6 nguyen duong n sao cho s6 .j ~n;52 la s6 huu ti.
c) Cho a, b, c, d la cac s6 nguyen duong thoa man a b = cd. Chung
minh ding a + b + c + d khong la s6 nguyen t6.
La. gicii. a) Phuong trinh da cho co thg dU<;lC vi€t'll;li du6i dl;lng
nen ta phai co
8y(y-l)::;;1.
.
N€u y ;;? 2 thi ta co 8 y (y - 1) ;;? 16 > 1, mau thu~n. Do do, ta phai c6 y ::::; 1.
Ma YEN nen Y E {O, I}.
• Vdi y = 0, ta co x 2 - X = O. Do do X = 0 ho~c X = 1.
V~y cac c~p s6 (x, y) thoa man yeu cfiu Ut (0, 0), (1, 0), (1, 1) va (2, 1).
b) Ta co
j4n - 2 = J (4n - 2)(n + 5) .
Y n+5 n+5
• Vdi (4n - 2)(n + 5) = (2n + 2)2, ta co IOn = 14. Khong t6n t~i s6
nguyen dudng n thoa man.
V~y co duy nhfit m9t s6 nguyen dUdng n thoa man yeu cfiu 1a n = 13.
c) Gia sa a +b+e +d = p 1a m9t s6 nguyen t6. Khi do, tit gia thi~t, ta co
ep = ae + be + e 2 + cd = ae + be + e 2 + ab = (a + e)(b + c).
Suy fa p 1a uoc nguyen t6 cua m9t trong hai s6 a + e va b + e. Thy nhien, di~u
nay khong the xay fa, do 0 < a + e < p va 0 < b + e < p. M§u thu§:n nh~n
dUQc cho ta k~t qua cfin chang minh. 0
Nh~n xet. Ngoai cach giai neu tren, 9 b) con co th~ gi:ii b~ng cach khac nhu sau:
D~t J ~n;s2 = f vdi p, q E N * va (p, q) = 1. Khi do, ta co
4n - 2
n+5
hay
(1)
152 Vo Quac Ba Ciln - Nguy~n M~nh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHINH THUC
n+5=kq2. (3)
Xet 4 x (3) - (2), ta du'<;lC
bx = dy.
Suy ra b x chia h~t cho y. Ma (x, y) = 1 nen b chia h~t cho y. D~t b = n y
vdi n E N* thi ta cling co d = nx. Tli day, ta co
a +b+c +d = mx + ny + my + nx = (m + n)(x + y)
Ia h<;lp s6 do m + n > 1, x +Y > 1.
Bai 3 (1.5 c1ie"m). Cho x, y, z Ia cac s6 thvc du'dng, nho hdn 1 thoa man
1 1 1
x(l-x)~- Y(1-Y)~4' z(1-z)~4'
'" 4'
Vo Qu6c Ba C§:n - Nguy€n Ml;lnh Linh 153
CHVdNG 3. UJI GIAI cAc HE ToAN ON TAp
Nhan cac bfrt dfulg thtic tren l~i theo v8, ta suy fa
2 1
(xyz) :::;; 64'
hay
1
xyz :::;; S.
Bay gid, gQi A la s6 Wn nhfit trong cac s6 x (1 - y), y (1 - z) va z (1 - x).
Khi do, til gia thi8t, ta co
>-~4
:;.--
Ttl cac danh gia tren, ta suy ra A ~ i. Day chinh la k8t qua dn chting minh. •
each 2. Gia thi8t dfi cho co the dU<;lC vi8t l~i dudi d~ng
1 a
x- 1 =b'
1 b
- - 1 =-,
y c
1 c
- - 1 = -,
z a
hay
b
x=a+b'
c
y=b+c'
a
z=--
c+a
154 VO Qu6c Ba Cffn - Nguy~n Ml;mh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHfNH THUC
Khi do, ta co
b2
x(1-y)= (b+c)(b+a)'
c2
y(1-z)= (c+a)(c+b)'
a2
z(1-x)= (a+b)(a+c)
Khong m~t tfnh tong quat, ta co th€ gia sir a = max { a, b, c}. Khi do, ta co
o < (a + b)( a + c) :::;; 4 a 2 nen suy ra
a2 1
z(1-x)= (a+b)(a+c) ~4'
Bai toan dl1<;1e ehti'ng minh xong. o
Bai 4 (3.0 c1iim). Cho dl1dng tron ( 0), dUdng kfnh A B. G9i I la di€m b~t
ky tren do:;tn th~ng AO (/ khae A, I khae 0). Dl1dng th~ng di qua I va
vuong goe vdi A B dt dl1dng tron ( 0) t:;ti cae di€m C va D. G9i E la di€m
tren dl1dng tron (0) sao eho D la di€m ehfnh giii'a ella eung A E . G9i K la
giao di€m ella AE va CD.
LUi giiti. a) D@ th~y A la di€m ehfnh giii'a ella eung nho CD. L:;ti co D la diSm
ehfnh giii'a ella eung nho A E nen A C = AD = DE. Suy ra tti' giae CAD E Ia
hinh thang can. Ma K la giao di€m ella A E va CD nen ta co
KC = KE.
L:;ti co 0 C = 0 E nen 0 K la dudng trung tn;ie ella do:;tn th~ng K C. Tlt day, ta
suy ra K 0 di qua trung di€m ella C E .
b) Ta co
LPEQ = 180° - LPEB = 90°. (1)
M~t khae, ta cung co L D I Q = L D C E = L DB E = L D A P nen cae tti' giae
DI BQ va AI P D nQi ti~p. Suyra
va
LAPD = LAID = 90°. (3)
Tli (1), (2) va (3), ta suy ra tu giac D P E Q la hinh chii nh~t.
C ....·······························....
. ,
.,... \\
. )B
.. ...
"""
-- ....,'........ ,'"
'
Q
c) Ta co
LAOC = sdAC
va
1 ---
LAKC = "2(sdAC ---
+ sdDE).
--- --
Mil sdAC = sdDE nen LAO C = ,
LAKC. Suy ra tu giac AKOC nQi tiep.
Theo dinh 19 Ptolemy, ta co
AO . KC = AC . KO + KA . CO,
hay
R . KC = AC . KO + R . KA.
Thay C K = A K + 0 K vao d~ng thue tren, ta dUQe
R(KA + KO) = R· KA + AC· KO,
hay
AC = R.
Do do, tam giae A COla tam giac d€u, suy ra Ila trung digm eua dOl;ln A 0 .
V~y diem I c§.n tim ehinh la trung digm eua dOl;ln th~ng A 0 . o
156 Vo Qu6e Ba Cfin - Nguy~n M~nh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHINH THUC
Blii 5 (1.0 c1ie'm). Cho 2015 s6 nguyen du'dng phan bi~t khong vu'<;1t qua
3019. Chung minh r~ng trong 2015 s6 do t6n t~i b6n s6 a, b, c, d sao cho
a+b+c=d.
Lui giili. GQi 2015 s6 nguyen du'dng do Ht aI, a 2, . . . , a 20 15. Khong mfitt6ng
qu:it,giasi10 < al < a2 < ... < a2015 ~ 3019. Khido,taco
VI (u n) va (V n) la hai day s6 du'dng phan bi~t, g6m t6ng cQng 4026 s6, m6i s6
khong vu'<;1t qua 4024 nen theo nguyen ly Dirichlet, t6n t~i i, j E {3, . . . , 20 IS}
sao cho U i = V j . MQt cach tu'dng du'dng, ta co
hay
aj = ai +al +a2.
Ro rang i =I- j nen tu day, ta suy ra diSu phai chung minh. o
Blii 1 (1.5 diim). Chung minh r~ng bi€u thuc sau nh~n gia tri nguyen du'dng
vdi mQi gia tri nguyen du'dng cua n :
Ldi giai. a) Tit gia thi~t, d€ thfiy x > y > O. GQi (x, y) = d (d E N*) va
d~tx = da, y = db (a, b E N*, a > b, (a, b) = 1). Khido,phu'dng
trlnh dff cho co th€ dUQe vi~t l~i thanh
(1)
N6u b khong chia h6t cho 5 thl ta co b 2 chia 5 du 1 ho~c 4, suy fa 3 b 2 chia
5 du 3 ho~c 2. Tu do suy fa (2a + b)2 chia 5 du 2 ho~c 3, mau thu§:n.
a2+ ab + b 2 = 19.
Do a > b > 0 nen 3 b 2 < a 2 + a b + b 2 = 1 9, suy ra b
E {l, 2} (do
b E N*). Thu tnJc ti6p, ta tIm du<;jc b = 2 va a = 3. Thay vao phuong
trlnh(I),tadu<;jcd = 65. Tudo, taco x = 195vay = 130.
V~y co duy nhfit mQt c~p s6 (x, y) thoa man yeu cftu d~ bai la (195, 130).
b) Di~u ki~n: x, y ~ 1. Phuong trlnh dii cho tuong duong vdi
4 4
x +4- -
x
+y +4- - = 4.Jx - 1
y
+ 4VY - 1,
hay
x + 4(x - 1) _ 4.Jx _ 1 +y+ 4(y - 1) - 4VY - 1.
x y
Phuong trlnh cu6i co th€ dU<;jc vi6t l~i thanh
x y
TIt do, ta co
lX-2.Jx-l=0,
y-2VY-l=0.
GiM h~ tren, ta dU<;jc x = y = 2. V~y phuong trlnh da cho co duy nhfit mQt
nghi~m (x, y) la (2, 2). D
Nh~n xet. Y a) cung co th€ du<;jc giai b~ng mQt cach khac "thu cong" hon nhu
sau: D~t a = x + y va b = x - y thl ta co a, bEN *, a > b va
a+b a-b
X= y- - -2- .
2
Vo QU6c Ba C§:n - Nguy€n M~nh Linh 159
CHOdNG 3. UJI GIAI cAc HE ToAN ON TAP
b (3a 2 + b 2) = 190(a
2 + b 2 ), (2)
hay
(3)
Gilt sit b khong chia h6t cho 5, khi do tu (2), ta suy ra 3 a 2 + b 2 chia h6t cho 5.
