EDEBİYAT-TARİH İLİŞKİSİ

-HER EDEBİ ESER TARİHE KAYNAKLIK EDER.

-GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KADAR GERÇEKLEŞEN HER TÜRLÜ OLAY EDEBİ ESERLER SAYESİNDE AYAKTA
DURUR VE GELECEK KUŞAKLARA EDEBİ ESERLER ARACILIĞIYLA AKTARILIR.

-TARİHSEL SÜREÇ İÇİNDE YAZILMIŞ ESERLER HEM O GÜNE IŞIK TUTAR HEM DE NESİLDEN NESİLE
AKTARILIR.

-EDEBİYAT VE TARİH FARKLI YÖNTEMLER İZLESELER DE BİRBİRLERİNİ BESLEYEN İKİ DALDIR.

ÖRNEK:

KURTULUŞ SAVAŞINI İŞLEYEN “HALİDE EDİP ADIVAR’A” AİT OLAN “ATEŞTEN GÖMLEK” VE

“YAKUP KADRİ’NİN” OLAN “YABAN” ADLI ESERİ BU İLİŞKİNİN SOMUT ÖRNEKLERİDİR.

EDEBİYAT-DİN İLİŞKİSİ
-DİN VE EDEBİYAT MİLLETİN RUHUNU, DUYGULARINI VE DÜŞÜNCELERİNİ İFADE ETMEKTE BİR ARAÇ
OLMUŞTUR.

-İSLAMI KABUL ETTİKTEN SONRA YAZILAN ESERLER OLUŞTURULURKEN AYET VE HADİSLERDEN

YARARLANILMIŞTIR.

-EDEBİYATIN DÖNEMLERE AYRILMASINDA ETKİLİ OLAN DİN GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE YAZILAN

BİRÇOK ESERE KAYNAKLIK ETMİŞTİR.

ÖRNEK:

“FUZULİ” TARFINDAN KALAME ALINAN “SU KASİDESİ” ,

İSLAMİYETİN İLK ÜRÜNLERİNDEN OLAN“YUSUF HAS HACİP” TARAFINDAN YAZILAN “KUTADGU BİLİG”
VE “KAŞGARLI MAHMUT” TARAFINDAN YAZILAN “DİVAN-I LUGATİ TÜRK” ÖRNEK VERİLEBİLİR.
 İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK
EDEBİYATI
-TÜRK EDEBİYAT TARİHİNİN EN ESKİ DÖNEMİDİR.

-DİL YABANCİ ETKİLERDEN UZAKTIR.

-HALKIN KONUŞMA DİLİ KULLANILMIŞTIR.

-HECE ÖLÇÜSÜ KULLANILMIŞTIR.

-SÖZLÜ VE YAZILI OLMAK ÜZERE İKİ DÖNEMDEN OLUŞUR:

SÖZLÜ DÖNEM ÜRÜNLERİ

SAV SÖYLEYENLER }} ŞİİRLER KOPUZ

EŞLİĞİNDE SÖYLENMİŞTİR }}

KOŞUK: YİĞİTLİK, AŞK, SAGU TABİAT KONULARINI

ŞAMAN, KAM
İŞLER.
KOŞUK
YUĞ TÖRENİ: SEVİLEN BİR KİŞİNİN
BASKI, OZAN
ÖLÜMÜNDEN SONRADÜZENLENEN
CENAZE TÖRENİDİR. DESTAN

SAGU: YUĞ TÖRENİNDE SÖYLENEN ŞİİRLERE DENİR.

SAV: DÖNEMİN MİLLİ UNSURLARINI BÜNYESİNDE TAŞIYAN ATASÖZLERİDİR.

NOT: SAV, SAGU, KOŞUK, DESTAN GİBİ ESERLER OLUŞTURULURKEN GENELLİKLE YARIM UYAK
KULLANILMIŞ, YABANCI ETKİLERDEN UZAK BİR DİL KULLANILMIŞTIR.

-ESERLER ANONİM ÖZELLİK GÖSTERMEKTEDİR.

- ŞİİR İLE MÜZİK İÇ İÇEDİR.

İSLAMİYET ÖNCESİ ÖDLEK ARIG KEVREDİ KAKLAR KAMUG

TÜRK EDEBİYATI YUNÇIG YAVUZ KÖLERDİ
ÜRÜNLERİNDEN TAVRADI TAGLAR BAŞI İLERDİ
ÖRNEKLER ERDEM YEME AJUN TANI YILIRDI
SAVRADI TÜTÜÇİÇEK
AJÜN BEGİ ÇERTİLÜR ÇERKEŞÜR
-SADECE YUĞ TÖRENLERİNDE SÖYLENİR. ÖLEN KİŞİNİN DÜRÜSTLÜĞÜ VE FAZİLETLERİ ANLATILIR.
 İSLAMİYET ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI

-TÜRKLERİN İSLAMİYETİN ETKİSİYLE BERABER HEM KONU HEM DİL BAKIMINDAN FARKLI BİR
EDEBİYAT ANLAYIŞI BAŞLAMIŞTIR.

-TÜRKLER 8. Y.Y İTİBARİYLEN MÜSLÜMANLIĞIN ETKİSİNDE KALMIŞTIR ANCAK İSLAMİYETİN

YAYILMASI 10. Y.Y’DA GERÇEKLEŞMİŞTİR.

-10. Y.Y’DA İSLAM ETKİSİYLE İLK ESERLER VERİLMİŞTİR.

BU ESERLERE GEÇİŞ DÖNEMİ ESERLERİ DENMİŞTİR.