Ma b 2 chia 5 da 1 ho~c 4 nen 3a 2 chia 5 du 4 ho~c 1, tuc a 2 chia 5 du 3 ho~c
2, mau thu~n. Do do b chia h6t cho 5. (4)
2
'l1' (3) t 190-b Suy ra 3b-190
190-b l'a b'nh
.lll ,a co'ab 2 = 3b-190. l phl1dng cua mQt so h-uu tI. (5) ? A '" ?
1:::'-;10 > 1, suy ra 1~0 < b < 95. K6t hQp vdi (2),
Ngoai ra, do a 2 > b 2 nen 3
ta suy ra b E {65, 70, 75, 80, 85, 90}. Trong t~p hQp s6 nay, chi co duy
nhfrt b = 65 thoa man (5). Do do b = 65. Thay vao (3), ta dUQc a = 325. TIt
do, ta co x = 1 95 va y = 13 °.
Bai 3 (2.0 c1iim). Cho S la t~p cac s6 nguyen dl1dng n co d';lng n = x 2 + 3 y 2 ,
trong do x, y la cac s6 nguyen. Chung minh r~ng
a) N6u a, b E S thi ab E S.
Do m p + 3 n q, m q - p n E Z nen abE S.
b) Gilt sit N = x 2 + 3y2 vdi x, yES va N ch~n. D8 thfry x va y cling tinh
chfuI Ie. Xet cac trl1dng hQp sau:
• TrLiong hQ'p 1: x, y citng chdn. Khi do, d8 thfry N chia h6t cho 4 va
N (X)2
""4 = 2" + 3 (y)2
2" E S.
Dodo
~ =c:3Yr+3(X~YrES.
o N~u x, y khong cling s6 du khi chia cho 4, ta co x +y chia h~t cho 4
va
Dodo
~=c~3Yr+3c:YrES.
Tom l~i, trong mQi tn],dng h<;5p, ta d€u co N chia h~t cho 4 va ~ E S. D
Biti 4 (3.0 c1iim). Chotamgiac ABC nhQn, AB < AC. Kedu'dngcao AH.
DUdng tron ( 0) du'dng kfnh A H dt cac c~nh A B, A C tu'dng ang t~i D va
E . DUdng th&ng DE c£t du'dng th&ng B C t~i S.
Uti giili. a) Do tli ghic AD H E n9i ti@p nen L. A DEL. A HE (cling ch~n
cung AE). L~i co L.AH E = L.ACB (cling phlJ voi L.H AC) nen
L.ADE = L.ACB.
Tit do, ta co
K S B H C
A
.......................
.............
\
'
...•
j
IE
S B H c
Sit dVng dinh ly Menelaus cho tam giac ABC va cat tUYc3n S DE, ta co
SB EC DA _ 1
SC . EA ' DB - .
SB N'C M' A
SC'N'A'M'B=1.
Ap dvng dinh ly Menelaus, ta co ba digm S, M', N' th~ng hang, (6)
Til (5) va (6), ta suy ra b6n digm S, M', 0, N' th~ng hang. Suy ra M' trung M
va N' trling N. Do do, ta co H M II A C va H N II A B,
Bai 5 (1.0 diem). Gift SU' m5i digm tren m~t ph~ng dUQc to bdi mQt trong ba
mau xanh, do, vang. Chung minh r~ng t6n tC;li ba digm dUQc to cling mau la
ba dinh cua mQt tam giac can.
Uti giai. Xet da giac d~u A 1 A2 ... A 10, nQi ti~p dUdng tron Him O. Khong m~t
tinh t6ng quat, t~ gift sir di€m 0 du'Qc to m~lU do.
N~u co hai dinh X, Y dUQc to mau do thl tam giac 0 X Y thoa man.
N~u co khong qua mQt dinh cua da giac dUQc to mau do thi t6n t~i it nh~t 5 dinh cung
du'Qc to mau xanh ho~c mau yang. Gift sir co 5 dinh dUQc to mau xanh. Chia cac dinh
cua da giac da cho thanh hai nhom: Nhom 1 g6m cac dinh A 1, A 3, A 5, A 7, A 9
va nhom 2 g6m cac dinh A 2, A 4, A 6, A 8, A 10 .
Theo nguyen If Dirichlet, co ba dinh mau xanh thuQc cung mQt nhom, ch~ng h~n la
nhom 1. VI A 1 A 3 A 5 A 7 A 9 la ngli giac d~u nen ba dinh do t~o thanh mQt tam giac
din va ta co di~u phfti chung minh. 0
, ?
l
x3+y3+XY(x+y) =4,
(xy + l)(x 2 + y2) = 4.
8x - 3
,J7x+2-,J5-x= 5 .
Lui giai. a) DB th~y x 2 + Y2 o. Bay gid, ta vi~tl~i h~ phuclng trinh du'oi d~ng
=1=
(x + Y)(X2 + y2) = 4,
Ro dmg x = ~ la mQt nghi~m cua phlldng trlnh. Xet tntdng h<Jp x 1= ~, khi do
phlldng trlnh (1) co thg dll<JC vi~t l:;ti dlloi d:;tng
CQng phlldng trlnh nay voi phlldng trlnh da cho theo v~, ta dll<JC
/ 4x + 11
-y7x+2= .
·5
a) Tim tAt ca cac gia tri cua tham s6 m sao cho t6n t:;ti c~p s6 nguyen (x, y)
thoa man h~ phlldng trlnh
+ mx y2 = 3m,
!
2
2 + m (x 2 + y2) = 6m.
b) Voi x, y la nhi1ng s6 thvc thoa man cac di€u ki~n 0 < x :::; y :::; 2 va
2x + y ;? 2x y , tim gia tri IOn nhAt cua bigu thlic
L?,i giai. a) Tit h~, d6 thAy m 1= O. Trli hai phlldng trlnh cua h~ tlldng ling theo
ve voi chti y m # 0, ta dll<JC
xy2_x 2 _y2=_3,
hay
(x - l)(y2 - X - 1) = -2. (1)
Do do x - I la tidc cua 2, suy ra x E {- 1, 0, 2, 3}. Thit tnic ti€p, ta thAy cac
c~ps{)nguyen(x, y)thoaman(I)la(2, 1), (2, -1), (-1, l)va(-I, -1).
( 2-
a2
a
+
4
1) + ( 20 -
b
2
+
b4
1) ~ 0,
hay
(a - 1)X + (2b - I)Y ~ 0,
trong do
x = (a + 1) (2a
a4
2
+ 1) (.!. + _1 ) (2 + ~) ,
=
a a2 a2
+ 1) = (2 _1) ( _1 )
2
Y = (2b + 1)(5b
b4 + b + b2 5 b2 .
Suyra
P ~ 18 (x + y) - 32. (2)
Do 2x +Y ~ 2x Y > 0 nen
2(x + y) ~ (x + y)(2x + y) = (x - y)(2x - y) + 6.
xy xy
Bai 3 (3.0 cfiim). Cho tam giae ABC nhQn khong can (AB < AC) nQi
ti€p dl10ng tron (0). Ph an giae eua g6e B A C c~t dttong th~ng B C t~i D
va e~t dttong tron ( 0) t~i E khae A. GQi M la trung diem eua do~n th~ng
AD. Dttong th~ng B M e~t dttong trim ( 0) t~i P khae B. Gilt cae dttong sa
th~ng E P va A C e~t nhau t~i N.
a) Chang minh ding b6n diem A, P, N, M eung n~m tren mQt dttdng
trim va N la trung diem eua do~n th~ng A C .
b) Gilt sa dl1dng tron (K) ngo~i ti€p tam giae EM N e~t dttong th~ng A C
t~i Q khae N. Chling minh r~ng B va Q d6i xling nhau qua A E .
sa
c) Gilt dl1dng tron (K) e~t dttong th~ng B M t~i R khae M. Chling minh
r~ng R A vuong g6e voi R C .
Bfti 4 (1.0 c1iim). S6 nguyen a dllQC g<;>i la s6 "d~p" n~u voi m<;>i cach siip x~p
theo thl1 tt! tuy y cua 100 s6 1, 2, . . ., 1 00 luon t6n tl;li 10 s6 hl;lng lien ti~p
eo t6ng IOn hon ho~c b~ng a. TIm s6 "d~p" Ion nhk
La. gifJi. Gilt si'i Xl, la mQt hoan vi tuy Yeua cac s6 1, 2, ... ,
X2, ••. , X100
100. Ta chia thanh 10 nhom, m6i nhom g6m t6ng 10 s6 hl;lng lien ti~p:
Sl = Xl + X2 + ... + X10, ... ,
·Taco
Sl+S2+',,+S10 = X1+X2+"'+X100 = 1+2+ .. ·+100 = 5050
nen eo it nhfit mQt chi s6 i (i EN, 1 :s:; i :s:; 10) sao cho Si ~ 5~~0 = 505.
V~y a = 505 la mQt s6 "d~p".
Ta xet mQt hoan vi d~c bi~t 1 00, 1, 99, 2, 98, 3, ... , 5 1, 50. Khi do, t6ng
eua 10 s6 h<;tng lien ti~p ho~e b~ng 505 (n~u s6 d~u tien Ia IOn nh!t) ho~e b~ng
500 (n~u s6 dfru tien la nh6 nh!t). Suy fa, n~u a > 505 thi a khong Ia s6 "dtfp".
V~y max a = 505. 0
X +4 y2 =5,
2
! 4x 2 y + 8xy2 + 5x + lOy = 1.
/ 2 64x 3 + 4x
v 5x + 6x + 5 = 5x2 + 6x + 6 .
LUi giai. a) H~ phudng trinh da cho co th€ du<jc vi€t l~i du(ji d~ng
x 2 + 4y2 = 5, (1)
hay
(x + 2y)3 = 1.
Tlt do, ta co x = 1 - 2 y. Thay vao (2), ta du<jc
5+4y(1-2y) = 1,
hay
(1 - y)(l + 2y) = O.
Tlt day, ta co y = 1 (tudng ling, x = -1) ho~c Y = -t (tudng ling, x = 2).
V~y h~ da cho co cae nghi~m (x, y) la ( - 1, 1) va (2, - t) .
b) Do 5 x 2 + 6 x + 5 = 3 (x + 1) 2 + 2 x 2 + 2 > 0, vX E ffi. nen phlldng
trinh luon xac dinh v(ji mQi x E ffi.. D~t a = J 5x 2 + 6x + 5 va b = 4x. Khi
do, phlldng trinh da cho co th€ du<jc vi€t l~i thanh
b3 +b
a = a2 + l'
hay
a3 +a = b
3
+ b.
N€u a > b thi VT > VP, con n€u a < b thi VT < VP. Do do, a = b, hay
.j 5x 2 + 6x + 5 = 4x.
5x 2 + 6x + 5 = 16x 2 •
b) TIm tfit eft cac c~p s6 nguyen (x, y) thoa man d~ng thac
lCii giai. a) Gift thi€t da cho co th€ dU<;IC vi€t I~i thanh
3x 2 - 2y2 = 1. (1)
• N€u y2 chia h€t cho 5 thi ttl (1), ta co 3x 2 chia 5 da 1, mau thufin do s6 du
cua 3 x 2 khi chia 5 chi co th€ Ia 0, 3, 2.
• Do do, ta phiii co y2 chia 5 du I. Khi do, ttl (1), ta cling suy fax 2 chia 5 da
1. Dfin d€n x 2 - y2 chia h€t cho 5.
Tit (2) va (3), vdi chu y (5, 8) = 1, ta thu dU<;Ic x 2 - Y 2 chia h€t cho 40.
b) Phuong trlnh da cho co th€ dU<;Ic vi€t I~i thanh
Tli day, ta co y ~ -1. Ngoai ra, do x 2 khong th€ chia 3 du 2 nen x 2 + 1 khong
chia h€t cho 3, suy ra y + 1 va y 2 - Y + 1 dSu khong chia h€t cho 3. (5)
Ta se chdng minh
(y + 1, Y2 - Y + 1) = 1. (6)
sit y + 1 va y 2 - Y + 1 co udc nguyen t6 chung la p. Khi do, ta co
Th~t v~y, gia
y2 - Y + 1 = (y + l)(y - 2) + 3 nen 3 chiah€tcho p, suyra p = 3. K€t
qua nay mau thufin vdi (5).
Tli (4) va (6), ta suy ra y + 1 va y2 - Y + 1 la cac s6 chfnh phuong. D~t
y2 _ Y + 1 = a2
vdi a E N thl ta co
hay
(2a -12y -11)(2a + 12y -11) = 3.
Do 2a - 12 y - 11 < 2a + 12 y - 11 va 2a + 12 y - 11 > 0 nen ttt tren, chi
co mQt trl1dng h<;lp sau xay ra:
i 2a - 12y - 11 = 1,
l2a + 12y - 11 = 3.
Giiii h~ tren vdi chu y y + 1 la s6 chfnh phuong, ta dU<;lC y = O. Thay tn!c ti€p
trd l~i phuong trlnh da cho, ta du<;lc x = O.
V~y co duy nhfit mQt c~p s6 nguyen (x, y) thea man yeu cftu la (0, 0). D
Bai 3 (3.0 diim). Cho hlnh vuong ABC D nQi ti€p dUdng tron tam o. P la
di€m thuQc cung nhe AD cua dUdng tron (0) va P khac A, D. Cac dudng
th~ng P B, P C l~n lU<;It dt dudng th~ng A D t~i M, N. Dudng trung trlJe
eua A M c~t cae dUdng th~ng A C, P B l~n lu<;It t~i E, K. DUdng trung trlJe
eua D N dt cae dudng th~ng B D, P C l~n lu<;It t~i F, L.
B ....................................................., ...., C
.'
".
~----~~~~----------~
A ..... D
.'.'
................................
P
b) GQi Q la giao diem cua EM va PO. Ta co tam giac E A M vuong din t~i E
nen L EM A = 45°. Do do L EM A = L B D A = 45 ° , suy ra M Q II B 0 .
Tl1dng tv, ta cung co N F II CO. (1)
Do MQ II BO nen taco
PM PQ
PB PO
M~t khac, do M N I B C nen ~~ = ~ ~ , suy fa
PQ PN
PO - PC'
hay
QN II ~C. (2)
Tit (1) va (2), ta suy fa ba diem Q, N, F th~ng hang. Ttl' do, ta co tti ghic 0 F QE
la hinh chfr nh?t nen PO di qua trung digm R cua E F .
c) Theo tfnh chAt d6i xting thi S T, E F, K L d6ng quy t~i G (truong hqp P la
diem chinh giua cung AD thi S T, E F, K L song song vdi nhau nen d~ suy ra
U, V, K, L cung thuQc mQt du'Clng tron).
172 Vo QU6c Ba Cftn - Nguy€n M~nh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHfNH THUC
La. gia i. Dayal, a 2, . . . , a s co chi~u dai s ~ 3 dUQc g9i la day "t6t" n€u
a j =I- a i ~ a k voi rn9i bQ chi s6 (i, j, k) rna 1 ~ i < j < k ~ s.
Ta co nh~n xet sau: N€u day aI, a2, ... , as la day "t6t" thl day 2a 1, 2a2, ... ,
2a s va day 2a 1 - 1, 2a2 - 1, ... , 2a s - 1 cling la day "t6t".
Tit day, ta suy ra rnQt nh~n xet khac nhu sau: N€u day Xl, X 2, . . . , x s la day "t6t"
dUQc sinh ra tit sl1 s~p x€p cac s6 1, 2, . . . , s (s ~ 3) thl day 2 Xl, 2 x 2, . . . ,
2 x s, 2 x 1 - 1, 2 x 2 - 1, . . . , 2 x s - 1 la day "t6t" cua cac s6 1, 2, . . . , 2 s
(chli y r~ng 2Xk+~Xm-l khong Ia s6 nguyen).
Ta co (1, 3, 2) la day "t6t" dUQc sinh ra tit sl1 s~p x€p cac s6 1, 2, 3. Do do,
thea nh~n xet tren, ta suy ra tbn tl;l.i day "t6t" dUQc xay dt;ing tit sl1 s~p x€p cac 86
1, 2, . . . , 3 . 2 m voi rn9i m tt;i nhien.
Bay gid, d€ Yr~ng voi rn6i s6 tV nhien n ~ 3, luon tbn tl;l.i s6 nguyen duong k d€
3 . 2 k - 1 < n ~ 3 . 2 k • Nhu da chang minh (j tren, ta xay dllng dUQc day "t6t"
tit cac s6 1, 2, ... , 3 . 2 k . Bo di cac s6 n + 1, n + 2, ... , 3 . 2 k , ta nh~n
dUQc day "t6t" tit cac s6 1, 2, ... , n. (Chu y r~ng tren day "t6t", n8u ta bo di cac
s6 hl;l.ng b&t ky thl day con Il;l.i v§n la day "t6t".) 0
14x 2 - 4xy2 + y4 - 2y + 4 = o.
Uti giai. a) Di€u ki~n: x ~ 1 ho~c x ~ O. Phuong trlnh da cho Wong duong v6i
(x 2 - X)2 - (x 2 - x) - J2(x 2 - x) = O.
D~t ( = .j 2 ( X 2 - x) (( ~ 0). Phuong trinh tren co thg dUQc vi~t h;ti thanh
(4 (2
----(=0
4 2 '
hay
((t - 2)((2 + 2( + 2) = o.
Suy ra ( = 0 ho~c ( = 2.
• V6i ( = 0, ta co x 2 - X = O. Do do x - 0 ho~c x = 1.
• V6i t = 2, ta co x 2 - X = 2. Do do x =- 1 ho~c x = 2.
V~y phuong trlnh da cho co 4 nghi~m la - 1, 0, 1, 2.
b ) H~ phuong trlnh da cho tuong duong v6i
X2 - 4x + 2y = 0,
1(2x - y2)2 + 4 - 2y = O.
CQng tuong dng hai phuong trlnh tren theo v~, ta dUQc
a) Cho cac s6 thvc a , b, e d6i m9t khac nhau thoa man a 3 + b 3 + e 3 = 3 abe
va abe =I O. Tinh gia tri cua bi€u thuc
2 x . x 2 = 9y2 + 6y + 16.
LcYI giai. a) Ta co .
a
3
+ b3 + e3 - 3abe = (a + b + e)(a 2 + b 2 + e 2 - ab - be - ea).
ab 2 b
a 2 + b 2 - ( -a - b)2 -2ab 2
be 2 e ea 2 a
b2 +e 2 -a 2 -'2' e 2 +a 2 -b 2 2
Tit do, ta co
p = _ a + b + e = O.
2
b) Do 9 2
+ 6y +
16 chia 3 dtt 1 nen tu gia thi6t, ta co 2 X • x 2 chia 3 dtt 1. Suy
ra x kh6ng chia h€t cho 3 va x 2 chia 3 dtt 1 . Tit day, ta co 2 x chia 3 dtt 1 nen x
Ia s6 chan. D~t x = 2k (k E N), khi do phttong trinh da cho co th€ vi6t l~i thanh
hay
2 2k + 2k 2 = (3y + 1)2 + 15.
Vo Qu6c Ba Cffn - Nguy~n M~nh Linh 175
CHVdNG 3. LOI GIAI cAc HE ToAN ON TAP
Tu day, ta co
(2 k + 1 k - 3y - 1)(2 k + 1 k + 3y + 1) = 15.
e =
Tnidng hQ'p 2: 2k+1 k - 3y - 1 3, 2k+1 k + 3y + 1 5. Trong tn1dng =
hQp nay, ta co y = 0 va 2k + 1k = 4. Suy ra k = 1 (tuong ung, x = 2). .
V~y co duy nhfitmQt c~p 86 ttl nhien (x, y) thoa man yeu cAu la (2, 0). . D
2a 2 2b 2 2e 2
--b-2 +b
a+ +e
2+ e+a 2~a+b+e. (1)
Uti gi<ii. a) Bfit d~ng thuc da cho co th€ dUQc vi8t l~i thanh
2 2 2
2 (a _ a 2) + 2 (b _ b 2) + 2 (e _ _ e 2) ~a+b+e,
a +b b +e e +a
hay
2ab 2 2be 2 2ea 2
+ b 2 + 2 ~ a + b + e.
a+ b 2 +e e+a
Sa d\lng bfit d~ng thuc AM-GM, ta co
2be 2 . be +e
---~---
b + e2 ~ 2 '
2ea 2 ea +a
---~---
e +a 2
2
176 VO Qu6c Ba Clln -' Nguy€n M<;lnh Linh
1. CACDE THI TDYEN SINH CHINHTHUC
ab + be + ea + a + b + e
2 ~a+b+e,
hay
ab + be + ea ~ a + b + e.