GEÇİŞ DÖNEMİ ESERLERİ

-KAŞGARLI MAHMUT: DİVAN-I LÜGATİ’T TÜRK

-AHMET YESEVİ: DİVAN-I HİKMET

-YUSUF HAS HACİP: KUTADGU BİLİG

-EDİP AHMET YÜKNEKİ: ATABETÜL HAKAYIK

{{{İSLAMİ DÖNEM TÜRK EDEBİYATI HALK EDEBİYATI VE DİVAN EDEBİYATI OLMAK ÜZERE İKİ
KOLDA İNCELENİR.
İSLAMİYET ETKİSİNDEKİ TÜRK
EDEBİYATI 2

HALK EDEBİYATI:

-HALK ARASINDA YETİŞMİŞ SANATÇILARIN VERDİKLERİ SÖZLÜ ÜRÜNLER ÇEVRESİNDE GELİŞMİŞTİR.

-HECE ÖLÇÜSÜ KULLANILMIŞTIR.

-NAZIM BİRİMİ 4’LÜKTÜR.

-HALKIN ANLAYACAĞI BİR DİL KULLANILMIŞTIR.

-HALK EDEBİYATI KENDİ İÇİNDE 3’E AYRILMAKTADIR:

{ AŞIK TARZI HALK EDEBİYATI

{ DİNİ TAZAVVUFİ HALK EDEBİYATI

{ ANONİM HALK EDEBİYATI

DİVAN EDEBİYATI:

-İSLAMİ KÜLTÜRE DAYALIDIR.

-MEDRESE EĞİTİMİ GÖRMÜŞ EĞİTİMLİ SANATÇILAR ÇEVRESİNDE GELİŞMİŞTİR.

-ARAPÇA VE FARSÇA KELİMELER KULLANILIP AYRICA AĞIR BİR DİL KULLANILMIŞTIR.

-ARUZ ÖLÇÜSÜ KULLANILMIŞTIR.

-NAZIM BİRİMİ AĞIRLIKLI OLARAK BEYİTTİR.

 BATI ETKİSİNDEKİ TÜRK
EDEBİYATI
-19. Y.Y’DA BAŞLAYAN BU EDEBİYAT DÖNEMİ GÜNÜMÜZE KADAR DEVAM ETMEKTEDİR.

-1839 YILINDA İLAN EDİLEN TANZİMANT FERMANI İLE BİRLİKTE SOSYAL, SİYASİ VE KÜLTÜREL BİRÇOK
DEĞİŞİMİ BERABERİNDE GETİRMİŞTİR VE EDEBİYAT YAŞANTISINDAKİ DEĞİŞİKLİĞE ZEMİN
HAZIRLAMIŞTIR.

-GAZETEYE VERİLEN ÖNEMİN ARTMASI BATIDAN YAPILAN ÇEVİRİLER TÜRK EDEBİYATININ YÖNÜNÜ
DEĞİŞTİRMİŞTİR.

BATI ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI 5’E AYRILIR:

1-TANZİMANT DÖNEMİ:

-SOSYAL, SİYASİ VE KÜLTÜREL BAKIMDAN DEĞİŞİMİN HAKİM OLDUĞU BİR DÖNEMDİR.

-DİLDE SADELEŞME OLMUŞTUR.

-İLK DEFA MİLLET, HAK, ADALET KAVRAMLARI VAR OLMUŞTUR.

2-SERVET-İ FÜNUN DÖNEMİ

-AĞIR BİR DİLİN HAKİM OLDUĞU ARUZ ÖLÇÜSÜ KULLANILMIŞTIR.

-BİREYSEL KONULARIN İŞLENDİĞİ BİR DÖNEMDİR.

3-FECRİATİ DÖNEMİ:

-FECRİATİ DÖNEMİNİN SANATÇILARI SERVET-İ FÜNUN DÖNEMİNİ ELEŞTİRMİŞ FAKAT BU DÖNEMİN

ETKİSİNDEN ÇIKAMAMIŞTIR.
 BATI ETKİSİNDEKİ TÜRK
EDEBİYATI 2

4-MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ:

-GENÇ KALEMLER DERGİSİNDE YAYINLANAN “YENİ LİSAN MAKALESİ” İLE BAŞLAYAN BU DÖNEMDE
EDEBİYAT TOPLUMVU BİR KİMLİ KAZANMIŞTIR.

-KURTULUŞ SAVAŞININ ETKİLERİ MİLLİ DUYARLILIK , ANADOLU İNSANI, MEMLEKET ANLAYIŞI

ESERLERE KONU OLMUŞTUR.

5-CUMHURİYET DÖNEMİ:

-BİRÇOK ALANDA FARKLILAŞMA GÖRÜLMÜŞTÜR.

-1923-1940 ARASI DÖNEM MİLLİ DUYARLILIĞIN HAKIİM OLDUĞU DAHA ÇOK ATATÜRK İLKE VE
İNKİLAPLARININ, KURTULUŞ SAVAŞININ, MEMLEKET SEVGİSİNİN KONU ALINDIĞI DÖNEMDİR.
-1940 SONRASINDA ÇEŞİTLİ TOPLULUKLAR OLUŞMUŞ VE ŞİİR, ROMAN, HİKAYE, TİYATRO GİBİ
UNSURLAR HER ANLAMDA GELİŞMİŞTİR.
-ESERLER TOPLUMU EĞİTMEKTE BİR ARAÇ OLARAK KULLANILMIŞTIR.