Bay gio, slidlJng bfit d~ng thuc AM-GM, ta co
a2 +1 b2 +1 e2 +1
a +b +e ~ 2 + 2 + 2 = 3.
(a + b + e)2
ab+be+ea~ 3 ~a+b+e.
(x _1)2 = 12n2 + 1.
Do do x la s6 ch~n. D~t x = 2 Y vdi yEN * thi ta co A = 4 Y va
• Tnfdng hQ'p 1: y ehia hit eha 3. D~ng thuc (2) co th6 dO'Qc vi~t l~i thanh
2
Y.(y-l)=n
3 .
• TrliCtng hC1P 2: y- - I chia hit cho 3. D~ng thuc (2) co th€ vi~t l~i thanh
y - 1 2
y. = n
3
Do (y, y - 1) = 1 nen (y, Y;l) = 1. Til' do, k~t hQp v{ji k~t qUli tren, ta
suy ra y la s6 chinh phlidng. Keo theo A = 4 Y la s6 chinh phlidng. Ta co
diSu phiii chung minh. 0
Nh.n xet. Ya) con co th€ giiii b~ng cach khac nhli sau: Sa dl;lng bfit d~ng thuc
AM -GM cho hai s6 dlidng, ta co
a2 + 2b 2 + 1 .
Danh gia tlidng tlj, taciing co
2b 2 4b 2
---~-----
b + c :;.-- b + 2c + 1 '
2 2 2
2c 2 4c 2
---~-----
2
C + a c 2 + 2a 2 + 1
Tit day, sa dl;lng bfit d~ng thuc Cauchy-Schwarz d~ng c9ng mftu, ta co
2 2
VT ~ 4a 2 4b 4c
(1) :;.-- a2 + 2b2 + 1 + b 2 + 2c 2 + 1 + c 2 + 2a 2 + 1
4a 4 4b 4 4c 4
= + + ----.,-------=-
a 4 + 2a 2b 2 + a 2 b 4 + 2b 2c 2 + b 2 c 4 + 2c 2a 2 + c 2
4(a 2 + b 2 + C 2 )2
~ ~---------~---~-----~-----=-
a 4 + b 4 + c 4 + 2(a 2b 2 + b 2c 2 + c 2a 2 ) + a 2 + b 2 + c 2
4(a 2 + b 2 + C 2)2
~ ~~-~--~~--~.,-----~-~
(a 2 + b 2 + C 2 )2 + a 2 + b 2 + c 2
= 3.
M~t khac, ta cling co (da chung minh trong lbi giiii (j tren)
a +b +c ~ 3.
Dodo
Blli 4 (3.0 dilm). Cho tam giac nhQn ABC co A B < A C va n9i ti~p dl1dng
tron (0). Cac dl1dng cao B B', C C' dt nhau t'ili di€m H. GQi M la trung
di€m clla Be. Tia M H c~t dl1dng tron ( 0) t'ili di€m P.
a) Chung minh r~ng hai tam giac B PC' va C P B' d6ng d'ilng.
b) Cac dl1dng phan giac Clla cac goc B PC', C P B' lftn 111<;1t dt A B, A C
.t'ili cac di€m E va F. GQi 0' la tam dl1dng tron ngo'ili ti~p tam giac
A E F, K la giao di€m clla H M va A 0' .
-
i) Chung minh r~ng tu giac P E K F n9i ti~p.
ii) Chung minh r~ng cac ti~p tuy~n t'ili E va F clla dl1dng tron ( 0 ')
dt nhau t'ili m9t di€m n~m tren dl1dng tron ( 0 ) .
Lbi giai. a) GQi L lit di€m d6i xung clla A qua O. Khi do, ta co
LAB' B = LACL = 90°
nen B H II C L . Tl1dng tt;l, ta cling co C H II B L nen tu giac B H C L la hinh binh
hanh, suy ra H L di qua trung di€m clla B C. Tli do, ta co b6n di€m P, H, M, L
th~ng hang va LAP H = 90°.
····················..........
A~.:::::::...
•• ~~s
//
,.-:::...
•••••••
......
, ......,
•••••
.
P f\'~~~-t~\r~~~~!! \\
---- -- : F
.:
/
.I
:
.
j
I
:
/
,..'
~\~------~=-~~~~----~~
...... C
"
'"
" ".
........................................ L
/;/::.," ~,.::::::::::::::::~.:::..:.:.•..............
··..
" ,t' \
..
.../ll '\.
p~
'.
'. ..j F
::\\ C
.:. .. I ,--'
~".
. :'
\ '
~ \~
\~ .~--~~----~~~------~~
b-ii) GQi D 13. di~m ehinh giUa eua eung B C khong chua A eua driong tron (0),
Q Ul di~m d6i xung eua D qua B C. Khi do, ta co
LBQC = LBDC = 180 LBAC 0
-
Bili 5 (1.0 diim). Cho 2017 s6 hUu ty du'dng du'Qc vi~t tn3n rn9t du'ong tron.
Chang minh r~ng t6n t~i hai s6 du'Qc vi~t c~nh nhau tren du'ong tron sao cho
khi b6 hai s6 do thi 2015 s6 can l~i khong th€ chi a thanh hai nhorn rna t6ng
cac s6 a rn6i nhorn b~ng nhau.
Liti giai. Gia sa ta khong thg tim du'Qc hai s6 nhu' th~. Khong rn~t tinh t6ng quat ta
cho la cae s6 d€u la s6 nguyen du'dng va khong cling chlin. G9i S la t6ng cua t~t ca.
cac s6 trong d€ bai. Xet hai tru'ong hQp:
• Tn/dng hc;1p 1: S lit s6 chdn. Ta co cac s6 khong th€ cling la s6 Ie, suy
ra eo it nh~t ffi9t s6 chlin, do do co hai s6 qnh nhau khac tinh chlin Ie, b6
di hai s6 nay ta th~y cac s6 can I~i khong th€ chia thanh hai nhorn rna t6ng
cae s6 a hai nhorn b~ng nhau .
• Trt/dng hc;1p 2: S lit s6 te. T6n t~i hai s6 qnh nhau co cling tinh chlin Ie (vi
n€u khong chung se phai du'Qc vi~t chlin-Ie luan phien, khong th€ xay ra di€u
nay vi 2017 Ia s6Ie), b6 di hai s6 nay ta th~y cac s6 can I~i khong th€ chia
thanh hai nhorn rna t6ng cac s6 a hai nhorn b~ng nhau.
V~y luon t6n t~ 2 s6 du'Qc vi~t c~nh nhau tren du'ong tron Mkhi b6 2 s6 do thi 20 1 5
s6 can I~i khong th€ chia thanh 2 nhorn rna t6ng cac s6 arn6i nhorn b~ng nhau. 0
X2 - y2 - 2x + 4y = 3,
1 x 2 +y2=5.
La. giai. a) Di€u ki~n: x ~ 1 ho~c x ~ O. Phu'dng trinh dfi cho tu'dng duong vdi
x2 - X - 2 = .J x 2 - x.
182 Vo QU6c Ba Cffn - Nguyt3n M,~mh Linh
1. cAe DE THI TUYEN SINH eHiNH THue
D~t t = y' X 2 - X (t ~ 0). Phuong trlnh tren co th6 dUQc viSt l<;ti thanh
t2-2=t,
hay
(t + l)(t - 2) = O.
Suy ra t = 2 (do t ~ 0). Tu day, ta co
x 2 -x=4.
Gild phuong trlnh b~c hai §:n x , ta dUQc x = 1± f!1. V~y phuong trinh da cho co
hai nghi~m la 1- [D va 1 + f!1.
b) H~ phuong trlnh da cho tuong duong voi
(x - 1)2 - (y - 2)2 = 0,
1x 2 + y2 = 5.
Tu phuong trlnh tha nh~t, ta co x = y - 1 ho~c x =3- y.
• Voi x = Y - 1 , thay vao phuong trlnh tha hai, ta dUQc y 2 - Y - 2 = o. Tu
do, ta co y = -1 (tuong ang, x = -2) ho~c Y = 2 (tuong ang, x = 1).
x 2 + 2y2 + 3xy - 2x - 4y - 5 = o.
La. giai. a) Ta eo
a
3
+ b3 + e3 _ 3abe = (a + b + e)(a 2 + b 2 + e 2 - ab - be - ea).
Do a + b + e i= 0 nen tu gia thiSt, ta suy ra
a2 + b2 + e2 - ab - be - ea = 0,
hay
(x + 2y)(x + Y - 2) = 5.
Do x + 2 y, x +y - 2 E Z nen co ca.c trl1dng hQp sau xiiy ra:
a) Tim tfit cii cac c~p s6 nguyen dl1dng (m, n) sao cho 2m - 1 chia h€t cho
n va 2n - 1 chia h€t cho m.
- abc
-+
a + b2 b + c 2
+ C + a 2 ~-4 -+-+-
abc
. 1(1 1 1)
Ldi giai. a) Khong mfit dnh t6ng quat, ta co th€ giii sa m ;;:: n. Khi do, ta co
.°< 2n - 1 < 2n ~ 2m, rna 2n - 1 chia h€t cho m nen
m = 2n-1.
b) Sit d1.).ng cac bfit d~ng thdc AM-GM va Cauchy-Schwarz dl;mg c(mg rnftu, ta co
a a a
a + b2 a(a + b + e) + b 2 a 2 + b2 + ab + ae
a
~ 3ab + ae = 3b + e ~
1 1(3b +;;1) .
16
b
b
+ e2 ~ 16
1(3 + -;;1) ,
;;
_e_
e + a2
~
-...::::
_1
16
(~+~)
a b .
C<;'mg cac bfit d~ng thdc tren l~i thee v€, ta thu dUQc k€t qua dn chdng rninh. Dftu
d~ng thdc xay ra khi va chi khi a = b = e = ~. 0
Nh~n xet. Ngoai each da trlnh bay d tren, ya) con c6 th€ giai b~ng phuong phap
ch~nki€ukhac nhu sau: Tu
gia thi€t, tasuyra (2m-l)(2n-l) = 4mn-2m-2n+ 1
chia h€t cho mn. Do d6 2m + 2n - 1 chia h€t cho mn, rna 2m + 2n - 1 > 0 nen
2m + 2n - 1 ~ mn.
mn ~ 2m + 2n - 1 < 2m + 2n ~ 4m,
ab + be + ea
------:--- + + + ~ 3.
4abe a + b2 b + e2 e + a 2
'Sit d1.).ng bfit d~ng thdc Cauchy-Schwarz d~ng c(>ng rnftu, ta c6
Sa dl;lng danh quen thu('>c 3abe(a + b + e) ~ (ab + be + ea? (co th€ chang minh
b~ng bi€n d6i tudng dUdng, ta cling co
ab + be + ea
-----~
3
.
4abe 4(ab + be + ea)
Nhl1 th€, ta chi dn chang minh
3 1
. + ~ 3. (1)
4(ab + be + ea) a2 + b2 + e2
+1
D~n day, sa dl.mg bfit d~ng thac quen thu9C 3(ab + be + ea) ~ (a + b + e)2 (co
th€ chang minh b~ng bi~n d6i tl1dng dUdng), ta co
1 3 3
------~ =-.
2(ab+be+ea) 2(a+b+e)2 2
Ngoai ra, sa dl,mg bfit d~ng thac Cauchy-Schwarz d,~mg c9ng m§:u, ta co
1 1
- - - - - - +a-
4(ab + be + ea)
-b-
2+ 2 +-e 2-+-1
4
~ --------------
(a + b + e)2 + 2(ab + be + ea) + 1
4
~-----~------
(a + b + e)2 + ~(a + b + e)2 + 2
3
-
2
C9ng cac bfit d~ng thac tren l<;ti thea v~, ta thu dUQc bfit d~ng thuc (1). Tit do, ta
co di€u phili chang minh.
Blii 4 (3.0 diim). Cho dUdng tron (0) va di€m M n~m ngoai dl1dng tron.
Tli M ke
cac ti~p tuy~n M A, M B v(ji dUdng tron (A, B Ia cac ti~p di~m).
Duong thttng qua M c~t dUdng tron (0) t<;ti C va D (M C < M D) sao
cho di€m 0 n~m trong tam giac BCD. GQi E la di€m d6i xung cua C qua
O. GQi S la giao di€m cua E A va Be.
;./.../...... ......... S
.- '\...
j// .•..•.•....•••••••••••••••••. ~ \\. .
.
:
.'
~.~.
DV ,
j
!
.:
/M
",.:
.........
.'
. '
...... ...•.........
.................. ......
······B
.....................................'
h) Do tam giac 0 A C din t~i 0 va tam giac 0 A C d6ng d'ilng vdi tam ghic
MAS nen tam giac MAS can t'ili M. Suy fa M S = M A = M B , tu do ta co
tam giac M B S din t'ili M. D§:n d~n
LMSB = LMBS = LMDB.
Do do, tu giac M B D S nQi ti~p. Tu day, ta suy ra
tuc C Hl digm chinh gifia cua cung B K cua dl1dng tron (0). Va nhl1 th€, ta co
tam ghic BKC din tl;li C.
c) GQi H lit giao diem cua A B va 0 M. Ta co
Uti giai. GQi cac s6 nguyen dl1dng theo thu ttj tren dl1dng tron la a 1, a 2, ... ,
a 101. Xet cae t6ng .
. . .,
ta thfiy eo hai trl1dng hQp sau co the xay ra:
... ?
Bai 1 (1. 5 c1iim). Cho cac s6 du'dng a, b, c, d. Chung minh r~ng trong 4 s6
1 1
2
a +-b
1 1
+-,
·c
c
2
+ -d1 +-,
1
a
2
+ -+-
d..... a b
x2 + ~ + ~ ~ 3 3/ x 2 • ~. ~ = 3.
x x Y x x
Tu do suy ra S ~ 1 2. Do do, s6 IOn nhfit trong b6n s6 phai khong nho hdn 3. Dfiu
biing xay ra khi va chi khi ca b6n s6 a, b, c, d d6u b~ng 1. 0
Lbi giai. Ta co
ya
(X + 1) 2 + 1 - (x 2 + X + 1) = 20 1 7,
hay
x=2016.
V~y phuong trinh da cho co nghi~m duy nh~t X = 201 6. o
Bili 3 (3.0 diem).
a) Tim t~t ca. cac sf, nguyen duong a, b, c, d thoa man
b) Tim tftt eft cac sf, thvc X sao cho trong 4 sf,
1 1
X - -,
X
X +-X
co dung mQt sf, khong phiii la sf, nguyen.
Lm giai. a) Ta co a 2 = b3 nen a = b.Jb, suy ra .J7J Ut sf, huu ti. Ttl do, thea
b6 dE! lloi giiii diu 2b) cua d~ tuyen sinh THPT chuyen KHTN nam 2015 -
yong 2 (b~n dQc yui long xem l~i phftn trudc), ta co b 1ft sf, chinh phuong. D~t
b = x 2 ydi x E N * thl ta co a = X 3 .
Tuong tv, ta cfing co c .Jc = d2 nen .Jc Ut sf, hOO ti, suy ra c la sf, chinh phuong,
tile ta co c = Z 2 ydi ZEN * . TU do suy ra d 2 = Z 3 , hay d = z.Jz. Ta eo ,Jz
la sf, hi1u ti nen Z la sf, chinh phuong. D~t Z = Y 2 ydi yEN * thi ta co d = Y 3 •
190 Vo Quf,c Ba O{n - Nguyen M~nh Linh
1. cAc DE THI TUYEN SINH CHINH THUC
Bay gia, ta vi~t I'.li gia thi~t thu ba cua bai tmln duoi d~;mg
hay
(x - y)(x 2 + xy + y2) = 98.
Til day suy ra x - y > o. De y r~ng x 2 + XY + Y 2 >
(x - y) 2 nen ta co
(x - y) 3 < 98, suy ra x - y :::;; 4. Cac s6 nguyen duong khong vU<;lt qua 4 va
Ia uoc cua 98 chi co 1 va 2. Nhu v~y, co hai twang h<;lp xay ra nhu sau:
• TntCing hQ'p 2: x - y =
2, x 2 + xy + y2 =
49. Giai h~ phuong trinh
nay voi chu y x, Y E N*, ta dU<;lc x = 5 va y = 3.
Til k~t qua cua twang h<;lp thu hai, ta suy ra a = 125, b = 25, C = 81 va d = 27.
b) Dieu ki~n: x =/:. O. Gia sit ell hai s6 x - ~ va x + ~ deu nguyen, khi do ta co
1 1
x--+x+- =2x
x x
Ia s6 nguyen. Do do, x Ia s6 huu d. Til day, ta suy ra x - ,J'i va x 2 + 2.J2Ia hai s6
vo d, mau thu§:n voi yeu du cua de bai.
Nhu v~y, trong hai s6 x - ~ va x + ~ phai co mQt s6 khong nguyen. Til do, do
yeu c~u cua bai toan nen ell hai s6 x - ,J2 va x 2 + 2,J'i deu Ia s6 nguyen. Di;it
x - .J2 = a voi a E Z, khi do ta co
2
x + 2,J'i = (a + v'2)2 + 2.J2 = a 2 + 2 + 2(a + 1).J2.
N~eu a -/.. 2(a+ 1) -2 Ia, so~ h-tiu tl, mau th;::
2 2
"/ - 1 th'1 ta co'M2
'V L. = (x +2.J2)-a ? A
uan. D 0 d'0 a = - 1,
tuc x = .J2 - 1. Thit I'.li, ta thfty voi x = ,J2 - 1 thi
1 1
x-.J2=-1 , x- - = -2, x +- = 2.J2.
x x
Chi co dung mQt s6 khong nguyen nen gia tri nay thoa man yeu c~u de bai. 0
Bai 4 (3.0 c1iim). Cho duong tron (0), han kinh R va di€m M n~m phia
ngoai dUClng tron (0). Ke cac ti€p tuy€n M A, M B t(ji duong tron (0)
(A, B Iii cac ti€p di€m). Tren dOC;ln th~ng A B lay di€m C (C khac A, C
khac B). GQi I, K l~n IUQt Ia trung di€m cua M A, M C. Duong th~ng
K A c£t dUClng tron ( 0) tC;li di€m tha hai D.
LCii giili. a) D8 thay AB ..1 OM. Ta co 1 KIa duong trung hlnh ang vdi cC;lnh
AC cua tam giac AM C nen 1 K II AC, tu do suy ra 1 K ..1 OM.
GQi J la giao di€m cua 1 K va 0 M. Sit dl;lng dinh 19 Pythagoras, ta co
.../ /
, ......
B·········· ...........···········
b) GQi G va H lfin h1Qt la giao di€m cua tia K 0 v(ji (0). Khi do, ta d~ thfiy
ttl' giac A D G H nQi ti€p nen
Tti day, ta co K M la ti€p tuy€n cua dUdng tron ngo~i ti€p tam giac ADM. Suy ra
LI NF = LAEN = LI AF.
Di€u nay chung to tu giac AN F I nQi ti€p. Ta co di€u phai chung minh. 0
B C
D
Ta vi€t cac s6 1, 2, 3, . . . , 9 vao vi tri cua 9 di€m trong hinh ve tren sao
cho m6i s6 chi xufit hi~n dung mQt Ifrn va t6ng ba s6 tren m6i qnh cua tam
giac b~ng 18. Hai each vi€t dUQc gQi la nhu nhau n€u bQ s6 vi€t a cac di€m
(A, B, C, D, E, F, G, H) cua m6i cach lit trimg nhau. Hoi co bao nhieu
cach vi€t phan bi~t? T~i sao?
18~9+8+1=9+7+2=9+6+3=9+5+4
~ 8 + 7 + 3 = 8 + 6 + 4 = 7 + 6 + 5.
Day la tAt ca eae eaeh viBt 1 8 thanh t6ng eua ba s6 phan bi~t thuQc { 1, 2, . . . , 9}.
Trong tAt ca eae vi tri A, B, C, D, E, F, G, H, K:
5 6
7
~ x2 +
y2 - xy = 1,
lx+x 2 Y=2 y 3.
x(x 2 + y2 _ xy) + x 2y = 2 y 3,
hay
(x - Y)(X2 + xy + 2y2) = o.
Tit day, ta suy fax = y (chu y f~ng x 2 + X Y + 2 y 2 = (x + f) 2 + t y 2 nen
n~u x 2 + X Y + 2 Y 2 = 0 thl x = Y = 0). Thay vao phl1dng trinh thli nhfit eua
h~, ta dl1Qc x 2 = 1. Suy fax = 1 (tl1dng ling, y = 1) ho~c x = -1 (tl1ong
ling, y = - 1). Cac c~p s6 nay d~u thoa man.
V~y h~ phl1dng trlnh da cho co hai nghi~m (x, y) la (1, 1) va ( - 1, - 1) .
b) Di~u ki~n: - 1 :::; x :::; 1. D~t a = .J 1 + x va b =.J 1 - x (a, b ~ 0)
thl ta co a 2 + b 2 = 2. Phl1dng trinh da cho co th€ dl1Qc vi8t l~i thanh
2a 3 = (a + b)(2 - ab),
hay
2a 3 = (a+ b)(a 2 + b 2 - ab).
Tit day, ta co 2 a 3 = a3 + b 3 , hay a = b. MQt cach tl1dng dl1dng, ta co
.Jl+x=.Jl-x,
b) Vdi a, b 1ft cac s6 thl;iC du'dng, tim gia tri ldn nhAt cua bieu thuc
Uti giai. a) Ghl sil' t6n t~i c~p s6 nguyen (x, y) thoa man phu'dng trinh
12x2 + 26xy + 15y2 = 4617,
hay
(x + 2y)2 + + y)2 = 4617.
II(x
Ta thAy 46 17 chia 11 du' 8, trong khi do (x + 2 y ) 2 chia 11 du' 0, 1, 3, 4, 5, 9.
Mau thu~n nh~n du'<;jc cho ta k€t qua dn chung minh.
b) Sil' dt;mg bfrt d~ng thuc Cauchy-Schwarz, ta co
(a +b)
3
(~ +b) ~ (a+b)2.
Tll do suy ra
1 + ab
a(a+b)'
Danh gia tudng tg, ta cling co
a +b 1 + ab
---~----
3
b +a""b(a+b)
Dodo
( a+ b) ( 3 1 1) 1 + ab 1 + ab 1 1
. a +b
+ b3 +a
~
a(a+b)
+ b(a+b) =-+
ab
.
Tll day, ta suy ra
1 1
M ~ ab + 1- ab = I,
Dfru d~ng thuc xay ra khi va chi khi a = b = 1. V~y max M = 1. o
Nh~n xet. Ngoai cach da trinh bay d tren, ya) con co the giai b~ng cach khac
nhu' sau: Phudng trinh da cho co the dU<;jc vi€t l~i thanh
12x2 + 26xy + 15y2 - 4617 = O.
Xem day la phuong trinh b~c hai ffn x. Di6u ki~n d.n d€ phuong trinh nay co
nghi~m nguyen la bi~t thtic /::..' phiii la s6 chinh phuong. Ta co
Do 55404 chia 11 du 8 nen /::..' chia 11 du 8. Ma mQt s6 chinh phuong khi chia
11 thi s6 du chi co th€ la 0, 1, 3, 4, 5, 9. Do do, /::..' khong th€ la s6 chinh
phuong. Tit day, ta co di6u phiii chting minh.
Bai 3 (3.0 die'm). Cho hinh thoi AB CD v(ji LBAD < 90°. DUdng tron tam
I nQi ti~p tam giac A B D ti~p xuc v(ji B D, B A l~n IUQt tl;li J, L. Tren dUdng
th~ng L J, lAy di€m K sao cho B K song song vdi I D. Chung minh r~ng
a) LCBK = LABI.
b) KC ..1 KB.
c) B6n di€m C, K, I, L cimg n~m tren mQt dUdng tron.
·
.·
.
A ~----~----~--~~--~----------~./C
......../ .
..........................
Bai 4 (1.0 diim). 11m t&t ca cac hQp s6 nguyen dl1dng n saocho t6n t<;li mQt
cach s£p x€p cac s6 1, 2, . . . , n thanh aI, a 2, . . . , a n rna khi chia cac s6
aI, a 1 a 2, . . . , a 1a2 ••• an cho n , ta dl1Qc cac s6 dl1 doi mQt khac nhau.
lai giai. Ta se chung minh vdi hQp s6 n > 4, khong t6n t<;li cach s~p x€p thoa
man yeu duo Th~t v~y, ghi sit t6n t<;li mQt cach x€p nhl1 v~y. Khi do, d~ th&y an = n
(vi ngl1Qc 1~ se co it nh&t hai s6 chia h€t cho n). Suy ra
• Xet tntong hQp n = p 2 vdi pEN * . Khi do, do n > 4 nen p > 2. Do do
suy ra trong cac thua s6 cua (n - 1) ! co chua p va 2 p. K€t qua nay chung
to (n - I)! : 2 p 2 = 2 n , mau thu~n.
Tit chung minh tren, ta suy ra n = 4. Vdi n = 4, ta co mQt cach s~p x€p cua
1, 2, 3, 4 la 1, 3, 2, 4. Khi do, cac s6 1, 1 . 3, 1 . 3 . 2, 1 . 3 . 2 . 4 co cac
s6 dl1 1, 3, 2, 0 khi chia cho 4.
V~y co duy nh&t mQt gia tri n thoa man yeu du la n = 4. D
l x+ Y =JX+3 Y ,
X2 +y 2 +xy=3.
a b 1 + ab
----::-+
2 2 = .
1+a 1+b J2(1 + a 2)(1 + b 2)
(x + y)2 = X + 3y,
Ta day, ta suy ra
I (x+y)2=3+xy.
x+3y =3+xy,
hay
(x - 3)(y-1) = O.
Do do x = 3 ho~c Y = 1.
• Vdi x = 3, thay vao phudng trinh tha hai cua h~, ta dUQc y 2 + 3 y +6 = O.
Phudng trinh nay vo nghi~m.
• Vdi Y = 1, thay vao phudng trinh tha hai cua h~, ta dUQc x 2 +X - 2 = o.
Ta do, vdi chu Yx + y ;? 0, ta co x = 1.
V~y h~ phudng trinh da cho co nghi~m (x, y) duy nh~t la (1, 1).
b) Chu y r~ng, ta gia thi~t, ta co
2 = 1 + a + b + ab = (1 + a)(1 + b),
1 +a 2
= a + b + ab + a 2 = (a + b)(l + a),
1 + b2 = a + b + ab + b 2 = (a + b)(l + b).
Dodo
a b a b
1+a 2 + 1+b = (a+b)(l+a) + (a+b)(l+b)
2
a + b + 2ab
(a + b)(l + a)(l + b)
1 + ab
-2(a+b)'
M~t khac, ta cling co
1 + ab + ab
1
.j2(a + b)2(1 + a)(l + b)
1 + ab
-2(a+b)'
Ta hai k~t qua tren, ta suy ra di€u phlii chang minh. o
VO Qu6c Ba Can - Nguy~n M~nh Linh 199
CHl1dNG 3. LOI GIAI cAc DE TOAN ON TAp
a) TIm tfit cit cac c~p sf:, nguyen tf:, (p, q) thoa man d~ng thac
Loi gifli. a) Ttt gia thi6t, d€ thfiy P > q ;? 2, Ta co q (q - 1)( q + 1) chia h6t
cho p, rna 0 < q - 1 < q < p va p nguyen tf:, nen q va q - 1 kh6ng thg chia
h6t cho p, Th do, ta co q + 1 chia h6t cho p. L~i co 0 < q + 1 < 2 q < 2 P nen
q +1= p.
N6u q Iethl p = q + 1 chful va p > 2 nen p la h<;sp s6, mau thuftn. Do do
q = 2, ttt do ta co p = 3. ThU' l~i, ta thfiy thoa man.
V~y co duy nhfit mQt c~p sf:, nguyen t6 (p, q) thoa man yeu cftu la (3, 2).
b) Tntdc h6t, ta chang minh b6 d8 sau:
B6 d~ 1. Vdi m9i a, b, e > 0, ta co
8
(a + b)(b + e)(e + a) ;? "9(a + b + e)(ab + be + ea).
a
Chang minh. B6 d8 nay da du<;sc chang minh bai 3 d8 tuygn sinh THPT chuyen
Tmin cua sa GD-DT Ha NQi nam 2015. (B~n dQC vui iong xem l~i ph~n tntdC.) •
Trd l~i bai toan: D~t x = a + 1, Y = b + 1 va z = e + 1, Thay vao gilt thi6t
va rut gQn, ta co x + y + z = x y z . Bigu thac M co thg du<;sc vi6t l~i thanh
M= x + Y + Z
x2+ 1 y2 +1 Z2 +1
Dgyr~ng
x xyz x+y+z x+y+z
------
2
- - - - - - - - - ---------------
x +1 x2yZ+yz x(x+y+z)+yz (x+y)(x+z)'
Tltclng tl!, ta cling co
y x+y+z z x+y+z
y2+1-(y+z)(y+x)' z2+1 (z + x)(z + y)'
Dodo
x+y+z x+y+z x+y+z
M = + + ------=-----
(x+y)(x+z) (y+z)(y+x) (z+x)(z+y)
2(X+y+Z)2
(x + y)(y + z)(z + x) .
Ap d\mg b8 d~ tren, ta co
M
2(x+ y + Z)2 9(x + y + z)
~ ~--------~------------
~(x + y + z)(xy + yz + zx) 4(xy + yz + zx)'
+ yz + ZX)2 ~ 3xyz(x + y + z) =
(xy 3(x + y + Z)2.
Tudo, taco xy + yz + zx ~ J3(x + y + z) va
9(x+y+z) 3J3
M ~ --~-----=----~-
4J3(x+y+z) 4
Nh~n xet. 0 cau a), nguyen ban d~ g6c duQc phM bi€u nhu sau: Gid sit p, q lit
hai s6 nguyen t6 thoa man ddng thuc
pep - 1) = q(q2 - 1).
i) Chung minh rling t6n t(li s6 nguyen dU(}ng k sao cho
p-1=kq, q2-1=kp.
ii) TIm tdt cd cdc s6 nguyen t6 p, q thoa man ddng thuc (*).
Co th€ th&y yi) chinh la gQi ymQt huang giai cho yii). Loi giai d tren la mQt huang
di dQc l~p, kh6ng dn su dt;mg d~n kSt qua cua y i). Duai day, xin dUQc giOi thi~u
them mQt Wi giai khac cho nguyen ban cau a) nhu sau: Truoc h€t, ta se chung minh
y i). Ro rang p =I- q. Khi do, ttt gia thiSt vai chu y p, q nguyen t6, ta th&y p - 1
chia hSt cho q . D~t P - 1 = k q vai kEN * . Thay vao (*), ta dUQc
kpq = q(q2 - 1),
hay
q2 _ 1 = kp.
Bay gid, ta se giili y ii). Tu i), thay vao d~ng thac tha hai, ta dUQC
q2 _ 1 = k(1 + kq),
hay
Xem day la phuong trlnh b~c hai fin q. Di€u ki~n c~n dc3 phuong trlnh nay co
nghi~m q nguyen la bi~t thac b. phili la s6 chinh phuong. Ta co
+ 4k + 4.
b. = k4
Do kEN * nen d~ th~y (k 2 ) 2 < b. :::;; k 4 + 4 k 2 + 4 = (k 2 + 2) 2. Ma b. la
s6 chinh phudng nen b. E {(k 2 + 1)2, (k 2 + 2)2} .
• Vdi b. = (k 2 + 1)2, ta co 4k + 4 = 2k2 + 1. V~ tnii la s6 chan, trong
khi v~ phlti la s6 Ie, mau thu§:n .
Sau khi thu gQn, ta vi~t d119C bftt d~ng thuc tren dl10i d~ng
mn + np + pm + 3mnp ;? 3 + m + n + p,
hay
mn + np + pm ;? 3.
D~n day, sil' d\mg bftt d~ng thuc Cauchy-Schwarz d.;mg cQng mfiu, ta co
mn+np+pm=mnp
1 1 1)
(-+-+- ;?
9mnp
=3.
m n p m+n+p
Bai 3 (3.0 dim). Cho tam giac AB C nhQn voi AB < AC. E, F Ifin I119t
Ia trung di€m cua cac Climh C A, A B . Dl1dng trung trt!c cua do<;tn th~ng E F
c£t B C t~i D. Giii sil' co di€m P n~m trong goc E A F va n~m ngoai tam giac
A E F sao cho L P E C = L DE F va L P F B = L D FE. P A c£t dl1dng
tron ngo~i ti8p tam giac P E F t~i Q khac P.
c) Chung minh r~ng (K) ti~p xuc voi dl1dng tron ngo~i ti8p tam giac A E F .
~~~--~~~~~----~,C
\"
N
.
I
\
K
Th~t v~y, gQi X, Y, Z lfut hl'Qt Hl cac di6rn dbi xung cua P qua E F, A E, A F
(xern hinh ve ben dll'oi). Khi do, tit gift thi€t L PEe = L DE F, ta suy fa
LDEY = LDEX. Ma EX = EY nen DX = DY.
X
--'" Y
P
Tu'dng tt,t, ta cflllg co D X = D Z . Do do D X = D Y = D Z . M~t khac, ta l~i co
AY = AP = AZnenLDAZ = LDAY.K~thQptfnhdbixung,tasuYfa(l).
G<.>i R 1ft giao digm thu hai cua cac du'dng tron (P EM) va (A E F). Ta co
LABC = 180 0
- LNBC = 180 0
- LCM N = LAM N.
Til day, ta thu dl1<;lc
V~y du'dng tron ngo~i ti~p tam giac A E F va du'dng tron (K) tiBp xuc nhau t~i R .
Ta eo di6u phiii chung minh. 0
Bai 4 (1. a c1iim). Cho s6 nguyen n ;? 5. Xet m9t da giac 16i n qnh. Ngu'di
ta mu6n ke m9t s6 du'dng cheo cua da giac sao cho cac dl1dng cheo nay chia
da giac da cho thanh dung k mi6n, m6i mi6n la m9t ngii giac 16i (hai mi6n
hAt ky khong co di~m trong chung).
Uti giai. a) Ky hi~u da giac 2018 c~nh la A l A 2 ... A 2018 . Ke cac du'dng
cheo AlAs, A l A 8 , A l A l1 , . . . , AIA201S. Khi do, da giac nay du'<;lC ehia
thanh 672 ngii giac 16i:
" ?
1.19. De thi tuyen sinh THPT chuyen, Sit GD-DT Ha Nc;li,
2017 (d~mh cho chuyen Toan)
4X
2
= Y + ~'
! 4y2 = X +-.
x
t-2t 2 +15=0,
hay
(3 - t)(5 +2t) = O.
Tit day, taco t = 3 (do t ~ 0). Do do
6x - x 2 = 9,
hay
(x - 3)2 = O.
TIt do x = 3. V~y phl1dng trinh co nghi~m duy nh~t x = 3.
14y 2
x = x2 + 3.
Tru tudng ung hai phudng trlnh cua h~ thea v€, ta dUQc
hay
(x - y)(4xy + x + y) = O.
Do x, Y > 0 nen ta co x = y. Thay vao phudng trlnh thu nhat cua h~, ta dUQc
4x 3 =x 2 +3,
hay
(x - 1)(4x 2 + 3x + 3) = O.
Tuday, taco x = 1 (do x > 0). Suyra y = 1.
V~y h~ phudng trlnh da cho co nghi~m (x, y) duy nhat 1a (1, 1). o
Bai 2 (2.5 c1Mm).
a) Cho 86 nguyen t6 p > 3. Chung minh r~ng 201 7 - P 2 chia h€t cho 24 .
b) TIm tat ca cac c~p 86 nguyen dUdng (x, y) thoa man
X 3 +y3_9xy=0.
a + b + 2 v' ab + c 2
khong phai 1a 86 nguyen t6.
U/i giai. a) Do p 1a 86 nguyen t610n hdn 3 nen p Ie va p khong chia h€t cho 3.
Do p Ie nen p2 chia 8 du 1, tu do vdi chu Y2017 cling chia 8 du 1, ta 8Uy ra
20 1 7 - P 2 chia h€t cho 8. (1)
Do p khong chia h€t cho 3 nen p 2 chia 3 du 1, tu do vdi chu Y20 1 7 chia 3 du
1, ta suy ra 2017 - p2 chia h€t cho 3. (2)
Tu (1) va (2), vdi chu y (8, 3) = 1, ta co 201 7 - P 2 chia h~t cho 8 . 3 = 24.
x 3 + y3 + 33 - 3 . x . y ·3 = 27.
V~y cae c~p s6 (x, y) thoa man yeu du la (4, 2) va (2, 4).
va
d2 - c2 =_b 2
- 2bd (mod p).
Tit day, ta co d 2 + b 2 + 2bd - c 2 chia h€t cho p, hay (b + d - c)(b + d + c) chia
h€t cho p. Do do, mQt trong hai s6 b + d - c va b + d + c se chia h€t cho p. Chu
°
y r~ng b + d + c > b + d - c > nen trong ca hai trlldng h<Jp, ta d€u co
b +d +c ~ p = a + b + 2d,
hay a +d - c < 0, mau thuftn vi d > c. Do do, vdi mQi a, b, c nguyen dlidng thi
a + b + 2Jab + c 2 khong thS la s6 nguyen t6. 0
Nh~n xet. Y b) con co th~ giiii b~ng cach khac nhu sau: Sit dl;lng bfit d~ng thuc
AM -GM cho hai s6 dUdng, ta co
Suy ra x + y chia h~t cho 3. K~t h<;sp vdi danh gia a tren va x, y E N*, ta suy ra
x + y nh~n mQt trong cac gia tri 3, 6, 9.
• Vdi x + y = 3, thay vao (3), ta du<;sc xy = ~, vo ly VI x, y E N*.
• Vdi x + y == 6, thay vao phudng tlnh (3), ta du<;sc xy = 8. Til do, dt3 dang
tIm du<;sc x = 4, y = 2 ho~c x = 2, Y = 4.
• Vdi x + y = 9, thay vao (3), ta du<;sc xy = 841, vo lyvl x, y E N*.
a + b + 2 .jab + c 2 = a + b + 2d = a + b + x + y.
Theo k~t qua diu 2c) d~ tuy~n sinh THPT chuyen cua sa GD-DT Ha NQi nam
2015, d~ danh cho chuyen Toan-Tin (bl;ln dQc vui long xern ll;li phfin trt1dC) thl·
a + b + x + y la h<;sp s6. Mau thu§:n nh~n du<;sc cho ta di~u phiii chung minh.
x y z 3
3-yz + 3-zx + 3-xy ~ 2'
y2 + Z2 3 - x2 3 + x2
3 - yz >- 3 - 2
= 3 - ---
2
?' 2
va
x~---
x2 +1
2
Vo Qu6c Ba C§:n - Nguyt3n Ml;lnh Linh 209
CHudNG 3. LOI GIAI cAc HE ToAN ON TAp
Tit do suy ra
---
X x2
~
+1 = 1 - ----,----
2
3 - Yz " x2 +3 x 2 +3
Danh gia tl1dng tI;i, ta cling co
y 2 z 2
---:(1- , --- ~ 1----
3-zx y2+3 3-xy" z2+3
3_ 2( 1 + 1 + ----::--1_)
x2 +3 y2 +3 Z2 + 3
hay
1 1 1 3
x2+ 3 + y2 +3 + Z2 + 3 ~ 4'
D~n day, sa d\}ng b~t d~ng thuc Cauchy-Schwarz dl;lng cQng mau, ta co
1 1 1 9 3
---+
x2+ 3 y2 + 3
+ Z2 + 3 ~
x2 + y2 + Z2 + 9 =-.
4
Bai 4 (3.0 c1iim). Cho tam giac nh<.m ABC vdi A B < A C, nQi ti~p daong
tron ( 0). GQi 1 la tam dllong tron nQi ti~p tam giac ABC, D la hinh chi~u
cua diSm I tren dllong th~ng B C va G la giao diSm tha hai cua dllong th~ng
AD vdi dllong tron ( 0 ). GQi F la digm chinh giUa cung ldn B C cua daong
tron ( 0 ). Dlldng th~ng F G c£t dl1dng th~ng 1 D tl;li digm H.
b) GQi J la giao diSm thu hai cua dlldng th~ng A 1 vdi dllong tron ngol;li
ti~p tam giac B 1 C. Chung minh r~ng B H = C J.
c) GQi N la giao digm tha hai cua dlldng th~ng F H vdi dlldng tron ngol;li
ti~p tam giac B 1 C. Chung minh r~ng N J di qua trung digm cua Be.
L~i giai. a) GQi KIa giao digm cua AI va (0), khi do ta d~ th~y F, 0, K
thang hang va F K ..1 Be. Do do F K II 1 D, suy ra
DG·DA=DB·DC.
K~t hQp hai k~t qua tren l'.li, ta dUQC
DI·DH=DB·DC.
Til do suy ra ttl giac B I C H n9i ti~p.
F
Tit day, ta suy ra I J chinh Ia dlidng kinh cua dlidng tron (B I C ), rna H
n~rn tren dUdng tron nay nen L. I H J = 90°, tdc ta co H J .1 I H. L:;ti co
B C .1 IHnen H J II B C. Ma tt1 giac B C J H nQi ti€p nen B C J H la hlnh
thang can. Tit do, ta co B H = C J.
c) Do F K la dudng kfnh cua ( 0) nen L. F C K = 90°, tit do ta co F C la ti€p
tuy€n t:;ti C cua dlidng tron (B I C ). Suy ra
FC 2 =FN·FH.
G<;>i M la trung di€m cua B C thl d6 thfty M thuQc F K. Ap d\mg h~ thdc lliQng
trong tam giac F C K vuong t:;ti C, ta co
FC 2 = FM· FK.
FN·FH=FM·FK.
M~t khac, do M K la tn;1c d6i xdng cua hlnh thang can B C J H nen
V~y ba di€rn N, M, J th~ng hang, hay N J di qua trung di€m M cua Be. D
Bai 5 (1.0 aim). Xet t~p hQp S g6m cac s6 nguyen dUdng co tinh chftt: V6i
hai phdn tit phan bi¢t bdt kY x, y thu9C S, ta luon co
301x-yl ~xy.
Hoi t~p hQp S co th€ co nhi€u nhftt bao nhieu ph~n tit?
lCii giai. Bai toan nay co hai cach ti€p c~n nhu sau:
each 1. R6 rang ta chi dn xet tntong h<jp S co nhi~u hdn 1 phfin ta.
Chia t~p h<jp
s6 nguyen dudng thanh 10 nhom s6 nhu sau: {I}, {2}, {3}, {4}, {5}, {6, 7},
{8, 9, 10}, {ll, 12, ... , 17}, {I8, 19, ... , 29}, {30, 31, ... }.
• N€u trong nhom {3 0, 3 1, ... } co hai s6 x, Y vdi x > y cimg thuQc vao
t~p h<jp S thl ta co x y ;;:: 30 x > 30 (x - y) = 30 Ix - y I, vo ly.
• N€u trong nhom {18, 19, ... , 29} co hai s6 e, f phan bi~t cimg thuQc
vao t~p h<jp S thl ta co ef ;;:: 1 8 . 1 9 > 30 . 11 ;;:: 30 Ie - f I, vo lY.
• N€u trong nhom {8, 9, 10} co hai s6 a, b phan bi~t cung thuQc vao t~p
h<jp S thl ta co a b ;;:: 8 . 9 > 60 = 30:2 ;;:: 30 Ia - b I, vo ly.
• Xet tntong h<jp trong nhom { 11, 12, . . . , 1 7} co hai s6 c, d phan bi~t
cung thuQc vao t~p h<jp S. N€u Ie - d I :::; 4 thl ta co
hay
1 1 1
- - - - ; ; : : - , 'v'i=I,2, ... ,n-1. (1)
ai ai+l 30
Ta se chling minh n :::; 10. Th~t v~y, gilt sa
ngu<jc l~i n ;;:: 11. Trong (1), cho
i lfin lu<jt nh~n cac gia tri 6, 7, ... , n - 1, sau do cQng n - 6 bfit d~ng thlic
thu dudc .. lai thea v€'ta .
dudc
lin - 6
---;;::--.
a6 an 30
Vo QU6c Ba Cffn - Nguy~n M~nh Linh 213
CHVdNO 3. LOI olAI cAc HE ToAN ON TAP
Doa n > an-I>'" > al vaal, a2, ... , an E N* nena6 ~ 6, tit do taco
1 5 n-6 1 1 1 1
- = - ~ -- ~ - - - < - ~ -.
6 30 30 a6 an a6 6
Mau thuftn nh~n dUQc chung to n ~ 10. M~t khac, ta chi fa dUQC m('>t t~p hQp S co
1 0 phfin til' thOa man yeu du d6 bai la S = {I, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 11, 1 8, 45}.
V~y t~p hQp S co thg co nhi6u nhAt la 10 phfin til'. 0
, ?
x + y + xy = 3,
1 -./x + h= 2.
x + y + xy = 3,
1 x+y+2,JXY=4.
214 Vo Qu6c Ba Cfin - Nguy~n Mf;lnh Linh
1. cAc HE THI TUYEN SINH CHINH THUC
Tru tudng ung hai phudng tdnh cua h~ theo v@, ta dUQc
xy - 2,Jxy = -1,
hay
(,Jxy - 1)2 = o.
Suy ra x y = 1. Til' do, ta co x + y = 2. Til' day, d@ th~y x = y = 1.
V~y h~ phudng tdnh da cho co nghi~m (x, y) duy nh~t lit (1, 1). D
• Voi x = 1, thay vao (1), ta dUQc (y + 1) 2 = 12. Khong t6n t<;li y nguyen
dUdng thoa man phudng tdnh nay.
ab=k(a+b+c).
V~y a b chia h~t cho a + b + c.
c) Do 2 n + 1 va 3 n + 1 la cac s6 chinh phl1dng dl1dng nen t6n t~i cac s6 nguyen
dl1dng a, b sao cho 2 n + 1 = a 2 va 3 n + 1 = b 2. Khi do ta co
2
Tli (4) suy ra n = a 2
-1 va a > 1 (do n > 0). Thay vao (5), ta dl1QC
Ba i 3 (1.5 dim). Cho cac s6 thl!C dl1dng a, b, c thay d6i luon thoa man
111
2"
a
+ b 2 + 2"
c = 3.
TIm gia tri ldn nhAt cua bi6u thuc
i l i
P - + + ------::-
- (2a + b + C)2 (2b + c + a)2 (2c + a + b)2 .
LCii gifli. Bai toan nay co ba each ti€p nh~n nhl1 sau:
Cach 1. Sit dl.mg bftt d~ng thuc Cauchy-Schwarz, ta co
1 1
4 ( -+-+-+-
1 1) (1 1 1 1)2
~ -+-+-+- ~ (
16 )2
a2 a2 b2 c2 a abc 2a +b+c '
suyra
(2a
1
+ b + C)2 ~
1
64
(2 a2 + b2 + c2
1 1)
'
(1)
(2b
1
+ c + a)2
~ _1
"64
+_1 )
(~+
b2
~2
c a2 '
1 ~ _1 (~+ _1 +_1 )
(2c + a + b)2 "64 c 2 a2 b2 '
CQng cac bftt d~ng thuc tren l~i theo v€, ta dl1<;!c
1 (1 1 1) 3
P ~ 16 a2 + b2 + c2 = 16'
Dftu d~ng thuc xay ra khi va chi khi a =b= c = 1, V~y max P = 3
1 6' •
Cach 2. Y tl1dng eua cach nay ciing Ul thi€t l~p danh gia (1) nhl1ng b~ng cach sit
d\mg bftt d~ng thue AM-GM nhl1 sau:
1
------~ 1 1[
~- -1 + - -
1 -]
(2a+b+c)2"8a(b+c)"84a 2 (b+c)2
CQng cac b~t d~ng thuc tren I?i thea v~, ta dUQc
I I I
P ~ + + -------
4(a + b)(a + e) 4(b + e)(b + a) 4(e + a)(e + b)
a+b+e
2(a + b)(b + e)(e + a)'
D~n day, sil' dl,mg b8 d~ 1 (j bai 2b) d~ tuy€n sinh THPT chuyen KHTN nam 2017
- vong 2 (b?n dQc vui long xem I?i phfin tr1idc), ta dUQc
p~ a+b+e 9
'" 19
6
(a + b + e)( a b + b e + ea ) 16(ab + be + ea)'
M~t khac, sit dl,mg b~t d~ng thuc AM-OM, ta I?i co
1 1
3(ab + be + ea) = (ab + be + ea) ( 7;2 + b2 + e12 )
~3Va2b2e2.331
y a 2b12e 2
= 9.
p ~ 9 3
"" 16·3 16
D~u d~ng thuc xay ra khi va chi khi a = b = e = 1. V~y max P = ?6' D
Bai 4 (3.0 aim). Cho tarn giac nhQn ABC vdi A B < A C, nQi ti~p duong
tron ( 0). GQi D la trung di€m clla c?nh Be, E la hlnh chi~u clla di€m A
tren c?nh B C va H la tl1!C tarn clla tarn giac ABC. Duong th~ng A D c~t
duong tron (0) t?i di€m tha hai F.
c) Duong th~ng F E dt dUdng tron ( 0) t?i di€m tha hai K. Chung minh
r~ng dUdng th~ng B C ti~p xuc vdi dUdng tron ngo?i ti~p tarn giac G K E .